Lạm phát và chiến tranh Ukraine

2 tháng trước đi Peru, mình dùng cái App để kêu xe Uber đi khắp nơi ở xứ này, đến khi về Hoa Kỳ, kêu Uber đưa về nhà vì 7 sáng, không muốn con ra đón. Đến nhà họ chặt $150 khiến mình thất kinh vì trước đây chỉ độ $80. Buồn đời mình mò tìm tin tức thì khám phá.

Lý do chính là lạm phát mà Hoa Kỳ chưa nếm mùi từ lâu khiến người Mỹ quên mất Lạm Phát là gì. Khi mình sang Hoa Kỳ làm việc thì lạm phát hàng năm CPI là 3%, đến năm 2005 thì lên đến 5% nhưng từ 2012 đến năm vừa rồi chỉ loang quanh 3% khiến Quỹ Dự Trữ Liên Bang tìm cách tạo nên lạm phát thay vì phòng ngừa. Do đó, mỗi năm công ty tăng lương lên 2-3% để kịp thời giá sinh hoạt đời sống chớ không có thằng chủ nào thương mình để tăng lương cả.

Lý do không có lạm phát vì người Mỹ mua đồ sản xuất từ Trung Cộng và các nước khác, nghèo. Trong 10 năm qua, người Mỹ bị nghiện tiêu sắm đồ sản xuất từ Trung Cộng, chỉ phải đối diện thường trực sự tăng giá các chi phí về y tế, nhà cửa,…


Lạm phát không lên nhiều trong mấy năm qua nên dạo này thiên hạ cứ kêu rên lạm phát. Thật ra nếu để ý thì đi ăn phở, giá tiền gia tăng đều đều nhưng ít, không như dạo này. Hồi mình mới sang Cali, dẫn đồng chí gái đi ăn phở để đả thông tư tưởng, xét lý lịch trích ngang, trích dọc, giá 1 tô phở có $3.5 nay lên đến $15/ tô. Chán Mớ Đời nên mình hết muốn ăn phở dù thèm. Hôm trước đi viếng vùng Utah, có một chị đi chung, nấu phở ngon kinh khủng. Hy vọng ngày nào đẹp trời, chị ta kêu lại nhà ăn phở đổi bơ của mình.

Sau vụ khủng hoảng kinh tế 2008, Quỹ Dự Trữ Liên Bang chơi trò giảm phát, tiền lời gần 0% khiến nhà cửa và cổ phiếu thị trường chứng khoán lên như diều. Quen với tiền lời rẻ nên từ đầu năm đến nay FED tăng 3 lần, có 1 lúc .75% tiền lời, đã thay đổi cách làm ăn của người Mỹ nên khi lạm phát đến ai nấy chới với. Cái này, họ bắt chước Nhật Bản và âu châu. Nghe nói ở Đức quốc, Nhật Bản muốn bỏ tiền vào quỹ tiết kiệm, khách tiêu dùng phải trả tiền cho ngân hàng thay vì được lãi như xưa. 

FED và các ngân hàng khác cho vay rẻ, gây ra một ảo tưởng về kinh tế. Tiền lời rẻ không nhắc đến thời gian nên nay FED không thể nào tiếp tục in tiền, cho vay rẻ. Từ ngày ông BIden lên, mình nghe lời những công ty tài chánh mà mình mua thông tin, bán hết các công ty về công nghệ, mua toàn cổ phiếu công ty về dầu hoả.

Người đầu tư lúc nào cũng quan tâm đến lạm phát hay suy thoái kinh tế vì ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán. Ngoài thị trường chứng khoán ra có những công ty tư có lợi tức cao nhưng không muốn IPO trên thị trường chứng khoán. Đầu năm 2022, Hoa Kỳ có 2,800 công ty có lợi tức hàng năm trên $100 triệu có mặt trên thị trường chứng khoán New York và trên 18,000 công ty riêng cũng có lợi tức trên 100 triệu đô. 

Mình muốn mua cổ phần công ty mua bơ của mình nhưng không có người chịu bán nên phải đợi ai đó buồn đời bán. Họ mua của mình 1 đô, bán ra 3 đô. Hàng năm mình đi dự tiệc báo cáo tài chánh năm vừa qua, khiến mình thèm thuồng muốn mua cổ phần của họ.

Mình có anh bạn trên San Jose, mỗi lần lên trên đó thì rũ nhau đi ăn phở. Anh ta kể đang tìm cách làm cái App về viện bảo tàng,.. anh ta nói là dân ở đây giàu lắm, có tiền nhiều, ai có ý tưởng lạ làm tiền là họ bỏ tiền ra đầu tư. Nếu hết tiền thì họ đưa thêm.

Điển hình là công ty Amazon ra đời do các Venture Capitalist (VC) đưa tiền cho phát triển công ty này dù lỗ suốt mấy năm trời. Người ta nói đến ông Bezos giàu có mà ít ai nghĩ đến những tên đầu tư tiền cho ông ta. Tương tự khi đi mua nhà, nếu cái deal tốt thì kiếm tiền rất dễ, cứ gọi mấy tên quen có tiền là chúng cho mượn hay hùn.

Trở lại vụ Uber lên giá tiền, cao hơn Taxi. Mình đi Uber tốn $150, Taxi $100 từ phi trường về nhà. Năm 2021, Uber cho biết là thu vào $1.8 tỷ trước khi trả thuế,…. Lỗ đến $489 triệu phần giao hàng, chuyên chở và đốt khoảng $1.9 tuỷ mỹ kim về hành chánh, nghiên cứu và phát triển. Cho thấy các công ty này đâu có lời, các thiên thần tài chánh, mượn tiền ngân hàng với tiền lời thấp, đưa cho Uber xài. Mình ước gì có khả năng mượn tiền thẳng như các đám tài phiệt này, từ FED thì chỉ trả tiền lời là 0%. Mình mượn tiền mua xe hơi chỉ trả 1%. Cho thấy các tài phiệt như các công ty bán xe hơi mượn 0% và cho mình vay lại 1%.

Nếu mình được vay tiền lời mua nhà 1% như mua xe hơi (5 năm) thì sướng chết. Mua 1 căn nhà giá $500,000 vào năm 2015, tiền lời có 1%, chỉ trả $5,000/ năm mà cho thuê được $24,000/ năm rồi còn được khấu hao, xem như mỗi căn nhà bỏ túi được $24,000/ năm. 5 năm sau bán giá $1,000,000, bỏ túi $500,000 cộng 5 năm tiền thuê nhà $120,000, tổng cộng $620,000. Mấy tờ báo cứ chửi bới là càng ngày người giàu ở mỹ càng giàu. Lý do thì họ không cho biết hay không hiểu. 

FED in tiền cho vay 0% nên thiên hạ mượn cho vay lại hay đầu tư, mua cổ phiếu thị trường chứng khoán, nên lên như điên, chớ không phải nội các của ông Obama, Trump tài giỏi gì cả. Thiên hạ cứ tưởng lầm mình giàu có. Vì vậy sau 2008, người giàu càng giàu to vì tiền lời trả quá ít hay 0% nên họ mượn tiền của chính phủ không phải trả tiền lời, để đầu tư vào các công ty hay mua nhà cửa. Giá nhà lên như điên. Năm ngoái có nơi lên 29% năm ngoái. Năm nay có nơi xuống cũng đến 29%. Kinh

Tiền lời lên nên các công ty Start-up hay công nghệ chưa làm ra tiền phải thay đổi cách làm việc và đầu tư. Tổng giám đốc Uber, Dara Khosrowshahi cho biết công ty cần xét lại cách hoạt động của công ty. Nghĩa là trước đây mình đi Uber chỉ tốn có $80, là vì công ty chịu lỗ để mình quen sử dụng, để họ lấy khách hàng quen. Nếu lỗ thì các tay tài phiệt bỏ thêm tiền vào và chia thêm phần cổ phiếu. Nay thì họ không muốn bị lỗ nhiều nữa nên phải lấy theo thời giá thì đắt hơn đi Taxi. Tương tự nay đi chơi, mình ngủ tại khách sạn cho khoẻ vì AirBnB thêm đủ lệ phí.

Hình này cho thấy 87% công ty tại Hoa Kỳ là công ty tư, không có tên trên thị trường chứng khoán.

Mỗi lần con gái mình đặt Pizza qua Postmate giao tới nhà là được các công ty ở Silicon Valley hổ trợ cho đời sống tiện nghi cho thế hệ con mình vì quá rẻ. Cứ mở cái App ra để nhấn nhấn. Xong om

Các công ty này lúc đầu thì họ theo chủ nghĩa xã hội, bao cấp cho khách hàng rồi dần dần họ sẽ chuyển qua chủ nghĩa tư bản để lấy tiền thiên hạ, đã quen sử dụng mấy cái App. Quan trọng nhất là dữ liệu mà lấy của mình. Amazon biết rõ về mình hơn là chính mình, Facebook, YOuTube, biết mình thích xem phần nào để quảng cáo.

 Tiền lời rẻ nên họ tha hồ mượn ngân hàng để đưa tiền cho các công ty Start-up để đầu tư vài năm và hy vọng sẽ như Amazon. Đó là chế độ bao cấp cho thế hệ Millenial của con mình.

Nay tiền lời lên cao với lạm phát nên các công ty như Uber phải ngưng chế độ xã hội chủ nghĩa và lấy tiền theo đúng với cách làm ăn. Do đó họ lấy mình $150 thay vì $80 như trước đây. Trước đây, mình hay gọi mấy người Việt, chạy đưa đón khách từ phi trường, giá $70 nhưng phải gọi đặt trước, mất công. Có Uber mình chỉ gọi khi đã chuẩn bị hành lý thì vài phút là họ đến.

Khi xưa, Amazon ra thị trường chứng khoán, nếu ai có tiền bỏ ra $10,000 thì ngày nay, có trên $20,000,000 nhưng ít ai nhớ đến những người đã từng bỏ ra 1 triệu trước khi Amazon ra thị trường chứng khoán. Nếu chúng ta xem thị trường chứng khoán xuống thê thảm từ mấy tháng nay, các công ty tư, cũng te tua lắm. Họ sẽ sa thải nhân viên, thất nghiệp sẽ lan tràn, cho nên chúng ta cần chuẩn bị một cuộc suy thoái sắp đến. Họ nói sẽ te tua, song song chiến tranh ở Ukraine thì chúng ta có một cuộc chiến vô hình đó là cuộc chiến năng lượng,

Năm 2014, kỹ nghệ khoan giếng dầu thay đổi vì kỹ thuật cao nên rất rẻ để khoan do đó Saudi Arabia, bảo vệ quyền lợi của họ nên hạ giá dầu xuống nên giá dầu xuống kinh hoàng chúng ta có dầu hoả rẻ, có dạo xăng ở cali xuống đến 3 đô khiến các công ty khoan dầu Hoa Kỳ, banh ta lông. Nay thì gấp đôi.

Nếu không có vụ tiền lời rẻ trong suốt thập niên vừa qua, dầu hoả cao thì các công ty dầu hoả làm tiền bộn.

Theo mình đoán cuộc chiến Ukraine là một sự chuẩn bị của đám công ty dầu hoả, toa rập với Putin. Sáng nay nghe tin một số nước Âu châu chống vụ xe hơi phải chạy bằng điện năm 2035. Ông Biden vừa kêu là cấm vận mua vàng của Nga Sô. Trong khi đó thì Ấn Độ tìm mua vàng của Nga Sô và hôm kia Putin kêu sẽ thực thi các cam kết của BRIC, khối 4 nước có dân đông nhất thế giới Ba Tây, Nga Sô, Ấn Độ và Trung Cộng. Mình đọc đâu đó, Nga sô sản xuất vàng nhiều nên trong thời gian chiến tranh, họ viện trợ cho Hà Nội. Bộ đội vào miền nam, thượng uỷ của họ chỉ việc đem vàng và đô la đi mua gạo cho bộ đội. Dân miền nam, ham tiền bán gạo thực phẩm cho bộ đội chiếm đóng miền nam. Chán Mớ Đời 

Các công ty dầu hoả không như các VC , họ không tính lời mai sau. Họ thấy cao trào giới trẻ yêu chuộng năng lượng xanh hay bảo vệ môi trường gì đó. Có lẻ vì vậy, họ muốn lời ngay hôm nay vì sẽ có suy thoái kinh tế toàn cầu. Cuộc chiến tại Ukraine sẽ giúp Nga Sô và các công ty dầu hoả trên thế giới giàu to. 

Đức quốc và các nước ở âu châu, Ấn Độ, Trung Cộng,… vẫn mua dầu ga của Nga Sô dù có lệnh cấm vận đủ trò. Báo kinh tế mình đọc thì họ kêu mua cổ phiếu các công ty dầu và bán máy móc khoang giếng dầu từ hai năm nay. Nay thì thấy các công ty này lên khủng nên đoán các tập đoàn dầu hoả, giựt dây để bán dầu hoả kiếm tiền. Chiến tranh xẩy ra vì quyền lợi kinh tế cả. Cho nên mình không thích cổ vũ bên Nga hay bên Ukraine. Chỉ tội là lính chết trẻ với người dân vô tội. 

Trung Cộng mới ra lệnh cấm xuất khẩu thép. Ai cũng biết Trung Cộng là nước sản xuất thép nhiều nhất thế giới. Thế là phải chạy đi mua cổ phiếu các công ty thép. Đài Loan mới cho biết sẽ xây dựng một trung tâm sản xuất chip điện tử tại Texas, Intel thì nghe đâu ở Ohio. Hoa Kỳ sợ Trung Cộng đánh chiếm Đài Loan để làm bá chủ nền sản xuất điện tử nên Hoa Kỳ phải cấp tốc cho ra mấy nhà máy tại Hoa Kỳ nhưng phải đợi vài năm nữa mới hoạt động được. Chán Mớ Đời 

Nói chung thì mình rất lo về cuộc suy thoái kinh tế sắp tới. Có lẻ sẽ còn điên hơn những năm đầu mình mới đến Cali. Dạo 1994, khi mình mới vào nghề mua nhà, kinh tế xuống, thiên hạ bỏ của chạy lấy người, nhà bị tịch thu nhiều không thể tả. Chỉ tiếc là không có tiền để mua.

Năm ngoái, mình bán mấy căn nhà ở xa, mua 6 căn ở gần nhà khi tiền lời còn rẻ. Hôm nay mình liên lạc với tên mua nhà của mình, hỏi đã bán nhà chưa. Hắn kêu chưa vì tiền lời lên, mấy người muốn mua nay bỏ chạy hết. Mình an ủi kêu đến vườn, hái bơ về cho vợ con ăn. Hắn mua xong thì sửa sang lại mất mấy tháng thì đúng lúc tiền lời lên 40% nên nay ngọng. 

Có chị dâu, chuyên làm giấy nợ cho khách hàng, gọi kêu là khách hàng của chị, mượn $50,000 của mình với tiền lời 12%, trả được 1 tháng nay sắp tái tài trợ lại. Họ xin bớt 2 tháng tiền lời vì trong giấy tờ ghi là trả sớm vẫn phải trả hết số tiền lời của 12 tháng còn lại. Tính ra thì còn 10 tháng hay $5,000. Mình nói thôi bớt hữu nghị một tháng nên sẽ nhận $54,000 trong 2 tuần nữa. Xem ra cho vay được 50% tiền lời, còn hơn xã hội đen. Kinh

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn