Nhớ hồi nhỏ, nghe chiến tranh 6 ngày và Yom Kipour giữa Do Thái và các liên quân của các xứ Ả Rập đánh nhau ở sa mạc Sinai. Báo chí huyền thoại hoá ông tướng độc nhãn tên MOshe Dayan, một danh tướng của DO Thái. Dạo mình làm luận án ra trường, tính nghiên cứu xây dựng một thành phố trong sa mạc Sinai. Có đến trung tâm văn hoá Ai Cập, nói chuyện nhưng họ khuyên không nên vì tình hình khá phức tạp. Hoà bình chưa vãn hồi dù tổng thống Anuar Sadat đã ký hiệp ước hoà bình với Do Thái và đã trả bằng mạng sống của mình. Sau đó thì mình sang Ý Đại Lợi làm việc, và làm luận án bên đó.
Mình nhớ ông tướng này có đến Việt Nam thăm vì báo chí việt ngữ có nhắc đến ông ta. Sau này qua Tây, đọc hồi ký của ông ta mới biết là có lần ông, mất ghế bộ trưởng vì thay thế chính phủ, buồn đời được tờ báo DO Thái trả tiền cho ông qua Việt Nam, làm phóng sự. Nói cách khác là để ông ta nghiên cứu thêm về chiến tranh, và quân pháp của quân đội Hoa Kỳ để làm tài liệu cho quân đội DO Thái. Nhờ đó sau này ông ta đã giúp Do Thái chiến thắng trong cuộc chiến 6 ngày và Yom Kipour, tương tự Mậu Thân của Việt Nam. Một lễ lớn của đạo Do Thái, và liên quân Ả Rập tấn công bất ngờ.
Ngày nay, hồi ký của ông ta với chữ ký của tác giả, được rao bán trên $120,000. Kinh
Ông ta kể tờ báo mướn ông ta đi làm phóng sự chiến trường Việt Nam. Trước khi lên đường sang Việt Nam. Ông ta qua Pháp để gặp các tướng Tây khi xưa tham chiến tại Việt Nam, sang Anh quốc gặp tướng Montgomery. Nghe nói ông tướng người Anh này, kêu chiến lược của Hoa Kỳ tại Việt Nam là điên rồ. Ông ta có gặp các tướng Mỹ, ngay ông MacNamara, bộ trưởng bộ quốc phòng của Hoa Kỳ để nghe họ giải thích về chiến lược của họ tại chiến trường Việt Nam. Khi sang Việt Nam, ông ta có gặp các tướng lãnh đạo như Westmoreland,… để nghe họ tường trình tình hình tại các chiến trường.
Ông ta đi hành quân với các lực lượng quân đội mỹ, không sợ chết khiến các ông tướng Mỹ ngán, lỡ có chuyện gì xẩy ra cho ông ta là mất mặt. Ông ta chỉ trích các Ấp CHiến lược của Việt Nam Cộng Hoà như các trại tỵ nạn, khác với các Kibutz của Do Thái. Người dân sống tại đây, không tin tưởng người Mỹ hay chính phủ Việt Nam Cộng Hoà. Hình như mình đã kể vụ Ấp CHiến Lược rồi, thất bại vì đã thay thế các hệ thống làng xã, khiến mấy người từng làm chức vụ trong làng do dân làng bầu lên, bất mãn chạy theo Việt Cộng.
Ông ta cho rằng, Hà Nội đưa ra ý thức hệ là chủ nghĩa cộng sản thì người Mỹ cần đưa ra một mô hình như chủ nghĩa xã hội cấp tiến thay vì một trại tỵ nạn. Người dân bị bứng ra khỏi làng của họ để lùa vào các ấp được mệnh danh là ấp chiến lược, phỏng theo chiến lược của người Anh quốc đã sử dụng tại MÃ Lai Á. Đó là sai lầm về ý thức hệ trong cuộc chiến.
Mình nhớ giáo sư Lê Xuân Khoa kể, có lần bác được mời làm cố vấn bộ giáo dục. Bác đề nghị chính quyền cho các giáo chức được hoãn dịch. Lý do là người trong làng, trọng nể các giáo viên. Các giáo viên không phải đi quân dịch thì sẽ theo Việt Nam Cộng Hoà. Khi đã thu phục được giáo viên trong làng thì sẽ kéo cả làng theo chính phủ miền nam. Đề nghị này không được hội đồng tướng lãnh nghe và sau đó nội các được thay đổi.
Ông ta có gặp ông Nguyễn Văn Thiệu và Nguyễn Cao Kỳ. Ông ta thất kinh khi nghe ông Kỳ nói là rất cảm phục ông Võ NGuyên Giáp. Một chủ tịch uỷ ban hành pháp trung ương, tương đương với chức thủ tướng ngày nay, chức quyền cao nhất trong hội đồng các tướng lãnh đảo chánh. Mình nhớ dạo ấy đi về Tùng Nghĩa, có thấy mấy tấm bảng đề “Chính phủ Nguyễn Cao Kỳ là chính phủ của người dân”.
Mình đoán sau này, không như ông ta kể trong hồi ký của ông, nhường cho ông Thiệu khi tranh cử chức tổng thống và làm phó tổng thống. Ông ta bị Hoa Kỳ loại ra, để ông Thiệu ra ứng cử tổng thống vì tuyên bố vớ vẩn không đúng chỗ. Ông ta công du qua Âu châu, tuyên bố là rất phục ông Hitler, vì đã giúp Đức quốc khôi phục lại sau thế chiến thứ 1, Việt Nam Cộng Hoà cần đến 4 người như Hitler, khiến báo chí quốc tế chửi bới tan nát một đời trai. Làm sao một thủ tướng của một quốc gia có thể tuyên bố trước báo chí ngoại quốc là cảm phục một tên đồ tể vừa diệt chủng 6 triệu người Do Thái. Mình tình cờ đọc một bài báo của một nhóm cựu chiến binh mỹ nói về ông Kỳ với các bài báo thời đó đăng ở âu châu. Mình nghĩ ông ta muốn nói đến tài hùng biện của Hitler nhưng có lẻ ngoại ngữ không rành nên xổ bậy, dùng từ ngữ không đúng gây hiểu lầm.
Có lần ông Phạm Văn Đồng qua Pháp xin viện trợ sau 75. Báo Paris Match phỏng vấn về số người ở trại cải tạo. Ông này trả lời khiến báo chí dựa theo lời ông ta, kêu có trên 2 đến 3 triệu người của chế độ Việt Nam Cộng Hoà trong trại cải tạo. Kinh
Năm 14 tuổi, ông Dayan đã cầm súng, lên chức Tổng tham mưu trưởng quân đội Do Thái năm 38 tuổi, và thiết kế cuộc chiến Sinai, khiến ông ta trở thành huyền thoại. Người Do Thái không muốn một cuộc diệt chủng thứ 2 sau Holocaust nên họ hăng say đánh giặc như người Ukraine ngày nay, dù thiếu súng đạn.
Dạo đó, buồn đời không biết làm gì khi bị thất sũng, tờ báo Maariv, trả tiền cho ông sang Việt Nam, bị các chính trị gia của đảng cộng sản Do Thái Maki chửi bới. Lý do là DO Thái trung lập trong cuộc chiến Việt Nam. Ông ta đến Sàigòn vào ngày 25/7/1966. Nói chung là một người lính nên ông đi nghiên cứu cuộc chiến vượt qua các chỉ tiêu của tờ báo. Ông xem cuộc chiến là phòng thí nghiệm của chiến tranh tuyệt vời nhất vì dạo ấy chỉ có Việt Nam là có đánh nhau.
Ông viếng thăm hàng không mẫu hạm, lên vùng ba biên giới nơi các lực lượng đặc biệt Việt Nam và Hoa Kỳ đóng tại đó. Ông ta đi theo quân đội Hoa Kỳ trong chiến dịch “tìm và huỷ” mà thấy trên đài truyền hình, hộp quẹt Zippo, đốt nhà tranh của người dân quê, rồi lùa họ lên xe, chở vào các trại tỵ nạn. Ông cho biết, có gặp cảnh một cán binh Việt Cộng bị khẩu cung, nhổ vào mặt người đang lấy cung mình. Ông cho biết là một người cầm súng khinh bỉ người Mỹ, không sợ chết thì cuộc chiến không có tương lai.
Có lẻ ông đạo diễn Francis Coppola đã dùng câu này để cho Michael Corleone nói khi thấy cảnh một ông du kích người Cuba, tự tử với trái lựu đạn khi bị bắt và giết một đám lính chung. Quyết định không đầu tư vào Cuba.
Trong một chuyến đi ra mặt trận với đại đội Hoa Kỳ, ông chứng kiến sự thiệt hại của quân đội mỹ. Ông ta kể là trực thăng vừa đáp xuống thì bị phục kích: 25 chết tại chỗ, 70 bị thương xem như 70% tổn thất ngay những giây phút đầu tiên mới đáp xuống. Có đến 1,700 chiếc trực thăng mỹ được sử dụng tại chiến trường Việt Nam.
Ông cho biết hoả lực Hoa Kỳ quá mạnh. Ông ta có chứng kiến 130 lính Nam Hàn chống trả 1,000 Việt Cộng và gọi không quân Hoa Kỳ yểm trợ. người Mỹ nã 21,000 quả đạn pháo, nhiều hơn số toàn bộ đạn pháo binh của Do Thái ở mặt trận Sinai và chiến tranh dành độc lập cộng lại. Kinh
Ông ta kết luận là người Mỹ đang tiến hành sai một cuộc chiến ở Việt Nam, khá nhất là hoà. Phía cộng sản thì ông ta cho rằng sẽ không thắng được người Mỹ. Hoả lực của Hoa Kỳ không đánh Hà Nội, không đánh Hồ Chí Mình, mà đánh cả thế giới tương tự tình hình Nga Sô hiện nay trong chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine.
Ông kết luận người Mỹ kiêu ngạo, tin rằng qua cuộc chiến Việt Nam, họ muốn phô trương sức mạnh của họ cho thế giới biết. “Họ muốn chứng tỏ rằng quyết định của người Mỹ là trên hết, và khi họ bước chân vào bất cứ cuộc chiến nào thì không gì có thể ngăn nổi.”
Ông kết luận 'người Mỹ thắng ở mọi chỗ, chỉ không thắng cuộc chiến' (The Americans are winning everything 'except the war”. Người Mỹ không tính yếu tố người Việt tại miền nam trong cuộc chiến. Sự thật được lập lại tại các chiến trường mà quân đội mỹ tham gia như Iraq, Á phủ Hãn,…
Khi thăm viếng một Ấp Chiến Lược, ông ta cho rằng người dân có cái nhìn không thiện cảm, trẻ em khốn khổ. Khi ông ta phỏng vấn một phụ nữ thì bà ta đã lùi lại, cố thủ.
10 tháng sau chuyến thăm viếng Việt Nam, ông ta được bổ làm bộ trưởng quốc phòng DO Thái (06/1967) và vài ngày sau đó ông chỉ huy binh sĩ DO Thái đánh thắng liên quân Ả Rập trong cuộc chiến 6 ngày.
Báo chí truyền thông cho rằng nhờ tham quan cuộc chiến tại Việt Nam, đã giúp ông ta có cái nhìn chiến lược và chiến thuật cho quân đội Do Thái. 260,000 binh sĩ Do Thái chống chọi với 340,000 quân Ai Cập-Syria-Jordan. 800 chiến xa Do Thái đánh thắng 1,800 chiến xa Ả Rập.
Trong thời gian làm bộ trưởng ngoại giao Do Thái, ông ta đồng ý nhận người Việt tỵ nạn. Hiện nay có một số người Do Thái, gốc Việt, đi quân dịch cho DO Thái. Mình có xem một phim tài liệu của DO Thái, kể một gia đình gốc vIệt, về Việt Nam khu vực Quảng Nam, thấy nhà cửa đất ruộng của họ bị Việt Cộng tịch thâu. Mấy người con không hiểu tại sao người ta có thể vào chiếm đất của gia đình bố mẹ của họ. Chán Mớ Đời
Tương tự người Palestine không hiểu tại sao lại bị bỏ vào các trại tỵ nạn từ năm 1948 khi Do Thái thành lập đất nước của họ. Đến nay là 3 thế hệ, con cháu vẫn sống lây lấy ở trại tỵ nạn bên Lebanon.
Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen
Nguyễn Hoàng Sơn
