Điều ngu xuẩn nhất đất nước này từng làm'
Tháng 4 vừa rồi, tướng Stephen Whiting, chỉ huy trưởng của U.S. Space Command, tuyên bố rằng chương trình không gian của Trung cộng đang “tiến triển với tốc độ chóng mặt”. Năm nay, nước này đã hạ cánh một phi thuyền lên vùng tối của Mặt trăng, điều mà Mỹ chưa bao giờ làm được. Trung Cộng có kế hoạch thực hiện tổng cộng 100 lần phóng vào quỹ đạo trong năm nay, ít hơn một nửa tổng số lần phóng trên toàn cầu vào năm 2023.
Sự phát triển nhanh chóng của chương trình không gian của Trung Quốc có nghĩa là sự thống trị không gian của Mỹ và Nga không còn nữa. Ấn Độ cũng bắt đầu phóng hoả tiễn, vệ tinh lên không gian. Chưa kể ông thần họ Kim ở Bắc Triều Tiên.
Vô số sự kiện trong những thập kỷ trước đã dẫn đến cuộc đua không gian mới của thế kỷ 21 này, nhưng nguồn gốc của nó có thể bắt nguồn từ hơn 70 năm cho đến một thời điểm quan trọng. Hồi đó, trong Nỗi sợ hãi chủ nghĩa cộng sản vào những năm của thập kỷ 50 của thế kỷ trước, nổi tiếng với thượng nghị sĩ McCarthy và đồng nghiệp ra sức truy lùng cộng sản nằm vùng, những nhân vật nổi tiếng bị theo dõi và những người nghệ sĩ như Charlie Chaplin phải sang Thụy Sĩ sinh sống đến chết. Hình như mình có kể vụ này rồi. Ai tò mò, có thể kiếm trên bờ lốc của mình. Có thể trong tương lại, Hoa Kỳ sẽ lâm vào trường hợp này lại, với chiêu bài tống cổ người ngoại quốc về nước.
Trong khoảng thời gian này nước Mỹ đã quay lưng lại với một nhà khoa học lỗi lạc gốc Trung Hoa, người đã định cư ở Mỹ gần 20 năm. Ông đã trở thành "Cha đẻ của ngành không gian của Trung Cộng".
Nhà khoa học đó là Qian Xuesen. Năm 1935, 24 tuổi sau khi lấy được bằng kỹ sư cơ khí đại học ở Trung Hoa, ông du học tại Hoa Kỳ để lấy bằng thạc sĩ về kỹ thuật hàng không tại đại học MIT và sau đó tốt nghiệp tiến sĩ về hàng không và toán học tại đại học CalTech. Được xem là đại học số một về khoa học tại Hoa Kỳ ngày nay.
Ông trở thành phụ tá giáo sư, ở đó bốn năm, dưới quyền của giáo sư gốc Hung Gia Lợi, Von Karman, một người di dân đã đóng góp vào nền khoa học Hoa Kỳ. Lâu lâu chạy xuống vùng IRVINE, cứ thấy đường mang tên ông này. Sau đó, ông ta đồng sáng lập Phòng thí nghiệm Động cơ phản lực được ca ngợi của NASA Jet Propulsion Laboratory. JPL sau đó đã chế tạo và vận hành một số phi thuyền không gian mang tính biểu tượng nhất từng được phóng, bao gồm phi thuyền đổ bộ Mars InSight, phi thuyền thăm dò Dawn, Cassini-Huygens và tất cả các phi thuyền thám hiểm sao Hỏa của NASA. Lúc đầu, chương trình này được xem là vớ vẩn những sau đệ nhị thế chiến thì trở thành ngành quan trọng nhất mà quốc phòng Hoa Kỳ muốn phát triển.
Tiến sĩ Qien khi còn được sử dụng và không nghi ngờ là Đảng viên cộng sản
Trong Thế chiến thứ hai, tiến sĩ Qian làm việc với Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ với tư cách là chuyên gia cố vấn cấp đại tá, giúp phát triển nhiều loại hoả tiễn hiệu quả cao được quân Đồng minh sử dụng trong Chiến tranh. Sau khi Đức quốc xã đầu hàng, ông được cử sang Đức quốc để thẩm vấn các nhà khoa học Đức, bao gồm Wernher von Braun (sau này là kiến trúc sư trưởng của Apollo Saturn V của NASA), và tuyển dụng họ cho chương trình khoa học của Mỹ. Hai năm sau, ông Qian được cấp giấy phép thường trú tại Mỹ.
Fraser Macdonald, tác giả cuốn sách về lịch sử hoả tiễn không gian (escape from Earth) cho biết: ông Qian là công dân Trung Hoa, nhưng Cộng hòa Trung Quốc của Tưởng Giới Thạch là đồng minh của Hoa Kỳ, vì vậy “không có nghi ngờ lớn nào về một nhà khoa học Trung Quốc ở trung tâm nỗ lực không gian của Mỹ”. Qian đã được cấp giấy phép an ninh để nghiên cứu vũ khí mật và thậm chí còn phục vụ trong Ban cố vấn khoa học của chính phủ Hoa Kỳ.
Vào cuối thế chiến thứ 2, ông là một trong những chuyên gia hàng đầu thế giới về phản lực cơ, và được cử cùng với Theodore von Karman thực hiện một nhiệm vụ đặc biệt tới Đức, giữ cấp bậc trung tá tạm thời. Mục tiêu của họ là phỏng vấn các kỹ sư Đức Quốc xã, trong đó có Wernher von Braun, nhà khoa học tên lửa hàng đầu của Đức; Mỹ muốn tìm hiểu chính xác những gì người Đức khám phá về khoa học hiện đại.
Nhưng đến cuối thập kỷ này, sự nghiệp lẫy lừng của Qian ở Mỹ đột ngột dừng lại. Xong om
Ở Trung Hoa, sau khi đánh đuổi quân đội của Tưởng giới Thạch ra đảo Đài Loan, Mao Trạch Đông tuyên bố thành lập nước Cộng hòa Nhân dân cộng sản vào năm 1949, và người gốc Tàu nhanh chóng bị coi là “những kẻ xấu xa” ở Mỹ vì được xem là người cộng sản.
Trong khi đó, một giám đốc mới của JPL tin rằng có một vòng gián điệp ở phòng thí nghiệm và chia sẻ những nghi ngờ của ông về một số nhân viên với FBI. “Tôi lưu ý rằng tất cả họ đều là người Trung Quốc hoặc người Do Thái,” Fraser Macdonald kể.
Chiến tranh Lạnh đang diễn ra và các cuộc săn lùng phù thủy chống cộng thời McCarthy. Chính trong bầu không khí này, FBI đã cáo buộc Qian, Frank Malina và những người khác là những người cộng sản và là mối đe dọa đối với an ninh quốc gia.
Phóng hoả tiễn bên tàu. Phía trên là cụ từ “Trung Cộng vượt xa về công nghệ và khoa học”. Hình bên trái là thiếu chip chụp ngẫu nhiên, còn bên phải là “ảnh chụp nhanh”. Chán Mớ Đời
Một sự chuyển đổi đột ngột do sự trỗi dậy nhanh chóng của chủ nghĩa cộng sản dưới thời Mao Trạch Đông vào năm 1949. Một năm sau, chính phủ Hoa Kỳ cáo buộc ông có cảm tình với cộng sản và làm gián điệp. Qian đã tham dự một cuộc họp của Đảng Cộng sản Pasadena vào năm 1938 và dường như đã tham gia cùng với nhiều học giả CalTech khác, như ông Malina nhưng ông hầu như không tham gia trong những năm sau đó. Không có bằng chứng cụ thể nào cho thấy ông ta từng làm gián điệp cho Trung Quốc hoặc Nga. Qian phủ nhận mọi cáo buộc chống lại mình. Cách đây mấy năm, Hoa Kỳ có kết tội một khoa học gia gốc Đài Loan, làm gián điệp cho Trung Cộng nhưng ông ta nhờ luật sư kháng kiện và thành công. Gần đây, các tin tức cho thấy có rất nhiều người Tàu từ Trung Cộng sang du học hay làm việc và ăn cắp tài liệu cho Trung Cộng.
Các cáo buộc ông Qian dựa trên một tài liệu năm 1938 của Đảng Cộng sản Hoa Kỳ cho thấy ông ta đã tham dự một cuộc họp mặt mà FBI nghi ngờ là cuộc họp của Đảng Cộng sản tại thành phố Pasadena, nơi trường đại học Caltech tọa lạc. Mặc dù ông Qian phủ nhận việc là đảng viên, nhưng nghiên cứu cho thấy ông gia nhập cùng lúc với Frank Malina vào năm 1938.
Nhưng điều này không nhất thiết ông ta là một người theo chủ nghĩa Marx. Fraser Macdonald nói, trở thành một người cộng sản vào thời điểm này là một tuyên bố chống phân biệt chủng tộc. Ông nói, nhóm muốn nêu lên mối đe dọa của chủ nghĩa phát xít cũng như nỗi kinh hoàng của nạn phân biệt chủng tộc ở Mỹ. Chẳng hạn, họ đang vận động chống lại sự phân biệt chủng tộc ở bể bơi Pasadena ở địa phương và sử dụng các cuộc họp của Đảng cộng sản để thảo luận về vấn đề đó. Mình nghĩ Đảng cộng sản rất khôn ngoan, sử dụng tất cả những quan tâm của giới trí thức, để dùng vào việc chống lại chủ nghĩa tư bản. Tương tự ngày nay, họ dùng bảo vệ môi trường để chống lại các công ty đa quốc gia đại diện chủ nghĩa tư bản.
Tiến sĩ Qian với luật sư khi chờ đợi tại toà
Zuoyue Wang, giáo sư lịch sử tại Đại học Bách khoa Pomona, California, nói rằng không có bằng chứng nào cho thấy Qian từng làm gián điệp cho Trung Cộng hoặc từng là điệp viên tình báo khi ở Mỹ. Không hiểu lúc này, ông ta mang quốc tịch nào, của Đài Loan hay Trung Cộng, dù đã có thẻ xanh. Tài liệu không cho biết rõ.
Tuy nhiên, ông ta đã bị tước quyền kiểm soát an ninh và bị quản thúc tại gia. Các đồng nghiệp của Caltech, bao gồm cả Theodore von Karman, đã viết thư cho chính phủ cầu xin sự vô tội của Qian, nhưng vô ích. Hoa Kỳ lúc đó, dưới thời hội chứng lo sợ Đảng viên cộng sản, thà bắt lầm còn hơn thả lầm. Tương tự người Việt tỵ nạn lúc đầu mới sang đây, cứ thấy ai nói khác mình là chụp mũ Việt Cộng. Chán Mớ Đời
ông Qian và gia đình bị quản thúc tại gia và bị chính phủ giám sát. Mình nghe Bác Huỳnh sanh Thông kể là sau khi thất bại khi làm việc tại Việt Nam, bác trở lại Hoa Kỳ thì có tên trong sổ đen nên khó kiếm việc đúng nghề. Cuối cùng thư viện đại học Yale cho bác làm việc, và dịch truyền Kiều ra anh ngữ. Nhờ đó mà sau này mới đoạt giải thưởng của MacArthur Foundation.
Năm 1955, ông cùng gia đình được thả và bị trục xuất sang Trung Cộng. Nhà khoa học rời Hoa Kỳ bằng thuyền cùng vợ và hai đứa con sinh ra ở Mỹ, nói với các phóng viên đang chờ đợi rằng ông sẽ không bao giờ đặt chân đến Mỹ nữa. Ông ta đã giữ lời hứa. Tại sao chính phủ Tưởng Giới Thạch không đón ông ta về Đài Loan, lại để Mao thị đón gia đình ông ta về Trung Cộng. Ai có tin tức vụ này thì cho mình xin.
Mình nghĩ dạo đó, lính Mỹ chết nhiều tại chiến trường Triều Tiên, bởi lính của Mao Trạch Đông đánh biển người nên dân chúng Hoa Kỳ không thích người Tàu lắm. Bị ruồng bỏ bởi đất nước nơi ông đã sống và làm việc suốt hai thập kỷ, ngôi nhà duy nhất mà các con ông từng biết đến. Ông trở thành giám đốc của đơn vị non trẻ hiện nay là Tập đoàn Khoa học và Công nghệ Hàng không Vũ trụ Trung Quốc, được giao nhiệm vụ phát triển hoả tiễn đạn đạo và vũ khí hạt nhân, đồng thời giúp khai sinh ra chương trình không gian của Trung Cộng.
Ông Qian không bao giờ tha thứ cho chính phủ Mỹ. Sau khi qua đời vào năm 2009 ở tuổi 97, ông đã từ chối đến Hoa Kỳ, bất chấp rất nhiều lời mời làm như vậy và từ chối mọi yêu cầu phỏng vấn từ các nhà báo phương Tây.
Mới xem phỏng vấn của một nhân viên ngoại giao Trung Cộng, ông ta cho biết là năm 1992, tiến sĩ Qian đã nói chính quyền Trung Cộng là sản xuất xe điện. Ngày nay Trung Cộng được xem là tiến mạnh nhất về xe hơi chạy bằng điện. Chán Mớ Đời
Ông là một trong những nhà khoa học lỗi lạc nhất ở Mỹ. Ông ấy đã đóng góp rất nhiều và có thể đóng góp nhiều hơn nữa. Vì vậy, đó không chỉ là sự sỉ nhục mà còn là cảm giác bị phản bội”, nhà báo và nhà văn Tianyu Fang nói.
Ông Qian đến Trung Cộng như một anh hùng nhưng không được kết nạp ngay vào Đảng Cộng sản. Lý lịch của ông ấy không hoàn hảo. Vợ ông là con gái quý tộc của một nhà lãnh đạo theo chủ nghĩa Quốc dân đảng. Sau 1949, chạy sang Hoa Kỳ sinh sống.
Cuối cùng, khi trở thành đảng viên vào năm 1958, ông đã chấp nhận điều đó và luôn cố gắng đứng về phía của chế độ. Ông sống sót sau các cuộc thanh trừng và Cách mạng Văn hóa, và do đó có thể theo đuổi một sự nghiệp khoa học.
Khi đến Trung Cộng, ông có rất ít hiểu biết về khoa học hoả tiễn, nhưng 15 năm sau, ông giám sát việc phóng vệ tinh đầu tiên của Trung Quốc vào không gian. Trong nhiều thập kỷ, ông đã đào tạo một thế hệ nhà khoa học mới và công trình của ông đã đặt nền móng cho Chương trình Thám hiểm Mặt trăng của Trung Cộng.
Trớ trêu thay, chương trình hỏa tiễn mà ông Qian giúp phát triển ở Trung Quốc lại dẫn đến việc tạo ra vũ khí sau đó được bắn trả lại Mỹ. Fraser Macdonald cho biết, tên lửa tằm của Qian đã được bắn vào lính Mỹ trong Chiến tranh vùng Vịnh năm 1991, và vào năm 2016 nhằm vào tàu USS Mason của phiến quân Huti ở Yemen.
Ông cho rằng, khi thực hiện đường lối cứng rắn chống lại chủ nghĩa cộng sản trong nước, Hoa Kỳ đã trục xuất “các phương tiện mà một trong những đối thủ cộng sản chính của họ có thể sử dụng để phát triển hoả tiễn và chương trình không gian của riêng họ - một sai lầm địa chính trị rất lớn”.
Dan Kimball, Bộ trưởng Hải quân Hoa Kỳ thứ 51 và Chủ tịch hãng sản xuất động cơ hỏa tiễn Aerojet của Mỹ, đã cố gắng giữ Qian ở lại Hoa Kỳ trong nhiều năm. Về cách chính phủ đối xử với Qian, sau này ông ấy đã nói điều này:
"Đó là điều ngu xuẩn nhất mà đất nước này từng làm. Ông ấy không phải là người cộng sản hơn tôi và chúng tôi đã buộc ông ấy phải ra đi." Chán Mớ Đời
Khi chúng ta dùng ý thức hệ và chính trị để chọn lựa người làm việc sẽ đưa đến những sai phạm, vô hình trung mất đi những người tài giỏi. Nếu mình không lầm, đã đọc đâu đó, bà vợ thứ của ông Albert Einstein, là gián điệp, đánh cắp tài liệu chế bom nguyên tử cho Liên Xô.
Người Việt mình ghét Trung Cộng nhưng nếu chúng ta cố gắng xem một cách khách quan thì sự phát triển của Trung Cộng rất đáng quan tâm và hiểu thế nào trong vòng 40 năm, họ đã thay đổi vận mệnh của đất nước họ. Có thể đương đầu với Hoa Kỳ. Họ không tin ông Qian nhưng vẫn cho vào Đảng để sử dụng vì biết ông ta rất giỏi. Các khoa học gia chỉ chú tâm đến nghiên cứu môn ngành của họ, không dính dáng gì đến lý lịch, chính trị. Thử tưởng tượng Hoa Kỳ không trục xuất ông ta và để ông ta làm việc tự do tại xứ này. Cục diện thế giới có thể thay đổi.
Mình nhớ có anh bạn gốc đại Hàn, bố anh ta là giáo sư đại học tại new York. Khi ông ta gần hưu trí, chính phủ Nam Hàn mời ông ta về để giảng dạy cho sinh viên nam Hàn. Trả lương hậu còn cung cấp nhà cửa để chiêu dụ các người tài giỏi chất xám tại Hải ngoại giúp đất nước họ phát triển.
Mình rất ngạc nhiên là Bắc Triều Tiên có khả năng chế tạo hoả tiễn tầm xa, cho thấy họ cũng biết sử dụng các người giỏi và không có tiến sĩ trùng tu tại chức. Nhiều khi chúng ta bị tuyên truyền nên quên vấn đề này. Mình tìm trên mạng để xem Triều Tiên có bao nhiêu tiến sĩ thì không thấy dữ liệu. Việt Nam nghe nói có đến 24,000 tiến sĩ.
Không có con số chính xác về sinh viên Bắc Triều Tiên du học ở nước ngoài vì ông Kim chủ tịch từng du học tại Thuỵ Sĩ nên khuyến khích các sinh viên giỏi được xét nghiệm để cho du học. Nhưng một báo cáo của Tổ chức Giáo dục, khoa học và văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) cho thấy tính đến năm 2012, hơn 1.400 du học sinh người Bắc Triều Tiên ở nhiều nơi trên thế giới. Theo đó, điểm đến ưa thích nhất của du học sinh Bắc Triều Tiên là Nga, tiếp theo là Ấn Độ, Pháp, Australia và Canada. Nhưng trên thực tế, Bắc Triều Tiên gửi sinh viên đến Trung cộng nhiều nhất, mặc dù việc này không được ghi rõ trong báo cáo. Năm ngoái, trang web của Đại sứ quán Trung Quốc tại Bắc Triều Tiên thống kê có khoảng 400 người Bắc Triều Tiên đến Trung cộng mỗi năm để học các chương trình cử nhân, thạc sĩ, tiến sĩ, hoặc tham gia một số khóa đào tạo. Có vẻ nhiều người Bắc Triều Tiên đi du học hơn chúng ta tưởng tưởng.
Tiêu biểu trong các sinh viên du học ở Liên Xô chính là nhà vật lý hạt nhân So Sang-guk, một trong những nhân vật quan trọng dẫn dắt sự phát triển hạt nhân của miền Bắc. Ông So Sang-guk nhận bằng tiến sĩ trước năm 30 tuổi. Sau khi từ Liên Xô về nước, ông đã viết khoảng 40 cuốn sách và 100 bài báo. Ông đóng vai trò then chốt trong vụ bắn thử hoả tiễn tầm xa đầu tiên mang vệ tinh Kwangmyongsong-1 của Bắc Triều Tiên năm 1998. Với thành tích này, ông đã nhận được Giải thưởng Kim Nhật Thành danh giá nhất toàn quốc. Nhiều người khác từng học ở các nước xã hội chủ nghĩa, gồm cả Liên Xô cũ, đã nắm giữ những vị trí chop bu của Bắc Triều Tiên. Trên thực tế, một số lượng đáng kể các quan chức cấp cao miền Bắc có kinh nghiệm học tập ở nước ngoài, trong đó phải kể đến cựu Chủ tịch Ủy ban thường vụ Hội đồng Nhân dân tối cao Kim Yong-nam và cựu Bí thư đảng Lao động Kim Ki-nam. Mò tin tức thì thất kinh, chúng ta bị tuyên truyền nên cứ tưởng Triều Tiên này nọ. Mình rất ngạc nhiên và tự hỏi làm sao họ có thể bắn hoả tiễn tầm xa. Tin tức đọc về Triều Tiên rất ít. Bác nào có tài liệu thì cho em xin.
Theo tin tức đọc được thì Trung Cộng mỗi năm sản xuất 3,000,000 cử nhân, Ấn Độ sản xuất trên 1,500,000 kỹ sư, còn tiến sĩ thì mình chưa có dữ liệu. Mỗi năm có đến 286,000 du học sinh (2023) đến Hoa Kỳ từ Trung Cộng, và 275,000 đến từ Ấn Độ. Nếu có độ 5% du học sinh của hai nước này ở lại làm việc cho Hoa Kỳ thì xem như Hoa Kỳ lấy chất xám của các nước này. Các du học sinh Ấn Độ, một số ở lại Hoa Kỳ và làm lớn trong các công ty lớn Hoa Kỳ. Trong khi đó Hoa Kỳ chỉ sản xuất có 600,000 cử nhân hàng năm. Cho thấy ai sẽ thua trong cuộc chạy đua về khoa học trong tương lai. Tuần báo The Economist tuần qua cho rằng Trung Cộng có đến 80% bằng sáng chế về khoa học ngày nay.
Tuần rồi một nhân viên bộ ngoại giao Kurt Campbell, đúng hơn là thứ trưởng, tuyên bố chỉ cho phép du sinh viên của Trung Cộng học các môn khoa học nhân vấn và cho thêm sinh viên ấn độ vào học khoa học toán.
Nếu Hoa Kỳ tiếp tục chiêu dụ các chất xám ở lại phục vụ quốc gia này, như chương trình chiếu khán HB1 thì sẽ giúp Hoa Kỳ tránh những trường hợp để các nhân tài thế giới như ông Qien ra đi. Trong lịch sử, nhiều đế quốc đã tiến lên rồi dập tắt như đế chế La MÃ, Anh quốc, nay Hoa Kỳ nhưng biết đâu vài chục năm nữa hay 100 năm nữa Hoa Kỳ sẽ không còn là miền đất hứa của nhân loại nữa. Chán Mớ Đời
Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen
Nguyễn Hoàng Sơn
