Make America Great Again

Ông Trump đắc cử tổng thống với slogan “Make America Great Again” khiến mình tò mò, tìm đọc xem Hoa Kỳ đã từng được xem “great” và đã mất tước vị ấy từ bao giờ mà uỷ ban bầu cử của ông ta cứ lập đi lập lại mãi câu thần chú này đến nay.
Khi mấy đứa con học ở trung học, mình hay lấy sách của chúng học đọc để lỡ chúng hỏi thì còn ú ớ trả lời, sợ chúng khám phá ra cái bản chất ngu lâu dốt sớm của bố chúng. Sách lịch sử mà chúng học thì cho thấy văn minh lịch sử Tây Phương phát xuất, đúng hơn là khởi nguồn từ nền văn minh Hy Lạp với những triết gia, với những tên khó đọc đến nay. Lịch sử của những vùng lân cận trước đó như Ai Cập, đã gây ảnh hưởng rất nhiều cho nền văn minh Hy La thì được xoá bỏ, không đề cập hay được dạy.
Mấy đứa con được dạy là lịch sử Hoa Kỳ chỉ bắt đầu từ khi Kha Luân Bố đặt chân lên Mỹ Châu, người ta dạy chúng là Kha Luân Bố khám phá ra Châu Mỹ, làm như trước khi ông này đặt chân lên bờ, mỹ châu là vùng đất không người, hoang dã nhưng có lẻ ông ta dạo ấy, hoang mang thì đúng hơn vì ông ta đinh ninh đi tìm Ấn Độ bằng hướng Tây thì lại đến xứ này. Nói cách khác người dân sở tại tìm ra ông ta và đám tuỳ tùng thì đúng hơn vì trước khi Kha Luân Bố đặt chân lên Châu Mỹ thì vùng đất này cũng đã có lịch sử nhân văn giàu có của nó qua các nền văn minh Inka, Aztec rất cao hơn cả âu châu hay những người da đỏ đã sống trên vùng Bắc Mỹ từ bao giờ, không phải vùng đất không có người sinh sống như khi phi thuyền Apollo đáp xuống mặt trăng, không một bóng người.

Philadelphia 2018

Lâu lắm mới trở lại thành phố Philadelphia, nơi mình có nhiều ác mộng của một thời ngu dại.
Thành phố này là một thành phố lịch sử của Hoa Kỳ khi các nhà đại nông của 13 tiểu bang tụ họp lại ngày 4 tháng 7 năm 1776, ký kết bản tuyên ngôn độc lập khỏi ách thuộc địa của vương quốc Anh, hùng mạnh nhất thế giới thời bấy giờ.
Cách đây trên 3,000 năm tại Babylon, thành phố lớn nhất của vùng Mesapotamia, được xem là trù phú nhất, nghe đâu có cả triệu dân cư mà năm 6 ème, học địa lý và lịch sử của vùng Tiểu Á này giúp mình nhận thức là đại ngu, cảm thấy ngu ngu ngố ngố tương tự khi học thời đồ đồng ở Việt Nam. Tại vùng này có một bản tuyên ngôn ra đời, thường được gọi là bộ luật Hammurabi (Hammurabi’s Code) được ban hành trong một xã hội, về mặt sử học được xem là văn minh nhất thời ấy.
Các sử gia hay gọi những hiến chương, tuyên ngôn là những trật tự tưởng tượng do con người tạo dựng và người ta chấp nhận tuân theo ngay cả các thế hệ tương lai. Điển hình là kinh ước có từ trên 2000 năm nay người ta vẫn tin vào những câu chuyện được kể trong kinh thánh là có thật. Ông nuôi ong trong vườn mình, mới mua tặng mình một cuốn sách về chúa Giê Su, do một ông mục sư nổi tiếng ở vùng này viết. Ông ta muốn mình trở về đạo mà mình đã lỡ thờ đồng chí gái. Tôi trung chỉ thờ một chúa. Chán Mớ Đời

Người Việt và rượu bia

Nhớ về Việt Nam, gặp người quen hay bạn học cũ thì có điều mình rất ghét là khói thuốc lá và mùi hôi của nó nhưng phải chịu trận nếu không người ta nói mình chảnh. Tưởng tượng vào phòng hát karaoke, không có máy lạnh, khói thuốc ngập phòng.
Năm ngoái lần đầu tiên đi uống cà phê với mấy người bạn học cũ, có đồng chí gái đi theo. Mấy ông thần ngồi chung bàn, hút thuốc lá như điên, cứ hết điều này sang điếu nọ, khói bay mịch mù, mấy cô bạn học cũ ngồi chịu trận, đồng chí gái thở không nổi nên phải cáo từ về sớm. Nghĩ thấy thương phụ nữ ở Việt Nam, phải chịu đựng khói thuốc hàng ngày trong nền văn hoá gia trưởng, đàn ông là trên hết.
Nhớ dạo thằng con mới ra đời, ở với ông ngoại. Ông ngoại hút thuốc như điên, lúc nào cũng như đang xông khói, đồng chí gái nói ba ra ngoài sân hút thuốc, bị ông ngoại la mắng nên chỉ biết ôm con vào phòng.
Ở Hoa Kỳ, lâu lâu bạn bè đến nhà chơi, mấy ông thần rũ nhau ra sân hút thuốc lá, vị chi hôm sau mình đi lượm tàn thuốc quăn bừa bãi.
Các cơ quan ngoại quốc và bộ y tế Việt Nam có hợp tác chung để nghiên cứu vấn nạn hút thuốc lá tại Việt Nam. Kết quả cho thấy có 50% đàn ông vị thành niên, 5% phụ nữ hút thuốc. 85% người Việt hút mỗi ngày. 75.9% hút nữa gói mỗi ngày và 37.6% hút trọn gói.

Thuốc ngừa thai

Hồi nhỏ, mình hay hóng chuyện người lớn. Lâu lâu có khách đến nhà, ngồi ngoài phòng khách với bà cụ thì mình hay đứng sớ rớ sau cái cửa để hóng chuyện. Nghe người lớn nói chuyện gì về vòng xoắn, phương pháp Ogino, loạn cào cào nhưng chả hiểu gì cả. Chỉ biết cứ 3 năm là bà cụ mình ở cử 2 lần, nằm lò than, xoa bóp long nảo đủ trò, tổng cộng có 11 người con. Ngày mình đi tây thì bà cụ có mang cô út được 8 tháng.
Sau này qua Mỹ mình gặp bác Thanh, một trong hai cô mụ của nhà bảo sanh Hiền Chi, ở đường Phan Đình Phùng, Đàlạt (cô mụ kia tên Tuý, chuyên đỡ đẻ bà cụ mình). Bác Thanh, mẹ của một tên bạn học, kể là Má mày nói cứ ở cử xong là ba mày chích một cái là dính bầu. Hoan hô vòng xoắn, hoan hô Ogino. Chán mớ đời.
Đến năm 11 B, học Vạn Vật với thầy Phan Nam. Một hôm, thầy giảng về sinh lý, vẽ cái bướm to đùng trên bảng nhưng cắt ngang khiến thằng nào thằng nấy trong lớp, chăm chú, miệng không ngớt kêu u chầu u chầu. Có lẻ hôm đó là ai cũng chăm chú nghe thầy giảng bài. Đến lúc thầy vẽ cái màn trinh thì nói khi dương vật xâm nhập vào nội thành thì sẽ làm vỡ cái màn trinh Thuý Kiều khiến một tên trong lớp không nén được sự tò mò buột mồm hỏi: có chắc không thầy. Ông thầy trợn mắt, gân cổ kêu chắc thì hắn hỏi lại thầy đã thử chưa khiến ông thầy đứng như Từ Hải, mặt đỏ như xôi gấc. Đó là những gì mình học về sinh lý ở trường cho thấy sự nghèo nàn của giáo dục ở Việt Nam trong khi con mình mới học lớp 5, cô giáo đưa giấy tờ bắt ký cho phép trường chiếu phim giải thích về sinh lý cho mấy đứa bé.

Chủ nghĩa dinh dưỡng

Cái khổ khi đọc tin tức, sách báo về thức ăn, dinh dưỡng ở Hoa Kỳ nhất là trên mạng, đọc giả khó mà suy đoán hay tìm thấy kết luận về các thông tin. Các nhà nghiên cứu đưa ra các giả thuyết về dinh dưỡng và bệnh tật khiến người ta càng bị hoang mang vì các thông tin đối nghịch.
Ngày nay, người ta cho biết 71% người Mỹ từ 18-24 tuổi không đủ tiêu chuẩn để gia nhập quân đội vì bệnh béo phì,… đó là mối lo ngại của bộ quốc phòng nếu trường hợp Hoa Kỳ có chiến tranh với một quốc gia khác như thế chiến thứ 2. Ngược lại khi thế chiến thứ 2 khởi đầu thì 30% thanh niên mỹ không qua khỏi lượt khám sức khoẻ vì suy dinh dưỡng.
Người ta quy vấn nạn béo phì, bệnh tật của người Mỹ ngày nay cho luật liên bang về thức ăn, dinh dưỡng cho người Mỹ, do uỷ ban thượng viện, thường được gọi là uỷ ban MacGovern do của thượng nghị sĩ mang tên này đề xướng.
Những biện pháp của uỷ ban đưa ra lúc đầu bị các kỹ nghệ nông nghiệp, công ty về thực phẩm chống đối qua các đại biểu quốc hội được họ bảo kê. Cuối cùng quốc hội Hoa Kỳ thoả thuận đưa ra giải pháp; chính phủ liên bang sẽ bảo trợ cho nông nghiệp, nhằm hạ giá thực phẩm để người Mỹ có thể mua thực phẩm để bồi dưỡng, do đó người ta thấy gà mỹ xuất cảng, bán tại Việt Nam rẻ hơn là gà được nuôi tại Việt Nam, tương tự các sản phẩm nông nghiệp khác.

Kinh nguyệt là cấm kỵ

Nhớ có dạo, đồng chí gái nổi hung la lối chi mình, sau đó thằng con nói nhỏ, bố đừng có buồn vì mẹ đang có kinh nguyệt khiến mình hoảng tiều. Con nít bên Mỹ ở tiểu học, trường đã dạy sinh lý, cho biết phụ nữ có kinh nên hay nổi cơn gạu bất thình lình để bạn học con trai hiểu để bố trí tư tưởng sợ vợ khi lớn lên.
Chẳng bù lại ngày xưa mình không biết gì, nếu tò mò hỏi người lớn là bị chửi, con nít đừng có tò mò, câm mồm. Theo tài liệu của World Menstruation Network, trung bình có 800 triệu phụ nữ có kinh trên thế giới. Có một chi tiết khiến mình buồn cười là theo Thiên Chúa Giáo, họ đổ lỗi cho bà Eva, xúi dục ông Adam làm bậy nên mới bị đày xuống hạ giới do đó thượng đế bắt bà ta bị cực hình, kinh nguyệt tương tự như một phụ nữ bị hiếp dâm là người ta bảo lỗi tại người phụ nữ còn đàn ông thì vô tội. Lỗi tại chim mọi đằng. Penis Culpa.
Từ "Hysteria" của Hy Lạp có nghĩa là "Uterus", để nói đến người phụ nữ khi có kinh nguyệt hay bị hưng phấn. Cái lạ là khắp thế giới, các nền văn minh từ Tây đến Đông, đều cấm kỵ nói về kinh nguyệt của người phụ nữ. Không hiểu lý do, vì ngu dốt, hay vì mấy ông cố đạo không lấy vợ nên chưa bao giờ chứng kiến cảnh vợ mình bị hành kinh để cảm thông. Tương tự khi người vợ bị Hậu Mãn Kinh thì càng te tua nữa, hay đưa đến người chồng có vợ bé vì không hiểu quá trình y học của thân thể người phụ nữ. Mình có ông anh họ bên vợ, te tua vì bà vợ bị hậu mãn kinh đến 10 năm tình cũ. Kinh hoàng.

8/3 Nam quyền hay Nữ quyền?

Mỗi lần chạy xe lên vườn, mình hay thấy bên xa lộ một cái bảng đề "Quyền Làm Cha" nên thấy là lạ, mò xem là cái gì mới khám phá ra vấn đề khi ly dị thì đa phần người phụ nữ thường được lãnh phần trông nom, dạy dỗ con cái trong khi người cha gặp nhiều trở ngại thăm nom và chăm sóc con cái.
Trong phim Matrix có một đoạn khiến mình suy nghĩ nhiều là khi họ hỏi tài tử Keenu Reeves chọn 1 trong hai viên thuốc: màu đỏ thì sẽ hiểu biết, tự do tư duy còn viên thuốc màu xanh thì sẽ như người nghê thường, không biết gì, được sự an toàn như người trong mộng.
Nhìn từ vườn
Trong cuộc đời mình phải tự chọn những quyết định: tìm hiểu căn cơ của vấn đề hay cứ đón nhận sự giải thích của ai đấy để khỏi phải suy nghĩ cho mệt óc. Mình hay đọc tài liệu nhiều phía thay vì một chiều để tìm hiểu nguyên do vì báo chí thì họ chỉ đưa tin nào dựt gân, câu khách không nêu rõ vấn đề.
Có câu chuyện kể một giáo sư, người Hy Lạp sang một xứ khác ở Âu châu. Ông ta ngạc nhiên khi thấy sinh viên xứ này đam mê học cổ ngữ Hy Lạp, một ngôn ngữ chết như tiếng La Tinh mà ngay chính người xứ ông không còn đam mê kiểu chữ Hán hay chữ Nôm ngày nay ở Việt Nam.
Một hôm ông ta hỏi cả lớp; Plato đã nói gì với Aristotle về Nghệ Thuật thì cả lớp câm như hến, mặt đứa nào đứa nấy như bò đội nón. Ông hỏi lại Plato đã nói gì trong Symposium III thì ai nấy đều dơ tay để nói ào ào bằng tiếng Hy Lạp cổ điển. Sự việc cho thấy nhiều khi người ta chỉ lập lại như con vẹt như bỏ đồ ăn vào lò vi sóng để hâm lại thay vì tự nấu. Trong Symposium III, Plato đã nói về cái đẹp, nghệ thuật.
Thật ra trong cuộc đời, chúng ta chỉ là những người lập lại những gì người khác đã nói hay viết. Mình viết những gì đã đọc của ai trên mạng, báo chí hay nghe ai đã nói rồi lùng bùng trong đầu, mình viết lại theo kiểu của mình như người ta học nấu ăn rồi chế biến lại theo kiểu mình thích chớ chả phải mình tài giỏi con gà kê gì cả.
Mấy năm trước có một độ, báo chí lên tiếng chửi bới về nhóm Haram Boko ở Nigeria, bắt cóc mấy nữ sinh để làm điếm khiến bà Obama lên tiếng khóc lóc khiến dự luận trên thế giới ồn ào, gửi lính đặc biệt đi giải nguy khiến mình mũi lòng. Đi ngược thời gian, tìm tài liệu đọc thì một năm trước đó, nhóm khủng bố hồi giáo quá khích này, không chấp nhận sự giáo dục của Tây phương nên kéo lại trường học, đuổi các nữ sinh về nhà, bảo đi lấy chồng nuôi con trong khi đó họ thiêu sống các nam sinh vì họ theo giáo dục tây phương thay vì kinh Koran.
Nếu thế giới lên tiếng về sự tàn ác, thiêu sống các nam sinh xẩy ra trước đó 1 năm thì có lẻ đã cứu các nữ sinh khỏi phải làm điếm vì nhóm Boko Haram này muốn gây sự chú ý của thế giới. Tại sao người ta chỉ lên tiếng khi mấy cô nữ sinh bị bắt cóc để làm điếm cho nhóm lính khủng bố này trong khi những nam sinh bị giết một cách dã man vì họ muốn đi học, biết thêm chút chữ nghĩa. Ở Ấn Độ, lâu lâu nghe tin một đám thanh niên hiếp dâm phụ nữ khiến dân tình phẩn nộ nhưng đọc tài liệu của Ấn độ thì có những hội đoàn nam, nạn nhân của những cuộc hiếp dâm. Báo chí chỉ đưa tin nào khiến phụ nữ Hoa Kỳ bất bình lên tiếng còn tiếng nói của nam giới không có giá trị thương mại.
Ngành tư pháp của Hoa Kỳ khá thiên vị cho phía phụ nữ khi ly dị. Người vợ xem như 83% là được nhận lãnh phần trông nom con cái còn đàn ông thì độ 15%. Mình có quen một anh kia, ra toà ly dị thì bị toà bắt buộc trả tiền nuôi con $4,000/ tháng khiến bà vợ cũ không dám đi làm vì nếu đi làm thì sẽ được nhận tiền cấp dưỡng ít hơn, ở nhà buồn bà ta phải vào nhà thương, làm việc thiện nguyện. Đồng chí vợ và mình vào nhà thương thăm người quen gặp, hỏi bà ta kêu buồn nên đi làm chơi.
Một ông bác sĩ bị bà vợ bỏ, trong tuần đi tập thể dục cuối tuần mang con lại gửi cho ông chồng cũ chăm sóc, để đi chơi với bồ nhí trong khi ông chồng trả tiền cấp dưỡng cho con đến $10,000/ tháng. Nói đi thì phải nói lại, đồng chí gái có quen một bà bạn, ly dị chồng nhưng ông chồng lương bổng ít hơn bà ta nên mỗi tháng bà ta phải cấp dưỡng ông chồng mấy trăm đô. Đa phần thì người đàn ông thiệt thòi hơn người phụ nữ nếu cơm không lành canh không ngọt. Người vợ lãnh cái nhà và tài sản nên sau khi ly dị, người đàn ông không còn gì cả do đó họ phải vâng lời vợ hay tham gia đảng Sợ Vợ để được huấn luyện, bồi dưỡng tư tưởng "vợ luôn luôn sáng suốt, cho ta mùa xuân" như Sơn Đen.
Có ông kia ly dị, không được quyền nuôi con sau đó khám phá ra bà vợ cũ cho một gia đình khác nuôi đứa con vì tên bồ mới không chịu nuôi con người khác. Tại sao bà ta không trả quyền nuôi con cho ông bố mà lại đem cho con làm con nuôi. Quyền làm cha ở Hoa Kỳ không được minh bạch lắm. Hết thương nhau con người đâm ra căm thù kẻ nội thù, họ chỉ muốn đầy đoạ cho bỏ ghét thay vì lo đến hạnh phúc của con. Có câu chuyện ông kia bị cấm gặp con nên tự tử do đó lâu lâu ở Cali có nạn người cha bắt cóc con, bỏ chạy về Mễ,… khiến báo động Amber trên khắp xa lộ. Người ta ít để ý đến sự đau xót của người cha không được gặp con, có lẻ họ xem tình mẫu tử cao hơn tình Phụ tử. Cũng có nhiều người đàn ông không muốn dính dáng đến con cái, chơi xong rồi bỏ chạy.
Năm ngoái, bà Mễ giúp việc nhà mình bổng nhiên đi phá thai sau 6 tháng khiến mình ngạc nhiên, hỏi có báo cho người bồ, cha của bầu thai. Bà ta nói không. Có người nói thân hình của bà ta thì bà tự do quyết định nhưng không ai hỏi tới người cha. Con người đâu phải súc vật sau khi động cởn rồi muốn tự do phá thai. Thậm chí luật pháp cho mấy đứa trẻ vị thành niên phá thai mà không cần được sự ưng thuận của cha mẹ.
Một đứa bé 12-18 tuổi làm sao hiểu được sự việc trên quan điểm đạo đức, tình người để phá thai hay lo sợ, ảnh hưởng tâm lý về sau. Đọc báo Việt Nam có cô nào kể là đã từng đi nạo thai 13 lần, nay hối hận,...bị ám ảnh cả đời. Hôm trước, có bà nào đem con lại võ đường chữa bệnh. Thằng con trai nổi điên hay sao, lấy dao đòi chém bà mẹ. Ông thầy chữa bệnh xong, hỏi người thân có phải ngày xưa, có lần đã phá thai vì cái vong đi theo. Bà mẹ thú nhận khi xưa đã từng phá thai nhiều lần. Bà Mễ nay có bồ với tên khác, vui vẻ cuộc đời, tính ra là mình biết bà to có ít nhất 3 thằng mà bà ta có con với họ. Mình có một bà mễ mướn nhà, có 4 người con với 4 họ khác nhau.
Mình có quen một ông mỹ, bảo là từ khi ly dị mấy chục năm về trước, ông ta không muốn có con nên kêu bác sĩ giải phẩu, buột ống tinh trùng. Lâu lâu có một bà bạn gái, chúc mừng ông ta là thành cha thì ông ta nói là của ai khác chứ ông ta đã tự làm tuyệt giống khiến mấy bà chạy mất dép. Có dạo có một tên bị phạt tù vì không chịu trả tiền cấp dưỡng cho đứa con không phải của ông ta. Ở Âu châu, khi có sự tranh chấp người ta thử DNA của đứa bé ngay để biết có phải con của người cha để bắt trả tiền cấp dưỡng nhưng ở Hoa Kỳ thì muốn lấy và thử nghiệm DNA của đứa bé, cần phải được chữ ký của người mẹ mà nếu người mẹ sợ tổ trác thì sẽ đưa đến tình trạng khai man và người đàn ông lãnh nợ dùm thằng khác. Thằng con mà ông ta bị bắt phải nuôi dưỡng đen xì như cái bánh gai trong khi ông ta là mũi lỏ. Bà vợ cũ kêu tại khi có bầu , uống thuốc bắc đông y hơi nhiều.
Mình sinh và lớn lên tại Đà Lạt nên chứng kiến những cảnh chồng chúa vợ tôi, trong nền văn hoá gia trưởng của nho giáo, người đàn bà bị thua thiệt nên mình thương người đàn bà Việt Nam nhưng nay sống tại hải ngoại, lại thấy nữ quyền thái quá, không thể nói là Nam Nữ bình quyền. Luật pháp hình như được hình thành để bảo vệ cho phụ nữ. Mình có nhiều cô bạn rất đam mê về nữ quyền, hàng ngày đọc tin tức của họ tãi trên Facebook là thấy mệt với tư duy, họ là nạn nhân. Họ tự nạn nhân hoá những gì xẩy ra không vừa ý họ. Họ lãnh lương ít cũng vì thế giới do nam giới lãnh đạo, họ đổ lỗi cho xã hội phụ quyền thay vì học hỏi thêm để đạt mục đích của họ. Nhìn lại thì hạnh phúc gia đình của họ lộn xộn, ly dị đủ trò,… họ quên là sau lưng sự thành công là học tập và lao động chớ không phải làm theo năng suất hưởng theo nhu cầu.
Có một ông tiến sĩ giáo sư đại học kể; cảnh sát dặn ông ta là mỗi khi bà vợ lên cơn đánh ông ta thì nên bỏ chạy vì lở bà ta bị gãy móng tay là họ phải bắt ông ta nằm tù. Trong các cuộc xô xác hôn nhân thì theo thống kê có trên 5 triệu đàn ông mỹ bị vợ đánh còn độ 4 triệu người đàn bà là nạn nhân của thằng chồng vũ phu nhưng khi nghe nói đến vợ chồng đập nhau thì người ta vẫn nghĩ chỉ có người phụ nữ là nạn nhân. Mình có ông anh vợ rên vì bị bà vợ cào cấu béo ngắt đủ trò nhưng không biết làm gì ngoài theo bệnh cuồng dâm thích đau.
Có giáo sư đại học NYU, hình như tên William Ferell kể là trước kia ông ta được mời và trả tiền hậu hỉnh đi khắp nơi nói chuyện về Nữ quyền nhưng sau này ông có viết sách về Nam quyền trong đời sống hôm nay thì không được các đại học khác mời nữa.
Vấn đề bị xách nhiễu tình dục thì đàn ông bị rất nhiều nhưng không ai tin cả. Mà nếu nói họ bị đàn bà hiếp dâm thì phụ nữ bảo rằng họ sung sướng khi được hiếp dâm. Mình không nghĩ trên đời này có ai bị hiếp mà sung sướng cả dù là đàn ông hay đàn bà vì thân thể họ bị vi phạm, tự do của họ bị tước đoạt, bị cưỡng bức. Cứ tưởng tượng khi làm tình với Thị Nở, Chí Phèo phải lấy tờ báo Nhân Dân che cái mặt lại của Thị Nở, để đọc tin tức khi lao động vinh quang, làm theo năng suất hưởng theo nhu cầu.
Trong phim “La città delle Donne” (thành phố đàn bà) do đạo diễn Federico Fellini thực hiện. Có cảnh tài tử Marcello Mastroianni, bị một phụ nữ to béo đè đầu xuống hiếp dâm. Ai chưa coi phim này thì nên coi. Kinh hoàng
Mình có xem một cuộc phỏng vấn mấy bà kể là có một anh chàng kia 16 tuổi bị hiếp dâm nhưng sau đó lại bị người hiếp dâm anh ta đưa ra toà, bắt anh ta trả tiền cấp dưỡng cho đứa con tội lỗi. Những đứa trẻ, nạn nhân của mấy ông cố đạo có vui vẻ khi bị hiếp bởi những người họ tin tưởng,… ở Hoa Kỳ có những hội phụ nữ, được thành lập để bảo vệ quyền làm cha, làm chồng. Có nhiều người từng gia nhập các tổ chức Nữ quyền khi còn trẻ nhưng sau khi lập gia đình, chính chắn với suy nghĩ thì họ lại theo các nhóm bảo vệ quyền làm cha để giúp các đứa con ít bị đau khổ, dày vò giữa sự xung đột của cha mẹ khi ly hôn.
Nhớ dạo ở Pháp, mình hay đến nhà bạn, coi phim bộ Serpico, nói về một thám tử ở New York. Qua mỹ thì khám phá ra ông thám tử này bị một bà tuyên bố với bạn bè sẽ cố gắng ngủ với ông ta để có con vì ông ta nổi tiếng bắt cướp. Vài năm sau, ra toà bắt ông này trả tiền cấp dưỡng, xem như 90% tiền hưu trí của ông ta đi đoong vì tội bị gái dụ. Ra toà luật sư của ông ta có mời những bà bạn, nhân chứng kể lại là bà đã tuyên bố sẽ có bầu với ông ta nhưng toà vẫn phán anh chơi thì anh phải cấp dưỡng khi theo đạo dụ. Mấy anh chàng nào gần về hưu về Việt Nam kiếm chân dài là khốn cả đời, vác qua đây rồi cô chân dài ly dị là cưa đôi tiền hưu trí, có nhà là bay cái nhà. Cho nên nói như ông Larry, cần sex thì cứ trả tiền sòng phẳng, khỏi liên luỵ về sau. Rẻ hơn nhiều.
Dạo mình mới lấy vợ, ở quận Cam này xôn xao vì một ông Mễ thưa bà xếp xách nhiểu tình dục. Lúc đầu thì ai cũng kêu được đàn bà rờ chim là sướng còn đòi hỏi nhưng ông ta là người ngoan đạo, không muốn phản bội bà vợ thêm bà xếp xấu kinh hoàng. Dư luận không công bằng, một phụ nữ bị xách nhiểu tình dục thì người ta kêu là nạn nhân còn đàn ông bị rờ mó thì họ kêu sờ chim sướng. Cuối cùng thì bà xếp bị phạt chi đó không nhớ, công ty phải đền bù cho ông ta một số tiền khá lớn.
Theo tài liệu thống kê thì đàn ông ở Hoa Kỳ chiếm 75% số người tự tử, số người vô gia cư,…. Nhiều hơn gấp 3 lần phụ nữ. Người ta quên rằng những công việc nặng nhọc là đều do đàn ông làm cả như làm lính chửa lửa, đi lính,… trong cuộc chiến ở Triều Tiên, chỉ có 2 phụ nữ mỹ thiệt mạng trong khi có đến 32 ngàn binh sĩ nam tử trận. Chiến tranh Việt Nam thì có trên 53 ngàn lính tử trận nhưng chỉ có 8 phụ nữ mỹ thiệt mạng.
Mình hay nghe các chính trị gia nữ nói là phụ nữ cần được trả lương bằng nam giới nhưng không ai đưa ra thống kê nào cả. Họ chỉ dự đoán rồi phóng ra để câu phiếu. Mình biết đồng chí gái lãnh lương cao hơn đồng nghiệp nam. Không lẻ bà tổng giám đốc HP làm ít tiền hơn đồng nghiệp nam giới. Lương bà ta được công bố, cho thấy không có vụ đàn ông làm nhiều tiền hơn phụ nữ. Người ta nghe ai nói rồi cứ lập lại thay vì tìm kiếm tại liệu để minh chứng. Cứ nghe đi nghe lại những lời nói ấy bổng nhiên được công nhận là sự thật dù không chứng cớ. Kiểu làm theo năng suốt, hưởng theo nhu cầu nhưng ở Hoa Kỳ thì chủ trả lương theo năng suất chớ không theo nhu cầu kiểu VC. Thêm nữa, mướn phụ nữ thì tiền đóng bảo hiểm cao hơn vì phụ nữ đi khám bệnh nhiều hơn nam đồng nghiệp. Có lẻ vì vậy mà người ta bớt lương phụ nữ.
Khi tranh cử tổng thống, một phóng viên của CNN hỏi bà Clinton là nếu có chiến tranh, chính phủ ra lệnh tổng động viên thì nam nữ bình quyền, bà có kêu tổng động viên cả phụ nữ trong tuổi quân dịch. Bà này không trả lời thẳng chỉ nói bà ta muốn khi 18 tuổi thì người dân cần ghi danh cử tri, bỏ phiếu cho bà và cả hội trường vỗ tay kịch liệt. Chán Mớ Đời
Dạo này khu đất cạnh xa lộ đang được xe máy cày ủi để xây nhà nên tấm bảng "quyền làm cha" không cánh mà bay nên chắc chắn không còn những tên dỡ hơi như mình tò mò, uống viên thuốc đỏ như trong Matrix, tìm hiểu vấn đề thay vì uống viên thuốc màu xanh để cứ nói theo các cố đạo ngày nay, những xướng ngôn viên của đài truyền thanh, truyền hình rồi lập lại như con vẹt như các sinh viên trả bài Symposium III. Xong om.
Nhs

Versailles và vệ sinh

Về Paris, ngụ nhà cô em ở Rueil Malmaison gần Versailles, nơi khi xưa mình hay đi vẽ ở đây nên nhớ đến những lớp về lịch sử kiến trúc pháp khi xưa. Đi lại con đại lộ Rivoli, ghé qua Place des Vosges, hay Palais Royal, đi lại Cour Carré, để nhớ lại những năm tháng ngày đi học. Lấy métro  xuống trạm Louvre, đi qua chỗ này rồi băng qua Passerelle des Arts, nhìn về La Cité, nơi mặt trời mọc trong sương mù phủ xuống dòng sông Seine. Đi qua vườn Tuileries để thấy Khải hoàn môn Austerlitz, đánh dấu ngày 2 tháng 12, 1805 của Napoleon mà mỗi năm đến ngày này thì vào 5 giờ chiều, mặt trời sẽ lặn ngay vào cái vòm của Khải hoàn môn này cũng như Khải Hoàn Môn lớn hơn ở công trường Étoile. Kéo dài về Versailles. Sau này họ có làm Khải hoàn môn khác ở La Défense. 
Khi xưa, hoàng tộc của Pháp sống ở trung tâm Paris, trong hoàng cung Palais Royal, gần vườn Tuileries, bên cạnh đường Rivoli rồi qua ở cung điện Louvres, cạnh bờ sông Seine. Sau đó vua Louis 14 xây cung điện Versailles, ở cách Paris độ 17 cây số, đẹp nguy nga, có thể xem là đẹp nhất Âu Châu. Mình đã viếng các lâu đài của các dòng vua khác ở Âu châu như nhà Hapsburg của Áo Quốc ở Wien, Hoà Lan, Anh quốc,…nhưng cung điện Versailles vẫn đẹp nhất.
Mel Brooks có làm một cuốn phim khiến mình tò mò hỏi vòng vòng; lâu đài Versailles to lớn nhưng không có nhà vệ sinh. Trong phim, có mấy cảnh, Mel Brook đóng vai nô bộc, cầm cái xô đi vòng vòng rồi mấy bà bận đồ đẹp, đứng nói chuyện rồi bỏ đi chỗ khác thì thấy một bãi cứt, Mel Brook đến gắp bỏ vào sô. Chán mớ đời.
Cho thấy vua chúa, hoàng tộc khi xưa cũng ỉa đồng, ỉa vất như người mình, chỉ có là bận đồ đẹp. Không biết mấy bà bận váy đầm, có mấy sợi dây thắt lưng chật bó để giúp đồ ăn đừng xuống, sợ đi cầu bất tử hay sao mà xem phim cứ thấy họ cột dây lại cho chặt cái bụng. Có bác gái nào giải thích cho em biết lý do nào ngày xưa mấy bà cột dây bụng lại. Nghe kể bà hoàng hậu Catherine de Medecis, bắt các người ra vào trong hoàng cung, bận corset vì bà ta ghét người mập. Từ đó áo quần mới có kiểu bó như đòn chả thủ.
Một ngôi lâu đài to lớn vậy mà không có nhà vệ sinh trong cung điện, hệ thống nước cho gia nhân, vua chúa, vì nước dùng của Pháp ngày ấy không được sạch thêm người ta chưa biết cách giữ ấm mấy ống nước vì khi trời lạnh thì ống nước bị đông lạnh và gãy nên vào thời ấy không có hệ thống nước trong lâu đài tương tự hệ thống thoát cống. Nói cho ngay dạo ấy chưa có kỹ thuật làm ống gan hay ống bằng đất sét như bây giờ.
Ở xứ nóng thì dễ như Cali, quanh năm không có tuyết nên hệ thống ông nước và ống cống không bị đông và bể, ngoài trừ các nhà trên núi có tuyết. Mình có mấy người bạn có nhà trên núi, về mùa đông cực lắm, phải chuẩn bị trước nếu không mùa đông hệ thống ống nước và ống cống bị đông lạnh rồi bể, hết mùa lại phải thay. Tốt nhất là mướn khi cần đi chơi thay vì mua, mệt và không có lợi. Chi phí bảo trì rất cao, thợ biết mình ở xa, vẽ đủ trò để mình gửi ngân phiếu.

Ở nhà mình, hệ thống nước có gắn cái bơm nước nóng còn lại trong hệ thống ống nước nóng, khi không dùng sẽ bị nguội nên khi tắm, phải mở nước xã cả 5 gallon nước còn đọng trong hệ thống mới có nước nóng chảy vào, do đó mình dùng cái bơm. Mỗi lần dùng nước nóng để tắm thì mình bấm cái App của công tắc điện của máy bơm thì sẽ bơm nước nguội trong ống qua máy làm nóng nước bằng ga của Nhật, có nước nóng ngay, đở tốn tiền ga và nước lại không phải đợi chờ nước nóng vì có liền.
Vua chúa muốn tắm thì gia nhân nấu nước như mình khi xưa ở nhà rồi đổ vào bồn tắm, sau đó quăng nước dơ qua cửa sổ. Ai may mắn đi ngang là có cơ hội tắm nước dơ miễn phí. Xong om.
Nhà vua và hoàng hậu thì có những cái ghế như khi chầu ở cung điện, có cái lỗ tròn để đánh bom khi đi vệ sinh rồi hầu cận, kéo cái nắp lên, mở cửa tủ ghế, lấy cái bô đi đổ. Xong om. Người ta kể là trong cung điện Versailles, có nhiều chỗ cứt, nước tiểu đầy, gia nhân phải chùi hoài, thối không thể tả vì khách đến,mót nên cứ bươn ra khi không chịu nổi. Có lẻ vì vậy người Pháp đã chế tạo nước hoa vì dạo ấy, chưa có vụ đánh răng súc miệng, tắm rữa còn hạn chế. Ông vua Henry đệ 8, bắt mấy cung nữ, không được tắm trong vòng 3 tháng trước khi động phòng với ông ta. Kinh hồn.
Ở điện Versailles, có một ngôi nhà nhỏ gọi Petit Trianon, nơi nhà vua kêu mấy cô hay bà mà vua thích ra đó vui chơi. Ngôi nhà có lẻ về kiến trúc được xem là đẹp nhất. Mình có đến và vẽ nhưng đi tìm cầu tiêu không thấy, lén lén ra bụi cây như vua chúa khi xưa. Chán mớ đời.
Vua ngồi tè hay đại tiện
Nghe kể, ông vua Louis 14, mỗi sáng đi cầu khó khăn, bác sĩ nhà vua đến phòng, thấy vua đang nhăn mặt thì hỏi “comment allez vous ce matin? “ nên từ đó người Pháp cứ gặp nhau là hỏi xã giao “comment allez vous?” Như hỏi đi cầu được chưa, mình mới qua tây cứ gặp tây đầm là hỏi câu này khiến họ cười nhăn mặt. Chán mớ đời. Cuộc đời Thái y chưa chắc là sung sướng, vua đi cầu không được cũng hành, kêu dậy nữa đêm.
Thật ra thì có đến 600 cái “commodes”, loại phòng nhỏ, có ghế lũng lỗ cho gia nhân, người ở trong cung điện nhưng vì người đông quá nên nhiều khi khách khứa đến cung điện, phải cho gia nhân tiền để họ cho mượn cái bô nên từ đó có lệ cho “pourboire” khi ai đó giúp mình đi cầu, người Việt bắt chước tây trong thời bị đô hộ, quen miệng kêu tiền Boa. Nói chung thì cung điện đẹp lộng lẫy nhưng hôi thối lắm.
Nước bị truyền nhiễm, người ta chưa biết cách lọc nước cho sạch nên cũng không có trong cung điện. Ngày nay du khách đến viếng nước Pháp cũng lâm vào cảnh không có nhà vệ sinh công cộng. Dạo mình đi học ở Paris thì có vài chỗ trên đường, hay công viên như vườn Luxembourg, gọi là Pissoire. Ghé lại tè cho thoải mái cuộc đời nhưng sau này, họ dẹp hết thay vào đó mấy cái nhà vệ sinh của nhà thầu Decault, phải bỏ tiền vào nhưng khổ cái là có tiền thì thiên hạ đập để lấy tiền như mấy cái điện thoại công cộng nên họ cũng dẹp luôn hay chỉ còn vài cái và người ta xếp hàng són đái luôn.
Vấn đề ở Versailles là mỗi ngày có ngàn người lui tới, mỗi khi có hội hè thì lên đến 5,000 người, do đó vấn đề vệ sinh rất khó khăn. Mình có coi một cuốn phim có Gerard Depardieu đóng vai một tên chuyên tổ chức tiệc tùng cho vua chúa, giai cấp quý tộc, mới hiểu một chút về lịch sử Pháp khi xưa. Vào thời ấy, có lẻ người ta không quan tâm lắm như ngày nay, trong nhà không có cầu tiêu và nhà tắm nên thiên hạ ra ao hay đi tìm lùm cây nào đó, hay đem theo cái cuốc, làm một lỗ rồi bỏ bom xuống rồi lấp đất lại, làm phân hữu cơ theo tư tưởng sinh thái hiện đại.
Paris khi xưa cũng hôi thối vì trong nhà không có ống cống thoát, có mấy chỗ tập trung đi vệ sinh. Có phòng tắm công cộng nhưng sau này nhà thờ cấm vì không muốn đàn ông và phụ nữ ở truồng tại một chỗ. Hôm nào, rảnh mình kể vụ này vì khá dài. Nói chung là sông Seine hôi thối vì ống cống khắp Paris đều chảy ra đây, dân thợ nhuộm vãi, đổ nước dơ ở đây, dân bán thịt thì quăn xương xuống sông. Đại khái như con suối giữa đường Phan Đình Phùng và Hai Bà Trưng khi xưa, dân chúng đem rác ra đổ đầy. Nhà vua đánh thuế những người đi lượm rác ven sông.
Dạo mình mới đến Paris, kinh đô ánh sáng, mướn căn phòng ô sin trên lầu 7, không có thang máy. Vệ sinh thì phòng nhỏ (2.5 m x 3.8m) nên không có phòng tắm hay lavabo, ngoài hành lang có cái bồn cầu thời Bảo Đại kiểu họ xuất cảng qua Việt Nam, ngồi chồm hổm như ở Việt Nam. Các ô sin ngày xưa, tắm rữa ở dưới nhà của chủ nên ngoài hành lang chỉ có một nhà vệ sinh và cái robinet. Mùa hè thì mình lấy cái sô hứng nước rồi tắm như kiểu ở Việt Nam, còn mấy mùa khác thì đi đá banh hay đi bơi rồi tắm trong đại học hay ghé lại ký túc xá của mấy thằng bạn để tắm.
Thật ra từ Đàlạt, qua Tây là đã thấy văn minh rồi. Đi Nhật thì mình thấy bồn cầu của họ, ngay ở phi trường là sạch sẽ nhất những quốc gia mình từng thăm viếng. Có hai loại bồn cầu: kiểu ngồi chồm hổm và kiểu ngồi đứng, về khách sạn thì có loại có máy rữa khu như bidet của Pháp nhưng tiện hơn, có nút nhấn là có nước ấm. Mình có gửi mua một cái gắn cho mụ vợ nhưng không dám gắn ở phòng tắm dưới nhà vì sợ khách đến rồi ngồi luôn trong.
Có lần đến nhà bạn, thấy thiên hạ đứng đợi ở ngoài phòng tắm, mấy bà vào trong lâu không thể tả. Hoá ra chủ nhà gắn cái máy rửa khu của Nhật, khiến mấy bà tò mò, ngồi thử, nhiều bà bị nước bắn ướt quần nên phải lấy giấy khăn để chùi.
Chán mớ đời

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 
Nguyễn Hoàng Sơn 

Biện luận = Bạo lực

Từ độ ông Trump làm tổng thống nhiệm kỳ đầu tiên, thiên hạ chửi nhau kêu Hitler đủ trò, nói chuyện phải cẩn thận vì sợ loạng quạng bị đấu tố là kỳ thị chủng tộc. Nhiệm kỳ 2 tương tự, cũng chửi nhau như điên. Trước đây họ kêu phải đi xe điện như Teéla để bảo vệ môi trường, bớt Global Warming này nọ rồi nay chống ông Trump thì đốt hay đâm thủng bánh xe Tesla. Cho thấy biện luận đưa đến bạo lực. Thay vì cãi nhau, tranh luận, họ đốt xe rồi có thể từ từ đến lấy súng bắn nhau. Cho thấy họ không kiên định về bảo vệ môi trường vì đốt xe làm ô nhiễm môi trường. 
Cứ tưởng tượng ông Elon Musk bỏ tiền ra mua Planned Parenthood, mấy người ủng hộ phá thai sẽ đốt phá các bệnh viện phá thai. Hay công ty của ông Musk đã đưa hai phi hành gia kẹt trên không gian về. Chắc mấy ông quan toà sẽ ra lệnh ông Musk đưa họ trở lại căn cứ không gian. Vì họ vào không gian không có giấy tờ, chiếu khán. Không kiên định lập trường. Hình như có lần giới bảo thủ lên án công ty Target, kêu gọi tẩy chay không mua nhưng không ai xúi dục dân bảo thủ đến đốt phá mấy tiệm này. Nói chuyện không được thì đánh lộn chớ còn phá xe, phá tiệm của người ta là không được dù Cấp Tiến hay Bảo Thủ, phải lên án.
Dạo này mình lo trên vườn để chuẩn bị bán bơ trước khi đi Tajikistan nên ít có thời gian lên mạng mà mở ra là thấy thiên hạ chửi nhau quá cỡ thợ mộc. Đột suất, ai cũng trở thành nhà ngoại giao đại tài, nhà tham mưu quân sự đại tài về cuộc chiến Ukraine. Hay nhà báo danh tiếng về vụ án tổng thống Kennedy mà có phim tài liệu chiếu trên Prime đâu 6 năm về trước, đã kêu đích tên ông Bush Cha, có dính liệu vào cuộc ám sát này từ lâu.
Dạo mình mới sang mỹ, đọc báo thấy người gốc Việt chửi nhau mệt nghỉ. Người thì lên án người kia viết như cục cứt, không đầu không đuôi, người thì chê người nọ vô học. Thậm chí họ còn đánh nhau giết nhau. Đọc kỷ lại thì thấy họ đều là nạn nhân của VC, bỏ nước ra đi nên mình hơi thắc mắc, cùng một lứa bên trời lận đận, tại sao họ không đồng tâm hợp lực giúp nhau như người Minh hương khi xưa, phản Thanh phục Minh, làm người Hảo Hớn, làm người Việt Tốt.
Mình làm nghề kiến trúc sư nên lâu lâu cũng phải đứng trong buổi họp trình bày công việc của mình. Một hôm, thằng boss nói với mình là mày cần phải tập luyện nói trước khi buổi họp, để diễn đạt ý của mày rõ ràng và ngắn gọn hơn. Anh ta khuyên mình nên gia nhập các nhóm Toatsmasters, để tập nói chuyện trước công chúng. Mình ghi danh đi theo nhóm ở nhà thờ Kiếng ở Garden Grove. Mỗi sáng thứ 3 vào 6:00 sáng tham dự với nhóm này được mấy năm để tập nói trước công chúng, để bỏ cái tính "xuất khẩu thành thơ", một trong những tố chất việt trong người mình. Nhóm chỉ cho mỗi người nói đúng 2 phút về một đề tài, rồi họ phê bình, góp ý để giúp mọi người nói khá, rành mạch hơn trong tương lai.
Có dạo mình xem cơ líp của buổi hội ngộ cựu học sinh Văn Học, có một anh lên sân khấu, nói "không biết nói gì hơn, tôi chỉ biết,..." Nhưng rồi anh ta vẫn cầm micro đến 10 phút và cứ lập lại đi lập lại "không biết nói gì hơn", mình đếm đến 6 lần trong 10 phút. Cứ nói xong câu này là anh ta lại lập lại những gì anh ta đã nói trước đó. Trường hợp của anh bạn này là tiêu biểu cho đa số người Việt mình, khi nói trước công chúng.
Mình nghĩ người Việt, đa số không biết truyền đạt tư tưởng của mình. Không phải dốt nhưng lối ứng xử bị ảnh hưởng của Nho giáo, không có sự đối đáp, chỉ có kẻ trên ra lệnh kẻ dưới phục tòng theo tinh thần gia trưởng. Cha nói thì con nghe, vua nói thì thần tuân, anh nói em phải nghe không được cãi. Vì không có đối thoại nên chúng ta không quen cách diễn đạt, biện luận để người khác hiểu rõ ý của mình, thêm tinh thần gia trưởng nên chỉ có cãi nhau, thoá mạ nhau dù có cùng một ý định, tư tưởng như nhau.
Từ nhỏ chúng ta đã được dạy, giáo huấn trong một môi trường không có đối thoại, dù biết cha anh, vua chúa là sai nhưng phải tuân lệnh nếu không sẽ bị chém hay đánh đập. Giáo dục ở trường cũng tương tự, thầy nói thì học trò bắt buộc phải nghe, không được cãi mặc dù thầy cô nói sai. Mình nhớ có lần gặp cô giáo của con gái, bà ta kể con gái mình 8 tuổi đã nói bà ta đánh vần sai, đã cám ơn con bé trước các bạn trong lớp. Nếu ở Việt Nam thì chắc đã bị trù dập, bị cô giáo hay thầy giáo tát tai đi bệnh viện.
Giáo dục của Việt Nam không có phần cho học sinh phát biểu, phản bác những gì thầy cô nói trong lớp nên học sinh không được tập luyện nói chuyện trước công chúng. Mình nhớ có lần con gái mình học lớp 5, đã được trường chọn với một học sinh khác thay phiên làm MC, điều khiển chương trình văn nghệ mà không thấy bóng dáng của cô hay thầy giáo. Trong lớp học, người ta khuyến khích học sinh có những tư tưởng khác lạ với số đông.
Người Việt mình vì không được tập luyện từ nhỏ về cách nói chuyện trước công chúng nên ra đời, khi phải nói chuyện trước công chúng thì họ rất ngần ngại. Đồng chí gái có ông anh họ, hội viên của một tổ chức y sĩ Việt Nam tại hải ngoại. Có dạo anh ta phải đọc diễn văn trong một cuộc họp mặt tất niên. Anh ta than là phải đọc hai bài diễn văn; một bằng tiếng Việt và bản dịch ra anh ngữ vì có một số y sĩ trẻ gốc Việt, không hiểu tiếng Việt.
Mình không hiểu tại sao phải dùng hai ngôn ngữ, đang ở Mỹ thì cứ sử dụng anh ngữ cho khoẻ. Anh ta gửi cho mình bài diễn văn của anh ta bằng tiếng việt rồi nhờ dịch ra anh ngữ. Đọc bản việt ngữ thì thấy anh ta chêm tiếng mỹ khá nhiều, viết cũng theo cung cách của một nho sĩ nên có những từ khó hiểu đối với mình. Ông anh vợ viết tiếng việt khá lộn xộn, đúng ra ông ta cần một người giỏi tiếng Việt, xem lại bài diễn văn này nhưng đối với ông ta bài diễn văn việt ngữ không quan trọng. Ông ta chỉ sợ bị chê là bài diễn văn bằng anh ngữ không hay.
Tại sao người ta xem thường chữ quốc ngữ nhưng lại sợ người khác chê mình viết tiếng mỹ dỡ? Tiếng mỹ là ngoại ngữ, viết hay nói sai thì đâu có thằng tây con đầm nào cười, chỉ có khi mình nói sai tiếng mẹ đẻ mới ngại. Thật ra người Việt với bản tính vọng ngoại, khinh thường những gì thuộc văn hoá Việt cho nên rất xuề xoà. Người mình trọng nể người ngoại quốc hơn dù những người này, thậm chí còn thua kém về mặt tri thức, tiền bạc,..., mà mình có dịp thưa trước.
Mình và đồng chí gái hay cãi nhau vì đồng chí gái cứ dùng từ việt ngữ sai hay nói chuyện cứ chêm tiếng mỹ vào, dù mụ vợ học trường việt, sống ở VN, nhiều năm hơn mình. Nhắn tin cho mình cứ viết tiếng Việt không bỏ dấu thêm tiếng Anh cho nên mình cũng chới với. Đang lái xe, nhận được nhắn tin của vợ thì hỏi Siri, đọc nhắn tin dùm thì con mụ Siri đọc lớ quớ chả hiểu gì. Chán mớ đời!
Làm sao người Việt có thể tự hào dân tộc khi họ xem thường tiếng mẹ đẻ. Nói hay viết tiếng Việt sao cũng được nhưng khi nói chuyện với ngoại quốc thì câm như hến vì sợ nói sai, nhờ người dịch dùm. Nói như vậy không có nghĩa chỉ có người Việt. Mình nhớ ông vua Maroc, Hassan II, có lần gửi thư cho tổng thống tây, than phiền là nước Pháp đã gửi nhiều thầy dạy Pháp Văn, đọc và viết sai văn phạm. Lý do các co-operant, những người thay vì đi quân dịch 1 năm thì đi sang các nước khác để dạy Pháp Văn, toán,.... Đa số những người này mới ra trường, nhiều khi không học về môn dạy Pháp văn nhưng là tây thì dạy tiếng tây, tương tự sinh viên mỹ, viết đầy lỗi chính tả, đi dạy tiếng Anh ở Á Châu vào mùa hè.
Đúng ra người Việt rất yếu kém về truyền thông, không biết diễn đạt được ý tưởng mình, thêm tinh thần gia trưởng, không cho đối thoại để đi đến trường hợp không ai nghe ai, chỉ có mình là tài giỏi, mọi người phải lắng nghe lời huấn dụ của mình. Chúng ta không có tinh thần tôn trọng người đối thoại, thương thuyết, thoả hiệp với đồng loại. Ai không nghe mình thì gọi là Phản Động, bán nước hay chụp cho họ những cái nón cối to tận trời xanh.
Mình thấy nhiều trường hợp trong gia đình, anh em gây gỗ với nhau vì mấy người em không đồng ý với ý kiến của người anh hay người chị là bị la mắng hỗn hào, bị đánh đập dù mấy người em đã lớn tuổi, có gia đình. Tinh thần gia trưởng khiến người anh hay người chị cảm thấy bị mất mặt, tức giận vì không biết cách diễn đạt, biện luận nên chỉ biết dùng võ lực để áp đảo những người khác không nhất trí với mình theo tinh thần của văn hoá võ biền.
Mình nhớ lần thứ 2, về thăm gia đình, mình ngồi nói chuyện với ông cụ thì thấy ông cụ nói bú xua la mua về nhiều vấn đề nên có giải thích những vấn đề đó thì ông cụ mình nổi giận, la mắng mình, bảo cho mày ăn học rồi ngày nay mày về Hà Nội, ngồi với mấy tên tai to mặt lớn rồi không coi ra tao ra gì. Thế là từ đó, khi gặp ông cụ, mình tránh nói chuyện có tính cách chiều sâu vì sợ ông cụ giận. Xem mấy ứng cử viên tổng thống mỹ của hai đảng, tranh luận ỏm cù tỏi nhưng khi đối thủ của họ thắng thì họ vẫn nói chấp nhận thua trước công chúng, chúc mừng đối thủ đã thắng họ.
Người Việt được dạy dỗ từ nhỏ về những anh hùng của đất nước. Đa số là những ông tướng, ông vua đánh đuổi ngoại xâm nhưng không bao giờ cho học sinh thấy gương một người buôn bán, một thầy giáo, một nhà thơ,..., như Nguyễn Du, Sử gia Lê Quí Đôn,.. được tuyên dương là anh hùng, một gương sáng đáng được noi theo cho nên từ bé chúng ta đã bị điều kiện hoá là muốn thành anh hùng, phải là dân võ biền, lính tráng mà tướng phải thắng trận, cho nên văn hoá ứng xử của chúng ta rất bạo hành. Trong lớp cãi nhau là dùng tay chân để xem ai là anh hùng. Dạo này có vụ cô giáo kêu học sinh đánh một học sinh trong lớp mấy trăm bạc tai để đạt thành tích thế giới 🙂 khiến học sinh phải đi nhà thương.
Nhớ có lần trong lớp, NM, xóm Cô Giang nói cái gì sai nên mình chỉnh lại hắn. Thay vì cám ơn hắn lại kêu mình xuống đường đánh nhau coi thằng nào hơn thì thằng đó đúng. Năm ngoái mình về Đà Lạt, NVT có gọi cho hắn, nay làm hướng dẫn viên du lịch đi xe máy vùng Đà Lạt. May hắn không nhớ đến mình.
Từ nhỏ mình đã học tôn sùng anh hùng Nguyễn Huệ, một người thất học, tài thao lược không bao nhiêu. Từ một tướng cướp biển với hai người anh, liên kết với đám cướp biển tầu, Chiêm Thành và bọn thảo khấu ở Lào, dần dần tạo nên thế lực hùng hậu trong khi Chúa Nguyễn suy kém vì loạn Trương Phúc Loan. Trong lịch sử họ ém nhẹm vụ ông ta sai con rể, giả dạng vua Quang Trung, sang Trung Hoa, cầu cống sau trận Đống Đa nhưng lại thần thánh hoá, kêu ông vua này muốn đánh Trung Hoa để đòi lại hai châu Quảng khiến mọi người tiếc rẻ nhưng không ai nghĩ đến là lấy quân đâu mà đi đánh, đối đầu với mấy trăm triệu lính tàu.
Họ bựa lịch sử như 10 người lính cầm cái khiên chống đạn và có tất cả 60 cái khiên hay 600 quân của Nguyễn Huệ. Trong một đêm đã đại phá 10 vạn (100,000) quân của Tôn sĩ Nghị. Thăng Long thời ấy chưa có tới 10,000 dân thì làm sao nuôi được 100,000 quân lính nhà Thanh. Những bài học này đã biến nhiều thế hệ trẻ Việt Nam chìm trong ảo tưởng, tự cho mình là hậu duệ của Nguyễn Huệ.
Người Việt tôn sùng bạo lực đến nổi phải thần thánh hoá Nguyễn Huệ, rất giỏi về những chương trình trị quốc dân an,... Vì nếu ông ta giỏi thì chắc chắn đã không cho đốt cháy hải cảng Hội An, nơi các tàu bè giao thương đem lại tiền bạc cho Chúa Nguyễn, khiến các thương gia ngoại quốc không dám trở lại buôn bán đến khi người Minh Hương sau này, bỏ trốn chạy tỵ nạn sang Việt Nam. Nếu khâm phục giặc Tây Sơn, các người dân miền nam đã không tá túc Nguyễn Ánh, giúp ông ta chạy trốn sang Tây cầu viện.
Dạo đó, dân số Việt Nam chưa đến 1 triệu người, nghèo đói thì tiền đâu đi đánh giặc mấy ngàn cây số phía Bắc với tuyết lạnh mà dạo ấy người việt, chưa bao giờ biết đến. Với văn hoá võ biển, không ăn học, đi ăn cướp từ thủa bé nhưng có một điều chắc chắn là ông ta rất giỏi võ cho nên mới được tôn thành đại ca của đảng cướp. Hà Nội có nhiều lí do để tôn sùng ông vua khát máu này.
Ngày nay, cháu mình học ngọn đuốc cách mạng, Lê Văn 8, do Hà Nội tự tạo ra huyền thoại này. Có thể chấp nhận trong thời kỳ chiến tranh, Hà Nội cần tạo dựng những chuyện này để động viên dân quân của họ nhưng một khi hoà bình đến thì nên giải mã những vấn đề này để tránh những đứa bé học cái sai từ bé, sẽ đào tạo những người sống trong ảo tưởng rất có hại cho đất nước sau này.
Đồng bằng Cửu Long có nguy cơ ngập mặn và biến thành sa mạc trong vài năm tới nhưng các lãnh tụ vùng này thi đua ra nước ngoài, học tập tổ chức bán vé số vì làm xổ số, sẽ gây ra công ăn việc làm cho người dân, bán vé số kiếm ăn và kiếm tiền cho tỉnh lị. Thật ra, khi xưa họ không có cơ hội đi học, lo đi làm cách mạng nên tầm nhìn của họ rất giới hạn trong địa đạo Củ Chi nên không ai thắc mắc vì sao Việt Nam là một trong những nước nghèo nhất thế giới. Nếu không có 12 tỷ đô do người Việt ở nước ngoài gửi về giúp kinh tế gia đình hàng năm thì tình trạng Việt Nam còn thảm khốc hơn.
Làm trai đứng ở trong trời đất
Phải có danh gì với núi sông.
Đó là mấy câu thơ của ông Nguyễn Công Trứ mà hồi nhỏ mình học. Người Việt có đầu óc khoa bảng. Họ học để lấy bằng cấp cho oai. Ai dốt thì chạy chọt, mua bằng để có danh thiếp là tiến sĩ A, B,... Mình ít gặp người Việt học với tinh thần cầu tiến, để có kiến thức. Gặp nhiều người học chung khi xưa, cứ phan đại mình đậu tối ưu, tối ái vì tú tài IBM khiến thiên hạ đậu đông như quân Nguyên.
Có lần mình nói Kim Vân Kiều, Hồn Bướm Mơ Tiên,.., của Việt Nam, nếu so với những tác phẩm ngoại quốc thì không được hay lắm thì có người mĩa mai mình. Thời đại ông Nguyễn Du, có bao nhiêu người được đi học cho nên số người làm thơ rất ít ỏi do đó vào thời ông ta thì Kim Vân Kiều được xem là tuyệt tác của thời đại đó. Theo thống kê của một ông tây thì đầu thế kỷ 20, năm 1913 thì chỉ có 5% người Việt biết đọc nhưng trình độ của đa số chắc chỉ lòng vòng ở cấp tiểu học.
Mình thích đọc thơ Nguyễn Bính, Hồ Dzếnh, Hàn Mặc Tử, Tô Thuỳ Yên hay Nguyên Sa ,..., khi chữ quốc ngữ bắt đầu thịnh hành, số người đi học cao hơn thì xuất hiện trên văn đàn Việt Nam rất nhiều nhà thơ, có nhiều bài thơ rất hay. Mình đọc Kim Vân Kiều bằng tiếng Việt, tiếng tây, tiếng mỹ nhưng không cảm được nhưng rất mê Illiad, Odyssey của Homer, giúp mình muốn đi giang hồ, tìm lại những nơi mà các nhân vật đã đi qua.
Người Việt thích bắt chước người xưa, cứ một hai Cổ Nhân đã nói, là coi như đinh đóng cột, không bao giờ suy nghĩ, nghiệm lại có đúng với thời nay. Ngày nay, một hai họ cứ kêu ông Hồ nói như thế này như thế nọ, kêu gào học tập đạo đức ông Hồ. Nếu xét về kiến thức ngày nay thì kiến thức của ông rất hạn hẹp. Qua lá thư do ông ta viết, xin người Pháp cho theo học trường Bảo hộ cho nên không thể nói là kiến thức của ông ta uyên thâm được. Nếu tốt nghiệp trường này thì trình độ tương đương bằng trung học, lớp đệ tam. Ông Trần Trọng Kim tốt nghiệp trường này nhưng ông ta tự học thêm nên kiến thức của ông ta khá hơn. Mình có đọc hầu hết những tác phẩm của ông ta còn những gì mà người ta gán cho hcm viết như Trần Dân Tiên, là đều do các tác giả khác được đảng chỉ thị viết, để đề cao ông ta cho mục đích tuyên truyền. Mình đọc tin tức của Hà Nội về vấn đề này.
Ông Hồ có tuyến bố: "Năm châu bốn bể là nhà, bốn phương vô sản đều là anh em" nhưng ông tàn sát những ai không chấp nhận lý thuyết cộng sản mà ông tôn sùng, ngay cả những người đã nhường chỗ ngủ, nuôi ông ta và bộ hạ khi ông ta làm cách mạng. Những người theo chủ thuyết cộng sản nhưng chống đối đường lối của Staline, đều bị ông giết hết nhưng ngày nay Hà Nội vẫn rêu rao học tập đạo đức của ông này, đưa đến hiệ tượng người ta đến đồn công an để tự tử. Ông ta có sang Tây nhưng không học được cách biện luận của người tây phương, chỉ dùng bạo lực để cướp chính quyền như Lê nin.
Mình thấy con mình học trung học thôi mà thấy kiến thức của chúng nhiều hơn mình khi xưa cùng tuổi. Có anh bạn học MIT, nói với trình độ của mình khi xưa thì chắc chắn ngày nay sẽ không được nhận vào MIT. Hồi nhỏ mình nghe người lớn nói ông này ông nọ giỏi lắm vì có bằng Primaire. Lớn lên mới hiểu bằng Primaire là bằng tiểu học. Kiến thức tiểu học có là bao nhưng vẫn được đề cao. Khi xưa, người ta ít được đi học nên kính trọng những người có học dù chút ít.
Chúng ta mang cái bệnh thần thánh hoá người xưa vì không tin tưởng vào chính cá nhân mình. Không tin tưởng vào chính mình thêm tinh thần nô lệ, chúng ta không tìm thấy những người tài giỏi ngay trong thời đại chúng ta. Lí do giản dị vì nếu mình không giỏi thì những người khác cũng ngu dốt như mình, không thể hơn mình được. Sông có cạn núi có mòn song chân lí ấy không bao giờ thay đổi.
Nhớ dạo mình nói với bạn học chung là có ước mơ đi du học khiến chúng đập bàn đạp ghế cười hố hố. Đến khi mình vào trường Cao Đẳng Quốc Gia Mỹ Thuật, học kiến trúc thì cũng có vài tên viết thư, bảo mày không giỏi toán sao lại theo học nghành kiến trúc. Sau này mình ra trường thì cũng mấy tên này nói móc phải gọi mình bằng “ông” kiến trúc sư vì họ bỏ học.
Chúng ta chưa biết nhận định rõ ràng về quá khứ, lịch sử cũng như tổ tiên. Cha mẹ sinh ra và nuôi dưỡng chúng ta nhưng không phải vì thế chúng ta phải vâng lời một cách tuyệt đối, khi nhận thức được song thân hay tổ tiên của chúng ta sai lầm, thì chúng ta phải lên tiếng như câu tục ngữ "con hơn cha nhà có phúc". Mình nhớ có lần đồng chí gái nói chi với bà ngoại. Bà ngoại chỉ mặt đồng chí gái và nói:" mi biết một, tau biết 10" rồi kêu câm đi.
Muốn xây dựng tương lai, chúng ta cần phải nhìn về phía trước như chạy xe, chúng ta cần phải nhìn về phía trước thay vì nhìn kính chiếu hậu như đa số vẫn nói "ôn cố tri tân", ôn lại chuyện xưa để hiểu chuyện ngày nay. Ngày xưa đâu có internet, đâu có những kỹ nghệ truyền thông như ngày nay. Tại sao ta phải đem chuyện xưa ra để so sánh với chuyện nay. Một sai lầm to lớn khi so sánh thời đại và không gian.
Với lí do đó mà Việt Nam luôn luôn nghèo, lạc hậu. Người ta vẫn đề cao Kinh dịch, bói toán Trần Hoàn,..., những câu hỏi được đặt ra từ mấy ngàn năm trước khi con người còn ấu trỉ, ăn lông ở lỗ. Ngày nay, những người học vấn đại học vẫn xem kính chiếu hậu, tôn thờ mấy cái lý thuyết quái gỡ này, đã là cản trở lớn nhất cho sự trì trệ của người Việt về mặt tư tưởng. Nghe nói một ông thầy dạy toán khi xưa ở Đàlạt, nghiên cứu tử vi, viết sách, khách hàng xem tử vi đông như quân Nguyên, đem tiền về Việt Nam làm ăn, thua lỗ 1 triệu đô la, ôm đầu máu chạy về Pháp. Hay ông thần in lịch Tam Tông Miếu, dạy người Việt ngày lành tháng tốt, làm video ca nhạc lỗ học máu, in lịch ở Việt Nam bị Việt Cộng gài thông tin cách mạng vào đành đem đi đổ. Chán Mớ Đời
Người Việt chúng ta không có tư tưởng, chỉ bắt chước của người Hoa rồi Tây phương. Khi học ông ba tầu thì một hai Khổng tử nói, Mạnh Tử cỏn, khi tây đô hộ thì bảo Jean Paul Sartre nói như thế này, bà Beauvoir địt như thế kia. Dạo mình mới sang mỹ thì có gửi mua sách của ông Kim Định. Ông này vì tinh thần ái quốc quá cao nên đã dùng những tư tưởng rất gượng ép. Đọc báo Việt Nam thấy Hà Nội bị phá sản về mặt tư tưởng, nên cứ phải nhai đi nhai lại học tập tư tưởng hcm nhưng mà ông này chả có tư tưởng gì cả, ngoài nghe Mao chủ tịch, Stalin vĩ đại giết người Việt cho đủ số để báo cáo.
Ông nhà thơ được xem là nhà tư tưởng lớn nhất của Việt Nam trong thời kỳ cách mạng làm được bài thơ "Đời đời nhớ ông":
Bữa trước mẹ cho con xem ảnh
Ông Xít-ta-lin bên cạnh nhi đồng
Áo Ông trắng giữa mây hồng
Mắt Ông hiền hậu, miệng Ông mỉm cười
Xít-ta-lin! Xít-ta-lin!
Yêu biết mấy, nghe con tập nói
Tiếng đầu lòng con gọi Xít-ta-lin!
Hôm qua loa gọi ngoài đồng
Tiếng loa xé ruột xé lòng biết bao
Làng trên xóm dưới xôn xao
Làm sao, Ông đã... làm sao, mất rồi!
Ông Xít-ta-lin ơi, Ông Xít-ta-lin ơi!
Hỡi ơi, Ông mất! đất trời có không?
Thương cha, thương mẹ, thương chồng
Thương mình thương một, thương Ông thương mười
Yêu con yêu nước yêu nòi
Yêu bao nhiêu lại yêu Người bấy nhiêu!
Ngày xưa khô héo quạnh hiu
Có người mới có ít nhiều vui tươi
Ngày xưa đói rách tơi bời
Có người mới có được nồi cơm no
Ngày xưa cùm kẹp dày vò
Có người mới có tự do tháng ngày
Ngày mai dân có ruộng cày
Ngày mai độc lập ơn này nhớ ai
Ơn này nhớ để hai vai
Một vai ơn Bác một vai ơn Người
Con còn bé dại con ơi
Mai sau con nhé trọn đời nhớ Ông!
Thương Ông mẹ nguyện trong lòng
Yêu làng, yêu nước, yêu chồng, yêu con
Ông dù đã khuất không còn
Chân Ông còn mãi dấu son trên đường
Trên đường quê sáng tinh sương
Hôm nay nghi ngút khói hương xóm làng
Ngàn tay trắng những băng tang
Nối liền khúc ruột nhớ thương đời đời!
(5-1953)
63 năm sau, thấy công an đánh người đi biểu tình ôn hoà khiến mình chợt nhớ đến bài thơ về Cải Cách Ruộng Đất:
Giết giết nữa bàn tay không phút nghỉ
Cho ruộng đồng mau tốt, thuế mau xong
Cho Đảng bền lâu cùng rập bước chung lòng
Thờ Mao Chủ Tịch, thờ Xít Ta Lin bất diệt
Người Việt ở hải ngoại có một số thành công nhưng có một số cũng te tua. Mình có biết vài người, sang đây, ăn trợ cấp, làm chui, rồi họp năm họp 7, sau vài chai bia, nói chuyện chính trị. Theo lời họ kể, mình có cảm tưởng nếu họ mà nắm quyền ngày xưa thay vì Nguyễn Văn Thiệu thì chắc ngày nay xứ mình đã phú cường. Họ sang đây mấy chục năm, cạy miệng không ra được một chữ ngoại quốc, ăn trợ cấp.
Loay hoay ở vùng Bolsa, không cần phải học tiếng Anh. Nhiều khi nghĩ nếu VC xụp đỗ thì giao quyền hành cho mấy người này thì chắc họ cũng tàn bạo như VC vì cái dốt. Thay vì đi làm họ khai man là bị khủng hoảng thần kinh chi đó để lãnh SSI rồi đi làm chui, lâu lâu để dành tiền được chạy về Việt Nam đóng vai Việt kiều, áo gấm về làng. Họ cũng sống trong ảo tưởng của người Việt Nam nói chung. Họ kêu bọn VC nay giàu có, xài tiền như nước. Họ nghĩ với sổ thông hành, hộ chiếu của Hoa Kỳ là tự động họ có đẳng cấp hơn người Việt tại Việt Nam.
Mình may mắn được đi du học, đi làm việc nhiều nơi trên thế giới, tiếp xúc với nhiều loại người, giúp mình nhận ra những cái xấu của DNA trong chính mình và tìm cách luyện tập những kỷ năng để thay đổi tính nết, tư duy hầu thay đổi cuộc đời mình như người Mỹ thường nói "you change your habits, your habits will change your destiny" . Nếu chúng ta nhận thức ra cái hay và cái xấu của mỗi cá nhân và tìm cách sửa đổi để tự hoàn thiện cá nhân thì khi mọi người Việt đều làm như vậy thì dân giàu nước mới mạnh, Việt Nam mới có một tương lai sáng lạng.
Nhs

Nghe mẹ kể chuyện xưa

Mỗi lần mình gặp lại mẹ thì hay ngồi nghe mẹ kể chuyện ngày xưa, phần nào chưa nghe thì mình mở iphone ra thâu. Câu chuyện mẹ mình kể thường được chia thành 2 phần; thời sau 30/04/75 và thời con gái. Khi kể thì mẹ mình ít khi ngừng như sợ quên câu chuyện. Từ hai năm nay, mình bắt đầu nhận thấy trí nhớ mẹ mình bắt đầu có những ngắc khoảng nên càng muốn nghe mẹ để sau này khi mẹ mình có trả nhớ về không thì không tiếc nuối.
Mấy cô em mình ở Việt Nam, nghe kể hoài nên khi mẹ mở đài phát thanh là mấy cô cười rồi biến mất, còn lại mình ngồi nghe. Mình xa mẹ gần hai thập kỷ mới gặp lại rồi địa lý xa xôi nên chỉ gặp nhau 2, 3 năm một lần. Từ ngày ông cụ mất thì gặp mỗi năm. Mấy cô em không hiểu nên cứ cành nanh, cho rằng mẹ mình thương mình nhất. Mẹ đều thương mọi người như nhau nhưng thích gặp mình để kể chuyện đời xưa, mình ngồi nghe mẹ, lâu lâu thì nhắc tên ai đó ở trong họ hay ở Đàlạt để mẹ moi trong ký ức, kể thêm chi tiết cuộc đời của mẹ.
Mình cảm thấy may mắn, bằng tuổi mình vẫn còn có cơ hội đi chơi với mẹ nhất là còn có thể nói chuyện với mẹ. Có nhiều người bạn tâm sự là khi xưa, bận lo con cái, công việc đến khi rảnh rỗi thì bố mẹ đau ốm hay đã qua đời.
Mình có anh bạn, bác sĩ than là mỗi lần về Việt Nam, không nói chuyện được với mẹ anh ta. Mẹ anh ta với thói quen hàng ngày, đi mót củi, nấu ăn,… trong khi anh ta thèm được nghe mẹ kể về cuộc sống, những mơ ước hay nghe anh ta kể về cuộc sống bên mỹ,… anh ta xa nhà từ năm lên 13 tuổi, được một gia đình mỹ nhận làm con nuôi, đem về Hoa Kỳ sau Mậu Thân, gặp lại gia đình sau 30 năm. Anh ta xây nhà cho mẹ ở quê, lo đầy đủ về vật chất nhưng không đả thông tư tưởng được với mẹ anh ta, cho thấy có mẹ là may mắn mà nói chuyện được với mẹ là một hạnh phúc vô biên.
Ông Trần Trung Quân có kể câu chuyện về một người bạn, nói thời ông ta xa nhà, có lẻ đi bộ đội rồi sau này trở về thì mẹ ông ta bị lẫn nên có làm bài thơ “trả nhớ về không” kể lại câu chuyện này, rồi có ai sáng tác ra nhạc nhưng quên tên. Nghe rất thấm vào những chiều nhớ tới mẹ.
ngày xưa chào mẹ, ta đi
mẹ ta thì khóc , ta đi thì cười
mười năm rồi lại thêm mười
ta về thì khóc, mẹ cười lạ không
ông ai thế ? Tôi chào ông
mẹ ta trí nhớ về mênh mông rồi
ông có gặp thằng con tôi
hao hao...
tôi nhớ...
nó ...người ...như ông.
mẹ ta trả nhớ về không
trả trăm năm lại bụi hồng...
rồi..
đi...
ĐỖ TRUNG QUÂN
Bài thơ này cũng nói lên tâm trạng mình. Khi mình chào bà con, bạn bè ở Đàlạt, đi du học thì mẹ mình hay quay mặt đi để dấu những dòng nước mắt, trong khi mình vui vẻ, cười sung sướng khi mộng đi du học được toại nguyện. 10 năm rồi lại thêm 10, gần 20 năm sau mình mới trở lại Đàlạt.
Mình may mắn không như ông bạn của nhà thơ Đổ Trung Quân là khi mình về lại Đàlạt thì mẹ mình vẫn còn minh mẫn. Mình ngồi nghe mẹ kể chuyện, những khó khăn trong cuộc sống dứoi thời cách mạng, không ở bên cạnh giúp mẹ, ngoài những thùng quà.
Hình ảnh của mẹ dạo ấy mất đi cái tính đài cát của cô gái Huế. Thay vì bận áo dài như xưa, nay bận áo bà ba, đi khập khiễng, hỏi ra mới biết là những ngày đi thăm nuôi ông cụ mình ở trại cải tạo, bị té gãy xương hông. Mùa đông lạnh, đau, chỉ biết khóc, chịu đựng, tảo tần nuôi con và thăm nuôi chồng.
Sau này, cô em ở Pháp bảo lãnh mẹ sang Pháp để giải phẩu vì Hoa Kỳ chưa có bang giao với Việt Nam. Nhìn mẹ đi đứng lại bình thường, mẹ kêu thuốc tiên khiến mình muốn khóc.
Chuyến đi thăm vùng Đông Bắc kỳ này, chỉ có mình đi với mẹ vì đồng chí gái bận đi làm. Mẹ mình có cái bệnh là hay bị chóng mặt khi đi xe nên mình tính đi xe lửa để mẹ mình khỏi chóng mặt và biết xe hoả ở xứ mỹ này ra sao nhưng nghĩ lại bất tiện vì xứ mỹ không có xe thì như què nên phải mướn xe nên lâu lâu hỏi mẹ có mệt không.
Mẹ có cái bệnh là khi được hỏi có mệt không thì câu trả lời luôn luôn là không dù là đang bị chóng mặt,… cứ thấy trạm “rest area” thì ngừng xe cho mẹ đi vệ sinh. Tình mẹ lạ lắm, cứ hy sinh cho con cho chồng, không than van, không bao giờ đòi hỏi gì cả ở con cái. Đó là hình ảnh người mẹ ưu tú, người vợ nhân dân. Bạn bè hẹn thì cứ 5 phút lại gọi, hỏi đi đến đâu rồi. Không dám lái xe nhanh thêm phải ngừng dọc đường cho mẹ bớt chóng mặt.
Lên xe là mẹ bắt đầu kể chuyện cho tới khi xe ngừng. Câu chuyện lúc nào cũng khởi đầu bằng “Con ơi! Thời cách mạng vào Khổ lắm con”. Hai tiếng “con ơi” tuy ngắn gọn nhưng hàm chứa đầy uẩn ức của một thời, có lẻ gian nan nhất cuộc đời mẹ. Sau đó là mẹ kể đến những thống khổ của mười mấy năm trường, chắt chiu để nuôi con, thăm nuôi chồng ở trại cải tạo. Những người CM30, tìm cách lập công, tống cổ gia đình mình đi kinh tế mới, bỏ thư nặc danh phản động,…vì sự sống con người trở nên tàn ác với đồng loại.
Có lẻ những người sống trong chế độ cộng sản thích được kể về gian nan của họ cho những người may mắn như mình, không biết mùi cộng sản. Kể cho những người cùng cảnh ngộ không phê bằng những người không đồng cảnh. Mình nhận thấy bạn bè, người thân thích kể thời bao cấp cho mình như được trải lòng những uẩn ức trong tâm can.
Rồi đến buôn bán, làm ăn được ơn trên phù hộ nên có tiền để nuôi 9 đứa con, cho hai đứa đi vượt biển. Ngày đi buôn đi bán, tối lại phải đi học tập khu phố,.. Bị dân CM30 gài những câu hỏi về phụ nữ Việt Nam, con người mới của xã hội chủ nghĩa,… những câu trả lời của mẹ mình khiến mình thán phục vì mẹ mình cả đời chưa bao giờ được đi học. Ôn ngoại đi kháng chiến, mệ ngoại nuôi một đàn con, chạy tản cư. Mẹ được xem là đầu vì người chị đầu đã vào Sàigòn giúp việc cho ông cậu, chăm sóc đàn em và giúp mệ ngoại buôn bán ở chợ Vỹ Dạ.
Mẹ mình không được đi học nhưng ôn ngoại mình lại nuôi hai người cháu ăn học, làm đến chức thanh tra giáo dục của VNCH xưa. Mệ ngoại mình cũng không biết chữ. Khi xưa mình hay đọc sách, kinh phật cho mệ ngoại nghe, đi xi nê thì đọc phụ đề việt ngữ cho mệ, bị khán giả xung quanh cứ kêu suỵt suỵt hoài. Có lẻ vì vậy, sau này mình đọc sách nhiều như thể đọc dùm cho mẹ và mệ ngoại, hai người đàn bà mù chữ thân thương của mình.
Chồng tôi đã sai đường lạc lối, được cách mạng cho đi học tập cải tạo, tôi hy vọng một ngày trở về, chồng tôi thành một người công dân của xã hội nghĩa. Riêng tôi, cũng dạy 10 con của tôi thành cháu ngoan của bác, trò ngoan của thầy. Riêng tôi, cố gắng thành một phụ nữ của xã hội chủ nghĩa. Chị em ta ở đây, cũng cực khổ, buôn tảo bán tần để kiếm ký gạo về nuôi con, cũng dành 5, 10 phút để khuyên chồng con đừng có đi sai đường lạc lối của cách mạng”. Mỗi lần mẹ kể lại những câu trả lời, bị dân 30 gài khiến mình ngạc nhiên vì mẹ chưa bao giờ cắp sách đến trường mà có thể trả lời theo văn thể cách mạng. Nhiều khi mình ước gì được thừa hưởng cái trí óc của mẹ, chắc cuộc đời mình đở vất vả hơn.
Hết chuyện đói khổ, cách mạng thành công thì mẹ kể chuyện ngày xưa, thời còn bé ở Huế, chạy tản cư ra sao rồi được người bà con, đem vào Đàlạt giúp việc nhà, làm ô sin. Đi xe lửa từ Huế ra Đà Nẳng rồi đi tàu thuỷ đến Phan Thiết rồi xe đò lên Đàlạt. Người bà con có tiệm buôn bán nên học tập cách buôn bán rồi ra riêng, đi buôn đi bán, lập gia đình....
Cuộc đời lạ! Khi xưa lúc còn bé, mẹ hay kể chuyện để ru mình và mấy người em ngủ rồi khi lớn lên, mình ít khi nghe mẹ lắm, nay lớn tuổi thì lại thèm được mẹ kể chuyện đời xưa như dạo còn bé. Chỉ khác là ngày xưa mình nghe để hướng tới tương lai còn nay thì để trở về quá khứ như con cá hồi bơi ngược dòng sông, con suối để trở về nơi chúng đã được sinh ra.
Mình chỉ mong được mẹ kể chuyện hoài, không bao giờ ngưng nghỉ.
Con đi đâu, con về đâu
Cuộc đời của mẹ là câu trả lời
Xong om

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen 
Nguyễn Hoàng Sơn