Hôm nay thấy họ đăng hình ông Nguyễn Thanh Thu, điêu khắc gia, tác giả của bức tượng Thương Tiếc ở nghĩa trang quân đội Việt Nam Cộng Hoà tại Biên Hoà, vừa qua đời. Mình có viếng nghĩa trang này trong chuyến ghé Biên Hoà lần về Việt Nam vừa qua. Thấy lính chết trẻ toàn ở tuổi 19,20 như lúc mình mới đậu tú tài đi Tây. Cứ nghĩ rớt tú tài, chắc đi lính rồi chắc được chôn tại đây. Tương tự mình ra Bắc cũng thấy nhiều nghĩa trang liệt sĩ, chắc không có xác vì trong thời chiến, sinh Bắc tử nam, làm sao đưa xác về Bắc. Có anh bạn kể ông bố chết khi theo việt minh, được chôn trong nghĩa trang liệt sĩ nhưng không có xác, chỉ có mồ. Vì phần mộ của bố mẹ anh ta được chôn tại Lạc Dương, đất của gia đình.
Tại Hoa Kỳ người ta cũng đi thăm mộ các liệt sĩ, quan trọng nhất là nghĩa trang Arlington ở gần D.C. Có điểm đặc biệt là đi vòng vòng thấy có nhiều mộ có mấy đồng xu để lại trên mộ. Hỏi người Mỹ, cựu quân nhân thì khám phá ra nhiều điều khá lạ đối với mình nên ghi lại đây.
Mọi người đến thăm Lăng mộ Người lính Vô danh (thường gọi là “lăng mộ người lính cũ”) và để lại đồng xu như một cử chỉ bày tỏ sự tôn kính, tưởng nhớ và theo truyền thống. Hành động này đặc biệt phổ biến tại Lăng mộ Người lính Vô danh ở Nghĩa trang Quốc gia Arlington, Virginia, Hoa Kỳ, dù các phong tục tương tự cũng tồn tại tại các đài tưởng niệm khác trên thế giới. Các đồng xu mang ý nghĩa biểu tượng, bắt nguồn từ truyền thống quân sự và tình cảm cá nhân.
Lăng mộ Người lính Vô danh đại diện cho những chiến sĩ hy sinh trong chiến tranh nhưng không xác định được danh tính, tượng trưng cho tất cả những người đã hy sinh. Người viếng đến để bày tỏ lòng tôn kính với những anh hùng vô danh này. Nhưng có lẻ đài tưởng niệm chiến tranh Việt Nam rất cảm động, thê lương hơn. Khi mình ghé chỗ này thì cảm nhận khác khi viếng nghĩa trang quân đội Hoa Kỳ.
Để lại đồng xu là một phong tục lâu đời trong quân đội, đặc biệt ở Mỹ, có lẻ khởi nguồn từ cuộc nội chiến. Người ta tin rằng phong tục này bắt nguồn từ việc các binh sĩ để lại vật kỷ niệm tại các ngôi mộ, có thể để người đã khuất được tưởng nhớ hoặc để “trả tiền” cho một ly rượu ở thế giới bên kia. Khi xưa, một ly rượu chắc chỉ có mấy xu, nay thì trên 10 đô, để lại thì gió bay mất. Có lẻ bên kia thế giới không có lạm phát.
Hành động này là cách bày tỏ sự kết nối thầm lặng với những người lính đã hy sinh. Nhiều du khách, đặc biệt là cựu chiến binh hoặc gia đình quân nhân, để lại đồng xu để tưởng nhớ những người thân yêu đã phục vụ hoặc hy sinh trong chiến tranh. Đồng xu là biểu hiện hữu hình cho cảm xúc của họ.
Một số người để lại đồng xu để đánh dấu chuyến thăm, tạo nên khoảnh khắc suy ngẫm cá nhân tại địa điểm thiêng liêng này. Với một số người, để lại đồng xu là một phần trải nghiệm khi đến thăm một địa điểm lịch sử và thiêng liêng. Đây là cách tham gia vào một nghi thức chung, kể cả đối với dân thường hoặc du khách quốc tế.
Loại đồng xu được để lại thường mang ý nghĩa đặc biệt trong văn hóa quân sự. Những ý nghĩa này không phổ quát nhưng được công nhận rộng rãi, đặc biệt tại Lăng mộ Người lính Vô danh ở Arlington.
• Đồng 1 cent (Penny): Đồng 1 cent biểu thị rằng ai đó đã đến thăm để bày tỏ lòng tôn kính. Đây là dấu hiệu tưởng nhớ chung, thường được dân thường hoặc những người không có mối liên hệ quân sự cụ thể để lại. Đây là cử chỉ đơn giản, có nghĩa là: “Tôi đã đến đây và tôi tôn vinh bạn.”
• Đồng 5 cent (Nickel): Đồng 5 cent cho thấy du khách và người lính từng được huấn luyện cùng nhau, chẳng hạn như ở trại huấn luyện hoặc chương trình đào tạo quân sự khác. Nó cho biết họ trải nghiệm chung trong quá trình học tập, chuẩn bị phục vụ.
• Đồng 10 cent (Dime): Đồng 10 cent cho thấy người viếng từng phục vụ cùng đơn vị người lính chết, hoặc cùng cuộc chiến trận. Nó biểu thị mối liên kết chặt chẽ hơn, thể hiện tình đồng đội hoặc nhiệm vụ chung.
• Đồng 25 cent (Quarter): Đồng 25 cent thường được để lại để cho thấy người viếng có mặt khi người lính tử trận. Đây là cử chỉ rất cá nhân, thể hiện mối liên hệ trực tiếp với sự hy sinh của người lính. Trong một số trường hợp, nó cũng có thể có nghĩa là tham gia vào việc xác định danh tính hoặc thông báo cho gia đình về cái chết của người lính.
• Một số người để lại đồng xu với năm cụ thể, biểu tượng quân chủng, hoặc thiết kế kỷ niệm (ví dụ: đồng xu về Thế chiến II hoặc Chiến tranh Việt Nam) để phản ánh thời kỳ hoặc cuộc chiến liên quan đến người lính vô danh hoặc chính sự phục vụ của họ.
• Đồng xu nước ngoài: Du khách quốc tế hoặc quân nhân đồng minh có thể để lại đồng xu từ quốc gia của họ như một dấu hiệu của sự tôn kính và đoàn kết, công nhận những hy sinh chung trong các nỗ lực quân sự liên minh.
• Phong tục để lại đồng xu có thể bắt nguồn từ các tập quán cổ xưa, chẳng hạn như đặt đồng xu trên mộ để trả phí cho hành trình ở thế giới bên kia (ví dụ: truyền thống đồng xu Charon của Hy Lạp). Ngày nay, nó mang tính biểu tượng hơn là mê tín.
• Lăng mộ Người lính Vô danh, được bảo vệ 24/7 bởi các lính gác trong một nghi thức trang trọng, là tâm điểm cho những cử chỉ này do ý nghĩa sâu sắc và tầm nhìn của nó.
• Phong tục này không chỉ giới hạn ở Mỹ. Các phong tục tương tự tồn tại tại các đài tưởng niệm người lính vô danh ở các quốc gia khác, mặc dù ý nghĩa cụ thể của đồng xu có thể khác nhau. Mình chỉ tiếc là khi đi Trieste, Ý Đại Lợi, không ghé viếng thăm 500,000 cái mộ chết trong thế chiến thứ 1, vì mấy ông tương Ý Đại Lợi ngu, nướng quân.
Hôm nay thấy hình ảnh của nhân viên toà đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam đi viếng nghĩa trang quân đội của chiến sĩ Việt Nam Cộng Hoà mà mình có lần ghé lần trước về Việt Nam tại Biên Hoà. Mình không thấy ai để tiền bạc gì lại mà nếu có thì chắc đã có người lấy.
Để lần sau, sang miền Đông Bắc, sẽ ghé lại nghĩa trang quân đội Hoa Kỳ Arlington để xem có để tiền bạc lại không. Không biết Hà Nội có cho ai đại diện viếng đài tưởng niệm lính Mỹ chết trận tại Việt Nam. Lần đầu tiên qua Mỹ là phải bò đến chỗ này để xem. Rất cảm động.
Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen
Nguyễn Hoàng Sơn
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét