Showing posts with label Kinh tếđịa. Show all posts
Showing posts with label Kinh tếđịa. Show all posts

Những câu hỏi tháng 8, 2022

 Dạo mình sống ở âu châu, thường thấy vào mùa hè, các công nhân đình công nhất là mấy ông thần làm cho SNCF, hệ thống xe hoả của chính phủ. Lý do là dân tây có 30 ngày hè, họ đi hè vào tháng 7 hay tháng 8. Đi du lịch ở âu châu thì nên tránh hai tháng này vì phố xá đóng cửa, không tấp nập như tháng 9. Nếu đình công vào lúc này thì có thể làm áp lực với chính phủ để được tăng lương, nếu không thì nhân dân chửi mệt thở.

Năm nay, mình thấy có nhiều triệu chứng, bạo loạn đang xẩy ra khắp nơi. Đầu tiên, mấy ông tài xế xe tải ở Gia-nã-đại, đình công, bị bắt đủ trò. Báo chí cho rằng, các tài xé xe tải chán việc bị khám xét ở biên giới về chích ngừa, thêm đám cực hữu, phát xít bú xua la mua, làm áp lực, nhảy vào kêu gọi chống đối chính phủ.

Theo các kinh tế gia, giá dầu Diesel lên như điên, khiến lợi tức các tài xế bị giảm rất nhiều. Do đó họ mới đình công, chống đối. Người dân bị báo chí định hướng có sự tham gia của các tổ chức phát xít,.. thời buổi này, cứ đụng đến là bị chụp mũ Phát xít bú xua la mua.

Trước khi đi Dubai, lại thấy mấy ông nông dân chuyên chính ở Hoà Lan biểu tình. Lý do chính phủ không cho họ trồng trọt, để tuân theo những ký kết tại Paris về khí hậu. Mấy ông thần này, đem máy cày vào trại lính, kéo ngay máy bay quân sự ra đường, không thua gì mấy ông nông dân Ukraine kéo xe tăng của bộ đội Putin. Nay nghe nói đã lây sang các nước khác ở Âu Châu.

Ở Hoa Kỳ, cũng có vấn nạn này, họ không cho nông dân khai thác thêm đất đai. Mình đang tìm kiếm cơ quan ở Cali, để làm đơn, không muốn khai thác trồng bơ nữa, để chính phủ cho tiền hàng năm như lợi nhuận để xài, khỏi phải trồng lo tưới cây, bỏ phân. Một mặt được mang tiếng là một người bảo vệ môi trường. Bác nào biết cơ quan này thì cho em hay để em nộp đơn, thoát đời nông dân, có tiền xài đến muôn đời.

Các nhà lịch sử hay so sánh các tổng thống đầu tiên của nền dân chủ Hoa Kỳ và mấy ông thần được bầu bán sau này. Mấy ông đầu tiên có viễn kiến về quốc gia, dân chủ còn mấy ông sau này toàn là tay sai cho tài phiệt. Đúng hơn là người Mỹ không có quyền lựa chọn, họ chỉ đưa ra ứng cử viên 1 hay 2 để bầu.

Đi Dubai và Thổ Nhĩ Kỳ, ra khỏi Hoa Kỳ, mình đọc tin tức trên các báo âu châu, bổng nhiên giác ngộ cách mạng. Không hiểu những biến động trên thế giới, có liên quan gì với nhau.

Người ta nói Trung Cộng có trên 90 triệu căn hộ, không người ở. Một công ty bất động sản Evergrande, không có đủ tiền để trả tiền lời, nợ nần. Công ty này lớn hơn Lehman Brothers của Hoa Kỳ, bị banh ta lông năm 2008. Có tin tức cho biết, Trung Cộng ra lệnh Lockdown nhiều nơi bên tàu để tránh bị bạo động. Thấy hình ảnh của cơ quan truyền thông tây phương đưa lên đủ trò. 

Mình đang cố tìm tài liệu của bên Hương Cảng để xem vì muốn có cái nhìn chân thật hơn. Hôm qua mình mới mua thêm cổ phiếu của các công ty Trung Cộng. Mình có mua cổ phiếu của vài công ty Trung Cộng mà báo chí tây phương cứ loạn tin sắp sụp đỗ. Mình cứ thấy nó đi lên nên phải kiếm tài liệu đọc cho chắc ăn.

Đại dịch Covid, được chính phủ trên thế giới đưa ra nhằm để tránh nhân dân nổi loạn. Mới nghe nói hết con vi khuẩn này thì lại nghe đến con vi khuẩn khác tái sinh, rồi nay như là đã quen nên họ cho ra loại vi khuẩn gì về khỉ. Chán Mớ Đời 

Người ta kêu xứ Haiti, không có tiền chích ngừa cho dân chúng, chỉ có 1% dân số bị nhiễm vi trùng này. Hay Thuỵ Điển, không bắt người dân của họ phải cách giãn xã hội đủ trò, số lượng người chết còn thấp hơn các nước âu châu khác. Hàng năm Hoa Kỳ có đến trên 750,000 người Mỹ chết vì bị cúm. Từ ngày ông Biden lên, không thấy họ nhắc đến số người Mỹ chết vì covid.

Lại thấy hình ảnh, người Tàu không chịu trả tiền nhà vì các công trình xây cất căn hộ của họ bị ngưng, ngân hàng không cho họ rút tiền ra,…đủ trò. Hôm qua đọc tin ngân hàng Nhật Bản không cho Trung Cộng vay tiền nữa. Có thể vì vậy, để định hướng dư luận, Trung Cộng làm dữ khi bà chủ tịch hạ viện Hoa Kỳ thăm viếng Đài Loan, để câu phiếu cho đảng dân chủ với cuộc bầu cử sắp đến. Phi cơ chiến đấu, tàu bè quân sự của Trung Cộng, bay lượn khắp biển đông cho vui cửa, giúp người Tàu phấn chấn, hô hào lấy lại xứ Đài, quên đi thực tại, tiền mình không lấy ra được.

Ở Hoa Kỳ, nếu bỏ tiền vào ngân hàng, chỉ bảo đảm có $250,000 bởi FDIC. Vấn đề là họ có đưa lại ngay hay nhỏ giọt trong vòng 30 năm.

Chiến tranh tại Ukraine, có phải là Hoa Kỳ và Putin bắt tay với nhau để chơi anh Đức. Nước Đức là nước mạnh nhất trong liên hiệp âu châu. Ai muốn cái gì phải qua tay ông thần ăn Zauerkraut. Chỉ tội là họ khi không tự phát, dẹp bỏ các lò nguyên tử để theo chế độ năng lượng xanh. Khác với ông tây, vẫn giữ các lò nguyên tử để có điện. Ông Nhật Bản thì bị Fukusima nhưng vẫn tiếp tục chơi lò nguyên tử.

Kỹ nghệ của Đức quốc, cần khí đốt mà nay cấm vận ông Nga thì ông Đức ngọng. Có người kêu Liên Hiệp Âu châu sắp bị tan rã khi Anh quốc rút khỏi. Đức quốc đã mạnh nên không cần lộn xộn với các nước bên cạnh. Phải bảo kê mấy nước nghèo như Hy Lạp, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha,…  Mình còn chưa tin lắm, ai có tài liệu về vấn đề này thì cho em xin. Bổng nhiên ông Putin lái xe tăng vào Ukraine như mùa Xuân Tiệp khắc hay Budapest năm nào, khiến thiên hạ lo sợ, đoàn kết lại. Ngay ông đức biết là sẽ bị lạnh thấu xương vẫn kiên quyết tảy chay dầu khí Putin. Đọc kỹ thì lệnh cấm vận, phải mất thêm mấy tháng để Goldman Sach làm ăn cho xong. Đúng hơn các công ty Hoa Kỳ đã muốn rui ra khỏi nga từ lâu. Hôm nào buồn đời sẽ kể.

Âu châu hiện nay cũng bị lạm phát mút mùa lệ thuỷ mà các xứ này theo xã hội chủ nghĩa. Triệt tiêu gần hết các ý tưởng làm giàu của người dân vì bị đánh thuế. Giới trẻ thất nghiệp lên đến 20%. Được nhà nước nuôi. Dân số xem như tiêu tùng vì không chịu đẻ. Anh ba tàu với chế độ trai hay gái chỉ một mà thôi, nay có đến 300 triệu người Tàu về hưu, 1 người Tàu phải nuôi ông bà nội ông bà ngoại thêm thằng con là ngọng. Tây phương nay không sợ tàu như trước nữa.

Đồng đô la ăn tương đương với đồng Euro thì có thể đoán là lạm phát bên đó còn cao hơn Hoa Kỳ. Trước đây 1 Euro ăn trên 1.2 đôla.

Đùng một cái, chiến sự xẩy ra tại Ukraine, khiến các nước của Liên Hiệp nhất trí với nhau, nhờ anh mỸ bảo kê dùm ông Putin. Thế là họ đồng loạt mua vũ khí, đóng thêm tiền cho quốc phòng. Tiền chi cho quốc phòng, sẽ được trích ra từ các chương trình xã hội, y tế khác. Thế là nhân dân đóng thuế để mua súng của Hoa Kỳ,… thấy đăng hình Đức quốc mua máy bay Chinook để tiếp tế cho quân đội họ. Anh Phi luật tân cũng xù anh Nga để mua vũ khí, máy bay của Hoa Kỳ. Mình không tin có sự tình cờ trong cuộc đời.

 Trước bầu cử tổng thống, tài liệu mình mua về đầu tư, kêu mua cổ phiếu các công ty dầu hoả. Buồn đời, mình nghe họ nên mua cổ phiếu vài công ty nhỏ thôi. Đùng một cái ông Biden đắc cử. Việc đầu tiên của ông này làm, ký sắc lệnh, ngưng hoạt động đường ống dẫn dầu Keystone, từ Gia-nã-đại xuống miền nam Hoa Kỳ khiến hơn 10,000 chuyên viên làm cho đường dẫn dầu này bị thất nghiệp. Để bù vào đấy, giá dầu, xăng nhớt lên như điên. Buồn đời mình xem cổ phiếu thì thất kinh vì thấy lên chóng mặt, không dám nhìn. Từ 25 đô một thùng nay nhảy cái vèo, như phù đổng thiên vương lên trên 120 đô. 

Tình hình kinh tế, địa ốc hiện nay tại Hoa Kỳ. Tháng 1 năm 2021, tiền lời 2.65%, nhà cửa trung bình ở Hoa Kỳ là $401,700/ căn. Hôm nay tiền lời cho 30 năm là 5.65%, nhà lên như điên $546,900, xem như $150,000 trong vòng 18 tháng, tiền lời 5.65%, thêm 3%. Tính ra trong vòng 18 tháng trả tiền lời mỗi  tháng từ $1,294 lên $2,525 mà lương bổng không lên. Nông dân ngu như mình cũng hiểu cái kết ra sao.

Tin tức về công ăn việc làm, toàn là bán thời gian, hay làm tối đa 30 giờ mỗi tuần, nhân công, nhân viên không được bảo hiểm y tế, hưu trí, đủ trò. Cái nguy hiểm là chính phủ làm con số giả nên khó tin tưởng. Mình thấy nhiều người kêu bị sa thải mà truyền thông cứ kêu nhiều việc bán thời gian. Bầu cử tháng 11 sắp tới nên chính phủ tìm cách vá đầu này, vá đầu kia để qua vụ bầu cử thì banh ta lông. Dân giàu thì giàu hơn còn dân nghèo thì đói thêm vì tin vào tuyên truyền của chính phủ. Họ ra rã về Ukraine để mọi người quên đi tình hình kinh tế. Muốn biểu tình, bạo loạn thì họ ra lệnh con vi rút gì đó, đóng cửa. Xong om

Các chuyên gia còn kêu sẽ lên nữa, khiến mình không hiểu các chính trị gia Hoa Kỳ cũng như trên thế giới, đọc kinh hàng ngày về môi trường như đang tạo dựng một tôn giáo mới của thế kỷ 21. Kinh

Mình tin chắc là đám đại biểu, chính trị gia tại Hoa thịnh đốn, đều mua cổ phiếu của mấy công ty dầu hoả, một mặt thì hô hào năng lượng xanh bú xua la mua, ca tụng cô bé ở xứ Bắc âu, Greta gì đó, anh hùng gì đó, đòi cho cô ta giải Nobel.

Mỗi lần đi đỗ xăng là méo mặt vì xăng ở Cali cao nhất xứ cờ hoa. Mụ vợ mình rên, đỗ bình xăng trên 100 đô. Mình tò mò thấy dầu Diesel lại lên càng cao khiến mình thất kinh. Mình bắt đầu lo vì Hoa Kỳ sẽ rơi vào những vụ này như mình đã thấy tại Thổ Nhĩ Kỳ. Lương người Thổ Nhĩ Kỳ bình thường $400/ tháng mà đỗ xăng giá tương đương ở Cali. Cứ nghĩ một ngày nào đó, phải đỗ xăng với giá $50/ gallon là muốn khóc.

Họ cho biết là đến năm 2035 là Cali chỉ sử dụng xe điện mà các năng lượng xanh như gió, mặt trời, chỉ chiếm 15% số lượng người Mỹ tiêu dùng hàng ngày vào năm 2050. Anh gắn quạt gió, đến mùa đông tuyết là ngọng bị đóng băng. Năng lượng mặt trời, nếu ai đi con đường số 15 từ Cali đến Las Vegas, gần biên giới của hai tiểu bang, sẽ thấy bên trái một rừng tấm thu hút năng lượng mặt trời, có mấy cột cao sáng chói để giúp máy bay, đừng bay lạc vào.

Vấn đề là chính phủ ký kết với đám nhà thầu, đã cho tiền tranh cử, gắn hệ thống cổ lổ sĩ nên đọc báo, họ kêu là sẽ bỏ vì tốn tiền bảo trì, mà kỹ thuật của 20 năm về trước, thua mấy anh ba tàu xa. Tương tự, ông Obama, được công ty Solyndra tặng 500 ngàn cho quỹ bầu cử. Sau khi đắc cử, ông ta kêu cho công ty này vay $500 triệu đô la để thực hiện cuộc cách mạng năng lượng xanh. Mấy tháng sau, công ty này phá sản, CEO lượm mấy chục triệu bỏ túi. Người Mỹ đóng thuế trả nợ cho vụ 500 triệu. Hoan hô Obama. Chán Mớ Đời 

Thời người Ả Rập chiếm đóng Tây Ban Nha, các tôn giáo như thiên chúa giáo, do thái giáo, hồi giáo sống hoà bình với nhau. Đến khi người thiên chúa giáo đánh đuổi được người ả rập thì ra lệnh, mọi người phải theo thiên chúa giáo, trở về đạo. Sau đó lại có một số người cũng thờ phụng chúa nhưng lấy tên là Tin Lành, cơ độc giáo, kêu mọi người phải theo cơ đốc giáo. Thế là gây ra cuộc chiến 100 năm, giết không biết bao nhiêu người tại âu châu.

Buồn đời, một ông từ đảo Corse, vượt biên, lên Paris, muốn thống nhất âu châu, thế giới, đưa 5 triệu người chết trước khi ông ta qua đời ở đảo Sainte Helene. Buồn đời, thiên hạ đọc bản tuyên ngôn cộng sản của ông Marx và Hegel, một thánh kinh tôn giáo mới ra lò, đưa đến hàng trăm triệu người chết khắp thế giới.

Nay thế giới thấy khoa học, đã tàn phá môi trường nên tạo ra một tôn giáo mới, kêu gọi hạ giảm gas carbonique thế là thiên hạ ùn ùn hô hoán, bất chấp có khả thi hay không. Tự xưng là người tiến bộ, bảo vệ môi trường. Chán Mớ Đời  (Còn tiếp)

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Tỷ lệ người Mỹ béo phì

 Hôm nay, đọc tin tức về tỷ lệ người Mỹ béo phì khiến mình thất kinh. Được xem là dân chúng béo nhất lịch sử loài người. Lần đầu tiên lịch sử loài người, con người chết không vì chết đói mà chết vì ăn nhiều. Thời kỳ đế chế la mã bị tan vỡ vì người la mã không thích đánh giặc mà chỉ thích ăn uống. Họ có xây những nơi gọi là vomitorium, để người la mã, đến đó nôn ói ra sau khi ăn để nhai tiếp tục nữa, suốt ngày, suốt đêm. Ngày nay, người ta cho biết 25% dân mỹ, không có khả năng chiến đấu vì béo phì, không đạt tiêu chuẩn của người lính thời nay. Mình có kể vụ này, thân hình béo phì thì khó mà di chuyển nhanh.

người Mỹ trưởng thành gần 40% béo phì. Bệnh này dẫn đến các loại bệnh khác như cao áp huyết, cao đường, cao máu.

Người ta cho rằng, đời sống thời nay, người Mỹ không có thì giờ nấu ăn tại nhà nên họ khoán cho các công ty thực phẩm, với tư duy làm tiền cho nhiều. Các công ty này dùng các loại bắp, đậu nành, đường,..qua thực phẩm công nghệ hoá, giúp họ đạt được nhiều lợi tức cao, bất chấp đạo Đức.

Gần đây, Liên Hiệp Âu Châu cho rằng chất Nitrite bỏ vào các súc xích jăm-bông, hay cái loại thịt công nghệ giúp bảo quản lâu ngày, gây bệnh ung thư. Các chuyên gia y tế dã cảnh báo hàng mấy chục năm qua.

Các sản phẩm dinh dưỡng thường nhật của người Mỹ.
Các công ty đa quốc gia về thực phẩm, chiếm gọn toàn thị trường thực phẩm thế giới. Họ quảng cáo hay đến nổi các nước nghèo cố gắng để mua ăn, nghĩ là tốt bổ. Sang Thổ Nhĩ Kỳ, đi đâu cũng thấy quảng cáo thức ăn này, nhất là ngày nay lạm phát, khiến đời sống người dân khó khăn hơn trước, phải ăn thực phẩm công nghệ.

Chỉ có một ít công ty thực phẩm, kiểm soát trên 30,000 sản phẩm dinh dưỡng mà chúng ta mua trong các siêu thị. Điển hình về thịt, chỉ có 4 công ty thực phẩm chính, kiểm soát 80-90% thịt của thị trường tiêu thụ. Họ làm áp lực với các nông dân, mua rẻ, bù lại nông dân phải sử dụng các thực phẩm nhân tạo, không tốt để có thể sống còn.

Có anh bạn, gốc Đà Lạt, về hưu, bán công ty thực phẩm Kosher của anh ta gầy dựng cho Tyson.

Cái nguy hiểm nhất của thực phẩm hiện nay, không có khái niệm về mùa màng. Chúng ta có thể ăn quanh năm những gì chúng ta muốn. Nông dân trồng một loại (mono-cropping), chúng ta không sống theo thiên nhiên như thế hệ cha ông, chúng ta có thể trồng quanh năm với nhà kính. Thăm viếng Thổ Nhĩ Kỳ, mình thấy dọc đường quốc lộ của họ, các nhà kính, đúng hơn nylon, trồng đủ thứ như chuối và các loại cây khác thuộc miền nhiệt đới.

Điển hình thiên nhiên cho chúng ta trái cây vào mùa hè, có fructose để tạo ra chất béo, dự trữ để chuẩn bị cho mùa đông, giúp tiêu thụ chất béo như các con thú ngủ đông. Nay chúng ta có thể ăn trái cây quanh năm nên chất béo được tạo ra trong cơ thể, không có thời gian, cơ hội được được phân huỷ, sử dụng, khiến chúng ta béo phì, kèm theo các hệ luỵ của nó.

Mình có kể vụ dầu ăn công nghệ này rồi, tạo ra omega-6, đưa đến tế bào ung thư

Chúng ta thay thế các chất béo tốt để nấu ăn như bơ, mỡ bởi các loại dầu ăn công nghiệp, sốt công nghệ hoá, được pha đủ loại chất hoá học như Nitrite mà gần đây, Liên Hiệp Âu châu, thú nhạn là gây ung thư và đang tìm cách ngăn chặn. Các công ty thực phẩm bỏ tiền cho các đại biểu tranh cử nên không dám cấm hoàn toàn. Ngay cả ông Bloomberg, cựu thị trưởng thành phố Nữu Ước, bà Obama muốn cấm các trường học, không được bán các chai nước ngọt quá lớn, đành phải câm mồm trước áp lực của các công ty thực phẩm.

Khi xưa, cứ sợ con mình bị béo nên cứ mua đồ ăn không có chất béo, lại mua mấy loại này cho chúng ăn. Càng nguy hiểm hơn vì toàn là đường hoá học và chất bảo quản, chất há học giúp chúng ta ghiền.

Các công ty thực phẩm mướn mấy tên bồi bút, để phỉ báng chống đối, tạo ra các phong trào phòng ngừa béo để bán hàng. Tạo ra phong trào “Fat-Free”. Bỏ loại các chất béo tốt, để thay thế vào đó đường hoá học, và tinh bột, mà ngày nay chúng ta biết tạo ra Glucose, fructose đưa đến chất béo, khiến bệnh béo phì.

Các nông dân Hoa Kỳ được chính phủ bảo trợ, bao cấp nhưng trên thực tế là các công ty thực phẩm, nhận được tiền bạc của chính phủ. Nông dân như mình chả được xu teng nào.

Chính phủ tạo cơ hội, giúp đỡ nông dân trồng trọt các loại bắp, lúa và đậu nành. Hoa Kỳ là nước sản xuất nhiều đậu nành nhất thế giới để tiếp tế cho guồng máy chế tạo thực phẩm. Chính phủ hổ trợ tiền cho các công ty thực phẩm, để trồng 3 loại cốc này từ năm 1995 lên đến 200 tỷ đô la. Với loại GMO này, họ có thể nuôi người Mỹ, nuôi bò, lợn, gà,..

Chính phủ Hoa Kỳ khuyến khích nông dân khai thác nông trại lớn thay vì nông trại nhỏ vào năm 1971, dưới chính quyền Nixon. Chủ đích này tập trung hoá cho hệ thống thực phẩm Hoa Kỳ, kiểm soát bởi một số nhỏ công ty đa quốc gia theo chủ nghĩa tư bản. Họ tìm mua hết các công ty cạnh tranh, để chiếm độc quyền thị trường tiêu thụ.

Nguy hiểm hơn là các công ty dược phẩm liên kết, thậm chí mua luôn các công ty thực phẩm như trường hợp công ty Bayer của Đức quốc, mua công ty Monsanto của Hoa Kỳ. Công ty Monsanto kiểm soát 80% các hạt giống GMO. Nếu nông dân không mua hạt giống của họ, mà tự tạo ra hạt giống, sẽ bị kiện cáo, bị phá sản.mình có xem một phim tài liệu, kể bên Ấn Độ, nông dân trồng lúa từ bao nhiêu đời, bổng nhiên ngày nay, bị ép phải mua lúa giống của mấy công ty đa quốc gia, nếu không thì bị phạt tù. Công ty này đã ghi danh bằng sáng chế về lúa giống.

Ngày nay, y khoa tây phương quan tâm nhiều hơn về chữa bệnh, thay vì phòng ngừa. Các bác sĩ trở thành những drug dealers, kê toa thuốc cho bệnh nhân. Mỗi năm bác sĩ tại Hoa Kỳ, kê 4 tỷ toa thuốc cho bệnh nhân, giúp các công ty dược phẩm làm giàu. Và người Mỹ bị bệnh tới khi chết.

Gặp bác sĩ là cứ kê toa, sau đó kêu tái khám 3 tháng sau để họ có thêm tiền và kê toa thuốc. Lương y như ác mẫu.

Điển hình, đi khám nghiệm máu của mình bình thường nhưng ông bác sĩ kêu phải phòng ngừa bệnh đột quỵ, đủ trò, kê toa cho mình uống statins. Mình kêu không, thà chết còn hơn uống thuốc. Chán Mớ Đời

Mấy bác sĩ còn chút y đức lên tiếng báo động thì bị truy tố ra toà, đòi rút bằng nên đa số phải câm họng. 

Chính phủ cấm người Mỹ uống sữa tươi, chưa được pasteurized, kêu là sợ vi khuẩn nhưng chúng ta được rao bán, tiếp thị mua các loại chết người.


Báo chí bồi bút lên tiếng kêu gào ăn thịt bò là tàn phá môi trường, kêu gọi bớt ăn thịt để bảo vệ môi trường. Họ cho phép nhà thờ 7 Day Adventists gây ảnh hưởng cho thực phẩm tiêu thụ tại Hoa Kỳ. Họ cho rằng vườn địa đàng “Eden” chế độ dinh dưỡng nên khi xưa mình mua cho con ăn cho bổ, mau lớn. Toàn là đường với đường. Giúp con nít Hoa Kỳ béo phì như điên, chạy không nổi.

Nay mình giác ngộ cách mạng nên đọc thêm tài liệu ngoài luồng. Đi Thổ Nhĩ Kỳ, thấy họ ăn thoải mái, thức ăn tươi. Về lại cali. Hôm qua đến tiệm ăn thường mình thấy ngon nhưng thấy Chán Mớ Đời, thức ăn không tươi.


Nay quyết tự nấu ăn, bớt đi ăn ngoài. Mua đồ tươi từ nông dân như mình. Em bán bơ nhé, không phải đồ chùa nên muốn ăn bơ vườn em thì trả tiền. Chán Mớ Đời 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 


Istanbul 2022

 Chào tạm biệt cả đại gia đình tại Dubai. Trong khi mọi người bay về mỹ, pháp hay Việt Nam thì tiểu gia đình mình, đáp máy bay đi Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ. Istanbul là thành phố ai cũng đến nhưng không phải thủ đô của xứ này. Khi Anh quốc và đồng minh đánh bại đế chế Ottoman, người Thổ Nhĩ Kỳ phế bỏ ông vua và thành lập một nền cộng hoà Thổ Nhĩ Kỳ tương tự vua Bảo Đại bị Ngô Đình Diệm truất phế. Ankara, trước đây được gọi là Angora của Hy Lạp, được làm thủ đô của nước Cộng Hoà Thổ Nhĩ Kỳ. Mình sẽ không đi đến đây vì khá xa và không có gì quan trọng.

Nước này khi xưa bị người Hy Lạp chiếm đóng nhưng sau này người Thổ Nhĩ Kỳ chiếm đóng thì đoàn quân của họ chiếm đóng xứ Hy Lạp mấy trăm năm nên khi đi Hy Lạp, mình nghe người Hy Lạp chửi người Thổ Nhĩ Kỳ như Triều Tiên, Trung Cộng chửi Nhật Bản. 

Sultan Mustafa Sony, trời nóng mà vợ bắt bận đồ để chụp hình Chán Mớ Đời 

Xui của nước này thì hên cho nước khác. Khi quân đội của đế chế Ottoman chiếm đóng Hy Lạp thì dân trí thức của Hy Lạp chạy di tản qua Ý Đại Lợi và được các ông thương buôn ở vùng Toscana Ý Đại Lợi, yêu chuộng. Kiến thức và tư tưởng của các nhà hiền triết Hy Lạp đã giúp họ thành lập một nền văn minh La Mã-Hy Lạp mà ngày nay người ta gọi thời đại Phục Hưng. Xứ Toscana này bổng nhiên sản xuất ra một thế hệ nghệ nhân và trí thức như Michelangelo, Leonardo da Vinci.,… đã giúp Âu châu thoát khỏi sự u mê của thời Trung Cổ. Ngày nay, người ta gọi là chất xám của ngoại quốc rất quan trọng.

Người ta thấy sau chiến tranh thế giới lần thứ 2, một số trí thức ở âu châu chạy qua Hoa Kỳ, giúp nền văn hoá Hoa Kỳ lên mau và phát triển về nghệ thuật, kỹ thuật như chế tạo bom nguyên tử,… sau vụ Thiên An Môn, Hoa Kỳ đưa tay vớt tất cả tiến sĩ từ Trung Cộng, muốn ở lại hay gần đây, Hoa Kỳ ra luật đặc biệt để chiêu dụ các kỹ sư nga la tư từng làm trong các chương trình nghiên cứu khoa học của nga la tư. Họ có cả danh sách những người được chấp thuận vào Hoa Kỳ nhanh nhất. 

Mình có quen một ông tiến sĩ người Đài Loan, sang Hoa Kỳ học tiến sĩ rồi ở lại, nói bạn bè ông ta, ai có tiến sĩ đề được Hoa Kỳ cho phép ỏ lại. Ông vua semi-conductor của Đài Loan, từng ở lại làm việc cho Hoa Kỳ. Sau đó được Đài Loan cũng cấp tiền bạc để giúp Đài Loan trở thành một cường quốc về seminar-conductor. Nay Hoa Kỳ cho phép công ty này thành lập một chi nhánh sản xuất seminar-conductor tại San Antonio, Texas.

Thời sinh viên mình bị bắt phải nghiên cứu mấy cái Passage bán đồ ở Paris, nay mới biết là kiến trúc sư pháp bị ảnh hưởng bởi các chợ (bazar) của Thổ Nhĩ Kỳ. Ở đây đẹp hơn vì khí hậu nên xây cất vơi mấy chòm cao và đẹp.

Đến Istanbul vì địa điểm này rất có nhiều di tích lịch sử của thế giới. Thành phố này được chia làm hai bởi một cái eo biển, mang tên Bosphorous. Một bên thuộc về Châu Âu và một bên thuộc về Châu Á. Đó là về địa chính trị và kinh tế, buôn bán từ mấy ngàn năm qua. Các cuộc thập tự chinh đều đi qua vùng này để đến thánh địa Jerusalem.

Mấy cửa hàng bán đồ gia vị và kẹo mức cua họ rất nổi tiếng. Mình đang cử ăn đồ ngọt nên không dám thử.

Lúc đầu được người Hy Lạp chiếm đóng, sau đó thuộc về đế chế La Mã. Một ngày đẹp trời, hoàng đế la mã tên Constantin, dời thủ đô từ La Mã đến đây, và đặt tên thủ đô mới của đế chế là Constaninopolis (thành phố constantin). Ông hoàng đế này có công rất lớn với Thiên CHúa Giáo. Lý do ông ta trở về đạo Thiên CHúa, và cho xây ngôi thánh đường ở đây, được xem là thánh đường Thiên CHúa Giáo đầu tiền lớn nhất của Thiên CHúa giáo. Từ đó dân chúng của đế chế theo đạo này rất đông và đến nay. Hình như vợ ông ta theo đạo này và bắt ông ta trở về đạo.

Sau này Thiên Chúa Giáo có sự bất đồng nên được chia thành hai giáo phái, một ở Vatican và một được xem là thiên chúa giáo chính thống. Có nhiều nguyên nhân lắm như đế chế La MÃ rộng lớn nên bị chia cắt tùm lum.

Đến thời hoàng đế Justinian I thì thủ đô này được đưa đến điểm cao nhất, được xem là một trong những thành phố đông dân cư nhất thời ấy, nghe nói đâu 700,000 người. Ngày nay thì dân số ở đây lên đến 20 triệu người. Lái xe trong thành phố là một ác mộng. Hôm từ phi trường đến khách sạn, nóng nực mà xe kẹt như điên, đường xá nhỏ, nên cuối cùng đành bỏ xe, kéo hành lý đến khách sạn cho nhanh.

 Đến thế kỷ 15 thì thành phố này bị người Thổ Nhĩ Kỳ tấn công và chiếm đóng. Netflix có chiếu bộ phim kể về ông Mehmet the conqueror này. Hôm qua đi thuyền vòng vòng ở vùng này, mình có xem cứ điểm này, nơi mà quân đội Thổ Nhĩ Kỳ phá vỡ vòng tuyến của người thiên chúa giáo, khởi đầu cho đế chế Ottoman.

Hôm kia đi viếng thánh đường Hagia Sophia, được xây cất bởi người thiên chúa giáo nhưng khi người Thổ Nhĩ Kỳ chiếm đóng, họ không cho phá vỡ, chỉ trét thạch cao lên mấy tác phẩm ca ngợi Chúa Giê Su,.. và gắn lên đó các ghi khắc, điều răng của đạo Hồi Giáo. Người Thổ Nhĩ Kỳ trước kia là một nhóm người du mục ở Tây Á, rồi đến vùng này theo đạo Hồi Giáo. Người ta tìm thấy tiếng Thổ Nhĩ Kỳ gần gần giống tiếng của xứ Phần Lan. Rảnh mình sẽ kể vụ này, khá lạ.

Thế kỷ 20 khi chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ, cho tu bổ lại thánh đường mới khám phá ra sau lớp thạch cao nhưng hình ảnh ca người CHúa Giê Su khi xưa bởi các con chiên Thiên Chúa Giáo. Cho thấy cái khôn ngoan của người lãnh tụ có viễn kiến. Thường kẻ thắng cuộc đều đập phá bỏ những tàn tích của chế độ cũ, rồi không biết xây lại cái gì để ca ngợi những tượng anh hừng vớ vẩn, tốn tiền thuế của dân. Lính Taliban đã cho phá vỡ các tượng Phật được khắc trong vách núi khiến cả thế giới lên án, ghê tởm cho sự ngu muội của kẻ thắng cuộc, cuồng tín, say mê chiến thắng.

Mình có đi viếng một thánh đường hồi giáo mang tên Giáo đường Xanh vì trang trí bên trong khá đậm màu xanh da trời. Chỉ tiếc là họ đang tu bổ lại nên chỉ thấy cái chòm còn ngoài ra chả có gì. Nghe kể là ông vua nào, quên tên, muốn xây một thánh đường mang tên ông ta để có chân trong lịch sử nhưng người dân không đến đây cầu nguyện nên để câu Like, ông ta kiếm mấy di tích lịch sử về hồi giáo đem để trong đó khiến dân tò mò đến cầu nguyện. Sau đó ông ta bị ép phải trả lại mấy di tích lịch sử đã đánh cắp.

Tương tự, ông Erdogan lãnh tụ, cầm quyền ngày nay cũng làm một ngôi thánh đường hồi giáo trên đồi hoành tráng lắm bên phía Châu Á thì không có thằng thổ nào đến đi lễ, cầu nguyện ở đây. Chán Mớ Đời 

Trong khách sạn thấy họ làm cái hồ nước, với những giọt mưa và nhiều con mắt khiến mình tò mò. Ra chợ cũng thấy bán đầy thêm thằng con không biết ai nói, đòi đi mua cho bằng được. Nó có thằng bạn quen, khi đi viếng Đức quốc, kể cho nó nghe. Tò mò hỏi thì mới biết, con mắt này được người dân Hy Lạp, tin là các hung thần, ác quỷ nhìn chúng ta sẽ hại chúng ta nên họ hay đeo con mắt Ác Quỷ, để khi ác quỷ nhìn thấy con mắt này thì sợ tránh xa. Có lẻ theo truyền thuyết về Medusa. Cái này hình như mình đã kể vụ này khi kể về Hy Lạp.

Con mắt ác quỷ, như cái hình bát quái được treo trước cửa nhà người Việt hay người Tàu được bán cho du khách như điên.

Có cô tài tử Mỹ đen, lấy con trai của công nương Diana, đeo con mắt này nên mọi người đều bắt chước đeo như điên. Đi đâu cũng thấy bán dù không phải ở Hy Lạp. Chán Mớ Đời   

(Còn tiếp)

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

 

Đô la lên giá

 Sắp đi Dubai và Thổ Nhĩ Kỳ nên mình có đổi một ít tiền của nước sở tại để tiêu khi mới đến phi trường thì khám phá ra đồng mỹ kim lên giá so với các ngoại tệ khác khiến mình thất kinh. Lò mò xem sao vì trên nguyên tắc khi có lạm phát tại Hoa Kỳ thì tiền mỹ kim sẽ mất giá, đây lại ngược lại. Tuần này họ cho biết lạm phát Hoa Kỳ lên đến 9.1%. Tiền Euro xem tương đương với mỹ kim, khác với trước đây trung bình một Euro ăn 1.2 mỹ kim. Có khi lên đến 1.5 mỹ kim. Năm nay ai ở Hoa Kỳ đi nghỉ hè thì nên đi ngoại quốc thay vì Hoa Kỳ.

Xem hối đoái thì khám phá ra tiền Thổ Nhĩ Kỳ, đổi qua đô la xuống tới 27% và tiền Á Căn Đình xuống đến 30% nên mình chọn đi Thổ Nhĩ Kỳ. Hy vọng sang năm sẽ đi Á Căn Đình. 

Mình nhờ một công ty du lịch Thổ Nhĩ Kỳ soạn chương trình riêng cho gia đình mình đi chơi 2 tuần. Cứ thấy họ kêu trả tiền mặt bằng mỹ kim được bớt mấy chục nhưng mình không chịu, kêu sẽ trả bằng thẻ tín dụng. Lý do là nếu họ có tiền tươi thì lợi hơn vì lạm phát ở Thổ Nhĩ Kỳ hiện nay lên đến 72%. Hôm qua xem trên YouTube, một cặp vợ chồng, gốc Nga thì phải, làm video, chắc năm ngoái kêu rằng vật giá gia tăng khủng khiếp. Nghe nói du khách Nga đến Thổ Nhĩ Kỳ hàng năm rất đông, năm nay chắc ít.

Họ ước lượng hàng năm có đến 7 triệu du khách đến Thổ Nhĩ Kỳ, du khách nga chiếm đến 4 triệu, du khách Ukraine thì 2 triệu. Từ Nga, Ukraine đến Thổ Nhĩ Kỳ rất gần vì nằm xung quanh bờ biển chết. Cái tháp Eiffel, được xây cho một cuộc đấu xảo, sau đó người Pháp tính phá vỡ nhưng thấy tốn tiền nên họ giữ lại. Nay trở thành biểu tượng của Paris, có đến 14 triệu du khách đến Paris để được chụp ảnh trước cái tháp, suýt bị phá bỏ.

Mình mò tin tức để xem sao thì khám phá ra các nước khác cũng bị lạm phát như điên, khiến thiên hạ rủ nhau đi đổi tiền nước họ qua mỹ kim để cất giữ, đưa đến tình trạng giá trị tiền mỹ kim gia tăng. Khi gia tăng thì các công ty mỹ sẽ gặp khó khăn hơn khi xuất cảng vì giá cao hơn so với các sản phẩm của các xứ khác.

Giá dầu tăng từ mấy tháng nay vì chiến tranh ở Ukraina nên thiên hạ lại chạy đi mua mỹ kim để cất giữ. Vấn đề là lạm phát càng gia tăng thì tiền mỹ kim lại lên giá. Theo mình hiểu thì tiền đô la với giá chợ đen ở Việt Nam nay lên đến 24,500 đồng dù hối đoái chính thức là 23,500. Mình đang đợi khi nào tiền lời giảm sẽ mua vàng vì dạo này vàng xuống vì Mỹ kim lên.

Mình có kể vụ trước khi thế chiến thứ hai kết thúc, quân đội đồng minh đã tiên liệu trước chiến thắng nên đã họp mặt tại Bretten Woods để bàn về chia đất đai, tiền bạc. Họ cho thiên hạ uống rượu say suốt mấy ngày rồi vào giờ chót, kêu lấy đồng đô la làm tiền chính thức cho các thương vụ quốc tế. Đá tiền nữ hoàng Elizabeth đệ nhị ra. Đại diện Anh quốc cay cú như cà cuống, kêu phải dựa mỹ kim trên vàng, đâu 1 lượng vàng được đổi thành 34 mỹ kim thì phải.

Thế là từ đó, mỹ kim được sử dụng trong các dịch vụ thương mại. Ai muốn mua đồ ngoại quốc, đều phải trả bằng tiền mỹ kim do đó số lượng mỹ kim trên thế giới còn nhiều hơn tiền đôla sử dụng tại Hoa Kỳ. Ai bán đồ cho người Mỹ thì sợ đem tiền về nước họ sẽ gây lạm phát nên mua trái phiếu của chính phủ Hoa Kỳ bán ra.

Cứ lấy thí dụ, anh ba tàu và anh Nhật sản xuất đồ bán cho người Mỹ cứ như người ta ăn hàng rồi ghi sổ. Đến ngày giờ trả tiền thì chính phủ mỹ in trái phiếu thêm để trả. Nếu kinh tế Hoa Kỳ, tiền đô la phá sản thì chỉ biết khóc cho vơi đi những của nợ. Không có ai chơi cha thiên hạ như người Mỹ. Các nước như Ấn Độ, Ba Tây, Trung Cộng và Nga sô, họp lại làm nhóm BRIC, để tìm cách thoát ra sự lệ thuộc vào tiền mỹ kim. Vấn đề là các xứ này sản xuất thì chỉ bán cho ông mỹ xài. Các nước khác theo nền kinh tế xuất cảng để phát triển, chỉ có bán chớ không mua.

Hôm qua đọc báo thấy Saudi Arabia, gia tăng mua dầu của Putin gấp đôi, bất chấp lệnh cấm vận khiến ông Biden, phải bò sang thương lượng. Mấy năm trước, ông này hùng hổ chửi bới ông vua dầu hoả vì đã giết một nhà báo chống đối của nước này tại Thổ Nhĩ Kỳ. Chán Mớ Đời 

Mình sống tại Hoa Kỳ nên bị báo chí mỹ tuyên truyền nên phải đọc thêm báo chí ngoại quốc để hiểu thêm các xứ khác nghĩ gì về Hoa Kỳ và các nước tây phương. Điển hình là dạo này báo chí tây phương kể vụ bẫy nợ của Trung Cộng khiến thủ tướng gì ở Sri Lanka, từ nhiệm khi bị dân chúng xuống đường. Thấy thiên hạ ở mấy xứ này và phi châu kêu là Trung Cộng bẫy nợ nhưng ít ra còn xây cất vớ vẩn trong khi tây phương cũng bẫy nợ nhưng chả xây cất gì cả, ngoài lấy tài nguyên của xứ họ.

Mình có kể vụ sát thủ kinh tế của Hoa Kỳ và tây phương với sự thành lập IMF và Ngân Hàng Thế Giới, để bẫy nợ các xứ đang phát triển. Trung Cộng cũng theo chính sách này nhưng lấy rẻ hơn Hoa Kỳ và các nước tây phương.

Mỹ kim và euro gần bằng nhau 

Năm 1971, Nixon chơi cha thiên hạ, huỷ bỏ vụ tiền mỹ kim dựa theo giá vàng khiến năm 1974, mình đi du học, đổi tiền rẻ hơn giá vàng.

Sự thành hình mỹ kim khá là lạ. Tiền đô la được phát hành lần đầu tiên trong thời nội chiến. Chính phủ Lincohn cho rằng in tiền là điều cần thiết, để trả cho các chi phí. Có nhiều sự chống đối vì tiền mỹ kim mà người Mỹ gọi là “greenback” vì in bằng màu xanh, không được bảo chứng bởi vàng hay bạc.

Mỹ kim được in lần đầu tiên vào năm 1862, sau khi luật Legal Tender Act được tổng thống Abraham Lincohn ký và được ban hành vào ngày 26 tháng 2 năm 1862. Đạo luật này cho phép chính phủ in $150 triệu tiền giấy. Một năm sau lại hết tiền thế là đạo luật thứ 2 được ký và ban hành cho phép in thêm $300 triệu đô la.. kinh hoàng


Chính phủ miền bắc (Lincohn) bắt đầu kêu gọi nhập ngủ vào năm 1861, mấy chục ngàn binh sĩ được trang bị súng ống, quần áo, trả lương. Các tàu bè, súng ống đều được các công ty miền bắc sản xuất. Mọi người không ngờ cuộc nội chiến lại kéo dài lâu nên bộ trưởng Salomon Chase, đề nghị bán trái phiếu để có tiền đầu tư vào chiến tranh nhưng miền nam vẫn ngoan cố đánh đấm lại như thể Ukraine ngày nay.

Năm 1861, miền nam thắng trận Bill Run nên bộ trưởng tài chính của Lincohn, gặp các ngân hàng, đề nghị in và bán cổ phiếu nhưng không ăn thua gì cả vì chiến tranh ngốn tiền như cá uống nước. Chính phủ Lincohn đột phá tư duy cho rằng nên in tiền để trả nợ khiến nhiều người chống đối vì sợ gây ra hậu quả kinh tế không tường được. Cuối cùng thì họ phải chơi liều, ra luật Legal Tender Act.

Đến năm 1862, tiền được chính phủ Lincohn in thêm, không còn bị chống đối nữa. Ngược lại thì tiền in mới khả tín hơn loại tiền đã được in trước đây bởi các ngân hàng địa phương. Tiền mỹ kim, loại 1 đô la có in hình bộ trưởng tài chính Salomon Chase, hình ông Alexander Hamilton được in trên tờ 2,5, 50 đôla. Hình tổng thống Lincohn thì được in trên tờ 10 đôla.

Lý do in màu xanh vì khó làm giả và khó bị phai màu.

Các tiểu bang miền nam, ly khai khỏi Hợp chủng quốc, bảo vệ chế độ nô lệ, cũng có nhiều vấn đề tài chánh nên cũng bắt đầu in tiền. Tiền của dân quân miền nam được xem là tiền rác, vì là của bên thua cuộc thêm rất dễ làm giả.

Tại Philadelphia, miền Bắc có một chủ tiệm in tên Samual Upham, in một số tiền giả của miền nam, rồi bán cho vui. Tiền ông này in giả tương tự như tiền của phe miền nam, được đem xuống miền nam sử dụng. Tương tụ tiền của phe miền Bắc, lúc đầu bị chống đối nhưng sau vẫn được sử dụng, thậm chí dân miền năm thích xài hơn.

Sự in tiền giấy trong thời gian chiến tranh giúp cân bằng nền kinh tế nhưng sau khi chiến tranh kết thúc thì có vấn đề và họ dự định đổi tiền giấy sang vàng.

Đến năm 1870, một đảng chính trị mới ra đời, được gọi là Greenback Party, nhằm cổ động giữ tiền đô la xanh. Mình đoán là các tài phiệt bịa ra vụ này để tuyên truyền cho họ. Cục Dự Trữ Liên Bang (FED) là một ngân hàng tư, không phải ngân hàng quốc gia của Hoa Kỳ. Khi cơ quan này in tiền là do các tài phiệt in ra, lấy công khố phiếu của chính phủ Hoa Kỳ. Mình không rõ mấy trái phiếu này được bảo chứng ra sao hay là chính phủ Hoa Kỳ trả nợ bằng cách cho họ khai thác, dầu hoả, hầm mõ,… ai có tin tức về vụ này thì cho em biết.

Nói chung người Mỹ nhất là nông dân ở miền tây, cảm thấy sử dụng tiền giấy tốt hơn là dùng các đồng bạc cắc bằng vàng,… nhớ mấy phim cao bồi, cướp chận đánh cướp mấy xe đò trong đó có toàn là mấy rương tiền nặng nề trong khi tiền giấy thì nhẹ hơn, dễ di chuyển.

Khởi đầu ngày 2 tháng giêng năm 1879, chính phủ Hoa Kỳ bắt đầu đổi tiền thành đô la giấy, cũng có một thiểu số người dân đến các ngân hàng để đổi lại tiền vàng. Dần dần, tiền giấy được người Mỹ sử dụng thay cho vàng. Đến thế kỷ 20 thì mực xanh được phổ biến và không phai màu.

Các sử gia cho rằng khi người Mỹ sử dụng tiền giấy do chính phủ in và phát hành đã nói lên sự tin tưởng vào chính phủ thay vì các tiền bạc được in bởi các ngân hàng tư. Các nước khác mà dân đổ Xô đi mua mỹ kim là hơi mệt.

Ở thế kỷ 21 thì xuất hiện một loại tiền tệ mới được gọi là cryptocurrency mà chính phủ đang tìm cách đánh cho sụp vì không thể kiểm soát dòng tiền này được hay đánh thuế. Chán Mớ Đời 

 Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Đồng Ruble và chiến tranh Ukraine

 Hôm chiến trận xẩy ra tại Ukraine, nghe nói đồng ruble của nga sô xuống tận cùng bằng số, mình muốn mua tiền rub nhưng không biết mua ở đâu vì thị trường chứng khoán New York không bán. Nay đồng Rub lên lại và cao hơn trước chiến tranh. Ai nấy ủng hộ Ukraine đều vỗ tay kêu là Nga Sô đã thua rồi. Nay thì hơi ngại một tí. Dân chúng và binh sĩ hai bên chết rất nhiều.

Đọc tin tức bên thân Putin thì lại nói khác khiến mình phải thận trọng nhìn cuộc chiến. Lý do là năm 2014, khi Putin cho quân đánh Ukraine, chiếm đóng một phần đất của xứ này thì bị các nước tây phương cấm vận, họ không được đụng đến tiền của họ để trong các ngân hàng ở ngoại quốc.

Các ngân hàng ngoại quốc này vui vẻ vì có thể sử dụng tiền của Nga Sô gửi để cho vay, kiếm lời. Bị vụ này nên kinh tế gia của Putin khôn hơn, đưa ra các biện pháp phòng ngừa.

Kỳ này, tương tự, các chính phủ tây phương, ra lệnh niêm phong, khoá các trương mục của tài phiệt nga, và,…để Nga Sô không được sử dụng ngoại tệ của họ để trả nợ và sẽ bị default như tháng vừa rồi, khiến thiên hạ vui mừng.

Rút kinh nghiệm lần trước, chính phủ Nga tăng tiền lời tiết kiệm gấp đôi, và đóng băng các tài khoản của người dân có tiền đôla và euro, không cho họ lấy ra. Nhất là cấm người dân nga đổi tiền ra ngoại tệ. Tương tự các người đầu tư ngoại quốc muốn rút vốn về cũng bị cấm. Các công ty như MacDonalds đóng cửa nhưng không biết có lấy được tiền về hay không. Chán Mớ Đời 

Mình đang kiếm tài liệu về các vụ người Tàu không được rút tiền của họ ra khỏi trương mục khi nghe tin các công ty địa ốc như Evergreen bị vỡ nợ. Ai có tài liệu này thì cho em xin. Dân chúng biểu tình bú xua la mua. Vấn đề tin tức có một chút nhưng thiên hạ sử dụng theo quan điểm chính trị của họ nên phải cẩn thận.

Đám cố vấn của Putin, theo chương trình của Á Căn Đình đã thực hiện vào năm 2001, để tránh tình trạng banh ta lông hoàn toàn kinh tế trong nước. Kết quả cho thấy chính sách này thành công và đồng ruble ngưng giảm giá.

Nga sô lại còn kêu các nước không nghe các nước tây phương, cấm vận Nga sô như Ấn Độ, Trung Cộng,… mua dầu hoả, ga và lúa mì của họ phải trả bằng ngoại tệ và đổi 80% qua tiền Ruble khiến tiền nga sô lên lại, còn cao hơn trước khi bị cấm vận. Nếu mình mua được cách đây 3 tháng thì nay lời to. Trong lúc ấy thì ngoài chiến trường, các lực lượng Ukraine phải rút lui nhiều nơi để bảo toàn tính mệnh của binh sĩ họ vì Nga sô thay đổi chiến lược.

Hoa Kỳ và các nước trong khối Bắc đại tây dương nghĩ cấm vận sẽ khiến kinh tế Nga Sô gục ngã nay thì cứ trơ trơ. Các nước âu châu vẫn tiếp tục mua dầu khí của nga sô với giá 30% rẻ hơn thị trường nhưng chính phủ Putin vẫn làm ra tiền nhiều. Chưa chết thằng nga nào cả. Hình như dân chúng Nga La Tư vẫn còn tin tưởng vào ông Putin này.

Tuần rồi báo chí Đức ngữ kêu là nếu không có dầu khí của Nga sô thì nền sản xuất của Đức quốc sẽ bị banh ta lông. Các nước tây phương biết là cần phải cai nghiện dầu khí của Nga Sô nên bựa ra những cái vớ vẫn về môi trường, để dốc toàn lực dùng năng lượng xanh khiến các nông dân ở âu châu, đem máy cầy chận đường xa lộ khiến thiên hạ khó đi nghỉ hè. Không biết có gián điệp của Nga Sô xâm nhập để phá rối hay không.

Nếu mình có liên hệ với Việt Nam, sẽ nói người Việt tại Việt Nam sang Cali mua dụng cụ nông dân như xe máy cày, … Cali ra luật về môi trường nên nông dân phải mua các loại máy móc mới, bán rẻ các xe máy cày cũ,… người Mễ sang đây mua đấu giá rồi chở về xứ họ bán kiếm lời khẩm. Mình đoán bên âu châu chắc cũng có chương trình tương tự. Mình cũng ham nhưng thấy mệt quá, để thì giờ đi chơi, lo buôn bán kiếm tiền thêm cũng Chán Mớ Đời.

Ngoại tệ vẫn ào ào đổ vào Nga Sô, mình đoán là Putin không muốn trả tiền lời cho số nợ của họ để thương lượng với tây phương. Vấn đề là có ngoại tệ nhờ bán dầu khí nhưng đóng thuế bằng tiền ruble mà tiền Ruble lại lên giá nên ít có tiền vào ngân quỹ.

Mình không biết thuế bên nga sô ra sao nên đoán thí dụ nếu bán được $100 thì đóng thuế 10% là $10. Trước cuộc chiến thì 1 đô la ăn 0.012 ruble  nay ăn 0.019 ruble thì tiền chuyển ngoại tệ sẽ ít lại. Khi tiền ruble lên cao so với ngoại tệ thì sẽ khó xuất cảng, bán hàng vì đắt hơn các hàng hoá của nước khác.


Chính phủ Putin bắt đầu thấy vấn đề nên cắt giảm ngay. Nhìn biểu đồ trên cho thấy trước chiến tranh thì một ruble ăn độ 0.014 đôla, khi chiến tranh xẩy ra thì xuống 0.07. Nếu mình mua lúc đó thì nay lên 0.019 là mình giàu rồi. Nay chính phủ Putin bắt đầu giảm lại để tránh tình trạng này.

Chúng ta bắt đầu nghe tổng thống Pháp kêu gọi đừng có làm mất mặt Putin vớ vẫn là vì cấm vận không được. Mùa đông đến, dân pháp, dân âu châu sẽ phải sưởi, giá lên cao thì dân chúng nổi loạn. Chúng ta chỉ vổ tay ủng hộ nhân dân Ukraine nhưng nếu đụng đến hồ bao của chúng ta thì hồn ai nấy dữ. Mình bắt đầu thấy dấu hiệu người Mỹ bắt đầu lên tiếng không ủng hộ Ukraine, kêu dùng mấy chục tỷ viện trợ cho Ukraine, để nuôi dân mỹ. Chán Mớ Đời 

Theo đường dài thì nền sản xuất của Nga sô sẽ bị lộn xộn. Vấn đề là phải đợi xem các nước tây phương đầu hàng trước khi nền công nghệ của nga sô sụp đỗ. Điển hình là ngành sản xuất xe hơi, 97% các nhà máy nga sô không có đồ phụ tùng để sản xuất. Các máy bay cần phải sửa chửa,… cho thấy kinh tế nga sô vẫn đứng vững hiện nay nhưng về lâu về dài thì sẽ có vấn đề. Cứ lấy thí dụ Hoa Kỳ sau vụ covid, Trung Cộng bớt sản xuất khiến vật giá leo theo, phải đợi rất lâu mới có hàng về dù đã trả trước tiền nhưng phải đợi đến 6-9 tháng mới có hàng về.

Mình đoán là các nước tây phương muốn đánh anh Putin nhưng không muốn ông ta gục ngay. Trong cuộc chiến này thì bên ủng hộ Putin chuyên đọc tin tức tuyên truyền của Putin, bên ủng hộ Ukraine thì nghe tin tức tuyên truyền của phe này. Do đó khó có một nhận định khách quan. 

Có thể trong tương lai, Putin sẽ khai hoả, giựt dây để vùng Balkans nổ súng lại như dưới thời tổng trống Clinton, để kéo Khối Bắc Đại tây Dương lâm trận, can thiệp như trước đây, tạo ra khủng hoảng kinh tế cho Âu Châu và Hoa Kỳ, giúp anh ba tầu hưởng lợi, có thể đánh chiếm Đài Loan.

Mình đoán là tình báo của nga sô dấy lên phong trào chống đối của nông dân hoà lan, pháp, đức,…để làm áp lực chính trị với chính phủ liên hiệp âu châu để chấm dứt cuộc cấm vận. Chán Mớ Đời 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Hạnh phúc chính trong cuộc đời?

Đồng chí gái đang chuẩn bị về hưu nên hai vợ chồng đang thảo luận xem làm gì để giúp cả hai có sức khoẻ, vui vẻ đi nốt hoàng hôn của đời mình. Nếu muốn đầu tư vào chính bản thân mình cho tương lai, thì chúng ta sẽ sử dụng thời gian vào đâu? Về hưu mà ngồi xem phim bộ hàn quốc là mệt.

Có một vị bác sĩ làm trong viện dưỡng lão kể bệnh nhân của ông ta trước khi chết, thường rất hối tiếc, không dùng nhiều thời gian với người thân, chỉ lo làm tiền. Có một linh mục kêu đi đọc kinh cho một giáo dân bị ung thư, ông này kêu tạ ơn Chúa đã cho bệnh ung thư, nhờ vậy mới hiểu về lý lẻ cuộc đời. Ăn năn vì lo làm ăn giàu có để không để ý đến con cháu. Một thiểu số rên là có nhiều việc để làm mà nay thì sức khoẻ không cho phép. Chán Mớ Đời 

Có một cuộc thăm dò thế hệ con mình, hỏi về mục đích quan trọng nhất trong đời họ là gì? 80% thế hệ con mình trả lời là kiếm được nhiều tiền. Trong số đó có 50% cho rằng ngoài tiền bạc, họ muốn được nổi tiếng. Kinh

Lý do là khi xưa, mình cũng có ý tưởng được nổi tiếng về kiến trúc nhưng khi thằng con ra đời thì mình thấy cần tiền mua sữa và tả nhiều hơn. Nay con cái đã học xong thì nghĩ khác. Cho thấy cuộc đời như con sông có khúc người có lúc.

Trẻ em tại Hoa Kỳ bị áp lực gia đình và học đường phải học cho giỏi, cố gắng thêm để thành đạt. Chúng được chỉ định theo những con đường, cho rằng sẽ dẫn đến hạnh phúc trong cuộc đời. Tiền bạc và danh vọng được rao bán khắp nơi. Các đại học rao bán giáo dục là quan trọng, phải vào đại học danh tiếng, tốn tiền để phải mua cái áo bận để cho thiên hạ biết, tốt nghiệp hay thậm chí có con học đại học này, đại hoc kia. Hôm tước, gặp mấy người bạn, hỏi con đi học ở đâu, nói là ở tiểu bang Washington, ra trường là có việc vì đi thực tập ở công ty Microsoft nhưng phải trả thêm $30,000 một năm vì là dân ở ngoài tiểu bang. Xem như 4 năm đại học phải tốn $300,000. Kinh

 Nếu chúng ta được hỏi về quá khứ thì đa số quên rất nhiều những gì đã xẩy ra trong cuộc đời mình. Bạn học khi xưa, hay hỏi mình một câu rất phổ thông; sao mày nhớ nhiều thế. Có một anh bạn học kêu, cùng học một tường một thầy, sống chung trong thành phố mà sao mình lại biết và nhớ nhiều chuyện tại Đà Lạt xưa. Khi mình kể thì anh ta ngơ ngáo, thậm chí khi mình kể về những kỷ niệm với anh ta. Có lẻ anh ta lo học quá, chỉ để ý vào học trong khi mình thì đi chơi khắp Đà Lạt.

Lâu lâu nhớ đến những gì xẩy ra khi còn ở Việt Nam, Pháp quốc hay những quốc gia mình đã từng sinh sống 1 thời vô hình trung một sự việc gì đó đã khiến cuộc đời mình thay đổi vì một lời nói, một cuốn sách của ai cho mượn đã thay đổi hướng đi đời của mình. Đó là nhờ sự liên hệ với những người mình quen khi xưa. Đa số mình vẫn còn giữ liên lạc đến nay dù đã 40 hay 50 năm qua.

Nếu chúng ta có thể xem lại hoàn toàn cuộc đời mình từ bé đến nay như trong phim Back to the future? Để xem thế nào là hạnh phúc của đời người. Như thể Kha luân Bố rời Âu châu với một ý niệm và trở về với một kết quả khác. Khi ông ta rời Bồ Đào Nha, ông ta có ý tưởng là đi về phía tây để đến Ấn Độ nhanh hơn nhưng ông ta vô tình khám phá ra Tân Thế Giới và có ý niệm trái đất tròn hơn, to lớn hơn thay vì Ấn Độ là cuối chân trời. Tương tự mình khi mình đi tây với ý định học Kỹ sư dệt nhưng cuối cùng mình lại tốt nghiệp kiến trúc sư, nay lại định cư tại Hoa Kỳ.

Tại đại học Harvard, có một nghiên cứu về sự phát triển của người trưởng thành (adult Development), được xem là nghiên cứu lâu nhất về cuộc sống của người trưởng thành. Từ 78 năm qua, họ theo dõi 724 người đàn ông. Mình thấy rất lạ vì không có phụ nữ. Có lẻ dạo ấy phụ nữ chưa có tham gia vào đời sống xã hội như ngày nay. Mỗi năm, họ phỏng vấn những người này về công ăn việc làm, đời sống gia đình, sức khoẻ và mục đích trong đời của họ. Trong số 724 người này có cố tổng thống Kennedy.

Thông thường các nghiên cứu về vấn đề này rất ngắn vì người ta bỏ cuộc hay không còn tiền hoạt động cho chương trình. May mắn là chương trình vẫn được tiếp tục đến ngày nay, dù chỉ có 60 người còn sống, vào tuổi trên 90. Cuộc nghiên cứu vẫn tiếp tục nghiên cứu 2,000 người con của những người này để xem có ảnh hưởng đến thế hệ thứ hai.

Từ năm 1938, nghiên cứu này theo dõi 2 nhóm đàn ông. Nhóm thứ nhất là sinh viên năm thứ 2 của đại học Harvard. Họ đều tốt nghiệp trước thế chiến thứ 2, đa số đều đi quân dịch, tham chiến. Nhóm thứ 2 là một nhóm đàn ông trẻ, cùng tuổi sinh sống trong khu vực nghèo đói nhất của thành phố Boston. Đại học Harvard thuộc thành phố Cambridge, bên cạnh thành phố Boston, cách nhau con sông Charles.

Lý do họ chọn khu vực nghèo, không có nước máy trong nhà và không học đại học vì dạo ấy dân đi học đại học thường là con nhà giàu có từ nhiều đời. Chỉ sau đại thế chiến thứ 2, Hoa Kỳ mới có những chương trình giúp học bổng, khuyến khích mọi tầng lớp vào đại học.

Khi 724 đàn ông tham gia cuộc nghiên cứu thì tất cả đều được khám sức khoẻ, phỏng vấn, thậm chí còn đến nhà để phỏng vấn cha mẹ. Sau này họ lớn lên, đi làm, trở nên công nhân, bác sĩ, luật sư,.. trong đó có tổng thống JFK. Một số bị nghiện rượu, có người bị bệnh thần kinh. Một số leo cao nấc thang danh vọng trong xã hội, một số thì đi ngược lại,…

Cứ cách 2 năm thì các nhà nghiên cứu liên lạc với số người tình nguyện tham gia cuộc nghiên cứu này để lấy dữ liệu và gửi thêm các câu hỏi đặc biệt dành cho nghiên cứu. Có nhiều người sống ở khu phố nghèo của Boston hay đặt câu hỏi, tại sao các ông bà cứ hỏi về tôi, đời tôi chả có gì đặc biệt cả trong khi những ai tốt nghiệp Harvard thì cho đó là chuyện đương nhiên.

Nghiên cứu viên gửi các câu hỏi trước rồi đến nhà để phỏng vấn, lấy các dữ liệu y tế của bác sĩ của họ, lấy máu, Scan não bộ của họ, hỏi chuyện con cái thêm quay video các người vợ về những gì họ lo ngại, quan tâm nhất. Cuối cùng thì họ mời các người vợ tham gia cuộc nghiên cứu.

Họ khám phá sau 78 năm nghiên cứu 724 người nói trên, đủ mọi thành phần, kết quả cho thấy hạnh phúc của họ không phải làm việc nhiều hơn, có tiền nhiều hơn, nổi tiếng mà là quan hệ tốt giữa vợ chồng, con cái và thân hữu. Bằng chứng cho thấy mấy ông tỷ phú, ca sĩ, tài tử ly dị như cơm bữa,.. có người còn tự tử,…

Cho thấy chúng ta được trang bị khi còn trẻ bởi những định nghĩa về hạnh phúc đời người rất khác với thực tế, khiến chúng ta phải chạy đua với bạn bè, hàng xóm, để rồi một ngày nhận ra mình đã chạy vào hư không thì đã muộn.

Họ nhận ra 3 điều quan trọng về quan hệ. Thứ nhất là quan hệ với xã hội, thân hữu rất tốt cho chúng ta, sự cô độc sẽ giết chúng ta lần mòn. Nhiều người Mỹ quen, về hưu, họ tham gia các hoạt động chùa chiềng, nhà thờ hay các hội từ thiện, khiến họ yêu đời hơn, như đã đóng góp gì cho xã hội, khác với những người không làm gì, cứ ngồi than vãn.

Những người có quan hệ tốt với xã hội, với gia đình và cộng đồng thì hạnh phúc hơn, sống thọ hơn những người ít liên hệ với bên ngoài. Những người ít liên hệ với xã hội gia đình, thì sức khoẻ của họ kém dần vào tuổi trung niên, đầu óc hoạt động hiệu kém, và chết sớm hơn những người có gia đình bên cạnh,.. Cái này khiến mình hơi lo vì lên vườn chỉ thấy chim sóc và coyote. Sao Sơn đen thấy cô đơn trong vườn bơ. Chán Mớ Đời 

Điểm thứ hai mà họ nhận ra là chúng ta có thể đơn côi trong đám đông, trong cuộc sống lứa đôi. Họ cho biết không cần thiết số bạn bè của chúng ta nhiều mà quan trọng nhất là sự mật thiết của sự liên hệ với thân hữu, gia đình con cái. Lâu lâu, có vài người bạn rủ đi ăn hay uống cà phê. Ngoài bolsa, mình thấy mấy ông hay ngồi uống cà phê từ sáng đến chiều, chém gió với thân hữu, cũng là một cách giúp họ, chăm sóc về tinh thần.

Lâu lâu, thấy đồng chí gái đi chơi với bạn của mình, bay lên Seattle, Vancouver, Hạ Uy Di,…chụp hình tạo dáng, khiến mình vui. Lý do là sau khi đi chơi với bạn cô nàng bớt la mình. Nếu được cứ để cô nàng đi chơi quanh năm suốt tháng. Dạo này trong tuần, mình hay dẫn cô nàng đi xem triển lãm tranh, đi ăn ngoài biển, tìm lại dấu chân xưa khi còn trong thời kỳ đả thông tư tưởng. Cô nàng muốn trở lại quán ăn ở Santa Monica, nơi mà cô nàng quyết định đăng ký quản lý đời mình.

Vợ mình thì hay ngại, dạo ấy mới sang mỹ nên còn sợ sợ người Mỹ coi thường. Đi chơi ở SantA Monica, đi ngang qua một tiệm ăn sang trọng, cô nàng muốn vào ăn thử nhưng ngại quần áo lêu bêu. Mình kêu không sợ thằng tây nào cả, có tiền là vô ăn. Mình kêu mấy món ăn mà cô nàng quen cơm Việt Nam nên thấy lạ, mình kêu món ăn Tây Ban Nha Paella cho cô nàng và giải thích món nổi tiếng ở vùng Valencia. Cô nàng muốn quản lý đời mình thay vì lấy một bác sĩ giàu có. 4 tháng 7 vừa qua là đúng 30 năm khói lửa, nội chiến từng ngày.

Sống trong sự xung đột rất thất lợi cho chúng ta về sức khoẻ như các cuộc hôn nhân không đầm thắm. Nhiều khi còn te tua hơn là ly dị và sống trong một mái ấm gia đình tốt, giúp chúng ta lành mạnh hơn. Cái này khiến mình hơi sợ, trên vườn thì không thấy ai. Đi đến nhà bạn đồng chí gái thì mình chỉ ngồi ăn rồi về. Lý do là mình không uống rượu nên không biết nói gì. Đa số mấy ông uống rượu thì nói nhiều, mồm mình thì trong đám đông rất ngại như con ốc. Chỉ có đi họp hàng tuần ở mấy hội mà mình là thành viên thì có nói chuyện vì không có uống rượu. Có lẻ mình diễn đạt ngoại ngữ dễ hơn là việt ngữ.

Khi nhóm người này lên 80 thì họ xét lại tuổi trung niên của họ để xem có thể tiên đoán ai sẽ hạnh phúc, khoẻ mạnh vào tuổi 80 hay ngược lại. Họ khám phá ra không phải lượng cholesterol của họ ở tuổi 50 khiến họ mạnh khoẻ và hạnh phúc vào tuổi 80. Mà là quan hệ gia đình, vợ chồng con cái ở tuổi 50 sẽ giúp họ hạnh phúc ở tuổi 80. Những người hạnh phúc ở tuổi 80 thì cơ thể bị lão hoá , đau ốm nhưng vẫn còn hạnh phúc. Ngược lại những người không có liên hệ tốt với gia đình, con cái, ở tuổi 50 thì về già, đơn độc thì các cơn đau dường như được phóng đại hơn. Mình nhận thấy nhiều người bạn, chồng chết, ly dị thì nay bắt đầu rên rĩ, đau ốm liên miên, thiếu về mặt tinh thần.

Nghĩ lại cũng đúng, vào tuổi trung niên mà gia đình đổ vỡ, con cái chia lìa thì tâm bệnh sẽ phát ra khi về hưu. Nhiều khi buồn, đâm nghiện rượu, ăn nhiều,…

Điểm thứ 3 mà các nhà nghiên cứu nhận thấy sự liên hệ và sức khoẻ của chúng ta, không những bảo vệ cơ thể mà còn bảo vệ não bộ nữa. Vào tuổi 80 thì người ta có thể dựa vào người hôn phối khi cần trong khi những người không có người dựa vào để giúp đỡ về tinh thần thì não bộ yếu dần. Nói cho ngay, sự liên hệ tình cảm của các cặp vợ chồng trên 80 tuổi không phải là lúc nào là thông suốt, đôi khi cũng có nội chiến, khói lửa. Mẹ vợ mình bắt đầu sa sút sức khoẻ khi bố vợ qua đời. Trước đó, còn có người cãi nhau tay đôi thường nhật. Dì của đồng chí gái nói với mình, từ ngày chú chết, buồn vì không có ai để cãi nhau.

Hôm qua, có người cháu bên vợ, lớn tuổi hơn mình, gọi điện thoại xin đến nhà chơi, nói chuyện. Vợ người cháu mới qua đời nên anh ta chới với, mất đi người bạn đời từ 40 năm qua. Anh ta kể là đầu óc tê liệt, không muốn làm gì cả. Cái này rất nguy hiểm, có thể dẫn đến bệnh hoạn, suy yếu sức khoẻ vì cái não bộ kéo mình xuống.

Qua cuộc nghiên cứu từ 78 năm nay, và nay vẫn tiếp tục, cho chúng ta thấy cuộc đời cho ta hạnh phúc, không nhất thiết là dang vọng, tiền bạc mà chính là quan hệ tình cảm giữa người thân, vợ chồng con cái. Vấn đề là chúng ta đã giác ngộ vấn đề này nhưng vẫn muốn con mình lao đầu vào cuộc chạy đua tiền tài danh vọng. Chán Mớ Đời 

Mình hy vọng sẽ giúp thằng con upload những hiểu biết của mình về địa ốc, giúp nó mua vài căn nhà làm vốn, rồi nó cứ sống cuộc đời thoải mái thay vì lao đầu, chạy đua với chúng bạn như mình khi xưa.

Hôm qua, mình rũ đồng chí gái đi Seal Beach ăn cơm tây. Có một tiệm ăn tây, do hai vợ chồng gốc Việt, từ bên tây sang mở. Không biết đầu bếp là tây hay ta. Ăn cũng được. Thấy dân tây vô đây nhiều, xổ tiếng tây đầy tiệm ăn. Mình hỏi chủ tiệm bằng tiếng tây để nồ đồng chí gái. Sau đó hai vợ chồng đi bộ ra biển vòng vòng cho vợ mua sắm và ăn kem. 

Khi xưa, mình hay cau có khi mụ vợ cứ thấy áo quần khuyến mãi là bỏ chồng con chạy đi xem. Nay thì mình chỉ lặng lẽ, ngôi xuống ghế đá bên đường khe khẽ kêu anh còn nợ em, quần áo khuyến mại, anh còn nợ em ly cà REM, và còn nợ em và nợ em. Mình kêu mụ vợ bớt ăn ngọt lại nhưng khó mà cải tạo đầu óc của mụ vợ. Chán Mớ Đời 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

San Francisco ngày nay

 2 thành phố mà mình muốn viếng lần đầu tiên khi đi du lịch sang Hoa Kỳ là New York và San Francisco. Lý do là kiến trúc tại hai thành phố này rất nổi tiếng, đẹp nhất vào dạo ấy trên thế giới. Nay thì phải ghé lại Thượng Hải hay Dubai. Sau này, chán ở New York, định dọn qua Cali. Mình có xin việc ở đây nhưng không có công ty kiến trúc nào nhận ngoại trừ ở Los Angeles nên dọn về Nam Cali và lập gia đinh với đồng chí gái.

Lần chót đến đây với đồng chí gái để gặp lại một anh bạn cũ, con trai gà Gala Đà Lạt khi xưa. Mình thấy thành phố khác xưa nhiều lắm, dân vô gia cư đầy đường và cờ của nhóm đồng tính bay khắp nơi. Nhà cửa đắt không thể tả.

Gần đây thấy báo chí cali nói là khu thương mại, tài chính của thành phố này đang thoi thóp vì các cơ sở thương mại, văn phòng giảm đến 290%. Các cuộc hội thảo trong các khách sạn sang trọng giảm đến 86%, thậm chí hệ thống hạ tầng cơ sở như xe điện ngầm BART mà dân thành phố này rất hãnh diện vì sạch sẽ, tối tân hơn hệ thống xe điện ngầm của Nữu Ước, nay giảm 75% người sử dụng. Nguy hiểm nhất là dân số thành phố giảm đến 6.5% trong một năm, dù đại dịch đã không còn hoàn hành nữa.

Những sát xuất này dựa trên 6 tháng đầu tiên của năm 2022, chớ không phải trong thời đại dịch. Đa số các thành phố khác của Cali đã gần như phục hồi hoàn toàn sau một thời gian bị bắt buộc ngừng hoạt động, cách giãn xã hội.

Người ta lý giải có 3 nguyên do như sau: một số đông nhân viên có thể làm việc tại nhà, kỹ nghệ du lịch và làm ăn dịch vụ cần có nhân viên để phục vụ và quan trọng nhất là hậu quả của các chính sách xã hội và kinh tế của thành phố đã đưa đến tình trạng hiện nay như đánh thuế để giúp các người nghiện ngập, như phát ống chích như ở Hoà LAn, âu châu, cho phép tội ác gia tăng khiến người Mỹ không còn muốn sinh sống hay làm việc trong thành phố vì giá thành quá đắt nên đã dọn sang tiểu bang hay thành phố khác.

Thành phố Cựu Kim Sơn thường được xem chốn có nhiều công ăn việc làm vì có nhiều chất xám về kỹ thuật, tài chánh, luật, kỹ sư và cố vấn. Nhân viên làm việc trong ngành du lịch, tiệm ăn, khách sạn và các ngành nghề khác giúp cho thành phố là điểm tới của các doanh nhân và du lịch. Ai trên thế giới đều muốn viếng thăm chiếc cầu Cựu Kim Sơn cả dù ngày nay so với các chiếc cầu trên thế giới rất tầm thường.

Sau đại dịch thì xem như 50% các hoạt động kinh tế đã đóng cửa, du khách ít đến, thêm nạn kẹt xe nên thiên hạ không muốn đến đây nữa. Mình nhớ chạy xe đến thành phố này kẹt kinh hoàng nhất là lúc gần bến tàu. Chỉ muốn bỏ xe, đi bộ.

Một thành phố rất đẹp nhất trên thế giới 40 năm về trước, là nơi mọi du khách trên thế giới muốn đến. Nay chỉ còn là rác, vô gia cư, dân nghiện chích đầy đường. Vài năm nữa sẽ như Detroit. 

Cái gì mà chính phủ dính vào, can thiệp vào, ra luật lệ là hỏng ngay. Ông Biden lên, cấm không cho đường dẫn ống dầu Keystone hoạt động, viện cớ môi trường vớ vẫn khiến 11,000 nhân viên bị sa thải. Nay ông ta kêu các công ty dầu hoả phải giảm giá dầu khiến mình buồn cười.

Khi cấm người Mỹ khai thác dầu hoả thì tự nhiên cung cầu thay đổi giá dầu sẽ lên. Mình nhớ hai năm về trước, giá dầu xuống te tua, rẻ chưa từng thấy vì các công ty dầu Mỹ khai thác với kỹ thuật mới Fracking, khiến Saudi Arabia phải xuống giá dầu để làm phá sản các công ty khai thác dầu hoả của người Mỹ.


Dân vô gia cư nằm đầy đường thì khách hàng sao dám đi vào làm ăn.

Đùng một cái, ông Biden đắt cử, các công ty tài Chánh mà mình mua tin tức của họ, kêu mua dầu hoả, bán hết mấy công ty tài Chánh như SHopify, … nay như họ tiên đoán giá dầu lên như điên. Họ lại cấm vận dầu hoả Nga Sô nên càng chới với. Trung Cộng và Ấn Độ tha hồ mua dầu hoả rẻ của Nga Sô với 25% rẻ hơn trước.

San Francisco mà te tua thì thung lũng Silicon cũng sẽ nối bước theo. Nhiều công ty ở vùng này đã chạy qua Texas . Hình như Tesla đang xây một nhà máy lớn ở Texas, công ty lớn nhất Đài Loan cũng dự đinh xây nhà máy tại Texas để sản xuất chip điện tử.

Tổ chức Advanced SF, đang tìm cách hợp tác với các chính trị gia vùng này để cứu vãn tình hình kinh tế. Kêu gọi doanh nhân trở về trung tâm tài chánh. Đỗ lỗi cho Covid rất dễ hay tìm cách giúp các chủ tiệm về thuế vụ hay tài chánh, chỉ là cách tạm thời. Trên thực tế, người ta cho rằng, thành phố này tự làm cho mình suy thoái với những tư tưởng cấp tiến của những người không bao giờ làm kinh tế. Các luật lệ được các chính trị gia đưa ra, rất phản cảm đã khiến người dân bỏ chạy, không trở lại.

Điển hình, anh đi ăn với vợ hay người yêu tại một tiệm sang trọng, bổng nhiên thấy vài người vô gia cư ngồi trước cửa tiệm hay thậm chí còn cắm lều là thấy mất vẻ đẹp dù thịt bò dát vàng,… đi làm về ban đêm bị dân vô gia cư rượt theo xin tiền để mua sì ke,… nghe nói họ cũng đã hốt một mớ đem đi đâu đó.

Kim chích ma tuý được phân phát bởi thành phố và được quăng bên đường, thành phố lại tốn tiền đi hốt

Nhớ hồi có vụ vô gia cư đông ở Los Angeles, thành phố cho mỗi người vô gia cư $50 để họ đồng ý lên xe buýt để họ chở xuống thành phố San Bernardino. Tại đây, thành phố cũng cho $50, để dân vô gia cư leo lên xe buýt để chở về Los Angeles. Cứ xà quần như vậy tốn tiền dân đen đóng thuế.

Dân vô gia cư, trong tương lai sẽ đông hơn khi các người máy thay thế họ hay các hoạt động được tự động hoá. Muốn có việc, anh phải đi học lại những nghề cần đến mình. Dân quê làm tay chân, khó mà đi học lại, bị stress rồi bị bệnh tâm thần rồi sì ke ma tuý sẽ đưa họ ra khỏi nhà, và trở thành vô gia cư.

Vài năm trước đây, hội đồng thành phố, bắt chước Hoà LAn và các nước Tây Âu, mua kim chích để tặng cho người nghiện ma tuý. Lý giải là khi có kim chích mới thì sẽ không bị truyền nhiễm HIV. San Francisco là một thành phố nổi tiếng, được xem là thủ phủ của giới đồng tính, được áp dụng và thi hành. Các người sử dụng ma tuý không bị bắt bỏ tù như ở các thành phố khác.

Khác với Los Angeles, San Diego hay quận Cam ở miền nam Cali, có nhiều Disneyland, Hollywood ,… để câu khách du lịch nên San Francisco dựa trên các khách sạn, bến tàu để thu hút du khách nhất là các gia đình thăm viếng để tiêu tiền ở thành phố đắt đỏ này.

Người Việt vô gia cư tại Quận Cam, có chiếc để ngủ. Sáng nay thấy bài của Ánh Đổ, con gái của ông Đổ Ngọc Yến viết. Ra biển mình thấy nhiều người Mỹ có xe Trailer, họ mua thẻ đậu xe ở biển một năm $195. Sáng họ chạy vào đây đậu, tắm ở mấy chỗ tắm đi cầu. Tối 10 giờ đóng cửa thì họ chạy kiếm chỗ nào vắng vắng, đậu xe ngủ qua đêm và sáng mai lại chạy vào biển. Mình thấy nhiều người việt vô gia cư tại đường Bolsa và ngay góc Brookhurst và Hazard. Nhiều người bị mất việc hay bệnh trầm cảm,…từ từ ra đường ở.

Người ta cho biết mỗi năm, thành phố đã phát không gần 5 triệu mũi kim để chích ma tuý trong số đó có đến 2 triệu mũi kim được quăng ngoài đường phố. Theo luật thì người nghiện ma tuý phải đem kim đã sử dụng lại giao cho các trung tâm phát kim chích mới nhưng khi đã say ma tuý rồi thì họ quăng tùm lum ngoài đường, khiến thiên hạ đạp lên như trường hợp ông thị trưởng thành phố. Thành phố lại tốn hơn 1 triệu đô la để mướn người đi hốt để quăng.

Nay thành phố San Francisco phải xuất mỗi năm 1 triệu đô la để đi lượm kim chích do dân nghiện ma tuý quăn đầy đường. Theo phóng sự của đài NBC, thành phố có 153 blocks thì có đến 41 block đã có kim chích. Ngoài ra họ tìm thấy phân người hơn 96 block đường của thành phố nghĩa là cứ đi 5 góc đường là 99.5% là có khả năng đạp cứt chó như khi xưa mình ở Paris, ra đường phải nhìn xuống đường. Đi chơi với bạn gái cũng phải nhìn xuống đường nếu không là phải đến lề đường cạ cạ giày. Chán Mớ Đời 

Ngoài ra còn các loại thuốc fentanyl được bán khơi khơi ngoài đường, trong chợ như siêu thị không sợ cảnh sát bắt. Các nơi này đều thuộc các tay xã hội đen cầm đầu. Theo báo San Francisco Chronicle thì thành phố này thuộc vào thành phần 2% dưới đáy các thành phố có nhiều tội ác. Fentanyl đa số là do Trung Cộng sản xuất bán qua Hoa Kỳ và các nước âu châu để trả thù vụ người tây phương bán thuốc phiện cho người Tàu khi xưa.

Cứ xem nước Venezuela, giàu có nhờ dầu lửa mà khi họ áp dụng chủ nghĩa xã hội thì te tua như Detroit trước đây. Lên Los Angeles chơi, cũng thấy đầy dân vô gia cư xung quanh toà hành chính của thành phố. Đi xe lửa lên rồi đi bộ là ớn ớn da gà. Chán Mớ Đời 

Nạn vô gia cư cao gấp 12 lần các thành phố bình thường ở Hoa Kỳ. Trước đại dịch, San Francisco mất hợp đồng tổ chức hội thảo có thể mang đến 100 triệu lợi tức cho thành phố. Lý do là ban tổ chức ngại tội ác và vệ sinh môi trường. Dân đi làm thích ở nhà làm qua mạng, khách du lịch thì đi nơi khác cho chắc ăn thay vì bị đập xe và kẹt xe. Chán Mớ Đời 

Trong gia đình, khi con hư, thay vì tìm cách giúp nó cai nghiện, đây bố mẹ lại đi mua kim chích về cho con. Con ị trong nhà thì đi dọn,… hoan hô tinh thần cấp tiến. Chán Mớ Đời 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Cấm vận Nga Sô có hiệu nghiệm trong cuộc chiến Ukraine

 Hồi đầu khi cuộc chiến xâm lược Ukraine của quân đội Nga vào tháng 2 vừa qua. Toàn thế giới hồ hởi vì lệnh cấm vận Nga Sô được các nước tây phương và Hoa Kỳ ký kết khiến mình thất kinh. Lý do là các cuộc cấm vận từ xưa đến nay đều không hiệu nghiệm. Cứ xem trường hợp ông Sadam Hussein, Hoa Kỳ bao vây kinh tế những ông ta vẫn sản xuất dầu bán cho thiên hạ, các nước tây phương đạo đức giả, Ấn Độ và Trung Cộng,…. Cuối cùng phải đem quân đội sang chiếm đóng, rồi phải rút quân vì thiệt hại khá nặng.

Mình đọc báo chí ngoài lề một tí thì khám phá ra mấy anh Ấn độ cà ri và mấy anh ba tàu hồ hởi khi nghe lệnh cấm vận vì họ mua dầu thô 25% dưới giá thị trường của tên Putin. Người Nga sô bị ảnh hưởng về đời sống kinh tế của họ nhưng mấy ông thần tài phiệt và Putin vẫn bình chân như vại dù có đánh đến 100 năm.

Tuần rồi, họp thượng đỉnh G-7, 7 nước giàu nhất thế giới, họ lại cấm vận mua vàng của Nga Sô, lại khiến mấy ông tầu và Ấn Độ hồ hởi vì sẽ được mua giá rẻ của tên Putin. Mình đoán mấy tên tài phiệt về dầu và vàng bạc kêu gọi cấm vận để họ làm giàu, buôn bán vũ khí.

Tổng thống Eisenhower, một người hùng của quân đội Hoa Kỳ, trong bài diễn văn cuối cùng ở toà bạch ốc, có cảnh báo người Mỹ về tập đoàn kỹ nghệ chiến tranh. Sau này mình có đọc tài liệu giãi mật, được biết các nhóm diều hâu trong nội các, quân đội Hoa Kỳ dạo ấy muốn tấn công vịnh Con Heo nhưng ông Kennedy không chịu. 

24 tiếng đồng hồ sau khi ông Kennedy ký giấy rút các lượng lượng cố vấn quân sự mỹ tại Việt Nam thì ông ta bị ám sát. Một cựu giám đốc CIA và sau này trở thành tổng thống, đã lãnh trách nhiệm thi hành vụ này. Gần đây có phim tài liệu về ông Colby, cựu giám đốc CIA, bị chết khi chơi du thuyền, đưa thêm những tin tức đáng lo ngại về vụ việc. Sau khi ông Kennedy bị ám sát thì quân đội Hoa Kỳ tha hồ đổ bộ vào Việt Nam mà Việt Cộng nằm vùng có tung ra chiến dịch trừ ma qủy, bằng cách vẽ chữ Phạn trên cửa nhà mình. “Ma Quỷ” nói lái là “Mỹ Qua”. Chán Mớ Đời 


Lúc đầu tiền Rúp xuống te tua, mình tính mua nhưng không biết mua ở đâu, nay đồng rúp lên cao hơn trước cuộc chiến. Thế này là thế nào?

Ngoài ra cuộc cấm vận của người da trắng có gây ảnh hưởng khiến kinh tế Nga Sô sẽ suy thoái 10% năm nay, vỡ nợ ngoại quốc tuần này khiến mọi người hồ hởi.

Cấm vận Nga Sô trên 3 lãnh vực chính; tài chánh, ngân hàng và buôn bán. Theo một nhà kinh tế của Center for a NEw American Society cho biết, các cấm vận này không cho Nga Sô đụng đến tiền đô la mà Nga Sô có trong ngân hàng tây phương, và đóng một số ngân hàng Nga Sô với hệ thống SWIFT. Hệ thống giúp tiền luân chuyển khắp thế giới. Cho nên Nga Sô đâu có thể vỡ nợ như Sri LAnka, bị bẫy nợ của Trung Cộng vì Putin không được đụng đến tiền của họ ở ngoài quốc.

Nhớ vụ công ty hàng không Việt Nam mướn một công ty luật sư Ý Đại Lợi tư vấn về thành lập chi nhánh tại xứ này. Cuối cùng xù không trả tiền tổ hợp luật sư này nên bị thưa ra toà. Mấy ông cán bộ kêu không thèm ra hầu toà. Toà án Ý Đại Lợi tuyên án bắt hàng không Việt Nam trả 1 hay triệu đô thời đó. Mấy ông Việt Nam kêu không trả, biết bố mày là ai?


Họ quên hay không hiểu là Pháp quốc là thành viên trong Liên Hiệp Âu Châu, thế là toà án Ý Đại Lợi phán rút tiền trong tài khoản của công ty hàng không Việt Nam tại Pháp quốc để trả cho tổ hợp luật sư. Chán Mớ Đời 

Vấn đề là chỉ cấm vận các ngân hàng nhỏ còn ngân hàng GasProm thì không bị cấm vận nên các nước mua dầu của Nga Sô vẫn trả tiền. Đúng Pháp, đức, Hoa Kỳ,… vẫn tiếp tục mua dầu của Nga Sô và trả tiền sống phẳng. Có nhiều ngân hàng khác của nga Sô, có những lổ hổng để chuyển tiền. Cho thấy đạo đức giả rõ ràng. Hình như Đức quốc kêu sẽ ngưng mua dầu của Nga vào năm 2025, mình không rõ, có lẻ hợp đồng ký với Putin đến 2025. Cũng phải đợi một thời gian để mấy anh mỹ chuẩn bị máy móc bơm dầu. Hôm qua tối cao pháp viện không cho phép EPA, cấm không hạn chế khí tải, vớ vẩn. Mình đoán là để chuẩn bị cho các công ty dầu lửa khoang giếng dầu bán cho thế giới. 

Nói chung thì cấm vận chỉ hiệu nghiệm có 50%. Trung Cộng và Ấn Độ mua dầu với giá rẻ hơn 25% dầu thế giới. người Mỹ hiện nay bị dính vụ này, xăng cali lên hơn 6 đô là cho một Gallon. Dầu Nga sô sản xuất dầu hơn 7% từ khi cuộc chiến khởi phát.

GDP Hoa Kỳ te tua năm nay khiến thị trường chứng khoán xuống thê thảm. Đường dài Hoa Kỳ có thể bỏ cuộc vì người Mỹ không chịu hy sinh cho người Ukraine.

Cả thế giới mới thoát khỏi cơn đại dịch. Trong đại dịch, kinh tế bị đình trệ, nay mới tái lập lại nên họ cần dầu hoả để chạy nền kinh tế, khiến lạm phát khắp nơi. Đi đường dài thì người da trắng sẽ kệ người Ukraine, họ sẽ không hy sinh, trả giá cao hơn để cứu mấy người dân Ukraine như thuở ban đầu đầy lưu luyến ấy.

German energy giant Uniper SE may need a government bailout because Russia has curtailed natural gas supplies, forcing it to pay more to buy from elsewhere. Uniper shares fell as much as 23% today on the news.

(Theo Bloomberg)

Cấm vận chỉ hiệu lực với những sản phẩm bán cho Nga Sô như chip điện tử và đồ công nghệ, ngay cả mấy ông thần Trung Cộng cũng ngại bị phạt. Mình đọc đâu đó, người dân Nga Sô vẫn tin tưởng vào pUtin đâu 80%, trong khi ông Biden thì chỉ được đâu 30% ủng hộ của người Mỹ. Chán Mớ Đời 

Hiện tại thì chưa thấy sự mất mát của Nga Sô về kinh tế nhưng về lâu về dài thì hơi mệt. Việc đầu tiên khi cuộc chiến xẩy ra, Hoa Kỳ đã ra luật gì quên tên, để giúp các khoa học gia Nga sô có thể di dân nhanh chóng vào Hoa Kỳ. Lấy chất sám của xứ này. Nhật Bản, Hoa Kỳ, các nước tây phương rút khỏi thị trường Nga Sô, sau này sẽ mất các kỹ thuật, cách tổ chức, quản lý tốt. Truyền hình Nga tuyên truyền đủ trò là họ lấy mấy tiệm ăn MacDonald, làm theo kiểu nga sô.

Một anh bạn, có một nhà máy làm xì dầu ở Nga Sô, có trên 600 nhân viên cho biết là anh ta đã trả tiền bôi trơn hơn 1 triệu đô la cho cán bộ tại Nga Sô mà 13 năm qua, họ vẫn chưa bắt đường ống ga vào hãng xưởng của anh ta. Hệ thống làm việc của Nga Sô vẫn theo cách làm việc của Liên Xô cũ nên khó thay đổi và sẽ tiêu tùng, không bắt kịp thế giới trong tương lai. Ngược lại sẽ giúp đại đế Putin tại vị lâu hơn, dễ kiểm soát người dân như ở xứ BẮc Hàn.

Sự chậm trễ về khoa học, kinh tế loại làm người tây phương vui vẻ, mua dầu rẻ còn dân nga nghèo khổ thì kệ họ. Về mặt chính trị chúng ta sống ở Hoa Kỳ hay các nước tây phương nên ủng hộ các nước này này nhưng đừng quên Ấn Độ và Trung Cộng có đến gần 1/2 dân số thế giới. Họ không muốn nghe lời người da trắng vì đã từng bị đô hộ lâu năm. Họ không muốn bị đô hộ thêm lần nữa với chiêu bài tân chủ nghĩa thực dân.

Chỉ tiếc là anh Putin không nhìn rõ vấn đề, tìm cách canh tân hoá xứ sở lên sau 70 năm theo xã hội chủ nghĩa. Nay các nước Tây phương thấy rõ sự hữu hiệu của quân đội Nga Sô nên sẽ tìm cách làm cho Nga Sô kiệt sức về lâu về dài. Đặng tiểu bình rất khôn nên khi quân đội ông ta tràn qua biên giới với Việt Nam, bị các sư đoàn của Hà Nội không phải chính quy đánh bật lại thì hiểu khó nuốt nên đã rút ngay, tuyên bố đã cho Việt Nam một bài học. Canh tân lại kinh tế và quân sự giúp họ phát triển như ngày nay.

Trong khi ông thần Putin thì ngoan cố, cứ đánh và đánh tới viên đạn cuối cùng thì về lâu về dài sẽ bị thuộc vào anh ba tàu hay người tây phương. Có lẻ cuộc chiến sẽ còn kéo dài đến khi nào Nga Sô kiệt quệ, rút quân. Dân lính của 2 bên sẽ còn chết nhiều để làm giàu cho các tài phiệt da trắng. Chán Mớ Đời 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Đóng thuế khi về hưu

 Đồng chí gái đang chuẩn bị về hưu nên mình đọc thêm tin tức về đóng thuế lợi tức ra sao nên ghi lại đây để ai biết rõ hơn, cho mình ý kiến để binh đời cao niên già khụ. Hôm qua, có anh người Việt sẽ leo núi Kilimanjaro với mình, nhắn tin hỏi có muốn đi SOn Doong ở Việt Nam với anh ta vào năm tới. Mình nhất trí. Anh ta kêu 20 năm qua đi leo núi chỉ một mình, nay có mình đi theo nên vui lắm. Đi cho tới khi nào hết leo nổi.

Khi về hưu thì chúng ta không còn lĩnh lương theo diện “active income”, lợi nhuận tích cực nên bị đánh thuế khác vì chỉ dùng tiền trong quỹ hưu trí (401k, IRA, ROth-IRA, ..) và an sinh xã hội mà mình đã đóng trong thời gian đi làm 6.2% và công ty cũng đóng 6.2% cho mình, xem như 12.4% trong suốt thời gian mình đi làm.

Khi về hưu, không còn làm ra tiền hàng ngày nên người ta phải thay đổi lối sống, suy nghĩ đến cuộc sống của mình, hạn chế chi tiêu hay muốn đi chơi, du lịch, bú xua la mua. Nhiều khi không đủ tiền nên có nhiều người dọn đi xứ khác để ở. Có người thích á châu thì dọn về Thái Lan, Mã Lai Á hay về các nước Nam Mỹ như Peru, Ecuador,.. hay Bồ Đào Nha rẻ nhất âu châu với ngân sách hàng tháng độ $2,000 là có thể sống thoải mái. Còn không thì phải tiếp tục đi làm bán thời gian, các công việc vớ vẩn.

Đồng chí gái không biết gì cả về việc chi tiêu trong nhà, nay chuẩn bị về hưu sớm nên mình bắt đầu bồi dưỡng cho cô nàng về các chi tiêu hàng tháng cho gia đình. Nào là tiền nhà trả cho ngân hàng, tiền thuế nhà đất, tiền bảo hiểm, tiền bảo hiểm sức khoẻ, lạm phát, thuế và các linh tinh khác.

Do đó, gầy dựng và nuôi một quỹ hưu trí để chúng ta có thể sống thoải mái khi hưu trí là công việc khó nhất của đời người, nhất là khi chúng ta có những việc phải giải quyết, chọn lựa.

Hôm trước, ở đài truyền hình Little Sàigòn, trong lúc lên hình, chị phỏng vấn mình về Heloc (home equity line of Credit), cho biết là người Việt mình mất nhà rất nhiều khi giúp con ăn học đại học. Họ không hiểu về tài chánh nên mượn tiền này ra để trả tiền cho con đi học đại học vì sợ con mắc nợ.


Khi con mình đi học, mình để chúng mượn tiền vì chúng chỉ trả tiền sau khi tốt nghiệp, trong khi mình mượn tiền cho chúng đi học thì sẽ phải trả ngay hàng năm. Nếu thương con thì đợi chúng ra trường rồi tái tài trợ lại căn nhà để trả nợ ngay cho chúng vì trong 4 năm đại học, giá nhà có thể gia tăng. Do đó người Mỹ hay mua một căn hộ gần trường, đứng tên con để chúng đi học, cho thuê mấy phòng khác để trả tiền ngân hàng. Sau 4 năm, chúng tốt nghiệp thì chỉ việc bán căn hộ, tiền lời dùng để trả món nợ mượn đi học. Không phải đóng thuế vì con mình làm chủ.

Có chị bạn kể; người chị thương con, rút tiền quỹ hưu trí để trả cho con đi học. Rút tiền thì lợi tức cao hơn thì phải đống thuế cao hơn. Nay về già không có tiền hưu trí. Con gái lấy chồng mỹ, kêu mẹ nói anh ngữ khó nghe. Chị bạn tức kêu là nó lấy mỹ trắng nên tưởng là mỹ trắng luôn, chê bai mẹ nó lo làm nail nuôi nó. Chán Mớ Đời 

Đa số người Mỹ có tiền hưu trí qua tiền để dành và đầu tư, an sinh xã hội,.. cái mất dậy ở Hoa Kỳ là có nhiều loại thuế tuỳ theo các chương trình hưu trí của mình. Do đó chúng phải điều nghiên kỷ lưỡng để hạn chế số tiền bị đánh thuế. Tốt nhất là có một chiến lược rút tiền từ các quỹ này để giảm thiểu thuế, và không đóng thuế. Sau đây là những tiền hưu trí bị đóng thuế:

* Quỹ hưu trí chính như 401(k), 403(b), IRA và SEP IRA có nhiều điểm lợi cho thuế vụ. Khi chúng ta bỏ vào thì được trừ vào lợi tức khi đi làm nên giảm thuế lợi tức vào lúc ấy. Chúng ta đầu tư vào các cổ phiếu, mutual funds hay trái phiếu,…thì không bị đóng thuế. Vì lý do nào đó chúng ta rút ra trước 59.5 tuổi thì sẽ bị phạt 10%. Khi về hưu chúng ta phải rút ra xài thì bị đóng thuế theo lợi tức. Nếu chúng ta không rút ra thì đến 70.5 tuổi thì sẽ bị phạt vì chính phủ muốn mình đóng thuế. Chán Mớ Đời 

* Lương hưu (pension): đa số là do chủ trả trước khi đóng thuế. Nếu chúng ta may mắn được cái quỹ này thì sẽ đóng thuế theo như lợi tức thường. Nếu lấy ra nhiều thì sẽ bị đánh thuế cao tuỳ theo số tiền rút ra.

* Trương mục đầu tư thường (brokerage accounts): nếu chúng ta mua cổ phiếu, trái phiếu hay mutual funds bằng tiền đã bị đánh thuế và để hơn 1 năm thì sẽ bị đánh thuế theo tiêu chuẩn lãi vốn “capital gains”, tuỳ trường hợp 0%, 15% hay 20%. Thí dụ: nếu lợi tức mình dưới $41,675 cho độc thân hay $83,350 cho cặp vợ chồng thì năm nay sẽ không bị đánh thuế trên lãi vốn của mình. Nếu chúng ta rút ra trước 1 năm thì sẽ bị đánh thuế lợi tức thường.

* tiền an sinh xã hội: 60% người Mỹ không có tiền để dành trên $10,000 nên khi về hưu, họ chỉ dựa vào tiền an sinh xã hội. Vấn đề là tiền an sinh xã hội rất ít. Nếu ai may mắn đã trả hết nợ ngân hàng, sở hữu chủ căn nhà của mình thì đáng mừng. Có xe cũ đã trả hết thì càng tốt nhưng phải đóng tiền bảo hiểm, đủ trò. Ai bệnh tật thì cứ tính độ $600/ tháng tiền thuốc men dù có Medicare,…

Tiền an sinh xã hội nhận được sẽ bị đánh thuế tư 0% đến 85%, xem như tối thiểu có 15% số tiền nhận được không bị đánh thuế. Năm nay thì phân nữa tiền nhận được hàng năm sẽ bị đánh thuế, nếu chúng ta chỉ lãnh có $32,000 cho cặp vợ chồng thì không bị đóng thuế an sinh xã hội. Còn độc thân thì $22,000 sẽ không bị liên bang đánh thuế. Có nhiều cặp vợ chồng bỏ nhau nhưng chung sống cùng nhà thì được miễn thuế với lợi tức $44,000 mỗi người, bớt được $12,000. Nhưng phải khai cho khéo để lỡ một người qua đời thì người còn lại vẫn nhận được tiền an sinh xã hội của kẻ quá cố. Mình biết nhiều người bỏ nhau nhưng ở chung vì nhận trợ cấp thôi.

Nếu ai ở trong 37 tiểu bang, không đánh thuế an sinh xã hội thì nên gọi là may mắn. Đa số người về hưu, dọn về tiểu bang Florida vì được nhiều quyền lợi, không đóng thuế lợi tức tiểu bang.

* Giá trí tiền mặt của bảo hiểm nhân thọ: mua bảo hiểm nhân thọ khi con còn bé tên là Variable Universal Life vừa mua bảo hiểm nhân thọ vừa đầu tư vào các mutual funds nên khi về già, tiền mặt (cash value) mình có thể mượn ra, không phải đóng thuế. Vấn đề là khi về già thì tiền bảo hiểm họ lấy khá nhiều.

* tiền hưu trí không bị đánh thuế: cách đây 20 năm, mình có mở trương mục hưu trí Roth IRA  nhưng loại Self-directed (SD-Roth-IRA), tiền mình bỏ vào sau khi đóng thuế nên khi về hưu rút ra thì không bị đánh thuế. Lý do mình dùng Self-directed vì có thể cho vay tiền, mua nhà cửa, mua cổ phiếu,…, không bị bắt buộc phải mua cổ phiếu. Nhờ vậy mà ông Mitt Romney mới tạo dựng một tài khoản Roth IRA trong một thời gian ngắn được lên mấy chục triệu vì mua và bán các công ty. Ai không có tài khoản này thì nên làm vì tỏng tương lai, có thể quốc hội sẽ bỏ vụ này để đánh thuế.

Sở hữu các tài khoản này thì khi rút tiền xài thì không bị đánh thuế. Khác với ROth IRA, các tài khoản khác không bị giới hạn bất chấp lợi tức của mình hàng năm. Mỗi năm Roth-Ira được bỏ vào $6,000, trên 50 tuổi thì được thêm $1,000.

* Quỹ tiết kiệm y tế (Health Savings Accounts HSA)

Người đi làm có thể có tài khoản này, để trả tiền cho các y phí, được khấu trừ cho lợi tức trước khi đóng thuế. Có thể khấu trừ $3,650 cho cá nhân và $7,300 cho toàn gia đình. Trên 55 tuổi, có thể đóng thêm $1,000.

* Trái phiếu địa phương (Municipal Bonds). Tiền lời khi mua trái phiếu loại này (Muni-bonds) thì không bị đánh thuế liên bang và tiểu bang.

* Reverse Mortgage: khi về hưu hay trên 62 tuổi, nếu có “equity” nhiều trong căn nhà của mình, kiểu của chìm. Chủ nhà có thể làm chương tình “Reverse mortgage”, mượn tiền của ngân hàng và không trả tiền đến khi qua đời thì ngân hàng lấy căn nhà của mình. Được cái là tiền nhận của ngân hàng hàng tháng để tiêu xài thì sẽ không bị đánh thuế. Hiện nay, người Mỹ bắt đầu sử dụng chương trình này.

* Section 121: bán nhà đang ở được khấu trừ $250,000/ người. Thí dụ: chủ nhà mua căn nhà 30 năm về trước giá $200,000. Nay bán được $800,000. Xem như lời $600,000. Nếu hai vợ chồng ở trên hai năm, được khấu trừ $250,000/ người, tổng cộng là $500,000. Còn $100,000 phải đóng thuế, người trừ còn giữ giấy tờ những gì đã sửa chửa căn nhà như thay mái nhà, sơn phết,…để khấu trừ các chi phí này.

Hôm nay là đúng 30 năm, mình mua căn nhà đầu tiên trước khi lấy vợ. Dạo ấy mua $180,000, nay giá đâu $800,000. Tổng suốt 30 năm mình trả tiền đến $336,233 tiền lời + $36,000 tiền đặt cọc xem như $400,000 với tiền lợp mái nhà, sơn phết, sửa chửa nhà bếp, nhà tắm,… xét ra mình chỉ lời có $400,000 nếu bán. Dạo ấy tiền xăng giá $1/ gallon nay thì $6/ gallon, gấp 6 lần. Nếu bán thì trừ được $500,000, phải đóng thuế lãi vốn trên $100,000. Căn này mình cho thuê nên nếu bán sẽ không được khấu trừ $500,000, phải đóng thuế toàn diện.

Tóm lại tại Hoa Kỳ, có một điều chắc chắn, sông có cạn, núi có mòn nhưng chân lý ấy không bao giờ thay đổi, đó là Đóng Thuế. Làm ra tiền cũng đóng thuế, tiêu tiền cũng đánh thuế, tức quá để dành, tiết kiệm cũng bị đánh thuế, tức quá chết rồi cũng bị đánh thuế.

Thường chúng ta ít để ý đến chuyện hưu trí. Có người cứ nghĩ khi về hưu sẽ đóng thuế ít vì không đi làm nhưng có lẻ chưa bao giờ ngồi xuống làm tính. Đúng là không đi làm thì chúng ta không có lợi tức tích cực nhưng trên thực tế, các khoản tiền như an sinh xã hội, quỹ hưu trí người trừ Roth IRA là phải bị đánh thuế lợi tức thụ động.

Do đó, cách tốt nhất là không nên lấy tiền hưu trí của mình để trả tiền cho con đi học. Hoặc mượn tiền dùm con. Mình mượn thì phải trả ngay còn con mình thì đợi đến khi nó ra trường mới bắt đầu trả. Tiền dư thì bỏ vào quỹ hưu trí, để khi hữu sự có thể rút ra để tiêu dùng trong hoàng hôn đời mình.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn