Hôm nay, rảnh một tí nên tải lên thêm mấy tấm ảnh Đà Lạt cũ và nay để ai đã xa Đà Lạt, có thể mường tượng lại thị trấn sương mù này.
Dãy phố này có những đại gia Đà Lạt dạo ấy. Nhà hàng Chic Shanghai, chủ cây xăng Caltex, và rạp Hoà BÌnh, có tiệm của ông bà Võ Quang Tiềm, bà con với mệ ngoại mình. Tiệm thuốc tây của một người Pháp, sau này bán lại cho Nguyễn Văn An, rể của ông Phạm Quỳnh. Vậy là khá xưa. Mẹ mình biết bà Nguyễn Văn An từ khi còn ở Huế. Hình như em bà ta là tác giả bài hát: như có bác hồ trong ngày giải phóng. Tên Phạm Tuyên thì phải. Có lò bánh mì Vĩnh Chấn,…
Hình này vẫn chỗ cũ, sót lại tiệm Chấn Ích, có thời đổi thành Vĩnh Ích, bây giờ đổi nữa tên Chánh Ích (tác giả tấm ảnh chú thích)
Hình dưới thì mình chịu, không biết mô tê chi cả.
Chỗ cổng trường Việt Anh, mình có một kỷ niệm khá ớn xương sườn. Dạo ấy mình đâu 16 tuổi nhưng đã lái xe hơi nhưng không có bằng. Mình chở người em đi học Hùng Vương về nhà, chạy ngang cổng trường, đúng lúc xe con cóc của cô Phạm Kế Viêm, chở thầy đi dạy ở đây, chạy ra làm cái rầm. Cô Viêm là chị dâu của bà dì mình, dược sĩ ở đường Duy Tân. Cô chạy vào trường rồi thấy Viêm đi ra, thấy mình nên kêu đi đi. Thầy biết ông cụ mình. Lúc đó mình run, mặt xanh như đít nhái.
Bên tay phải có mấy tiệm hớt tóc, tắm nước nóng và tiệm đánh bi da MInh Tâm, nơi ông Trung Ba Tai hay đánh cá độ. Bây giờ, rạp này trở thành một khách sạn. Hình như mình có gặp ông chủ khách sạn này, khi viếng thăm quận Cam, tại nhà người bạn, dân ấp Thánh Mẫu. Em rể của bạn đồng chí gái.
Cầu Ông Đạo thời ông Diệm chấp chính. Bến xe Sàigòn Đà Lạt chưa được thành lập với cây xăng Caltex. Mấy chỗ này được xây dựng dưới thời thị trưởng Trần Văn Phước, xây chợ mới Đà Lạt và sửa sang lại khu Hoà BÌnh mới đưa bến xe Đà Lạt xuống đây. Dãy nhà cho công chức ở đường Thành Thái có 1 tầng nay thì toàn là khách sạn mọc lên 100 hoa đua nở.
Chỗ này, khi xưa thanh niên đến tuổi quân dịch là ớn đi đến đây nên vắng hoe vì sợ tuần cảnh chận hỏi giấy tờ. Đầu đường bên phải là cà phê Hạnh Tâm, đi vào thì có Nam Đô ngân hàng, tiệm chụp hình Văn Khánh, có một tiệm hớt tóc nhưng không bao giờ vào. Khi xưa mình cắt tóc ở dốc Nhà Làng, và đường Hàm Nghi, cạnh tiệm phở Bằng.
Khu Hoà BÌnh với kiến trúc khá tối giản, nay chỉ thấy pano quảng cáo hay chi đó, đọc không ra che hết mấy cửa sổ thông hơi,…
Hình này của ông Bill Robie chụp nên mình bỏ lên đây để ông ta thấy lại. Đa số các tấm ảnh màu Đà Lạt khi xưa, đều do ông ta chụp. Mình có kể về ông ta, phi công trực thăng, quyên tiền để tặng học bổng cho học sinh Bùi Thị Xuân và Trần Hưng Đạo. Hình này chụp từ rạp Ngọc Lan xưa
Hình này gần Ngã Ba CHùa, hình như là trường học Trưng Vương của mấy bà sơ, dạy con nít. Vài cô em mình khi xưa có đi học tại đây. Hình này chụp sau 75. Đối diện trường này là xưởng cưa ông Xu Huệ, nơi mình tập Thái Cực Đạo với võ sư Nguyễn Bình, có tiệm hớt tóc của ông dượng mình, cạnh quán cơm của gia đình một tên học chung với mình khi xưa. Có lần bị nằm vùng đặt chất nổ, tương tự cây xăng Ngã Ba Chùa. Xưởng cưa của ông Xu Huệ tên là Xưởng cưa Thuận Thành ?
Trường Trưng Vương của các soeur dòng Mến Thánh Giá ở phía đối diện của trường Mầm non 7… trường Mầm non này của nhà nước mở ra …còn trường Trinh Vương sau 1975 vẫn hoạt động nhưng không do các soeur quản lý nứa mà thuộc sở Giáo dục … sau chuyển về đuối diện xưởng cưa Thuận Thành vãn giữ tên trường như cũ … và các Soeur mới được trả lại trường năm 2022 đang sửa sang làm mới lại ….
Có cái hẻm đi vào trong xóm, ngoài ra phía bên kia có con đường mòn đi băng qua nhà vườn ông Ba Đà, có cái giếng mà khi xưa, mình hay đi xách nước ở đó. Đầu đường, có tên học Yersin chung với mình, hay chạy chiếc xe Honda Monkey, không nhớ tên. Tên này với một đám, có lần muốn đánh hội đồng một tên học chung lớp tên Hoà, bà con chi với Võ Hoàng Đa, nhà bảo sanh Hiền CHi. Tên Hoà, to con hơn, biết võ nên mấy tên này chả đụng tới sợi lông hắn. Nghe nói tên Hoà nay là đại gia ở Việt Nam. Có sang Hoa Kỳ chơi nhưng mình không gặp lại.
60 năm cuộc đời, có nhiều thay đổi nên không nên la làng. Ngay chính chúng ta cũng thay đổi tư duy, cách ăn bận huống chi Đà Lạt. Chán Mớ Đời
Đất làm vườn ở khu vực này đều mướn từ gia đình ông bà Võ Đình Dung.
Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen
Nguyễn Hoàng Sơn
