Mua bánh mì ở Pâtisserie hay Boulangerie?

 Tháng 10 vừa rồi, về Paris, đi ngang tiệm bán bánh mì mà mình thường mua khi xưa, thấy họ đổi tên với chữ pâtisserie thay vì boulangerie nên ngạc nhiên hỏi bạn bè thì khám ra là sau khi mình rời Paris thì có luật lệ về sử dụng chữ Boulangerie và Pâtisserie. Tây đầm rất phức tạp về danh xưng. Về nhà mình mò tài liệu đọc. Các luật liên quan đến tiệm bánh mì (boulangerie), tiệm bánh ngọt (pâtisserie) và việc sản xuất bánh mì baguette tại Pháp rất chi tiết và nhằm bảo vệ tay nghề thủ công, đồng thời cung cấp thông tin minh bạch cho khách hàng.

Thật ra ở Âu châu, có sản phẩm, thức ăn uống giả mạo rất nhiều như thịt bò, được trộn với thịt ngựa, cá thu được bơm Nitrite, hay dầu olive cũng bị trộn đủ thứ. Do đó họ ra luật rất nhiều nhưng mafia vẫn làm bán cho thiên hạ, hay xuất cảng qua Mỹ.

Lò nướng bánh mì ngày nay ở Pháp.

Khác với Hoa Kỳ, vào siêu thị họ kêu bánh mì thủ công nghệ (artisan) nhưng đem bột đông lạnh đã làm ở đâu đến rồi cho vào lò điện nướng vào 6 giờ sáng thì 7 giờ khi siêu thị mở cửa thì có thể ghé mua, chiều vào độ 4 giờ chiều thì không được bán nữa, ai muốn bánh mì miễn phí thì ghé siêu thị vào cuối chiều xin. Thậm chí họ làm sẵn bánh mì, hơi nướng chút xíu bỏ bao mình mua về bỏ lò nóng hổi. Họ gọi thủ công nghệ chắc là vì có thợ xếp bánh vào lò. Số còn lại thì họ đem quăng hay cho ai thì không rõ. Còn bên Tây thì họ làm croûtons bán trong mấy gói nylon. Ai buồn đời, xem trên bờ lốc về vụ này, mình có kể lịch sử của baguette.

Tương tự một chị quen làm ở siêu thị người Việt cho biết là không nên mua trái cây ở siêu thị người Việt. Lý do là khi siêu thị Mỹ bán không hết, và trái cây sắp hư thì họ đem quăng. Thay vì tốn tiền mướn người đem quăng, họ hú các siêu thị người Việt đến đem xe chở về bán. Lý do đó trái cây ở siêu thị người Việt rẻ và mau thối. Ngày nay với các nhãn hiệu điện tử, không biết có còn vụ này vì lỡ khách hàng ăn ngộ độc thì siêu thị Mỹ lãnh nợ.

https://www.muctimsonden.com/2023/12/banh-mi-baguette-mot-thoi.html

Sau đây là những quy định về tiệm bánh mì (boulangerie):

Theo Điều L. 121-80 của Bộ luật tiêu dùng Pháp:

Một tiệm bánh mì là cửa hàng nơi bánh mì được sản xuất tại chỗ, nghĩa là tất cả các bước sau đây phải được thực hiện trong cùng một cơ sở:

1. Nhào bột.

2. Tạo hình bánh.

3. Lên men.

4. Nướng bánh.

Tiệm bánh mì không được bán bánh mì sản xuất ở nơi khác (như trong nhà máy hoặc cơ sở khác), trừ khi họ không sử dụng thuật ngữ “boulangerie”. Lý giải việc tiệm bán bánh mì khi xưa mình hay mua đổi tên thành pâtisserie vì họ bán bánh mì của ai khác làm. Kiểu ở Bolsa, mấy tiệm Việt Nam, bày bán chè xôi, bánh đủ loại do mấy người làm ở nhà rồi bỏ mối cho các tiệm này bán. Trong khu mình ở đất đắt tiền nên khó mà được phép làm lò bánh mì với lửa, có thể cháy, ngoại trừ họ dùng lò điện. Như công ty Paul mà mình thấy ở Georgia và Sàigòn, đề tên pâtisserie, bán bánh mì đông lạnh, được nướng lại. Chuyến đi kỳ rồi, ở Ý Đại Lợi, có anh bạn làm bánh mì mà người Mỹ gọi whole wheat còn Tây gọi Pain Complet hay Intégral. Ăn rất ngon. Lần sau về Âu châu chắc mua loại bột mì có trấu đem về Hoa Kỳ làm ăn. Thấy mất công, thà bay sang đó một tháng ăn cho đã thèm rồi bay về.


Nghị định số 93-1074 ngày 13 tháng 9 năm 1993 định nghĩa về “baguette truyền thống của Pháp”. Các tiêu chí cần tuân thủ:

Nguyên liệu: chỉ sử dụng bột mì, nước, muối và men hoặc men tự nhiên.

Không được phép sử dụng bất kỳ chất phụ gia hoặc chất bảo quản nào. Kiểu này chỉ bán trong ngày rồi làm crouton như xưa.

Bánh phải được nhào, tạo hình và nướng tại chỗ, Lò bánh mì. 

Các nhãn hiệu như “baguette truyền thống của Pháp” (baguette de tradition française) hoặc “bánh mì truyền thống” (pain de tradition) được bảo vệ và kiểm soát chặt chẽ.

Niêm yết giá bánh mì bên Tây rẻ hơn Hoa Kỳ. Tiệm bánh mì phải:

Niêm yết giá theo kilogram cho từng loại bánh mì. Mình không nhớ người bán có cân bánh mì rồi bán theo giá cân nặng. Lần sau về sẽ để ý.

Ghi rõ bánh mì được bán có phải là “bánh mì truyền thống của Pháp” hay không. Truyền thống của Pháp được định nghĩa ra sao, mình không rõ chỉ biết ngày nay dân Tây trắng ít ai theo nghề này, toàn là dân di cư đến, phụ làm rồi học nghề, chủ về hưu con không theo nghề thì để lại cho đệ tử. Nên mấy ông thắng giải baguette ngon nhất Paris sau này đa số là gốc Algerie, Ma-rốc, Tunisia.


Thời gian và ngày mở cửa.

Tại một số khu vực, chính quyền yêu cầu các tiệm bánh mì phải có một ngày nghỉ bắt buộc mỗi tuần. Quy định này nhằm hạn chế cạnh tranh không lành mạnh và đảm bảo thợ làm bánh có thời gian nghỉ ngơi. Mình nhớ khi xưa họ ghi tên trước cửa tiệm, các lò bánh mì mở cửa trong khu vực khi đi nghỉ hè hay nghỉ trong tuần để dân tình biết tiệm nào mở cửa. Nay thì có điện thoại cầm tay nên chắc không cần.


Định nghĩa pháp lý về tiệm bánh ngọt (pâtisserie)

Tiệm bánh ngọt chuyên sản xuất các sản phẩm ngọt như bánh kem, bánh tart, bánh ngọt hoặc các món tráng miệng cầu kỳ. Kỳ về Paris vừa qua, đi ăn cơm với cô hàng xóm không biết mặt khi xưa ở Đà Lạt, ăn được cái bánh tart sung, ngon kể gì. Về lại Cali, chả muốn ăn bánh trái làm ở đây. Đắt mà lại không ngon.

Khác với tiệm bánh mì, tiệm bánh ngọt không bắt buộc phải sản xuất bánh mì hoặc bánh ngọt tại chỗ. Họ đặt cua rai mang lại bán như các tiệm thức ăn Paul,…, làm sẵn rồi đem lại tiệm nướng.


Bán bánh mì tại tiệm bánh ngọt

Tiệm bánh ngọt có thể bán bánh mì (bao gồm baguette).

Phải mua từ tiệm bánh mì hoặc tự sản xuất bánh theo đúng quy định của nghị định 1993.

Nếu không tuân thủ các điều kiện này, không được sử dụng nhãn hiệu “baguette truyền thống của Pháp”. Lý do không làm tại chỗ, không thuần túy vì bỏ thêm phụ gia. Khi xưa nghèo nên chỉ ăn như vậy nay giàu có thì thêm phụ gia cho sang.


Bảo vệ nghề thợ làm bánh và bánh baguette:

Bánh baguette được UNESCO công nhận là di sản phi vật thể (2022)

Sự công nhận này nhằm bảo tồn tay nghề thủ công liên quan đến việc sản xuất bánh baguette. Vấn đề là các nghề này, ngay nay Tây trắng không theo nghề làm bánh mì nữa, từ mấy năm nay, giải bánh mì baguette ngon nhất Paris đều lọt vào tay các thợ gốc Bắc Phi. Mấy ông này thắng thì được điện Élysées của tổng thống mua bánh mì cho tổng thống ăn trong một năm.

Nó củng cố tầm quan trọng của các quy định bảo vệ việc sản xuất và bảo vệ các thợ làm bánh trước sự cạnh tranh từ công nghiệp. Vấn đề là người ta mua theo túi tiền và tiện lợi chớ có ai mua để bảo tồn thủ công nghệ. May ra chỉ các tên nhà giàu mới đòi hỏi này nọ.


Hình phạt khi vi phạm

Tiệm bánh mì hoặc bánh ngọt sử dụng các nhãn hiệu được bảo vệ (“baguette truyền thống của Pháp”) mà không tuân thủ các tiêu chí có thể bị phạt vì thực hành thương mại gian lận.

Tiền phạt có thể lên tới hàng nghìn euro.


Cạnh tranh giữa sản xuất công nghiệp và thủ công

Các siêu thị lớn và chuỗi tiệm bánh công nghiệp (như Marie Blachère hoặc Paul) sản xuất bánh hàng loạt, đôi khi sử dụng phụ gia và kỹ thuật đông lạnh. Cho nên có chất bảo quản.

Để đối phó, pháp luật bảo vệ các thợ làm bánh thủ công bằng cách quảng bá các thuật ngữ như “tiệm bánh thủ công” (boulangerie artisanale) và “bánh mì truyền thống” (pain de tradition).

Bánh mì ở  tiệm ăn Train Bleu. Mình đẫn hết 5 ổ.

Tóm lại, luật pháp bảo rằng người tiêu dùng có thể tiêu thụ các sản phẩm chính gốc và chất lượng, đồng thời bảo tồn nghề làm bánh thủ công. Sự phân biệt giữa tiệm bánh mì và tiệm bánh ngọt tuy nhỏ nhưng cần thiết để bảo vệ tay nghề và tránh nhầm lẫn cho khách hàng. Đối với Tây thì quan trọng, mình sống quen ở Hoa Kỳ, ăn toàn sản phẩm có chất bảo quản nên cũng quen. Biết đâu một ngày nào đó, ở Cali họ ra luật bảo tồn nấu phở vì có lẻ trong tương lai các đầu bếp nấu phở toàn là người Mexican. Chán Mớ Đời 


Vấn đề là vật đổi sao dời, Âu châu ra nhiều luật lệ nhưng mình thấy nhiều tiểu thương, nghề thủ công như lò bánh mì này nọ đóng cửa nhiều lắm. Đi trên phố Saint Michel ở Paris hay ở Torino, tiệm đóng cửa rất nhiều. Ngày nay phụ nữ đi làm hết nên đâu có ai có thì giờ đi chợ mỗi ngày hay trong tuần. Đi tới chỗ này mua bánh mì, chạy lại chỗ kia mua cây cải mà mình hay thấy mấy bà đầm khi xưa, kéo cái giỏ đi chợ. Nay lên xe, tới lấy cái xe đẩy rồi đi rảo một vòng mua hết thức ăn cần cho trong tuần là xong. Nói cho ngay, ở Paris, nhà cửa chật nên cái tủ lạnh khá nhỏ, không như ở Hoa Kỳ, có tủ lạnh to đùng rồi ở garage có tủ đông lạnh to khủng.


Ở Ý Đại Lợi, vợ chồng anh bạn chở đi chợ, thấy thiên hạ đi siêu thị lớn mua bánh mì sản xuất tại chỗ hay ở đâu đem lại. Khi xưa ở Ý Đại Lợi mình không thấy các đại siêu thị như vậy, chỉ mua ở các tiệm nhỏ tỏng thành phố. Bước xuống cư xá là hai bên đường đầy tiệm bán bánh mì. Cũng ngon như Tây, tiện, lúc nào cũng có chớ khi xưa nhiều khi đến tiệm boulangerie thì họ kêu hết bánh mì. Bảo vệ thủ công nghệ nhưng bán ít thì cũng bỏ nghề. Ở Rueil Malmaison, mình đi với cô em, xung quanh nhà thờ có đến 7 tiệm pâtisseries đều có bán bánh mì và baguettes. Để mình giải thích vì người Việt mình ở Việt Nam, khi nghe nói đến bánh mì là nghĩ đến ổ bánh mì baguette. Còn người Pháp nói đến bánh mì (pain) là loại bánh mì làm đủ kiểu, đa số là hình tròn vì dễ nhào nặn hay bỏ trong khuôn.

Bánh mì bỏ trong khuôn, sau đó cắt từng lát ăn, thường để làm Sandwiches 
Bánh mì của Pháp rất đa dạng. Ba giết tế mới được sáng chế sau này.
Mình thích nhất là loại bạnh mì này

Mình nghĩ bán bánh Tây lời hơn là baguettes. Chắc họ chuyên làm bánh Tây rồi đặt hàng baguettes ở đâu đem lại, cách móc khách hàng. Vào tiệm mua bánh mì nhưng thấy mấy cái bánh hấp dẫn thì mua thêm. 1 baguette ở Pháp rẻ gấp đôi ở Hoa Kỳ. Trong tương lai chắc chỉ thấy tiệm pâtisserie còn con nít sẽ học chữ boulangerie là khi xưa cơ khi Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen du học 1 thời . 

Đi tây ăn bánh họ làm đẹp thật. Nhớ hôm ra gần Galeries De LA Fayette, ăn cơm với một chị hàng xóm tìm qua Facebook, ăn được cái tarte trái sung, ngon cực đỉnh nên cô em thương mua về thêm cho ăn. Kinh


Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Năm 2050

 Năm 1986, mình đi du lịch Hoa Kỳ lần đầu tiên, máy bay đáp xuống phi trường JFK, Nữu Ước khiến mình choáng váng vì quá đẹp. Mình du lịch ở Hoa Kỳ để viếng những công trình kiến trúc nổi tiếng nhất thế giới thời đó. Năm sau, mình trở lại Nữu Ước thì công ty kiến trúc I.M.Pei & Partners mướn mình, để thiết kế khuếch trương phi trường JFK sau đó đồ án này bị đình chỉ vì chủ không được thành phố Nữu Ước bớt thuế.

Năm vừa rồi, mình quá cảnh xuống phi trường JFK lại thì thấy phi trường này cũ kỷ, già nua so với những phi trường Á châu như ở Tân Gia Ba, Hán Thành, Nhật Bản, Bắc Kinh, Hương Cảng. Các công trình kiến trúc ngày nay đều được xây cất tại Á Châu, tháng 4 vừa rồi, mình trở lại Tokyo thì thấy thủ đô này đẹp hơn xưa, và bỏ xa thành phố Nữu Ước về những toà nhà cao ốc.
1945, Hiroshima sau khi ăn trái bom nguyên tử
Hiroshima sau 65 năm
Mình có xem 4 tấm ảnh của Hiroshima, Nhật Bản và Detroit, Hoa Kỳ năm 1945 sau vụ thả bom nguyên tử. Hiroshima thì tan hoang còn Detroit thì hoành tráng. Tấm ảnh năm 2015, 70 năm sau thì Hiroshima lại hoành tráng còn Detroit, thủ đô sản xuất xe hơi của Hoa Kỳ, từng được mệnh danh thiên đường của giới lao động, nay te tua.
Detroit năm 1945, đèn đuốc sáng trưng trong khi thế giới thắp đèn cầy sau cuộc chiến tranh thế giới 

Detroit, thiên đường mà các người lao động trên thế giới mơ về giấc mơ Hoa Kỳ 65 năm sau
Detroit hoang tàn trên đổ nát của nền chính trị dựa trên tập đoàn công nhân xe hơi để hốt phiếu
Các hình ảnh này khiến mình tìm tài liệu đọc để xem để hiểu mà lo toan cho tương lai của mình và gia đình. Người ta kêu nếu chúng ta không thay đổi thì sẽ biến thành khủng long thời tiền sử. Phải hiểu những gì đang di động để thay đổi chuyển theo vật đổi sao dời. Ngay ở ngoài Phước Lộc Thọ, người ta bắt đầu bán trên mạng, quay video, truyền hình trực tiếp bán trong khi những quán, tiệm vàng ngồi ngáp ruồi.
Khi mình sống tại Hoa Kỳ thì khám phá ra người Mỹ, không biết gì nhiều về thế giới ngoài nước mỹ. Hỏi 100 học sinh trung học, tên thủ đô của Gia Nã Đại thì bảo đảm 99 học sinh không trả lời được. Mình quen nhiều người Mỹ mà cả đời chưa ra khỏi xứ mỹ, chưa bao giờ có sổ thông hành dù là triệu phú. Họ lại được cấy trong đầu là sinh ra trong một quốc gia hùng cường kiểu người đức dưới thời Hitler hay kêu gọi:“Deutschland über Alles”.
Con gái mình đi học ở Hương Cảng 1 năm và 1 năm ở Ý Đại Lợi về thì thấy bạn bè ở mỹ rất quái quái, cứ tự cho mình là số một trên thế giới dù ở một thành phố nhỏ ở ngoại ô Los Angeles. Không biết Thái Lan ở đâu, á châu hay phi châu. Họ không thăm viếng các nước khác để thấy Hoa Kỳ tụt hậu so với các nước nghèo trên thế giới 30 năm về trước.
Năm 1989, mình làm việc ở Nữu Ước, xem truyền hình thấy đế quốc Liên Xô xụp đỗ mà Hoa Kỳ không cần bắn một phát súng khiến ông Francis Fukuyama viết cuốn: “The End of History and the Last Man”. Cho rằng thái bình đã đến, dân chủ sẽ trải rộng khắp nơi trên thế giới. Khiến ông Jacques Derida, triết gia, cha đẻ của chủ thuyết “Deconstruction” lên tiếng chỉ trích đủ trò, tạo nên một cuộc tranh luận về triết học khá sống động một thời.
Đùng một cái, năm 2016, người Mỹ như bừng tỉnh cơn mơ và bầu cho cho ông Trump với slogan: “make America great again” khiến mình ngạc nhiên vì không biết họ dùng thước đo nào, với mốc thời gian nào trong lịch sử Hoa Kỳ quá ngắn ngủi. 70 năm về trước, ở nông thôn mỹ chưa có điện nước.
Cuốn sách của ông Fukuyama, đã ru ngũ người Mỹ và người tây phương, cho rằng nền dân chủ và văn minh của họ đã đánh bại chủ nghĩa toàn trị, các nền độc tài và toàn thế giới sẽ bắt chước, đi theo cái đuốc dân chủ của họ để cải tiến đất nước, tạo nên sự no ấm và thịnh vượng.
Trong thời gian này, có hai quốc gia đông dân nhất ở á châu và thế giới như bừng tỉnh sau sự xụp đổ khối Liên Xô vì họ đã ngủ quên trong suốt 2 thế kỷ. Từ công nguyên đến thế kỷ 18, hai nền kinh tế và văn minh Ấn Độ và Trung Quốc được xem là lớn nhất thế giới, được nối kết bởi Con Đường Lụa, và đường biển mà khiến khu vực nằm giữa hai nước lớn này, được gọi là Indo-China. Đến khi các nước tây phương bắt đầu thám hiểm và chiếm đất đai toàn thế giới. Pháp quốc gọi Indochine là 3 thuộc địa của họ tại vùng Đông Nam Á.
60 năm trước những cuộc hải trình của Vasco Gama, Kha Luân Bố từ âu châu, nhà Minh có đô đốc Dương Hà, đã đem 300 chiếc tàu to gấp 4 lần chiếc tàu của Kha Luân Bố đến Mỹ Châu, đã đến Phi châu, Ấn độ bằng đường biển. Rồi họ bế môn toả cảng, đốt thuyền hết, dẫn đến sự cai trị, thống trị về chính trị của người tây phương mà đến nay họ vẫn xem là một quốc nhục lớn nhất lịch sử Trung Hoa. Trung Quốc đã từng bị thôn tín bởi nhà nguyên, nhà Thanh nhưng dần dần nền văn hoá của họ đã nuốt luôn văn hoá người cai trị.
Từ 1989 đến 2019, 30 năm qua thế giới đã sống trong thanh bình, không lo ngại về chiến tranh, ngoại trừ Trung Đông do Hoa Kỳ xía vào, can thiệp nội bộ. Nếu hỏi người dân Iraq, Syria, Yemen, Á Phủ Hản,…thì ai nấy đều nói trước khi Hoa Kỳ đem quân đến hô hào dân chủ hoá dân tộc họ thì người ta sống yên lành dù bị cai trị bởi Sadam, Assad,...
Dân chúng trên thế giới chưa bao giờ trải nghiệm một giai đoạn chưa từng có trong lịch sử loài người. Các nơi đều chạy theo văn hoá tây phương từ khoa học đến kinh tế. Mọi nơi trên thế giới đều có bán Coca Cola, MacDonalds’, xem phim Hollywood, nghe nhạc Rap,….
Khoa học tây phương đã giúp các nước trên thế giới; tây y đã trị được nhiều bệnh ngặt nghèo, dân chúng được ăn uống khá hơn qua các phát minh về nông nghiệp,… được biết theo thống kê của ngân hàng thế giới: năm 1945, sau đệ nhị thế chiến thì 75% dân số trên thế giới được xem là nghèo khổ, năm 1990 thì 30% mà ngày nay chỉ còn 10%. Lần đầu tiên, người dân trên thế giới có nguy cơ chết vì bội thực nhiều hơn là thiếu lương thực.
Dân trí toàn thế giới được nâng cao. Trong gia đình mình, bố mẹ, ông bà của mình chưa bao giờ cắp sách đến trường, đến đời mình được đi du học, xem như người đầu tiên tốt nghiệp đại học. Khi xưa, phải đi gánh nước, điện thì nơi có nơi không, về nông thôn là toàn xài đèn hột vịt hết. Nay thì mọi nơi đều có điện nước máy, thậm chí còn có điện thoại di động.
Dân trí cao vô hình trung tạo nên cuộc cách mạng tâm lý. Khi xưa, ông bà mình, bố mẹ mình không được đi học nên cứ tin vào số mệnh, khi đi học thì người ta tin tưởng vào tài sức, kiến thức của mình, phấn đấu để đi lên trong xã hội, thay vì kêu con sãi ở chùa thì quét lá đa. Em mình không được Việt Cộng cho đi học, nay có con tốt nghiệp đại học, có đứa tốt nghiệp ở đại học Hoa Kỳ, Pháp, con mình cũng tốt nghiệp đại học. Hy vọng đời cháu cũng tiếp tục.
Mình hay thắc mắc lý do tại sao người tây phương, đi chiếm các thuộc địa, xía vào chuyện nước khác. Tại sao họ không để các nước này tự xử, tự lo toan cho tương lai của họ. Có thể vì thiếu đất, muốn tìm châu báu, vàng bạc nhưng có lẻ vì theo đạo thiên chúa nên họ muốn mọi người trên thế giới trở về đạo. Ai cũng bình đẳng trước thiên chúa,… Một xứ như Úc Đại Lợi xa xôi đối với Anh Quốc nhưng họ cũng đi xa, vượt đại dương để chiếm đóng.
Trong một buổi tiếp kiến tại Bắc Kinh, một lãnh đạo cao cấp của Trung Cộng, đón tiếp Tom Friedman của tờ báo NYT, tác giả cuốn “The World is flat”, Martin Wolf của Financial Times,… Lãnh đạo cao cấp của Trung Cộng nói nếu đọc NYT, chỉ Tom Friedman và FT chỉ Martin Wolf thì chúng tôi sẽ tưởng ông Trump là một tên ngu xuẩn.
Sau đó lãnh đạo người Tàu nói: “You Americans are too late. We’re too big to be pushed around anymore.” Ông Friedman có viết bài: “China deserves Donald Trump”. Gần đây có viết một bài về mậu dịch, yêu cầu hai bên đàm phán lại. Ông này có viết cuốn: “thank you to be late” rất quan trọng cho những ai có chưa hiểu những gì đang và sẽ xẩy ra chung quanh ta.
Báo chí phương tây làm hại đọc giả, tạo nên một tình hình không đúng sự thật. Mình không biết có phải là chiến lược của tây phương, tô vẽ ông Trump như một tên khùng điên nhưng lãnh đạo của Trung Cộng không nghĩ ông Trump ngu xuẩn như báo chí phương tây mô tả trên báo chí và truyền hình. Thương lượng với một người cá tính như ông Trump rất khó, tương tự như Khrushev ngày xưa. Bỏ một chiếc giày trong cái cặp, rồi rút ra trong hội nghị, đập trên bàn, kêu chúng tôi sẽ chôn sống quý vị. Đa số là đóng kịch nhưng nếu ai không quen thương lượng sẽ nghĩ họ khùng điên.
Trong cuốn sách “you can negotiate anything” , tác giả Herbert Cohen có nói đến chiêu trong thương lượng thường được gọi là “Bad Cop Good Cop”, (công an xấu và công an tốt) mà ông Trump đã kể trong cuốn “Art of the Deal” mà mình đọc khi mới đến Nữu Ước. Ông ta kêu sẽ tăng thuế hải quan với Mễ tây Cơ, (chiêu Bad Cop) khiến tổng thống xứ này chửi bới rồi phái đàn em đi thương lượng phía sau (Good Cop) , đệ tử của Trump kêu các vị nên thương lượng với chúng tôi tốt hơn còn ông Trump thì khùng khùng lại mang tiếng với quốc dân. Mễ tây Cơ đồng ý đem quân đội đến biên giới, xua dân tỵ nạn,…thế là ông Trump kêu hoản vụ tăng thuế.
Mình hay dùng chiêu này khi đi mua đồ với vợ mình. Mình cứ la hét rồi bỏ đi khiến đối tác quýnh lên vì mình la to trong tiệm, “Bộ muốn ăn gian tôi?” khiến thiên hạ nhìn, rồi bỏ đi. Không có mình thì không bán được trong khi vợ mình xin lỗi về hành vi của thằng chồng mất dạy, rồi deal với giá mình muốn. Sau đó thì gọi mình kêu OK trở lại, ký tên. Mình là Bad Cop, còn đồng chí gái là Good Cop. Xong om
Mình sống ở Hoa Kỳ nên đọc sách báo hay dân tình người Mỹ đều nghĩ xứ mỹ là số một trên thế giới như trong cuốn sách “The Ugly American” khiến thiên hạ chán ghét.
Cựu ngoại trưởng Henry Kissinger, người đã bán đứng miền nam Việt Nam, bỏ Đài Loan để buôn bán với Trung Cộng, có nói trong cuốn “World Order” là ông ta không ngờ Trung Cộng đã trở thành như hôm nay. Người ta hy vọng Trung Cộng theo chế độ dân chủ như Nga sô hay các nước cộng sản cũ. Te tua, vô tổ chức như đa số các nước muốn thành lập chế độ dân chủ, để các tây tài phiệt Hoa Kỳ kiếm chác, làm ăn như ở các nước khác.
Nga Sô sau khi bãi bỏ chế độ cộng sản thì nhảy theo chế độ Dân Chủ ngay khác với ý định của Gorbachov. Ông này bị coi như khoá sổ. Các cựu đảng viên cộng sản thi nhau mua rẻ các công ty quốc doanh được tư hữu hoá, làm giàu trong khi các người nga bình thường chịu nhiều thiệt hại về kinh tế và tinh thần.
Các nước cộng sản, chuyển đổi qua chế độ dân chủ rất hổn loạn lúc đầu như Nam Tư. Hàng xóm hôm qua, hôm nay chém giết nhau, phân chia thành lập nhiều nước, Nga Sô cũng te tua. Từ ngày xụp đổ, theo thể chế dân chủ thì người nga chết sớm, số tử vong của thiếu nhi gia tăng, phụ nữ sinh đẻ ít lại khiến người ta lo ngại cho tương lai của xứ này. Người ta kêu Nga Sô coi như xong vào năm 2050.
Có lẻ vì vậy mà khi các sinh viên Trung Quốc, biểu tình đòi tự do, dân chủ ở quảng trường Thiên An Môn khi ông Gorbachov thăm viếng, có thể Đặng Tiểu Bình, có nói chuyện với Gorbachov nên ra lệnh quân đội tàn sát sinh viên biểu tình. Tây phương làm ngơ vì muốn làm ăn. Họ dùng chiêu bài nhân quyền để thương lượng, còn ai chết mặc ai. Họ đã bán đứng Đông Dương, Đài Loan để bán coca cola cho Trung Cộng. Hình ảnh sinh viên gục ngã xem rất man rợ. Nếu người Tàu chiếm Việt Nam thì cũng đem người Việt ra bắn tương tự khi họ tràn qua biên giới năm 1979. Có lẻ còn tàn độc hơn Việt Cộng.
Từ 1990 đến nay, có một biến động xẩy ra khiến Hoa Kỳ đổi chiến lược về tương lai là vụ khủng bố 9/11. Tây phương chuyển qua, thay thế đối thủ Liên Xô bằng quân Khủng Bố. Hoa Kỳ tìm cớ để đánh Iraq rồi bị sa lầy tại Á Phủ Hản, Syrie , Iraq,… bộ máy chiến tranh mỹ gia tăng khủng khiếp, có trên 800 căn cứ quân sự trên thế giới. Năm cuối cùng tại vị, tổng thống Obama, khôi nguyên giả Nobel hoà bình, đã cho bỏ bom 20,000 tấn khắp nơi, cho biệt kích mỹ đánh phá khắp nơi,…
Mình không biết các nước tranh đua với Hoa Kỳ và tây phương có giúp đỡ tài chánh hay súng ống cho nhóm khủng bố hay không vì xem truyền hình thì đa số họ sử dụng xe tải Toyota, chạy trong sa mạc, trang bị súng đại liên,…
Cựu tổng tư lệnh Bắc Đại Tây Dương, Wes Clark kể là sau 9/11, ông ta được triệu về bộ quốc phòng, được cho biết bộ quốc phòng Mỹ có chương trình đánh 7 nước. 18 năm sau, chỉ còn Ba Tư là nước chưa bị đánh phá, gây tan tóc. Dạo này, Hoa Kỳ đem 1,500 quân đến vùng này. Chiến hạm tuần tiểu trong khi hai bên khẩu chiến.
Có hai trường hợp đáng được nghiên cứu: Syrie và Miến Điện. Cả hai chế độ đều độc tài. Thay vì đem quân, đánh bom như ở Syrie, ASEAN đã đón nhận Miến Điện làm thành viên của hội. Từ từ khi đám quân phiệt Miến Điện giao tiếp với nước ngoài, họ thấy sự điên khùng của họ, sự bất tài của họ nên thả bà thủ lãnh đối lập, rồi từ từ nới lỏng chính trị để xây dựng một nền dân chủ trong trật tự. Trong khi đó, Hoa Kỳ bom Syrie, Iraq, Á Phủ Hản, Lybia, Yemen,…khiến dân tình đau khổ, can qua.
Tiền đốt ở Trung Đông trên gần 1,000 tỷ, có thể tạo dựng một xã hội Hoa Kỳ khá hơn ngày nay thay vì có đến 47% người dân ăn trợ cấp. Trong khi đó cũng năm 2001, Trung Cộng được gia nhập WTO, đem 900 triệu nhân công rẻ vào với những lợi khí, làm mất công ăn việc làm của người Mỹ. Đó là yếu tố chính khiến Hoa Kỳ thua Trung Cộng ngày nay về mặt kinh tế.
Hoa Kỳ có 360 triệu người dân mà đến 47% dân số ăn trợ cấp trong khi người Tàu có đến 900 triệu nhân công làm việc ngày đêm thì theo đường dài sẽ khó cạnh tranh với Trung Cộng. Các lãnh đạo ở á châu ngày nay đa số đều tốt nghiệp các đại học Hoa Kỳ hay Anh Quốc. Họ nói anh ngữ rất rành, không cờ lờ mờ vờ.
Attila the Hun, một nhân vật thời đế quốc La Mã, hoàng tử bị bắt làm con tin ở thủ đô La Mã, học tập văn hoá, chiến lược của La MÃ, sau đó ông ta trốn về nước và dấy binh, đánh đế quốc La Mã xiểng niểng. Khi xưa để tránh can qua hay sợ chư hầu đánh mình, các triều đình đều yêu cầu các ông vua nước nhỏ, đưa con trai đầu đến thủ đô để học hỏi, xem như làm con tin vì lạng quạng họ giết con của vua các nước nhỏ ngay.
Có đặc điểm là khi các nước tây phương chiếm đóng các thuộc địa, thì cho một số người thuộc địa theo học chương trình của họ tại nước sở tại hay cho du học tại mẫu quốc. Mấy người này học Égalité, Liberté, Fraternité xong thì quay lại cầm súng chống họ, đưa đến phải trao trả độc lập lại cho người bản xứ. Ben Bella của Algerie, Võ Nguyên Giáp của Việt Nam, Gandhi của Ấn Độ, Tôn dật Tiên của người Tàu,…
Ngày nay cũng tương tự, Hoa Kỳ đào tạo mỗi năm 275,000 du học sinh từ Trung Cộng, 200,000 từ Ấn Độ trong khi đó Goldman Sachs của Hoa Kỳ lại tiên đoán vào năm 2050, kinh tế Trung Cộng sẽ là số 1, và kinh tế Ấn Độ sẽ là số 2 và Hoa Kỳ sẽ là số 3 trên thế giới. Trên thực tế, theo ngân hàng thế giới thì từ năm 2014, kinh tế của Trung Cộng đã là số 1 trên thế giới nếu tính theo hối đoái của Nhân Dân Tệ. Hoa Kỳ hay kêu Trung Cộng hạ giá đồng tiền của họ, thao túng ngoại tệ, thay vì một đôla ăn 5 nhân dân tệ thì họ cho lên 8, 10 và đánh thuế khá cao sản phẩm của Hoa Kỳ.
Nếu tranh nhau thì Hoa Kỳ không nên đào tạo người Tàu để họ biết hết yếu điểm của mình để tranh đua trong cuộc chiến chạy đua về công nghệ.
Du học sinh Trung Cộng và Ấn Độ học xong lại trở về nước, có một thiểu số chọn ở lại. Họ học cách làm việc, tư duy của người Mỹ rồi cộng thêm văn hoá trung hoa, Ấn Độ sẽ tạo nên nhiều điều có thể rất hay trong tương lai. Mình có tên bạn người Tàu, du học sinh rồi ở lại, kêu mấy tên bạn học của hắn ngày nay, bên tàu trở thành tỷ phú hết.
Tổng thống Obama kêu là Hoa Kỳ thiếu độ 50,000 kỹ sư/ năm. Ấn Độ hàng năm sản xuất 1.5 triệu Kỹ sư trong khi Trung Cộng có 3 triệu tốt nghiệp đại học hàng năm. 40 năm qua, người Tàu sống trong một thời kỳ cực kỳ thịnh vượng nhất lịch sử 4000 năm của họ. Người ta nói đến thời vua Nghiêu Thuấn chi đó nhưng thời đó là thời ăn lông ở lỗ. Chả có gì để cướp.
Dân số người Tàu đông gấp 4 lần Hoa Kỳ, người ta nói nếu người Tàu chỉ làm 25% năng suất của người Mỹ thì đã bằng Hoa Kỳ nhưng trên thực tế, người Tàu làm việc ngày đêm, họ lại học hỏi được cách thức làm việc của người Mỹ tại các đại học mỹ nên không chóng thì chày, chính phủ mỹ không đổi hướng thì chắc chắn sẽ thua Trung Cộng trong nay mai.
30 năm qua, người Tàu đã chế được phi cơ, phóng phi thuyền của họ lên mặt trăng. Có thể nói họ ăn cắp kỹ thuật công nghệ của tây phương nhưng với mấy triệu du học sinh trở về từ Hoa Kỳ, những thành tựu của họ quá nhanh chóng ngoài sức tưởng tượng và có thể tương lai, chắc chắn họ sẽ qua mặt Hoa Kỳ nếu người Mỹ không chịu thay đổi tư duy. Thêm nữa, người Mỹ gốc á châu lại bị hạn chế khi vào trường đại học.
Mình gặp hai du học sinh việt đang học tiến sĩ ở Nhật Bản, kêu là ra trường về Việt Nam không được dùng nên lo, không biết có nên xin ở lại Nhật Bản. Đọc một bài của tiến sĩ Tuấn Nguyen, một người Úc gốc Việt, đi vượt biển, rất thành công tại Úc Đại Lợi về sự cách biệt của Thái Lan và Việt Nam.

So sánh giữa Việt Nam và Thái Lan

Việt Nam thắng Thái Lan trong trận túc cầu hôm qua là một sự kiện đẹp trước Tết. 

Nhưng chúng ta cũng đừng tự mãn, mà hãy nhìn vào các chỉ số khác để có lí do cố gắng nhiều hơn nữa:

Dân số (2023)

* Việt Nam: 98.9 triệu

* Thái Lan: 71.8 triệu

Tổng GDP (2023)

* Việt Nam: 429.7 tỉ USD

* Thái Lan: 514.9 tỉ USD

Thu nhập bình quân đầu người (2023)

* Việt Nam: 4282 USD

* Thái Lan: 7336 USD

Xuất cảng gạo (2022):

* Việt Nam: 3.46 tỉ USD

* Thái Lan: 4.29 tỉ USD

Tuổi thọ bình quân (2022)

* Việt Nam: 74.6 năm

* Thái Lan: 79.7 năm

Tỉ lệ tử vong ở trẻ sơ sanh (tính trên 1000 trẻ mới sanh, 2022)

* Việt Nam: 16.2

* Thái Lan: 7.0

Số bài báo khoa học công bố quốc tế (2024)

* Việt Nam: 13,893

* Thái Lan: 20,2190

Đại học hàng đầu của Việt Nam (QS, 2024)

* Duy Tan: hạng 495

* Tôn Đức Thắng: 711-720 

* ĐH Quốc Gia Hà Nội: 851-900  

* ĐH Quốc Gia HCM: 901-950

Đại học hàng đầu của Thái Lan (QS)

* Chulalongkorn University: hạng 229

* Mahidol: 368

Chỉ số hạnh phúc (World Happiness Index, 2023)

* Việt Nam: hạng 54 trên thế giới

* Thái Lan: hạng 58 trên thế giới

Việt Nam đông dân hơn, nhưng thua kém Thái Lan về kinh tế, thu nhập bình quân, tỉ lệ tử vong, nghiên cứu khoa học, giáo dục đại học, v.v. Tuy nhiên, chúng ta hạnh phúc hơn Thái Lan!

Đọc báo ngoại quốc về Việt Nam, thì được biết các công ty tàu đầu tư vào Việt Nam rất nhiều. Có chủ người Tàu kêu là ở bên tàu chỉ cần mướn 3 người Tàu, ở Việt Nam thì phải mướn 5 người Việt cho một công việc tương đương. Cho thấy năng suất lao động người Việt thua kém người Tàu rất xa.
Chính phủ Hoa Kỳ chỉ có 1.5 tỷ đô để nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo trong khi Trung Cộng có đến 145 tỷ với những tiến sĩ kỹ sư tốt nghiệp các trường đại học danh tiếng Hoa Kỳ. Ngày Tây phương lo sợ vì Trung Cộng đã qua mặt về AI.
Khi cuộc khủng hoảng kinh tế Hoa Kỳ xẩy ra năm 2009, chính phủ Obama gửi ngay sứ thần sang Trung Cộng, xin người Tàu tiếp tục mua công khố phiếu của chính phủ Hoa Kỳ. Người tàu kêu không muốn mua nhưng họ mắc phải lỗi lầm lớn là giúp Hoa Kỳ thoát cơn khủng hoảng tài chánh này.
Có lẻ kinh tế Trung Cộng dựa vào xuất cảng qua Hoa Kỳ và chính phủ mỹ cần Trung Cộng mua công khố phiếu của họ như Nhật Bản từ trước đến nay. Đại loại mua bán của Trung Cộng và Nhật Bản với Hoa Kỳ là: người Tàu và Nhật sản xuất tivi, áo quần đem bán cho người Mỹ. Người mỹ in công khố phiếu trả cho họ, như tờ giấy nợ sẽ trả trong vòng 10 năm, 20 năm,…
Do đó khi người Mỹ ngưng nhập cảng thì người Tàu hay Nhật Bản ngọng. Kinh tế Nhật Bản một thời lên như điên, tưởng sẽ qua mặt Hoa Kỳ rồi người Mỹ kêu người Tàu sản xuất rẻ hơn khiến kinh tế Nhật Bản èo eo lại. Trong cuộc chiến mậu dịch Trung Cộng thử bán 20 tỷ mỹ kim cổ phiếu của Hoa Kỳ mà thiên hạ gọi là “Nuclear Option” để thử Hoa Kỳ nhưng chưa có kết quả cụ thể.
Người tàu đâm ra tự tin, tự nhủ nay họ có thể làm chủ tình hình, có thể ép buộc Hoa Kỳ làm theo ý họ nên tiếp tục mua công khố phiếu của Hoa Kỳ. Nếu họ ngưng mua là nền tài chánh của Hoa Kỳ năm 2009, 2010 đã banh ta lông hoàn toàn. Sau vụ đó, mình thấy xuất hiện cuốn sách “Dealth to China” mà trong một seminar về tài chánh, mình được tác giả tặng cuốn sách này vì mình là người duy nhất trả lời đúng câu hỏi của ông ta. Người gốc as châu độc nhất trong buổi họp. Kinh
Từ đó thấy xuất hiện chiêu bài chống Trung Cộng trên báo chí truyền thông Hoa Kỳ. Thông tin về sự độc hại của sản phẩm tàu,… Đến năm 2016 thì định hướng này lên cao và ông Trump đắc cử. Ai có tài liệu về vụ này thì cho em xin.
Là người Việt, ai cũng lo bị người Tàu đô hộ lại nhưng phải cần có một cái nhìn khách quan về tình hình hiện nay. Ông Trump mới lên đã bị đảng Dân Chủ đánh tơi bời, đòi truất phế, không biết có tái đắc cử lại không trong khi Tận Cập BÌnh được phong làm hoàng đế suốt đời. Cũng có thể người Tàu cho tiền đám đại biểu quốc hội Mỹ, kêu đánh ông Trump tời bời hoa lá. Người Tàu có thời gian với họ để thi hành các hoạch định của họ đến năm 2050.
Trong khi đó thì đảng Dân Chủ lại cứ theo chương trình xã hội chủ nghĩa, bảo vệ môi trường xanh,…thì khó mà đối đầu với Trung Cộng và Ấn Độ. Đó cũng là tư duy của ngoại trưởng Kissinger. Giai đoạn này cũng tương tự những năm cuối cùng của đế quốc la mã. Ngày nay chiến tranh qua kinh tế, kỹ thuật, văn hoá không phải đem quân đánh chiếm đất đai. Ngân sách quốc phòng Hoa Kỳ cao ngất ngưỡng mà mới đây quốc hội biểu quyết thêm 747 tỷ đô la dù mình có tìm cách xem số tiền này dùng để làm gì, cũng không ra. Ông Trump bỏ chương trình sửa chửa lại hạ tầng cơ sơ, cầu cống của Hoa Kỳ được xem là 75% cần tân trang lại.
Gần đây, chúng ta thấy kinh tế của Đức quốc banh ta lông, quốc chội kêu gọi thủ tướng từ chức. Lý do là nền chính trị của họ dựa trên một chủ thuyết Môi Trường Xanh của Đảng Xanh. Họ phá bỏ tất cả các trung tâm nguyên tử lực, phát điện cho nền kỹ nghệ và người tiêu dùng. Đổi lại, họ bắt phải xài năng lượng xanh như mặt trời, gió,… và ga nhập cảng rất rẻ từ Nga. Nga xâm chiến Ukraine thì NATO chống cự, Hoa Kỳ chơi cha thiên hạ phá nổi đường dẫn ống ga từ Nga qua Đức quốc và các xứ khác ở Âu châu, nay Ukraine cấm không cho đường ga qua xứ họ nữa. Lần đầu tiên tỏng lịch sử kinh tế Đức quốc, họ sa thải nhân viên của các hãng xe hơi như Volkswagen, Mercedes Benz,… mình xem phim tài liệu , bộ trưởng kinh tế Đức quốc, kêu Wir sin Kaput!
Chính phủ Biden cũng khơi khơi chơi theo con đường này, cấm không cho bơm dầu lửa, bắt năm 2035, xe hơi hoàn toàn chạy bằng điện hay ga. Khiến vật giá leo thang, lạm phát. Nay ông Trump lên thì chưa chắc đã hết lạm phát vì gái chỉ có lên chớ không bao giờ xuống. Nhưng hy vọng xăng sẽ giảm cho bà con nhờ.
Lịch sử có thể sẽ được viết ngoại trưởng Kissinger, một người ái mộ ngoại trưởng Metternich của đế quốc Áo và ngoại trưởng Talleyrand của Pháp quốc, là người đã đưa đế quốc Hoa Kỳ đến sự suy tàn và giúp Trung Cộng lên ngôi bá chủ thế giới. Với thời gian, mình thấy cách nhìn của ông Zbigniew Brzezinski cựu cố vấn an ninh quốc phòng của Hoa Kỳ, thầy của ngoại trưởng Madeleine Albright đúng hơn ông Kissinger. Chính quyền Reagan áp dụng tư duy của ông ta để chống lại Liên Xô và cuối cùng đã làm tan rã khối này, chấm dứt cuộc chiến tranh lạnh. Mình không biết ai là người đứng sau chính phủ Trump để đối đầu với Trung Cộng hiện nay. Ai biết cho mình xin. Thông thường là người vô hình, không tuyên bố trước đám đông.
Xem lại nền Dân Chủ của Hoa Kỳ, từng là đuốc sáng của thế giới, các quốc gia noi theo để đạt được sự thịnh vượng. Như ông Jefferson đã lo sợ khi viết bản hiến chương Hoa Kỳ. Nền dân chủ có thể bị mua chuộc. Ngày nay, chúng ta thấy chế độ dân chủ giúp đem lại tự do cho người dân nhưng lại bị mua chuộc. Các đại biểu quốc hội ở cấp tiểu bang hay liên bang đều cần tiền để ứng cử. Điển hình ông Bernard Sanders, thượng nghị sĩ, cả đời không đi làm, kêu gọi xây dựng xã hội chủ nghĩa mà tài sản lên trên 2 triệu đô, bà Pelosi, làm dân biểu từ mấy chục năm nay, có gia sản lên trên 160 triệu, dù họ kêu gào xã hội chủ nghĩa. Bà ứng cử viên tổng thống Warren ở trong một biệt thự giá 2.5 triệu đô nhưng vẫn lên tiếng bảo vệ giai cấp thợ thuyền.
Chế độ dân chủ với thời gian chỉ giúp một số người hiểu cách hoạt động và làm lợi cho chính mình. Từ 30 năm qua lương bổng của nhân công mỹ không thay đổi nhiều, ngược lại các người làm chủ, giám đốc thì được trả lương gấp mấy trăm lần nhân công. Dần dần khoảng cách lợi tức của người Mỹ quá xa, gây nên căm phẩn giữa người nghèo. Để tránh bạo loạn như những năm 1966, họ cho trợ cấp người nghèo, dần dần biến thành phần này thành những ký sinh trùng, vô hình trung biến họ thành một giai cấp vô dụng, không muốn làm gì cả thêm vấn nạn sì ke ma tuý lan rộng khắp mọi giai cấp, tầng lớp xã hội của Hoa Kỳ. American Dream trở thành “American Nightmare”.
Nghe kể người được tổng thống Obama cử đi thương thuyết với Ba Tư về hiệp định Hạch Nhân, bật khóc khi đối tác Ba Tư thay đổi ý kiến. Người theo đảng dân chủ đa số không làm ăn, trí thức nên khó thương thuyết trong khi những tên thuộc đảng Cộng Hoà, đa số là dân làm ăn nên hiểu cách “make a deal”. Họ sẵn sàng “Walk away” nếu không đạt được những gì họ muốn.
Vụ họp mặt với Kim Ủn ở Việt Nam, ông Trump “walk away” khi Kim thị nghe lời Trung Cộng, đoán vụ điều trần của chánh án Mueller, ông Trump sẽ bị áp lực, sẽ nhất trí những đòi hỏi của họ Kim để ký hiệp ước. Cuối cùng nghe nói ông ta bắn người khuyên ông ta đòi hỏi thêm yêu sách làm mất mặt ông ta.
Dù không thích người Tàu nhưng phải công nhận là lãnh đạo của họ, mỗi ngày đều nghĩ cách tăng trưởng nước họ, biến thành một kinh tế mạnh nhất thế giới, đàn áp các sắc dân thiểu số đòi ly khai. Giới lãnh đạo của Trung Cộng ngày nay rất giỏi, tốt nghiệp các đại học Hoa Kỳ. Mình nghe nói chuyện của cố vấn tài chánh của Tập Cận BÌnh, xuất thân từ đại học Princeton rồi học cao học Harvard kinh tế toàn là Ph.D không, để hiểu người Tàu suy nghĩ về thế giới ngày mai.
Nghe nói 70% dân số, sinh sống tại Tây tạng là người Hán. Trong khi ở Việt Nam, lãnh đạo chỉ biết nghĩ cách xổ số bán kiếm tiền, xây tượng đài người mẹ Việt Nam anh hùng chi đó để bỏ túi. Thành phần lãnh đạo tương lai cuả đất nước phải được nâng điểm rất nhiều mới đậu, cho thấy tương lai Việt Nam không mấy sáng sủa. Nhất là nợ công như chúa chổm.
Mình về Đàlạt, thấy 50% dân chúng là người từ miền bắc vào. Nay mai Trung Cộng sẽ cho người của họ sang Việt Nam lập nghiệp. Hiện nay đã có những biệt khu dành cho dân họ, cấm người Việt lai vãng.
Trong cuộc chạy đua ở thế kỷ 21 này, Việt Nam cần có những người tài giỏi để quản lý đất nước. Việt Nam cần bỏ chế độ lý lịch, ai giỏi được đi học cao và được lãnh đạo. Lâu lâu, mình có nhận thư của bạn bè gửi cho đọc mấy lá thư từ Việt Nam. Có nhiều người rất giỏi, họ viết với tâm huyết. Mình đoán có rất nhiều người tài giỏi nhưng có lẻ vì lý lịch, không có đảng tịch nên chả làm gì được, bất lực trước thời cuộc.
Nghe bà đại biểu nào nói là chạy tiền cả triệu đô mới được vào quốc hội. Bà ta có sổ thông hành Malta, chắc đầu tư mấy trăm ngàn đô ở đảo này (xem bài mua Passport).
2050 là xem như còn 30 năm nữa. 30 năm vừa qua thế giới đã thay đổi quá nhiều với vận tốc chưa bao giờ lịch sử được trải nghiệm. 30 năm tới, năm 2050 còn thay đổi nhanh hơn nữa vì công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo mà Việt Nam không để những người tài giỏi ở Việt Nam điều hành đất nước thì chắc chắn sẽ không có cơ hội sánh vai cùng thế giới.
Ngay chính Tân Gia Ba ngày nay còn phải lo sợ, bị bỏ rơi phía sau. Họ phải tổ chức các cuộc hội thảo để những người tài của xứ họ nêu ra những vấn đề hiện nay mà nước họ đang gặp phải để cải thiện, để không bị bỏ rơi sau Trung Cộng, Ấn Độ và Tây Phương.
Xong om
Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 
Nguyễn Hoàng Sơn 

Một ngày đầu năm

 Ngày đầu năm

Sáng sớm chở con gái ra phi trường đi chơi ở Costa Rica. Sắp sửa đi thì đồng chí gái dậy, muốn đi theo. Thấy lòng mẹ thương con, ít khi nào đồng chí gái thức giấc vào 6:00 giờ sáng nhưng con đi phi trường nên gắng dậy đi theo để tiễn con. Mình tính đi vườn để lấy cái hên đầu năm đi cày cả năm đi cày thì đồng chí gái kêu ở nhà vì phải đi ăn tiệc đầu năm Liên trường học gì đó. Thôi ngưng làm nông dân một buổi, ăn bữa giỗ lỗ bữa cày, đi làm bảo vệ đồng chí gái một sáng đầu năm.

Ban hợp xướng Trưng Vương có mặt đồng chí gái.

Mình không biết có bao nhiêu trường học khi xưa, liên kết để tổ chức buổi họp mặt này vì không thấy tờ chương trình. Hình như họ cũng gây quỹ cho thương phế binh tại Việt Nam thì phải. Nhìn chung thì 85% là phụ nữ, còn lăn tăn vài ông chạy vòng vòng chụp hình cho mấy bà. Cụ bà vẫn đẹp sao, cụ ông vẫn đẹp sao, dù hàm răng không còn chiếc nào, dù thân thể còm nhom như là con cóc, dù cho bước đi vô cùng khó nhọc nhưng vần cầm máy hình xeo-phi. Mặc ai hát trên sân khấu phe ta xeo phì. Dạo mình mới sang Hoa Kỳ thì đi đến mấy chỗ Tết kiểu này thì 95% là đàn ông, lác đác vài cô đang tìm cách đuổi mấy tên bu lại bên cạnh như ruồi. Cho thấy thế hệ trên 6 bó, có chồng tiêu diêu miền cực lạc khá nhiều hay không đi đứng nổi ở chỗ này.


Đang đi lấy nước trà cho đồng chí gái thì có ai gọi tên, quay lại, hoá ra cô bạn học cũ ngày xưa ở Đà Lạt. Cô này cũng khá vui. Khi xưa, cô ta và anh chồng, đại diện nhà trai đi hỏi vợ cho mình. Cô ta bảo ông đừng có giới thiệu tôi là mẹ ông nhé. Lý do là mình có dẫn một đối tượng đến gặp cô bạn lần đầu tiên ở vùng Bôn-sa. Ra về, đối tượng kêu bạn anh mà sao em thấy giống như bạn của má em. Chán Mớ Đời 


Sau khi hỏi vợ cho mình xong thì cô nàng biến mất đến 20 năm sau, đi ăn cưới cháu người bạn, gốc Đà Lạt. Trên sân khấu, họ giới thiệu ca sĩ NH, mình nhìn lên sân khấu thấy bà nào thấy quen, như đã gặp ở đâu. Hỏi đồng chí gái thì mụ vợ kêu bạn anh chớ ai trồng khoai đất này. Từ đó mới có điện thoại di động, liên lạc lại. Tháng trước, cô nàng gửi cho cái USB của băng nhạc Mùa Thu mới thực hiện năm 2024, nghe cũng phê lắm. Ở Đà Lạt, trong lớp đâu thấy cô nàng hát hò gì đâu. Ngày xưa, mình tổ chức văn nghệ cho trường, đâu có thấy cô nàng làm ca sĩ xung phong. Lâu lâu cô nàng điện thoại hỏi sao thấy đồng chí gái đi dự lễ gì đó mà không thấy ông. Mình nói đâu biết, bà vợ đi đâu thì bà đi, chớ có báo cho mình biết. Ngược lại mình đi đâu thì phải xin phép, đi thưa về trình cho phải đạo làm chồng nhân dân ưu tú. Đứng chụp hình với cô nàng và đồng chí gái xong thì nghe ai kêu, quay lại thấy anh bạn quen gốc Hà Nội, du học sinh tại Liên Xô, nay chạy qua Hoa Kỳ làm công dân Hoa Kỳ, kiểu đánh cho Mỹ cút ngụy nhào, nay chạy qua Mỹ đánh cho Mỹ nhào như ngụy khi xưa luôn. Đúng lúc trên sân khấu, ban hợp ca đang hát Chiến Sĩ Vô Danh của Phạm Duy,:


Mờ trong bóng chiều một đoàn quân thấp thoáng,

Núi cây rừng lắng tiếng nghe hình dáng,

Của người anh hùng lạnh lùng theo trống dồn,

Trên khu đồi hoang in trong chiều buông.


Ra biên khu trong một chiều sương âm u, âm thầm chen khói mù,

Bao oan khiên về đây hú với gió, là hồn người Nam nhớ thù.

Khi ra đi đã quyết chí nuôi căm hờn, muôn lời thiêng còn vang,

Hồn quật cường nguyền mang đến phút chiến thắng, sầu hận đời lấp tan.


Gươm anh linh đã bao lần đẫm/vấy máu,

Còn xác xây thành, thời gian luống vô tình.

Rừng trầm phai sắc, thấp thoáng tàn canh,

Ôi người chiến sĩ vô danh.


Mình hỏi bác đi đây, ở chỗ bọn phản động, tàn dư con cháu ngụy quân ngụy quyền thế này. Anh ta kêu vợ anh ta nói là có ông đi nên tôi mới đi theo, rồi kêu anh ta thích không khí ngụy quân ngụy quyền. Anh này gốc gác lớn ở Hà Nội, nếu về Việt Nam thì có thể làm chức ít nhất thứ trưởng. Nghe kể sau khi Liên Xô tan rã thì có một nhóm độ 70 du học sinh ở Liên Xô không chịu về khiến Hà Nội điên đầu vì con ông cháu cha không. Nay đều chạy sang đây, vào công dân Mỹ hết, xem Hoa Kỳ là chùm khế ngọt, cho tôi ăn hamburger mỗi ngày. Thật ra mấy người này họ sinh ra ở Hà Nội, rồi du học ở Liên Xô nên họ hiểu sự thật về chủ nghĩa cộng sản, nên không về Việt Nam, ở lại Liên Xô làm ăn khá lên, có tiền là đầu tư vào Hoa Kỳ theo diện EB-5.


Anh ta kêu tôi nhớ ông lắm nên cứ phải vào bờ lốc Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen để đọc. Mình kêu bác này lạ, sao lại đi đọc bờ lốc của em. Em là sản phẩm của chế độ ngụy quân ngụy quyền, của thực dân Pháp và bọn Sài lang đế quốc Mỹ mà bố mẹ các bác lên án, suýt tý nữa là thủ tiêu ông cụ em ngoài quê, phải trốn vào Nam. Rồi 20 năm sau lại cho ông cụ em đi cải tạo đến 15 năm. Anh ta cười kêu đó là thế hệ của bố mẹ tôi, không dính dáng gì đến tôi cả. Tôi không có nợ máu với nhân dân miền nam.


Quay qua lại gặp anh bạn mà mình đã có kể chuyện tình môn đăng hộ đối của anh ta. Bố mẹ cấm cản đến 19 năm sau mới gặp lại đôi mắt người xưa. Thế là nối vòng tay lớn từ Tây qua Mỹ với người tình năm xưa. Anh này rất được mấy bà thích vì có tên cực kỳ hoành tráng đó là Cường Dương. Cứ gặp anh ta là mấy bà hỏi mua thuốc cho ông chồng già.


Sau khi mấy ban nhạc đại diện các trường trung học khi xưa lên trình diễn. Thật ra đa số đều thâu trước, rồi mấy bà nhép nhép líp singing cho thiên hạ vỗ tay, ông chồng chụp hình với nụ cười hoàng hôn toả nắng rồi xuống. Đến phần dạ vũ thì mình đi về. Người nào hát trực tuyến thì âm thanh bú xua la mua.


Nằm nghỉ một chút xong thì đi gặp một anh chàng gốc Jordan. Mình có ghé nhà bố mẹ anh ta ở Jordan khi ghé thăm xứ này. Mình hỏi thăm tình hình bố mẹ anh ta, vì nghe nói họ muốn sang đây, có giấy tờ thẻ xanh hết rồi. Anh ta cho biết, bà mẹ không thích ở đây, vì còn bà ngoại ở bên kia nên đã về lại. Tháng 4 qua lại. Mình nói thật ra nên để cho bố mẹ anh ta ở Jordan cho khoẻ, sang đây họ buồn, chết sớm. Anh ta cảm ơn đã cho biết vì con anh ta kêu bà nội, bà làm khó dễ cho cháu, bà phải học tiếng anh để bà cháu mới nói chuyện được với nhau. Nó lấy gú gồ dịch hơi lộn xộn gửi cho bà nội. Mình kể về bà cụ mình, cũng buồn vời vợi khi sang Hoa Kỳ nên đưa về Việt Nam cho bà cụ vui.


Anh chàng này hay hỏi mình về mua bán nhà cửa nhất là gia đạo. Anh ta đi học mấy khoá tài chánh rồi để dành tiền để mua nhà trong khi cô vợ lại muốn tậu nhà to hơn, nơi khu bảnh hơn. Thế là hai vợ chồng choảng nhau. Lý do là không hiểu ý định của nhau dù mỗi người đều lo muốn xây dựng tổ ấm và tương lai nhưng chưa đả thông tư tưởng. Mình đã từng trải vụ này. Mình thì muốn hà tiện tiêu xài để mua nhà cho thuê, mai mốt về già có tiền tiêu xài trong khi đồng chí gái thì muốn ở căn nhà đẹp đẽ. Trời thương mình mua được căn nhà tử tế cho mụ vợ nên tránh cãi vã sau này. 


Mình nói với anh ta là căn nhà rất quan trọng cho gia đình vì để xây tổ ấm, tạo dựng kỷ niệm vì nếu không một mai con cái lớn chúng sẽ rời nhà và không trở lại. Có kỷ niệm sẽ giúp chúng tìm lại những vết chân xưa. Anh ta đi gặp CFO với cô vợ để họ giải thích lý do tại sao để dành tiền giúp cô vợ hiểu thêm ý định của ông chồng tham gia dòng keo kiệt để mua nhà cho thuê. Nay vợ chồng đề huề, mình kêu kiếm nhà và chỉ căn nhà mình đang thương lượng ở Villa Park. Biết đâu anh ta sẽ mua được, mình đợi sửa căn nhà mới lấy lại hôm cuối năm, bán mới có tiền để thương lượng mua của bà. Thật ra có duyên mới mua được. Để xem, có Phước mới mua được chớ đâu phải khơi khơi.


Đang ngồi nói chuyện, bổng nhiên nói về cái bờ lốc do hai ông thần hay đọc bài của mình thực hiện, anh ta kêu đưa tin tức, rồi kêu chuyên viên kỹ thuật ở đâu bên Pakistan, gắn thêm phần chuyển ngữ. Vậy là mình có thể viết đủ loại, mấy tên Mỹ quen hay bạn bè ở Ý Đại Lợi, Hoà Lan, Pháp có thể đọc bờ lốc mình, chỉ cần vào bờ lốc, phía bên phải ở trên đầu có phần chọn ngôn ngữ. Nếu muốn con cháu đọc bằng anh ngữ thì chọn english, hay tiếng ả rập này nọ. Khỏe mấy ông Mỹ không còn kêu réo mình chuyển ngữ nữa. Hay mấy bà muốn cho con đọc, lại réo mình dịch qua tiếng anh. Tuy có thể không như mình viết nhưng có thể tạm ổn. Vậy là mấy cô bạn học Yersin khi xưa có thể đọc bài của mình, vì mấy cô kêu là không rành tiếng Việt. Kêu dịch ra tiếng Pháp. Thật ra dịch cũng khó sát nghĩa, phải viết lại theo tiếng Pháp hay tiếng anh vì mỗi ngôn ngữ có cách diễn đạt khác nhau nhất là mình hay tếu, mà tếu pháp ngữ thì thằng Mỹ không hiểu. Mình đâu có thì giờ ngồi viết đủ thứ tiếng. Nội một tiếng không là đủ oải rồi. Chỉ có khi nào mấy người Mỹ yêu cầu thì mình mới viết theo tiếng anh cho họ. Họ có bỏ gú gồ nhưng lối dịch của gú gồ khá buồn cười.


Sau đó mình về nhà gặp đồng chí gái đang xem ảnh chụp buổi lễ hội đầu năm liên trường rồi cười. Xong om


Sáng nay, nhận được tin nhắn của anh bạn gốc Bảo Lộc. Anh ta về thăm mẹ rồi lên Đà Lạt chơi thì có ghé nhà mình thăm bà cụ. Rất cảm động. Mình quen anh này qua Facebook.

Lại ghé quán cà phê của hai cô em gái ở đường Phan Đình Phùng, “Chez Nous”
Ghé nhà mình thăm bà cụ khiến mình rất cảm động. Chỉ quen nhau qua Facebook, mà anh ta lặn lội đi xa để thăm bà cụ mình.


Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn