Du lịch hay tham quan
Trong chuyến đi Âu châu vừa rồi, mình có cảm tưởng như một kẻ đi tìm lại những dấu vết chân xưa đã đi qua các thành phố La Mã, Barcelona..., những chỗ mà khi xưa mình đã từng dừng chân để vẽ. Mùi thơm của Pasta, những vị của gelato, tiếng nóihay những cử chỉ của người bản xứ đã khiến mình có thời, tính nhận nơi này làm quêhương thứ 3 sau Pháp....
Có gì khó tả vì những quang cảnh mà khi xưa, lần đầu nhìn thấy khiến mình sung sướng kinh ngạc khi đứng trước những di tích lịch sử đã học ở trường, ngồi vẽ như ngắm một tình nhân trong giấc ngủ mặc du khách xì xào xung quanh. Ngày nay, xứ Ý đa dạng hơn, nhiều chủng tộc lăn lộn trong cuộc sống giữa những dòng xe cộ chạy bạt mạng với những nề nếp, quy trình như lưu thông tại Việt Nam.
Khi xưa ít có người ngoại quốc sinh sống ở xứ này, người miền Bắc kỳ thị dân miền nam dựa theo lịch sử của nước này mới được thống nhất vào cuối thế kỷ 19. Ngàynay thì người di dân lậu sống rải rác buôn bán chợ trời, canh chừng cảnh sát để chạy trốn khiến một thiểu số kêu gọi trật tự xã hội qua những bích chương dán đầy tường ở phố của các phong trào cực hữu.
Trở lại Âu châu thì quang cảnh vẫn đó nhưng lòng mình không còn đón chào những đam mê độ nào. Cái nhìn của mình khác với cảm nhận ngày xưa. Có lẻ tuổi đời chồng chất thêm 35 năm, kinh nghiệm đời nhiều hơn. Có ai nói là có hai cách đi du lịch: vẽ hay viết lại cảm nhận của mình. Đi chơi về mình mới chợt nhận ra câu nóikia áp dụng cho trường hợp của mình.
Ngày xưa khi xem tranh của ông Paul Cezanne, mình thấy màu sắc khá lạ đến khi viếng thăm vùng Aix en Provence của Pháp, với những sắc màu của hoa Lavender thìmình chợt hiểu khi pha màu vẽ núi Ste Victoire. Tiếp tục đi xuống vùng Arles, ..nhìn phong cảnh thì mới hiểu ánh sáng của tranh Van Goh. Mang ba lô đi dưới nắng chang chang thì mình mới giác ngộ lí do ông này điên điên tàng tàng đến nổi phải cắt lỗ tai.
Khi xưa, đến La Mã hay Firenze, là mình phải đi xem những kiến trúc cỗ mà các cựu sinh viên trường cao đẳng quốc gia mỹ thuật, được chính phủ Pháp gửi đi tu nghiệp ở Villa Medici sau khi thắng giải La Mã (grand prix de Rome), vẽ lại trong thời gian họ lưu lại thành phố này rồi bắt chước vẽ lại. Ngày nay chỉ thông thả đi với vợ qua những chốn này như người bàng quang.
Đến nhà mấy người bạn, cô em, thấy vài tấm tranh của mình vẽ khi xưa được treo trang trọng trong phòng khách thì bao nhiêu kỷ niệm từ đâu ập về, hiện lại cánh buồm tuổi thơ của mình đầy mộng ước và khát vọng khiến mình không khỏi tiếc nuối một thời đã qua. Ngày nay không còn những đam mê về nghệ thuật, văn hoá chỉ nghĩ đến chuyện đầu tư kiếm tiền. Đồng chí gái luyện tôi thế đấy.
Có anh bạn kêu mày đi chơi vậy quá cực, tao đi chơi là theo tour để cho họ lo chỗ ăn chỗ uống. Mình cho là đi chơi như vậy như một kẻ đi tham quan, khám phá những cái lạ ở xứ người đều do người khác áp đặt, chỉ xem viếng do người khác bắt buộc mình phải xem. Xe ngừng mọi người nhảy xuống chụp vài tấm ảnh để chứng tỏ mình đã đáo trường thành là hảo hán. Nhìn các nhóm du khách đi theo một người cầm tấm bảng hay lá cờ, như đàn cừu, nghe người hướng dẫn kể vài giai thoại chỗ đang viếng thăm rồi đồng thanh xuýt xoa rồi gật đầu như vừa giác ngộ cách mạng. Khi xưa mìnhtừng làm nghề hướng dẫn viên này.
Hôm trước, gặp bà bạn của đồng chí gái, bà ta kêu sao anh không dẫn chị đi viếng thành phố Flagstaf ở Áo. Mình nói không có thì giờ. Bà này khiến mình điên vì cứ kể với đồng chí gái những gì bà ta xem khi đi tour khiến mụ vợ cứ cằn nhằn cửi nhửi mình, tại sao không viếng mấy chỗ này. Khi xưa, mình có đi qua đây, một thành phố nhỏ, cạnh bờ sông, đẹp nhưng sau này mình đi tứ xứ khắp âu châu và bắc phi nên đã hiển thị nhiều cái đẹp khác do đó thành phố nhỏ ở Áo, đối với mình không có gì là đặc biệt, có dịp thì viếng lại, còn không thì chả chết thằng tây nào. Chị bạn của đồng chí gái chỉ được công ty du lịch chọn cho viếng thành phố này nhưng ở Áo có nhiều thành phố nhỏ khác cũng đẹp nhiều khi nức nở thêm.
Trước khi đi đâu, mình đều đọc sách nghiên cứu về lịch sử, mỹ thuật của nơi sẽ đến để hiểu rõ hơn về văn hoá, ngôn ngữ, nhạc hay thức ăn để có khái niệm về những gìsẽ đối diện,... Mình tính trở lại Barcelona để ăn tapas cho hết thèm nhưng khi trở lại thì khám phá các món khác nên chưa xơi được một miếng tapa của ngày xưa.
Nhớ dạo đi xứ tàu thì cứ như bò đội nón vì không biết tiếng hoa nên phải nhờ vào hướng dẫn viên người hoa, rồi bị dẫn đến những nơi đã được chính quyền cơ cấu. Nghe nói hướng dẫn viên đều là công an. Ăn uống dỡ tàn canh khói lửa rồi bị tuyên truyền. Thật ra hướng dẫn viên du lịch nói chung chỉ biết hạn chế về lịch sử nghệ thuật nên hay nói bừa. Du khách thì cứ ua chau ua châu, gật đầu làm như đã giác ngộ cách mạng. Chán Mớ Đời
Dạo đi viếng Antelope, phải đi theo các hướng dẫn viên người da đỏ, đa số họ làm công việc tháp tùng này vì được trả lương qua chương trình tương trợ của bộ lạc, chớ hỏi về lịch sử thì họ mù tịt thêm tiếng anh cũng không thạo. Có một cô chỉ chỗ này làhình ảnh của Microsoft dùng cho trang màn ảnh của máy điện toán thì cha con ùn ùn dành nhau để chụp. Du lịch bị đặt để, cơ cấu theo quy trình của tham quan.
Đi viếng thành phố Pompei, Herculaneum, Sorento,..., không có thì giờ như xưa nên mướn tài xế riêng chở hai vợ chồng đi vì đi xe lửa phải đợi lâu khi đổi xe lửa. Nay họ có xe lửa tốc hành nên viếng các thành phố lớn xa, sáng đi chiều về dễ dàng như viếng Florence hay Maaestricht.
Ngày nay đi chơi mình chạy đua với thời gian trong khi ngày xưa thì hứng thì ở lại, không thì vác 3 lô đi quá giang xe tiếp, mặc cho ngày hôm đó hên xui, người cho quágiang đi đến đâu, nhiều khi đi đến những thành phố ngoài dự trù của mình nhưng lại khám phá những cái lạ khác.
Kỳ này về thăm âu châu có đồng chí gái đi theo tuy có ngứa nghề nhưng không có thìgiờ vẽ. Chỉ đột suất vẽ trên ipad khi đồng chí gái ngồi nghỉ mệt ở Campidoglio do Michelangelo thiết kế mà khi đến nhà bà Franca thì có thấy tấm tranh mình vẽ khi xưa treo trên tường.
Kỳ này không vẽ nhưng mình lại ghi vài tiểu tiết về kiến trúc trong sổ tay. Cách ghi này lại giúp mình có cái nhìn khác với vẽ tranh khi xưa. Vẽ thì mình chỉ lo tạo dựng lại kiến trúc với ánh sáng màu mè lúc đó như trời mưa hay nắng hoặc gió thu cuốn theo những chiếc lá vàng trong khi vẽ thì mình lại nhận được những tiểu tiếc li ti của cánh cửa sổ, những song sắt hay những bình cỗ của thời la mã được dân chúng dùng để trồng hoa ngay cửa sổ hay sân thượng thì mới hiểu tại sao có kiểu này vì nạn động đất.
Lâu lâu lại bị đồng chí gái kéo về thực tại để chụp tấm hình hay seo phi để cô nàng tãi lên facebook. Nhớ ông xếp của mình khi làm việc ở Thuỵ Sĩ, mỗi lần đi chơi thìông ta vẽ còn bà vợ ngồi bên cạnh, đọc sách. Mụ vợ mình thì lười đọc sách, chỉ thích đi shopping nên mình phải đi theo cả mụ cà thẻ tín dụng mệt thở.
Đi du lịch âu châu 2 tuần với vợ, mình cảm tưởng như hai người du mục đi qua 5 quốc gia, viếng 9 thành phố. Chỉ khác là mình biết tối ngủ nơi đâu vì khi xưa nhiều khi 1, 2 giờ sáng mình còn đang ngồi quá giang xe, chưa biết ngủ chỗ nào, lữ quán thanh niên hay nhà nghỉ hay nhà ai cho tá túc qua đêm hay lang thang với cái ba lô, tìm quán trọ hay ngủ ở công viên vì khách sạn hết chỗ.
Nhớ có dạo đi Tây ban nha, có hai chị em con đầm ngừng giữa đường để đón mìnhcho quá giang. Chúng rũ mình xuống Algeciras, cảng phía nam để đi phi châu nên mình cũng OK. Xe đến nơi đi tìm thằng bạn học của con đầm vào lúc 12:00 đêm. Tên này rũ cả đám đi chơi, ăn uống đến 3 giờ sáng mới về. Nó cho vào một căn buồng để ngủ. Sáng thức dậy mình chào thằng chủ nhà để đi thì nó không cho, kêu ở lại chơi thêm, không cho đi khiến mình ở thêm 5 ngày đi chơi nhảy Flamenco.
Sau đứng ở Hải cảng này nhìn những con tàu ra khơi giúp mình cảm nhận được tâm trạng của Marius của nhà văn Marcel Pagnol, nói về anh chàng ở ngay cảng Marseille, mỗi ngày nhìn những cánh buồm ra khơi nên có gì thúc giục anh ta lên tàuđi chu du thế giới. Mình định lấy tàu qua Maroc, cách 25 cây số phía nam nhưng lỡ hẹn với con Catherine Messin ở Cordoba nên đành hẹn lại sang năm.
Ngày nay thì ngụ tại khách sạn cao cấp, có người phục dịch rất tử tế không như xưa ở lữ quán thanh niên bị quản lý la hét ỏm cù tỏi, bắt làm vệ sinh chùi cầu tiêu nhà tắm trước khi được ăn sáng. Đặc biệt là có Internet nên người mướn nhà hay thợ vẫn thông tin cho mình hay xem họ trả tiền chưa khi vào trang nhà của ngân hàng. Nhớ khi xưa mình đi lúc đầu tính 1 tháng sau đó bán được tranh nên đi đến 3 tháng mới bò về Paris khiến hàng xóm lo sợ. Thư từ chất đống ở văn phòng gác dan. Nghĩ lại nếu mình có mệnh hệ nào thì không có ai biết để báo tin cho chủ nhà tại Paris hay gia đình ở Việt Nam.
Dạo đó, trưa mình ghé vào tiệm tạp hoá mua ổ bánh mì và prosciutto hay ổ panino, pizza còn nay thì đồng chí gái thích chỗ nào thì ghé vào ăn mấy quán bên đường, không cần cao lương mỹ vị, chỉ cần có chỗ đi vệ sinh cho đồng chí gái. Có lẻ ở La Mã là ăn ngon, nhất là tiệm hôm mình mời gia đình mấy người bạn ăn ở một tiệm đặc sản của Roma với mấy món ăn đặc sản vùng này.
Mình rất may, đột suất đi với vợ 2 tuần bên trời Âu vì đời sống hàng ngày cứ làm cho người ta lo toan với công việc, viện cớ này cớ nọ để thối thoát, nói mai mốt về hưu rồi đi nhưng chắc chi về hưu lại đi được. Mình có ông anh vợ, có dạo cả đại gia đình đi mễ chơi, ông ta đâu mới có 55 tuổi mà hai chân phù vì tiểu đường, phải ngồi xe lăn rồi từ dạo đó hết đi chơi với con cái, anh em,...
Nhìn lại thì những ngày giang hồ của Sơn 3 Lô đã giúp mình rất nhiều sau này trong công việc làm ăn như phải thăm hỏi người địa phương, tập nói phương ngữ, thương lượng hay trả giá, xem chừng tiền bạc tiêu xài ra sao để cho đủ chuyến đi. Hôm nàobán được một bức tranh thì tự thưởng một chầu cơm ở tiệm.
Giang hồ giúp mình nhận ra ai là người thành thật, ai là gian dối dù vẫn cứ bị lừa, cónhững kỷ niệm vui buồn mà mấy chục năm sau vẫn còn nhớ, làm quen những tên ba lô như mình hay người bản xứ.... Khi nào rảnh mình sẽ kể trước khi quên để con cháu sau này đọc. Cuộc đời Sơn 3 lô khiến con gái mình cũng muốn sống đủ nơi trên thế giới, ghi tên học chương trình để học ở Á Cháu một năm và Âu châu một năm vàphải học thêm hai ngoại ngữ.
Những kinh nghiệm cho mình thấy thế giới bao la, mình như con ếch ở đáy giếng lên bờ, dần dần bớt lo sợ và bắt đầu tự tin vào chính mình dù bạn bè thầy cô khi xưa kêu mình thuộc dân ngu lâu dốt sớm. Vào tiệm ăn, mình gọi món ăn bằng tiếng địa phương khiến hai vợ chồng xứ Đan Mạch ngồi bên trố mắt vì họ không khạc được một tiếng ý ngày nay dân Ý cũng quen với người ngoại quốc nên không ngạc nhiên khi thấy một tên da vàng nói tiếng địa phương.
Kỳ này đi thì mới khám phá một chiêu đi du lịch khác, đó là đi với người tình 100 năm. Mình không còn du lịch bụi, đơn độc như xưa, nên không thiết tìm cách làm quen người bản xứ. Chỉ có hôm đi cắt tóc ở Barcelona thì gặp ông thợ cắt tóc, người pakistan mới nói chuyện lâu lâu, thêm cũng không cần học nói phương ngữ vì tiếng Tây Ban Nha, mình dùng hàng ngày ở Cali.
Đi chơi với vợ thì mình trao đổi những cảm nhận với vợ, có thêm một cái nhìn khác vì đồng chí gái chú tâm những điều mà mình không để ý nhưng rất lạ, làm giàu thêmcho sự hiểu biết về địa phương. Đồng chí gái chụp hình mấy tiệm bán kem, trái cây hay hàng hoá với nhiều màu sắc rất bắt mắt mà mình không bao giờ để ý.
Mình chỉ sợ mụ vợ đi lạc. Trước khi đi là mình đã gửi cho bạn bè và mụ vợ hành trình gồm khách sạn, địa chỉ, bạn bè,.,, qua cái app Tripit nhưng đồng chí gái có cái tật vô tư như đa số người Mỹ, quên cài ví,... Nếu lạc chắc cô nàng không nhớ là mở app để biết địa chỉ khách sạn mà lần về. Ngay cái điện thoại cầm tay cũng để lạc mất, phải gọi công ty điện thoại để khoá tài khoản rồi mua cái mới cho vợ.
Chuyến đi này mình thấy khác với những nơi khác đã đi qua với gia đình từ ngàysang mỹ đến giờ. Mình như rời bỏ không gian dung dịch của Giấc mơ Hoa Kỳ (The American Dream), trở về với những ngày của thời rời Đà Lạt, đi Tây, cố gắng không bị dòng nước lịch sử của quê hương cuốn trôi trong sự buồn chán, yếm thế, ngụp lặng mài dũa những kỷ năng, vốn liếng văn hoá nghệ thuật cho tương lai để rồi khi sang Hoa Kỳ, lại lao vào một con đường khác đã thay đổi tư duy của mình về cuộc sống, khái niệm về cuộc đời. Mình may mắn đã trải qua 3 giai đoạn của cuộc đời trong suốt 60 năm qua trong 3 xã hội với nhân sinh quan khác nhau.
Đi chơi về thích quá nên mấy ngày nay đang điều nghiên đi 4 nước Đông Âu khi xưa mà mình chưa tới. Đồng chí gái được giao cho công việc đến tháng 8 sang năm. Sau đó thì nếu được thì đột suất đi chơi nữa vì con gái sẽ sang Hongkong học một năm. Sao thiên di bắt đầu chiếu lại cung thân của mình. Có lẻ đi vào mùa thu vì chưa lạnh thêm rẻ hơn mùa hè.
Hy vọng tết 2018, mình sẽ ăn Tết ở Đà Lạt lại sau 43 cái tết xa nhà, con gái học ở hongkong chắc sẽ về Đà Lạt ăn Tết với bà nội nên mình sẽ cố gắng bay về. Hy vọng hy vọng và hy vọng.
Sơn 3 lô
