ÁO DÀI NAM PHƯƠNG HOÀNG HẬU

 CUỘC CÁCH MẠNG THẦM LẶNG CỦA MỘT NGƯỜI PHỤ NỮ VIỆT NAM

Hôm trước, tình cờ xem hình ảnh cũ đám tang của bà Nam Phương Hoàng Hậu bên tây thì khám phá ra cái áo dài của bà ta mặc khi đám cưới với vua Bảo Đại. Tò mò vì có tin tức cho rằng bà ta đã hợp tác với nhà thiết kế Cát Tường (Le Mur) để cải cách áo dài Việt Nam từ tứ thân thành như áo dài cách tân ngày nay. Họ cho biết bà Hoàng hậu cuối cùng của Việt Nam, chính là người tạo ra “cuộc cách mạng áo dài” lớn nhất thế kỷ 20, và gần như toàn bộ áo dài hiện đại ngày nay đều mang dấu ấn của bà.

Năm 1934, tại Đại nội Huế, trong buổi lễ tấn phong Hoàng hậu duy nhất còn diễn ra dưới triều Nguyễn, một người phụ nữ 20 tuổi bước ra từ điện Kiến Trung trong chiếc áo dài lụa vàng thêu rồng phượng. Chiếc áo ấy không còn bốn tà rộng thùng thình, không còn cổ cao cứng nhắc, mà chỉ có hai tà, cổ tròn thấp, tay raglan ôm sát, eo chiết nhẹ nhàng.

Chỉ một lần xuất hiện, chiếc áo dài ấy đã thay đổi hoàn toàn lịch sử quốc phục Việt Nam suốt gần một thế kỷ sau. Người phụ nữ ấy chính là Nam Phương Hoàng hậu, tên cúng cơm Nguyễn Hữu Thị Lan. Bố tên là Nguyễn Hữu Hào, Đà Lạt có cái lăng của ông ta, gần Cam Ly. Mình có đến đây 1 hay 2 lần khi còn bé.

Áo dài Nam Phương không chỉ là một kiểu trang phục, mà là một cuộc cách mạng thẩm mỹ, một tuyên ngôn về người phụ nữ Việt Nam hiện đại, và trên hết, là câu chuyện về sức mạnh mềm của một người phụ nữ đã dùng chính vẻ đẹp và vị thế của mình để định hình lại linh hồn dân tộc. Nếu mình không lầm thời đó phụ nữ ở miền bẮc bận váy. Nói như Hà Nội, quần thủng đáy. Khi còn bé, mình có thấy vài người di cư ở Đà Lạt như bà Bắc, giúp việc cho gia đình chú Ký, bận váy, đội khăn nên khi bà đi tè, chỉ đứng một chỗ rồi khi bà ta xong, bước đi chỗ khác thì thấy đất ướt . Bà Bắc này tội lắm, sau khi hết giúp việc cho nhà chú Ký, thấy bà đi bán buôn ngoài chợ, lâu lâu gặp mình kêu lại cho một đồng ăn quà. Sau 75, chú Ký đi tù với ông cụ mình thì bà ta đi thăm nuôi còn gia đình chú Ký thì không. Hình như có 1, 2 lần gì đó.

Trước năm 1930, áo dài Việt Nam vẫn là áo dài tứ thân hoặc ngũ thân biến thể: năm tà, bốn tà, cổ cao đứng, tay rộng, thân rộng thùng thình, màu sắc u tối. Mình nhớ ông thầy dạy sử khi xưa kể lý do áo tứ thân là vì người xưa dệt vải, cái khung dệt rất nhỏ do đó may áo thường là họ nối phía sau 2 thân, phía trước 2 thân nên gọi là áo tứ thân. Sau này về Việt Nam, tính đi về các làng dệt lụa để hỏi thêm lịch sử nhưng không có thì giờ. Thêm nghe nói nay họ mua lụa của Trung Cộng rồi đề made in Việt Nam. Trang phục ấy phù hợp với người phụ nữ sống trong khuôn phép cũ, nhưng hoàn toàn lạc lõng với thế hệ phụ nữ tân đại, đi học, đi làm, đạp xe đạp trên phố phường Hà Nội, Huế và Sài Gòn.

Năm 1930–1932, họa sĩ Cát Tường (Le Mur) đã vẽ kiểu “áo tân thời” với hai tà, tay phồng, cổ lá sen, váy ngắn – nhưng lập tức bị xã hội bảo thủ ném đá kịch liệt, bị gọi là “đồ Tây hóa hở hang”. Kiểu áo Le Mur dù tiên phong vẫn chỉ tồn tại trong một nhóm nhỏ trí thức và nhanh chóng bị lãng quên. Nghe nói bà Nguyễn Thị Hậu, nữ thị trưởng đầu tiên của Đà Lạt, là người mẫu bận chiếc áo dài đầu tiên của nhà thiết kế Cát Tường.

Khi Nam Phương bước lên ngai vàng, bà không chọn mặc áo dài tứ thân truyền thống của các bậc Hoàng hậu tiền nhiệm. Bà chọn một chiếc áo dài đã được cải tiến triệt để từ ý tưởng của Cát Tường nhưng được chỉnh sửa lại theo tinh thần Việt Nam:

•  Bỏ cổ lá sen Tây hóa → thay bằng cổ tròn thấp kín đáo

•  Bỏ tay phồng, váy ngắn → thay bằng tay raglan ôm sát và tà áo dài chấm gót

•  Bỏ eo chiết quá gắt → thay bằng đường eo vừa phải, tôn dáng nhưng vẫn thanh lịch

•  Dùng chất liệu cao cấp nhất: lụa Hà Đông, voan Pháp, nhung Ý

•  Dùng màu sắc hoàng gia: vàng, hồng phấn, tím Huế, xanh ngọc

Chỉ trong vòng một năm (1934–1935), mọi trường nữ trung học lớn ở Sài Gòn, Huế, Hà Nội đều bỏ áo dài cũ, chuyển sang mặc đồng phục kiểu Nam Phương. Báo chí thời đó gọi hiện tượng này là “cơn bão áo dài Hoàng hậu”.

Khi học về Tự Lực Văn đoàn, nghe nói nhóm này muốn giúp người Việt bỏ các hủ tục, để chạy theo nền văn minh của tây phương. Bà Nam Phương dân tây vì Nam Kỳ thuộc Pháp quốc, du học tại pháp. Mình đoán bà ta chỉ học xong trung học hay chưa xong vì về nước khi 18 tuổi. Ngay ông Bảo Đại chắc khá lắm là đậu tú tài, và bằng nhảy đầm ở bên tây. Vì vê nước năm lên 19 tuổi.

Có lẻ cuộc cách mạng về trang phục thời chế độ phong kiến, được thực hiện, không bị ném đá vì uy tín tuyệt đối của Hoàng hậu, biểu tượng cao nhất của đất nước. Không ai dám chỉ trích “hở hang” khi chính Hoàng hậu mặc. Tương tự khi bà Ngô Đình Nhu may áo dài décolleté, cổ tròn chi đó, cũng bị thiên hạ ném đá nhưng mấy bà dựa vào uy tín của bà Nhu nên bận áo dài hở cổ ở Sàigòn. Chớ trời nóng, đổ mồ hôi và cứ cổ cao như vịt.

Bà hoàng hậu giữ được sự hiện đại nhưng không đánh mất vẻ kín đáo, duyên dáng Á Đông. Mỗi lần bà xuất hiện (lễ tấn phong 1934, tiếp khách Pháp 1939, chụp ảnh hoàng gia 1942), hàng triệu phụ nữ Việt Nam đều nhìn thấy và muốn mặc giống bà. Mình thấy bà Nam Phương này rất đẹp nhưng hình bà ta về già sau 50 tuổi thì hơi mệt. Nhà may cho rằng kiểu áo của bà dễ may, dễ mặc, dễ vận động, phù hợp với nữ sinh, giáo viên, nhân viên ngân hàng, thư ký… người ta cho biết từ 1935 đến nay, gần như 100% áo dài Việt Nam đều mang 5 đặc điểm gốc do Nam Phương định hình: 2 tà – cổ tròn thấp – tay raglan – chiết eo nhẹ – màu sắc thanh lịch. Mình chỉ nhớ hồi nhỏ có bà dì làm thợ may áo dài, thấy mấy cô đến may áo dài raglan, rồi sau này có vụ áo dài mini, đạp xe đạp mini rồi mất nước. Nay thì áo bú xía la mua.

 Năm 1941, trường Nữ trung học Nam Phương (Đà Lạt) lấy chính kiểu áo dài trắng của bà làm đồng phục,  trở thành hình mẫu áo dài nữ sinh toàn miền Nam, rồi cả nước. 

Từ 1954–1975, áo dài trắng Nam Phương là biểu tượng của nữ sinh Sài Gòn – Huế – Đà Lạt.

Sau 1975, dù có nhiều biến thể cách tân thời, cổ cao, cổ V, tay bồng… thì kiểu dáng cơ bản của Nam Phương vẫn là chuẩn mực khi nói đến “áo dài truyền thống”.

Năm 2023, khi UNESCO công nhận áo dài là di sản văn hóa phi vật thể, hình ảnh đại diện chính là kiểu 2 tà, cổ tròn thấp, tay raglan, tức kiểu của Nam Phương Hoàng hậu năm xưa. Nghe kể khi xưa, lính mỹ qua Việt Nam, may áo dài gửi về cho vợ mà quên vợ viết thư kêu ai cũng khen áo dài nhưng thấy sexy quá vì quên gửi cái quần.

Chắc lúc này chưa lấy ông Bảo Đại. Biết đâu hình chụp hôm gặp ông vua Bảo Đại vì nghe bà ta kể hôm ấy không muốn đi dự nhưng ông cậu kêu đi nên bận đồ sơ sài màu đen. Gặp ở khách sạn Palace. Khiến ông Bảo Đại thích.

Bà thị trưởng Đà Lạt Nguyễn Thị Hậu, nghe nói là người mẫu đầu tiên bận áo dài của của thiết kế gia Cát Tường

Nam Phương Hoàng hậu không bao giờ tự nhận mình là nhà thiết kế. Bà chỉ lặng lẽ mặc những chiếc áo dài đẹp nhất, thanh lịch nhất, hiện đại nhất mà vẫn rất Việt Nam. Nhưng chính sự lặng lẽ ấy đã tạo ra một cuộc cách mạng lớn lao: biến áo dài từ trang phục cũ kỹ của quá khứ thành biểu tượng vĩnh cửu của người phụ nữ Việt Nam hiện đại.

Hơn 60 năm sau ngày bà qua đời, mỗi lần một cô dâu Việt Nam khoác lên mình chiếc áo dài trắng hay màu pastel, mỗi lần hàng triệu nữ sinh mặc áo dài trắng đến trường, mỗi lần áo dài Việt Nam xuất hiện trên các sàn diễn quốc tế, đó chính là lúc di sản của Nam Phương Hoàng hậu vẫn đang sống, vẫn đang bay, đang tỏa hương như chính ý nghĩa cái tên mà vua Bảo Đại đã ban tặng cho bà: “Hương thơm phương Nam”.

Hôm trước, thấy tấm ảnh phục dựng có hai cô gái đẹp nức nở nhưng mình đoán chắc AI cũng giải phẫu thẩm mỹ họ luôn vì quá đẹp.

Mụ vợ mình khi đám cưới thì cũng bận áo dài của dòng Cát Mệ để lại tương tự như chiếc áo trên, đội khăn vành to đùng như trên. Nhớ khi bà chị vợ dẫn đồng chí gái từ trên lầu xuống, bận bộ đồ của dòng họ cát mệ khiến mình nức nỡ, không ngờ lấy mụ vợ đẹp và sang như gái Huế. Mỗi khi cô nào trong đại gia đình đi lấy chồng là bận bộ áo dài này. Không biết gia đình nào giữ, không biết đến đời con gái mình lấy chồng có chịu bận hay không.

Có người gửi cho mình đường dẫn đầy đủ hình ảnh về hoàng Nam Phương

https://www.lofficielvietnam.com/documentary/nam-phuong-hoang-hau-va-dau-an-thoi-trang-qua-tung-not-thang-cuoc-doi

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

The sound of silence

 The sound of silence

Nhớ thời trung học, một hôm Hùng Con Cua cho mượn cuốn băng nhạc có bản nhạc “the sound of Silence” do cặp bài trùng Paul Simon và Art Garfunkel hát và đánh đàn thùng. Cùng dạo ấy ở rạp xi-nê Ngọc-Lan có chiếu phim “the Graduate” do Dustin Hoffman và Katherine Ross đóng, có màn cô dâu trong nhà thờ, sắp sửa được ông mục sư tuyên phán làm vợ ông nào thì Dustin Hoffman, gõ cửa nhà thờ là hét rồi kéo cô dâu bỏ chạy khiến đám con nít như mình thấy quá hay. Sau này nghe tin tổng thống Pháp lấy bà mẹ của người bạn học khiến mình nhớ đến bà Robinson mà cặp bài trùng có làm nhạc cho cuốn phim này đã đưa họ lên đài danh vọng. Sang Tây thì mới được nghe mấy bản nhạc khác của họ nhưng bản nhạc “The Sound Of the Silence” vẫn theo mình đến nay.

Hai ông thần Simon & Garfunkel, gốc do thái, học chung trường và hát chung ở các buổi trình diễn văn nghệ của trường từ năm 11 tuổi. Sau này thành danh rồi xù nhau vì cảm thấy một người được tỏa nắng và ca tụng trong khi người kia sáng tác nhạc và hoà âm nhưng không được công chúng yêu mến tương tự hai ông thần Paul McCartney và John Lennon.

Sau này qua các cuộc phỏng vấn thì người ta mới hiểu sự cạnh tranh của hai người, không phải vì tài năng mà vì những chi tiết cá nhân khiến họ phải xa nhau, rồi hát chung với nhau nhưng chỉ vì làm ăn, chớ không vì nghệ thuật.

Người ta được biết là ông Paul Simon có hình dạng thấp nên ganh tỵ với ông Garfunkel, cao ráo và đẹp trai. Khán giả mê giọng hát của ông này trong khi Paul Simon là tác giả tất cả các bài hát đưa họ lên đài danh vọng.

Quen nhau tại nhà trường và có cùng sở thích về âm nhạc nên họ bắt đầu hát với nhau và thành lập một ban nhạc với mấy người bạn khác mang tên Pepton. Năm 1957, họ lên 15 tuổi, Paul Simon làm được bản nhạc mang tên “ hey school girl” và vét hết tiền để dành được $25, rồi cùng nhau đi qua Manhattan để thâu bản nhạc ở phòng ghi âm. Số hên được một ông sản xuất nhạc để ý và đề nghị với bố mẹ hai ông thần này để ông ta sản xuất nhạc của họ. Bản nhạc này được bán 100,000 đĩa nhưng mấy bản nhạc sau này không được ưa chuộng lắm.

Sau đó hai ông thần tốt nghiệp trung học, vào đại học vì không biết cuộc đời ca nhạc sĩ sẽ ra sao. Ông Simon thì học về Anh ngữ trong khi ông Garfunkel học kiến trúc. Buồn đời ông Simon làm nhạc và không cho ông Garfunkel biết khi tự thâu mấy bản nhạc này và tình bạn của họ bị sức mẻ từ đó.

Nữ tài tử đóng vai Mrs. Robinson

5 năm sau, họ hợp tác với nhau lại và bắt đầu hát ở Greenwich Village ở Manhattan thì có một ông thần nhạc sĩ da đen nghe được. Ông này là người giới thiệu và đưa Bob Dylan lên đài danh vọng. Họ hát bản nhạc “the sound of silence” mà Paul Simon đột phá tư duy và sáng tác trong nhà vệ sinh. Xui cái là bản nhạc này chỉ bán được 3,000 đĩa nhạc. Có lẻ thời chưa đến. Chán Mớ Đời nên ông Simon qua Anh quốc hát hò để tìm nguồn hứng âm nhạc trong khi ông Garfunkel trở lại đại học.

Một năm sau, hình như thời cơ chín muồi, có một đài phát thanh sinh viên ở Boston, và Florida phát thanh lại bản nhạc. Ông nhạc sĩ da đen nghe được và phối trí hoà âm lại với guita điện, trống,… cho hợp với sự ưa chuộng của quần chúng, ông Simon dạo ấy đang đi hát rong ở Đan Mạch, có nghe phiên bản này thì kêu họ giết nhạc của tôi nhưng thính giả lại mê. Và năm sau bản nhạc nầy đứng hàng đầu tại Hoa Kỳ. Và hai ông thần này bổng nhiên nổi tiếng, bán trên 3 triệu đĩa nhạc. Giàu to nên bỏ nghiệp sinh viên đại học. 

Mike Nichols, đang đạo diễn phim The Graduate, đột phá tư duy, thay vì chơi nhạc đệm như giới điện ảnh làm, ông ta ký hợp đồng với hai ông thần S và G để làm 3 bản nhạc cho cuốn phim. Hai ông này nhất trí nhưng phải đi tour hốt bạc khi quần chúng đang nóng ủng hộ nên không thực hiện được và sử dụng mấy bài đã làm. Chỉ có làm bản nhạc Mrs. Robinson là mới.

Thật ra bản nhạc này lúc đầu tác giả làm với tựa đề “mrs. Roosevelt”, để tưởng nhớ bà đệ nhất phu nhân Hoa Kỳ nhưng ông Đạo diễn thấy tựa tựa nên để nghị đặt tên Mrs. Robinson như trong phim the Graduate dù các ca từ chả ăn nhập gì với câu truyện của cuốn phim. 

 Cuốn phim nổi tiếng hốt bạc khiến tên tuổi hai ông thần lên như diều gặp gió nhưng lại khiến sự quan hệ của họ trở nên bi thảm hơn vì lòng đố kỵ với nhau. Ông Simon tự nói là mình là tác giả tất cả các bài hát nổi tiếng trong khi tên bạn chỉ đứng hát mà lại được người ta yêu thích hơn nên Chán Mớ Đời.

Năm 1969, hai ông thần này được đạo diễn phim The Graduate mời đóng phim “Catch 22” nhưng vào giờ chót thì ông Simon bị loại, có thể vì thấp người không ăn ảnh. Chỉ có ông Garfunkel đi đóng phim trong khi ông Simon ở nhà với con tim rướm máu và từ đó họ tan rã sau cuốn album cuối cùng. Ông ta làm bản nhạc “the only living boy in New York” trong hoàn cảnh đó. 

Ngược lại ông Garfunkel trả lời trong các cuộc phỏng vấn là ông ta cũng muốn sáng tác nhạc nhưng cảm thấy sẽ không có chất lượng và hồn như ông Simon. Nên cũng có chút ganh tị tài năng.

Sau cuộc chia tay thì ông Paul Simon như được thoát lồng nên hát solo và ra nhiều album nổi tiếng trong khi ông Art Garfunkel thì không khá lắm, ít thành công hơn dù có giọng hát cực hay. Bù lại ông ta đóng phim khá thành công. Thật ra vào thập 70, thế giới đã thay đổi, người Mỹ giới trẻ chống chiến tranh Việt Nam, nên âm nhạc của họ không còn ăn khách như trước đây.

Đến năm 1981, người ta tụ họp hai ông thần này để hát 21 bản nhạc tại công viên Central của new York có trên 500,000 khán giả tham dự nhưng sự cạnh tranh, ganh tị vẫn còn nên khó hàn gắn với nhau được. Sau này họ đi tour với nhau nhưng chỉ vì làm ăn , thậm chí ít khi nói chuyện với nhau. Rồi năm 2010, họ huỷ tour khắp thế giới vì ông Garfunkel có vấn đề giọng hát. 

Ở pháp mình chỉ nghe được một hay hai album của họ nhưng chỉ thích nghe bài the sound of the silence vì có lẻ đưa mình về khung trời học sinh ngày xưa dù khi xưa.

Hello darkness, my old friend

I've come to talk with you again

Because a vision softly creeping

Left its seeds while I was sleeping

And the vision that was planted in my brain

Still remains

Within the sound of silence

In restless dreams I walked alone

Narrow streets of cobblestone

'Neath the halo of a street lamp

I turned my collar to the cold and damp

When my eyes were stabbed by the flash of a neon light

That split the night

And touched the sound of silence

And in the naked light I saw

Ten thousand people, maybe more

People talking without speaking

People hearing without listening

People writing songs that voices never share

No one dared

Disturb the sound of silence

"Fools" said I, "You do not know

Silence like a cancer grows

Hear my words that I might teach you

Take my arms that I might reach you"

But my words like silent raindrops fell

And echoed in the wells of silence

And the people bowed and prayed

To the neon god they made

And the sign flashed out its warning

In the words that it was forming

And the sign said, "The words of the prophets

Are written on the subway walls

And tenement halls

And whispered in the sounds of silence"

Songwriters: Paul Simon

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Ba Tư ăn 1001 trái bom

Đi chơi 3 nước ở Trung Á, bổng nghe tin tức Do Thái đánh bom Ba Tư, viện cớ là có bom nguyên tử khiến mình thất kinh. Nhớ khi Hoa Kỳ đánh Iraq, họ bựa ra tin tức vớ vẩn là Hussein có vũ khí hoá học bú xua la mua, để lấy cớ đánh chiếm, giải phóng người dân khỏi sự kềm kẹp của chế độ độc tài Hussein. Sau này họ mới biết là toàn là bựa ra để đánh mấy nước trung đông mà cựu tư lệnh NATO, Wes Clark đã tuyên bố sau 9/11 ông ta được cho xem các chương trình đánh 7 nước ở trung đông. Tuần vừa qua, Ba Tư là nước thứ 7.

Hình như Việt Nam mới được công nhận là thành viên của BRICS

Đi Trung Á vừa rồi, mình có viếng Almaty của Karzazstan, Bishkek của Kyrgyzstan và hai năm trước hai thành phố Samarkand và Tashkent của Uzbekistan. Và Georgia và Adjibarjian đều nằm trong khu vực này. 

Mình có chạy đến biên giới Trung Cộng và Karzahstan. Đường rầy chạy qua 4 thành phố mà mình có dịp đi ở Trung Á, chỉ có Turkmenistan thì mình hơi ớn không dám đi vì quá cận Ba Tư. Thêm toà đại sứ Hoa Kỳ kêu không nên đi xứ này.

Mình thấy Trung Cộng đang xây con đường và vành đai, thêm đường rầy xe lửa. Nếu nhìn bản đồ thì từ biên giới Trung Cộng xuyên qua mấy nước Trung Á này đến Ba tư. Đến vùng này thì đọc tin tức thấy có chiếc xe lửa đầu tiên của Trung Cộng đã đến cảng Aprin Dry của Ba Tư ngày 25 tháng 5 vừa qua sau 15 ngày chạy xuyên quốc gia 4 nước mà mình đã viếng. Và trong ngày đó có thêm 2 chiếc xe lửa đến từ Trung Cộng.

Cảng Aprin Dry, xem như không có nước bờ biển gì cả nhưng sẽ là trung tâm vận chuyển thương mại lớn sau này. Có lẻ Do Thái đã đánh bom ở đây rồi. Bác nào có tin tức gì thêm thì cho em biết. Mấy vụ này phải đọc tin tức ở ngoại quốc mới có.

Đây con đường từ Astara đến Rasht rồi sẽ chạy đến Baku của Azerbaijan tiếp theo là qua Nga. Nhớ hôm kia ở khách sạn Bishkek gặp một ông Nga, bắt tay hỏi mình ở đâu đến, kêu Hoa Kỳ. Ông ta vui vẻ nhờ mình xem hành lý để ông ta ra ngoài hút điếu thuốc. Sau đó ông ta nói là ở Saratov. Ông ta bặp bẹ tiếng anh understand? còn mình thì xì lô tiếng Nga, вы понимаете?niet cả hai đều cười cố hiểu nhau. Cho thấy người dân vui vẻ với nhau chỉ có chính phủ là lộn xộn.

Ngu như nông dân, mình đoán là Do Thái kêu Ba Tư có vũ khí hạt nhân này nọ nên bỏ bom, chặn đường này nọ. Nhưng thật sự là muốn đánh anh ba tàu. Nghe nói có chiếc phi cơ đến từ Trung Cộng, không biết chuyên chở gì đáp xuống phi trường Teheran mà phải tắt lộ trình mà báo chí Tây phương theo dõi mấy hôm rày.

Chúng ta thấy các căn cứ quân sự của Hoa Kỳ nằm xung quanh xứ Ba Tư

Mình mới đọc tin tức thì được biết DO Thái vừa bỏ bom đường rầy xe lửa mới khánh thành để chận không cho xe lửa của Trung Cộng đến cảng Aprin Dry. Tại sao Do Thái lại bỏ bom mấy ngày sau khi tuyến đường xe lửa nối liền Trung Cộng qua Trung Á đến xứ 1001 đêm được khánh thành. Mình đoán là con đường này sẽ đưa và cung cấp thực phẩm cũng như dầu hoả cho Trung Cộng, không cần phải qua vùng vịnh bằng tàu bè, và cấm vận của Hoa Kỳ và các nước Tây phương. 

Nếu đường xe lửa nối liền hết Ba Tư, Nga, và Trung Cộng thì chuyên chở hàng hoá, quân đội tiếp viện nhanh vì chỉ mất 15 ngày từ Trung Cộng đến Ba Tư. Eo biển Hormuz và kênh Suez đói meo. Do đó Hoa Kỳ dành lại kênh Panama. Tháng 3 tới mình sẽ bò lại chỗ này chơi.

Các chuyên gia cho rằng với đường rầy xe lửa này, Ba Tư sẽ trở thành địa điểm quan trọng cho việc giao thương, nối liền Nga, Âu châu và Ấn Độ, Iraq, Syria, Thổ Nhĩ Kỳ và Địa Trung Hải, giúp Trung Cộng chuyên chở hàng hoá và chuyển chở dầu hoả của Ba Tư. Mặc dầu cấm vận nhưng anh ba tàu mua đến 23% sản lượng dầu hoả của Trung Cộng từ anh ba tư. Cho nên anh ba tư cứ tà tà bơm dầu lên bán. Chận đường rầy này thì chận luôn tiếp tế cho anh Puchin.

Đường rầy này sẽ chê eo biển Hormuz và con kênh Suez như từ trước đến nay do Hoa Kỳ và Tây phương chiếm đóng. Ba Tư là thành viên của BRICS nên không sợ bị cấm vận nữa. Cứ bán dầu cho Trung Cộng, mua hàng hoá của Trung Cộng là chế độ thần quyền cứ tiếp tục cho đến ngày mai.

Xem bản đồ Ba Tư sẽ thấy vành đai và con đường sẽ giúp xứ này giàu có vì nằm ở ngã ba đường đến Trung Cộng, Nga, Ấn Độ và Âu Châu. Nếu để sự việc này hoàn tất thì Hoa Kỳ và Do Thái chỉ biết hát một thời huy hoàng đã tắt. Khi ba tư mạnh, làm ăn với Nga và tàu thì sẽ thanh toán anh DO Thái sau.

Nhìn bản đồ này mới hiểu vì sao dân ở vùng Trung Á yêu mến Nga, dù họ chiếm đất của họ suốt một thế kỷ. Nếu con đường tơ lụa thế kỷ 21 thành công sẽ đem lại thịnh vượng cho vùng này.

Sau 3 tuần lễ đường xe lửa này được khánh thành thì đường rầy xe lửa Astara-Rasht nối với Nga được khởi xây, khiến Do Thái bom ngay, viện cớ Ba Tư chế tạo bom hạt nhân. Đi Trung Á mình thấy hai bên đường, người Tàu xây đường quốc lộ 2 làn, có trạm xăng rất tối tân, có mấy tiệm như 7/11 ở Mỹ, mua cà phê, CoCa cola này nọ, chỗ đi vệ sinh đàng hoàng như ở Hoa Kỳ.

Như mình đã kể là Ba tư quốc hữu hoá mấy giếng dầu của Tây phương nên họ muốn đánh Ba Tư từ lâu. Như tướng Michael Kurilla của CENTCOM Hoa Kỳ đã đề xuất đánh ba tư khi ông ta gặp tổng thống Trump, qua các xứ ả rập ký kết hợp đồng.

Nếu đẻ Vành Đại và Con Đường sẽ phát triển kinh tế không cần Tây phương. Nên nhớ ông cà ri bị có đến 1.5 tỷ người và anh ba tàu của ngang nữa, xem như 50% dân số thế giới.

Có lẻ vì vậy tháng trước có vụ lộn xộn giữa Ấn Độ và Pakistan. Bắn nhau, bỏ bom bắn rơi máy bay của hai bên được mấy ngày rồi im. Ấn Độ là thành viên của BRICS nhưng nay vì quyền lợi, chạy theo Tây phương. Chán Mớ Đời  (còn tiếp)

Bà Tulsi Gabbard, xếp sòng an ninh quốc gia Hoa Kỳ đã tuyên bố là ba tư không xây dựng vũ khí hạt nhân.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen

Nguyễn Hoàng Sơn