Thành phố - vườn Decoux, Đà Lạt

 

Nhớ khi xưa, mình hay lên chơi với một chàng người Huế lớn hơn mình hai tuổi ở, gần trường Trần Hưng Đạo. Anh của anh chàng là giáo sư trường Trần Hưng Đạo nên được cấp căn nhà mà người lớn Đà Lạt khi xưa hay kêu nhà Đờ Cu. Lớn lên thì học lịch sử cận đại của Việt Nam mới biết tên chính thức của khu vực này mang tên ông đô đốc Jean Decoux. Ông này trong thời đệ nhị thế chiến, được thống chế Pétain, chính quyền Vichy, cho đảm nhiệm vai trò toàn quyền Đông Dương, có bà vợ đầu bị tai nạn xe cộ chết tại Đà Lạt và di hài được chôn ở Domaine De Marie. Ai buồn đời ghé thăm bà một tị. Mình về Đà Lạt có ghé thăm mộ bà ta. Để tìm lại chút gì của lịch sử Đà Lạt đã được người Pháp xây dựng. Bà vợ có công xây dựng Domaine de Marie. 

Mình nhớ đến căn nhà này đẹp, phía sau nhà trên đồi nhìn đẹp lắm, nhìn thấy núi Bà, có cây thông và họ cưa mấy cây thông từng khúc để làm ghế ngồi sau vườn khiến mình mơ đến một ngày nào, được ở trong căn nhà như vậy. Hình ảnh căn nhà này đeo đuổi mình tới giờ. Mình tìm tài liệu về khu nghỉ dưỡng này được thành lập với mục đích cho người Pháp và Âu châu lên Đà Lạt vào mùa hè để nghỉ mát. Họ mướn 3 tháng hè từ chính quyền không nhớ bao nhiêu nữa. Khi xưa có đọc nhưng không ghi xuống nay lười đi tìm. Hoặc nếu có khả năng thì mua và được trả góp vì nhà ở khu này dành cho người Pháp có lợi tức thấp.

Hôm nay ông thần số 4, bổng nhiên tìm được tài liệu của vùng này nên gửi cho mình nên ghi lại những gì đọc và biết về chỗ này vì ngày nay trở lại Đà Lạt vào khu vực này thì cứ như Từ Thức về quê. Cái hồ Vạn Kiếp khi xưa đã được lấp để xây nhà. 10,000 kiếp nhưng chưa đầy một kiếp người đã được Việt Cộng cho banh ta lông. Hình như mình đã đọc tài liệu này rồi khi xưa nhưng chỉ lướt qua. Nay thì đọc kỹ hơn nên ghi lại đây.

Mục đích của công trình xây nhà nghỉ dưỡng để giúp phụ nữ, con nít và bệnh nhân, đoán là người Pháp không chịu đựng nổi thời tiết, khí hậu khắc nghiệt của vùng nhiệt đới, lên đây để nghỉ dưỡng hầu giúp họ lấy lại sức. Mình có một cô bạn đầm thân khi xưa vì mẹ cô ta được sinh ra tại Nam Định, ông bà ngoại sang Việt Nam làm việc. Bà ngoại là giáo viên còn ông ngoại làm cho sở thuế. Mẹ cô ta có kể cho mình khi xưa bà ta lên Đà Lạt vào mấy tháng hè. Sau này cô bạn ghé Đà Lạt để đi lại con đường của mẹ kể khi xưa thì chới với vì mấy tấm ảnh chụp của mẹ, ông bà ngoại khi xưa không tìm ra nơi chốn được. Cô ta cũng có về Nam Định nhưng cũn không tìm được tông tích căn nhà nơi bà mẹ sinh ra.

Để giải thích lại vì đã có ghi một trong những bài mình kể về sự thành lập của Đà Lạt. Người Pháp, cho thành lập Đà Lạt làm khu nghỉ dưỡng cũng như dự định sẽ biến Đà Lạt làm một trung tâm hành chính của Đông-Dương. Xây dựng Đà Lạt rất chậm vì ngân sách của sự việc xây dựng đường rày xe lửa từ Phan Rang lên Đà Lạt rất hao tốn.

Vào thời đó, khí hậu nhiệt đới khiến người Pháp không quen và bệnh tật nhiều nên thường mỗi năm người Pháp được bổ sang Việt Nam làm việc, được trở về Pháp quốc, nghỉ dưỡng cũng như binh lính bị thương được điều dưỡng. Có khi họ ghé lại Nhật Bản cũng như Hương Cảng để điều trị nên họ mới đột phá tư duy xây dựng khu nghỉ dưỡng ở Đà Lạt. Thật ra họ cũng có tính làm các nơi khác như Bà Nà, Ba Vì,… hồi cuối năm ngoái, mình có ghé Ba Vì ở lại vài ngày, trên núi cao nên mát mẻ như Đà Lạt xưa.

Trong thời gian chiến tranh thế giới thứ 2, thì nước pháp đầu hàng Đức quốc xã sau 7 ngày, thì Pháp quốc được chia làm hai, phần phía Bắc do Đức quốc xã chiếm đóng và phần miền nam do thống chế Pétain cai quản. Đông-Dương vẫn được chính quyền Pétain cai quản nên đô đốc DECOUX, chỉ huy hạm đội Pháp quốc tại Á châu được ông Pétain cho làm toàn quyền Đông-Dương.

Vì chiến tranh nên người Pháp tại Đông-Dương không tiện về pháp vì quê họ bị Đức quốc xã chiếm đóng nên họ cho xây dựng thêm thành phố Đà Lạt và xây dựng thành phố DECOUX trong mục đích giúp đỡ các gia đình người Pháp đông con và ít thu nhập. 

Nhằm giúp đỡ người Pháp với tài chánh không nhiều có thể có một ngôi nhà nhỏ để nghỉ dưỡng. Còn dân có tiền thì ở các biệt thự ở đường Trần Hưng đạo hay Yersin. 

Chương trình xây cất được dự định như sau, độ 30 căn sẽ được xây vào cuối năm 1942, và 20 căn khác sẽ được tiếp tục xây vào năm 1943. Nói chung các căn nhà này sẽ được trang bị điện nước và bàn ghế loại bình thường. 

Phần màu xanh trên bản vẽ được xây dựng. Thấy hồ Vạn Kiếp, nơi dùng để chứa nước mưa. Đà Lạt khi xưa có những hồ như vậy để hứng nước mưa để tránh ngập lụt. Như hồ Saint Benoit (Mê Linh), Tổng Lệ, hồ Đội Có,… Ngày nay họ lấp hết nên khi mưa là ngập, khiến dân Đà Lạt cất tiếng hát: “Đà Lạt mùa này có những cơn mưa,..” họ xây nhà xong thì trồng cây để giữ đất nếu không mưa trôi hết gây thiệt hại đến các căn nhà. Nay mình thấy Đà Lạt khi mưa, họ cho xem đất bùn kéo nhà sụp khắp nơi vì không trồng cây giữ đất và nước.

Gia đình đông con. Giá mướn từ 50 đồng đến 70 đồng mỗi tháng tùy theo loại nhà. Họ dành đất cho 50 căn, mỗi lô độ 1,200 mét vuông, cho ai có thể mua với giá 1,500 đồng nếu hội đủ điều kiện như là đóng thuế 20 đồng và không có nhà cửa gì ở Đà Lạt. (mình nói đây đồng bạc đông dương có giá trị bằng 10 quan pháp vào thời điểm đó. Do đó người Việt giàu có cho con đi du học rẻ hơn là cho lên Đà Lạt học trường Tây ở nội trú. ) mỗi căn xây xong bán với giá 10,500 đồng Đông-Dương nên mình đoán là họ đặt cọc 10% rồi ngân hàng cho mươn số tiền còn lại.

Quy luật của khu vực này là sau khi mua thì không được bán lại trong vòng 10 năm ngoại trừ trường hợp bất khả kháng và được cơ quan hành chánh chấp thuận. Không được cho thuê nếu không có sự đồng ý của nhóm quản lý. Họ cấm không được sở hữu quá một lô đất. Thành phố Đà Lạt sẽ bảo đảm gắn điện và nước uống bởi công ty Bornes-Fontaines. Một bồn nước, citerne 60 m3 nước sẽ do chủ nhà đào sau khi mua để dự trữ nước để dùng thêm. Chắc là hứng nước mưa để làm gì đó. 

Nếu mình không lầm nhà anh quen thuộc loại nhà này, nhớ có cầu thang đi lên như vậy và ngồi nơi verrandah. Nhà trên cao ở dưới như nhà sàn để đựng đồ. Làm nhà kiểu này không sợ bị nóng và ẩm. Đà Lạt tỏng nhà có màn bị ẩm nên người thượng đã làm nhà sàn để tránh trường hợp này.

Mình không biết họ xây được bao nhiêu căn vì thế chiến xảy ra rồi Nhật Bản đảo chánh mấy ông Tây bà đầm nên dẹp tiệm luôn vụ này. Sau này trường trung học Trần Hưng Đạo để mấy căn nhà của khu vực này cho các giáo sư của trường ở. Trong thời chiến tranh khu vực này ban đêm có Việt Cộng nằm vùng hoạt động. Nên ngay đường Phan đình Phùng, góc gần Mả Thánh có lô cốt canh gác, tối giới nghiêm, họ kéo dây kẽm gai lại, kiểm soát.

Nhìn bản thiết kế thì phần được tô màu đỏ dành cho chính quyền và màu xanh để cho người Pháp bình thường. Mình đoán chỉ có một số màu đỏ được xây cất, sau khi Tây về nước thì dùng cho các giáo sư ở với gia đình.  

Từ thành phố chạy ra mả thánh, qua đường Tôn thất Thuyết rồi chạy về hướng trường Trần Hưng Đạo. Sân vận động của trường đều được Tây xây dựng. Ông cụ mình đi lính Ngự Lâm Quân, thường đóng ở đây khi vua Bảo Đại lên Đà Lạt đi săn hay chơi gái. 

Có nhiều loại nhà như ở Hoa Kỳ khi họ xây dựng khu dân cư ở mới như khu vực mình ở có đến 5 kiểu nhà, thường thì tương tự phía trong nhưng họ thiết kế khác một chút về diện tích, thêm phòng ngủ hay phòng tắm này nọ. 

Có nhiều loại kiểu mẫu mình liệt lên đây cho bà con tham khảo. Nếu trí nhớ mình không lầm thì căn nhà anh chàng quen thuộc loại A1. Vì nhớ ngồi verrandah với khúc gỗ được dùng làm ghế. Rất được sơ nhưng rất thích không cảnh với mấy cây thông xưng quanh. 

Đang đọc tài liệu khác sẽ kể sau. (Còn tiếp)

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Giá tiền khác nhau khi đi du lịch

Mình đang chuẩn bị cho chuyến đi Ý Đại Lợi và Pháp tháng tới. Đọc tin tức ở Âu châu nhất là Pháp khiến mình thất kinh. Tưởng tượng hai người bạn gọi Uber cùng lúc cùng địa điểm để chung từ Bercy đến Champs Elysees nhưng giá cả cho mỗi cuốc xe khác giá tiền. Thấy lạ vì giá tiền có thể thay đổi theo giờ cao điểm nhưng đây cùng giờ cùng thời điểm nên tò mò đọc tiếp thì thất kinh.

Trong trường hợp này, họ cho biết cô Lea sẽ phải trả 18 Euro, còn cô bạn tên Sarah sẽ phải trả 24 Euro. Vụ chặt chém này không đẹp không ăn tiền, cứ như ở Việt Nam, chặt chém du khách ngoại quốc.

Khi hai cô bạn so sách giá cả thì tưởng là có Bug trong ứng dụng nhưng thực tế là kỹ thuật toán đã làm theo quy trình. Họ giải thích như sau:

Lea chỉ dùng Uber có 2 lần mỗi tháng trong khi Sarah thì mỗi ngày. Kỹ thuật toán cho biết Sarah xem như ghiền sử dụng Uber nên phải trả nhiều hơn 33.3%. Theo nghiên cứu có thể lên đến 40%. Sarah đổi điện thoại, đổi trương mục, giá tiền như Lea. Chán Mớ Đời 

Đó là nghiên cứu năm 2023 của BFMTV và RTBF, xem như kỹ thuật toán xếp Sarah sử dụng hàng ngày thì trả tiền nhiều hơn. Sự việc khiến chúng ta ngạc nhiên nhưng đó là sự thật mà dân Âu châu phải chi trả thường Nhật, giá tiền đã được cá nhân hoá dựa theo thói quen và cách tiêu tiền. Khi thẻ tín dụng ra đời, chúng ta tiêu tiền khôgn  để ý lắm đến gái cả, chỉ cuối tháng trả tiền thì thất kinh. Ngày nay trả qua Zelle, hay ApplePay này nọ càng kinh hoàng hồn.

Trước năm 2000, giá tiền đều như nhau. Vào tiệm giá tiền đề nơi chỗ bày bán là giá người tiêu dùng phải trả nhưng internet đã thay đổi mọi thứ, chỉ có chúng ta là không. Mình rất sợ mụ vợ lên Amazon để mua hàng rồi lười đi trả để cả đống dưới gầm giường. Sau đó đem cho từ thiện để cảm thấy hãnh diện làm việc thiện. Thà đừng mua dùng tiền tươi cho tốt hơn.

Năm 2010, công ty Amazon đã thí nghiệm hai trường hợp A/B. Một món hàng và khác người tiêu dùng để xem và để gia tăng lợi nhuận. Đây là cái bẩy vì chỉ thấy giá tiền để cho mình thay vì giá tiền để cho người quen. Như vậy sẽ không biết mình mua hớ, không lộn xộn.

Điểm lạ là người ta có làm một nghiên cứu trên 60 triệu khách tiêu dùng ở Âu châu thì chúng ta trả tiền tuỳ theo địa chỉ, chỗ ở của chúng ta. Điển hình trên Booking.com . Anh ở Paris thì giá khách sạn ở Barcelona hơn 15%, còn ai ở Marseille thì đồng giá dù có cùng quốc tịch. Ai ở Paris thì nên lấy địa chỉ ở xa xa thành phố lớn.

Booking.Com bị kiện

Trở lại vụ Uber, công ty này dựa trên 200 cứ điểm để thanh lọc người tiêu dùng như: Sử dùng thường xuyên, giờ giấc, loại điện thoại sử dụng, … kết luận là giá cả tuỳ theo lý lịch của khách hàng. Kiểu này mình phải mua số điện thoại ở Âu châu rồi cài đặt trong điện thoại để khi dùng Uber, hay mua vé xe lửa, vé máy bay,… vì thường đi ngoại quốc, số điện thoại của mình tại Hoa Kỳ nên tài xế hơi chới với, có thể phải trả giá cao hơn. DEI Á châu thì lấy Grab chắc cũng tương tự. Tốt nhất lần sau về Việt Nam, mình mua số điện thoại rồi cài đặt cho khoẻ đời Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen. 

Amazon chơi sang hơn. Nếu bác nào xem món hàng quá 3 lần thì giá tăng 5%. Do đó muốn mua thì đổi điện thoại qua máy điện toán. Hay tốt nhất là mua trực tiếp không qua tài khoản của mình tuy mất công nhưng rẻ hơn. Nếu bỏ vào giỏ mà không mua liền thì giá tăng 10% vì khi mình quay lại để mua là giá đã lên 10%. Do đó không bao giờ để món gì trong giỏ, sợ quên. Hay khi trở lại thấy giá khuyến mãi.

Cái mất dạy là tuỳ theo điện thoại trả giá cao hơn như một món hàng, ai dùng IPhone mua thì 89 Euro, còn ai dùng điện thoại khác thì 79 Euro. Họ nghĩ dân có iPhone thì có khả năng trả cao hơn vì iPhone đắt giá hơn loại điện thoại khác. Nói cách khác chung ta đóng thuế IPhone. Chắc phải dùng điện thoại cùi bắp mua quá.

Bây giờ đến quốc tịch. Họ đưa ra trường hợp này, 1 du khách pháp và một du khách đức, đặt phòng tại Barcelona, cùng khách sạn, cùng ngày. Ông Tây trả 120 Euro còn ông đức trả 95 Euro. Lý do, kỹ thuật số cho biết ông Tây chấp nhận giá cao hơn ở Tây Ban Nha. Chán Mớ Đời 

Cái khốn là thấy làm ăn được tất cả các công ty khác cũng bắt chước như Deliveroo chặt thêm tiền tuỳ vùng, SNCF dựa theo sử dụng nhiều hay ít. Hay công ty bảo hiểm. Họ bắt đầu xem sự tiêu dùng của khách hàng để biết có khả năng trả bao nhiêu. Ngày nay chúng ta sử dụng thẻ tín dụng gần như hầu hết mọi dịch vụ nên ngân hàng có thể thu thập dữ liệu và bán cho các công ty.

Vấn nạn này xẩy ra từ đâu. Từ bất bình đẳng họ biến thành cá nhân hoá. Giá cả được cá nhân hoá và sự kỳ thị được hợp thức hoá. Ngày nay 73% các công ty đều sử dụng cá nhân hoá khách tiêu dùng để buôn bán và giá cả có thể chênh lệch đến 40%. Trung bình người Pháp mỗi năm đóng độ 156 Euro thuế vô hình này mà họ không biết.

Điều nguy hiểm hơn là kỹ thuật toán biết rõ tính keo kiệt của khách tiêu dùng nên một khách hàng, kỹ thuật toán cho biết tối đa là họ sẽ mua với giá 25 Euro thì giá sẽ đề 24.90 Euro. Cho thấy kỹ thuật toán biết rõ về chúng ta hơn là chính chúng ta. Xong om  

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Con đường hòa bình Ukraina qua ngã Ấn Độ

 Ấn độ và Ukraina 

Tuần này, thuế quan vào hàng nhập cảnh của Ấn Độ bị đánh 50% bắt đầu hiệu lực khiến ai cũng ngỡ ngàng, kêu ấn Độ là đồng minh, chống lại Trung Cộng,… nhưng nếu chúng ta xem lại kỹ lý do thì ông thần fakir cà ri nị này rất ma đầu. Không phải lý do kinh tế mà chính phủ Trump muốn cắt đứt cánh tay nối tiếp, giúp đỡ Puchin chiếm đóng Ukraine. Hầu có thể làm áp lực để Puchin thật sự muốn chấm dứt chiến tranh.

Tuần này nghe nói Ukraine đã đánh phá đường dẫn dầu đến  Hùng Gia lợi vÀ Slovakia. Hai nước này hô hào chống Puchin cứu Ukraina nhưng lại mua dầu của Puchin.

Trong cuộc chiến Ukraine, Ấn Độ là nước hưởng lợi nhiều nhất. Tình hình hiện nay, Ấn Độ đánh thuế hàng hoá Mỹ nhưng xuất cảng hàng bán cho Hoa Kỳ gần như miễn phí. Ấn độ dùng đô-la Mỹ bán hàng cho người Mỹ để mua dầu hoả của Puchin. Ấn Độ dùng các nhà máy lọc dầu rồi xuất cảng dầu ở chợ đen cho các quốc gia khác. 

Trước cuộc chiến Ukraina, Ấn Độ nhập cảng từ Nga 1% dầu thô và ngày nay lên đến 30%. Hay trên 1.5 triệu thùng dầu thô mỗi ngày. Không phải để cho thị trường quốc nội mà để xuất cảng để kiếm tiền thêm, không phải cho người dân của họ mà cho đám đầu tư về dầu hỏa. Sau khi Hoa Kỳ đánh thuế quan 50%, gần bầu cử nên thủ tướng Ấn Độ không muốn thấy yếu ớt với Trump nên không trả lời điện thoại, va gái tăng mau dầu hỏa của Nga. Ngoài ra còn gia tăng buôn bán với Trung Cộng.

Nhóm lobby dầu hỏa Ấn Độ mua dầu thô rẻ từ nga rồi họ gạn lọc dầu, sau đó bán cho các nước trong vùng, bỏ túi. Núp bóng dưới lá bài trung lập. Mỗi ngày Ấn Độ xuất cảng trên 1 triệu thùng dầu. Bơm tiền cho Puchin tiếp tục đánh chiếm đất Ukraina. Nhiều nhân công Ấn Độ sẽ mất việc nhưng tự hào dân tộc trên hết. Nhất là đám buôn dầu hỏa ủng hộ làm tiền thì mới trụ tại chức được.

Ấn Độ là nước đánh thuế quan hàng hóa mỹ cao nhất. Vớt đô La Mỹ rồi chuyền cho Puchin. Cho thấy cấm vận không thành công vì những nước tự nhận là dân chủ nhưng rất giỏi buôn bán, thấy cơ hội làm tiền, chả có lương tâm gì cả khi hàng ngày dân Ukraina gục ngã trên chiến trường hay bị pháo kích. 

Ngoài ra Ấn Độ còn mua vũ khí từ Nga trong khi đó bẮt Hoa Kỳ chuyển giao know how. Chính phủ Biden nhắm mắt làm ngơ nhưng chính phủ hiện nay đánh thuế quan 25% vì thuế quan và 25% vì an ninh quốc phòng. Nên nhớ thâm thụt Mậu dịch Hoa Kỳ với Ấn Độ là 50 tỷ đô la mỗi năm. Kiểu này hết đi ăn cơm Ấn Độ vì họ mua thức ăn từ ấn độ lên 50%. 

Cho thấy con đường dẫn đến hòa bình sẽ phải đi ngang Ấn Độ này. Thiên hạ cứ kêu Puchin gần kề rồi nhưng họ quên những vấn nạn là có rất nhiều quốc gia vẫn tiếp tay với Puchin. Trung Cộng và Triều Tiên thêm ông thần Ấn Độ. Nội hai quốc gia này nhập lại dân số của họ hơn phân nữa thế giới. Chán Mớ Đời 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Vũ khí hoá sự đồng cảm

Có một đề tài khiến mình ngạc nhiên khi nghe mấy đứa con kêu mình là kỳ thị chủng tộc. Đó là sự đồng cảm. Sự đồng cảm là một đức tính rất tốt và cần thiết nhưng ngày nay đã được vũ khí hoá chống lại những người có đức tính này. Sự việc này rất xảo quyệt nhưng được thiết kế theo quy trình. Mình mò mò đọc thêm tài liệu, xin ghi lại những gì mình đọc. 

Cô này chuyển giới tính, buồn đời đem súng bắn các học sinh trong trường khiến truyền thông thiên hữu lên án này nọ, còn truyền thông thiên tả thì thương xót cho cô ta. Đó là sự đồng cảm ngày nay của người Mỹ. Bị chính trị hoá khiến người Mỹ tuỳ theo lập trường chính trị họ theo, vô cảm hay đồng cảm.

Tuần này, các trường học mới đi học lại, đã nghe có vụ nổ súng ở trường học. Mình chỉ lướt qua thôi, nghe đâu một người chuyển giới là thủ phạm. Không biết có thật hay không, họ cho rằng chuyển giới kêu rất chán sống trong cái vỏ người con gái nên nổi điên, bắn đám học chung, có lẻ chúng chọc ghẹo hay chi đó. Theo mình thì xứ tự do, ai muốn làm con gái hay làm con trai hay bán nam bán nữ thì tự quyết định, nhưng không nên kêu gào này nọ. Họ tự quyết định thì phải tự chịu các ảnh hưởng, hệ quả của sự thay đổi cục bộ của cơ thể, tâm lý này nọ.

 Truyền thông nhảy vào, bên cực hữu thì kêu thấy chưa, chuyển giới tính gian ác, điên khùng trong khi giới truyền thông cực tả thì thay đổi sự việc. Họ tường thuật sự việc, nói lên sự đồng cảm nhưng không vì các nạn nhân, gia đình các nạn nhân không bao giờ thấy lại nụ cười con của họ, mà để bảo vệ cộng đồng chuyển giới tính, để tránh bị lên án, hay nói xấu,… sự đồng cảm của truyền thông định hướng về nơi khác. Do đó, sự đồng cảm hay vô cảm được định nghĩa theo định hướng chính trị của mỗi người.

Cho nên mình tự đặt lại câu hỏi, từ bé đến nay, mình được mệ ngoại dẫn đi chùa, đọc kinh này nọ. Nền tảng đạo đức của mình dựa trên đâu. Phật-giáo hay từ nhận thức của mình. Đúng hay sai. 

Không những trường hợp về người chuyển giới, mà còn về di dân, họ cho biết là những người di dân đến Hoa Kỳ để tìm một cuộc sống tốt hơn ở quê nhà. Vụ này thì đồng ý hoàn toàn. Nếu không thì ai lại bỏ cha mẹ, gia đình để sang Hoa Kỳ dù có giấy tờ chính thức. Họ sang đây, đi cày ngày đêm để gửi về cho cha mẹ, vợ con tiền bạc để sinh sống và không biết ngày nào gặp lại.

Ngay Trung Cộng tự xưng là mạnh nhất thế giới cũng có người Tàu chạy trốn sang Hoa Kỳ ở lậu. Họ không nói đến các tệ hại như fentanyl, sì-ke, ma-tuý và những tệ đoan khác. Mình nghe anh bạn làm thông ngôn miễn phí ở dưới San Diego, kể người Việt trốn sang đây qua ngõ biên giới, máu lạnh lắm. Họ bỏ tiền để đi chui, nhiều khi cầm cố nhà cửa nên sẵn sàng làm bất cứ chuyện gì để có tiền gửi về quê nhà trả nợ. Đó chỉ là một thiểu số thôi nhưng cũng gây thiệt hại cho xã hội Hoa Kỳ. Một anh bạn ở Paris cũng nêu lên vấn đề máu lạnh của người Việt di dân lậu ở xứ pháp.

Khi tổng thống Clinton nói chuyện tại quốc hội, ông ta kêu phải trục xuất các di dân lậu này nọ. Dưới thời tổng thống Clinton, có trên 2.5 triệu người bị dẫn độ. Cao nhất từ xưa đến thời điểm đó. Dân biểu dân chủ, đứng lên vỗ tay ngập trời trong khi dân biểu cộng hoà xì xào, lên án không có sự đồng cảm về các người di dân lậu. Ông Clinton cắt welfare, bắt người Mỹ nhận welfare phải đi tìm công ăn việc làm. Mỗi tháng phải gặp cán bộ xã hội trình bày này nọ. Mình có ông thợ ăn welfare, đi làm chui. Mỗi tháng bỏ túi mấy ngàn được trợ cấp nhà cửa, foods stamp đầy đủ đến khi bầu ông Clinton lên bị cán bộ xã hội nói ngang nói lên nên tức quá bỏ welfare, nhờ mình thương lượng với chủ nhà mua giúp căn nhà đang thuê. Cái xui là mấy đứa con lớn lên thấy cha mẹ ăn welfare, đi làm chui, này nọ nên không phục. Cứ la chúng thì chúng kêu bố mẹ có tài giỏi đi ăn welfare thì tụi con cũng bắt chước. Xong om

Ngày nay thì ngược lại bên dân chủ kêu cộng hòa không có trái tim, bao dung với người di dân lậu, cắt trợ cấp này nọ. Nếu không cắt thì sẽ như Pháp quốc nay mai vì phá sản, mượn tiền trả cho dân xài. Nay nợ chồng chất, dân số giảm không ai làm việc trả thuế.

Truyền thông không báo cáo nhưng theo đài quân đội thì 3 tuần lễ trước, quân đội Hoa Kỳ phục kích, đánh tan một nhóm cartel của Mễ Tây cơ tại biên giới khi họ chuyển mấy trăm tấn ma tuý qua biên giới. Trực thăng và drones đánh banh ta lông bên kia biên giới. Nhưng nếu chúng ta lên tiếng về những tệ nạn xã hội thì họ lên án chúng ta là những người không có trái tim, kỳ thị chủng tộc như mấy đứa con mình lên án.

Bố mẹ cô chuyển giới tính đồng ý cho cô ta chuyển giới, đổi tên này nọ. Ai muốn có con trai nối dòng nhưng vợ sinh toàn là con gái thì có thể đổi giới tính cho con nhưng vấn đề là liệu có cháu nội được không. Nếu là con trai chuyển giới thì trước khi lên bàn mỗ thì có thể lấy tinh trùng đóng ve chai trước. Vụ này hay, có thể bựa một chuyện như anh chàng trước khi trở thành đàn bà, lấy tinh trùng bỏ ngân hàng rồi sau khi chuyển giới tính, lấy tinh trùng của mình rồi “nếu” rụng trứng thì lấy đó thụ tinh nhân tạo sinh ra thằng con hay con gái của chính mình.

Đi thành phố lớn nào như Seattle, Los Angeles, New York, ..chúng ta thấy các người vô gia cư. Họ lại lên tiếng kêu những người này không có chỗ nào ở nên họ để cho những người này tự do cắm lều, ngủ ngoài đường trong thành phố. Mình có kể chuyện 50 tỷ Mỹ kim được chính phủ Cali dùng để xây dựng các trung tâm định cư cho những người vô gia cư, được chuyển qua các tay tài phiệt, xây dựng các toà nhà cao sang, cho người Mỹ mướn. Bài này mình đăng lên mạng xã hội, bị chận. Thành phố Los Angeles đang tìm cách đuổi dẹp những người vô gia cư để chuẩn bị cho giải túc cầu thế giới sang năm và thế vận hội vào năm 2028.

Khi chúng ta không đồng ý vì sự hiện diện của những cái lều trong thành phố gây lo sợ cho người dân thì họ lên án chúng ta là những người vô cảm. Khi chúng ta nói đến tội ác thì họ cho rằng các tội nhân phạm lỗi lầm nên họ tha bổng các phạm nhân. Họ kêu dân nghèo bị tư bản bốc lột nên làm luật nếu ai nghèo khó ăn cắp hiện vật giá dưới $900 thì không bị truy tố, tạo dựng sự hổn loạn ở các thành phố lớn. Như ở San Francisco, họ vào các siêu thị mua đồ rồi đi ra một cách vô tư. Khiến nhiều tiệm đóng cửa. Đó là sự đồng cảm theo chủ nghĩa xã hội.

Khi nói đến các sinh viên bị ngập đầu bởi các nợ nần, mượn tiền đi học. Chúng ta không muốn ai bị nợ nần cả. Các sinh viên mượn tiền đi học vì họ muốn có một tương lai đẹp hơn thì phải trả khi họ đi làm. Một người thợ hồ, không bao giờ đi học đại học, lại bắt người thợ hồ này đóng thuế để trả cho các khoản nợ của sinh viên mượn tiền để học các trường danh tiếng. Nếu chúng ta chống đối việc tổng thống Biden cho xù các khoản nợ này thì được ghép vào tội ích kỷ. Không có tinh thần tương thân tương trợ.

Tương tự ai tự nhiên kêu mình xấu muốn đi tune up và kêu chính phủ trả tiền do người Mỹ đóng thuế. Ai đồng ý không, tương tự anh hay chị muốn chuyển giới thì bỏ tiền ra mà làm. Nhà thương và bác sĩ lobby để có mấy luật này trả tiền cho người muốn chuyển giới tính để làm tiền. 

Sáng nay nói chuyện với thằng con. Nó kêu người Mỹ  không muốn đẻ con nữa vì quá tốn tiền. Hai cha con nói về trường trung học của nó cách đây 10 năm bán công khố phiếu để xây thêm lớp và phòng thí nghiệm đâu mấy tỷ bạc nay học khu của thành phố muốn cắt nhiều trường học, giảm giáo viên vì không đủ học trò. Người Mỹ đẻ ít lại nên thành phố ít học sinh hơn xưa. Thế là cán bộ giáo dục lên tiếng và giáo viên kêu gào sa thải bất hợp pháp.

Mình nói là giới trẻ ngày nay thích nuôi chó mèo. Khi bỏ nhau thì bỏ luôn chó mèo mà nguy hiểm nhất là nhân danh cấp tiến nên họ thiến chó đực và cắt buồng trứng chó cái. Từ đó kêu chuyển giới con nít rất gần. Họ kêu gào bảo vệ chó mèo nhưng thấy tiện thiến chó cho chắc ăn để khỏi lo chó mèo đẻ.  Quá tàn bạo. 

Trở lại vụ học sinh chuyển giới bắn chết mấy người trong trường học. Thay vì nhắm đến các học sinh và gia đình của những người lãnh đạn, họ lại chuyển sang bảo vệ cộng đồng chuyển giới, cho rằng chính giới này mới là nạn nhân của sự kỳ thị. Khiến cô hay cậu chuyển giới tính mới nổi khùng, bắn cho hả giận. Thật ra họ cũng có cái lý của họ vì khi xưa mình hay bị ăn hiếp nên cũng căm thù mấy tên hay ăn hiếp mình.

Nhớ khi xưa, có thằng Quý con ông Thạc, nhỏ hơn mình một tuổi nhưng nó hay bắt nạt mình. Sau này mình đi học Thái Cực Cạo về, nó quen cảnh bắt nạt khi thua bắn bi, này nọ. Nhớ cái mặt của nó khi thấy mình không tuân phục như trước đây. Mình bay song phi đạp nó cái hự, nhào xuống đất khiến nó kinh luôn từ đó.

Sự đồng cảm không thể quên sự thật. Chúng ta đồng cảm với tất cả mọi người bị ảnh hưởng bởi một đạo luật hay một bi kịch. Nhưng khi sự đồng cảm được chọn lọc, chính trị hoá, bị thao túng thì sẽ không còn sự đồng cảm, và chúng ta dần dần sẽ đánh mất lương tâm. Phía tả thì lên tiếng bảo vệ giới chuyển giới trong khi phía hữu lên tiếng, kêu hậu quả của đường lối của Đảng dân chủ từ thời tổng thống Obama đến nay. Chán Mớ Đời 

Tương tự khi chúng ta thấy bom nổ tại Gaza thì lên tiếng bênh vực người dân Gaza thì bị lên án này nọ, còn ủng hộ cũng bị chửi bới. Cho thấy sự xúc cảm ngày nay đã bị chính trị hoá, chúng ta chỉ cảm xúc theo định kiến chính trị của mình. Nguy hiểm nhất là sự leo thang của bạo lực. Như voltaire khi xưa có nói: “tôi không đồng ý với anh hay chị nhưng tôi sẵn sàng chết để anh hay chị có cái quyền để nói” nhưng nay họ vác súng bắn cái đùng. Cái dã man nhất là họ hô to dân chủ quyền lên tiếng rồi khi đối thủ chính trị vừa bị bắn chết thì họ vỗ tay reo mừng nhưng ông nhà báo nào mới tuyên bố ông Charlie Kirk bị bắn chết hôm qua. 

Thượng nghị sĩ Sanders là người độc nhất cánh tả lên tiếng chỉ trích vụ bắn chết này. Theo mình thì nghi can bị bắt chỉ là con mồi được thí điểm vì muốn bắn chết thì cần xạ thủ chuyên nghiệp. Ông ta có bận áo giáp, và có vệ sĩ phái sau quan sát. 

Có lẻ chúng ta nên tìm hiểu hậu quả về mặt tâm lý của trẻ em được chuyển giới. Có nên đợi đến 21 tuổi mới có quyền chuyển giới như luật tại Hoa Kỳ phải trên 21 tuổi mới có quyền uống rượu. Thay vì lên án chính sách Obama này nọ, chúng ta nên xét xem có nên cho trẻ em vị thành niên chuyển giới. Hay chúng ta quen con nít mới sinh ra đời, là đã có tội, nên sau 1 tháng là phải làm lễ rữa tội. Đứa bé muốn làm tom-boy thì cho lên bàn mỗ ngay, giúp nhà thương kiếm tiền. 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn