Ai giúp Hoa Kỳ giành độc lập

Khi xưa, năm 11 B học lịch sử Hoa Kỳ thì được biết là ông tướng Lafayette được triều đình Pháp cho sang Mỹ châu giúp lực lượng chống đối lại sự cai trị của thực dân Anh quốc. Đi chơi buồn đời đọc thêm về lịch sử thì chới với. Thật ra chính Tây Ban Nha đã giúp người Mỹ thắng được quân Anh quốc và thành lập hợp chủng quốc Hoa Kỳ. Dạo ấy các nước như Tây Ban Nha, Pháp quốc, Bồ Đào nHa và Anh quốc tìm cách làm bá chủ năm châu, chiếm đóng các vùng đất tại năm châu. Anh quốc với lực lượng hải quân gần như khống chế các đại dương chính. Họ vỗ bụng tự xưng nước Anh quốc không bao giờ có mặt trời lặn.

Khi lực lượng người Mỹ đứng lên chống lại nhà cầm quyền Anh quốc vì sưu thuế cao, tạo nên cơ hội cho các triều đình âu châu xen vào để làm giảm thiểu sức mạnh của Anh quốc trên thế giới.

Ngoài việc tiếp tế cho quân đội cách mạng, Tây Ban Nha còn khiến quân đội Anh quốc bị trải rộng ra và kêu gọi trao trả độc lập của Hoa Kỳ nếu Anh quốc muốn ký hòa ước với họ.

Dưới sự cai trị của Anh quốc, chỉ có 13 tiểu bang tại Hoa Kỳ ngoài ra vùng Louisiana, dạo ấy dưới sự cai trị của Pháp quốc mà sau này người Mỹ đã mua lại của ông napoleon, trải dài từ miền nam biên giới Gia-nã-đại xuống đến tiểu bang Louisiana ngày nay. Mình có kể vụ này rồi. Napoleon cần tiền để chi viện cho các cuộc 

Tây Ban Nha chiếm đóng tiểu bang Florida từ thế kỷ 16 nhưng bị Anh quốc chiếm với hòa ước Paris năm 1763 để chấm dứt cuộc chiến 7 năm với Anh quốc. Trước khi cuộc chiến kết thúc Pháp quốc đã tặng tỉnh Louisiana và Hải cảng New Orleans cho Tây Ban Nha thay vì để lọt vào tay của Anh quốc. 

Khi cuộc chiến chống quân đội Anh quốc xẩy ra thì Tây Ban Nha làm chủ Hải cảng New Orleans có thể di chuyển vào nội địa Hoa Kỳ và tiếp tế đạn dược qua con sông này. Ngoài ra còn chia quân đội Anh quốc tại Florida làm hai: đông và Tây. Nếu ai viếng thăm tiểu bang Florida sẽ thấy tiểu bang này trải dài trên hai múi giờ. Tây Ban Nha hy vọng nhờ cuộc chiến này sẽ lấy lại Gilbratar đã lọt vào tay người Anh quốc vào năm 1713. Và làm giảm sức mạnh của Anh quốc tại vùng Trung Mỹ. Nếu không có vụ cách mạng giành độc lập của người Mỹ thì có lẻ Anh quốc đã chiếm trọn vùng Nam Mỹ khỏi tay người Tây Ban Nha và nay dân vùng sẽ mang tên MácDonald thay vì Espinoza. 

Vào năm 1776, Tây Ban Nha chiếm đóng nhiều nơi tại Mỹ châu trong khi Anh quốc chiếm đóng trải dài từ phi châu đến Á châu, Mễ Tây cơ,… các tiểu bang như California, Texas đều dưới sự cai trị của người Tây Ban Nha.

Khi Pháp quốc tuyên bố ủng hộ các người Mỹ muốn dành độc lập từ người Anh quốc vào năm 1778, Tây Ban Nha cũng được mời tham dự cuộc chiến nhưng Tây Ban Nha do dự can thiệp vào. Lý do là họ cũng có một số thuộc địa cần bình định. Nếu giúp Hoa Kỳ trở thành độc lập mà không trao trả độc lập các thuộc địa của mình thì hơi khó xem. Và lo ngại của họ được trải nghiệm bởi các phong trào đòi độc lập vào thế kỷ 19 của các thuộc địa tại Nam Mỹ. 

Vua Carlos là em họ của vua Louis 16, xem đây là cơ hội để tái chiếm lại các thuộc địa đã mất vào tay của Anh quốc. Ngày 21 tháng 5 năm 1779, Tây Ban Nha tuyên chiến với Anh quốc. Mưu lược được xem là hay nhất của Tây Ban Nha kiểu ngư ông hưởng lợi. Xúi pháp đánh Anh quốc để họ hưởng lợi. 

Thời đó nếu làm chúa tể biển cả sẽ giúp đánh bại Anh quốc. Hải quân Anh quốc có thể chận các cảng Hoa Kỳ để không được tiếp tế. Thời đó di chuyển bằng đường biển. 

Ngay ông Washington tuyên bố là Hải quân Anh quốc mạnh hơn Pháp quốc và chỉ có Tây Ban Nha tham chiến mới có thể chống Lại Hải quân Anh quốc. Thậm chí ngoại trưởng Pháp quốc cũng nói với vua là cần sự tham chiến của Hải quân Tây Ban Nha. Dạo đó Hải quân Anh quốc khống chế các đường biển. Hóa ra cuộc chiến giành độc lập của người Mỹ đã thay đổi bộ mặt thế giới vì đánh nhau khắp nơi. Từ địa trung Hải, đến Trung Mỹ, Florida khiến quân đội Anh quốc phải chọn lựa đâu là điểm chính để bổ sung Hải quân của họ. Vì Hải quân của Tây Ban Nha có thể đánh chiếm Anh quốc. Vương quốc Tây Ban Nha lúc đó gồm nhiều nước ở Âu châu. Do đó các tàu chiến Anh quốc có thể được điều động sang Hoa Kỳ phải giữ lại Anh quốc để phòng thủ.

Do đó lực lượng của Anh quốc tại Châu Mỹ không nhiều, mướn các đội binh của các nước khác như Phổ,…đánh dùm. Tổng lịch sử loài người, chúng ta thấy nhiều cường quốc lên rồi xuống.

Đi chơi tại Phi Luật tân, mình gặp một bà người Anh quốc, ly dị ông chồng người Ai Cập, đi chơi một mình. Mình hỏi bà ta có ghé thăm khách sạn nơi Nhà văn Agatha Christine ngụ lại ở Luxor để viết mấy cuốn sách ăn tiền. Bà ta kêu không nhưng bà rất cảm phục bà này. Bà ta kể ông nội bà ta sang Ấn Độ làm việc, còn bà nội thì đi sang đó để làm đám cưới. Kiểu phim passage to India.

Bà ta kể là đi các thuộc địa cũ của rất thì khám phá người dân không căm thù người Anh quốc, rất đàng hoàng. Bà ta hỏi mình nghĩ gì về chế độ thực dân. Mình kêu rất khó giải thích vì hồi nhỏ đi học bị thầy cô, sách vỡ nhồi sọ là người Pháp gian ác nhưng khi mình sang pháp học thì thấy ngược lại. Người pháp giúp đỡ mình rất nhiều. Chúng ta sống ở thời đại này, khác với thời thực dân nên khó tìm được suy nghĩ chín chắn. Với tình trạng ngày nay, chúng ta có thể lên án ông bà mình hoặc cha mẹ vì khác thời đại nhưng nếu chúng ta sống vào thời đại của họ, có thể mình sẽ làm như họ. 

Điển hình là cuộc chiến đúng hơn là kháng chiến tại Gaza. Sinh viên thấy hình ảnh hai bên đưa ra, thấy DO Thái bom các Gaza rồi thấy chết đủ trò khiến sinh viên ở tây phương lên án DO Thái. Chúng ta không biết hư thực ra sao các hình ảnh ấy có đáng tin cậy hay không hay do tuyên truyền để bán quảng cáo. 

Tương tự khi xưa, người tây phương và người Mỹ thấy truyền hình chiếu cảnh thả bom ở chiến trường Việt Nam thì họ lên tiếng chống chiến tranh Việt Nam. Kết quả người Mỹ bỏ của chạy lấy người và ngày nay người ta thấy sự thật được phơi bày, tây phương thua Hà Nội trên bình diện chính trị. Họ bỏ tù trên 2 triệu quân công cán chính của Việt Nam Cộng Hoà trong các trại cải tạo mà Hà Nội gọi là trả thù nhân đạo. 

Hoa Kỳ dành được độc lập từ Anh quốc, được dạy ở trường là nhờ sự ủng hộ của Pháp quốc. Nay đọc thêm tin tức thì khám phá thêm các chi tiết chính đưa giúp thế giới có một nền dân chủ lâu năm. 

Các mệ tạo dáng lấy mất nồi cơm thì mấy chồng lấy gì để nấu cơm cho mấy mệ ăn khi tạo dáng xong. Lại chửi chồng từ sáng đến chiều. 

Có thể ngày nay nền dân chủ Hoa Kỳ cần phải được cập Nhật hóa với thời đại vì có những vấn đề cần thay đổi cho hợp với tình thế mới. Lịch sử chỉ đưa cho chúng ta nhìn từ vài góc độ nên cần phải xét thêm từ. Ác giác độ khác để có cái nhìn chung một cách rõ ràng hơn. Chán Mớ Đời 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nhà 

Ong chết con người chết theo?

  Ong chết hết mật ong

Dạo này, thấy trên mạng rất nhiều tin tức kêu rằng ong chết như rạ. Xin mọi người hãy cứu ong vì nếu không có ong chúng ta sẽ chết. Trên du-tu-be có một video có đến 15 triệu lượt người xem, dùng những danh từ dao to búa lớn như “bee-pocalypse” hay “bee-mageddon.” Họ cho biết ong chết sẽ đưa đến hàng triệu người trên thế giới chết đói. Là nông dân, mình cần nuôi ong trong vườn để giúp hoa đậu trái bơ vào mùa xuân nếu không là vỡ nợ.

Buồn đời, mình tìm tài liệu để đọc. Trước đây khi mình mua cái vườn bơ thì có nghe nói đến ong và chim tại Hoa Kỳ bổng nhiên biến mất, chết như rạ. Họ cho rằng nông dân xịt thuốc sâu trên phấn hoa nên ong chết, người thì cho rằng các từ trường từ những cột được gắn các máy nhận và phát các làn sóng của Internet, mấy gờ để điện thoại di động bắt được. Họ cho biết là lấy cái điện thoại bỏ vào tổ ong thì khám phá ra ong không bay về tổ vào buổi chiều. Mình đi ngang mấy tổ ong trong vườn với điện thoại đeo bên người nhưng vẫn bị ong bu vào chích đều đều. Cho thấy chúng chả sợ thằng tây nào.

Các khoa học gia gọi hiện tượng này là “colony collapse disorder.” Và không ai biết hay chứng minh lý do, chỉ toàn là giả thuyết. Vì thiếu ong nên tới mùa hoa hạnh nhân ra thì các chủ đồn điền hạnh nhân ở Cali, kêu các người nuôi ong từ các tiểu bang khác như Florida, lái xe tải xuyên bang chở mấy tổ ong qua Cali để một tháng được trả $200/ tháng. Thường họ đem mấy ngàn tổ ong sang nên làm tiền cũng khá. Khiến mấy ông tàu từ Trung Cộng mới chạy qua làm ăn, bán mật ong Giả, pha đường gạo đủ trò khiến ngày nay đi tìm mật ong ở siêu thị thì chắc chắn là không phải 100%. Thậm chí họ nuôi ong bằng đường cho chúng làm mật cho nhiều. Nay họ khám phá ra có một loại ong to đùng đến từ Trung Cộng giết ong của âu châu và Hoa Kỳ. Họ gọi Asian Hornet và họ tìm cách giết loại ong này bằng lưới điện giựt.

Hình hơi mờ nhưng để xem ông từ Trung Cộng to chừng nào

Mình nhớ ông nuôi ong ở vườn mình kêu là mua ong Chúa nhập cảng từ Tân Tây Lan hay Úc Đại Lợi. Nhưng từ từ thì hiện tượng ong chết ít dần. Các người nuôi ong, chia các tổ ong ra bỏ thêm ong chúa để làm các tổ ong khác và ong chúa đẻ mệt thở, đẻ ngày chưa đủ tranh thủ đẻ đêm. 1 ngày trên 2,000 con. Và ong tại Hoa Kỳ gia tăng lại.

Một nhà báo về khoa học cho rằng là hiện nay số ong nhiều hơn thập niên trước. Có ông Jon Entine có thành lập một chương trình gọi là “Genetic Literacy Project,” phản biện giới truyền thông, về đưa tin sai lệch về khoa học. Lý do là giới truyền thông luôn luôn tìm cách bán quảng cáo đưa ra những tin tức để hù doạ độc giả, câu View.

Điển hình đài NBC cho biết: “Ong đang chết ở mức đáng báo động”. Hay tiêu đề của CNN: “Số lượng ong đang chết dần. . . thực phẩm chúng ta ăn đang gặp nguy hiểm.”… mấy cái này thì mình có đọc hay xem các phim tài liệu nên run. Ông ta đưa ra thí dụ như năm 2013, tờ Time đăng trang bìa “A World Without Bees.”(một thế giới không có ong.) nếu chúng ta bắt chước ông NGuyễn Du, cho rằng 100 năm trong cõi người ta, những gì không biết thì ta gú gồ. Thì sẽ có kết quả là ong gia tăng từ 10 năm qua nhưng giới truyền thông không viết bài xin lỗi, họ nhảy sang các tiêu đề khác tương tự New York Times cũng kêu: ‘The Insect Apocalypse.’ Báo chí luôn luôn bán các tin tức tiêu cực và phóng đại để độc giả mua báo của họ hay xem đài với quảng cáo. Họ ít khi nào phỏng vấn các chuyên gia khoa học về tiêu đề này.

Họ phỏng vấn các hội nhóm về môi trường như “Environmental Working Group” hay Pesticide Action Network” để lên tiếng về các vấn đề này. Sự lo sợ, hoang mang của quần chúng sẽ giúp gây quỹ cho các hội nhóm này.

Ông Entine cho biết là các hội đoàn về môi trường này, muốn được bảo trợ, cho tiền nên lên tiếng báo động một cách vô tội vạ vô hình trung lại gây khó dễ cho nông dân và khách tiêu dùng.  

Họ báo động hay nói với các chính trị gia cũng muốn được phiếu nên cấm sử dụng các loại phân hoá học cũng như thuốc trừ sâu mới, bảo vệ môi trường và sức khoẻ người tiêu dùng. Điển hình, ong trên thế giới ngày nay gia tăng nhưng Liên Hiệp Âu Châu cấm sử dụng chất neonicotinoids, một loại sát trùng, vì sợ sẽ giết hại các con ong. Do đó các nông dân vẫn tiếp tục sử dụng các loại sát trùng cũ, độc hại hơn, sát hại ong.

Tại sao chúng ta phải sử dụng hoá chất trong nông trường? Chúng ta thường nghe nói đến phải ăn thực phẩm Hữu Cơ trên môi mọi người, bảo vệ môi trường này nọ vì không có hoá chất. Cái này thì mình đang xin phép chính phủ Cali đổi qua vườn được xác nhận vườn hữu cơ. Phải mất 3 năm. Mình có đi xem các vườn hữu cơ thì thấy họ sử dụng hóa chất mệt thở còn hơn vườn mình nữa. Vườn mình thì không có sát trùng hay thuốc diệt cỏ nhưng ở các vườn tự gọi là hữu cơ thì họ làm đủ thứ. Không lẻ họ sử dụng cây gậy thần tiên để hô biến trên cây hết sâu, sên, sóc hay chim ăn trái của họ. Thay vì dùng các hoá chất tự nhiên, họ dùng loại như “ copper sulfate,” một trong các hoá chất độc hại nhất. Đi Seminar, có mấy tên bán loại này đến bảo trợ chương trình hội thảo. Và lên khoe dùng cái này là sạch trưng, sên sóc đủ loại. Mình cũng ham nhưng xem lại thì thấy không lời nhiều lắm mà lại có hại cho sức khoẻ của chính mình trước. Hoá chất bột mở ra thì bay khắp nơi, phải hít vào.

Lấy thí dụ ở Siri Lanka, tổng thống xứ này nghe các nhà bảo vệ môi trường nên ra lệnh cấm sử dụng phân hoá học, không chuẩn bị cho một giai đoạn chuyển tiếp, huấn luyện nông dân, khiến các nông trại sản xuất ít lại, giá thực phẩm gia tăng 80%. Người dân xứ Siri Lanka nổi điên lên, chạy vào dinh tổng thống và ông này chạy ra hải ngoại, hạ cánh an toàn. Tân chính phủ cho phép sử dụng phân hoá học lại và cuộc khủng hoảng thực phẩm ngưng.

Ai buồn đời thì đọc https://www.adb.org/multimedia/partnership-report2022/stories/urgent-response-to-a-food-crisis/#:~:text=Full%2Don%20Food%20Crisis,food%20insecure%20by%20July%202022.

Đó là vấn nạn của ngày nay, có phong trào tiêu thụ thực phẩm hữu cơ. Vấn đề là họ vẫn sử dụng các hoá chất như các nông trại không hữu cơ nhưng giá bán đắt hơn thực phẩm bình thường.

Đây hình ảnh tại thủ đô văn hoá của Âu Châu.

Thật ra thì phong trào hữu cơ, bảo vệ môi trường là một phong trào chống lại chủ nghĩa tư bản, từ đấu tranh giai cấp của thế kỷ trước, được hoá thành hữu cơ bảo vệ môi trường để chống lại các công ty đa quốc gia, đại diện cho giới tư bản. Những công ty thực phẩm ngày nay rất to lớn, đều xuất hiện trên các quốc gia trên thế giới. Anh đi xứ nào cũng thấy người dân uống coca cola, ăn KFC,… Các người chống chủ nghĩa tư bản đều chống lại các thực phẩm mà người ta gọi genetically modified organisms (GMOs). Họ kêu gọi LIên Hiệp Âu Châu cấm các loại giống GMO nhưng loại giống GMO giúp nông dân trồng được nhiều thực phẩm và ít tốn đất vì các loại giống này kháng trùng, không bị sâu ăn. Kiểu lúa Thần Nông khi xưa mà Việt Nam trồng. Trồng loại giống này sẽ giúp nông dân ít sử dụng thuốc sát trùng, hoá chất nhằm hạ giá thực phẩm, giúp dân nghèo có ăn.

Nông dân muốn được lợi nên nhiều khi bán rẻ lương tâm, sử dụng hóa chất để diệt trùng, này nọ hay chúng ta thấy họ ngâm nước với hoá chất làm tươi rau cải trước khi đi bán. Đố là vấn nạn ngày nay trên thị trường thực phẩm. Nông dân không được bảo vệ hay giúp đỡ bởi chính phủ. Các tiền hỗ trợ về canh nông đều cho vào túi của các côn gty lớn vì cho tiền các đa đại biểu quốc hội.

Hôm kia, nói chuyện với một chị bạn, từng làm trong nhà hàng Mỹ. Chị cho biết là rau héo thì họ ngâm với một chất gì đó khiến rau tươi lại ngay. Ở Hoa Kỳ còn sử dụng loại này thì khắp thế giới đều chơi líp ba ga.

Điển hình ở Bangladesh, các khoa học gia đã chế được cà tím GMO, giúp giảm sử dụng 85% hoá chất. Giúp phụ nữ và trẻ em làm việc đồng áng bớt khổ cực vì phải xịt thuốc sâu, hít hơi độc, này nọ.

Vấn đề ngày nay chúng ta cứ tuân theo thể lệ về môi trường được đưa ra cách đây 40 năm, và khoa học thay đổi rất nhanh và chúng ta hay đúng hơn các thể lệ bảo vệ môi trường chưa được cập nhật hoá với khoa học hiện đại. Cho nên chúng ta các tiêu đề, ý định giúp người tiêu dùng và nông dân nhưng trên thực tế lại làm hại họ. Các hoá chất tân thời và GMO giúp sản xuất thực phẩm rẻ và sạch hơn trước.

Mình làm nông dân đại trà từ 10 năm qua. Đi học các lớp về GAP, về môi trường đủ thứ hết. Thì mình thấy canh tác theo phương thức hữu cơ và không hữu cơ chả khác nhau gì cả ngoại trừ thực phẩm hữu cơ giá bán gấp 3. Nói chung thì có những tổ chức này cũng tốt, để kiểm soát các hành vi, cách chăn nuôi, trồng hoa quả của các công ty đa quốc gia nhưng không nên tôn sùng như lẻ sống đời ta như giới trẻ ngày nay. Tốt nhất là tự trồng ở nhà, trồng theo phương thức thuỷ canh thì cũng phải bón phân hoá học. Thấy có ông người Úc chỉ cách trồng thuỷ canh và nuôi cá. Dùng phân cá để bón phân rau cải trồng theo thuỷ canh. Vấn đề là khi cá lớn ăn được, ai là người đập đầu cá? Chán Mớ Đời 

Mình có quen một tên mỹ bán ở chợ nông dân ở Santa  Monica, hay đến vườn mình mua bơ và quýt. Hắn kể là ở Fallbrook. Hắn có một mẫu đất để trồng rau cải hữu cơ và trái cây. Hắn bán chừng 2 tuần là hết, phải đợi mùa sau. Nên hắn phải đi mua ở vườn thiên hạ rồi chở ra chợ nông dân (Farmers’ Market). Mỗi thứ 5 là hắn chạy vòng vòng mua đồ tại các vườn rồi thứ 6 chạy lên Santa Monica bán ở chợ này 3 ngày. Tối hắn ngủ lại motel. Hắn kêu cứ kêu hữu cơ ở mấy nơi giàu có thiên hạ đổ ra mua như bánh mì mới ra lò. Có một phim tài liệu về thực phẩm hữu cơ, ai buồn đời nên tìm xem. Họ chiếu cảnh thiên hạ vào chợ mua trái cây không hữu cơ rồi bán với giá hữu cơ, mà mấy thùng đựng vẫn còn ghi tên của siêu thị. Chả có thằng tây nào trồng ở vườn rồi đem lại bán cả. Toàn là ba láp ba sàm cả nhưng thiên hạ vẫn tin.

Tóm lại hữu cơ cũng sử dụng hóa chất như các vườn bình thường. Được cái là mình tuy nông dân những không tham lam lắm. Đi dự các buổi hội thảo của các hội về bơ tại Nam Cali thì có nhiều công ty bảo trợ cho chương trình lên tiếp thị về các sản phẩm hoá chất của họ, kích thích lòng tham của mình. Như xịt thuốc để đậu trái cho nhiều. Mới hiểu lý do nào các trái dưa hay quýt không có hột vì họ xịt thuốc khi ra hoa. Vấn đề là ăn vào thì có thể bị lộn xộn. Mình không dùng thuốc sát trùng diệt cỏ này nọ trong vườn vì người lãnh nợ trước là mình vì phải hít trước. Phân thì sử dụng phân nước, họ pha sẵn cho mình đem tới vườn bơm vào bể chứa to đùng rồi tự động máy bơm đưa và hệ thống tưới.

Bờ biển tại Việt Nam được xả rác vô tư

Tóm lại, thế kỷ 20 là thế kỷ của đấu tranh giai cấp còn thế kỷ 21 cũng là sự đấu tranh giai cấp dưới chiêu bài bảo vệ môi trường. Chúng ta thấy có lý khi họ đưa ra chiêu bài bảo vệ môi trường nhưng phải đào sâu vào để hiểu lý do. Bảo vệ môi trường là bổn phận chung của chúng ta nhưng không nên mù quáng, bị người khác hay tổ chức nào lợi dụng. Chán Mớ Đời 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Ly dị khi về già

 Ly dị khi về già

Đọc một nghiên cứu về người già tại Hoa Kỳ khiến mình thất kinh. Lý do là càng già càng ly dị nhiều so với thế hệ trước đây. Khi về hưu, người ta thường nghĩ là sẽ an vui hưởng nhàn những ngày còn lại của tuổi hạc với người bạn đời nhưng người Mỹ về già lại lọt vào vấn nạn của thời đại. Ly dị. Làm thế nào sau khi ăn ở với nhau đến bạc đầu rồi Sugar you you Sugar me me go.

Đây là khẩu trang thông dịch trực tiếp các ngoại ngữ bên Nhật Bản. Cứ đeo khẩu trang rồi nói tiếng Nhật rồi cái loa sẽ phát âm ngoại ngữ thẳng cho người đối thoại.

Kết quả của Census Bureau năm 2021 cho rằng các cặp vợ chồng già đưa nhau tòa ly dị càng ngày càng gia tăng dù đã lấy nhau mấy chục năm. Người ta gọi là "gray divorce". Có thể nay người Mỹ sống lâu hơn thế hệ bố mẹ của họ nên buồn đời nhìn lại người bạn đời chán ngán nên ra toà ly dị cho khỏe đời. Hay đi hát karaoke bản đắp mộ cuộc tình đang được ưa chuộng nên về nhà kêu tên chồng hay bà vợ, Sugar you you go, Sugar me me go.

Người ta định nghĩa Gray divorce là những người trên 50 tuổi, tóc bắt đầu bạc, sau khi chung sống với người bạn đời lâu năm và quyết định thoát ly khỏi vòng tay kẻ nội thù khi về già. Sau bao nhiêu năm chịu đựng sự áp bức của kẻ nội thù, họ phải tạo phản vì theo Engel, nơi nào có áp bức, nơi đó có đấu tranh.

Khi còn trẻ vợ chồng bỏ nhau vì không tương đồng trong lối cách dạy con hay bố mẹ chồng hay vợ khó khăn. Việt Nam mình có nạn làm dâu, mẹ chồng lộn xộn dễ đưa đến đổ vỡ. Còn các cặp vợ chồng bỏ nhau khi về già là sao? Vợ chồng bỏ nhau là cảm thấy hụt hẫng khi các con rời khỏi nhà, không chung thủy, hay gặp khó khăn về tài chánh. Thay vì kiện cáo ai có quyền giữ con như vợ chồng trẻ, đây họ kiện nhau về quỹ hưu trí và tiền tiết kiệm. Mình biết hai cặp vợ chồng Việt Nam bỏ nhau nhưng vẫn sống chung nhà. Lý do là để mỗi người lãnh trọn số tiền an sinh xã hội của họ.

Để giải thích; hai vợ chồng đi làm 30, 40 năm ở Hoa Kỳ, về hưu mỗi người trên nguyên tắc lãnh được tiền an sinh xã hội. Cứ thí dụ là ông chồng lãnh được $2,700/ tháng, con bà vợ lãnh được $2,500/ tháng. Trên nguyên tắc hai vợ chồng lãnh $5,200. Theo luật của an sinh xã hội thì người vợ hay người chồng chỉ nhận được 1/2 tiền của người phối ngẫu lãnh tiền nhiều hơn hay $1,350. Cho nên họ ly dị để lãnh thêm mỗi tháng $1,350. Cái điều kiện mất dạy này vì khi xưa lúc luật này ra đời thì phụ nữ tại Hoa Kỳ, ít ai đi làm nên không có đóng tiền an sinh xã hội nên họ tính là khi về hưu, người vợ có thể lãnh thêm phân nữa tiền an sinh xã hội của chồng. Nhưng ngày nay phụ nữ đều đi làm nên các luật này trớt quớt. Không ai khiếu nại cả. Thay vì chú ý đến quyền lợi của mình, thiên hạ cứ bú xua la mua về hai ông già Biden và Trump. Chán Mớ Đời 

Hệ thống medicare và an sinh xã hội được thành lập gần cả 100 năm về trước, không còn phù hợp với đời sống hiện nay, cần thay đổi và cập nhật hoá theo tình trạng xã hội ngày nay. Không một đại biểu nào dám đụng đến vấn đề này vì sợ thất cử. Mà nếu có cập nhật hoá lại thì chính phủ không đủ tiền để trả cho thiên hạ đã về hưu.

Theo thống kê năm 2022 thì người Mỹ già ly dị từ năm 1970 đến 1990, chỉ có 8.7% và đến năm 2019 thì gia tăng lên 36%. Xem như gấp 400 lần. Kinh

Các nghiên cứu cho thấy người lớn tuổi ly dị gia tăng trong khi các lứa tuổi khác thì quân bình, thậm chí lứa tuổi 20-30 đang giảm. Có thể thế hệ này chỉ sống chung, không làm hôn thú nên khi cảm thấy không hợp nhau nữa thì đường ai nấy đi. Không được ghi vào thống kê.

Thế hệ Baby Boomers sinh từ 1946-1964 có rất nhiều ở lứa tuổi 50 và thế hệ này có khả năng ly dị nhiều hơn thế hệ bố mẹ họ hay con cháu của họ. Họ càng sống lâu thì tỷ lệ ly dị càng gia tăng.

Có thêm yếu tố khác khiến người lớn tuổi ly dị là họ đã từng ly dị trước đây. Theo thống kê thì 50% cuộc hôn nhân đều chấm dứt bởi toà án. Lập gia đình lại thường ít bền lâu như chim bị nạn một lần thì khi hai chồng lấy nhau lại, sẽ tu theo hạnh đấu đá, cãi ngày chưa đủ tranh thủ cãi đêm và họ không muốn trở lại tình trạng trước kia với người phối ngẫu cũ nên nhấn nút reset. Ông mỹ nuôi ong trong vườn mình ly dị 3 lần, nay ở với bà thứ 4.

Tỷ lệ ly dị của người cao tuổi là 34% sau khi lấy nhau trên 30 năm, và 12% cho những cặp lấy nhau trên 40 năm. Qua 30 năm, hết sức để cãi nhau hay bắt đầu bị lẫn nên chả nhớ gì nhiều khi cãi nhau. Kinh

Tại sao họ lại chia tay nhau sau khi sống chung mấy chục năm? Người ta lý giải các vấn đề như sau:

Khi con cái rời khỏi nhà, gây ảnh hưởng đến sự liên hệ của các cặp vợ chồng mà người Mỹ hay gọi cụm từ "empty nest syndrome." 

Các cặp vợ chồng khám phá ra họ không hợp nhau về đường hướng sống ngoài bổn phận nuôi con từ mấy chục năm qua. Cảm thấy xa lạ. Trong một liên hoan về phim Việt Nam, có một phim kể về một cặp vợ chồng người Việt gốc Hoa. Ông chồng vượt biển sau 75 rồi bảo lãnh cô bồ khi xưa, kêu là vợ. Cô bồ sang được Hoa Kỳ thì họ lấy nhau, sinh con đẻ cái đến khi con lớn khôn hết thì bà ta kêu cảm thấy hụt hẫng vì khi xưa, mất liên lạc ông bồ 10 năm đến khi đoàn tụ, lấy nhau lo bổn phận. Nay con cái lớn nên không hiểu ông chồng chồng nhiều lắm nên cùng ông chồng tìm lại nhau bằng cách đi nhảy đầm, để tìm lại hơi ấm của nhau, kỷ niệm khi múa kép lần đầu tại Chợ Lớn.

Đa số các cặp vợ chồng con cái là sự gắn bó liên hệ với nhau mà khi con cái rời khỏi nhà thì họ nhìn nhau kêu ai rứa? Có chị bạn kêu ông chồng của chị ta khi xưa đẹp trai, nay rụng tóc hết, nằm ngủ há cái mồm, nước miếng chảy hai bên mép trông thấy gớm. Chán Mớ Đời. Khi con cái lớn và ra đời, họ cảm thấy hai vợ chồng không đồng chung chí hướng cho tương lai nên bắt chước ông NGuyễn Ánh 9, hát Không tôi không còn yêu em nữa. 

Khi mấy đứa con học đại học, đồng chí gái và mình nhìn nhau, không biết làm gì nên đi nghe nhạc hoà tấu, đi viếng viện bảo tàng, làm những trò mà khi có con bên cạnh không làm được. Hay đi leo núi vớ vẩn vì cả hai theo phật giáo nhưng không tu theo phái Tiểu Thừa hay Đại Thừa mà tu theo phái Đổ Thừa. Leo núi, mệt quá, chả ai muốn cãi hay đổ thừa.

Vấn đề tài chính rất quan trọng

Khi về già, người Mỹ hay cãi nhau về tài chính, khi họ chuẩn bị nghỉ hưu. Những vấn nạn mà người Mỹ gọi  Financial infidelity—như mua vật gì quý giá, hay có trương mục ngân hàng riêng, tiêu xài mà không cho vợ hay chồng mình biết. Tạo ra sự nghi ngờ cho nhau. Mình nghĩ vấn đề này rất quan trọng vì khi người chồng hay vợ khám phá ra người tình 100 năm có trương mục tài chính riêng. Về hưu mà hai người không đồng thuận với nhau về chi tiêu thì sẽ đưa đến đỗ vỡ.

Không thuỷ chung

Nghiên cứu cho biết ngoại tình là một trong những nguyên nhân chính của các vụ ly dị, trẻ hay già. Sau khi sống với người vợ hay chồng qua bao nhiêu năm, nay bổng thấy thằng chồng hay con vợ đi ngủ với người khác. Khó mà hàn gắn hay xây dựng niềm tin cho nhau lại. Đi làm gặp thằng đồng nghiệp nhẹ nhàng, không càm ràm hay nói này nói nọ, đâm ra cảm mến và sẽ theo con sông, bỏ mặc con đường, không bao giờ trở lại.

Tình trạng sức khoẻ

Sức khoẻ là một vấn đề rất khó khi người vợ hay người chồng bị bệnh nan y hay gì đó. Có ông cựu đại biểu quốc hội Hoa Kỳ tên Newt GIngrich, bỏ vợ mấy lần. Mỗi lần bà vợ bị đau bệnh gì nặng là ông ta Chán Mớ Đời nên tìm bà khác. Có lẻ không muốn săn sóc mấy bà vợ cũ vì sẽ không tham gia con đường chính trị nữa.

Phụ nữ về già bị tiền và hậu mãn kinh nên tâm tính thay đổi khác thường nên nhiều ông chồng đành ca bài Adieu Sois Heureuse! Hay ông chồng hút thuốc, đau họng hay nghiện rượu nên người vợ chán cảnh đi quét dọn khi ông chồng say nên đắp mộ cuộc tình hữu nghị để sống vui vẻ, khỏi làm ô sin không công. Về Nha Trang, gặp người quen, làm ăn khấm khá thì hỏi. Chị ta cho biết đuổi cổ thằng chồng cứ nhậu hoài nên không mất tiền nữa, làm ăn có đồng vô đồng ra. Mẹ đơn côi nhưng vui vẻ.

Những mong đợi về hạnh phúc cuộc sống lứa đôi cũng thay đổi theo thời gian. Về già người phối ngẫu bổng nhiên dỡ chứng muốn làm này làm nọ. Có thể vì thấy sắp già mà chưa làm được nhiều việc như ăn chơi vì khi xưa, lúc còn trẻ không có tiền để ăn chơi hưởng thụ. Nay có chút tiền nên muốn chơi bời trước khi hết sức. Phí một đời giai.

Xã hội thay đổi không ngừng mà chúng ta không chịu theo thì sẽ bị đào thải. Khi xưa, chúng ta được dạy dỗ là lập gia đình, có con và sống vui vẻ đến chết như các câu chuyện cổ tích. Nhưng ngày nay, vị trí trong xã hội của người ta khác xưa. Phụ nữ ngày nay có nhiều tự do hơn xưa, và độc lập về tài chính, không bị lệ thuộc vào người chồng như xưa. Đa số các cuộc ly dị đều do người đàn bà đưa đơn ra toà.

Ngày nay, người ta sống lâu hơn. Phụ nữ mỹ trung bình sống đến 82 tuổi và đàn ông thì thọ ít hơn 7 tuổi, xem như 75 tuổi. Khi bắt đầu già, xem như 50-60 tuổi, người ta nhìn lại và tự hỏi có nên tiếp tục sống thêm 20 năm nữa với tên chồng nghiện rượu hay bà vợ là thánh nữ thời trang hay cứ trách móc, càm ràm hoài khiến điên luôn. Họ lấy quyết định là bỏ nhau. Khi xưa, nhà thờ cấm không cho ly dị, nay thì bú xua la mua.

Vấn đề là ly dị khi ở tuổi hạc sẽ gây ra nhiều hậu quả về tài chính. Nếu còn đi làm thì còn có thể sống sót nhưng khi về hưu thì tiền bạc ít lại ngoài tiền nghỉ hưu sẽ gây nhiều ảnh hưởng về tài chính. Ly dị thì phải chia tài sản. Con cái lớn rồi nên không lo, mọi thứ cưa đôi. Đi mướn cái Mobile home thì trả tiền đất cũng $1,500 trong khi tiền an sinh xã hội là $2,000/ tháng. Chi tiêu khi xưa, chung nhau nay phải tách ra, trả như nhau là ngọng. Khác với các goá phụ hay goá vợ, tài chính của họ ổn định hơn máy người ly dị khi về già. Họ hưởng hết nhà cửa, tiền của người quá cố để lại. Trong khi những người ly dị thì chỉ cưa đôi 

45% phụ nữ ly dị chồng thường phải hạ thấp chi tiêu cho cuộc sống còn đàn ông thì chỉ có 21% là sống trong nghèo hàn. Khi ly dị thì phải kiếm nhà ở khác nên khó tìm lắm vì phải tìm chỗ nào rẻ, phải đi xa đô thị mà ở xa thì sẽ ít gặp bạn bè. Lái xe đi thăm bạn bè cũng đắt.

Ngoài ra còn vấn đề tâm lý nữa, ly dị xong thì như mất một người chồng hay vợ, kẻ nội thù từ bao nhiêu năm qua. Tâm lý bất ổn, sẽ đưa đến bệnh trầm cảm đủ trò. Nhất là đàn ông, chú tâm làm việc nên phần xã giao ăn theo diện vợ nên khi ly dị xong thì họ chơ vơ vì không dám gặp lại bạn bè nhất là thân với vợ. Họ cảm thấy như bị thừa thải vì không có biết làm quen với bạn mới. Dần dần sẽ khiến tinh thần suy sụp rồi uống rượu hay thuốc an thần. Khiến cho sức khoẻ xuống cấp.

Nói cho ngay, hát karaoke Đắp mộ cuộc tình cho vui nhưng đừng làm thiệt vì sẽ Chán Mớ Đời.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Gặp lại bạn xưa

 

Có lần hắn gặp lại một người bạn học cũ, tại phòng tiếp tân của một khách sạn, khi tham dự hội thảo về công ty. Người bạn này đã mất liên lạc từ khi rời ghế nhà trường cũng gần 30 năm. Lúc mới gặp, hắn cảm thấy thương anh bạn học xưa. Lý do anh ta, vẫn như xưa, không thay đổi, ăn bận rất giản dị, không đồ hiệu như hắn. Hắn nghĩ anh bạn chắc sống rất chật vật vì khi xưa, lúc còn đi học, anh ta học tạm tạm, không xuất sắc, không được thầy cô khen như hắn. Anh bạn hay hỏi thầy cô những câu hỏi cực ngu khiến cả lớp nghĩ anh ta bị thiểu năng nên hay bị bạn học chọc hay xem thường. Được cái anh ta rất hiền, không cãi lộn với ai. Chỉ thích ngồi một mình nhìn đâu đâu.

Bên Nhật Bản họ có xe tự động, không người lái bán thịt gà chiên chạy lòng vòng ngoài đường cho thiên hạ mua

Anh bạn nhận ra hắn nên chạy vội lại chào hỏi hắn một cách mừng rỡ trong khi hắn thì cứ trả lời ngập ngừng vì thấy anh bạn có vẻ hạ lưu, hơi rẻ tiền, không ăn bận sang trọng như hắn. Thời gian đã thay đổi con người, tình bạn ngày nào. Hắn và người bạn trao đổi số điện thoại.

Về nhà Hắn kể cho vợ về anh bạn. Vợ Hắn bảo mời anh bạn, cuối tuần tới ghé nhà hắn ăn cơm để khoe căn nhà mới mà hai vợ chồng mới tậu được, thực hiện giấc mơ Hoa Kỳ. Hắn muốn khoe căn nhà của hắn mới mua, toạ lạc trong một khu vực riêng biệt, có cổng gác và bảo vệ. Hắn đã phải mượn nợ khá nhiều để chi trả hàng tháng nhưng hắn đang sống giấc mơ Hoa Kỳ.

Cuối tuần, anh bạn lái xe đến nhà, cho biết vợ hôm nay, đột suất phải đi nhà thờ, nhà thờ cần làm chuyện gì đó. Hắn đoán vợ anh bạn đi làm nail cuối tuần nên không tới nhưng anh bạn lại vớ vẩn, nhà thờ nhà thiết. Nhìn chiếc xe TOyota cũ của anh bạn khiến anh ta xót xa cho người bạn học cũ vì khi xưa trong lớp ai cũng nghĩ không tốt về anh bạn. Hắn dẫn anh bạn đi xem căn nhà đúng theo giấc mơ Hoa Kỳ của hắn, 4 phòng ngủ, 3 tầng ngay khu vực đông người Việt sinh sống. Anh bạn xem xong chúc mừng hắn rất nồng nhiệt. Vợ Hắn chạy ra tiệm ăn ngon nhất khu vực, mua thức ăn do chính đầu bếp pháp nấu, để mời anh bạn học cũ, vì nghĩ anh ta chưa bao giờ ăn cơm tây. Sau ăn cơm, hắn hỏi đời sống anh bạn hiện giờ ra sao. Anh ta nói có cổ phần trong một công ty nho nhỏ và có cuộc sống tạm ổn. Con cái đều học xong nên vợ anh ta rảnh nên hay đi giúp nhà thờ, các người tỵ nạn mới sang để nhớ ơn người Mỹ đã cưu mang vợ chồng anh chị khi mới sang đây.

Hắn nói về chuyện làm ăn nhưng anh bạn cứ như ngày nào ở mái trường, ngơ ngơ ra sao, không để ý lắm. Chỉ nhắc lại chuyện ngày xưa, bạn bè trốn lớp đi đá banh ra sao, ngày nay ai còn ai chết. Anh bạn cho biết hiện tại ở nhà của công ty mua cho ở nên cũng tạm sống, đỡ hơn ngày xưa, đi kinh tế mới. Hắn nói anh bạn nên mua một căn nhà riêng cho mình, như một cách đầu tư cho tương lai vì sau này về già có thể bán để sống những ngày hưu trí. Hắn hỏi anh bạn có cần thì hắn sẽ giới thiệu Broker để giúp anh bạn mượn tiền mua nhà. Anh bạn cảm ơn nhưng nói không cần thiết lắm vì cảm thấy vui với hiện tại. Đời rất vô thường.

Khi ra về, anh bạn nói sẽ xem thời khoá biểu và mời hai vợ chồng hắn lại nhà dùng cơm do vợ hắn nấu để nhớ lại ngày xưa đói thèm ăn. Anh bạn ra về với chiếc xe Toyota cũ kỹ. Hắn chép miệng nhìn theo thở dài cho anh bạn nhưng rồi tự nghĩ, bàn tay năm ngón, có ngón ngắn ngón dài. Cảm thấy hãnh diện về sự thành đạt của mình tại quê hương thứ 2.

Vài tuần sau, hắn và vợ đến nhà anh bạn ăn cơm ở ngoại ô, khá xa. Vợ hắn không muốn đi vì thấy anh bạn hơi cù lần, ăn bận xốc xác, không sang trọng như vợ chồng anh ta nhưng nể hắn nên cô nàng đành đi theo.

Hắn đến cổng nhà anh bạn thì hơi ngạc nhiên vì từ cổng chạy vào trong rất xa như vào đồng ruộng bao la bát ngác như miền nam khi xưa cò bay thẳng cánh. 

Nhà anh bạn rất bình thường, nhỏ nhắn nhưng khá xinh. Anh bạn và vợ đón tiếp hai vợ chồng hắn rất niềm nở, và biết hắn gốc Huế nên nấu món cơm hến và bánh bột lọc chấm nước mắm nhỉ. Trong khi chờ vợ anh bạn chuẩn bị thức ăn, anh bạn dẫn hắn vào phòng khách thì hắn thấy có bảng tưởng thưởng của công ty nơi hắn đang làm việc như trâu từ 20 năm qua để có tiền trả nợ ngân hàng. Hóa ra anh bạn có phần hùn đâu lên đến 67% một công ty nhỏ mà hắn không tin lần trước gặp là công ty của hắn đang làm việc, anh bạn xem như là ông chủ của hắn. Hoá ra anh bạn hắn là Ron Duong thay vì Cường, cái tên cúng cơm của anh ta. Anh ta kể sang Hoa Kỳ, người ta gọi tên trước họ nên Dương VĂn Cường trở thành Cường Dương, hơi căng thẳng nên anh ta đổi thành tên Ron Dương cho nhẹ nhàng.

Khi ra về, hắn và vợ hắn ngồi yên lặng không nói với nhau điều gì. Biết nói gì đây khi chủ của mình sống rất bình dị trong khi mình thì mượn nợ đủ loại để đi xe xịn ở nhà lầu khu sang trọng. Tưởng là mình là người thành đạt trong khi người giàu có thật sự thì lại không bao giờ khoe khoang. Hắn không hiểu tại sao một tên bạn học khi xưa trong lớp kêu ngu đần, nay lại làm chủ của hắn. Xứ Mỹ này khó hiểu thật. Chán Mớ Đời 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn