Nguyễn Hoàng Sơn
Nhớ lúc mới sang trường Văn Học, là ma mới nên mình lo ngại nhưng may trong lớp có mấy tên ở gần xóm, hồi nhỏ hay chơi đánh đáo, bắn bi với nhau như Nguyễn Anh Tuấn, Huỳnh Kim Sang, Trần Anh Tuấn nên đỡ lo. Thằng Sang rủ mình ngồi bên cạnh nó được vài tháng thì sau mùa hè Đỏ Lửa, nó bị đôn quân vì sinh 1955, tuổi Dê nên nó, Tuấn Mập và vài tên trong lớp phải lên đường nhập ngũ và từ đó chưa bao giờ gặp lại.
Mỗi chiều sau ăn cơm trưa, mình, Sang và Tuấn đèo nhau ra sân vận động đá banh với đám Kho Bạc. Xe Honda bị cấm chở 3, nếu bị cảnh sát thổi lại thì bị phạt nên cứ đến chổ trường Việt Anh là một thằng nhảy xuống đi bộ qua đường Cường Để rồi lên xe chạy tiếp. Chơi với tên Sang thì mình được hắn bồi dưỡng cho nghiệp vụ chức năng ngắm con gái. Hắn rủ mình lên nhà một cô học chung lớp ở đường Thủ Khoa Huân, có thêm 1 cô khác cũng học cùng lớp chịu đèn một tên khác, học 11 A. 2 cặp này chuyên viết thư cho nhau mà gần đây mình nghe tin một trong 2 cô là vợ của một tên mình quen khi xưa.
Một hôm đang học bài sau cơm chiều thì mình nghe cái cạch ở cửa sổ của phòng mình. Khi nào muốn rủ mình đi chơi, đám bạn dùng hòn đá nhỏ, quăng vào cái volet của cửa sổ phòng mình, làm tín hiệu để mình chạy ra sau nhà gặp chúng.
Mình chạy ra mái hiên sau nhà thì thấy thằng Sang đứng đó. Nó có bộ mặt rất quan trọng, thều thào bảo bọn con gái bầu mày là đẹp trai hạng thứ 6 trong lớp. Mình nghe đến sướng rêm mé đìu hiu rồi hỏi còn ai được chọn thì nó nói thằng Nhị Anh đoạt giải nhất, sau đó là Võ Hoàng Đa, đến Hùng Con Cua, Trí rồi thằng Bình Minh.
Cả đời mình, con gái gặp mình là tránh như hủi nhất là đám hàng xóm, phơi áo quần nơi dây kẽm sau nhà đều bị mình lấy cái cây khoèo xuống đất mỗi khi đi băng qua nhà họ vì người lớn dặn không được đi dưới quần áo đàn bà, sẽ làm mình học ngu. Bỗng nhiên thằng Sang báo tin được đám con gái chấm hạng 6 nên thấy sướng mệt thở. Vô nhà, hết học bài được, leo lên giường cứ lăn qua lăn về làm khổ mấy thằng em. 3 anh em ngủ chung giường nhưng giường nhỏ nên mình nằm phía trên còn hai thằng em, nằm phía dưới, quay đầu lại như cá mòi trong hộp. Chân mình dài hơn nên quay qua lại là trúng mặt một trong hai thằng em. Mình mong sao cho chóng sáng để chạy vào phòng ông bà cụ để soi gương. Nhà mình chỉ có độc nhất một cái gương nơi cánh cửa tủ quần áo của ông bà cụ. Gần bể nước thì có cái lavabo để cả nhà đánh răng, rửa mặt, có cái gương thời Bảo Đại, bị vàng ố, đen nhám không thể phản ánh được cái mặt khôi ngô tuấn tú của Sơn đen, chàng trai nước Việt, đệ lục Hot Boy của 11B.
Dạo đó, tiêu chuẩn Hot Boy là đẹp trai và học giỏi. Con trai con gái chỉ để ý nhau thôi chớ chả biết yêu đương là cái giống gì cả. Thích thích ai thì tự cho là đối tượng của lòng mình ngoài ra đâu có biết cái gì. Tiêu chuẩn con nhà giàu thì mình không biết vì dạo đó thì đi học, nói chung ai cũng có hai bộ đồ để thay chớ không như con mình ngày nay phải chơi hàng hiệu, chê vợ chồng mình không hiểu gì về thời trang. Tên Bình Minh thì chắc là đẹp trai vì thấy hắn cứ đi may quần áo ở tiệm của hai tên Sơn và Tánh gần nhà. Lúc nào cũng thấy hắn ăn bận chải chuốt, quần ủi thẳng li, tóc thì chơi Brilliantine, mang giày vớ đàng hoàng trong khi mình thì thuộc trường phái cha truyền con nối, bận áo quần cũ của ông cụ, mang dép đi học.
Thằng Đa thì ăn nói rất lém, cãi tay đôi với gái. Hắn tập tạ với tên Trần Thiện Tân nên hai tên này lúc nào cũng bận áo ngắn, bó thân dù trời lạnh để khoe thân hình vạm vỡ của chàng Vọi, không như cả đám học sinh trong lớp, toàn gầy như mắm cá lòng tong. Nhiều khi bị thầy kêu lên bảng là cứ đứng đực ra, gồng gồng cái dorso. Hùng Con Cua thì học trung bình nhưng được cái là biết đánh trống. Dạo đó biết đánh đàn vài bản hay chơi được bản Romance cổ điển là cưa gái đổ như rạ mà hắn lại biết chơi trống, đeo cái gương đen to đùng. Thằng Đa hay kêu cái mặt thằng này khi đánh trống, hất hàm lên trông đểu đểu như Khương Đại Vệ. Nếu mình không lầm thì có lần LTN, có hỏi mình về tên này nhưng hắn thuộc loài hoa đã có chủ nên mình không muốn nó dây dưa thêm.
Nói đến đánh đàn, dạo ấy mình cũng lò mò đi học đàn ở đường Tăng Bạt Hổ với ông thầy đàn người Bắc. Trong đám học sinh có cô hàng xóm Thanh Tịnh theo học Hạ Uy Cầm và thằng Hùng, con Lưu Hội Ký, góc đường Nguyễn Biểu và Tăng Bạt Hổ, học Guitar, sau này hắn đánh đàn cho đài phát thanh Đà Lạt rồi biến mất, chắc đi lính vì sinh 55. Mình học được một tháng thì bỏ vì ông thầy lắc lắc cái đầu rồi chép miệng, bảo tướng anh chỉ chơi đàn bà chớ ngoài ra chả chơi đàn nào được cả, khiến mình giận bỏ cuộc đời đàn sĩ mới nhen nhúm. Sau này, mình làm trưởng lớp, chuẩn bị tập văn nghệ cho lớp để trình diễn cuối năm, Thanh Tịnh hỏi mình còn học đàn để tập với cô nàng nhưng mình kể đoạn kết của đời đàn sĩ của mình khiến cô nàng cười, bỏ mộng song tấu với mình và đại diện cho lớp độc tấu Hạ Uy Cầm năm 11B ở rạp Hoà Bình. Nhớ hôm đó trường có mời hay mướn ban nhạc Rolling Wheels, nổi tiếng nhất ở Đà Lạt, có tên đánh trống chơi rất ấn tượng còn đối tượng của mình hát bài Mammy Blue thì phải trong khi MT réo tên mình, quê không thể tả.
Dương Quang Trí, tên này to con, hay phụ bố nó là ông Marcel, lai tây, lái máy cày, làm vườn trong Đa Thiện. Mẹ nó rất giỏi, tự lái xe hàng đi mua sú, xà lách chở về Sàigòn bán. Bà cụ mình phục bà này lắm. Tên Trí thì đô con lại học nhảy nên không thuộc loại học sinh tiên tiến nhưng được cái mã lai tây, đẹp trai con nhà giàu. Mỗi lần hắn lấy xe máy cày của bố hắn, đi cày thuê cho vườn bên cạnh là rủ bạn bè đi ăn chè Mây Hồng, ngày nay hắn có quán cà phê ở 343 đường Phan đình Phùng, chạy xe du lịch với thằng con.
Tên Nhị Anh, con hiệu trưởng nên phải làm gương cho đám học sinh, chả biết gì về cuộc đời ngoài học như điên, thay phiên đứng đầu lớp với em hắn. Hắn lại biết đánh đàn, biết lái xe hơi nên được con gái bầu làm Hot Boy là cực chuẩn. Lớp 12B năm đó chỉ có độc nhất một nữ sinh, hơn mình một hay hai tuổi vì rớt năm vừa rồi nên học lại. Bao nhiêu con gái năm 11 B đều chuyển sang ban A để lại lớp 12 B toàn là đực rựa. Chị này có cái tên khá hợp với tên Nhị Anh. Cô ta tên Song Kim, Song với Nhị như cơm với cá. Cô này sợ bị rớt nữa nên hay hỏi bài và ngồi bàn đầu với tên Nhị Anh và vài tên từ Văn Khoa chuyển sang. Hắn được 100% con gái trong lớp bầu làm Hot boy. Cực chuẩn. Hắn thua mình 1 tuổi, tuổi con gà, mỗi ngày đánh bóng bàn, nhảy múa reo hò như con gà tồ mới ra cựa, gáy gáy cho đám gà mái biết giọng mới bể của hắn.
Sau này đọc bài của hắn kể là mết cô bé Răng Khểnh, học lớp ban C, sát bên cạnh cái bàn bóng bàn nên hắn hay lăng xăng. Cái tính gáy gáy tuổi dậu của hắn vẫn còn tồn tại sau 42 năm. Hắn viết trên diễn đàn, bức thư cho đối tượng một thời dấu yêu, nhờ diễn đàn trao lại nhưng cố tật hay gáy vẫn còn. Hắn nhìn trời tuyết lạnh của Virginia nên không ra được khỏi nhà lại tưởng tượng mình đang ở trên không trung, đang bay từ San Francisco về lại quê hương thứ 2 của hắn như một đại gia quá bận bịu, cứ chạy vòng vòng không chịu đánh thẳng vào nội thành. Than thở trên máy bay không có internet nên hắn không làm việc được mới có thời gian nghĩ đến chuyện thời xưa. Được cái là hắn rất chịu khó, dạo tay bế tay bồng nhưng vẫn chịu khó học đêm, lấy thêm cái bằng PhD. Nay con gái thành danh nên hắn phụ HMS tạo dựng trang nhà Mái ấm Văn Học.
Hôm sau vào lớp bỗng nhiên thấy mình cao lớn như Thánh Gióng, sau một đêm bỗng từ thằng Sơn Đen trở nên Hot Boy #6. Mình khệnh khạng vào lớp như Ringo, tay súng bá vàng, mặt vênh vênh váo váo nhìn đám học chung nhất là đám con gái rồi nhìn đám con trai rồi cười cười lâng lâng như chiếc máy bay lên thẳng.
Ông Thánh Gióng này đánh giặc Ân, một bộ lạc phía đông bắc của Trung Hoa tính ra xa trên 2,000 km nên không hiểu tại sao giặc này lại tràn xuống làng Phù Đổng của xứ Giao Chỉ. Thêm nữa 18 ông vua Hùng cai trị nước Việt khoảng 2,622 năm (trung bình một vị vua là 145 năm, thế là con cháu vua Hùng càng ngày càng giảm thọ). Sự tích Thánh Gióng dựa vào thời vua Hùng thứ 6 thì không thể cùng thời nhà Thương Ân nhất là thời đó Việt Nam chưa biết trồng lúa thổi cơm, có thể làm áo giáp bằng sắt. Có thể trong lịch sử TQ có một thánh gióng nào đời nhà Ân rồi người Việt bị cai trị hay các nho sĩ xứ An Nam chép lại, cứ cho là của mình như khi xưa dân An Nam học lịch sử Tây, bảo nos ancêtres sont des Gaulois hoặc có ai đi sứ sang Tàu như ông Nguyễn Du, vớ vài cuốn sách ngoài chợ trời như Đoạn Trường Tân Thanh đem về diễn Nôm quên cả xét lại năm tháng đời nhà Ân và Hùng Vương đời thứ 6 khác biệt. Tương tự trong lịch sử tàu, học sinh được dạy Thành Cát tư H ãn là người tàu chính tông hay Việt Nam kêu ông Lê Nin là người Việt vì có chung họ Lê.
Trong lớp 11 B thì mình không biết đám con trai bầu chọn cô nào là Hot Girl. Với mình dạo đó có hai cô: VTTT và PTG. Mình ngồi cạnh bàn của VTTT nên lâu lâu lén nhìn sang bên cạnh, thấy cái áo dài chít banh, lòi chút làn da trắng của cái eo khiến mình học đã dốt lại càng ngu thêm. Lúc đó mới hiểu câu thơ "da em trắng anh chẳng cần đeo mắt kiếng". PTG thì hay bị con trai kêu là G đen còn mình bị gọi Sơn đen nên hiểu tâm trạng của cô bạn học. Sau này, đi Nha Trang và Ninh Chữ với trường thì thấy cô bé má hồng rất xinh nhất là đồ phụ tùng của cô bé đầy đủ không xẹp lép như bao cô ốm đói thời đó. Cô nàng, Trần Văn Tiến và mình rủ nhau đi lang thang ở Nha Trang, mồ hôi mồ kê nhỏ trông cô nàng xinh không chê.
Lên năm 12 thì không thấy bóng dáng, chắc chạy qua Việt Anh như một số học sinh khác chạy theo bộ Tam Sư.
Khi thằng Sang đi lính thì mình bị hụt hẫng, không còn ai bồi dưỡng nghiệp vụ chức năng làm Hot Boy nên khi ra chơi, sau khi vũ phong Bắc quốc trên đồi của ty quan thuế thì mình vào lớp, ngồi ôn bài. Lâu lâu có một hai cô ngồi bàn bên cạnh, hỏi chuyện trên trời chi đó, mình cảm thấy tai, má mình nóng ran, chỉ biết gật đầu hay lắc đầu. Bỗng nhiên tên Ngô Văn Thuỷ lại nhảy vào, tiếp thu trách nhiệm của thằng Sang, bồi dưỡng nghiệp vụ chức năng điều nghiên nghiêm túc về con gái.
Cô Thuỷ dẫn nhập mình vào thi ca Việt Nam nhất là thơ tình trước chiến tranh chống Pháp. Mình chỉ biết ua chầu ua chầu hay hè hay hè khi hắn đọc nhưng chả hiểu gì cả.
Hắn đọc bài thơ "Tương Tư" của Nguyễn Bính rồi giải thích cho mình ý nghĩa của bài thơ vì dạo đó mình dốt việt văn, thơ thiết. Mình hỏi hắn tương tư là gì vì chỉ biết tương ớt, tương Cự Đà còn tương thứ tư thì chịu mà tương nhất, tương nhị, tương tam có không. Hắn chậm rãi giải thích tương tư là hai người thương nhau, xa cách nên nhớ về nhau. Mình gãi đầu hỏi lỡ con gái nó không thương mình thì đâu có thể gọi là tương tư, phải gọi đơn tư mới đúng như ông Nguyễn Bính cứ kêu "Thôn Đoài lại nhớ thôn Đông" chớ có thấy thôn Đông nhớ thôn Đoài đâu. Ông còn kêu "Gió mưa là bệnh của trời, tương tư là bệnh của tôi yêu nàng" nhưng không nói đến thôn Đông nhớ thôn Đoài.
Thấy mình mất căn bản về văn chương Việt Nam nên hắn kéo mình đến thăm mấy thầy hoạ may nhờ công lực của sư phụ, cái đầu mình mới vỡ ra để tiếp thu, cảm nhận được tình yêu là cái gì, ngọt đắng ra sao. Không ngờ gặp thầy Nguyên thì khuyên mình đi Tây còn thầy Tâm thì cho mình mượn sách về lịch sử, môn mà mình yêu mến nhất nên hắn chán đi tìm tên khác để có thể bàn chuyện tương tư tương chao.
Sau này có một cô từ Song Pha lên học nên mình với danh nghĩa trưởng lớp, đặt tên là Người đẹp Song Pha, hay bận áo dài trắng, áo len đỏ và nghe nói có nhiều tên để ý. Có thằng ăn đòn của lính 302 cũng vì cô học trò xứ Chàm. Cô này họ Khúc, chắc là con cháu của Khúc Thừa Dụ, người khởi đầu cho nền độc lập Việt Nam, làm đến chức Tiết Độ Sứ. Minh không hiểu sao hậu duệ họ Khúc lại lưu lạc đến xứ Chàm. Có dịp gặp lại, mình sẽ hỏi xem sao vì họ này lâu đời nhất ở Việt Nam, từ thời nhà Đường bên tàu.
Đọc trên diễn đàn thì mình thấy có nhiều tên nhắc đến cô hàng xóm tên Thanh Tịnh, xem lại hình khi xưa thì thấy cô nàng khá xinh. Cô này tuổi Dê hơn mình một tuổi, có cô em gái không nhớ tên gì. Nhà mình với nhà cô này không qua lại vì đạo Thiên Chúa Giáo. Dạo đó các gia đình Phật giáo ít giao du với Thiên Chúa Giáo. Trong xóm mình gọi cô nàng là Thánh Nữ vì đi lễ mỗi ngày ở nhà thờ Domaine de Marie, có hôm hai lần. Mỗi lần cô nàng đi lễ là mình biết vì con chó Kiki nhà mình sủa. Con chó này không bao giờ sủa đàn ông con trai vì sợ bị ném đá nhưng nếu thấy con gái là sủa vang xóm. Không biết cô này có ăn thịt cầy không vì nghe nói ai ăn thịt cầy, chó đánh mùi hay sủa, có dịp gặp lại mình sẽ hỏi cô nàng. Vừa hết giới nghiêm, mình ra sân tập võ là thấy cô nàng đi ngang nhà trong tiếng chó sủa, cô nàng không bao giờ nhìn con chó, cứ nhắm mắt đi tới.
Sau 75, con kiki đói quá hay có máu chó phản động nên có lần táp một bà CM30, khiến bà này làm gia đình mình xất bất xang bang, tìm đủ cách tống đi kinh tế mới.
Mỗi ngày phải thuê xe chở bà ta lên viện Pasteur chích thuốc, nhà 10 chị em đói nhưng phải nhịn ăn, mua thịt bồi dưỡng cho bà ta. Còn con kiki bị lên án là chó của nguỵ quân nguỵ quyền, có hành vi phản động bị công an khu vực bắt làm thịt để đảm bảo an ninh trong xóm. Con Kiki thoát kiếp nhưng cứu gia đình mình, được giữ hộ khẩu ở lại Đàlạt.
Bây giờ ngồi viết lại thì mình mới hiểu chớ dạo đó thì cực ngu. Có nhiều hôm, có mấy cô trong lớp đến nhà hỏi bài, mình chẳng mời vào nhà. Họ hay đến nhà Thánh Nữ trước rồi nhờ Thánh nữ dẫn đến nhà mình, đứng ngoài cổng vì sợ con Kiki? Mình tình thật chạy ra sân, nghe họ hỏi mượn bài tập thì bảo họ đứng đó rồi chạy vô nhà lấy cuốn tập cho họ mượn. Mình chả hiểu hay hỏi vì sao họ cần mượn bài tập vì thầy đọc bài cho cả lớp chép không có sách vở gì cả, hiểu biết là trong bài của thầy đọc cho chép mà mình viết toàn lỗi chính tả nên nhiều lần khi lấy vở về thì thấy có người sửa dấu hỏi ngã dùm. Chỉ có khác là mình ghi lại những gì thầy giảng trước khi đọc bài cho học sinh chép nên khi làm bài tập mình ghi thêm những chi tiết đó thay vì viết thuộc lòng bài chép hay sách mình mượn đọc thêm nên thường được thêm điểm dù sai lỗi chính tả.
Khi tên Sang đi lính thì mình lên ngồi dãy bàn bên trái, gần cái bản đen, xanh thì đúng hơn, vì bị cận thị nặng mà ông cụ lại không cho mình đeo kính cận. Bên tay phải là dãy bàn con gái nên đám con trai ở xóm nhà lá này, ngồi gần bản, không chọc phá như đám dân cư cắm dùi phía sau dãy PMC, TVĐ ngồi. Không có thằng Sang mình như chim lạc đàn, như con thuyền không bến, thường khi ra chơi thì hắn đứng dưới đường rồi chỉ mình mấy cô nữ sinh rồi nói tên tuổi, nhà ở đâu,.., hỏi mình duyệt không thì cứ ua chầu ua chầu, hít hà, khen khen, gật đầu. Dạo ấy mình bị cận thị đâu 4.5 độ nhưng ông cụ không cho đeo kính nên nhìn mấy cô xa xa thì ai cũng như hoa Thiên Lý, sau này đeo kính thì nhiều cô làm mình tái mặt.
Một hôm sau khi ra chơi, mình vào lớp ôn bài. Lúc lấy tập trong học bàn ra thì thấy có gói xôi gói bằng lá chuối của ai để trên vở của mình. Xét kỹ thì không phải của thằng Nguyễn Thanh Hải, ở cạnh nhà Nguyễn Đắc Hớn, bán phân ở Phan Đình Phùng, góc ấp Mỹ Lộc. Vì vở của nó cách mình nửa thước. Lấm la lấm lét xem có ai thấy không, mình cúi xuống bàn, chơi nguyên nắm xôi nhai ngồm ngoàm đến khi hết mới ngẩng đầu lên, lấy tay chùi mép. Lúc đó mới hiểu "không cần biết xôi của ai, không cần biết xôi từ đâu, ta ăn xôi như dại cuồng, ăn xôi vì bụng đói vì đó là xôi". Hú vía không ai thấy. Lâu lâu mình lại thấy viên kẹo gừng, rồi một hôm khi ra về, có một cô hỏi mình ở cầu thang "xôi có ngon không?". Mình ú ớ nhìn như Từ Hải thì bị cô bé kêu là Đồ Ngu rồi từ độ ấy hết thấy xôi, kẹo trong hộc bàn.
Chán mớ đời! Thật ra mình coi mấy cô trong lớp như đàn chị vì nữ thập tam nam thập lục. Đàn bà con gái họ khôn trước tuổi, trước đám con trai nhiều nên mình len lén tìm mấy đối tượng học lớp dưới. Dạo đó, các lớp 10,11 và 12 học buổi sáng còn 6,7,8,9 thì học buổi chiều nên mình nhắm đám lớp 10. Mình chấm 2 nữ sinh lớp 10: PTBT, TTMN. TTMN thì có mái tóc ngắn hay bận áo len tím, quần tây nhưng có cặp mắt đẹp mệt thở, chưa bao giờ có cơ hội nói chuyện hay lái xe đưa về nhà. Cô kia thì thích hát dù không hay nên năm 12, lợi dụng chức danh trưởng lớp, tổ chức văn nghệ, mình nhờ VVT hỏi dùm cô ca sĩ có tên nhưng chưa có tiếng đóng góp chương văn trình nghệ thì được nhận lời và mình phải đi đưa mấy cô trong ban ẩm thực và văn nghệ về. Mình mượn xe ông cụ, đưa các ca sĩ về hình như hôm đó trời mưa nên sợ các cô bị ướt nên phải lén lấy xe Jeep của ông cụ đưa mấy cô ban ẩm thực nấu chè và văn nghệ về.
Mình chỉ nhớ mỗi sáng thứ hai, trước khi vào lớp cả trường phải xếp hàng trong sân trường để làm lễ chào cờ. Mỗi lần như vậy có một cô bé lớp 10, cứ lay hoay từ đâu đến húc mình rồi nguýt bảo sao lại đụng người ta rồi thấy mấy cô khác cười khúc khích. Mình ngơ ngác chả hiểu gì cả khi không lại bị chửi. Đúng là ra đường gặp gái. Sau này mình trốn phía sau gần cái tường bằng tôn nhưng lại hay bị thầy CBA kêu lên làm lễ chào cờ. Đứng phía trước thì không bị kêu lên nhưng trốn phía sau là bị gọi lên làm lễ chào cờ, đứng trước hàng ngàn đôi mắt hình viên đạn của nữ sinh như tên tử tội ra pháp trường.
Cuối năm đó, hai trường Văn Học và Văn Khoa có tổ chức cắm trại ở hồ Than Thở. Tối thứ 7, trời mưa như trút cơn giận vào đám học sinh khờ dại trước ngưỡng cửa yêu đương nên lửa trại không được đốt lên. Cả đám chui rúc vô lều, nước ngập vào nên chả có thằng nào ngủ thẳng giấc. Nhưng nhờ cắm trại, mình mới làm quen, nói chuyện, và đưa đối tượng một thời về nhà.
Hôm trước liên lạc với tên "ngân hàng" mà thầy An nhắc đến, hắn nói là khá đông bạn học xưa còn nhớ đến mình; nhân vật nghịch ngợm nhất lớp. Mình chỉ nhớ là được bầu làm trưởng lớp, ngồi phía trên gần bảng đen, gần thầy nên đâu có dám phá nên cũng mong hè này về hỏi mấy tên này xem. Mình nhớ có lần thầy Nguyên la một tên trong lớp vì không giải được bài toán, thầy hỏi " tại sao em không hiểu" thì mình buột miệng kêu: "nhà nó nghèo" khiến thầy Nguyên và cả lớp cười, từ dạo đó trong lớp học sinh hay dùng cụm từ "Nhà nó nghèo". Lúc mới qua Văn Học thì mình ngồi trong xóm nhà lá của hắn. Mình và hắn hay bàn chuyện mùa hè đỏ lửa, tổng thống NVT đi Hawaii, nói tiếng Mỹ. Cuối tuần phải nghe đài phát thanh Đà Lạt để được nghe xướng ngôn viên nói; thể theo lời yêu cầu của hắn tặng riêng cho các bạn học 11B. Không biết hắn tặng cho cô nào nhưng nghe 11 B Văn Học là mình thấy ấm người, có cảm tưởng hắn cũng tặng cho mình, sau này hắn chạy sang ban A thì không nghe nói tặng 12 B nên bỏ không nghe đài nữa, nay thấy hắn xuất hiện trên ca đàn Văn Học, chuyên gia hát karaoke. Hắn kêu sẽ mời đối tượng khi xưa của mình lại họp mặt khi mình về Đà Lạt nên mình cũng hồ hỡi, mong gặp lại cô bé ngày xưa đã làm mình chết mê chết mệt.
40 năm qua, bao nhiêu chuyện xẩy ra trong cuộc đời, mỗi người bạn học khi xưa đều có một con đường do mình tự chọn hay bị hoàn cảnh đưa đẩy. Ngày nay bước vào tuổi lục tuần, con cái lớn hết nên nhìn lại đoạn đường đời ngày xưa còn bé, của thời khờ dại, tập tành làm người lớn với những kỷ niệm ngây ngô. Có người tiếc rẻ là dạo đó nếu hiểu biết, khôn lanh như ngày nay còn mình thì chẳng tiếc nuối gì cả vì khoảng thời gian ấy để lại cho mình nhiều kỷ niệm ngây ngô, không bao giờ muốn quên vì nếu đã khôn biết như bây giờ thì chả có gì để nhớ, để hoài niệm. Hy vọng hè này về Đà Lạt sẽ gặp lại nhiều bạn học cùng các đối tượng xưa để cùng nhau đi ngược dòng sông tuổi thơ, tìm lại những kỷ niệm của tuổi biết buồn, biết đơn tư.
Một ngày với Nhị Bình
Nguyễn Hoàng Sơn
Tên PCB và phu nhân đem con gái xuống miền Nam Cali, chuẩn bị dọn vào đại học xá để tuần tới bắt đầu nhập học. Xong xuôi chuyện ái nữ thì vợ chồng gọi mình vì muốn viếng thăm vườn bơ nên mình hẹn vợ chồng hắn ở vườn bơ. Không biết có tính mua đất trồng cây như Sanh Tử Tiên Sinh khi về hưu.
Hai vợ chồng lái xe từ Bắc Cali xuống nên than vùng này nóng quá đâu 103 độ F.
Tuần tới thì xuống còn 80 độ. Hai vợ chồng thấy vườn là hoảng, thấy tên làm vườn bận đồ, trùm từ trên xuống dưới trong cái nóng hơn 100 độ nên tưởng mình điên điên. Hai vợ chồng cứ bị ruồi nhặng bay vòng vòng nên bắt đầu hiểu lý do mình bận đồ, che phủ từ đầu xuống chân. Đưa hai vợ chồng đi một vòng thì mình thấy mấy chỗ bị coyote cắn bể ống nước nên phải chạy lại sửa, xong xuôi mời hai vợ chồng đi ăn chay ở phố Bolsa.
Tên PCB và phu nhân đem con gái xuống miền Nam Cali, chuẩn bị dọn vào đại học xá để tuần tới bắt đầu nhập học. Xong xuôi chuyện ái nữ thì vợ chồng gọi mình vì muốn viếng thăm vườn bơ nên mình hẹn vợ chồng hắn ở vườn bơ. Không biết có tính mua đất trồng cây như Sanh Tử Tiên Sinh khi về hưu.
Hai vợ chồng lái xe từ Bắc Cali xuống nên than vùng này nóng quá đâu 103 độ F.
Tuần tới thì xuống còn 80 độ. Hai vợ chồng thấy vườn là hoảng, thấy tên làm vườn bận đồ, trùm từ trên xuống dưới trong cái nóng hơn 100 độ nên tưởng mình điên điên. Hai vợ chồng cứ bị ruồi nhặng bay vòng vòng nên bắt đầu hiểu lý do mình bận đồ, che phủ từ đầu xuống chân. Đưa hai vợ chồng đi một vòng thì mình thấy mấy chỗ bị coyote cắn bể ống nước nên phải chạy lại sửa, xong xuôi mời hai vợ chồng đi ăn chay ở phố Bolsa.
Một ngày với anh 2
Nguyễn Hoàng Sơn
Hôm trước ông thần Nhị Anh gửi imeo hỏi địa chỉ cái vườn. Mình tưởng hắn muốn coi bản đồ vệ tinh của Google nhưng ai ngờ hắn nhắn tin lại nói đang ở Cali và có thể sẽ ghé thăm trên đường lên San Jose thăm con gái ra trường y khoa Stanford.
Mới 5 giờ sáng, hắn nhắn tin là sẽ viếng vườn và sau đó muốn gặp TT và MT.
Mình nhắn tin cho hai người đẹp này thì một bà đang bệnh ở Virginia và một bà thì không trả lời, còn ông thần TVS thì nghe nói xuống vùng này nhưng chắc bận nên không liên lạc với mình. Mình imeo thì ông thần bảo đang trên đường đi lên San Jose.
Tuần lễ này thằng con nghỉ Spring Break nên kéo nó lên vườn làm việc như ông cụ mình,
Hôm trước ông thần Nhị Anh gửi imeo hỏi địa chỉ cái vườn. Mình tưởng hắn muốn coi bản đồ vệ tinh của Google nhưng ai ngờ hắn nhắn tin lại nói đang ở Cali và có thể sẽ ghé thăm trên đường lên San Jose thăm con gái ra trường y khoa Stanford.
Mới 5 giờ sáng, hắn nhắn tin là sẽ viếng vườn và sau đó muốn gặp TT và MT.
Mình nhắn tin cho hai người đẹp này thì một bà đang bệnh ở Virginia và một bà thì không trả lời, còn ông thần TVS thì nghe nói xuống vùng này nhưng chắc bận nên không liên lạc với mình. Mình imeo thì ông thần bảo đang trên đường đi lên San Jose.
Tuần lễ này thằng con nghỉ Spring Break nên kéo nó lên vườn làm việc như ông cụ mình,
Một ngày không bình thường
Nguyễn Hoàng Sơn
Từ ngày thằng con đi học xa về thì mỗi sáng, mình dựng cổ nó dậy rồi hai cha con đi lên vườn. Hắn đang đợi đi thực tập ở hãng của mẹ hắn.
Hắn không ưa công việc đồng áng như mình khi xưa bị bắt, đem gạo và đồ ăn vào Suối Tía cho thợ làm vườn. Mình kể hắn chuyện xưa, nói ngày xưa bố cũng chán ghét ông nội nhưng sau này mới hiểu: ông nội tập cho bố cái tính chăm chỉ làm việc như ngạn ngữ của người Đức: "arbeit ist gesund".
Đang chạy trên xa lộ thì đồng chí gái gọi, bảo có tên nào hít sau xe rồi bỏ chạy luôn. Mình hỏi có nặng không, gọi cảnh sát nhưng may chỉ đụng cái cây sắt, gắn để chở mấy chiếc xe đạp phía sau.
Mình kể cho thằng con, hôm trước ở Office Depot, mình phải trừng mắt cô con gái, ra hiệu bảo câm mồm. Nó hỏi tại sao? Mình kể cái máy điện toán của con bé bị vi rút nên đem ra tiệm. Con bé lanh chanh cứ bảo là hết memory,...đến khi mình ra hiệu câm mồm. Khi làm ăn hay thương lượng, điều cấm kỵ; không bao giờ lật tẩy của mình cho người đối diện biết.
Mình kể hắn chuyện bà cụ phải trả tiền thêm sau khi tốn một mớ tiền để sửa cái xe Bridgestone của mình. Dạo đó mỗi lần trời mưa thì đường Phan Đình Phùng, Hai Bà Trưng,... hay bị ngập nước. Có con suối chảy từ số 4, số 6 về, qua abatoir rồi chảy về phía thác Cam Ly. Dân chúng sống ở gần con suối, đem rác đổ ngập con suối nên khi mùa mưa đến là nghẹt, gây lụt lội hai con đường này được xem là vùng thấp nhất của Đà Lạt. Khi trời mưa thì nước cống từ đường Hàm Nghi, Ấp Mỹ Lộc, Minh Mạng, trên cao chảy xuống đường Phan Đình Phùng, khu được coi là đồng bằng của Đà Lạt..
Phía Tây của vùng này là đường Calmette, Ngô Quyền, Thi Sách,...
Cũng nằm trên cao nên nước mưa chảy xuống đường Hai bà Trưng, nên ngập vùng đất trồng rau cải như vườn ông Ba Đà, gần xóm mình. Đến mùa mưa là thấy vùng này ngập nước như hồ lai láng. Muốn đi băng qua mấy con đường đất từ Hai Bà Trưng qua Phan Đình Phùng là phải xắn quần lên để lội nước. Sau này về thăm Đà Lạt thì không còn thấy nạn này nữa, nghe nói họ xây đê, tường cao lên và có xe rác nên dân chúng không còn đổ rác xuống con suối.
Một hôm trời mưa, chạy xe về cầu Cẩm Đô. Mình chơi dại lái xe BS qua cầu đang ngập nước. Cái mánh khi chạy xe gắn máy khi nước ngập là chạy nhanh không ngừng, vì nếu ngừng thì nước sẽ ùa vào ống Pô, nơi tống khói xăng ra. Hôm đó mình đang chạy thì trúng ổ gà, nước ngập nên không thấy, xe bị ngã nên nước chảy vào ống Pô.
Từ ngày thằng con đi học xa về thì mỗi sáng, mình dựng cổ nó dậy rồi hai cha con đi lên vườn. Hắn đang đợi đi thực tập ở hãng của mẹ hắn.
Hắn không ưa công việc đồng áng như mình khi xưa bị bắt, đem gạo và đồ ăn vào Suối Tía cho thợ làm vườn. Mình kể hắn chuyện xưa, nói ngày xưa bố cũng chán ghét ông nội nhưng sau này mới hiểu: ông nội tập cho bố cái tính chăm chỉ làm việc như ngạn ngữ của người Đức: "arbeit ist gesund".
Đang chạy trên xa lộ thì đồng chí gái gọi, bảo có tên nào hít sau xe rồi bỏ chạy luôn. Mình hỏi có nặng không, gọi cảnh sát nhưng may chỉ đụng cái cây sắt, gắn để chở mấy chiếc xe đạp phía sau.
Mình kể cho thằng con, hôm trước ở Office Depot, mình phải trừng mắt cô con gái, ra hiệu bảo câm mồm. Nó hỏi tại sao? Mình kể cái máy điện toán của con bé bị vi rút nên đem ra tiệm. Con bé lanh chanh cứ bảo là hết memory,...đến khi mình ra hiệu câm mồm. Khi làm ăn hay thương lượng, điều cấm kỵ; không bao giờ lật tẩy của mình cho người đối diện biết.
Mình kể hắn chuyện bà cụ phải trả tiền thêm sau khi tốn một mớ tiền để sửa cái xe Bridgestone của mình. Dạo đó mỗi lần trời mưa thì đường Phan Đình Phùng, Hai Bà Trưng,... hay bị ngập nước. Có con suối chảy từ số 4, số 6 về, qua abatoir rồi chảy về phía thác Cam Ly. Dân chúng sống ở gần con suối, đem rác đổ ngập con suối nên khi mùa mưa đến là nghẹt, gây lụt lội hai con đường này được xem là vùng thấp nhất của Đà Lạt. Khi trời mưa thì nước cống từ đường Hàm Nghi, Ấp Mỹ Lộc, Minh Mạng, trên cao chảy xuống đường Phan Đình Phùng, khu được coi là đồng bằng của Đà Lạt..
Phía Tây của vùng này là đường Calmette, Ngô Quyền, Thi Sách,...
Cũng nằm trên cao nên nước mưa chảy xuống đường Hai bà Trưng, nên ngập vùng đất trồng rau cải như vườn ông Ba Đà, gần xóm mình. Đến mùa mưa là thấy vùng này ngập nước như hồ lai láng. Muốn đi băng qua mấy con đường đất từ Hai Bà Trưng qua Phan Đình Phùng là phải xắn quần lên để lội nước. Sau này về thăm Đà Lạt thì không còn thấy nạn này nữa, nghe nói họ xây đê, tường cao lên và có xe rác nên dân chúng không còn đổ rác xuống con suối.
Một hôm trời mưa, chạy xe về cầu Cẩm Đô. Mình chơi dại lái xe BS qua cầu đang ngập nước. Cái mánh khi chạy xe gắn máy khi nước ngập là chạy nhanh không ngừng, vì nếu ngừng thì nước sẽ ùa vào ống Pô, nơi tống khói xăng ra. Hôm đó mình đang chạy thì trúng ổ gà, nước ngập nên không thấy, xe bị ngã nên nước chảy vào ống Pô.
Mơ thành người Quang Trung
Nguyễn Hoàng Sơn
Trong những truyện tuổi thơ của Duyên Anh, có lẽ cuốn "Mơ thành người Quang Trung" gây nhiều ảnh hưởng về tinh thần dân tộc cho mình. Nhớ Chương Còm và đám bạn nhỏ bé, tìm cách đánh thắng bọn con nít Mỹ, giúp mình thích học lịch sử của quê hương nhất là rất hãnh diện làm người Việt Nam. Mỗi lần học Việt Văn hay lịch sử Việt Nam là mình chăm chú nhất.
Những câu nói "thà làm quỷ nước Nam còn hơn làm vương nước Bắc" của Trần Bình Trọng, Trần Quốc Tuấn bóp trái cam nát dù ngoài Bắc hình như không trồng được cây cam, khi tham dự Hội Nghị Diên Hồng, Ngô Quyền với trận đánh Bạch Đằng Giang với Yết Kiêu, kình ngư của nước Việt...., đã theo đuổi mình từ thưở bé. Mình hay tự hào là tổ tiên từng đánh thắng giặc Mông Cổ trong khi cả thế giới đều bị đoàn quân của Thành Cát Tư Hãn chinh phạt. Mình thích nhất là 3 anh em Nguyễn Nhạc, Nguyễn Lữ và Nguyễn Huệ của nhà Tây Sơn, nên muốn học Võ Bình Định.
Mình mê nhất là trận đánh Đống Đa năm Kỷ Dậu của vua Quang Trung nên năm 1995, ngày đầu tiên đến Hà Nội, mình phải đi viếng cái gò Đống Đa, nhỏ bé nhưng để lại dấu ấn lịch sử. Sau này có dịp đọc thêm sách vở về Việt Nam, những tài liệu của ngoại quốc thì mình chưng hửng về lịch sử mà mình đã được dạy trong lớp hay đọc sách báo Việt ngữ.
Mình so sánh cách giảng dạy lịch sử cho học sinh ở Việt Nam và các nước mình có dịp sinh sống một vài năm thì nhận thấy: lối dạy của nước mình; tôn sùng bạo lực, dạy trẻ em nuôi lòng căm thù thay vì giảng dạy môn lịch sử đúng với lịch sử đã diễn ra khi xưa, để học sinh có thể có một nhận định căn bản thay vì bị lừa đảo cho mục tiêu chính trị của chính phủ. Họ nhồi sọ con nít những thần tượng phi lý mà họ tự đặt ra, thổi phồng dù không có thật.
Gần đây coi trên mạng đoạn phim về cuộc hành quyết Nguyễn Văn Trổi thì thấy ông này đâu có dật khăn bịt mắt, hô to 3 lần HCM muôn năm như bài thơ của Tố Hữu đã viết.
Cái buồn cười là cả nước ngày nay biết Lê Văn Tám, ngọn đuốc cách mạng là do ban tuyên truyền dựng ra để cổ vũ tinh thần chiến đấu nhưng vẫn có đường, trường học,..mang tên LVT.
Mình được học tập căm thù Nhà Nguyễn, dù có công thống nhất đất nước trong gần 2 thế kỷ. Sau này mới hiểu khi học Kim Vân Kiều, đọc tài liệu của ông Trần Trọng Kim,... Ông Ngô Đình Diệm là một cựu Thượng Thư của triều đình nhà Nguyễn, sau này truất phế vị vua cuối cùng của nhà Nguyễn do đó mang mặc cảm của một người tôi không trung với vua như nền Văn hoá Khổng Việt, không được đề cao do đó các sách sử của VNCH đề cao nhà Tây Sơn. Họ gạt bỏ hết những cái xấu xa của đám quân Tây Sơn, tuyên truyền họ như thánh. Mấy ông Trần Trọng Kim, Nguyễn Du,..vẫn một lòng với nhà Lê nên trong các tài liệu lịch sử của họ để lại, nói lên các sĩ phu Bắc Hà, khinh miệt nhà Nguyễn.
Việt Cộng thì họ phải lên án nhà Nguyễn phong kiến, đề cao anh hùng áo vải Lê Lợi, nhà Tây Sơn vì hợp với hoàn cảnh lịch sử của họ. Người mình lại có tính hay nổ nên có một thì nói mười nên từ từ thánh hoá tất cả những gì bé tẹo. Có lẽ mình không có gì hãnh diện, để tự hào nên bốc đồng nổ văng miểng. Awn đặc sản Quảng Trị quá nhiều.
Các giáo sĩ truyền giáo của Tây phương, thích nhóm Tây Sơn phía Nam vì họ được phép truyền giáo còn đàng trong thì chúa Trịnh và vua Lê, theo nhà Thanh cấm truyền đạo cho nên những lá thư của họ viết về toà Thánh, để báo cáo tình hình tại Việt Nam khả tín. Trong cuốn "A Voyage to Cochinchina" xuất bản tại London năm 1806 đã ghi: nước Anh dạo ấy đã chiếm đóng Ấn Độ, cử ông Chapman sang xem xét tình hình bán đảo Đông Dương. Theo ông Chapman thì binh lính của Nguyễn Nhạc không có kỷ luật, mạnh, chỉ cần 100 binh lính có kỷ luật sẽ đánh thắng. Dạo đó, quân đội của 3 anh em Tây Sơn là ô hợp các đám cướp thổ phỉ và hải khấu.
Tổ tiên của 3 anh em Tây Sơn, họ Hồ, có giả thuyết nói họ thuộc con cháu Hồ Quý Ly, bỏ chạy vào Nam rồi đổi tên thành họ Nguyễn. 3 anh em Tây Sơn khởi đầu bằng nghề ăn cướp, quen với đám thổ phỉ Thượng Du, hải khấu vùng Duyên Hải gốc Tầu nên trong tài liệu của Đài Loan có nói đến voi được sử dụng bởi đám quân miền núi và các thuyền theo dòng sông, đánh lén lực lượng của nhà Thanh và dùng hỏa khí mà các đám hải tặc Tầu hay dùng.
Nhà Thanh gửi Tôn Sĩ Nghị, quản đốc Lưỡng Quảng đem quân sang Việt Nam vì mẹ của vua Lê Chiêu Thống cầu cứu. Vua Càn Long không có ý đánh, chỉ muốn Tôn Sĩ Nghị sang xem tình hình có thể cắt đất chia cho vua Lê và Nguyễn Huệ.
Tôn sĩ Nghị làm cái hịch nói đem 100,000 quân sang để làm uy nhưng trên thực tế chỉ có 4,000-5,000 lính chính quy còn khoảng 6,000 số người kia là dân được sát nhập vào đội quân để lo phần lương thực, được đem theo để lo phần ẩm thực, hạ tầng cơ sở cho đoàn quân. Dân tình ở Thăng Long ghét nhóm binh lính Tây Sơn, được Nguyễn Huệ để lại sau khi đánh thắng vua Lê vì căn bản là những đám cướp. Sau khi đánh bại vua Lê và Chúa Trịnh thì quân lính của Tây Sơn, đốt phá, cướp bóc Thăng Long mà theo các giáo sĩ thì cháy mấy ngày mấy đêm các cung điện của nhà Lê. Khi quân Thanh sang thì dân chúng chỉ chỗ núp của binh lính Tây Sơn do Ngô Văn Sở và Ngô Thời Nhiệm thống lãnh, đánh không lại, phải bỏ chạy về Tam Điệp, đợi lệnh của Nguyễn Huệ.
Khi Nguyễn Ánh bị quân Tây Sơn đánh tơi bời, bỏ trốn ở miền nam, được dân tình giúp đỡ, đem đi trốn đã nói lên sự căm thù của dân chúng đối với đám quân thổ phỉ của 3 anh em nhà Tây Sơn. Các tài liệu của Nhật bản, nói về đám cướp đốt cháy thành phố Tai-Phô, Hội An bây giờ khiến các thương thuyền Nhật không dám trở lại buôn bán với Việt Nam.
Khi chúa Nguyễn Hoàng đem gia đình vào đàng trong vì lý do địa lý nên cho phép buôn bán nên tàu bè các nước tấp nập ghé lại. Có lẽ bỏ vua Lê mà đi tìm chỗ dung thân nên Chúa Nguyễn cũng không thi hành các luật lệ gắt gao, tuyển dụng những người tài như Đào Duy Từ, con cháu của xướng ca vô loại,.... Mình có đọc đâu đó thì kinh tế của Đàng Trong của chúa Nguyễn khá hơn ngoài Bắc. Miền Trung là xứ gà ăn đá, đất đai ít lại thêm mưa lụt hàng năm, bị hai luồng gió từ biển vào và từ bên Lào thổi sang nên chỉ mong vào buôn bán với các thương thuyền ngoại quốc.
Dạo đó Thăng Long chắc có độ 10,000 hay 15,000 người sinh sống cho nên nói nhà Thanh đem sang 20 vạn quân thì hơi quá. Các sử gia ăn cơm vua chúa nên viết theo hay nịnh hót để được ban thưởng. Trong sử Việt thì kể vua Quang Trung cho 10 người khiêng một cái mộc để đỡ đạn,.., và có cả thảy 60 cái mộc vị chi là 600 lính để đánh tan 200,000 quân Thanh trong một đêm. Tương tự ngày nay người ta thêu dệt anh hùng Lê Văn Tám, Phan đình Giót, Nguyễn Văn Trổi,..
Thật ra, theo ông Nguyễn Chính dịch các văn bản, sử liệu của triều đình Nhà Thanh về cuộc chiến trận đánh này có quân của nhóm thổ phỉ từ vùng núi tập kích với voi tượng và nhóm cướp biển cho tàu men theo bờ sông để đánh bộc hậu, đốt phá nên mới phá 10,000 quân của Tôn Sĩ Nghị trong một đêm. Sau khi quân Thanh bỏ chạy và chết nhiều nhất khi chạy qua cầu, chen lấn nên lọt xuống sông.
Các tướng tài của Nguyễn Huệ như Trần Quang Diệu, Bùi Thị Xuân,...đều không được nêu tên trong trận đánh lịch sử này. Các tướng này chỉ mới xuất hiện sau này mà đa số là từ bên ngoại của vua Quang Trung, các nữ tướng như Bùi Thị Xuân nên không biết vùng này dạo đó theo chế độ mẫu hệ? Ai có tin tức gì về vấn đề này thì cho mình xin.
Dân chúng bị thất mùa liên tiếp mấy năm, nay phải nuôi thêm đám lính của Tôn Sĩ Nghị nên dân chúng bắt đầu chán vua cháu nhà Lê làm họ thêm khổ cực, cộng thêm trời mùa Đông ở đất Bắc rất lạnh, nghe kể dân chúng không có ăn, phải nấu cỏ để ăn. Thêm những người gốc Tầu sinh sống tại Việt Nam, nhân cơ hội quân nhà Thanh sang nên họ hùa theo, chỉ điểm, cướp bóc dân tình nên dân chúng bắt đầu oán than.
Theo các giáo sĩ thì sau trận đánh ở gò Đống Đa, Nguyễn Huệ bắt dân chúng Bắc Hà, xây đắp một cái lũy phòng hờ lính nhà Thanh trở lại. Chỉ trong vòng 2-3 ngày đã làm xong vì dân chúng sợ bị giết. Các giáo sĩ gọi Nguyễn Huệ là "Attila của Việt Nam", tả ông ta là một người rất hung tợn, giết người, tàn độc. Ông ta mộ binh bằng cách bắt mỗi làng giao bao nhiêu người, không đủ thì bắt phụ nữ giả trai cho đủ chỉ tiêu nếu không thì sẽ bị giết.
Dạo còn đi học ở VN, mình mơ thành người Quang Trung, tiếc nuối là ông vua này mất sớm nếu không đã đòi lại hai xứ Quảng Tây và Quảng Châu. Sau này đi sang Tầu thì mới hú vía là ông ta chết sớm chớ nếu không ngày nay mình chắc là người Tầu. Có ông Trần Đại Sỹ, bên Pháp nghiên cứu và đi viếng mấy nơi mà hai Bà Trưng, nổi dậy chống quân Tô Định ở Quảng Châu. Theo ông ta, ngày nay còn có những nơi thờ hai bà.
Không ai nói đến là sau khi thắng trận Đống Đa, Nguyễn Huệ đã cho con rể, giả làm vua Quang Trung đi sứ sang Tầu, hứa với triều đình Càn Long là sẽ nộp triều cống như mọi lần, có thể đã quỳ lạy trước vua Tầu. Khi xưa, Mạc Đăng Dung quỳ lạy sứ Tầu để tránh việc đao binh vì biết quân đội mình quá yếu, không thể chống lại, để người Việt không bị chết oan.
Nhìn lại thì người Việt chúng ta rất tôn sùng, ưa chuộng bạo lực. Chúng ta tôn sùng anh hùng dân tộc, những người đánh trận, chống lại ngoại xâm trong khi những người có tài như Ngô Sĩ Liên, Nguyễn Du..., thì ít ai biết hay nói đến. Các mặt trận kháng chiến hay gần đây có những người đã từng lừa gạt cộng đồng nhưng vẫn lập phong trào này, phong trào nọ, ra tuyên ngôn kia để móc ví tiền của người lưu vong. Thật sự, những người lưu vong này cũng biết là không có thật nhưng những phong trào này đáp ứng lại sự mong muốn của họ, cho dù chỉ là một bánh vẽ. Tương tự, các người lưu vong gốc Ái Nhĩ Lan, họ quyên tiền cho nhóm Sinn Fein mặc dù biết là không đưa tới đâu nhưng sự đóng góp tài chánh giúp lương tâm của họ được an bình.
Sách sử nói Nguyễn Huệ là người có tài thao lược, kinh ban tế thế...., nhưng khi ta thấy ông ta đem lính đánh anh mình, Nguyễn Nhạc làm tiêu hao lực lượng của Tây Sơn, nhờ vậy mà Nguyễn Ánh mới có cơ hội lập nên nhà Nguyễn sau khi ông ta chết. Thật ra từ khi lên ngôi đến khi chết, ông ta chỉ làm vua có 4 năm thì không thể nói gì nhiều về tài kinh ban tế thế.
Nhà Tây Sơn nổi lên đánh phá nhà Nguyễn vô hình trung đã làm gián đoạn chương trình bình định xứ Cam Bốt vì sau khi nhà Nguyễn được thành lập thì người Pháp đã vào Việt Nam đô hộ, chấm dứt sự bành trướng về phía Tây của chúa Nguyễn, nếu không có nhóm Tây Sơn nổi dậy thì ngày nay dân Cam Bốt đã có kết cuộc như người Chiêm Thành. Có tài liệu nói bên Cam bốt hay Thái Lan, có những lò Võ mà tổ sư là những chiến tướng của Tây Sơn. Có lẽ họ thờ những người này vì họ đã giúp các nước này không bị đô hộ, khai phá bởi dân An nam.
Khi một cán bộ cao cấp, tuyên bố 40 năm sau, 90,000 Hàn Kiều sinh sống tại Việt Nam làm chủ hãng công nghiệp trong khi 90,000 người Việt hiện sinh sống tại Nam Hàn, làm nhân công hay vợ người Hàn. Sự khác biệt của giữa hai nước trong vòng 40 năm quá khác biệt nhưng trên thực tế Việt Nam thua xứ Cao Ly từ xưa.
Vào thế kỷ thứ 6 công nguyên thì xứ Cao Ly đã có chữ viết riêng của họ, được pha chế, phiên âm từ chữ Hán như chữ Nôm của xứ An Nam sau này. Họ có một nền Văn hoá, nhiều tác phẩm văn chương khá cao nhưng không may vào thế kỷ 10, các du học sinh sang Tầu, khi trở về họ ưa chuộng thơ Đường, Tô Đông Pha,... nên dần dần các giới nho học mến chuộng chữ Hán, ngâm nga thi ca của Tầu, nền Văn học của họ bị hán hoá nên không có những tuyệt tác ra đời trong thời gian này. Kim Vân Kiều và Chinh Phụ Ngâm là bằng chữ Nôm còn những tác phẩm được làm bằng chữ Hán do người Việt sáng tác thì hầu như không có. Có nhưng không hay vì không phải tiếng mẹ đẻ nên khó mà thả hồn theo đó.
Tương tự có bao nhiêu tác phẩm viết bằng chữ nước ngoài do người Việt lưu vong sáng tác. Gần đây có một nhà Văn Pháp gốc Việt nhưng đề tài của cô ta chỉ cô động về Việt Nam nên không ăn khách với đọc giả ngoại quốc.
May thay 400 năm sau, họ khám phá ra vấn nạn này nên đã mạnh dạn đổi mới, trở về với chữ viết của nước họ, sau này khám phá thêm một chữ viết mới Hangeul, có 26 chữ cái vào thế kỷ 19. Họ không thần phục người Tầu như xưa, tìm lại bản thể chính của người Cao Ly. Họ cũng trong tình trạng địa lý của Việt Nam, sát ranh giới với Tầu nhưng họ không bị nô lệ hoá về mặt tinh thần.
Gần đây, mình có đọc bài của ông nào nói về sự tiến bộ của xứ Cao ly. Ông ta nói là người Nam Hàn, dịch chương trình giáo dục của Nhật để dạy cho học sinh sau cuộc chiến tranh cao ly chấm dứt năm 1953, chia đôi đất nước của họ. Thật ra, chương trình giáo dục của Nhật đã được áp dụng, giảng dạy tại xứ Triều Tiên từ 30 năm trước, khi quân đội Nhật chiếm đóng, đô hộ xứ này. Tương tự, khi chính phủ của ông Trần Trọng Kim lên cầm quyền thì ông Hoàng Xuân Hãn đã dùng chương trình giáo dục của Pháp để dạy học sinh Việt Nam, chỉ đổi về môn lịch sử, Văn chương,....
Sự khác biệt giữa xứ Cao Ly và Việt Nam dẫn đến câu hỏi nguyên nhân, lý do tại sao đất nước mình bị bỏ lại sau. Những thập niên 50 ‐ 60 của thế kỷ trước, Sàigòn được gọi là hòn ngọc Viễn đông, là ước mơ của mọi quốc gia trong vùng.
Mình chỉ có hai giả thuyết: một là người Việt xấu xí, hai là Văn hoá Việt xấu xí. Ngày nay, có trên 2 triệu người gốc Việt, sinh sống tại hải ngoại. Nói chung trong 5 thập niên qua, người Việt lưu vong đã hoà nhập, đóng góp tài năng của mình cho cộng đồng quốc tế, nơi họ định cư. Có người đoạt giải Fields, sáng chế công nghệ, thành viên trong những công trình lớn của các nước sở tại, giáo sư trong các đại học lớn của Âu Châu, Hoa Kỳ, thành công trong thương trường,...nên không thể nói căn bản người Việt là xấu xí, tồi bại.
Hàng năm người Việt Hải ngoại gửi về cho gia đình trên 11 tỷ đô, đã nói đến sức mạnh kinh tế của họ ở hải ngoại. Nếu tính đầu quân thì số tiền người Việt lưu vong, dựa vào tiền gửi về cho gia đình, thu nhập của cộng đồng cao hơn tổng sản lượng Quốc gia của nước Việt Nam Cộng Hoà xã hội chủ Nghĩa với 90 triệu người dân. 2 triệu dân ở xứ người làm tiền nhiều hơn 90 triệu dân trong nước.
Hãng Intel cần tuyển 100 kỹ sư tại Việt Nam để gửi họ đi học tập để làm việc cho hãng xưởng của họ mới thành lập nhưng chỉ tuyển được 27 người, ngoài ra họ phải mướn kỹ sư Ấn độ. Thí dụ này là điển hình cho sự giáo dục trong nước không đáp ứng, bắt nhịp với sự phát triển kinh tế, công nghệ thông tin của thế giới mặt phẳng.
Mấy đứa cháu mình kể là năm thứ nhất vào đại học, phải học chủ nghĩa Marx Lenin, học định hướng xã hội chủ nghĩa. Một chủ nghĩa đã lỗi thời mà các nước trên thế giới đều vứt bỏ. Thật ra thầy cô cũng biết nhưng vì miếng cơm nên cũng phải làm con vẹt, giảng dạy đưa đến tình trạng là người Việt nói và làm không đi đôi, nói vậy mà không phải vậy. Từ năm đầu tiên, sinh viên đã được dạy nói láo, không được bày tỏ những gì mình suy nghĩ, tư duy. Con người bị bắt buộc sống trong giả dối hàng ngày. Những suy tư của họ khác với những gì họ làm hay nói như nhân vật Jekyll và Hyde.
Việt Nam có nhiều tiến sĩ nhất nhưng không có nghiên cứu gì cả, lại nghe nói trong tương lai gần đây lợi tức người dân sẽ thua xa dân Cam Bốt và Lào mà người Việt thường nhìn từ chiếu trên, xưa nay hay chê bai, khinh thường họ.Vậy nguyên nhân chính là Văn hoá Việt xấu xí, cản trở đất nước vùng lên, thoát khỏi sự u tối. Chúng ta phải dứt khoát từ bỏ nền Văn hoá Khổng Việt, một Văn hoá đã nô lệ hoá ông bà chúng ta mấy ngàn năm nay. Nếu ngày nào, người Việt hãnh diện về tiếng mẹ đẻ của mình, trân trọng Việt ngữ thì trong tương lai ta mới hy vọng có một nhà văn đoạt giải Nobel.
Khi nhìn lịch sử, chúng ta cần nhìn từ nhiều khía cạnh nhất là không để tình cảm lấn chiếm, ảnh hưởng đến cái nhìn khách quan của mình.
Khi chiếm đóng Việt Nam, đô đốc Bonard phân vân, chưa biết phải dạy chữ Nôm, hay chữ Quốc ngữ cho dân bản xứ thì các nhà truyền giáo muốn dùng chữ Quốc ngữ để giúp họ truyền giáo nhanh hơn. Nhiều khi mình ngẫm nếu dạo đó, người Pháp cứ tiếp tục dạy hán Văn hay chữ Nôm thì Có lẽ ngày nay Việt Nam mình đã có một kết cuộc rất khác. Các bạn nghĩ sao?
Trong những truyện tuổi thơ của Duyên Anh, có lẽ cuốn "Mơ thành người Quang Trung" gây nhiều ảnh hưởng về tinh thần dân tộc cho mình. Nhớ Chương Còm và đám bạn nhỏ bé, tìm cách đánh thắng bọn con nít Mỹ, giúp mình thích học lịch sử của quê hương nhất là rất hãnh diện làm người Việt Nam. Mỗi lần học Việt Văn hay lịch sử Việt Nam là mình chăm chú nhất.
Những câu nói "thà làm quỷ nước Nam còn hơn làm vương nước Bắc" của Trần Bình Trọng, Trần Quốc Tuấn bóp trái cam nát dù ngoài Bắc hình như không trồng được cây cam, khi tham dự Hội Nghị Diên Hồng, Ngô Quyền với trận đánh Bạch Đằng Giang với Yết Kiêu, kình ngư của nước Việt...., đã theo đuổi mình từ thưở bé. Mình hay tự hào là tổ tiên từng đánh thắng giặc Mông Cổ trong khi cả thế giới đều bị đoàn quân của Thành Cát Tư Hãn chinh phạt. Mình thích nhất là 3 anh em Nguyễn Nhạc, Nguyễn Lữ và Nguyễn Huệ của nhà Tây Sơn, nên muốn học Võ Bình Định.
Mình mê nhất là trận đánh Đống Đa năm Kỷ Dậu của vua Quang Trung nên năm 1995, ngày đầu tiên đến Hà Nội, mình phải đi viếng cái gò Đống Đa, nhỏ bé nhưng để lại dấu ấn lịch sử. Sau này có dịp đọc thêm sách vở về Việt Nam, những tài liệu của ngoại quốc thì mình chưng hửng về lịch sử mà mình đã được dạy trong lớp hay đọc sách báo Việt ngữ.
Mình so sánh cách giảng dạy lịch sử cho học sinh ở Việt Nam và các nước mình có dịp sinh sống một vài năm thì nhận thấy: lối dạy của nước mình; tôn sùng bạo lực, dạy trẻ em nuôi lòng căm thù thay vì giảng dạy môn lịch sử đúng với lịch sử đã diễn ra khi xưa, để học sinh có thể có một nhận định căn bản thay vì bị lừa đảo cho mục tiêu chính trị của chính phủ. Họ nhồi sọ con nít những thần tượng phi lý mà họ tự đặt ra, thổi phồng dù không có thật.
Gần đây coi trên mạng đoạn phim về cuộc hành quyết Nguyễn Văn Trổi thì thấy ông này đâu có dật khăn bịt mắt, hô to 3 lần HCM muôn năm như bài thơ của Tố Hữu đã viết.
Cái buồn cười là cả nước ngày nay biết Lê Văn Tám, ngọn đuốc cách mạng là do ban tuyên truyền dựng ra để cổ vũ tinh thần chiến đấu nhưng vẫn có đường, trường học,..mang tên LVT.
Mình được học tập căm thù Nhà Nguyễn, dù có công thống nhất đất nước trong gần 2 thế kỷ. Sau này mới hiểu khi học Kim Vân Kiều, đọc tài liệu của ông Trần Trọng Kim,... Ông Ngô Đình Diệm là một cựu Thượng Thư của triều đình nhà Nguyễn, sau này truất phế vị vua cuối cùng của nhà Nguyễn do đó mang mặc cảm của một người tôi không trung với vua như nền Văn hoá Khổng Việt, không được đề cao do đó các sách sử của VNCH đề cao nhà Tây Sơn. Họ gạt bỏ hết những cái xấu xa của đám quân Tây Sơn, tuyên truyền họ như thánh. Mấy ông Trần Trọng Kim, Nguyễn Du,..vẫn một lòng với nhà Lê nên trong các tài liệu lịch sử của họ để lại, nói lên các sĩ phu Bắc Hà, khinh miệt nhà Nguyễn.
Việt Cộng thì họ phải lên án nhà Nguyễn phong kiến, đề cao anh hùng áo vải Lê Lợi, nhà Tây Sơn vì hợp với hoàn cảnh lịch sử của họ. Người mình lại có tính hay nổ nên có một thì nói mười nên từ từ thánh hoá tất cả những gì bé tẹo. Có lẽ mình không có gì hãnh diện, để tự hào nên bốc đồng nổ văng miểng. Awn đặc sản Quảng Trị quá nhiều.
Các giáo sĩ truyền giáo của Tây phương, thích nhóm Tây Sơn phía Nam vì họ được phép truyền giáo còn đàng trong thì chúa Trịnh và vua Lê, theo nhà Thanh cấm truyền đạo cho nên những lá thư của họ viết về toà Thánh, để báo cáo tình hình tại Việt Nam khả tín. Trong cuốn "A Voyage to Cochinchina" xuất bản tại London năm 1806 đã ghi: nước Anh dạo ấy đã chiếm đóng Ấn Độ, cử ông Chapman sang xem xét tình hình bán đảo Đông Dương. Theo ông Chapman thì binh lính của Nguyễn Nhạc không có kỷ luật, mạnh, chỉ cần 100 binh lính có kỷ luật sẽ đánh thắng. Dạo đó, quân đội của 3 anh em Tây Sơn là ô hợp các đám cướp thổ phỉ và hải khấu.
Tổ tiên của 3 anh em Tây Sơn, họ Hồ, có giả thuyết nói họ thuộc con cháu Hồ Quý Ly, bỏ chạy vào Nam rồi đổi tên thành họ Nguyễn. 3 anh em Tây Sơn khởi đầu bằng nghề ăn cướp, quen với đám thổ phỉ Thượng Du, hải khấu vùng Duyên Hải gốc Tầu nên trong tài liệu của Đài Loan có nói đến voi được sử dụng bởi đám quân miền núi và các thuyền theo dòng sông, đánh lén lực lượng của nhà Thanh và dùng hỏa khí mà các đám hải tặc Tầu hay dùng.
Nhà Thanh gửi Tôn Sĩ Nghị, quản đốc Lưỡng Quảng đem quân sang Việt Nam vì mẹ của vua Lê Chiêu Thống cầu cứu. Vua Càn Long không có ý đánh, chỉ muốn Tôn Sĩ Nghị sang xem tình hình có thể cắt đất chia cho vua Lê và Nguyễn Huệ.
Tôn sĩ Nghị làm cái hịch nói đem 100,000 quân sang để làm uy nhưng trên thực tế chỉ có 4,000-5,000 lính chính quy còn khoảng 6,000 số người kia là dân được sát nhập vào đội quân để lo phần lương thực, được đem theo để lo phần ẩm thực, hạ tầng cơ sở cho đoàn quân. Dân tình ở Thăng Long ghét nhóm binh lính Tây Sơn, được Nguyễn Huệ để lại sau khi đánh thắng vua Lê vì căn bản là những đám cướp. Sau khi đánh bại vua Lê và Chúa Trịnh thì quân lính của Tây Sơn, đốt phá, cướp bóc Thăng Long mà theo các giáo sĩ thì cháy mấy ngày mấy đêm các cung điện của nhà Lê. Khi quân Thanh sang thì dân chúng chỉ chỗ núp của binh lính Tây Sơn do Ngô Văn Sở và Ngô Thời Nhiệm thống lãnh, đánh không lại, phải bỏ chạy về Tam Điệp, đợi lệnh của Nguyễn Huệ.
Khi Nguyễn Ánh bị quân Tây Sơn đánh tơi bời, bỏ trốn ở miền nam, được dân tình giúp đỡ, đem đi trốn đã nói lên sự căm thù của dân chúng đối với đám quân thổ phỉ của 3 anh em nhà Tây Sơn. Các tài liệu của Nhật bản, nói về đám cướp đốt cháy thành phố Tai-Phô, Hội An bây giờ khiến các thương thuyền Nhật không dám trở lại buôn bán với Việt Nam.
Khi chúa Nguyễn Hoàng đem gia đình vào đàng trong vì lý do địa lý nên cho phép buôn bán nên tàu bè các nước tấp nập ghé lại. Có lẽ bỏ vua Lê mà đi tìm chỗ dung thân nên Chúa Nguyễn cũng không thi hành các luật lệ gắt gao, tuyển dụng những người tài như Đào Duy Từ, con cháu của xướng ca vô loại,.... Mình có đọc đâu đó thì kinh tế của Đàng Trong của chúa Nguyễn khá hơn ngoài Bắc. Miền Trung là xứ gà ăn đá, đất đai ít lại thêm mưa lụt hàng năm, bị hai luồng gió từ biển vào và từ bên Lào thổi sang nên chỉ mong vào buôn bán với các thương thuyền ngoại quốc.
Dạo đó Thăng Long chắc có độ 10,000 hay 15,000 người sinh sống cho nên nói nhà Thanh đem sang 20 vạn quân thì hơi quá. Các sử gia ăn cơm vua chúa nên viết theo hay nịnh hót để được ban thưởng. Trong sử Việt thì kể vua Quang Trung cho 10 người khiêng một cái mộc để đỡ đạn,.., và có cả thảy 60 cái mộc vị chi là 600 lính để đánh tan 200,000 quân Thanh trong một đêm. Tương tự ngày nay người ta thêu dệt anh hùng Lê Văn Tám, Phan đình Giót, Nguyễn Văn Trổi,..
Thật ra, theo ông Nguyễn Chính dịch các văn bản, sử liệu của triều đình Nhà Thanh về cuộc chiến trận đánh này có quân của nhóm thổ phỉ từ vùng núi tập kích với voi tượng và nhóm cướp biển cho tàu men theo bờ sông để đánh bộc hậu, đốt phá nên mới phá 10,000 quân của Tôn Sĩ Nghị trong một đêm. Sau khi quân Thanh bỏ chạy và chết nhiều nhất khi chạy qua cầu, chen lấn nên lọt xuống sông.
Các tướng tài của Nguyễn Huệ như Trần Quang Diệu, Bùi Thị Xuân,...đều không được nêu tên trong trận đánh lịch sử này. Các tướng này chỉ mới xuất hiện sau này mà đa số là từ bên ngoại của vua Quang Trung, các nữ tướng như Bùi Thị Xuân nên không biết vùng này dạo đó theo chế độ mẫu hệ? Ai có tin tức gì về vấn đề này thì cho mình xin.
Dân chúng bị thất mùa liên tiếp mấy năm, nay phải nuôi thêm đám lính của Tôn Sĩ Nghị nên dân chúng bắt đầu chán vua cháu nhà Lê làm họ thêm khổ cực, cộng thêm trời mùa Đông ở đất Bắc rất lạnh, nghe kể dân chúng không có ăn, phải nấu cỏ để ăn. Thêm những người gốc Tầu sinh sống tại Việt Nam, nhân cơ hội quân nhà Thanh sang nên họ hùa theo, chỉ điểm, cướp bóc dân tình nên dân chúng bắt đầu oán than.
Theo các giáo sĩ thì sau trận đánh ở gò Đống Đa, Nguyễn Huệ bắt dân chúng Bắc Hà, xây đắp một cái lũy phòng hờ lính nhà Thanh trở lại. Chỉ trong vòng 2-3 ngày đã làm xong vì dân chúng sợ bị giết. Các giáo sĩ gọi Nguyễn Huệ là "Attila của Việt Nam", tả ông ta là một người rất hung tợn, giết người, tàn độc. Ông ta mộ binh bằng cách bắt mỗi làng giao bao nhiêu người, không đủ thì bắt phụ nữ giả trai cho đủ chỉ tiêu nếu không thì sẽ bị giết.
Dạo còn đi học ở VN, mình mơ thành người Quang Trung, tiếc nuối là ông vua này mất sớm nếu không đã đòi lại hai xứ Quảng Tây và Quảng Châu. Sau này đi sang Tầu thì mới hú vía là ông ta chết sớm chớ nếu không ngày nay mình chắc là người Tầu. Có ông Trần Đại Sỹ, bên Pháp nghiên cứu và đi viếng mấy nơi mà hai Bà Trưng, nổi dậy chống quân Tô Định ở Quảng Châu. Theo ông ta, ngày nay còn có những nơi thờ hai bà.
Không ai nói đến là sau khi thắng trận Đống Đa, Nguyễn Huệ đã cho con rể, giả làm vua Quang Trung đi sứ sang Tầu, hứa với triều đình Càn Long là sẽ nộp triều cống như mọi lần, có thể đã quỳ lạy trước vua Tầu. Khi xưa, Mạc Đăng Dung quỳ lạy sứ Tầu để tránh việc đao binh vì biết quân đội mình quá yếu, không thể chống lại, để người Việt không bị chết oan.
Nhìn lại thì người Việt chúng ta rất tôn sùng, ưa chuộng bạo lực. Chúng ta tôn sùng anh hùng dân tộc, những người đánh trận, chống lại ngoại xâm trong khi những người có tài như Ngô Sĩ Liên, Nguyễn Du..., thì ít ai biết hay nói đến. Các mặt trận kháng chiến hay gần đây có những người đã từng lừa gạt cộng đồng nhưng vẫn lập phong trào này, phong trào nọ, ra tuyên ngôn kia để móc ví tiền của người lưu vong. Thật sự, những người lưu vong này cũng biết là không có thật nhưng những phong trào này đáp ứng lại sự mong muốn của họ, cho dù chỉ là một bánh vẽ. Tương tự, các người lưu vong gốc Ái Nhĩ Lan, họ quyên tiền cho nhóm Sinn Fein mặc dù biết là không đưa tới đâu nhưng sự đóng góp tài chánh giúp lương tâm của họ được an bình.
Sách sử nói Nguyễn Huệ là người có tài thao lược, kinh ban tế thế...., nhưng khi ta thấy ông ta đem lính đánh anh mình, Nguyễn Nhạc làm tiêu hao lực lượng của Tây Sơn, nhờ vậy mà Nguyễn Ánh mới có cơ hội lập nên nhà Nguyễn sau khi ông ta chết. Thật ra từ khi lên ngôi đến khi chết, ông ta chỉ làm vua có 4 năm thì không thể nói gì nhiều về tài kinh ban tế thế.
Nhà Tây Sơn nổi lên đánh phá nhà Nguyễn vô hình trung đã làm gián đoạn chương trình bình định xứ Cam Bốt vì sau khi nhà Nguyễn được thành lập thì người Pháp đã vào Việt Nam đô hộ, chấm dứt sự bành trướng về phía Tây của chúa Nguyễn, nếu không có nhóm Tây Sơn nổi dậy thì ngày nay dân Cam Bốt đã có kết cuộc như người Chiêm Thành. Có tài liệu nói bên Cam bốt hay Thái Lan, có những lò Võ mà tổ sư là những chiến tướng của Tây Sơn. Có lẽ họ thờ những người này vì họ đã giúp các nước này không bị đô hộ, khai phá bởi dân An nam.
Khi một cán bộ cao cấp, tuyên bố 40 năm sau, 90,000 Hàn Kiều sinh sống tại Việt Nam làm chủ hãng công nghiệp trong khi 90,000 người Việt hiện sinh sống tại Nam Hàn, làm nhân công hay vợ người Hàn. Sự khác biệt của giữa hai nước trong vòng 40 năm quá khác biệt nhưng trên thực tế Việt Nam thua xứ Cao Ly từ xưa.
Vào thế kỷ thứ 6 công nguyên thì xứ Cao Ly đã có chữ viết riêng của họ, được pha chế, phiên âm từ chữ Hán như chữ Nôm của xứ An Nam sau này. Họ có một nền Văn hoá, nhiều tác phẩm văn chương khá cao nhưng không may vào thế kỷ 10, các du học sinh sang Tầu, khi trở về họ ưa chuộng thơ Đường, Tô Đông Pha,... nên dần dần các giới nho học mến chuộng chữ Hán, ngâm nga thi ca của Tầu, nền Văn học của họ bị hán hoá nên không có những tuyệt tác ra đời trong thời gian này. Kim Vân Kiều và Chinh Phụ Ngâm là bằng chữ Nôm còn những tác phẩm được làm bằng chữ Hán do người Việt sáng tác thì hầu như không có. Có nhưng không hay vì không phải tiếng mẹ đẻ nên khó mà thả hồn theo đó.
Tương tự có bao nhiêu tác phẩm viết bằng chữ nước ngoài do người Việt lưu vong sáng tác. Gần đây có một nhà Văn Pháp gốc Việt nhưng đề tài của cô ta chỉ cô động về Việt Nam nên không ăn khách với đọc giả ngoại quốc.
May thay 400 năm sau, họ khám phá ra vấn nạn này nên đã mạnh dạn đổi mới, trở về với chữ viết của nước họ, sau này khám phá thêm một chữ viết mới Hangeul, có 26 chữ cái vào thế kỷ 19. Họ không thần phục người Tầu như xưa, tìm lại bản thể chính của người Cao Ly. Họ cũng trong tình trạng địa lý của Việt Nam, sát ranh giới với Tầu nhưng họ không bị nô lệ hoá về mặt tinh thần.
Gần đây, mình có đọc bài của ông nào nói về sự tiến bộ của xứ Cao ly. Ông ta nói là người Nam Hàn, dịch chương trình giáo dục của Nhật để dạy cho học sinh sau cuộc chiến tranh cao ly chấm dứt năm 1953, chia đôi đất nước của họ. Thật ra, chương trình giáo dục của Nhật đã được áp dụng, giảng dạy tại xứ Triều Tiên từ 30 năm trước, khi quân đội Nhật chiếm đóng, đô hộ xứ này. Tương tự, khi chính phủ của ông Trần Trọng Kim lên cầm quyền thì ông Hoàng Xuân Hãn đã dùng chương trình giáo dục của Pháp để dạy học sinh Việt Nam, chỉ đổi về môn lịch sử, Văn chương,....
Sự khác biệt giữa xứ Cao Ly và Việt Nam dẫn đến câu hỏi nguyên nhân, lý do tại sao đất nước mình bị bỏ lại sau. Những thập niên 50 ‐ 60 của thế kỷ trước, Sàigòn được gọi là hòn ngọc Viễn đông, là ước mơ của mọi quốc gia trong vùng.
Mình chỉ có hai giả thuyết: một là người Việt xấu xí, hai là Văn hoá Việt xấu xí. Ngày nay, có trên 2 triệu người gốc Việt, sinh sống tại hải ngoại. Nói chung trong 5 thập niên qua, người Việt lưu vong đã hoà nhập, đóng góp tài năng của mình cho cộng đồng quốc tế, nơi họ định cư. Có người đoạt giải Fields, sáng chế công nghệ, thành viên trong những công trình lớn của các nước sở tại, giáo sư trong các đại học lớn của Âu Châu, Hoa Kỳ, thành công trong thương trường,...nên không thể nói căn bản người Việt là xấu xí, tồi bại.
Hàng năm người Việt Hải ngoại gửi về cho gia đình trên 11 tỷ đô, đã nói đến sức mạnh kinh tế của họ ở hải ngoại. Nếu tính đầu quân thì số tiền người Việt lưu vong, dựa vào tiền gửi về cho gia đình, thu nhập của cộng đồng cao hơn tổng sản lượng Quốc gia của nước Việt Nam Cộng Hoà xã hội chủ Nghĩa với 90 triệu người dân. 2 triệu dân ở xứ người làm tiền nhiều hơn 90 triệu dân trong nước.
Hãng Intel cần tuyển 100 kỹ sư tại Việt Nam để gửi họ đi học tập để làm việc cho hãng xưởng của họ mới thành lập nhưng chỉ tuyển được 27 người, ngoài ra họ phải mướn kỹ sư Ấn độ. Thí dụ này là điển hình cho sự giáo dục trong nước không đáp ứng, bắt nhịp với sự phát triển kinh tế, công nghệ thông tin của thế giới mặt phẳng.
Mấy đứa cháu mình kể là năm thứ nhất vào đại học, phải học chủ nghĩa Marx Lenin, học định hướng xã hội chủ nghĩa. Một chủ nghĩa đã lỗi thời mà các nước trên thế giới đều vứt bỏ. Thật ra thầy cô cũng biết nhưng vì miếng cơm nên cũng phải làm con vẹt, giảng dạy đưa đến tình trạng là người Việt nói và làm không đi đôi, nói vậy mà không phải vậy. Từ năm đầu tiên, sinh viên đã được dạy nói láo, không được bày tỏ những gì mình suy nghĩ, tư duy. Con người bị bắt buộc sống trong giả dối hàng ngày. Những suy tư của họ khác với những gì họ làm hay nói như nhân vật Jekyll và Hyde.
Việt Nam có nhiều tiến sĩ nhất nhưng không có nghiên cứu gì cả, lại nghe nói trong tương lai gần đây lợi tức người dân sẽ thua xa dân Cam Bốt và Lào mà người Việt thường nhìn từ chiếu trên, xưa nay hay chê bai, khinh thường họ.Vậy nguyên nhân chính là Văn hoá Việt xấu xí, cản trở đất nước vùng lên, thoát khỏi sự u tối. Chúng ta phải dứt khoát từ bỏ nền Văn hoá Khổng Việt, một Văn hoá đã nô lệ hoá ông bà chúng ta mấy ngàn năm nay. Nếu ngày nào, người Việt hãnh diện về tiếng mẹ đẻ của mình, trân trọng Việt ngữ thì trong tương lai ta mới hy vọng có một nhà văn đoạt giải Nobel.
Khi nhìn lịch sử, chúng ta cần nhìn từ nhiều khía cạnh nhất là không để tình cảm lấn chiếm, ảnh hưởng đến cái nhìn khách quan của mình.
Khi chiếm đóng Việt Nam, đô đốc Bonard phân vân, chưa biết phải dạy chữ Nôm, hay chữ Quốc ngữ cho dân bản xứ thì các nhà truyền giáo muốn dùng chữ Quốc ngữ để giúp họ truyền giáo nhanh hơn. Nhiều khi mình ngẫm nếu dạo đó, người Pháp cứ tiếp tục dạy hán Văn hay chữ Nôm thì Có lẽ ngày nay Việt Nam mình đã có một kết cuộc rất khác. Các bạn nghĩ sao?
Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen
Nguyễn Hoàng Sơn
Một chặng đường
Nguyễn Hoàng Sơn
Cám ơn Nhất Anh đã gửi cái link về hội ngộ Văn Học. Các hình ảnh xưa đưa Sơn về những kỷ niệm của những năm 1B và 12B. Sơn nhớ vợ thầy Viêm lái xe trong trường Việt Anh ra tông xe mình. May ông cụ mình quen thầy nếu không cũng mệt vì dạo đó chưa có bằng lái xe.
Trong giờ Việt Văn, thầy An cứ lên án đàn bà mà không hiểu nguyên do đến khi lập gia đình thì mới hiểu! Thầy Diễm có câu bất hủ " đàn bà nói có là không, nói đi là ở, lấy chồng đi tu". Thầy Tuyến thì giảng đạo đức với cuốn "bố già" của Mario puzzo. Có lẽ bị ảnh hưởng của mấy thầy này mà Sơn lập gia đình trễ. Thầy Nguyên khuyên Sơn ráng đi du học.
Ngô Văn Thủy hay rủ Sơn đến nhà thầy Soạn và thầy Tâm mượn sách để đọc hay lên Chủng Hoàng Học Viện, tập nói Anh ngữ với cha Leahy.
Cám ơn Nhất Anh đã gửi cái link về hội ngộ Văn Học. Các hình ảnh xưa đưa Sơn về những kỷ niệm của những năm 1B và 12B. Sơn nhớ vợ thầy Viêm lái xe trong trường Việt Anh ra tông xe mình. May ông cụ mình quen thầy nếu không cũng mệt vì dạo đó chưa có bằng lái xe.
Trong giờ Việt Văn, thầy An cứ lên án đàn bà mà không hiểu nguyên do đến khi lập gia đình thì mới hiểu! Thầy Diễm có câu bất hủ " đàn bà nói có là không, nói đi là ở, lấy chồng đi tu". Thầy Tuyến thì giảng đạo đức với cuốn "bố già" của Mario puzzo. Có lẽ bị ảnh hưởng của mấy thầy này mà Sơn lập gia đình trễ. Thầy Nguyên khuyên Sơn ráng đi du học.
Ngô Văn Thủy hay rủ Sơn đến nhà thầy Soạn và thầy Tâm mượn sách để đọc hay lên Chủng Hoàng Học Viện, tập nói Anh ngữ với cha Leahy.
Mộng và thực
Nguyễn Hoàng Sơn
Sau hội ngộ Văn Học ở San Jose thì ông thần C.N.A. hứng chí thành lập một nhóm GoogleGroup lấy tên Dalatvanhoc. Lúc đầu chỉ có hai thằng viết cho nhau để đã thông tư tưởng sau 40 năm xa cách, sau này có mấy người bạn học chung khi xưa gia nhập còn những ông bà học lớp trên mình ở Văn học, xem đám bọn mình là đàn em nên không chơi nhưng dần dần lại thấy một đám lão bà nhảy vào quậy phá xôm trò lắm. Có nhiều người lên mạng tìm đalat thì khám phá trường Văn Học ngày xưa nên liên lạc. Mình nhớ có dạo lên mạng thấy một tên cựu học sinh Văn Học, học trên mình 5 năm, nhắn tin tìm bạn học cũ ở Văn Học xưa nhưng dạo ấy chưa có Trang Nhà của cựu học sinh Văn Học. Muốn bắt chim thì phải làm chuồng cho nhiều để rải rác khắp nơi trên mạng chớ làm có một chuồng, rồi giấu trong nhà thì có chim nào hay biết mà tìm về.
Mỗi ngày mấy lão bà gửi cho nhóm những thông tin "người cày có ruộng".
Sau hội ngộ Văn Học ở San Jose thì ông thần C.N.A. hứng chí thành lập một nhóm GoogleGroup lấy tên Dalatvanhoc. Lúc đầu chỉ có hai thằng viết cho nhau để đã thông tư tưởng sau 40 năm xa cách, sau này có mấy người bạn học chung khi xưa gia nhập còn những ông bà học lớp trên mình ở Văn học, xem đám bọn mình là đàn em nên không chơi nhưng dần dần lại thấy một đám lão bà nhảy vào quậy phá xôm trò lắm. Có nhiều người lên mạng tìm đalat thì khám phá trường Văn Học ngày xưa nên liên lạc. Mình nhớ có dạo lên mạng thấy một tên cựu học sinh Văn Học, học trên mình 5 năm, nhắn tin tìm bạn học cũ ở Văn Học xưa nhưng dạo ấy chưa có Trang Nhà của cựu học sinh Văn Học. Muốn bắt chim thì phải làm chuồng cho nhiều để rải rác khắp nơi trên mạng chớ làm có một chuồng, rồi giấu trong nhà thì có chim nào hay biết mà tìm về.
Mỗi ngày mấy lão bà gửi cho nhóm những thông tin "người cày có ruộng".
Mồ côi Mẹ
Hôm nay, không lên vườn vì ngày giỗ của mẹ vợ nên mình xin phép tải lại bài này để nhớ nhạc mẫu, một gương sáng như bao phụ nữ Việt Nam, đã một đời tận tuỳ lo cho chồng cho con. Mình nhắn tin cho mấy đứa con ở xa, bỏ ít phút cầu nguyện cho bà ngoại. Hai vợ chồng và thằng con ra thăm mộ, rồi ghé đón anh vợ qua nhà cúng mẹ vợ. Thấy thương ông anh vợ, lớn tuổi ngồi khóc khi nhìn hình ảnh của mẹ. Mẹ ơi con đã già rồi, con ngồi khóc mẹ như trẻ thơ. Đúng như nhạc sĩ Trần Tiến nói: Phú quý vinh quang không bằng có mẹ.
Mẹ già như chuối chín cây
Gió lay Mẹ rụng, con phải mồ côi.
Mồ côi tội lắm ai ơi!
Đói cơm khát nước biết người nào lo.
Mới chở cô con gái đi bơi đua về thêm ngồi bấm giờ một tiếng ngoài gió, đang nằm ngủ nơi xa lông thì đồng chí gái đánh thức dậy, bảo viện dưỡng lão mới gọi, bảo bà cụ vợ ngưng thở nên hai vợ chồng, lên xe chạy tới, vừa gọi mấy ông anh vợ và bà chị vợ ở Boston.
Chị vợ mới sang thăm mẹ, mời ni cô quen với gia đình từ Huế đến tụng kinh cầu an cho Mẹ. Ni cô bảo là bà cụ tuổi Dậu, năm nay là năm Ngọ nên chưa đi mô. Mừng quá nên gửi ni cô, phong bì để cám ơn thì 36 tiếng sau, bà cụ đi. Có thể lễ cầu an đã giúp bà cụ, nhắm mắt, thanh thản, xuôi tay ra đi, không vướng bận. Mấy người con cầm tay mẹ. Nói Me đừng lo, tụi con ăn nên làm ra hết rồi, cứ niệm Phật A Đi Đà mà vui lên. Có lẽ nhiều người già chưa muốn đi vì còn thương, lo cho con cháu, nhất là những người không khá hay lận đận vì tình duyên, cơm gạo.
Bà cụ ăn uống không được nên Bác sĩ phải cho Ensure, bằng ống qua lỗ mũi nên chắc đau lắm. Mình thấy tay cụ gồng khi y tá làm. Gặp người già ai cũng cầu xin, tối đi ngủ rồi không tỉnh lại. Bà cụ chỉ còn da bọc xương, nặng đâu 61 cân anh.
36 tiếng sau, lại gặp ni cô trong viện dưỡng lão để nhờ cô tụng niệm cầu siêu cho bà cụ đi thanh thản trước khi nhà quàn đến, rước thi thể của bà cụ để chuẩn bị đám tang. Cô lại bảo bà cụ khôn lanh nên đi nhằm ngày rằm. Chân cụ lạnh còn phần trên lại ấm nên chúc mừng tang quyến vì cụ được lên trên trời. Con cháu ai nấy cũng vui vẻ, đưa thêm phong bì cho cô dù không ai tin cả. Cô mới chấm tướng số, bấm độn là bà cụ còn sống lâu thì 36 tiếng sau lại bấm thêm quẻ khác.
Có lẽ khi mẹ ra đi, lý trí cho biết là không đúng nhưng nghe những câu hợp lỗ tai nên cũng mừng cho mẹ. Mình bắt đầu nhắn tin, imeo cho các người bà con bên vợ để báo tin rồi về nhà, xem lại hình bóng của cụ để chuẩn bị tang lễ. Mình nhắn tin mấy bà bạn của đồng chí gái, hy vọng họ an ủi vợ mình, "Mồ côi Mẹ tội lắm ai ơi". Dù biết trước sẽ có giây phút này nhưng khi nhìn thân xác của cụ, được che kín bởi tấm drap trắng vẫn làm mình buồn buồn như xem con diều bị đứt dây, từ từ bay về phía chân trời khi hoàng hôn xuống dần.
Mình gọi bà cụ mình ở Đà Lạt, hỏi thăm nhưng không dám báo tin, sợ bà cụ lo lắng vì mới lo đám giỗ cho người em kế, mới qua đời ở Đà Lạt. Tối qua, đồng chí gái bảo mình gọi báo tin cho bà cụ mình, nhờ bà cụ mình, tụng kinh cầu siêu cho mẹ vợ. Mấy lần, bà cụ mình sang chơi thì hai bà tương đắc với nhau, than thân trách phận về ông chồng của mình nên cũng thân lắm. Hai bà đều tuổi gà, mẹ vợ hơn bà cụ mình một giáp nên số không nhờ chồng, phải bương chải nuôi con ăn học thành tài.
Mình nói đồng chí gái chọn hình ảnh rồi DropBox cho mấy đứa cháu, nhờ chúng làm cái poster về bà của chúng, dùng cho tang lễ. Đồng chí gái nói một ông anh vợ sẽ lo cáo phó. Ông này về hưu nên dạo này đầu óc cũng bắt đầu tản mạn đâu đâu. Ông mất 4 ngày, mới đánh được tờ cáo phó để đưa báo Người Việt. Mình đọc thì thấy sai tùm lum. Bà cụ tuổi Dậu nên hưởng dương được 94 tuổi nhưng lại đề 91 tuổi rồi tên tiếng Anh lại sai, cô gái đầu thì ghi thứ nữ,... nên đồng chí gái bảo mình sửa lại trên PDF, gửi cho toà soạn. Hôm sau đi làm về đọc imeo lại thấy trưởng nữ là tên vợ mình còn thứ nữ cũng tên vợ mình nên lại phải imeo cho toà soạn. Hoá ra nghe sai nên ông anh chạy ra toà soạn, sửa sao lại lộn tên lộn thứ. Nghĩ vài năm nữa mình cũng qua cửa ải đó mà thất kinh.
Thấy imeo của một ông anh vợ khác bảo chết năm Ngọ thì phải chôn giờ Ngọ mới tốt cho con cháu. Rồi thì cũng theo lời ni cô chôn trước 11:00 sáng cho khỏe con cháu. Bỏ vàng vào miệng cụ, ôi thôi đủ trò. Mỹ đâu có cái màn này mà vẫn giàu nhất thế giới. Con cháu có của ăn của để thì không nói mà nếu nghèo lại phải bỏ vài lượng chôn thì càng nghèo hơn.
Imeo cho thằng con là tối thứ 6 sẽ xuống đón nó về dù đang học thi cuối khoá trong khi cô con gái khóc, khi nghe mình huỷ chuyến đi Las Vegas cuối tuần này. Tội nó tập luyện mấy tháng nay để tham dự nay lại phải ngồi nhà, dự tang lễ của ngoại.
Mình liên lạc với ông bạn già, nhà địa lý nghiệp dư nhưng thân chủ gốc tầu Đài Loan, Lục Địa, Nhật,... mời qua xem mồ mả tổ tiên của họ, khá nhiều nhưng không lấy tiền. Thân chủ trả công bằng cách giúp nhà thờ của ông ta. Mình hỏi mẹ vợ mới mất, khi liệm có cần phải làm gì không. Ông ta nói ở Mỹ, nghĩa địa chôn người chết như xếp cá mòi nên chả có gì bận tâm. Chỉ tránh chôn dưới cây hay hệ thống thoát nước là được. Dạo này bận cái vườn nên không đi thọ giáo ông ta.
Nghe tin, bạn bè nhắn tin chia buồn trong đó có bài thơ "Khóc Mẹ" được Nhị Anh gửi qua điện thư.
Dẫu biết mẹ già rồi sẽ mất,
Nhưng đau lòng lắm mẹ hiền ơi!
Hôm nay mẹ đã đi xa mãi,
Từ nay con mất mẹ suốt đời!.
Còn đâu một mái đầu tóc bạc,
Còn đâu hình dáng mẹ già nua,
Còn đâu tháng ngày hầu cạnh mẹ,
An ủi bên con mỗi sớm chiều.
...
Rồi đây mỗi mùa Vu Lan đến,
Không còn cài áo cánh hoa hồng,
Lặng lẽ con cài cành hoa trắng,
Đau đớn âm thầm mẹ biết không?.
Con mặc cho mình màu áo trắng,
Cúi đầu nhận chịu chiếc khăn tang,
Mẹ đi cửa nhà như hoang vắng,
Mẹ ơi! Con nhớ mẹ vô vàn!.
Dẫu biết mẹ già rồi sẽ mất,
Nhưng đau lòng lắm mẹ hiền ơi!
Hôm nay mẹ đã đi xa mãi,
Từ nay con mất mẹ suốt đời!.
(Nguyễn Văn Cư)
Mẹ già như chuối chín cây
Gió lay Mẹ rụng, con phải mồ côi.
Mồ côi tội lắm ai ơi!
Đói cơm khát nước biết người nào lo.
Mới chở cô con gái đi bơi đua về thêm ngồi bấm giờ một tiếng ngoài gió, đang nằm ngủ nơi xa lông thì đồng chí gái đánh thức dậy, bảo viện dưỡng lão mới gọi, bảo bà cụ vợ ngưng thở nên hai vợ chồng, lên xe chạy tới, vừa gọi mấy ông anh vợ và bà chị vợ ở Boston.
Bà cụ ăn uống không được nên Bác sĩ phải cho Ensure, bằng ống qua lỗ mũi nên chắc đau lắm. Mình thấy tay cụ gồng khi y tá làm. Gặp người già ai cũng cầu xin, tối đi ngủ rồi không tỉnh lại. Bà cụ chỉ còn da bọc xương, nặng đâu 61 cân anh.
36 tiếng sau, lại gặp ni cô trong viện dưỡng lão để nhờ cô tụng niệm cầu siêu cho bà cụ đi thanh thản trước khi nhà quàn đến, rước thi thể của bà cụ để chuẩn bị đám tang. Cô lại bảo bà cụ khôn lanh nên đi nhằm ngày rằm. Chân cụ lạnh còn phần trên lại ấm nên chúc mừng tang quyến vì cụ được lên trên trời. Con cháu ai nấy cũng vui vẻ, đưa thêm phong bì cho cô dù không ai tin cả. Cô mới chấm tướng số, bấm độn là bà cụ còn sống lâu thì 36 tiếng sau lại bấm thêm quẻ khác.
Có lẽ khi mẹ ra đi, lý trí cho biết là không đúng nhưng nghe những câu hợp lỗ tai nên cũng mừng cho mẹ. Mình bắt đầu nhắn tin, imeo cho các người bà con bên vợ để báo tin rồi về nhà, xem lại hình bóng của cụ để chuẩn bị tang lễ. Mình nhắn tin mấy bà bạn của đồng chí gái, hy vọng họ an ủi vợ mình, "Mồ côi Mẹ tội lắm ai ơi". Dù biết trước sẽ có giây phút này nhưng khi nhìn thân xác của cụ, được che kín bởi tấm drap trắng vẫn làm mình buồn buồn như xem con diều bị đứt dây, từ từ bay về phía chân trời khi hoàng hôn xuống dần.
Mình gọi bà cụ mình ở Đà Lạt, hỏi thăm nhưng không dám báo tin, sợ bà cụ lo lắng vì mới lo đám giỗ cho người em kế, mới qua đời ở Đà Lạt. Tối qua, đồng chí gái bảo mình gọi báo tin cho bà cụ mình, nhờ bà cụ mình, tụng kinh cầu siêu cho mẹ vợ. Mấy lần, bà cụ mình sang chơi thì hai bà tương đắc với nhau, than thân trách phận về ông chồng của mình nên cũng thân lắm. Hai bà đều tuổi gà, mẹ vợ hơn bà cụ mình một giáp nên số không nhờ chồng, phải bương chải nuôi con ăn học thành tài.
Mình nói đồng chí gái chọn hình ảnh rồi DropBox cho mấy đứa cháu, nhờ chúng làm cái poster về bà của chúng, dùng cho tang lễ. Đồng chí gái nói một ông anh vợ sẽ lo cáo phó. Ông này về hưu nên dạo này đầu óc cũng bắt đầu tản mạn đâu đâu. Ông mất 4 ngày, mới đánh được tờ cáo phó để đưa báo Người Việt. Mình đọc thì thấy sai tùm lum. Bà cụ tuổi Dậu nên hưởng dương được 94 tuổi nhưng lại đề 91 tuổi rồi tên tiếng Anh lại sai, cô gái đầu thì ghi thứ nữ,... nên đồng chí gái bảo mình sửa lại trên PDF, gửi cho toà soạn. Hôm sau đi làm về đọc imeo lại thấy trưởng nữ là tên vợ mình còn thứ nữ cũng tên vợ mình nên lại phải imeo cho toà soạn. Hoá ra nghe sai nên ông anh chạy ra toà soạn, sửa sao lại lộn tên lộn thứ. Nghĩ vài năm nữa mình cũng qua cửa ải đó mà thất kinh.
Thấy imeo của một ông anh vợ khác bảo chết năm Ngọ thì phải chôn giờ Ngọ mới tốt cho con cháu. Rồi thì cũng theo lời ni cô chôn trước 11:00 sáng cho khỏe con cháu. Bỏ vàng vào miệng cụ, ôi thôi đủ trò. Mỹ đâu có cái màn này mà vẫn giàu nhất thế giới. Con cháu có của ăn của để thì không nói mà nếu nghèo lại phải bỏ vài lượng chôn thì càng nghèo hơn.
Imeo cho thằng con là tối thứ 6 sẽ xuống đón nó về dù đang học thi cuối khoá trong khi cô con gái khóc, khi nghe mình huỷ chuyến đi Las Vegas cuối tuần này. Tội nó tập luyện mấy tháng nay để tham dự nay lại phải ngồi nhà, dự tang lễ của ngoại.
Mình liên lạc với ông bạn già, nhà địa lý nghiệp dư nhưng thân chủ gốc tầu Đài Loan, Lục Địa, Nhật,... mời qua xem mồ mả tổ tiên của họ, khá nhiều nhưng không lấy tiền. Thân chủ trả công bằng cách giúp nhà thờ của ông ta. Mình hỏi mẹ vợ mới mất, khi liệm có cần phải làm gì không. Ông ta nói ở Mỹ, nghĩa địa chôn người chết như xếp cá mòi nên chả có gì bận tâm. Chỉ tránh chôn dưới cây hay hệ thống thoát nước là được. Dạo này bận cái vườn nên không đi thọ giáo ông ta.
Nghe tin, bạn bè nhắn tin chia buồn trong đó có bài thơ "Khóc Mẹ" được Nhị Anh gửi qua điện thư.
Dẫu biết mẹ già rồi sẽ mất,
Nhưng đau lòng lắm mẹ hiền ơi!
Hôm nay mẹ đã đi xa mãi,
Từ nay con mất mẹ suốt đời!.
Còn đâu một mái đầu tóc bạc,
Còn đâu hình dáng mẹ già nua,
Còn đâu tháng ngày hầu cạnh mẹ,
An ủi bên con mỗi sớm chiều.
...
Rồi đây mỗi mùa Vu Lan đến,
Không còn cài áo cánh hoa hồng,
Lặng lẽ con cài cành hoa trắng,
Đau đớn âm thầm mẹ biết không?.
Con mặc cho mình màu áo trắng,
Cúi đầu nhận chịu chiếc khăn tang,
Mẹ đi cửa nhà như hoang vắng,
Mẹ ơi! Con nhớ mẹ vô vàn!.
Dẫu biết mẹ già rồi sẽ mất,
Nhưng đau lòng lắm mẹ hiền ơi!
Hôm nay mẹ đã đi xa mãi,
Từ nay con mất mẹ suốt đời!.
(Nguyễn Văn Cư)
Thế là vợ mình mồ côi Mẹ! Cũng may là bà cụ vợ bị lãng trí từ mấy năm nay nên con cháu đã được chuẩn bị tinh thần nhưng sự ra đi của cụ vẫn để lại một sự hụt hẫng mất mát vô hình nào đó, không thể che lấp được. Vợ mình chỉ tiếc là ngày thứ 7 tuần trước, không vô thăm mẹ được vì bị cảm, sợ lây Mẹ.
Mấy ngày nay vợ mình cứ ngồi thừ ra, than buồn quá. Hôm qua mở cửa mả, trời lạnh, điều hiu, thương cho bà cụ nay phải nằm giữa lòng đất lạnh, khấn thổ thần đất đai ở vườn Vĩnh Cửu cho cụ nhập hộ khẩu chung với bố vợ mất 11 năm trước. Thế là ông bà cụ đoàn viên ở vườn Vĩnh Cửu, hy vọng sẽ không cãi nhau như xưa. Thấy ông anh vợ, đem rượu sake để cúng thổ thần, mình nói thổ thần ở đây là Mễ nên cúng Tequila.
Ông thầy địa lý kể có lần ông được mời sang Nhật Bản, ông ta cúng rượu Whisky thì không nhận được tần số, sau mới nhớ là đang ở Nhật nên phải đi mua Sake thì nhận ngay. May dạo đó đã mua đất cho cụ bên cạnh ông cụ nên cũng khỏe. Nay phải chuẩn bị cúng cơm, cầu siêu hàng tuần đến 49 ngày.
Nhân thể mình và đồng chí gái, xin cảm tạ các bạn đã điện thoại, điện thư, viếng thăm, chia buồn với gia đình. Những lời chia buồn, an ủi lúc này rất quí vì đã lấp phần nào cái trống vắng hụt hẫng để lại từ sự ra đi của mẹ vợ mình.
Mẹ ơi! Biết nói sao vừa
Con đi đâu con về đâu
Cuộc đời của Mẹ là câu trả lời....
(Vô danh)
Ông thầy địa lý kể có lần ông được mời sang Nhật Bản, ông ta cúng rượu Whisky thì không nhận được tần số, sau mới nhớ là đang ở Nhật nên phải đi mua Sake thì nhận ngay. May dạo đó đã mua đất cho cụ bên cạnh ông cụ nên cũng khỏe. Nay phải chuẩn bị cúng cơm, cầu siêu hàng tuần đến 49 ngày.
Nhân thể mình và đồng chí gái, xin cảm tạ các bạn đã điện thoại, điện thư, viếng thăm, chia buồn với gia đình. Những lời chia buồn, an ủi lúc này rất quí vì đã lấp phần nào cái trống vắng hụt hẫng để lại từ sự ra đi của mẹ vợ mình.
Mẹ ơi! Biết nói sao vừa
Con đi đâu con về đâu
Cuộc đời của Mẹ là câu trả lời....
(Vô danh)
Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen
Nguyễn Hoàng Sơn
Miss Water 2015
Nguyễn Hoàng Sơn
Kỳ này về Đà Lạt thì có cơ duyên gặp lại các thầy xưa bạn cũ. Trong số những người bạn học cũ thì có hai tên mà mình chơi thân hồi còn trung học là NĐT và Miss Water. NĐT thì đi chung với mình lên Đà Lạt còn tên Miss Water thì không biết có gặp lại được không vì nghe nói hắn là đại gia nên rất bận.
Cuối cùng PMC cho hay là Cô T sẽ có mặt trong bữa ăn tối hội ngộ Văn Học 73-74. Hắn đến gần chót thì hình như lúc đầu không nhận ra mình, nói là có quen với Sơn Đen, cao cao gầy gầy chớ không tốt tướng như ngày nay, nói giọng Đà Lạt trong khi mình thì đang ngồi với thầy An.
Mình có cái tật là ngồi với ai thì nói giọng của họ, gặp Bắt cầy thì nói giọng Bắc, gặp Đà Lạt thì nói giọng quảng quảng lớ lớ hay nói giọng Huế nếu gặp dân Trung Bộ.
Kỳ này về Đà Lạt thì có cơ duyên gặp lại các thầy xưa bạn cũ. Trong số những người bạn học cũ thì có hai tên mà mình chơi thân hồi còn trung học là NĐT và Miss Water. NĐT thì đi chung với mình lên Đà Lạt còn tên Miss Water thì không biết có gặp lại được không vì nghe nói hắn là đại gia nên rất bận.
Cuối cùng PMC cho hay là Cô T sẽ có mặt trong bữa ăn tối hội ngộ Văn Học 73-74. Hắn đến gần chót thì hình như lúc đầu không nhận ra mình, nói là có quen với Sơn Đen, cao cao gầy gầy chớ không tốt tướng như ngày nay, nói giọng Đà Lạt trong khi mình thì đang ngồi với thầy An.
Mình có cái tật là ngồi với ai thì nói giọng của họ, gặp Bắt cầy thì nói giọng Bắc, gặp Đà Lạt thì nói giọng quảng quảng lớ lớ hay nói giọng Huế nếu gặp dân Trung Bộ.
Mẹ tôi
Nguyễn Hoàng Sơn
Vầng trăng chẳng chút phai mờ
Theo con đi suốt giấc mơ làm người
Con đi đâu, con về đâu
Cuộc đời của Mẹ là câu trả lời
Mấy câu thơ "Mẹ Trùng Khơi"* trên đã ấp ủ mình từ ngày xa Mẹ, rời Đà Lạt đi Tây. Mình nhớ những ngày cuối cùng ở Đà Lạt, Mẹ nấu các món ăn mình ưa thích, dẫn đi chào các bạn hàng của Mẹ, trong khi người quay đi để che dấu những giọt nước mắt.
Mùa Xuân, trước mặt mùa Xuân
Là đôi mắt Mẹ trong lần tiễn đưa
Vầng trăng chẳng chút phai mờ
Theo con đi suốt giấc mơ làm người
Con đi đâu, con về đâu
Cuộc đời của Mẹ là câu trả lời
Mấy câu thơ "Mẹ Trùng Khơi"* trên đã ấp ủ mình từ ngày xa Mẹ, rời Đà Lạt đi Tây. Mình nhớ những ngày cuối cùng ở Đà Lạt, Mẹ nấu các món ăn mình ưa thích, dẫn đi chào các bạn hàng của Mẹ, trong khi người quay đi để che dấu những giọt nước mắt.
Mùa Xuân, trước mặt mùa Xuân
Là đôi mắt Mẹ trong lần tiễn đưa
Đăng ký:
Bài đăng (Atom)