License to kill

Lâu rồi mình có xem phim “License to kill” của điệp viên James Bond. Không ngờ sáng nay mình phải thi lấy được “license to kill”, chỉ khác với James Bond, thay vì có bằng giết điệp viên, mình đậu bằng giết chuột, sóc, và chuột nhủi…. Nay thiên hạ có thể kêu mình là “tay sát thử”. Chán Mớ Đời 

Số là trong vườn mình có sóc hoang và chuột nhủi nên bị chúng cắn phá, tới mùa bơ thì chúng ăn bơ. Vấn đề là sóc Mỹ nên chúng ăn rất phí phạm, cắn chút xíu rồi bỏ, ăn trái khác nên trái hư cũng nhiều. Muốn diệt thì phải mua thuốc chuột để diệt trừ. Vấn đề mua thuốc chuột ở Home Depot,…thì chả ăn nhằm gì cả. Vì toàn là thuốc ngừa thai cho sóc thôi. Dân tình nhất là giới chức của hệ thống quan liêu và trí thức Cali rất yêu mến súc vật nên không cho diệt, sợ chúng tuyệt giống, chỉ cho bán thuốc ngừa thai nên mua loại thuốc này giúp chúng mập mạp thêm và ăn bơ nhiều hơn. Không biết có chương trình nào giúp chúng chuyển đổi giới tính không cần hỏi chủ vườn.

Muốn mua thuốc diệt chuột thật sự để diệt chuột thì phải có bằng “license to kill”. Xem như bằng giết chuột. Về Việt Nam, thiên hạ hỏi sang Mỹ lấy được bằng gì, nói lấy bằng giết chuột. Kinh.

Ở Cali nếu thấy cái bảng này thì các bác không nên đi vào vì theo luật sau khi xịt thuốc sâu thì họ phải để tấm bảng này tùy theo thời gian từ 48 tiếng đến 30 ngày hay hơn. Muốn vào thì phải bận đồ bảo hộ nếu không thì thuốc xịt sâu sẽ bám vào da thịt và xâm nhập vào cơ thể là ngọng vì cường độ LD50 là trung bình. (Letal Dose 50mg)

Muốn có bằng này thì phải học và thi. Vấn đề là học đủ thứ trò như sử dụng máy móc xịt thuốc trừ sâu, nấm sâu, mấy con sâu ra sao, loại nào được diệt con nào là bị ở tù, bị phạt đủ trò. Ngoài ra còn học cứu cấp khi ai bị ảnh hưởng thuốc trừ sâu này nọ. Phải học như thầy địa lý Tả Ao, phải điều nghiên địa lý, làm sao để nước mưa hay nước tưới không kéo thuốc trừ sâu xuống các con suối hay hồ này nọ. 

Tại sao họ không chỉ hỏi cách mua thuốc chuột rồi bỏ ở đâu để dụ chuột sóc bò ra ăn rồi lăn đùng ra chết. Đây xịt thuốc sâu bằng máy bay ra sao, bằng xe máy cày, bằng bình thuốc sâu, cao bao nhiêu, áp suất bú xua la mua. Mình đâu có mơ mua máy bay bà già để xịt thuốc sâu đâu. Phải tính cách phi trường ít nhất 1.4 dậm. Cách xây nhà cứu hộ để sau khi trữ thuốc sâu hay khi xịt thuốc sâu lại cởi bỏ áo quần mũ nón cứu hộ , giặt ra sao đủ trò. 

Rồi đến đo gió, đất cát hay đất sét phải sử dụng loại gì để nước tưới cũng như mưa không cuốn trôi làm ô nhiễm môi trường đủ thứ. Thêm vụ quan trọng nhất là tránh gây sát ong vì ong bị chết rất nhiều vì nông dân Mỹ xịt thuốc sâu khắp nơi. Mấy cây chanh, nho này nọ, họ xịt tá lả, phun thuốc sâu lên trời vì cây cao, ong chim gì chết ngắc.

Mình muốn kiếm tài liệu để học, họ cho cuốn xuất bản tại Cali nhưng mất 5, 6 ngày qua bưu điện mới đến mà mình cần ngay để học vì đi thi trong vòng 6 ngày nên đành lên mạng kiếm tài liệu học. Thấy ở tiểu bang Ohio có ông Mỹ nào tải lên YouTube để học nên mình theo học. Đi thi hồ hởi lắm. Rớt! Thiếu 6 điểm. Lý do là luật ở Ohio, ít dân nên luật lệ dựa theo liên bang nên khi có chuyện thì liên lạc với EPA. Còn Cali thì dân đông, có thêm luật của Cali bổ túc do quốc hội thành lập. Muốn liên lạc thì mỗi quận có một văn phòng nên khi thi, họ hỏi mình trả lời liên lạc EPA trong khi luật Cali thì hỏi văn phòng canh nông của Quận. Thế là rớt. Chán Mớ Đời 

Họ kêu mình thì bằng tiếng Tây Ban Nha cho tiện. Mình phải đọc theo tiếng Tây Ban Nha để lỡ thợ có đến làm thì biết cách nói cho họ hiểu. Vì có bằng mình phải huấn luyện hay chỉ họ cách áp dụng cho đúng. Nghĩ cũng tội họ bỏ quê hương đi làm kiếm tiền nuôi vợ con bố mẹ ở quê nhà. Đâu biết gì tiếng anh tiếng u, lỡ hít thuốc diệt trùng rồi về sau bị ung thư như ông nào xịt thuốc diệt cỏ roundup bao nhiêu năm bị ung thư. Trong vườn chỉ có hai cha con nên cũng cẩn thận để huấn luyện cho thằng con phải cẩn thận ra sao. Lâu lâu cần thì kêu thợ đến làm 1, 2 ngày nhưng mình phải giám sát họ để làm cho đúng.

Đành mua cuốn sách về nhưng vì cần gấp nên mình mua loại PDF thì rất khó tìm câu hỏi vì dùng trên iPad nên kẹt không chuyển qua máy điện toán được. Bà rá sáng nay đậu sau 78 phút làm thay vì 120 phút. Mừng quá mua thuốc chuột ngay. Ai ngờ về già 70 tuổi mà còn đi thi lấy bằng. Chán Mớ Đời 

Đây là loại bẩy sóc. Chúng chạy vào rồi kẹt cứng không chạy ra. Giết chúng bằng cách nhận chìm xuống nước hay để ngoài nắng chúng chết khát, mất mấy ngày rất tội nghiệp. Trong vườn thì mấy con coyote, bò lại cắn phá để ăn chúng nên hay bị hư.

Bên Âu châu mình chỉ có một cái bằng kiến trúc sư, sang Hoa Kỳ có đủ thứ bằng tính ra có đâu 12 cái bằng rồi bỏ hết vì chả làm ra tiền. Tưởng đi làm nông dân là khoẻ đời nay phải đi thi lấy bằng diệt chuột. Họ có bán cái bẩy, có lần bắt có 4, 5 con ở trong chuồng. Nhưng phải để cho chúng chết khát hay coyote tới bắt ăn hết. Hay khi ông Mỹ nuôi ong vào vườn thì nhờ ông ta đem trấn nước chúng cho chết.

Đồng chí gái rên là mấy con sóc trong vùng, chạy vào vườn, ăn mấy bông trái gì của mụ vợ. Mình đem về một cái bẩy. 4 con chui vào, mụ vợ kêu tội nghiệp chúng. Nên mình chở đến công viên gần vườn, tính để thả. Buồn đời thằng con ngồi bên cạnh, cũng tâm tốt như mẹ nó, thương sóc, đọc luật lệ, kêu không được thả sóc cách khu vực chúng sống quá 2 dậm. Thế là ngọng, phải chở về thả gần nhà. Mụ vợ đi mua thuốc họ bán toàn là thuốc ngừa thai sóc nên chả chết con nào, mà giúp chúng mập ú thêm, cắn phá càng dữ tợn. Chán Mớ Đời 

Loại này lấy ống nước 3 inch đường kính, cắt làm 3 ghép lại thành chữ T rồi bỏ thuốc diệt sóc vào. Sóc bò vào ăn rồi chui về hang lăn ra chết. Làm kiểu này để tránh chim bay xuống ăn rồi lăn đùng ra và để thuốc không bị nắng làm khôi hư hại.

Vấn đề là thuốc diệt chuột mà mình muốn mua thì ở các tiểu bang khác, đều bán cho công chúng, chả cần phải thi lấy bằng hay giấy phép gì cả. Gặp mấy ông chủ vườn bơ khác, họ nói họ phải chạy qua tiểu bang Arizona để mua hay chạy qua Mễ mua mệt thở. Chán Mớ Đời 

Đó là sự tiêu cực nhưng mất mấy ngày học thi, mình cũng học được vài điểm quan trọng về sự độc hại của thuốc sát trùng. Phải cẩn thận khi sử dụng phân bón này nọ dù không độc hại lắm. Theo chất độc sát trùng thường là xâm nhập vào người qua làn da. Rồi đến mũi và mắt nhưng quan trọng nhất là qua làn da. Nghĩ lại là đúng vì thuốc diệt trùng sẽ bám vào làn da do đó phải bận áo dài tay, quần dài mang giày che kín thân thể. 

Lâu lâu người mướn nhà kêu có  chuột phá quấy họ. Mình mua thuốc ngừa thai cho chuột thì chúng vẫn quấy phá nên phải thuê công ty diệt chuột đến tốn khẩm vì họ lấy cả năm độ 2,000 đô. Nay với cái bằng này mình có thể mua thuốc diệt chuột đỡ phần này. Mình nhờ anh bạn bên Arizona mua dùm, rồi gửi xe đò Hoàng qua, mình đi lấy. Chán Mớ Đời 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

La mã thành phố lịch sử của nghệ thuật

 Hôm nay được tin Đức giáo hoàng mới qua đời khiến mình nhớ đến lần đầu tiên đến La Mã đúng lúc Đức giáo hoàng Paulus VI mới qua đời và họ bầu vị đại diện của Thiên Chúa Giáo mới, Giovanni Paolo đệ nhất rồi 33 ngày sau, ông này lăn đùng ra chết. Sau đó họ bầu đức giáo hoàng Giovanni Paolo đệ nhị, gốc Ba Lan, mạnh khoẻ đến khi bị ông thổ nhỉ kỳ nào bắn nhưng Chúa cứu nên còn sống nhưng sức khoẻ xuống.

Con đường này rất đẹp. Được xây dựng trên 2000 năm vẫn tồn tại. Mình ngồi đây vẽ đến chiều thì thấy y chang mặt trời lặn. Mình có xem một phim Ý Đại Lợi, không nhớ tên là ban đêm sau đệ nhị thế chiến, chỗ này mấy chị em ta ra đứng đường rất đông. Hình như đạo diễn là Paolo Pasolini.

Mỗi ngày sau khi vẽ ở vatican mình với ông thầy ghé qua quảng trường San Paolo để xem với thiên hạ khói trắng hay khói đen. Thường độ 5 giờ chiều thì chỗ ống khói thấy khói bay lên. Khói màu đen là chưa có bầu được Tân Đức giáo hoàng còn màu trắng thì đã được bầu xong khiến thiên hạ vui mừng vỗ tay. Mấy Đức Hồng y họp mặt trong nhà nguyện Sixtina. Nơi Michelangelo bỏ 3 năm đời người để vẽ cái Trần nhà nổi tiếng.

Viết đến đây mới nhớ là sau khi viếng nhà nguyện này thì họ đóng cửa không cho du khách vào để bầu bán xem ai là vị đứng đầu nhà thờ thiên chúa giáo, thay thế Đức giáo hoàng Paolo VI. Mình nhớ đức Hồng y tên Giovanni Paolo đệ nhất nhưng sau một thời gian ngắn, hình như 33 ngày ông ta lăn đùng ra chết. Mình về lại Paris đâu 3 tuần lễ. Ông thầy mình hỏi đi La Mã nữa không. Chán Mớ Đời . Dưới đây là trần nhà của nhà thờ San Ignatio di Loyola do hoạ sĩ Pozzo vẽ, gọi là trompe l’oeil .

Chuyến viếng thăm là mã quá nhiều chỗ để viếng nên sau này mình trở lại hàng năm vào dịp lễ giáng sinh ở với gia đình mấy người bạn Ý Đại Lợi. Cứ 10 ngày, sáng vác đồ đi vẽ thăm viếng viện bảo tàng. Có nhiều nơi quá đẹp. Lần trước trở lại, họ mời ăn cơm thì thấy họ còn treo mấy tấm tranh của mình tặng khi xưa. Rất cảm động.

Nhưng nếu có dịp thì nên viếng Vatican nhất là viện bảo tàng. Đẹp tàn canh khói lửa

Viện bảo tàng Vatican. Bác nào đến La mã nên chịu khó bò vào đây xem. Có tất cả những gì hiếm có trên thế giới đều được mang về đây.

Palazzo Colonna

Galleria Borghesa

Thánh đường san Clemente 

Palazzo Spada 

Cầu thang danh tiếng của Palazzo Farnese.

Các Đức Hồng y tụ họp ở nhà nguyện Sixtina để bầu vị lãnh đạo của thiên chúa giáo. Nhà nguyện này được mang tên Đức giáo hoàng Sixtus người mướn Michelangelo để vẽ Trần nhà theo kinh thánh. Nhờ viếng nhà nguyện này không hiểu gì cả phải mượn tháng kinh về đọc để hiểu các bức tranh. 

Nhà nguyện Sixtina bên ngoài

Tính viết chi tiết về mấy tấm tranh trên Trần nhà của Michelangelo nhưng lười quá.

Nhà nguyện bên trong. Hình như nay rất khó viếng, phải mua vé trước mới được vào vì họ sợ đông người. Khi xưa mình vô cửa vô tư, ngồi vẽ. Có thẻ sinh viên quốc tế là vào cửa vô tư.

Villa farnesina

Viện bảo tàng Capitoline

Hôm nào kể tiếp.

Ai đến đây nên bắt chước Chúa Giê su bò lên cầu thang này. Họ kêu như vậy nhưng mình nghĩ chắc không đúng. Hình như họ làm replica của cầu thang ở Jerusalem.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Bầu Đức giáo hoàng

Đức giáo hoàng Francisco vừa qua đời vào ngày thứ hai của lễ Phục Sinh thì theo luật nhà thờ, ngài sẽ được chôn vào ngày thứ 4 đến thứ 6 sau khi qua đời. Tòa thánh Vatican sẽ vào giai đoạn Papal Interregnum sau 20 năm từ khi đức giáo hoàng Giovanni Paolo II qua đời. Vì vị đức giáo hoàng Benedict XVI, sau ông ta từ chức trước khi chết. Khi đức giáo hoàng qua đời, mọi việc sẽ ngưng hẳn, chú tâm cho tang lễ. Căn phòng của đức giáo hoàng sẽ được niêm phong. Nếu ai tò mò nên xem cuốn phim “Conclave” rất tỉ mỉ về bầu đức giáo hoàng của thiên chúa giáo. Trong phim họ quay cảnh cửa của căn hộ sang trọng của đức giáo bị niêm phong để không ai vào phòng, lấy đồ phi tang này nọ trong khi họ điều tra. Hình như đức Giáo hoàng Francisco không ngụ tại đây nhưng vẫn bị niêm phong. Ngài đã ở nhà khách, bình thường hơn. Xem như triều đại của ông đã chấm dứt.

Như trong phim Mật Nghị (Conclave,) trong khi chờ đợi đức giáo hoàng mới được bầu lên thì Đức Hồng y Kevin Farrell, sẽ thay thế cai quản Vatican. Người ta gọi ông ta theo tiếng ý “Camerlengo”. Ông ta giữ hết các quyết định quan trọng khi Vatican vắng đức giáo hoàng.

Đám tang sẽ diễn ra tại thánh đường San Paolo. Quan tài của ngài Francisco sẽ được để trong thánh đường San Paolo như khi đức giáo hoàng Giovanni Paolo II qua đời. Sẽ có hàng ngàn người nối đuôi thăm viếng. Đám tang của ngài xong, sẽ tiếp theo 9 ngày để tang mà nhà thờ gọi Novendiales. Mình nhớ năm 1978, sau đám tang của đức giáo hoàng Palus VI, mình mới đến La Mã và có mục kiến tân đức Giáo Hoàng Giovanni Paolo đệ nhất, được bầu nói trước lan can của nhà thờ nhưng 33 ngày sau ông ta lăn đùng ra chết. Nghe nói bị ám sát. Có dịp mình kể vụ này.

Đức giáo hoàng Francisco muốn được chôn dưới lòng đất, không trống không kèn, chỉ có tấm đá được khắc tên “Franciscus”.

Sau đám tang, mọi việc sẽ trở thành quan trọng vì nhà thờ sẽ phải chọn người kế nghiệp để dẫn dắt con chiên 5 châu của nhà thờ ở thế kỷ 21 với nhiều thử thách rất lớn. Các đức Hồng y trên thế giới sẽ bay về, những ai dưới 80 tuổi sẽ có quyền được đầu phiếu, bầu vị đức giáo hoàng mới. Nghe nói kỳ này có đến 136 vị. Họ sẽ gặp mặt nhau và chuẩn bị : Conclave.(mật nghị). Trước kia thường họ bầu các Hồng y người Ý Đại Lợi nhưng từ khi đức giáo hoàng Giovanni Paolo đệ nhị, người Ba Lan được bầu thì các đức giáo hoàng tiếp nối đều người ngoại quốc, nói lên sự ảnh hưởng quan trọng của những vùng đông giáo dân. Nghe nói có thể năm nay là một đức hồng y xuất thân từ Phi Châu. Không biết có theo chủ nghĩa thức tĩnh hay không. Trong phim Mật Nghị, họ nói đến bầu người đồng tính làm đức giáo hoàng.

Nhà nguyện Sixtina, có trần nhà được vẽ bởi Michelangelo, nói các đức Hồng y họp mặt để bầu vị lãnh đạo của 1.4 tỷ con chiên trên thế giới. Trong hình các Hồng y xếp hàng để bỏ phiếu.

Khi các đức Hồng y sẵn sàng cho vụ bầu phiếu thì họ tự nhốt trong nhà nguyện Sixtina. Không được đem điện thoại vào hay có mặt truyền thông nên sẽ không có tin xì ra. Mỗi đức Hồng y sẽ viết Một (1) tên: “eligo in summum Pontificem” (tôi bầu đức giáo hoàng tối cao) rồi bỏ vào thùng phiếu. Nếu không ai đủ phiếu 2/3, họ sẽ đốt các lá phiếu với hoá chất. Khói sẽ bốc lên màu đen hay trắng. Năm 1978, mình viếng La-mã đúng lúc họ đang bầu đức giáo hoàng mới Giovanni Paolo đệ Nhất, sau khi đức giáo hoàng Paulus VI qua đời. Ngày nào mình đều ghé Vatican để xem khói đen hay khói trắng. Khói đen thì chưa bầu được ai còn màu trắng là chúng ta có một vị tân đức giáo hoàng.

Năm 1978, mình ghé lại toà thánh mỗi chiều để xem khói từ ống khói. Đen như hình thì chưa còn trắng là chúng ta có tân đức giáo hoàng.

Cũng mất mấy ngày nhiều khi mấy tuần. Họ bầu 4 lần trong ngày. Họ ngưng để cầu nguyện, rồi bàn cãi, thương lượng như làm chính trị, rồi bỏ phiếu. Đến khi một người được đủ số 2/3 phiếu của 136 vị lãnh đạo nhà thờ trên thế giới. Một đức Hồng y sẽ đại diện bước ra lan can kêu: “habemus papam“ (chúng ta có đức giáo hoàng). Lúc đó thiên hạ đứng ở quảng trường San Paolo reo hò như mình năm 1978 dù không phải công giáo nhưng cũng ké với thiên hạ.

Dưới mấy cái tượng có một lan can, sân thượng, một Hồng y sẽ tuyên bố cho giáo dân sau khi bầu được vị lãnh đạo tối cao. Sau đó vị đức giáo hoàng mới, sẽ được trình diện với giáo dân trên thế giới 

Vấn đề là kỳ này khác biệt vì đức giáo hoàng Francisco đã phá bỏ thông lệ. Ngài không sống trong dinh Vatican, như trong phim Mật Nghị, ngài rửa chân các người tỵ nạn, nghèo khó theo hình ảnh của Chúa Giê-su khi xưa. Đó là hình ảnh khiêm nhường này khiến mình thích vị đức giáo hoàng này. Do đó người ta đặt câu hỏi, người kế vị sẽ theo bước chân của ngài? Hay trở lại thông lệ xưa? Ngoài ra có những chuyện mang tai tiếng cho nhà thờ như xách nhiễu tình dục các trẻ em trong nhà thờ từ bao nhiêu năm qua và được giấu che. Người kế vị sẽ phải giải quyết những vấn đề này. Danh tiếng của nhà thờ trong tương lai sẽ tuỳ thuộc vào những biện pháp, giải quyết các vụ tai tiếng này. Không chỉ ở Vatican, Âu châu mà còn loan tả khắp thế giới có đến 1.4 tỷ tín đồ, chờ đợi sự dẫn dắt của Tân đức giáo hoàng. Ông ta có thể thay đổi thế giới về niềm tin, pháp lý, truyền thống và sự cảm thông. Ngày nay người Âu châu mất niềm tin rất nhiều vào nhà thờ Vatican. Ít ai đi lễ nhà thờ hàng tuần, ít cúng dường nên nhà thờ gặp khó khăn, phải bán hay cho thuê nhà thờ. Mình có vào nhiều nhà thờ được thành lập khu thương mại, nhà sách, tiệm cà phê,…

Thánh đường San Paolo nơi họ đang đặt quan tài của đức giáo hoàng

Mình không phải công giáo nên có những từ của công giáo không biết nên các bác biết thì cho em biết để bổ túc.

Hôm nào rảnh mình sẽ kể nhà nguyện Sixtina với mấy tấm tranh của Michelangelo.

Đây căn phòng là Đức giáo đã ngụ suốt 12 năm đứng đầu các lãnh đạo thiên chúa giáo. 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng sơn đen

Nguyễn Hoàng Sơn 

Người đàn bà xúi dại

Sau lưng mỗi đại nhân là một người đàn bà hay đàn ông tin tưởng vào người phối ngẫu của mình 

Có người hỏi mình tại sao không rủ đồng chí gái đi tập Đông Phương Hội, mình nói không phải là đại nhân. Vợ mình không bao giờ nghe mình cả. Chỉ biết sai khiến mình. Kêu mình điên điên, không ăn nhậu như chồng của bạn đồng chí gái. Lý do là sau lưng mỗi người đàn ông thành công, đều có một người đàn bà tin tưởng tuyệt đối và tài năng của chồng mình. Vấn đề là nhiều khi người đàn ông được người vợ giúp đỡ trở thành giàu có, nổi tiếng, nhìn lại thấy bà vợ mình quê mùa, không có chân dài tới nách nên buồn đời, như Christophe kêu “non, je ne t’aime plus”. Chán Mớ Đời 

Ông bà Gabriel Garcia Marquez

Người ta thường chỉ biết đến người thành công nhưng quên đến người phối ngẫu. Điển hình là bà thủ tướng Anh quốc, Margaret Thatcher, làm lớn ở Anh quốc, nhờ ông chồng, tề gia, lo cho con, không được tốt lắm vì nghe nói tên con trai phá làng phá xóm hơi nhiều. Trong cuộc đời, người thành công không bao giờ đạt được sự nghiệp một mình. Đều có sự giúp đỡ rất tích cực của nhiều người nhất là người vợ hay người chồng.

Mercedes Barcha Pardo, vợ của Gabriel García Márquez, đóng vai trò không thể thiếu trong hành trình trở thành một trong những nhà văn vĩ đại nhất thế giới, khôi nguyên giải Nobel về văn chương. Bà không chỉ là người bạn đời mà còn là nguồn cảm hứng, người quản lý tài chính, và người cố vấn, giúp ông tập trung vào sáng tác.

Bà Mercedes gặp ông Gabriel García Márquez vào năm 1941 tại Sucre, Colombia, khi bà mới 9 tuổi và ông 14 tuổi, trong một buổi khiêu vũ nơi ông đã cầu hôn bà một cách ngây thơ. Muốn nổi tiếng phải nghĩ đến lấy vợ ở tuổi 14. Kinh. Mối tình hữu nghị này kéo dài qua 14 năm thư từ và xa cách trước khi họ kết hôn vào năm 1958. Trong những năm đầu khó khăn, khi ông García Márquez là một nhà báo và nhà văn chưa thành danh, sự kiên định của Mercedes là chỗ dựa tinh thần cho ông. 

Nhà viết tiểu sử Gerald Martin nhận xét: “Mercedes là kim chỉ nam của ông,” giúp ông vượt qua những giai đoạn tự nghi ngờ và áp lực của sự danh tiếng sau này. Cái này thì mình đồng ý. Nếu người phối ngẫu không tin tưởng vào mình thì sẽ không bao giờ thực hiện được ước mơ của mình hoặc ly dị.

Bà là nguồn cảm hứng cho nhiều nhân vật trong tác phẩm của ông. Úrsula Iguarán, người phụ nữ mạnh mẽ trong Trăm Năm Cô Đơn, phản ánh sự kiên cường của Mercedes. Fermina Daza trong Tình Yêu Thời Thổ Tả cũng mang những nét tính cách của bà, đặc biệt trong cách mô tả một cuộc hôn nhân bền vững và phức tạp. García Márquez từng nói: “Tất cả phụ nữ trong sách của tôi đều có bóng dáng của Mercedes.” Ông ta không thể tả về tư cách, hành động của một ngừoi phụ nữ nếu khôgn sinh sống với người đó. Nguồn gốc Ai Cập của bà (cha bà là một dược sĩ gốc Ai Cập) góp phần tạo nên sắc thái huyền bí và đa văn hóa trong chủ nghĩa hiện thực huyền ảo của ông, tương tự như cách trang phục phản ánh di sản.

Việc sáng tác Trăm Năm Cô Đơn (1967) là minh chứng rõ nhất cho vai trò quan trọng của Mercedes. Năm 1965, khi García Márquez, lúc đó 38 tuổi, có cảm hứng bất ngờ trên đường đến Acapulco, Mễ Tây cơ. Bà Mercedes hủy chuyến nghỉ mát gia đình và thúc giục ông về nhà viết. Trong 18 tháng, ông giam mình trong phòng làm việc tại Mexico City, gọi là “hang động của mafia,” trong khi Mercedes chăm sóc hai con trai nhỏ, Rodrigo và Gonzalo, và quản lý tài chính trong cảnh túng thiếu. Kiểu phụ nữ khi xưa, anh chưa thi đỗ thì chưa động phòng. Nhốt ông ta trong nhà, chưa xong chưa cho ra đường. 

Gia đình rơi vào khó khăn: họ bán xe hơi, vay nợ, và sống nhờ lòng tốt của bạn bè như Álvaro Mutis. Mercedes khéo léo đối phó với các chủ nợ, thậm chí thuyết phục một người bán thịt cho mua chịu. Khi bản thảo hoàn thành, họ không đủ tiền gửi 490 trang đến nhà xuất bản ở Buenos Aires. Á Căn Đình. Dạo đó xứ Á Căn Đình giàu có nên là nơi xuất bản sách Châu Mỹ la tinh. Bà Mercedes cầm cố máy sấy tóc, lò sưởi, và máy xay sinh tố để có 160 peso, đủ gửi nửa bản thảo. Mình đưa mụ vợ về ngủ lại nhà ở quê, mụ cứ hỏi có máy sấy tóc, có điện nước hay không. Thành công của tiểu thuyết, bán hết 8.000 bản in đầu tiên trong vài tuần và đến năm 2020 đạt 50 triệu bản bằng 46 ngôn ngữ là minh chứng cho sự hy sinh của bà. 

García Márquez đoạt giải Nobel Văn học năm 1982, và bà là người đứng sau vinh quang đó. Mình nhớ năm này ra trường thì thiên hạ nói đến ông ta, trước kia đâu biết ông này. Phải vào thư viện mượn sách ông ta để đọc, có thể vỗ ngực với Tây đầm là đã từng đọc 100 năm cô đơn, lúc đó mình mới 26 năm cô đơn mà phila 100 năm cô đơn. Sau này sang Hoa Kỳ thì tìm sách của ông ta đọc thêm. Nói chung là mình chỉ đọc có cuốn này thôi của ông ta. Thật ra bên Tây mình chỉ mượn sách của những tác giả nghe tên khi xưa để đọc nhất là mấy ông Tây bà đầm.

Khi danh tiếng của ông Gabriel García Márquez tăng vọt, Mercedes trở thành lá chắn bảo vệ ông, kiểu bà vợ ông Biden. Sự nổi tiếng mang đến vô số yêu cầu như phỏng vấn, diễn thuyết, và các mối quan hệ chính trị. Mercedes, được bạn bè mô tả là “thông minh sắc sảo” và “một thế lực tự nhiên,” quản lý cuộc sống công khai của ông. Bà đọc nhiều tờ báo mỗi ngày, chọn lọc tin tức để ông nắm bắt mà không bị phân tâm, giống như cách các chiến lược gia quân sự (như trong câu chuyện Firebase Kate) phân tích thông tin. Bà cũng kiểm soát những ai được tiếp xúc ông, khéo léo từ chối các yêu cầu không cần thiết. Nhà văn Mexico Elena Poniatowska từng nói: “Mercedes là bức tường bạn phải vượt qua để đến với Gabo.” Thật ra lấy vợ rồi thì vợ kêu ngồi đâu thì ngồi đó, cấm cãi. Gặp ai thì gặp chớ có biết gì đâu. Đồng chí gái hay đi gặp thân hữu, khi nào cần mình đi theo thì báo cho biết. Còn mình thì ngồi nhà. Mụ vợ đi đâu thì đi, không dám hỏi.

Bà còn hỗ trợ ông trong các mối quan hệ xã hội và chính trị. García Márquez giao du với các nhân vật như Fidel Castro và Bill Clinton, và Mercedes điều phối những mối quan hệ này với sự tinh tế. Trong những năm 1970, khi ông bị chỉ trích vì quan điểm cánh tả, Mercedes tư vấn cách ông phản hồi công chúng, giúp ông tập trung vào văn chương. Ở Mexico, nơi họ định cư từ năm 1961, bà xây dựng một cộng đồng trí thức Mỹ Latinh, gồm Carlos Fuentes và Julio Cortázar, tạo môi trường sáng tạo cho chồng. Người ta nói gần mực thì đen gần đèn thì sáng nên giao du với các trí thức gia khác giúp đối thoại, hiểu rõ vấn đề hơn. Thay vì lên mạng như ngày nay chửi bú xua la mua.

Sau Trăm Năm Cô Đơn, Mercedes tiếp tục giúp García Márquez sáng tác các tác phẩm như Thuở Xưa của Tộc Trưởng (1975) và Biên Niên Ký Một Cái Chết Được Báo Trước (1981). Bà đọc bản thảo và đưa ra ý kiến, dù hiếm khi nhận công lao. Khi ông thành lập Quỹ Báo chí Mới Iberoamerican (FNPI) năm 1994, bà giữ vai trò Chủ tịch Danh dự, định hình sứ mệnh đào tạo nhà báo. Sau khi ông qua đời năm 2014, bà lập Quỹ Gabo năm 2017 để bảo tồn di sản của ông, tài trợ các sáng kiến văn học và báo chí.

Bản thân bà Mercedes để lại di sản sâu sắc nhưng kín đáo. Bà từ chối những lời ca tụng sáo rỗng, khẳng định sự độc lập. Bà qua đời tháng 8 năm 2020 ở tuổi 87, được các lãnh đạo và nhà văn, như Tổng thống Colombia Iván Duque, ca ngợi là “ngọn gió thầm lặng sau thiên tài của Gabo.” Thú thật mình chả biết bà ta là ai đến khi thấy báo chí đăng tải.

Nguồn gốc Colombia-Ai Cập và tuổi thơ ở Magangué mang đến cho bà Mercedes một bản sắc văn hóa phong phú. Bà giới thiệu cho ông García Márquez những giai điệu và truyền thuyết vùng Caribbean, thấm vào chủ nghĩa hiện thực huyền ảo của ông. Ngôi nhà của họ ở Mexico City là trung tâm văn hóa Mỹ Latinh, thể hiện sự hiếu khách và tài tổ chức của bà. Bà yêu thích sự riêng tư, giống chồng, và duy trì thói quen kỷ luật: ông viết vào buổi sáng, bà xem thư từ và lo việc nhà, để không gian sáng tạo riêng cho ông.

Bà cũng ảnh hưởng đến hai con trai. Rodrigo, một nhà làm phim, và Gonzalo, một nhà thiết kế, ghi nhận bà đã dạy họ cách sống với danh tiếng của cha mà vẫn theo đuổi con đường riêng, thể hiện sức mạnh của bà như một người mẹ.

Không có Mercedes, ông García Márquez có thể chỉ là một nhà văn tài năng nhưng vô danh. Sự hy sinh của bà trong sự nghiệp sáng tác Trăm Năm Cô Đơn, khả năng quản lý cuộc sống công khai của ông, và ảnh hưởng văn hóa là những yếu tố cốt lõi cho thành công của ông. Nhà viết tiểu sử Dasso Saldívar viết: “Mercedes không chỉ là người phụ nữ đứng sau người đàn ông; bà là nền tảng của thế giới của ông.” Câu chuyện của bà là bài học về sự đồng hành, kiên cường, và sức mạnh thầm lặng.

Socrate từng tuyên bố trước khi uống thuốc độc: bằng mọi cách phải lập gia đình. Nếu anh tìm được một người vợ tốt thì anh sẽ hạnh phúc. Còn nếu gặp phải một người phụ nữ xấu, thì anh sẽ thành một triết gia”. Mình chỉ muốn hạnh phúc chớ còn triết gia để cho người khác. Cuộc đời mình may mắn gặp đồng chí gái. Xong om

Ngày nay về hưu, mình nhất trí hỗ trợ mụ vợ học Tây ban cầm và hát karaoke. Biết đâu một ngày nào đó, đồng chí gái sẽ nổi tiếng trên YouTube, được khối tiền. Khỏi phải trồng bơ. Chán Mớ Đời 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn