Ông đồ ngày xuân

 Nhớ khi xưa, học Việt-Văn với Cô Liên. Có năm cô bắt học thuộc lòng khi gần Tết bài “Ông Đồ” của Vũ Đình Liên khiến mình ngọng vì chả bao giờ thấy mực tàu, ông đồ tại Đà Lạt.

Mỗi năm hoa đào nở

Lại thấy ông đồ già

Bày mực tàu giấy đỏ

Trên phố đông người qua...

Đây là hình ảnh ông đồ mà ông Vũ Đình Liên tả. Phải chi khi xưa, mình được thấy hình ảnh này thì có thể hiểu bài thơ.

Học mà chả hiểu gì cả, mình cần có hình ảnh mới giác ngộ cách mạng. Lâu lâu lên chùa thấy mấy dòng chữ Hán là ngọng, đến nay vẫn ngọng. Đi chơi các nước như Nhật Bản, Đài Loan, Trung Cộng thì phải lấy điện thoại ra, rồi mở cái App thông dịch, bấm hình một cái để dịch, hiểu tạm tạm chưa chắc đúng vì chữ Hán rất đa dạng. Đủ để đi du lịch xứ người hay nói chuyện. Cứ bấm nút để điện thoại tự động nói để người mình hỏi đường nghe. Nay thì có gú-gồ nên ít cần hỏi đường, cứ đi theo bản đồ.

Có dạo buồn đời, mình mua sách học chữ Nôm về để học. Được vài ngày là oải. Rồi đến chữ Hán cũng theo số phận lười. Mình có anh bạn học cũ, chịu khó học mỗi ngày một chữ nay nghe anh ta khoe biết được trên 5,000 chữ hán. Có thể mình sẽ ráng neo theo anh bạn năm tới, học lại. Biết đâu sau này có thể đọc sách báo chữ Nôm.

Ngày nay, ở Hoa Kỳ khi đi chùa mình cũng thấy mấy chữ Hán hay Nôm (mình không biết), lại ngọng nữa. Đi chợ Tết ở Bolsa, thấy họ viết chữ Việt theo lối chữ tàu nên mò mò cũng hiểu.

Từ khi người tây phương sang Việt Nam giảng đạo, kêu gọi mọi người trở về đạo. Họ phiên âm Việt Ngữ ra các mẫu tự La-Tinh để giúp họ dễ học tiếng Việt để giảng đạo. Có anh bạn học cũ, kể khi anh ta đi dạy các em người Chu-Ru thì khám phá ra sách vỡ của người Mỹ làm để học chữ Chu-Ru nên dựa vào mấy cuốn sách này, anh ta học được một ít từ để nói chuyện với người dân tại đây.

Nếu mình không lầm Việt Nam là nước có gần 100 triệu người , là cựu thuộc địa của tây phương nhưng vẫn sử dụng văn tự việt ngữ, tỏng khi các nước to lớn như ở châu Mỹ, Ba tây thì dân đông nhưng vẫn sử dụng tiếng Bồ Đào Nha, Mễ Tây cơ rộng lớn nói tiếng Tây Ban Nha,…

Mấy ông cố đạo tây phương đã thành lập được hệ thống phiên âm và viết tiếng Việt bằng chữ la-tinh, được gọi là chữ Quốc Ngữ mà người Pháp đã dùng khi họ cai trị Việt Nam. Đọc tài liệu tây thời thực dân thì được biết ông toàn quyền Doumer, lưỡng lự, không biết nên để người Việt tiếp tục học chữ Nôm hay chữ Quốc Ngữ. Cuối cùng, ông ta chọn chữ Quốc Ngữ. May quá!

Sau gần một thế kỷ, người Pháp áp dụng chữ quốc ngữ để giảng dạy tại học đường đưa đến người Việt trong và ngoài nước, ít ai hiểu được chữ Nôm hay chữ Hán. Hình ảnh trên cho thấy ông đồ thời nay, đội mũ bê-rê kiểu tây, viết chữ Hán hay chữ Nôm, thiên hạ ngồi xung quanh chả hiểu gì cả nhưng bái phục vì chữ viết như rồng bay Phượng múa. Chán Mớ Đời 

Lễ Tịch Điền năm con cọp nước tại Việt Nam. Họ sơn rằn ri lên thân con trâu để biến gien con vật thành loại Sửu-Hổ, hình như con trâu này bụng mang dạ chữa. Xem tấm ảnh thì nghĩ là bên tàu vì thấy nông dân bận đồ tàu. Hoá ra tại miền Bắc, đằng Ngoài vì nông dân bận đồ nâu, trong Nam thì bận đồ đen. Nhìn lại thì thấy một cán bộ quen quen nên thất kinh. Không hiểu bên tàu hay ở Việt Nam.

Hôm qua, thấy trên mạng đăng hình “lễ Tịch Điền” mà khi xưa thường được tổ chức vào trung tuần tháng giêng âm lịch. Tục lệ này khởi đầu bên tàu. Ông vua Lê Đại Hành mới bắt chước du nhập việc tế lễ cúng vua Thần Nông. Đến thời Tây thì dẹp vụ này. Đến khi tây về nước thì người Việt có lập lại cổ tục xưa bị ảnh hưởng tàu. Hoá ra người Việt mình chỉ bắt chước tàu rồi tây rồi lại tàu. Không có gì đặc trưng hay do chính người Việt tư duy đột phá, tự làm ra. Chán Mớ Đời 

Đọc trong Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, mua hồi về Việt Nam. Có viết về sự tích lễ Tịch Điền.

Nhớ hồi nhỏ khi chương trình “Người Cày Có Ruộng” được quảng bá, tuyên truyền kèm theo bài hát “Một Tấc đất là một tấc vàng” do ca sĩ Mai Lệ Huyền hát. Nay nghĩ lại rất đúng. Có vài người hỏi mua vườn của mình với giá mà mụ vợ nghe tới muốn xỉu. Kinh

  https://youtu.be/fRmDMKACIWU

Thấy báo chí, phim thời sự hay chiếu hay in hình ông tổng thống Nguyễn Văn Thiệu, săn quần trồng lúa với các nhà nông hay lái xe máy cày. Hoá ra, Việt Cộng chiếm đất ở miền quê khá nhiều nên chính phủ Việt Nam Cộng Hoà mua đất rẻ của mấy địa chủ rồi tặng cho người dân để họ trồng trọt, theo Việt Nam Cộng Hoà.

Không biết ông quan nhớn trong hình có đọc được hay hiểu mấy tấm biểu ngữ, để trước bàn thờ hay không. Chắc được ban tổ chức giải thích nhưng dân làng thì chắc là không. Nghe nói được chiếu trên truyền hình thì cả nước ít ai đọc được chữ Hán. Chán Mớ Đời 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Cuộc cách mạng không giết người

Mình nhớ lần đầu tiên, đụng phải “nữ quyền” khi sang Hoa Kỳ. Lên xe buýt, mình quen thói bên âu châu, đang ngồi ghế thì thấy một phụ nữ mỹ, bước lên, mình đứng dậy nhường ghế cho cô ta, theo phép lịch sự mà tây đầm dạy mình thì bị cô mỹ chửi là đồ macho, bú xua la mua khiến mình hãi quá, phải nhảy xuống xe khi ngừng ở trạm khác. Đúng là ra đường gặp gái. Cái thú ở các thành phố lớn là lên xe buýt rồi ngồi cho xe chạy đến hết tuyến đường rồi lại đi ngược lại, xem thành phố, có gì lạ.

Phụ nữ Hoa Kỳ mới được quyền đi bầu hơn 120 năm nay, chính xác là tu chính án thư 19, được duyệt vào ngày 18 tháng 8, năm 1901. Khởi đầu cho một cuộc cách mạng, theo mình không có sự giết người, trả thù dã man từ xưa đến nay, ngoại trừ vài trường hợp như một bà gốc Việt nào, cắt con chim của ông chồng rồi bỏ vào máy xay. Dần dần, phụ nữ Hoa Kỳ được xem bình đẳng với đàn ông trong một chế độ phụ hệ từ xưa đến nay. 

Có một người nhắn tin cho mình, kể là mới sang Hoa Kỳ được vài năm, thấy đàn ông ở Hoa Kỳ quá tội nghiệp khiến mình muốn khóc. Sang đây thật lạ kỳ, đàn ông chẳng còn gì. Khi xưa mình thật chì, giờ thì đấm lưng em, giờ thì bóp chân em, buồn….

Trong lịch sử loài người, mỗi lần có một cuộc cách mạng là mang đến sự giết người dã man. Khi người Pháp nổi dậy làm cuộc cách mạng 1979, khi ta đem ra xử tội không biết bao nhiêu người rồi tuyên án tử hình. Họ phải chế máy chém để kịp chém các người bị cách mạng lên án tử hình. Thật dã man. Bên Anh quốc, người ta treo cổ kẻ bị lên án tử hình. Tuy dã man nhưng ít thấy máu hơn.

Cách mạng lúc nào cũng được tắm bằng máu mới có thể tồn tại lâu được. Bên Nga Sô, Trung Cộng,… ngay ở Việt Nam, họ thành lập các toà ân nhân dân rồi cứ nhân danh nhân dân và đấu tố rồi đem ra giết một cách vô tội vạ để làm gương khiến con người sợ hãi và phục tòng cách mạng.

Bên Nga Sô, bên Trung Cộng, khi một chế độ bị giải thể thì sự trả thù xẩy ra. Người mới lên nắm chính quyền, không muốn bị kẻ khác lật đổ nên ra tay đàn áp thẳng tay để không có cùng chung một số phận với những người đã bị mình lật đỗ.

Con người có một đặc tính khác với các động vật khác: biết tư duy, mơ chế ra những câu chuyện thần thoại,… được truyền khẩu từ đời này sang đời kia, để rồi được xem như một sự thật, nguyên lý bất di bất dịch. Các thế hệ sau lại giải thích khác nhau đưa đến sự xung đột.

Điển hình là tôn giáo. Các người thờ chúa Giê Su, cho rằng ông ta là thiên sứ được thượng đế, gửi xuống trần gian để cứu rỗi nhân loại. Vấn đề là có người giải thích khác người hàng xóm, đưa đến sự xung đột. Ông theo nhà thờ hệ phái La-Mã thì giải thích thánh kinh, tu thân, thờ chúa phải như thế này. Ông khác cũng thờ chúa nhưng lại giải thích phải làm như thế này, thế nọ, đưa đến sự rạn nức của nhà thờ Thiên Chúa giáo, đưa đến phái Orthodox mà chúng ta thường thấy ở phía đông của Âu châu. Rồi phía Tây Âu châu, theo nhà thờ La-Mã, lại có người giải thích một cách khác, lại chia ra nhà thờ Tinh LÀnh. Nhà thờ Tin Lành lại chia ra các hệ phái khác nhau.

Đạo Hồi Giáo, tương tự, cũng từ đạo gốc của người Do Thái mà ra. Người theo Thiên CHúa giáo, không đồng ý với Kinh Cựu Ước nên viết lại Tân Ước. Người theo Hồi Giáo thì cũng dựa vào lịch sử của hai đạo nói trên cũng xuất xứ từ một gốc lại đổi vì ông thánh Allah, giải thích khác. Đến khi ông thánh Mohammed qua đời, các người kế vị không thống nhất nên lại chia ra hai hệ phái. Ai cũng cho mình là đúng rồi đâm chém nhau từ bao nhiêu năm qua…

Ai cũng cho mình là đúng nên trở nên tàn bạo, chém giết kẻ không cùng chính kiến với mình.

Khi xưa, thời ăn lông ở lổ, con người đều bình đẳng, nương tựa nhau để sống. Một người bị thương thì được các người khác trong bầy, đi săn, chia xẻ thực phẩm. Sinh lý thì không có sự tranh chấp. Dạo ấy, ai cũng lông lá nên chắc giống nhau, đẹp như nhau hay xấu như nhau. Khi cần giải quyết sinh lý thì đè nhau ra, thả gà ra đá. Sinh con đẻ cái thì cả bầy xúm lại nuôi dưỡng, dạy cách săn bắn vì họ sẽ nhờ vào đám trẻ sau này khi họ lớn tuổi không đi săn được.

Sau này, con người bổng tư duy đột phá, chán cuộc đời du mục, cắm dùi đất để trồng rau, nuôi gia súc để sống và từ đó mới có các luật lệ ra đời, nhằm quản lý các người trong xóm, trong làng, đưa đến quyền tư hữu.

Theo luật rừng xanh thì người khoẻ mạnh nhất được bầu làm chúa tể sơn lâm dù ngu ngốc. Từ từ họ biến những kẻ yếu hơn họ làm nô lệ, giúp họ tạo dựng dòng họ quý tộc và đám cùng đinh đi cày để nuôi con cháu họ từ đời này sang đời khác.

Trong cuộc phát triển, tiến hoá của loài người. Người phụ nữ bị đưa vào một hướng, lệ thuộc vào phái nam vì không có khả năng tự vệ, chống trả lại sự áp bức của giới đàn ông. Ngày nay, người ta than phiền, phụ nữ ở các xứ hồi giáo, ra đường, phải có một người đàn ông trong gia đình đi theo. Ở các nước âu châu khi xưa, cũng tương tự, phụ nữ con nhà gia giáo, ra đường vẫn có những người đàn ông hộ tống, che chở, đưa đến từ “galantry”. Đàn ông ra đường phải bảo vệ phụ nữ. Người ta chửi người theo hồi giáo, hộ tống phụ nữ, nhưng lại đề cao sự lịch sự của giới đàn ông tây phương. Cho thấy sự giải thích rất cực đoan. Tò mò đọc về lịch sử âu châu khi xưa, buồn đời thì xem xi-nê xưa sẽ thấy đàn ông phải hộ tống phụ nữ ngoài đường.

Một bài báo mỹ khi xưa, dặn dò vai trò người phụ nữ đợi chồng về 

Theo mình, phụ nữ không có tiếng nói trong các chế độ đông tây khi xưa vì không ra trận đánh nhau được.  Khi xưa, can qua xẩy ra khắp nơi. Thiên hạ xâm chiếm các nước lân cận để cướp bóc, làm giàu. Do đó, đàn ông nghèo bị bắt buộc đi lính, ra trận. Do đó mới có từ ngữ “thêm người thêm của”. Mình đọc tài liệu cho thấy họ đánh thuế dân quá nhiều. Nhà nào cũng phải có người đăng tên đi quân dịch. Nếu không đi thì mướn hàng xóm đi. Rất tốn tiền như trường hợp Hoa MỘc Lan, giả dạng đi lính thay cha. 

Ở các xứ tây phương cũng tương tự, họ cần đàn ông để chém giết cho họ. Dần dần, phụ nữ chỉ đóng vai hộ lý, sinh con đẻ cái, nuôi con và nấu bếp.

Đến khi xẩy ra cuộc thế chiến thứ hai, đàn ông đi quân dịch, sang âu châu hay á châu để đánh trận, phụ nữ được sử dụng trong các nhà máy sản xuất vũ khí, quân trang, quân dụng vô hình trung đã giúp người phụ nữ bước ra đường, có tiền lương tháng. Từ đó, họ không muốn trở lại vai trò của các thế hệ trước vô hình trung tạo nên một cuộc cách mạng, giải thoát phụ nữ khỏi ách đô hộ của chế độ phụ hệ.

Sau đệ nhị thế chiến, kinh tế Hoa Kỳ phát triển nhanh chóng, phụ nữ được đi làm. Đài truyền hình được thành lập khiến truyền thông gây ảnh hưởng rất nhiều. Phim ảnh, thời trang trên truyền hình đã giúp giải phóng phụ nữ. Họ được đi học cao, có nhiều kiến thức hơn nên không thể nào chấp nhận cuộc đời như mẹ của họ.

Có lẻ khoa học đã chế tạo ra thuốc ngừa thai đã giúp phong trào phụ nữ đòi bình đẳng. Họ không sợ bị dính thai nên được tự do ái ân, không lo sợ như xưa. Có lẻ mấy nhóm “khủng bố” tại Âu châu như nhóm Andreas Baader, Red Army của Nhật Bản, red brigads của Ý Đại Lợi,.. đã nói lên sự dấng thân của phụ nữ trong cuộc chiến chống lại chính quyền. 

Người ta thấy nhiều phụ nữ đức, ý , pháp, tham gia các phong trào chống lại chính quyền tây phương, đã đánh đổ khái niệm phụ nữ không biết ra trận, chỉ là cái máy đẻ cho xã hội. Họ tham gia các vụ bắt con tin, tập luyện quân sự tại các khu sa mạc để làm cuộc cách mạng theo ý họ. Ngày nay, phụ nữ được đi lính và ra trận như đàn ông.

Có lẻ phong trào nữ quyền khởi đầu vào những thập niên 60, được mệnh danh là cách mạng văn hoá với phong trào hippie. (Còn tiếp)

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Đầu tư vào con trai hay con gái?

 Sáng nay, thấy anh bạn tải tin tức túc cầu á châu khiến mình vui cực đỉnh. Hội tuyển nữ túc cầu Việt Nam, dành vé tham dự giải túc cầu thế giới năm tới, sau khi hạ đội tuyển Đài Loan 2-1. Hội tuyển Đài Loan bị dính covid nên thiếu khá nhiều cầu thủ giỏi trong khi Việt Nam không bị dính, có đủ bộ 23 cầu thủ. Kiểu này, năm tới nhiều khi đội tuyển Việt Nam đụng đội tuyển Hoa Kỳ, không biết mình sẽ ủng hộ đội nào? Chắc Hoa Kỳ. Nếu không sẽ bị ném đá “ăn cơm Hoa Kỳ, thờ ma cộng sản”. Chán Mớ Đời 

Báo chí Việt Nam ít nói đến đội nữ tuyển túc cầu, ngược lại đội tuyển nam thì chắc chắn là không được tham dự giải túc cầu thế giới năm nay vì toàn là thua. May sao tuần rồi hạ được anh ba tàu. Đá trực tiếp sớm quá nên mình không xem, chỉ xem tóm lược trên kênh Paramount +.

Thực tế của đội túc cầu Việt Nam, thể hiện được tinh thần, văn hoá người Việt. Cái gì cũng dành cho “con trai” còn con gái thì nuôi chưa chi là đã gả chồng cho rảnh nợ đời. Cứ dồn kinh tế gia đình để lo cho con trai. Hên thì con trai khá khá, còn xui thì kêu con là nợ. Ngược lại con gái thì không để ý nhiều nhưng về già, tuy đã có chồng nhưng chúng vẫn lo cho mình. Nấu miếng ăn ngon, đem lại cho bố mẹ còn con trai thì chỉ đợi bố mẹ đi tây để thừa hưởng gia tài.

Bà cụ tốn tiền cho mình ăn học trường tây, đi tây đi tàu, nay về già thì cô em mình chăm sóc. Chán Mớ Đời 

Hình ảnh trên báo Đài Loan. Bài báo rất nhẹ nhàng, không hằn học, dù mình thấy cầu thủ Việt Nam chơi xấu nhiều lần, lãnh thẻ vàng.

Đội tuyển nam thì bỏ tiền mướn gia sư gốc Kim Chi dạy đủ nghề. Có lẻ ông ta bồ dưỡng kim chi cay quá cỡ nên cầu thủ nam, tương đối khá hơn xưa. Muốn giỏi thì phải có chương trình tuyển lựa và huấn luyện tối thiểu 20 năm mới đào tạo các cầu thủ có thể tranh tài với thế giới. Xem giải túc cầu phi châu, đa số các đội banh mướn huấn luyện viên ngoại quốc. Mấy người này được đào tạo và cập nhật hoá cách tổ chức, tập luyện một cách khoa học khiến các nước như Ba Tây, Á Căn Đình,…hết đoạt các giải quốc tế.

Chúng ta chỉ có chủ nghĩa Thánh Gióng, tự bẩm sinh, nổi tiếng đá giỏi rồi tự hào quá Việt Nam ơi, Thái Lan phải đợi 15 năm sau mới bằng Việt Nam. Nay đội tuyển nữ Thái Lan và Việt Nam vào được vòng thế giới nhưng khó mà hy vọng thắng vì đẳng cấp còn thua xa mấy chục năm của thế giới. Tuy nhiên là một điểm tốt cho sự khởi đầu. Thật sự, mình thích xem mấy đội nữ đá hơn, ít bạo lực như các đội nam. Xem đội tuyển nữ của Hoa Kỳ hay Hoà Lan đá thích hơn là các đội nam. Đội nữ đá theo kiểu ngày xưa, ít bị giời hạn bởi chiến thuật.

Mình nhớ dạo ở bên tây, ông Guillou, cầu thủ quốc gia và sau này có làm huấn luyện viên cho đội tuyển Pháp quốc. Ông ta đề nghị các câu lạc bộ túc cầu pháp nên đầu tư ở Phi Châu, tại các cựu thuộc địa của pháp để tìm kiếm và huấn luyện cầu thủ mấy xứ này, nhằm cung cấp cầu thủ cho các câu lạc bộ túc cầu của Pháp quốc, để câu khán giả gốc phi châu.

Ông ta và nhóm của ông ta sang phi châu, đi tìm và mở trung tâm huấn luyện túc cầu. Mấy năm sau, họ có một số cầu thủ giỏi, đem qua Pháp thi đấu. Dần dần, các đội tuyển phi châu đá khá lên, có thể hạ các đội tuyển âu châu. Mình nhớ trận đầu tiên giữa Senegal và Pháp quốc thi đấu tại giải túc cầu thế giới. Cựu thuộc địa thắng mẫu quốc khiến dân da đen xuống đường tỏng khi tây da trắng chửi mẹt-xà-lù đủ cở. Ngày nay, nhìn lại thì đội tuyển pháp có đến 70-80% người da đen khiến mấy tên cực hữu phải chửi thề.

Tương tự đội tuyển túc cầu của Hoa Kỳ cũng èo uột. Đến khi họ mướn ông cầu thủ và cựu huấn luyện viên đội tuyển quốc gia Đức quốc, Jürgen Klinsmann. Ông này thành lập chương trình tìm tài năng và huấn luyện tại cấp địa phương. Ông này bị các cầu thủ mỹ chơi vì ông ta dùng cầu thủ sinh tại Đức nhưng có cha là lính mỹ. Nhiều người không rành tiếng mỹ. 

Cuối cùng bị sa thải nhưng kết quả của chương trình tìm tài năng, huấn luyện từ địa phương đã đem lại thành quả ngày nay, có nhiều cầu thủ mỹ, đá cho các đội bóng nổi tiếng ở Âu Châu. Khi xưa có 3 anh chụp gôn là có hạng. Cho thấy muốn giỏi phải có chương trình huấn luyện, tìm tài năng, không phân biệt lý lịch, chính trị và viễn kiến cho mai sau. Nghe ông huấn luyện viên Việt Nam đội nữ đã từ chức. Chắc muốn được trả lương cao hơn. Còn đội tuyển nữ được nhận vào đại học nào đó, không cần phải thi vào. Chắc màn PR.

Mình thấy có nhiều cầu thủ Nhật Bản, đại hàn đầu quân cho các đội tuyển ở âu châu. Đồng ý là họ cần quảng cáo tại á châu nên phải mướn cầu thủ á châu nhưng thực tế, mấy cầu thủ này đá rất hay như ông Heung Min Son, đá cho đội Tottenham ở Anh quốc. Ông này, đá lọt quả thứ 2 khi đội nam HÀn thắng đội Đức quốc trong cuộc tranh giải túc cầu thế giới 2018, khiến các hậu vệ khét tiếng thế giới vẫn nể nan.

Mình nhận thấy không có sự công bằng trong gia đình Việt Nam. Con trai thì không làm việc nhà, đi chơi bớ vơ, con gái lãnh hết. Hôm kia, ăn Tết nhà mình. Sau khi ăn xong, mình, ông anh cột chèo và ông anh vợ, ngồi xỉa răng, xem truyền hình còn mấy bà theo lối xưa, đi dọn dẹp. Mình dựa hơi mấy ông anh nên ngôi xỉa răng. Ngày thường thì phải làm rồi để vợ hát karaoke. Chán Mớ Đời 

Đồng chí gái có cô bạn học khi xưa kể chuyện khiến cả hai khóc như mưa bấc. Gia đình cô bạn thuộc loại trâm anh thế phiệt. Ông bố làm ngoại giao bên Úc. Được điều về Sàigòn tạm để chờ nhận công vụ mới. Cô bạn vào học chung lớp, tiếng việt không rành như đám con mình ngày nay.

Ông bố nhận được nhiệm vụ mới, đi Pháp. Nói để chuẩn bị nhà cửa xong xuôi thì đón mấy mẹ con sang. Đùng một cái, 30 tháng 4 đến. Bà mẹ đem con ra phi trường thì chỉ còn 3 vé đi pháp. Bà ta kêu bà vú dẫn hai cô con gái về, bà và 2 người con trai đi trước. Sang Pháp, bà sẽ tìm cách đem qua sau. 30 tháng 4 đến, bà vú ôm tiền, bỏ về quê. Cô bạn phải ra bán chợ trời, lăn lộn với cuộc sống mới của con người mới, xã hội chủ nghĩa. Cô em thì muốn làm cháu ngoan của bác, trò ngoan của thầy, về nhà kêu bọn ngụy quân ngụy quyền gian ác, bị cô chị cho ăn tát…

Sau này, cô ta về thăm Việt Nam một lần rồi không dám trở lại. Lý do là khi máy bay đáp xuống phi trường Tân Sân Nhất, hình ảnh mẹ cô ta bỏ lại năm 1975 từ đâu ập về khiến cô ta khóc như mưa.

Người anh sang tây, chả học hành gì cả. Sau này, bà mẹ di cư sang Hoa Kỳ với người con trai đầu, ở với cô con gái đầu, du học trước 75. Trước khi chết, dặn phải chăm sóc ông em trai, nghiện ngập. Có lần cô chị la ông em trai. Ông này bảo tôi chưa lấy bức tranh đắt tiền của chị đi bán là may lắm rồi, không nên chửi bới.

Có cô bạn kể là bà mẹ cũng khổ với ông anh. Cho đi du học rồi học không nổi về lại Việt Nam, bà mẹ nuôi mệt thở. Cho thấy văn hoá trọng nam khinh nữ của người Việt đã làm tốn tiền, kinh tế của gia đình. Đầu tư không đúng chỗ. Mua cổ phiếu, cái nào không khá thì dẹp, dồn tiền cho những cổ phiếu nào có khả năng tương lai. Đó là sai lầm về đầu tư, cứ hy vọng sẽ thay đổi. Chúa hay Phật cũng không giúp được gì cả.

Trai hay gái đều xem như nhau. Đứa nào giỏi thì đầu tư cho nó học thêm, còn đứa học dốt thì cho đi học nghề. Văn hoá “nhất nam viết hữu, thập nữ viết vô” sẽ gây ra bất công và bỏ quên hay cố ý vô hình trung loại các tiềm năng cá nhân có thể giúp ích cho gia đình, cộng động, xa hơn là quốc gia. Điển hình là nhạc sĩ dương cầm nổi thế giới Thái Sơn.

Trong lịch sử Việt Nam, người Việt tốn biết bao nhiêu tiền cho con trai ăn học mà chả ra cái gì. Ông Tú Xương, được vợ nuôi 20 năm trời để học thuộc lầu 9 cuốn sách. May ông ta đậu nhưng chả làm được cái gì, ngoài vài câu thơ ca tụng đồng chí vợ.

Có quảng cáo trả $750, để bạn không phải tổ chức ngày Tình Yêu với đồng chí vợ. Họ sẽ bận đồng phục cảnh sát, chạy xe cảnh sát tới nơi, bắt bạn ngày thứ 6 và trả về thứ 2. Bao ăn ở và dụng cụ đi câu,…

Từ đó đưa đến vấn nạn “học tài thi lý lịch” đã dẹp bỏ đi biết bao nhất nhân tài của Việt Nam. Điển hình là ông Đào Duy Từ, vì lý lịch bị tước bỏ văn bằng, về quê chăn trâu. Sau ông ta là người trí thức vượt biên xuống miền nam, được CHúa Nguyễn trọng dụng, nghe theo kế sách mà trị vị mấy trăm năm. 

Bù lại họ sử dụng các nhân vật không có khả năng, chạy bằng cấp, được người thân cơ cấu vào các vai trò lãnh đạo như một cán bộ nào gọi là “hồng phúc dân tộc”. Tinh thần “1 người làm quan cả họ được nhờ” đã  khiến Việt Nam không thoát tâm lý, văn hoá ao làng để vươn ra xa để bắt kịp thế giới trong cuộc cách mạng công nghệ @. Chán Mớ Đời 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Sự thật về Statins

 Tuần rồi, kể chuyện về mấy trăm nghiên cứu về hệ ứng của Statins thì rất ngạc nhiên vì có nhiều người còm. Nhất là những người đã từng uống loại thuốc này, bị hệ ứng rất nhiều, sau phải bỏ uống mới đỡ lại. Mình kể rất nhiều về vụ cao mỡ, cao máu rồi nên không muốn kể nữa. Nhiều khi có những người chưa có duyên đọc nên mình nhớ cái gì thì kể lại cho vui nhà. 

Đầu năm chúc các bác vui vẻ, không bị bệnh họ Cao đeo đuổi.

Mình hay theo dõi các diễn thuyết của mấy bác sĩ bên Úc Đại Lợi. Lý do là họ không bị áp lực của các công ty dược phẩm, thực phẩm. Họ nói lên sự thật về các nguy cơ đưa đến bệnh tật về các họ Cao ngày nay.

Trong một xã hội theo chế độ tư bản, chúng ta được dẫn dắt bởi những kẻ tìm cách để làm giàu. Các công ty dược phẩm và thực phẩm đều là một như công ty dược phẩm Bayer đã mua công ty thực phẩm Monsanto đang bị kiện vì thuốc diệt cỏ “round up” làm ung thư. Một nạn nhân được toà xét được đền bù đâu trên 200 triệu đôla nhưng sắp chết.

Điển hình thuốc Lipitor mà bác sĩ hay kê toa cho bệnh nhân, một kỹ nghệ với 150 tỷ đô-la mà khắp thế giới, đa số những người bị cao mỡ đều được bác sĩ của họ kê toa thuốc này, đem đến những hệ ứng phụ mà mình đã kể bài vừa qua.

Thường bác sĩ ngày nay rất bận rộn, họ chỉ hỏi sơ sơ cho có lệ rồi chiếu theo kết quả thử máu, kê toa thuốc uống. Không hết thì cho thuốc khác. Đồng chí gái đi bác sĩ để chữa bệnh nghiến răng. Bà này bỏ cả hai tiếng để xem và hỏi đủ trò, phòng đợi rất ít khách nhưng lấy tiền rất đắt. Có kết quả nhanh.

Khởi đầu năm 1013, một khoa học gia người Nga, tên Nikolai Anikov. Ông ta cho thí nghiệm như sau: ép thỏ tiêu dùng cholesterol thì khám phá ra thỏ bị “xở vữa động mạch”. Từ đó ông ta đưa ra một nguyên lý là nếu con người ăn nhiều cholesterol thì nguy cơ bị xơ vữa động mạch lên cao. Từ đó, thuyết cao mỡ khiến xơ vữa động mạch ra đời, làm thiên hạ sợ hãi và kỹ nghệ thực phẩm mới ra đời, không ăn chất béo, bù lại họ bỏ đường, rẻ hơn vô hình trung đưa đến bệnh béo phì ngày này toàn khắp thế giới.

Người ta hổ hởi kêu gào bài trừ chất béo và ăn rau cãi, tinh bột. Họ chạy theo một thuyết chưa được xét lại một cách đúng đắn. Con thỏ là loài động vật ăn cỏ, rau nên khi tọng cholesterol vào thì chắc chắn chúng sẽ bị lộn xộn ngay.

Vấn đề là con thỏ là loài ăn cỏ, khác với loài người. Đơn cử con bò, ăn toàn cỏ, lại to béo, mỡ béo. Mình có kể vụ này rồi trong khi đó, cọp hay sư tử ăn thịt lại gầy. Thế lầy nà thế lào? Người ta không phân biệt xơ vữa động mạch của con thỏ và con người rất khác nhau.

Khoa học ngày nay khám phá ra ăn tinh bột, chất ngọt,…mới là thủ phạm đưa đến bệnh béo phì, cao mỡ, cao máu, cao đường. Khi xưa, tại Việt Nam, khi có giỗ hay Tết, mình và mấy người em ở nhà mới được uống nước ngọt, xá xị, nay tại Hoa Kỳ, uống mệt thở. Uống chưa hết người bồi đã rót thêm miễn phí.

Vào những năm 1950, các công ty dược phẩm tìm cách chế ra thuốc giúp giảm lượng cholesterol. Công ty William S. Merill đưa ra thị trường Hoa Kỳ thalomide, đã chế ra một loại thuốc như Triparanol hay Merill 29 và đã được FDA chấp thuận năm 1959 và bán lời khá nhiều. Vấn đề là năm 1962, 3 năm sau, công ty này phải thu hồi loại thuốc này vì hệ ứng phụ, như bị mắt cườm, rụng tóc,… nhất là tiến trình đưa đến xơ vữa động mạch nhanh hơn. Đặc biệt là làm giảm sự cấu tạo cholesterol tự nhiên của cơ thể con người. Trung bình lá gan tạo ra 80% chất béo cho cơ thể mỗi ngày, còn lại 20% là do thực phẩm theo mồm vào.

Họ thử nghiệm với mấy con chuột bạch, chỉ có 1 trên 44 con chuột bạch là sống sót sau 9 tuần lễ được uống thuốc của công ty này. Ra toà thì họ khám phá ra các thử nghiệm trong tiến trình thí nghiệm và sản xuất loại thuốc này, đã được công ty dược phẩm dấu, chỉ đưa ra những kết quả có lợi cho họ. Những kết quả về hệ ứng phụ đều được dấu kín, không được công bố khi trình cho FDA. Do đó toà ra lệnh, thu hồi loại thuốc này.

Đăng trên báo y khoa British Medicine Journal Jul 4 1992

Đến năm 1976, bên Nhật Bản người ta cũng thử nghiệm để tìm loại thuốc trị cholesterol. Khoa học gia Nhật Bản tên Akita Endo, thử nghiệm mycotoxin, được xem là loại statins đầu tiền.

Đến năm 1979, công ty Nhật Bản Sankyo và Merck đều nghiên cứu loại thuốc này vì họ biết sẽ làm giàu khi thành công. Bổng nhiên công ty Sankyo, ngưng thử nghiệm loại thuốc này vào năm 1980. Lý do là kết quả thử nghiệm thuốc này với mấy con chó, họ thấy các con chó, có dấu hiệu bị ung thư đường ruột. Merck nghe vậy cũng ngưng thử nghiệm đến năm sau thì công ty này tiếp tục thử nghiệm. Họ cho rằng lý do là các khoa học gia Nhật Bản có thể sai lầm, họ có thể thử nghiệm chính xác hơn.

Mình nghe thiên hạ mách nên trả tiền đi học về loại thuốc trị bệnh béo phì, nói về một công ty chế thuốc trị bệnh béo phì. Mình mua cổ phiếu của công ty này. Lổ học gạch luôn vì một công ty khác được FDA chấp thuận. Chán Mớ Đời 

Expert review of Clinical Pharmacology 2015.

Đến năm 1987, họ cho ra đời loại thuốc mà công ty Nhật Bản ngưng thí nghiệm. Đến năm 1990, có hội thảo bàn về Statins, gây nguy hiểm và họ đưa đến kết luận là “có thể” đúng vì họ không dám tuyên bố đúng hoàn toàn, sợ bị thưa kiện. Qua 500 thử nghiệm lâm sàng cho thấy hệ ứng phụ statins rất nhiều như mình đã kể. Statins có khả năng đưa đến bệnh tiểu đường. Thường ai uống statins, sẽ bị dính luôn tiểu đường loại II nên phải uống thêm một loại thuốc nữa. Ngoài ra còn đưa đến ung thư gan hay bắp thịt bị ẻo ẻo mà họ gọi là Sideline muscle effects….

Trên thực tế lâm sàng thì chỉ có 20% người uống statins có thể chịu đựng được còn 80% kia là bị rất nhiều hệ ứng phụ. Những kết quả này đều được công ty được phẩm, loại bỏ, không đưa ra cho công chúng. Hình như năm ngoái mình có kể về một bà nhà báo, tình cờ khám phá ra các một hồ sơ tài liệu nghiên cứu về hệ ứng phụ của statins, vô tình công ty dẹp tiệm, tặng cho thư viện của thành phố.

Họ được biết là nếu 20% bệnh nhân chịu được statins, trung bình chỉ có thể sống lâu thêm vài ngày, khiến người ta đặt ra câu hỏi: có nên sử dụng statins hay không? Còn bệnh nhân từ 50-75 tuổi uống statins thì không sống thêm được ngày nào.

Đây bài báo được công bố trên tờ NYT, 9 tháng 11, năm 2009. Được các công ty dược phẩm mướn để đăng quảng cáo thuốc statins.

Đây là kết quả của người uống statins và người uống thuốc giả Placebo qua cuộc thử nghiệm được mệnh danh là Jupiter, được công bố trong New England Journal Medicine vào năm 2008. Nghĩa là 1 năm trước khi tờ báo NYT công bố. Hình như mình có kể là các công ty dược phẩm, gửi các chuyên gia của họ đi tham dự các hội thảo y khoa. Thấy ai chỉ trích các loại thuốc của họ thì sẽ đặt câu hỏi khiến thính giả Hoài nghi những gì được công bố. Các chuyên gia này, viết các bài báo phản biện, kiểu các chiến sĩ an ninh mạng, phản pháo, định hướng dư luận.

Ngoài ra, các kết quả công bố, đều được chọn lọc giúp có lợi cho công ty dược phẩm. Họ đơn cử thí dụ về cuộc thí nghiệm Jupiter được công bố là uống statins đưa đến 44% giảm thiếu cholesterol. Vấn đề là họ không công bố số người uống thuốc giả Placebo, cao hơn số người được uống.

Tổng quát là uống statins sẽ đưa đến 440% (không viết lộn nhé) bệnh mất trí nhớ hơn là không uống. Càng đọc tin tức về y tế, càng Chán Mớ Đời. 

Chúng ta sống trong một môi trường tự do và kẻ ma đầu tìm cách ăn gian, bất chấp đạo đức. Nhật Bản khi họ thấy statins có thể giúp họ giàu có nhưng khi so về mặt đạo đức, thấy có hại nhiều hơn nên họ bỏ chương trình nghiên cứu Statins trong khi công ty mỹ lại tiếp tục, tìm mọi cách để che dấu các hệ ứng phụ của việc sử dụng statins.

Có lần mình gặp ông Tám Bolsa, kể mới đi mỗ tim về. Bác sĩ cho uống thuốc thì ông ta thấy gân máu ở màng tang kêu phạch phạch khiến ông ta hoảng tiều, ngưng uống. Gọi tiệm thuốc tây hỏi thì bác sĩ của ông ta gọi lại ngay. Kêu để cho uống thuốc loại khác. Ông ta sợ không dám uống thì khoẻ ru đến ngày nay. Kinh

Có lẻ chúng ta nên tìm hiểu thêm về thuốc chúng ta được bác sĩ kê toa. Tìm cách khác để giúp sức khoẻ tốt. Mình đang đọc tài liệu về chữa bệnh tiểu đường. Có một ông bác sĩ ở Anh quốc, đã tự chữa trị bệnh tiểu đường của ông ta và bệnh nhân của ông. Ai thích thì cho biết, sẽ kể vì đang đọc mấy thứ khác. 

Chúng ta đang sống trong một hệ thống y tế mà chương trình đào tạo các y sĩ, các chuyên viên cho thuốc uống, đều do các công ty dược phẩm và dược phẩm làm chủ. Được cái là ngày này, có rất nhiều khoa học gia, họ cho biết khoa học đã tiến xa hơn y khoa đương đại. Khiến các bác sĩ cấp tiến, đã xoay qua nói lên sự thật, và tìm cách chữa trị bệnh nhân của họ với các phương pháp khác thay vì cho uống thuốc với các hệ ứng phụ.

Mình có tải lên đây tấm ảnh chụp hình thuốc Lipitor thì bị Facebook, chận, không cho đưa lên nên phải xoá. Chán Mớ Đời 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Du lịch xứ Tây Ban Nha

 Có vợ chồng anh bạn đi bộ hành hương 2 tháng trời từ biên giới Pháp quốc đến Santiago de Compostella, Tây Ban Nha, khiến mình tính thực hiện chương trình này nhưng chưa biết có nên hay không. Tháng 4 này mình sẽ leo 7 ngày 6 đêm đến Machu Pichu, ở xứ Peru. Tháng 6 thì leo đỉnh Whitney, được xem là ngọn núi cao nhất nội địa Hoa Kỳ.

Lý do mình còn phân vân vì Tây Ban Nha mình đã đi qua nguyên cả nước này khi còn sinh viên. Thêm mình không phải công giáo, nên không cảm hứng lắm về đi hành hương mấy nhà thờ. Nhà thờ này thì mình đã có viếng thăm khi xưa. Có nhiều nơi trên thế giới, mình muốn thăm viếng. Nếu đi thì mình sẽ đi hành hương Shikoku, viếng 88 cái chùa bên Nhật Bản, đi bộ hết là 1,200 cây số. 

Đi bộ 2 tháng qua biết bao nhiêu cái chùa. Mình thích viếng chùa Nhật Bản hơn vì rất đơn sơ. Không lai láng như chùa tàu hay Việt Nam. Có chùa Thầy ở quê mình thì rất đẹp, kiến trúc rất bình dị nhưng rất đẹp, còn chùa bây giò thì Chán Mớ Đời. Về Đà Lạt, thấy trên đường Đinh Tiên Hoàng có cái chùa sơn vàng, thiết kế xấu, rất phản cảm. Đợi đồng chí gái nghỉ hưu, hai vợ chồng đi tuần trăng mật lại, đi bộ 1,200 cây số.

Hôm qua, nói chuyện ở hội Toastmasters về chuyến du hành tại Ý Đại Lợi, khởi nguồn cho cảm hứng giang hồ ở âu châu khi xưa, thời sinh viên của mình. Sau này, có viếng thăm âu châu nhưng với vợ con nên không có màn đột suất, hứng là đi, thích là làm. Lấy vợ là mất ngẫu hứng của đời trai. Chán Mớ Đời 

Khi đi học anh ngữ 2 tuần tại Luân Đôn, mình quen vài sinh viên đến từ Tây Ban Nha, Ý Đại Lợi, và Pháp quốc. Nói chung thì mình thích sinh hoạt với mấy sinh viên Tây Ban Nha và Ý Đại Lợi hơn là đám tây đầm. Tây đầm thì mình gặp nhiều ở Paris. Mình vẫn liên lạc với vài người đến nay. Con cháu họ sang nhà mình chơi mấy tuần vào mùa hè, còn mình thì gửi con qua đó.

Sau khi viếng Ý Đại Lợi thì hè năm sau, mình lên đường, mang ba-lô, mang danh du khách “Việt Ba-Lô”. Có thể nói khi xưa, sinh viên gốc mít đi chơi rất hiếm, nhất là Ba-lô. Cứ xem mình là Sơn-Ba-Lô. Có thể dạo ấy mình là dân Việt-ba-lô đầu tiên ở âu châu.

 Trên đường giang hồ, rầy đây mai đó, mình gặp nhiều nhất sinh viên từ Đức quốc, các nước Bắc Âu. Có lần sau khi tốt nghiệp, mình có đi Ý Đại Lợi với cô bạn Valérie. Cô này mình có gặp lại khi viếng thăm Hy Lạp mấy năm trước. Cô ta lấy chồng kiến trúc sư, người Hy Lạp nên dọn về Athens ở, có 3 con. Nay già hết đẹp như xưa nhưng vẫn còn dáng đẹp. Ông chồng rất đẹp trai như tượng Hy Lạp. Họ tính cho con họ qua Cali chơi, ở nhà mình nhưng dính covid nên chả biết khi nào. Có lần mình gặp một cô gái đến từ Úc Đại Lợi, đi một mình. Hỏi ra thì cô ta đi với cô bạn rồi lạc nhau nên phải đi một mình. Dạo ấy đâu có internet.

Nói chung, mình ít gặp tây đầm đi ba lô lắm. Thậm chí khi mình đi xuống vùng miền nam nước pháp cũng chỉ thấy toàn là đức, và bắc âu nên phải xổ tiếng anh mút mùa lệ thuỷ. Nhớ có lần đi viếng các lâu đài dọc dòng sông Loire, gặp hai chị em người đức, rủ đạp xe đi chung. Đành mướn xe đạp, đạp theo mấy cô này học gạch. Vùng này bằng nên mướn xe đạp đi viếng khá thú vị. Có nhiều kỷ niệm đẹp khi đi viếng vùng này. Muốn trở lại nhưng đồng chí gái không thích xứ tây. Bán được nhiều tranh nhất ở vùng này vì vẽ các lâu đài thì du khách bu lại mua như quân Nguyên, không kịp vẽ. Trung bình vẽ một bức là 2 tiếng đồng hồ. Ngồi 6 tiếng bán được 3 bức, được độ $200. Có dạo mình muốn bỏ nghề kiến trúc, theo nghề hoạ sĩ. Lấy vợ thì bỏ nghề kiến trúc sư, lẫn nghề hoạ sĩ, làm thợ hồ, rồi làm nông dân chuyên chính vô sản. Chán Mớ Đời 

Khi xưa, mình đi chơi với mấy cô bạn, đa số là dân mỹ thuật nên khi mình ngồi vẽ thì mấy cô cũng vẽ hay đọc sách. Còn mụ vợ thì xứ lạ quê người, không dám đi đâu hết, ngồi bên rồi cứ kêu xong chưa, xong chưa nên mình đành bỏ đam mê theo Đảng vì mụ vợ cho ta mùa Xuân, dẫn đi viếng, mua sắm. Chán Mớ Đời. Có thể mình sẽ vẽ lại khi đi du lịch năm nay. Chuẩn bị đem theo để vẽ Machu Pichu. Có lẻ mình sẽ vẽ khi đi hành hương 88 cái chùa Nhật Bản. Kiểu này thì chắc không phải hai tháng mà 4 tháng.

Mình lấy xe lửa từ Paris đến Girona của xứ Tây Ban Nha. Nói cho ngay, lộ trình mình thì dựa trên các địa danh có lữ quán thanh niên. Dạo ấy, tây ba-lô sử dụng Guide des Routards nên trước khi đi thì mua cuốn này rồi dựa theo đó mà lập hành trình. Xe lửa chạy ban đêm nên mua couchette để ngủ qua đêm. Đi Ý Đại Lợi cũng vậy, cứ lên xe lửa ban đêm, nằm couchette xong thì sáng hôm sau nghe hải quan xứ Ý Đại Lợi hay Tây Ban Nha lên toa, hỏi sổ thông hành, hay thẻ căn cước tây. Dạo ấy chưa có Liên Hiệp Âu Châu. Chỉ cần có căn cước là qua biên giới. Dạo ấy, Tây Ban Nha chưa vào Liên Hiệp Âu Châu nên kiểm soát tại biên giới nghiêm ngặt hơn.

Nhớ năm thứ nhất vào trường quốc gia mỹ thuật, trong lớp tổ chức đi viếng Sienna, Ý Đại Lợi, cạnh Florence, vùng Toscana. Mình là dân vô tổ quốc vì Việt Cộng chiếm miền nam. Bổng nhiên sổ thông hành Việt Nam Cộng Hoà xem như một kỷ niệm. Đang xin vào tỵ nạn, chưa có giấy tờ nên chưa được đâu cả. Muốn đi chơi với tụi bạn nhưng không có giấy tờ. Hỏi lòng vòng thì có một tên tây gốc mít ở ký túc xá (cité universitaire ) mà mình hay đánh quần vợt với hắn. Hắn kêu lấy thẻ căn cước của tao đi. Thế là mình mượn căn cước của hắn tên Henri Lê, vượt biên Ý Đại Lợi lần đầu tiên. Phải dặn bọn tây đầm, khi chúng hỏi căn cước thì tao là Henri Lê. Chán Mớ Đời 

Mình muốn viếng Barcelona nhưng phải ghé lại Girona trước vì rất đẹp. Cũng thuộc vùng Catalunua, mà dân chúng vùng này muốn tự trị. Lúc mình đến vùng này thì thất kinh vì thấy toàn là CỜ Sọc Đỏ khắp nơi. Hỏi dân địa phương, chúng mày ủng hộ Việt Nam Cộng Hoà? Hoá ra không phải. Cờ tự trị của vùng này, màu vàng có (4) sọc đọc khiến mình suýt khóc vì thấy lại cờ vàng sau bao nhiêu năm.

Đại khái, vùng này kinh tế rất mạnh vì gần âu châu hơn. Nay nhờ Liên Hiệp Âu Châu nên chắc cũng đỡ hơn xưa. Bao nhiêu thuế đưa về Madrid để nuôi các vùng nghèo khác nên dân chúng vùng này, muốn tự trị. Tương tự ở Việt Nam, Sàigòn rất năng động về kinh tế, đóng thuế để nuôi Hà Nội và các vùng ít phát triển khác.

Mình có vẽ chỗ này nhưng du khách mua mất. Khi vẽ cảnh này mình liên tưởng đến cầu thang chợ Đà Lạt. Nghĩ nếu có dịp về Đà Lạt, mình sẽ thiết kế bên hông đi vào là Tulipe Rouge và khách sạn Mộng Đẹp như cầu thang này. Nay về thì Chán Mớ Đời 

Tại đây, mình vào đóng tiền lữ quán thanh niên xong, có giường rồi thì bò ra phố, ngồi vẽ. Chiều lại thì đi xem đấu bò, mà người dân đây gọi La Corrida. Đấu trường hình tròn, khán giả ngồi xung quanh để xem bò rừng, được thả ra, chạy vòng vòng thở khì khì. Ngày nay, dân chúng nhân bản hơn, cấm các vụ đấu bò này, đấu trường bò được sử dụng và thiết kế lại các trung tâm mua sắm. Mình có viếng corrida của Barcelona, mấy năm trước với đồng chí gái. Mình có viết về Barcelona, ai tò mò thì mò trên bờ lốc của mình.

Theo quan niệm ngày nay, giết thú vật là tàn ác nhưng dạo ấy mình thấy tên matador, tên đấu bò bận đồ uy nghiêm, cầm kiếm và khăn choàng ra chào thiên hạ. Thật ra thì họ đã cho mấy tên trước đó, cởi ngựa, cầm mấy cây thương đâm chích vào còn bò rừng trước để làm bò bị thương, yếu sức trước. Sau đó, tên đấu bò rừng, đi ra, rồi cầm tấm vải màu đỏ đưa trước mặt con bò rừng, lượn qua lượn lại trong tiếng ole của khán giả. Hắn cầm mấy cây giáo ngắn đủ màu để cho khán giả thấy từ xa, đâm vào mình con bò rừng, cuối cùng thì rút thanh kiếm để giết con bò rừng. Nói chung thì du khách nhiều, dân địa phương ít vì ngày thường.

Khi chưa có xe hơi, người ta di chuyển bằng ngựa hay xe ngựa. Đến khi xe hơi được thông dụng thì người ta tàn sát khá nhiều ngựa hoang. Nhớ năm 8 ème, cuối năm, bà cô dẫn lên phòng hội, cho xem phim tây “Les chevaux de Camargue “, nơi này có rất nhiều ngựa hoang. Sau này sang tây, mình phải viếng thăm chỗ này, nơi người Việt định cư lâu đời nhất và trồng lúa gạo. Mình cũng mướn ngựa để cởi như cuốn phim ngày xưa. Không biết cửi ngựa nên bị sốc, đau đít, đau bụng kinh hoàng, tởn tới ngày nay. Lúc trả ngựa, mình không mua hình của tên phó nhòm nào chụp khi mình băng qua suối chi đó nên bị chúng chửi.

Bổng nhiên mình thấy đám học sinh đến từ Áo quốc, vùng Linz mà mình gặp hồi trưa ở lữ quan thanh niên khi đóng tiền lữ quán. Hoá ra là đội kèn đồng, biểu diễn trong phút giải lao, ò e đùng đùng. Kiểu thằng con mình khi còn học trung học.

Chiều về lữ quán thanh niên ăn cơm thì đám kèn đồng này bò lại hỏi chuyện, ăn cơm chung bàn rồi rủ đi nghe nhạc flamenco. Thấy mấy cô xinh xinh tóc vàng rủ đi là mình đi ngay. Hôm đó là lần đầu tiên mình nghe dân Tây Ban Nha hát flamenco. Cực đỉnh! Chỉ là dân trong quán kiểu hát cho nhau nghe, đánh đàn guitar quá hay. Có cô tên Sonja, kêu mày tên Son thêm Ja là tên tao. Mình ở lại mấy hôm, ngày đi vẽ, tối đi chơi với cô nàng. Sau này khi mình ở Thụy Sĩ, cô nàng có ghé thăm một tuần. Nay thì thành bà ngoại, gìa khú đế, chắc không dám gặp lại.

Sau đó, mình đi quá giang xe, xuôi về nam đến Barcelona. Thật ra mình đã đến thành phố này trước đây với đám bạn học chung 1 tuần lễ nên không lạ. Không ngờ, sau này mình có dịp thiết kế một công trình cho thế vận hội Barcelona khi làm việc cho công ty kiến trúc I.M. Pei ở Nữu Ước.

Trung tâm thương mại quốc tế mà mình có dịp thiết kế khi làm việc cho công ty I.M. Pei. Phía sau xa xa thấy chỗ lên thuyền. Lâu lâu đi lại những nơi mình đã từng thiết kế những công trình thấy cũng vui. Mình hãnh diện nhất là trung tâm thương mại ở Tokyo khi mình làm việc cho ông kiến trúc sư Raffael Vignoly. Có đem bà cụ và vợ con đến chụp hình tại đây. Nhiều khi cũng tiếc tiếc cuộc đời kiến trúc sư, đã thiết kế vài công trình đẹp nổi tiếng trên thế giới. Chỗ này thì dạo mình đi Barcelona với đồng chí gái, phải dẫn ra đây.

Thành phố này có đặc tính riêng về văn hoá nên kiến trúc hay văn hoá rất đẹp. Nếu ai đi viếng thành phố này, nên ra xem bờ biển của họ thiết kế cho người bộ hành, rất đẹp. Về Nha Trang hay Đà Nẵng là Chán Mớ Đời. Nhà cửa xây rất đẹp. Thấy quảng cáo trên báo, có trận đấu kinh điển giữa đội Barcelona và Real Madrid, mình bấm bụng mua vé cá kèo ngồi tít trên cao, xem cầu thủ nhỏ như con kiến. Đến Madrid, mình cũng mua vé lên coi Real MAdrid ở sân vận động Bernabeu hơn 100,000 khán giả. Kinh hoàng.

Barcelona có một nền văn hoá khác với các vùng khác của Tây Ban Nha. Nói chung trí thức hơn, có quy cũ, không lơ tơ mơ như các vùng nghèo khác. Đến Barcelona thì phải chê Madrid còn đến MAdrid thì chê Barcelona thì dân địa phương sẽ thích mình và cho ăn, làm bạn suốt đời. Mình còn giữ liên lạc với hai người quen trong chuyến đi này. Mấy vùng phía nam, bị ảnh hưởng rất nhiều của 400 năm đô hộ của người hồi giáo ả rập. Văn hoá hồi giáo lên đến vùng Poitiers của Pháp nhưng bị ông Charles Martel đánh đuổi.

Khi xưa, học lịch sử của tây, không thấy nói đến ông vua Hannibal, người ả rập, đem quân đánh chiếm âu châu, đem theo voi, vượt dãy núi Alpes, để đánh với quân La MÃ. May quân La MÃ thắng nếu không cả thế giới ngày nay đều theo đạo Hồi Giáo.

Sau Barcelona thì mình đi xuống Tarragona, còn lại một chút lịch sử của đế quốc La Mã. Trong thời đế quốc La MÃ, Tây Ban Nha rất giàu có, xem như trù phú nhất đế quốc nên mấy ông hoàng đế đa số là từ vùng này ra. Nhờ sản xuất dầu olive cho cả đế chế tiêu thụ. Khi xưa, họ dùng dầu olive như xà bông, ăn,…

Chả gặp ai có ấn tượng cả. Mình ở lại một đêm rồi đi tiếp cho kịp lộ trình vì đã ở thêm mấy ngày tại Girona quá chương trình vì mê gái Áo. Chán Mớ Đời .

Hôm sau, mình đi xuống Valencia. Thành phố nổi tiếng món nước uống Horchata và món ăn La Paella mà đồng chí gái rất thích. Khi xưa, đi tán mụ vợ, mình dẫn ăn tiệm Tây Ban Nha, kêu món này, mụ thích lắm nên nhất trí đăng ký quản lý đời mình. Tại đây mình gặp một cô người đức, rủ đi nghe nhạc, ban hợp ca của Hồng quân hát bài “Valencia”, cực đỉnh. Dạo ấy, mình ghét liên xô nhưng phải công nhận ban nhạc hợp ca của họ hát quá hay.

Sau đó, quá giang xe thì họ đỗ mình tại Murcia, một thành phố không có trong lộ trình của mình, không có lữ quán thanh niên. Đi xe quá giang thì họ thả đâu thì xuống. Mình lò mò lại quán cà phê, nghỉ chân, rồi hỏi một ông già ngồi cạnh, có biết chỗ nào ngủ qua đêm hay không, kiểu Homestay ngày nay. Ông ta hỏi người gì thì kêu người Việt. Ông ta hỏi Việt Cộng hay quốc gia thì kêu quốc gia. Thế là ông ta mời về nhà ở. Hoá ra ông ta thuộc loại franquiste, rất chống cộng.

Trong cuộc nội chiến của xứ này mà nhà văn Ernest Hemingway viết rất nhiều. Có hai khối: 1 theo cộng sản và một theo phát xít do ông Franco cầm đầu. Có đến một địa danh lịch sử, hình như Burgos. Khi ông đại tá trả lời điện thoại. Con ông ta bị phe cộng sản bắt, gọi điện thoại, kêu ra hàng nếu không sẽ giết con ông ta. Ông ta nói con trai là hãy chết như một người công giáo, rồi cúp điện thoại, không hàng.

Cuộc chiến tàn khốc, đến nổi ông Picasso có vẽ bức tranh mang tên cái làng Guernica, bị dội bom, nay trưng bày tại bảo tàng viện ở Madrid. Mình đang gom các hình ảnh Mậu thân để hôm nào buồn đời mình vẽ theo ý của Guernica.

Ông này vợ chết nên tối ăn vớ vẫn. Chiều chiều, ông ta dẫn mình đi bộ trên một con đường nhỏ, mình đếm có 32 cái bar, cứ đi độ 5 thước là hai bên đường có quán rượu. Cứ vào chỗ nào ông ta quen, kêu một ly bia nhỏ rồi trên quầy có mấy món Tapas. Mình có kể vụ tapas này rồi. Thấy món gì lạ thì ăn thử. Lúc đi về, cũng ghé vào thêm mấy cái bar bên kia đường. Về tới nhà mình say nên đi ngủ. Ở với ông ta 2 ngày, chả vẽ véo gì cả vì không có gì hấp dẫn lại uống bia nên cáo từ.

Hôm sau, mình quá giang xe, ra quốc lộ đứng, bổng nhiên có một chiếc xe lạn tới tính hút mình, may nhảy tránh được. Nghe tên lái xe chửi thề gì đó không rõ. Vừa kịp hoàn hồn lại thì thấy chiếc xe Renault màu đỏ gụ, chạy đến thì dơ tay vẫy. Xe ngừng, vác ba lô, cầm giá vẽ chạy như điên, sợ chúng bỏ chạy. Leo lên xe thì nghe cô gái ngồi trước nói tiếng tây. Mình xổ lại tiếng Tây khiến hai chị em cô này vui như pháo tết. Lái xe từ miền nam nước pháp, xuống chỉ gặp toàn là Tây Ban Nha, nay gặp mít bán nhà. Hoá ra hai chị em vùng Toulouse đi chơi, xuống thăm tên bạn học người Tây Ban Nha. Thế là họ rủ đi với họ đến Algericas, tương tự mũi Cà Mau của Việt Nam.

Sau bao nhiêu ngày xổ tiếng Tây Ban Nha và tiếng anh mệt quá. Nay bổng nhiên được xổ tiếng tây lại, sướng quá. Mình theo họ đến mũi cà mau của Tây Ban Nha. Xe đến nơi đâu 12 giờ khuya, đi vòng vòng kiếm nhà tên bạn. Hoá ra hắn đang ở vũ trường, bò lại vũ trường gặp. Mệt nhưng nghe tiếng nhạc lạ lạ nên nhảy vào nhảy bú xua la mua. 2, 3 giờ sáng mới bò về nhà. Tên bạn Tây Ban Nha, chỉ cho cái phòng để hai chị em và mình bò vào ngủ dưới đất.

Sáng hôm sau, mình rón rén, ra chào tên chủ nhà để ra đi. Tên này bảo đi đâu, thì tiếp tục đi. Hắn kêu không đi đâu hết ở lại thêm ít ngày. Cuối cùng mình ở đến 1 tuần lễ. Ban ngày, thật ra đến trưa mới ngủ dậy, hắn mới dẫn đi chơi, thăm viếng xung quanh , chả có gì ngoài bến tàu đi qua Phi Châu, chỉ mất độ 2 tiếng đồng hồ là qua hải cảng Tangier của Ma-Rốc. Sau khi ra trường thì mình có qua xứ này. Có kể rồi.

Ăn trưa xong thì ngủ vì xứ này phải ngủ trưa vì nóng kinh hoàng, khó làm việc mà họ gọi là “la Siesta” đến chiều tối mới dậy đi chơi, ăn uống rồi nhảy đầm tới sáng. Có hôm hắn dẫn vô chỗ nào có nhạc Flamenco. Cả đám ngồi nghe. Bàn bên cạnh thấy mấy cô gái, nhìn mình hoài nên bắt chuyện. Ngồi nói chuyện đến khi mấy cô kiếu từ thì mình quỳ xuống hát một bài sevillana: “ Algo se muere en el alma”. Nói về sự ra đi của một người bạn hay tình nhân chi đó, khiến tâm hồn rơi lệ, ngay cả cây đàn guitar cũng khóc khi nói lời từ biệt. Nếu hiểu tiếng Tây Ban Nha thì rất cảm động.

Y va dejando una huella que no se puede borrar

No te vayas todavía, no te vayas, por favor

No te vayas todavía que hasta la guitarra mía

Llora cuando dice adiós

Un pañuelo de silencio a la hora de partir

Porque hay palabras que hieren y no se deben decir

El barco se hace pequeño cuando se aleja en el mar

Y cuando se va perdiendo que grande es la soledad

Ese vacío que deja el amigo que se va

Es como un pozo sin fondo que no se vuelve a llenar

Cả đám cười quá cỡ vì diễn đạt được thời điểm, hoàn cảnh dù giọng hát của mình chua như dấm thêm giọng mít. Bài hát này mình học từ một cô gái Tây Ban Nha. Mấy cô hẹn lại hôm sau, dẫn mình đi chơi. Hôm sau, gặp lại thì sao thấy cô gái không đẹp như tối hôm qua. Chắc uống bia nhiều. Chán Mớ Đời 

Ở đây một tuần, mới biết đám này thuộc con nhà giàu, có một tên từ Madrid đến với cô bồ và một cô nữa. Họ rủ đến nhà họ ở ngoài biển. Tên bồ sắp đi du học bên mỹ nên anh chị bịn rịn quá đổi. Có một cô Tây Ban Nha hỏi mình muốn tắm chung không. Nhất trí ngay. Chán Mớ Đời 

Sau đó mình đi về thành phố Granada, thuộc vùng Andalusia, xứ đấu bò. Chỗ này còn lại các dinh thự của Ả Rập để lại sau 400 năm chiếm đóng vùng này. Cảnh trí quá đẹp. Dạo ấy mình còn mơ về được Việt Nam, sẽ vẽ một biệt thự tương tự.

Mình mê nhất là Alhambra, mình hầu như đều vẽ hết mấy chỗ này nhưng bán hết cho du khách. Dạo ấy, chưa có điện thoại thông minh như ngày nay nên thiên hạ mua tranh làm kỷ niệm, giúp mình kiếm tiền đi giang hồ.

Mỗi ngày, bò đi vẽ đến chiều, cảnh quang quá đẹp. Mình mê vẽ Alhambra nên không tìm kiếm mấy tên tây đầm ba-lô. Cứ sáng ăn sáng xong, vác đồ vẽ đi vẽ. Trưa nghỉ trưa, ra kiếm chorizo, một loại dồi trường rất cay, mua thêm bánh mì và phô mát ăn rồi vẽ tiếp. Bán sạch bách hết tranh vẽ. Chiều tối thì ghé tiệm ăn uống Garpacho, cho mát người rồi ăn Paella vớ vẩn. Bánh mì của Tây Ban Nha không ngon bằng bánh mình tây.

Mình gặp lại 2 cô bạn Catherine, Marie từ Paris vì có hẹn trước khi rời Paris. Đi chơi với hai cô này, rồi đi quá giang xe lên Sevilla. 3 đứa đứng vẫy tay, không có thằng Tây Ban Nha nào chịu ngừng nên mình nói hai cô ra đứng đường, bận xà lỏng cho vẻ khêu gợi còn mình đi sau. 2 phút sau là có xe ngừng đón hai cô đầm đi, còn mình lủi thủi đứng đợi, đi sau. Ai ngờ gặp một tên bác sĩ về nhà, ở dọc đường, rủ vô nhà nó ở qua đêm , dẫn đi xem các vùng xung quanh với bạn gái của hắn. Thế là mình đi luôn, không gặp lại 2 cô đầm như đã hẹn. Về Paris bị hai cô này dũa. Một cô đã nghe nhức đầu thêm một cô khác nên sợ chạy luôn. Catherine thì năm kia có ghé nhà mình chơi với ông bồ người Bồ Đào Nhà. Lấy chồng Tây sớm nhưng bỏ nhau. Mẹ cô này, sinh tại Việt Nam, ở Nam Định khi bà ngoại làm gíao viên tại đây, còn ông ngoại làm thuế cho tây ở Việt Nam.

Thành phố này không đặc sắc lắm nhưng mới đây mình thấy công viên mới được thiết kế. Nếu đồng chí gái thích thì sẽ dẫn đi lại thành phố này để xem.

Ở đây 3 ngày rồi mình khăn gói lên đường trực chỉ Sevilla. Địa danh nổi tiếng về đấu bò và cô gái Tây Ban Nha Carmen mà ông nhạc sĩ tây làm vỡ Opera nổi tiếng Carmen. Trời nắng nhưng vẫn phải đi vẽ. Tối về thì ghé vào tiệm ăn, rồi đến quán Flamenco xem họ hát và nhảy flamenco.

Ở đây 3 ngày nắng kinh hồn, rồi bò lên Cordoba. Mình thích nhất là thành phố này. Khi xưa, thời người ả rập cai trị ở đây, các tôn giáo được sống chung hoà bình, có cái mosque của đạo hồi giáo được biến cải thành nhà thờ thiên chúa giáo. Các người đạo Do Thái cũng sống chung hoà bình đến khi thiên chúa giáo chiếm lại Tây Ban Nha thì họ bắt phải trở về đạo. Ai không chịu thì bị đuổi ra khỏi Tây Ban Nha. Người do thái chạy về Ma-Rốc hay di cư phía bắc âu châu.

Mấy người theo đạo Hồi Giáo, chạy trốn lên núi, sống lang thang tránh công an của thiên chúa giáo mà sau này người ta gọi là Zitanos. Họ hát những bài hát có âm hưởng hồi giáo mà người ta gọi là Flamenco. Hình như mình có kể vụ này.

Sau đó thì hết ngày giờ nên mình phải đi xe lửa về thủ đô Tây Ban Nha, Madrid. Mình được cô bạn, quen thời đi luân Đôn, mời về nhà ăn cơm. Dẫn đi chơi. Cô nàng kêu thiên hạ làm cái affiche đấu bò, họ in tên đấu bò Nguyễn Hoàng Sơn rồi tặng mình. Sau này mình treo lên tường, cô nào đến nhà, hỏi thì kể khi xưa, sang Tây Ban Nha, nghèo không có tiền, nên đi làm đấu bò matador, khiến mấy cô cảm động, bỏ chạy hết.

Ở Madrid, mình đi viếng viện bảo tàng, vẽ tùm lum. Một hôm, gặp hai cô Tây Ban Nha rất xinh, đứng xem mình vẽ rồi bắt chuyện, rủ đi chơi, họ dẫn đi viếng nhiều chỗ rất lạ mắt mà du khách khó biết ngoài người bản địa. Hai cô dẫn mình đi xem Val Del Dios. Nơi phe thắng cuộc, đã xây đài tưởng niệm của các franquiste đã nằm xuống, còn những kẻ thua cuộc thì không bao giờ được nhắc đến. Nghe nói, ngày nay, người dân Tây Ban Nha muốn phá bỏ khu vực này. Hình ảnh tôn sùng kẻ thắng cuộc, khát máu chi đó tương tự ở Hoa Kỳ, người Mỹ đặt lại vấn đề, quân đội miền Nam, ủng hộ chế độ nô lệ hay Kha Luân Bố.

Về trường, mình có thiết kế một đài kỷ niệm chiến tranh Việt Nam tại mũi Cà Mau, Việt Nam, đoạt giải nhất. Nhờ đồ án này mà mình ra trường sớm hơn 1 năm. Mình có đi xe buýt đến Burgos để viếng thăm, gần Paris. Rất đẹp.

Cô bạn quen ở Luân Đôn, nói có nhớ cô Maria ở Bilbao không rồi gọi điện thoại, cô này rủ qua tỉnh nhà cô ta chơi. Thế là mình vác ba lô đi. 

Trước đó thì ghé Santiago De Compostella, rồi đến Bilbao. Dạo ấy, vùng Basque này có nhóm đòi tự trị nên bỏ bom, đặt chất nổ đủ nơi. Thành phố nằm ngay bãi biển nên khá đẹp. Ở đây, hai ngày rồi mình đi về pháp cho kịp nhập học tháng 9. 3 tháng hè qua nhanh với nhiều kỷ niệm một thời trai trẻ. Nay bị vợ kềm chế. Muốn đi đâu, vợ lắc đầu, kêu đi 3 ngày thôi. Chán Mớ Đời 

Về lại Paris, mình cứ lơ ngơ đến mấy cô gặp tại Tây Ban Nha, cứ viết thư hồi âm, đủ trò nhưng không có dịp gặp lại. Lần sau sẽ kể đi Bồ Đào Nha, bên cạnh Tây Ban Nha, được gọi là bán đảo Iberia.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Are You Sure?

 Hôm nay, mình ra viếng mộ bố mẹ vợ rồi chạy lên Los Angeles vì có hẹn với hai ông linh mục và một anh kiến trúc sư người Việt. Đáng lẻ tuần rồi gặp nhau, vào giờ cuối một ông cha nhắn tin xin hẹn lại tuần sau vì bận đám tang nhiều quá.

Mình đã đến chủng viện này vài lần, được xây cất từ lâu, hình như 1 năm trước khi mình ra đời. Sau này ít  chủng sinh theo học nên họ đóng cửa, chỉ làm thánh lễ và các buổi tỉnh tâm vào cuối tuần. Nói tổng quát, khuôn viên của chủng viện rất đẹp, nằm trên đồi, chỉ có vấn đề là xuống cấp vì không được tu sửa lại từ khi đóng cửa chủng viện.

Mình đến sớm nên có dịp trò chuyện với vị linh mục. Ông cho biết, trước khi Cô Vi thăm viếng thì mỗi tháng chỉ có 2 đám tang. Từ khi covid xẩy ra thì mỗi tháng lên đến 32 đám tang, còn bây giờ thì 60 cái đám tang. Lúc mình đến đã có một cái đám tang đang cử hành, ra về thì thấy 2 cái khác. Nhờ vậy, nhà dòng có chút tiền nên muốn trùng tu lại các cơ sở của chủng viện, hầu để có một trung tâm sinh hoạt cho các cộng đồng xung quanh.

Cấu trúc này được xây dựng tại Sevilla, do một kiến trúc sư người đức thiết kế. Chắc phải dẫn đồng chí gái đi viếng vùng này, mà khi xưa mình đã đi qua. Đang viết về chuyến đi này. Tuần tới sẽ tải lên.

Các buổi hội thảo tỉnh tâm, thiền quán, thanh niên họp mặt, trung tâm cho người lớn tuổi, đến sinh hoạt hằng ngày. Thế hệ Babyboomers về hưu rất nhiều và sống dai nhờ khoa học. Cali thì ít đất đông dân, do đó các trung tâm này cần thiết để giúp người Mỹ họp mặt thay vì xem truyền hình hay lướt mạng.

Ông cha cho biết là tang quyến phải đóng từ $8,000 - $15,000 cho “nhà quàn” mà không thấy mặt mũi người quá cố, nhiều nơi phải đóng $20,000. Kinh. May quá! Mình để trong di chúc là tặng cơ thể mình cho khoa học. Nếu họ không thèm thì cho vào đại học y khoa để sinh viên học mổ xẻ. Khỏi tốn tiền nhà quàn, đám ma đám quỷ, giúp vợ con khỏi tốn tiền làm đám tang, khóc lóc mỏi mồm.

Khi covid xẩy các con chiên qua đời thì không có nhà thờ nào nhận làm đám tang, chỉ có nhà thờ này, vẫn giữ vững niềm tin ở Thiên Chúa nên không sợ. Ai kêu đi làm lễ “xức dầu” trong nhà thương là bận đồ bảo hộ của BNLV may, bảo trợ cho chương trình Masks Save Lives. Họ muốn làm đám tang thì làm trong khuôn viên, ngoài trời, chỉ có nhà quàn và cái hòm, tang quyến thì nhìn qua zoom. Mình có anh bạn, có ông bố qua đời trong viện dưỡng lão, đến ngày làm đám tang thì không thấy mặt bố, vì nắp hòm đã đóng. Khóc như mưa bấc.

Sau cởi mở hơn thì cách giãn xã hội, 6 bộ nên có thể làm lễ trên sân cỏ, trước máng cỏ Thiên Chúa. Ở vị linh mục kể, có người tới hỏi cần mượn chỗ để đón tiếp 100 thân nhân đến dự. Ông ta hỏi: “are you sure?”. Lưỡng lự, rồi trả lời 150 người. Người khác đến hỏi, kêu 150 người, ông ta hỏi: “are you sure ?” Lại lòi ra 200 mạng. Cứ vòng vòng lên đến 350 người.

Một hôm, có người gọi, tự xưng là cảnh sát của Los Angeles, nghe nói nhà thờ nhận làm lễ đám tang lên đến 200 người. Ông ta hoảng quá, kêu cảnh sát hỏi thì tao phải trả lời “yes”. Ông cảnh sát xin hẹn đến gặp. Có đến 6 ông cảnh sát bò lại khiến ông cha hoảng loạn, lại thêm 2 đại diện nhà quàn. Hoá ra, họ tìm chỗ để làm đám tang cho cảnh sát viên, và con trai của vị cảnh sát trưởng tử nạn xe cộ. Hú vía! Được bề trên hổ trợ.

Ông cảnh sát nói độ 150 người nhưng hai ông đại diện nhà quàn kêu không đủ, phải 200 người. Ông cha lại hỏi: “are you sure?” Họ nói 250 người. Có một cảnh sát viên khác hỏi ông bố sắp chết, có thể mượn chỗ làm đám tang được không. Hỏi bao nhiêu? Ông ta kêu bố tôi chưa về đất Chúa nên chưa biết ngày giờ và số người. Cuối cùng thì ông bố cũng được Chúa gọi về, lên đến 300 ngươi.

Lên tới đất Chúa thì được tin hồ sơ mượn tiền để mua 6 căn hộ đã được duyệt, sẽ đưa cho mình ký ngày mai. Aleluiah! Bề trên hổ trợ.

Sau đó, vị linh mục bề trên và anh kiến trúc sư kia đến. Sau màn giới thiệu, họ dẫn mình đi vòng vòng khuôn viên của nhà dòng. Mình được giải thích là từ khi ngưng chủng viện thì trong nhà dòng, không ai tìm cách, khai thác nhà dòng để tạo nên một nơi sinh hoạt cho cộng đồng, người dân địa phương. Tự cô lập trong giáo xứ, thay vì mở cửa cho các cộng đồng khác trong khu vực sử dụng. Nay thấy các sư mượn chỗ nhà thờ để làm lễ đám tang,…

Họ muốn mình và anh kiến trúc sư kia, hợp tác để thiết kế một dự án phải triển tu viện. Sau đó sẽ thuyết phục giáo dân giúp để xây dựng một cơ sở để giúp giáo dân học tập lời dạy của Chúa.

Mình bỏ nghề kiến trúc sư đã trên 10 năm, mua cái vườn để học nghề làm nông dân, trở về với thiên nhiên. Nay bổng nhiên có hai người muốn mua cái vườn của mình để xây nhà. Chắc bề trên muốn mình bỏ nghề nông dân, trở lại thiết kế cơ sở hoạt động tinh thần ở vùng Los Angeles này.

Mình thích thiết kế mấy đồ án này thay vì mấy cái nhà xây cho rẻ để bán. Nếu Thiên Chúa muốn thì mình chìu theo. Nhưng cũng phải tìm cách giải thích cho các linh mục trên cao của giáo phận vì đa số là có tuổi nên viễn kiến của họ khá cổ lổ sỉ. (Còn tiếp)

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Tết Cọp Nước 2022

 Hôm trước, có người gửi mình bài thơ mang tên “Lời trước nghĩa trang”, thấy buồn buồn, cảm động, mình tải lên mạng. Có người hỏi tác giả là ai khiến mình ngọng. Người gửi nhắn tin cho biết tác giả là Trạch Gầm. Mình đoán tác giả là một người lính của đại đội trinh sát 302 xưa ở Đà Lạt. Kèm theo có tấm ảnh của hai người đang đứng khấn trước mộ một người bạn đồng ngủ mà một anh cựu học sinh Adran đã nhận ra tên hai người này. Mình đoán anh ta có người thân từng đi trận với đại đội trinh sát 302 khi xưa vì rất rành về chiến sự khi xưa tại Đà Lạt. Rất cảm động! Cuộc chiến đã ngưng từ 1975 nhưng tình đồng đội bất diệt.

3 năm nữa, sẽ đánh dấu nữa thế kỷ, sau ngày chấm dứt chiến tranh. Có vạn người vui và triệu người buồn, vẫn lai lán đến ngày nay. Có lẻ sẽ được quên lãng khi thế hệ tham gia hay chứng nhân chiến tranh, đều nằm xuống. Lịch sử sẽ sang trang như trước đây qua các triều đại trong lịch sử Việt Nam. Con cháu sau này sẽ được giảng dậy những gì kẻ thắng cuộc viết về cuộc chiến.

 Trạch Gầm https://tuongtri.com/2014/06/23/nguoi-linh-lam-tho-mang-but-hieu-trach-gam/

https://youtu.be/A6-fhYGOTGU

Theo bải viết thì Trạch Gầm là một đại uý của quân đội Việt Nam Cộng Hoà. Con trai của bà Tùng Long.

Hôm qua, 30 Tết, mình hái chút ít trái cây ở vườn, đồng chí gái dặn đem mấy đòn bánh tét, đi thăm ông cậu, em út của mẹ mình, luôn tiện cúng ôn mệ ngoại. Quýt năm nay, nhờ hệ thống tưới mới, nước nhiều nên trái ra to như quả cam. Ông anh cột chèo mình từ Boston sang ăn Tết. Ăn thấy ngon, lấy máy ép trái cây ra uống. Cực đỉnh. Mỗi ngày ông làm độ 3 ly cối nguyên chất.

Ông anh cột chèo lên vườn với mấy người em họ, hái lộc đầu năm về. Thấy họ vui thích đi hái quýt, hái bơ như đám trẻ trâu, thấy vui vui lây. Mình thích nhất là khi thấy ai đem con họ lên vườn, con nít được ra thiên nhiên, cây cối, đi bộ, hái trái rất vui. Đài Little Sàigòn nói mình cho thiên hạ vô vườn, hái quả, lấy tiền. Họ sẽ quảng cáo miến phí nhưng thấy mệt quá.

Chở chị vợ ra thăm vợ chồng ông anh đầu của vợ, trong khi đó mình đi thăm ông cậu. Khi về đón bà chị. Ngạc nhiên là anh em lâu ngày gặp nhau mà ai nấy đều đeo khẩu trang. Chuyện thời covid. Hình ảnh khá lạ bên đời.

Ngồi nói chuyện với ông cậu mới thấm bài thơ của Trạch Gầm trên. Ông cậu kể về cuộc đời. Cậu kể ôn ngoại khi xưa, làm cai tù ở nhà lao Huế, bị mấy ông tù chính trị rủ tham gia Việt Minh. Bỏ nhà cửa, vợ con đi chiến khu, theo kháng chiến, để lại vợ và 7 người con. Sau này, mệ ngoại dẫn 5 người con đi tìm chồng ở chiến khu. Thảo nào, mệ ngoại mình khi xưa, hay kêu mình đọc truyện Phạm Công Cúc Hoa. Mẹ vợ mình cũng có đem con đi thăm bố vợ đi kháng chiến khi xưa, sinh ông anh vợ tại một căn chòi nào đó bên đường.

Ra ngoài chiến khu ở Vinh, khổ quá, có 3 người con chết trên đường tìm Phạm Công. Mẹ mình dạo ấy đã vào Đà Lạt. May sao, ôn ngoại 52 tuổi, có đàn con bị việt mình chê, kêu già, và tốn gạo của cách mạng vì phải nuôi mấy người con nhỏ nên họ cho hồi cư năm 1952. Nếu không thì chắc sau này đi bộ đội vào nam.

Về Huế, 12 tuổi mới được đi học. Ở với cách mạng thì đi chăn bò. Mẹ mình gửi tiền nuôi cậu ăn học thay vì đi học nghề thợ may như mệ ngoại muốn. Rớt tú tài đôi, đi Thủ Đức. Ra trường, có đi đánh trận vài lần nhưng nhẹ. Sau gặp ông đại uý người Huế nào thương, kêu về phòng 3. Sau đó được đi học quan sát viên máy bay bà già, để chấm tọa độ, kêu máy bay bỏ bom. Sau này, đi tù, quản giáo quy vào thành phần ác ôn.

Cậu kêu mấy thằng Mỹ bay gan dạ quá. Bay sát ngọn cây tre. Có lần bị Việt Cộng bắn, tên phi công bị thương, lọi giò, cậu phải giữ tay lái để phi công đáp xuống bờ sông Trà Khúc. Lý do là phi trường có nhiều máy bay, sợ gây lộn xộn. Sau được vào Nha Trang học bay rồi cậu bị bắn hư mất một con mắt nên không được đi bay mà ở lại đơn vị. Nếu không thì có lẻ chết lâu rồi.

Cậu kể năm 1972, phe mình bị rơi máy bay rất nhiều. Việt Cộng được trang bị loại SA-7, loại súng phòng không cá nhân. Cậu kêu bọn mỹ biết mà không nói gì cả. Họ chuyển giao máy bay cho quân đội Việt Nam Cộng Hoà. Có lẻ vì vậy mà Việt Nam Cộng Hoà thua nặng ở Hạ Lào. Không quân mỹ không yểm trợ nhiều.

Cậu kêu có lần đi quan sát ở Quảng Tín, thấy đồi, toàn xác Việt Cộng nằm đầy đồi. Mình thua vì hết đạn còn Việt Cộng thì cứ dùng biển người. Chết như rạ. Có một ông lính, bắn đại liên M-60, bắn chết nhiều Việt Cộng quá. Hết đợt này, đến đợt khác. Càng bắn càng giết người. Sau này bị ám ảnh nên điên luôn. Có lần bay trên cao, thấy phía dưới tưởng cây, bay thấp xuống thì hoá ra xác Việt Cộng.

Loại súng phòng không cá nhân SA-7 được Việt Cộng sử dụng năm 1972, bắn hạ phi cơ của không lực Việt Nam Cộng Hoà rất nhiều. Ông cậu kể là khi xưa, bay 1,000 bộ trên không không sợ, sau này phải bay 3,000  bộ thì đâu thấy gì.

Hai cậu cháu nói chuyện bên cạnh có mợ mình ngồi nhưng nay đã trả nhớ về không. Mợ hơn mình đâu 10 tuổi mà đã lẫn từ mấy năm nay. Khi xưa, mợ rất thương đồng chí gái. Lâu lâu mình ghé lại thăm cậu mợ, thấy mợ nấu cá, thịt kho, kêu đem về cho vợ mi ăn. Mợ gốc Quảng Ngãi. Nay nhìn mợ ngồi yên, không hay biết chi cả khiến buồn cho kiếp người. Lấy vợ mới biết đồng chí gái rất được người ta thương mến. Ra đường ai cũng mến vợ mình, ngược lại ai cũng chửi mình. Chán Mớ Đời 

Cậu nhìn mợ, kêu may đã lấy được mợ. Một mình tay mợ quán xuyến mọi đằng cho gia đình nhất là sau 75, cậu đi tù mấy năm. Ra trại, phải gặp công an khu vực hoài, chả làm ăn được gì cả. May được đi diện H.O., giúp mấy người em cô cậu của mình có một tương lai khá hơn tại Việt Nam.

Bà chị dâu, đến cúng giao thừa, ăn quýt, kêu sao không nói trước để kêu ông thần nào ở Phước Lộc Thọ bán dùm. Dạo này đang lo mấy vụ mua nhà bán nhà nên quên khuấy vụ này. Đến 30 Tết mới nhớ. Quýt vườn là quýt đường nên bạn bè ai cũng thích cả. Mỗi năm họ lên vườn hái đem về cúng tổ tiên. Nay bị covid nên thiên hạ bỏ trốn hết. Có lẻ năm sau mình sẽ chuẩn bị bán cho Tết. Mình có thể hái cả lá cho họ mua về cúng. Năm sau, mình sẽ xem Tết ngày nào rồi liên lạc với ông bán trái cây Phước Lộc Thọ để bán thay vì để bạn bè hái Lộc. Dạo mới mua cái vườn, mình có đâu 50 cây quýt nhưng tìm không ra người mua, lại tốn nước nên mình chặt 40 cây, để dành 10 cây ăn. Nay có mấy cây bị chặt nhưng vẫn ngoan cố như Việt Cộng nằm vùng sau chiến dịch Phượng Hoàng, sống lại. Nên mình tưới nước lại, lại ra trái.

Năm nay, có vợ chồng chị vợ từ Boston qua ăn Tết. Chị vợ lo phần nấu xôi chè, trái cây, lo việc cúng ông bà. Mình khỏi làm như mọi năm. Vui là trên bàn thờ ông bà, vừa có bên vợ, vừa bên chồng chung trên bàn thờ thấy vui vui. Mình phải thắp nhang, vái thổ thần đất đai, xin giấy phép tạm trú cho ông bà trong ba ngày Tết. Thổ thần chắc người gốc Mễ nên phải xin bằng tiếng Mễ, cúng Tequila và Taco. Hôm nào buồn đời mình sẽ kể bài văn tế bằng tiếng Mễ, xin giấy phép tạm trú.

Tối lại cúng rước ông bà thì có vợ chồng ông anh vợ khác ghé lại rồi ăn cơm. Thấy vui vẻ, không ồn ào như xưa. Cuối tuần mới tổ chức Tết lì xì với con cháu. Khác với mọi năm, thay vì tổ chức ở nhà mình, năm nay, cả gia đình sẽ họp mặt tại nhà thằng cháu, mới tậu được căn nhà, lãnh cái nợ cho 30 năm cuộc đời trai trẻ.

Hôm trước, ra ngân hàng, gặp cô nhân viên ngân hàng gốc Việt, hỏi chú có muốn phong bì lì xì. Cô này mến mình lắm, lấy ông chồng cảnh sát, nhờ mình giải thích nên không bán căn hộ khi mua căn nhà. Nay cô ta có nhà mới và căn hộ cho thuê. Giá nhà lên như điên. Hoá ra ngân hàng họ in sẵn. Mình lấy một hộp về, thêm đổi tiền mới để lì xì. Đưa cho mụ vợ. Mấy tuần sau, mụ đi chợ, lại mua thêm phong bì. Mình hỏi tại sao mua, khi đã đưa rồi, nhất mấy phong bì mấy năm trước còn cả đống. Mụ la mình, hỏi đưa khi mô. Mình hơi lo, dám một ngày nào buồn buồn mụ vợ trả nhớ về không sớm. Chán Mớ Đời 

Đang cúng ông bà thì bà cụ gọi từ Việt Nam, chúc Tết. Mình có lì xì bà cụ nên chắc vui. Bà cụ kể mấy chục năm nay, không vào vườn cũ của gia đình mình. Hôm nay, cô em út chở bà cụ vào xem. Toàn là biệt thự. Đúng là cái số, khi xưa, vườn có mấy mẫu tây, làm vườn được vài năm thì ngưng vì không mướn được người làm vườn. Sau Mậu Thân, thanh niên đều đi quân dịch hết. Thêm làm vườn thì lỗ vì ông cụ đánh bài, nên cứ lấy tiền mua phân bón, trả nợ nên bà cụ dẹp khiến cuộc đời nông dân mình được giải phóng đến 8 năm về trước. Gốc nông dân lại trở về nông dân. Chí Phèo hoàn Chí Phèo. Chán Mớ Đời 

Sau này, ông cụ đi tù về, đem bán vườn để trả nợ đời. Khi mình về Đà Lạt, thấy nhà có mua một cái vườn khác ở đèo Prenn, mình kêu không nên bán. Dạo ấy, mình đang thiết kế một dự án trong hồ Dankia cho một tập đoàn đầu tư Tân Gia Ba. Ai ngờ ở nhà, ông bà cụ cãi nhau chi đó đem bán luôn. Nói chung là cái số của ông bà cụ không giàu. Bà cụ lo làm ăn thì ông cụ đánh bài mắc nợ. Đến năm 75 thì mất hết khi di tản. May chỉ còn cái nhà, xây trước 75 để ở. Ông cụ đi tù 15 năm, con cái không được đi học.

Ra tù, phải trình diện công an khu vực hoài nên mua mảnh đất ở đèo Prenn, làm rẫy để khỏi bị công an làm khó dễ. Ông cụ đi làm vườn, chạy xe xuống vườn Prenn. Buồn buồn ông cụ kêu cả nhà bắt ông cụ lao động vinh quang. Thế là cãi nhau rồi bán.

Mình rao bán hai lần miếng đất 5 mẫu. Có người mua rồi thụt ra thụt vô. Chắc trời không muốn mình bán. Lạ lắm, có nhiều nhà mình rao bán thì không được, cứ lộn xộn nên giữ cho thuê đến giờ. Nay cái vườn thì có người từ Việt Nam được người quen giới thiệu, muốn mua. Một tên địa ốc khác cũng gọi lại kêu có người muốn offer, mình bảo họ cứ gửi sang. Chắc tuần sau sẽ nhận được. Có thể là cái điềm vì khi không có người gọi mình nói muốn bán 11 acres vườn bơ. Bán cái này mua cái kia.

Họ đang cho người định giá thị trường. Mình thì không muốn bán, tính xây một cái thiền viện, cho bà con đến trả tiền cuối tuần để Chánh niệm trong Làng Bơ. Bên tây có Làng Mai, mình cũng nên thành lập một Làng Bơ, giúp thiên hạ tu tập. Hôm qua, có tên mỹ kêu có người muốn mua cái vườn. Để xem, số mình còn làm nông dân đến khi nào.

Hôm trước ra đài truyền hình Sàigòn, thấy ông chủ cho xem phim họ quay Tết ở Bolsa. Họ mượn cái nhà của ông bà bác sĩ nổi tiếng làm từ thiện tại Việt Nam để quay. Ông bà này, mua 2 căn nhà cổ ở Việt Nam, mang sang đây, xây lại sau vườn của họ. Mình thấy nếu mà mua căn nhà như vậy tại Việt Nam, rồi đem sang bỏ vào vườn bơ của mình chắc sẽ đẹp. Giúp người Việt năm châu đến thăm viếng, gia tài quá khứ của người Việt tại hải ngoại. Để xem, trời có cho. Nếu người ta mua, được giá thì mình bán rồi dùng tiền đó, mua mấy căn hộ, giúp từ thiện. Mụ vợ sắp về hưu, nên cần có cái gì để mụ làm nếu không đời mình sẽ te tua.

Nay phải lên thành phố lại. Hôm qua, mình có hẹn để xin giấy phép mua phân bón. Đến nơi, đợi cả tiếng xong thì chúng kêu người mình hẹn bị covid. Nay phải bò lại. Không có giấy phép không mua phân bón cho cây được.

Sáng này, có người đến thị thực chữ ký mình, ký giấy nợ mua 6 căn hộ. Sau đó, đến nhà thằng cháu mới tậu căn nhà, sửa chửa lại rất đẹp. Bà chị vợ kêu bận đồ vét, mụ vợ thì kêu bận áo dài. Đành nghe hai mụ luôn. Chụp hình xong cả đám đâu trên 60 mạng. Mụ vợ cứ đi theo hỏi vợ anh đẹp không mình nói đẹp. Mụ lại chửi kêu sao anh không cười khi chụp hình, mặt như hải quan phi trường Tân Sơn Nhất. Chán Mớ Đời 

Mấy đứa cháu vợ xúm lại hỏi mình về mua nhà nên giải thích cho chúng. Thấy trẻ ngày nay tính chuyện đầu tư trong khi mình khi xưa, bằng tuổi chúng chả nghĩ gì cả đến khi lấy vợ, được đồng chí gái giúp giác ngộ cách mạng. No Money no Honey.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Vỏ quýt dầy có móng tay nhọn

 Dạo mới mua vườn, thấy có 50 cây quýt mà chả có thằng Tây nào mua cả, lại tốn nước nên mình chặt bớt để dành 10 cây để ăn và làm phấn hoa cho mấy cây bơ vì chúng ra hoa cùng thời với bơ. Được cái là quýt đường nên ăn cực ngon. Mình thường kêu bạn bè đến hái cho mấy ngày Tết hay đem lên chùa cho thầy để đại chúng lấy lộc đầu năm. Năm nay, lo mua bán mấy căn hộ nên quên khuấy mất.

Hôm 30, mình hái một ít đem cúng ông bà và đem đến ông cậu để cúng ôn mệ ngoại. Đầu năm, bà chị dâu buôn bán ở Phước Lộc Thọ ghé nhà ăn cơm, kêu quýt ngon, để tao ra hỏi tên bán quýt ở Phước Lộc Thọ, xem nó có muốn lấy để bán cho thiên hạ hay không. Thấy thiên hạ mua như điên để đem về cúng ba ngày Tết. Chị lấy một ít để chào hàng.

Quýt vườn mình, phải hái bằng kéo để có cành và tránh bị lột phần đầu của quýt và để lâu một tí. Cúng thì đẹp mắt.

Chiều hôm sau, chị đem về mấy trái quýt mà ông thần nào bán ngoài Phước Lộc Thọ khiến mình thất kinh. Chị dâu kêu ông thần này bán loại này. Hoá ra quýt ông ta bán rất to, chắc đem từ Trung Cộng sang vì loại quýt này như loại quýt tại Việt Nam. To thật nhưng đã được ngâm thuốc bảo quản để cho da bóng và để lâu.

Quýt của ông thần bán ngoài Bolsa, cực to. Nhìn kỹ sẽ thấy rất bóng vì được ngâm thuốc , đầu và đít quả quýt hơi màu xanh. Con người chỉ thích cái vẻ bề ngoài nhưng không biết bề tỏng sẽ giết mình. Chán Mớ Đời 

Lột ra ăn không được, hơi đắng đắng vì đã lâu ngày. Chán Mớ Đời 

Lý do mình biết vì có đi xem nhà máy của công ty mua bơ của vườn mình và được họ giải thích. Khi họ chở bơ của vườn mình mới hái trong ngày. Việc đầu tiên là họ cho vào phòng lạnh để làm mát quả bơ trước. Hôm sau mới cho ngâm và chất làm bóng da và chất bảo quản. Do đó làn da lúc nào cũng bóng cả. Mình có thể quyết đoán là tất cả trái cây bán ngoài chợ đều được đi qua giai đoạn này cả.

Điển hình là công ty Chipotle, chuyên bán bơ cho thực khách, không có chỗ chứa bơ chưa chín. Do đó họ chỉ nhận 24 tiếng trước khi sử dụng. Công ty mua bơ của mình, cho dú chín đủ vừa 24 tiếng đồng để sử dụng, rồi chở giao cho Chipotle.

Sau đó họ cho lên máy để thanh lọc các loại bơ to, bơ nhỏ, bơ hư vào các thùng. Họ sẽ đem chất vào phòng lạnh. Trước khi đem giao cho khách hàng thì họ mới đưa chất khí đá giúp bơ chín. Hôm sau đem giao cho khách hàng.

Mua cái vườn, mình thì i tờ về nghề nông nên phải ghi tên đại học nông nghiệp để học tại chức. Ngày đầu tiên, ông thầy cầm quả táo, hỏi cả lớp: quả táo này được hái cách đây bao lâu. Sinh viên trả lời hôm qua, 1 tuần, 3 ngày….. ông thầy cho biết là 9 tháng 18 ngày khiến cả lớp như bò đội nón.

Ông thầy mới giải thích là trái cây hái xong là phải ăn liền trong tuần vì bị oxy hoá sẽ hư ngay. Trái cây có fructose (đường) nên sẽ lên men khi rời cành. Do đó, bưởi Việt Nam hái xong phải để cả tháng mới ngọt được. Hoa quả bán ngoài chợ, đều được tẩm chất bảo quản và chất sáp giúp cho vỏ tươi như phụ nữ đánh môi son, phấn,… để che dấu sự tàn phá của thời gian. Chán Mớ Đời 

Bơ mà họ hái ở vườn mình thì được bán sang Nhật Bản và các quốc gia khác. Còn bơ bán ngoài chợ được mua từ Mễ Tây Cơ, Peru,… “RẺ”. Các nước như Nhật Bản, rất thích trái cây của Cali nhất là bơ nên mua rất đắt. Họ mua, đóng thùng xong là chở lên máy bay để đưa qua Nhật Bản, bán trong tuần ngay. Còn bơ của Mễ đem sang là để cả mấy tháng, chở bằng xe tải qua biên giới.

Bơ của vườn mình ăn được sau khi hái 7 ngày. Ăn cực đỉnh. Quýt thì ăn liền. Ông anh cột chèo sang ăn tết với gia đình mình, ngày nào cũng lấy quýt, ép uống 100%. Ghiền luôn. Chúng ta nên ăn trái cây mùa nào thì ăn trái mùa nấy. Trái cây trái mùa ở ngoài chợ, đã được bảo quản từ mấy tháng trước. Họ đâu có thể tràn ngập trái cây trong mùa cả thị trường, sẽ làm giảm giá. Chỉ cất trong phòng lạnh rồi bán theo nhu cầu của thị trường.

Từ ngày mình mua cái vườn thì thâm nhập vào tiến trình trồng cây quả thì thất kinh, phải cẩn thận ăn uống. Chán Mớ Đời 

Năm mới chúc anh chị cùng thân quyến mọi sự như ý và được nhiều sức khoẻ để đọc bờ-lốc Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen.

Nguyễn Hoàng Sơn 

Những ngày tháng tại Ý Đại Lợi

 Hôm nay, đến phiên mình làm diễn giả tại hội Toastmasters. Mình chọn đề tài: “du lịch tại Ý Đại Lợi”, nói về những kỷ niệm khó quên khi còn sinh sống tại Ý Đại Lợi. Mỗi lần họp thì có hai diễn giả, hôm nay mình được bầu diễn giả hay nhất, hơn cả tên mỹ nên kể lại đây. Thật ra không phải lần đầu mình được bầu là diễn giả số 1. Lần đầu thì năm kia chi đó.

Mình kể khi đi hè bên Anh quốc, có làm quen được một số sinh viên người Ý Đại Lợi và Tây Ban Nha. Có lần một cô người ý mời mình sang ăn giáng sinh ở nhà cô ta. Rất vui! Gần về mình hỏi anh bồ của cô nàng là có quen ai làm kiến trúc sư, để mình hỏi chuyện, học hỏi thêm về kiến trúc tại Ý Đại Lợi. Anh ta giới thiệu một người chị bà con ở thành phố Torino. Trên đường về Paris, mình ghé lại thành phố này mấy tiếng đồng hồ, gặp cô chị, kiến trúc sư. 

Mình dự tính làm luận án ra trường về Ý Đại Lợi nên tính sang đây kiếm việc làm trong một công ty kiến trúc, luôn tiện tìm đề tài cho luận án. Cô nàng giới thiệu một bà giáo sư của đại học bách khoa Torino và ông chồng nhận mình làm việc. Thế là mình ở lại Ý Đại Lợi, trong cư xá sinh viên. Căn phòng to hơn căn phòng oshin tại Paris, lại có nhà tắm ấm át. Ăn cơm tại ký túc xá trưa và chiều, còn sáng thì ra quán, mua cái pizza. Trưa đi làm ra, về ký túc xá, ăn cơm rồi lên lầu ngủ, sau đó đi làm lại.

Ở cư xá mình quen rất nhiều sinh viên Ý Đại Lợi và một anh chàng gốc Palestine. Nói chuyện với họ mới biết thêm về văn hoá từng vùng của Ý Đại Lợi. Mỗi vùng nói mỗi phương ngữ. Không biết bây giờ giới trẻ ngày nay còn nói được thổ ngữ của họ hay không. Chiều chiều chúng rủ đá banh hay xem đá banh ở phòng khách. Mỗi lần xem đá banh đội ý đá là mình ủng hộ đội bạn khiến chúng điên lên khi đội Ý Đại Lợi thua.

Liên hiệp âu châu dùng anh ngữ nên giới trẻ ngày nay học và nói anh ngữ, học các lớp giảng dạy bằng ngữ cho sinh viên các nước hội viên.

Cuối tuần mình hay vác giá vẽ đi viếng thành phố hay ngoại ô, để vẽ. Dạo ấy mình không thích chụp ảnh. Chỉ vẽ, lúc nào cũng có cuốn sổ để vẽ, ngồi đâu thì vẽ đó. Nghĩ lại sao dạo ấy mình điên vì vẽ véo, thay vì ngắm đầm. Chán Mớ Đời 

Có lần mình đi viếng Thung Lũng Aosta, gần biên giới Pháp chỗ Courmayeur, nổi tiếng trượt tuyết. Chiều về, mình bị trễ chuyến xe buýt trở lại Torino. Buồn đời vì phải đợi 2 tiếng nữa mới có chuyến khác nên mình ngồi cạnh trạm xe buýt, vẽ cảnh thành phố nhỏ này.

Bổng nhiên có một ông Ý bò lại hỏi có bán tranh này không. Mình hỏi muốn mua bao nhiêu. Nói qua nói lại thì ông ta đề nghị $50 và bữa cơm tối. Ông ta kêu tối này mày phải ăn thì ăn đây rồi về. Mình như thằng Bờm, nghe tên ý cho ăn spaghetti mình cười. Thương lượng với người ý là tiền với thức ăn.

Ở tây thì mình có bán được tranh vẽ, không ngờ ở Ý Đại Lợi cũng bán được nên từ dạo ấy, mình làm một cái mộc khắc tên của mình bằng chữ Hán rồi in mực đỏ khi bán cho thiên hạ nên họ khoái lắm. Họ mua vì cái ấn đỏ chói như mặt trời cách mạng chớ không phải vì tranh mình đẹp.

Hè năm đó, mình từ giả Torino, lên xe lửa xuôi nam. Cách đó độ 2 ngày thì có vụ đặt chất nổ tại một ga xe lửa nên mình bỏ ý định đi xe lửa, lấy xe buýt hay quá giang xe thiên hạ để giang hồ.

Mình ghé lại thăm mấy tên bạn quen ở ký túc xá. Rất vui. Đa số là ở trong những thành phố nhỏ hay các làng. Ban ngày mình đi viếng làng, ngồi vẽ hay nghiên cứu kiến trúc địa phương. Không thấy thiên hạ nhiều. Ngược lại khoảng 5-6 giờ trở đi. Dân trong làng nhất là giới trẻ bò ra đường như kiến. Dân ý có điểm hay là ra đường, họ ăn bận rất cực đỉnh, thời trang đủ mùa. Mấy tên bạn mình nghèo nhưng có nhiều đôi giầy, áo quần.

Trong làng chỉ có một con lộ chính nên đi lên đi lại là hết mấy tiếng đồng hồ. Lý do là cứ đi năm bước là gặp bạn của mấy tên bạn. Họ ngưng lại nói chuyện, rồi mấy tên bạn hãnh diện có bạn là người á châu đầu tiên đổ bộ vào làng này. Thiên hạ hỏi tên, rồi từ đâu đến, rồi lại khen mình biết nói tiếng Ý Đại Lợi. Có lần gặp một bà người ý, khi đang ngồi vẽ. Bà ta hỏi chuyện thì mình trả lời, nói chuyện một lúc thì bà ta quay qua bà bạn mới bò đến. Kêu “Ho capito cinese” (tôi hiểu tiếng tàu). Chán Mớ Đời 

Đến những thành phố không có quen ai thì mình đi viếng viện bảo tàng, vẽ tranh bán cho du khách hay dân địa phương. Mình ngủ tại các lữ quán thanh niên (Youth hostel) nên gặp nhiều giới trẻ đi du lịch ba-lô như mình. Hợp với đứa nào thì đi chơi ít ngày với chúng, viếng thăm thành phố, tối về thì ăn tại lữ quán thanh niên. Sáng thì lữ quán cho ăn sáng, trưa thì mình kiếm cái chợ nào, ghé lại mua ổ bánh mì, prosciutto và phô-mát, làm sandwiches ăn.

Dạo ấy, trước khi đi du lịch ba-lô, mình phải làm một thẻ sinh viên quốc tế và thẻ lữ quán thanh niên quốc tế. Phải có thẻ hội viên thì chúng mới cho ở qua đêm. Có chỗ bắt phải quét nhà, chùi cầu tiêu, nhiều chỗ không. Mình gặp nhiều tên hay ả trên đường giang hồ, sau này vẫn giữ liên lạc. Họ cho con họ đến Cali ở với gia đình vào mùa hè. Ở Thuỵ Điển thì chúng không có phòng tắm nam nữ. Nam nữ bình đẳng. Cứ tắm chung, thấy mấy cô tóc vàng đẹp nức nở đang tắm làm mình chới với.

Có lần mình đi xe buýt ở đảo Sicily vì đường xe lửa chỉ chạy dọc bờ biển còn phía trong, nội địa của hòn đảo thì không có. Mình thấy ông tài xế, mặt mũi khá phê nên vẽ hí hoạ ông ta. Không ngờ tên lơ xe thấy nên xin, mình khỏi phải trả tiền đi xe đò.

Hôm đó, mình ghé lại một thành phố lạ mà “guide des routards” chỉ. Dạo ấy dân tây ba-lô đi du lịch đều mua cuốn hướng dẫn này. Có danh sách các thành phố có lữ quán thanh niên. Có lẻ ngày này thì đông, dạo ấy thì rất ít nhất là các xứ như Ý Đại Lợi, Tây Ban Nha,… đói như mình thì ghé các tỉnh có lữ quán thanh niên. Còn thành phố lớn thì đều có. Nếu không thì kiếm nhà nghỉ rẻ tiền hay kiểu homestay.

Nhiều khi mấy người lái xe, bốc mình trên đường, buồn đời, họ rủ về nhà họ ngủ. Sách hướng dẫn tây ba lô cho biết có hai tiệm ăn. Tiệm rẻ thì mình bò đến thì đóng cửa nên đành bò lại tiệm kia. Mới bò vào cửa thì một tên bồi hỏi là sinh viên. Mình trả lời đúng. Hắn dẫn vào bàn ngồi rồi đưa cho cái thực đơn.

Nhìn thực đơn, mình choáng luôn vì không thấy giá thức ăn. Mình gọi tên bồi lại hỏi sao không có giá cả gì cả. Hắn nói đừng lo. Trường sẽ trả khiến mình như bò đội nón, đoán là hôm nay ngày lễ gì đó, họ cho sinh viên ăn có miễn phí. Mình gọi các món ngon, thèm lâu nay.

Đang ăn chậm chậm để thưởng thức món ăn trong tiệm ăn sang thì mình thấy rất nhiều sinh viên mỹ bò vào tiệm, ngồi mấy bàn bên cạnh. Mình đoán là họ đi du lịch cả xe buýt. Lúc đó mình mới giác ngộ cách mạng là xe buýt chở đám sinh viên mỹ đã đặt cọc tiệm ăn. Mình vừa xong món Gelato thì kêu tên bồi lại, hắn đưa trang giấy để mình ký tên rồi dọt nhanh. Ngay viết lại vẫn thấy tim đập bình bịch. Kinh

Mình khám phá ra một điều là đi giang hồ, bán tranh trong 3 tháng hè, được nhiều tiền hơn là làm vớ vẫn tại Paris trong một công ty. Hè năm thứ nhất mình làm việc trong ngân hàng, được lương SMIC.

Sau đó, cứ đến hè là mình chọn một nước để du lịch 3 tháng hè. Vừa vẽ tranh vừa ăn món lạ, làm quen dân bản địa. Sướng kể gì thay vì ở paris nóng. Tối về ở phòng ô-sin nóng như lò lửa.

Khi con gái nộp đơn vào đại học, nó viết tiểu luận cho rằng muốn sống cuộc đời như bố nó khiến mình thất kinh. Nó được nhận vào đại học USC, chương trình học tại 3 quốc gia, ra trường thì có 3 bằng đại học. Năm đầu học tại Cali, năm thứ 2 thì về Á Châu, năm thứ 3 thì học ở Ý Đại Lợi và năm cuối thì về lại Hương Cảng.

4 năm đại học nó thăm viếng và làm việc trên 14 quốc gia. Chỉ khác một điều là khi xưa mình đi giang hồ, thì mưa nắng cũng phải ngồi ngoài trời vẽ để bán tranh, còn nó thì chỉ báo cho mình biết rồi dùng thẻ tín dụng của công ty mình. Chán Mớ Đời 

Hôm nào, buồn đời mình sẽ kể đi Đức quốc, Tây Ban Nha, Bỉ, Hy-Lạp, Áo Quốc, Hoà Lan, Bồ Đào Nha, Anh quốc, Ái Nhỉ LAn, Tô Cách Lan,….

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn