Lafaro và Faraut Đà Lạt xưa

Tuần này, đầu óc mình hơi bị lộn xộn khi bạn bè nhắc đến những tên quen thuộc khi xưa tại Đà Lạt. Số là nói chuyện về rượu dâu tằm Lafaro Đà Lạt rồi mình muốn kiểm chứng với anh bạn học cũ hiện sinh sống tại Đà Lạt thì lại nghe đến tên Faraut. Hai tên này quen quen lại đọc tựa tựa nên lộn xộn đầu óc nên phải đi hỏi thiên hạ. Lại đọc tên tây nào bán cà phê rượu ở Đà Lạt, cháu ngoại ông Faraut nên hỏi ông Tây dạy pháp văn tại Đà Lạt từ 10 năm nay, chắc biết tất cả các pháp kiều hiện sinh sống vùng Đà Lạt. Ông này lại cho tin tức để liên lạc với cháu ngoại của ông Faraut lại một tên tây mũi lỏ. Mình lại hỏi cháu ngoại ông Lafaro Đà Lạt xưa, học chung ở Yersin khiến mình lộn xộn đầu óc. Lý do là hai tên này đọc hơi giống nhau.

Nhìn cái đồ xay hạt cà phê hay tiêu khi xưa khiến mình nhớ chuyện xưa. Hôm nào rảnh kể

Cô cháu ngoại lấy anh chàng hàng xóm trên đường Thi Sách khi xưa, nhà cạnh gia đình Mai Thế Lương và Mai Thế Lan. Cũng nhờ anh chàng này, anh bà con của một người bạn, mình tìm ra Huỳnh Kim Sang, gặp lại sau 50 năm từ ngày anh chàng bị động viên sau mùa hè Đỏ Lửa.

Mới lên vườn về, đồng chí gái đi hát nên ở nhà ghi xuống lại cho bớt lộn xộn đầu óc. Để cho rõ ràng vì hai thương hiệu Lafaro và Faraut khi xưa tại Đà Lạt không dính dáng gì với nhau. Một bên là do người Việt di cư từ Bắc vào thành lập và một do một gia đình pháp sang Việt Nam, từ thời ông Paul Doumer về Pháp, sống lâu đời tại Việt Nam. Tên đọc ná ná giống nhau.

Hình chụp do nhiếp ảnh gia Nguyễn Bá Mậu tại xưởng Lafaro 

Khởi đầu ông Tây dạy pháp văn gửi mình bài báo Hà Nội nói về rượu vang Đà Lạt Lafaro, mua từ người pháp năm 1976 khiến mình hoang man. Lý do là khi xưa mình có học chung với con trai ông Lafaro và sau này lại khám phá ra có học chung với cháu ngoại ông ta nữa. Tên ngồi chung bàn tên Thịnh mà trong lớp hay gọi Thịnh Lafaro. Hắn lớn hơn mình một tuổi nên sau này chạy qua trường việt đi du học cùng năm với con phở Bắc Hương trước mình một năm. 

Có người Đà Lạt xưa gửi cho mình bài báo về rượu trồng tại Trạm Hành. Lần sau về Đà Lạt sẽ đến viếng chỗ này.

Gởi Sơn, nếu chưa đọc bài này : https://lecourrier.vn/vang-da-lat-prisee-vietnamiens-comme-des-etrangers/371958.html

Theo bài báo pháp ngữ này thì có một xưởng làm rượu tại Trạm Hành, trên 2.5 mẫu đất nhưng lại mua nho trồng tại Phan Thiết. Thường các vùng ven biển dễ trồng nho để làm rượu. Ở Cali, dọc bờ biển, khí hậu ôn hoà hợp với trồng nho. Bên tây Dordogne, vùng sản xuất rượu Bordeaux.

Hỏi lại thì một anh bạn ở Việt Nam, cho biết là năm 1978, Việt Cộng đuổi cổ cô con gái độ 40 tuổi của ông bà Faraut về Tây và tịch thu hết tài sản nhà cửa của họ. Sau Điện Biên Phủ đa số người Pháp bỏ Việt Nam về mẫu quốc nhưng Đà Lạt vẫn có vài gia đình người pháp trường kỳ kháng chiến ở lại làm ăn như gia đình pháp kiều Faraut. 

Hình như ông Faraut này có chiếc xe 2 CV. Có lần đi chơi khuya về, ghé nhà cô hàng xóm nhà mình, đậu xe trước sân nhà mình. Mình buồn đời rút cục gạch chấn bánh xe khiến xe tuột phanh chạy xuống cái mương trước nhà mình khiến mặt mình xanh như đít nhái, chạy trốn trong khi hàng xóm đi lùng bắt thằng phản động Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen. Họ có đất đai canh tác trong Cam Ly và ở Saint Benoit. 

Quán cà phê của cháu ngoại ông bà Faraut tại đường Phan Bội Châu

Anh bạn mình kể là sau 75 có gặp và nói chuyện với gia đình Faraut về nuôi cừu ở gần hồ Mê Linh. Ngày Việt Cộng đến tịch biên tài sản của gia đình này thì anh ta có mặt nhưng có một giáo sư pháp văn, Nguyễn Khắc Dương làm thông dịch viên. Họ vớt đi mấy trăm ký lông cừu. Nói tới lông cừu mình mới nhớ đến có viếng thăm lần chót về thăm Đà Lạt, một công ty Tân Tây Lan hay Úc Đại lợi tại Đà Lạt, chế biến lông cừu. Vì sử dụng hoá chất bị cấm tại xứ họ nên đem qua Việt Nam làm vô tội vạ. Bảo đảm anh sinh sống gần đó sẽ bị ung thư sau này.

Có anh bạn kể sau hiệp định Paris, ông bố hồ hởi mua 30 mẫu đất ở khu vực Cam Ly đến 75 thì không dám nhận mình làm chủ. May còn miếng đất ở hồ Than Thở nên con cháu làm vườn sống qua ngày. Chán Mớ Đời 

Họ nói mua lại có nghĩa là giải phóng của người ta. Việt Nam Cộng Hoà cho phép pháp kiều làm ăn buôn bán bình thường như người Việt nhưng Việt Cộng thì tịch thu hết đuổi cổ về Tây. Theo trang nhà của ông cháu ngoại của ông bà Faraut thì ông Tây con qua Việt Nam ở Đà Lạt, để trồng cà phê loại như ông bà ngoại khi xưa. Loại arabica chi đó. Mình không rành về cà phê nên chỉ đọc lướt qua. Mình chỉ sợ ông cháu làm ăn khấm khá lên rồi họ đè đầu xuống đánh thuế là bỏ của chạy lấy người như bao nhiêu người trước đây. Chỉ cầu cho ông Tây con thành công không có kết cuộc như bố mẹ, ông bà ngày xưa. Mình thấy ông tây con cháu ngoại gai đình Faraut, ghi danh học tiến sĩ về ecologie ở đại học Aix-Marseille. Ông có mở tiệm cà phê ở đường pHan Bội CHâu Đà Lạt nhưng nhỏ và treo toàn là đồ của người thượng nên chắc người kinh ít vào, toàn là dân tây đi bụi.

Nghe ông tây nói là có công ty Cellier Indochine, bán rượu ở Đà Lạt. Mình lên trang nhà của họ thì 40% rượu mang từ Pháp sang và số còn lại nhập cảng từ CHí Lợi, NAm Mỹ rồi đóng chai tại Việt Nam. Cho nên chả có rượu vang nào được trồng và làm tại Đà Lạt cả. https://cellierindochine.com/en/about-us

Hồi chiều đang ở vườn thì cháu ngoại ông Lafaro gọi nói chuyện. Hoá ra ông bà Lafaro vào nam mấy năm trước cuộc di cư vĩ đại 1954 không như mình đoán đi tàu há mồm rồi định cư tại Đà NẴng. Sau 1975 thì người miền bắc tiếp tục di cư vào nam chắc trên mấy chục triệu người. Đà Lạt ngày nay người từ miền bắc đông như quân nguyên. Nghe nói người miền bắc định cư tại Đà Lạt sau 75 lên đến 60% dân số. Đó là cuộc Nam Tiến sau khi Luỹ Thầy biến mất. Mình có xem chương trình Bạn Muốn Hẹn Hò thì thấy giới trẻ nói giọng Nam nhưng khi họ hỏi bố mẹ, toàn là dân miền bắc hậu 75 ở miền Nam.

Khởi đầu ông bà Lafaro từ Hà Nội vào nam, định cư tại Đà NẴng, mở tiệm thuốc tây Tân Việt tại số 45 đường Trần Hưng Đạo, Đà Nẵng. Ông bà lớn tuổi vì cháu ngoại bằng tuổi mình. Mình có hỏi lý do ông bà Lafaro dọn vô Đà Lạt. Được biết là ông bà thích khí hậu tại đây nên quyết định rời Đà NẴng vào Đà Lạt. Mình đoán là con của ông bà vào Đà Lạt học, ở nội trú nên ông bà mới biết Đà Lạt nên quyết định vào Đà Lạt lập nghiệp.

Mình hỏi cái tên Lafaro từ đâu ra. Có cháu ngoại giải thích là ông ngoại lấy tên của mấy loại trái cây để đặt tên cho công ty của ông bà. Mình đoán là từ các trái cây Longane, Ananas, Fraise, amande, raisin và Orange. Theo cô cháu thì ông Lafaro rất giỏi, có đầu óc thương mại, tính toán nhiều chương trình làm ăn khi xưa, hùn mở tiệm thuốc tây Minh Tâm ở đường Duy Tân thì đứt phim. 75 chạy giặc rồi xin định cư vì có con du học tại Gia-nã-đại.

Mình nhớ có học Việt Văn với thầy Bạch Thái HÀ ở Adran. Thầy hay kể chuyện về ông Bạch Thái Bưởi, một nhà kinh doanh miền bắc rất giỏi. Trong nam chỉ nghe mấy ông gốc tàu giàu có nhờ có tài làm ăn, còn mấy công tử con các điền chủ thì đốt tiền như Sơn Đen ăn bơ. Kinh

Dâu tằm Đà Lạt 

Ông tìm tòi và học nghề nấu rượu dâu tằm. Nghe nói dâu tằm khó trồng lắm. Nghe kể là xung quanh khách sạn Palace có trồng mấy cây dâu tằm. Chỉ tiếc là không biết được ông Lafaro để hỏi thêm về Đà Lạt, và cách phát triển của Đà Lạt khi xưa sau khi người Pháp về mẫu quốc. Mấy người buôn bán làm ăn sinh tại Đà Lạt khi xưa mà mình quen nay bắt đầu lẫn nên khó hỏi thêm tin tức.

Mình nhớ ở chợ Đà Lạt có rất nhiều gian hàng cũng như trên khu Hoà BÌnh, nhất là các kiosque bán hoa lan, và khắc chữ cưa gỗ lưu niệm Đà Lạt, bầy bán đầy rượu dâu LAfaro, đặc sản Đà Lạt. Nói cho ngay mình chưa bao giờ nếm được rượu dâu Lafaro tại Đà Lạt xưa. Chán Mớ Đời 

Đi lấy mật ong hữu cơ của ông Mỹ nuôi ong. Ông ta về hưu nên mình lấy hết số lượng còn lại   Người thay thế ông ta bán giá 50% hơn nên mua để dành ngâm tỏi với quế mà mình mua từ Uzbekistan để uống mỗi sáng.

Anh bạn lên vườn hái bơ và bưởi gánh như thời Việt Cộng vào. 

Hôm nay có vợ chồng anh bạn trồng dâu tằm và làm rượu dâu cho mụ vợ mình, muốn thăm vườn. Để xem có trồng dâu tằm được không. Nếu được thì hy vọng tương lai sẽ trồng dâu tằm và làm rượu dâu mang hiệu Chán Mớ Đời . Chắc không làm đâu vì có thể mình sẽ bán vườn trong tương lai vì có vài người Developer muốn mua. Dùng tiền đó mua nhà cho thuê khoẻ hơn là chăm sóc cây cối. Mệt mà không có lời lắm.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Có độc giả cho biết thêm tin tức nên ghi lại đây. Cảm ơn các bác đã cho tin tức đẻ bổ túc.

Nhắc đến Faraut ở Dalat  có nhiều điều kỳ thú . Nào đồn điền Faraut , rượu Lafaro.

  - Trong khu đồn điền Faraut , có một ngon núi khá cao , chủ yếu là cây thông , trên đỉnh núi có một cây THÁNH GIÁ rất to mà chúng tôi gọi núi Thánh giá . Đứng trên đỉnh nhìn xuống rất đẹp . Cũng trên đỉnh núi này , dưới đống lửa được cất dấu kho tàng trong một trò chơi lớn . Cả hai bạn Nguyễn Mai (thủ môn của THĐ , sau định cư ở Úc )của đoàn QT và Louis của đoàn  LL cùng giành kho tàng và cả hai lăn xuống núi và nhờ những cây thông chận lại , ( có thể nhờ  núi thiên trợ giúp )

Trong những năm 1950 và đầu năm 1960 , nơi này còn hoang vu lắm , còn có cả cọp ở đây . Tình cờ   chúng tôi phát hiện trong lùm cây , còn đống xương của con bò còn hôi thúi do mấy ông cọp đã ăn trong mấy hôm trước .

Có ai biết ngọn núi Thánh giá này nay còn không?

  - Về sau này ( những năm 60 ) , ngay ngã ba Võ Tánh - Phan Bôi Châu - Pháp quốc ( Cộng hòa ) , cạnh nhà Đội Có có cơ sở Rượu Lafaro , tên Rươu Lafaro được viết trên quả cầu  nhìn rất dễ thấy .Lúc bấy giờ giáo sư Cường ( BTX ) và gs Tiến (LS) ở nơi này .

 Nơi này có phải là chi nhánh và hay có liên quan gì với rươu Lafaro đã nói ở trên hay không ?

Lafaro là tên gọi đã đươc Việt hóa .Tôi biết ông từ khi học mẫu giáo  (1955) vì trường tôi gần trang trại của ông .Còn từ nhà tôi nhìn sang đồi Bắc ,hàng ngày ,chúng tôi thấy bò và cừu của ông lũ lượt đi về từ phía Đạ sa ,thấy những thanh niên dân tộc chăn bò cừu cưỡi ngựa băng qua đồi núi .Sau 75 ,ông vẫn còn ở lại(lúc này tôi đã rời trường Đại học ),Về sau ,thấy tình hình không ổn ,ông mới rời VN.Dân chúng ở Chi Lăng ,Thái Phiên thuở ấy gọi ông bằng cái tên thân thiện là ông Fa rô .

Gởi Sơn, nếu chưa đọc bài này : https://lecourrier.vn/vang-da-lat-prisee-vietnamiens-comme-des-etrangers/371958.html

Có anh bạn gốc Đà Lạt xưa gửi cho bài báo về rượu Đà Lạt. Lần sau về Đà Lạt mình sẽ ráng đến Trạm Hành viếng thăm khu vực này.

Lãnh tiền an sinh xã hội và Medigap

 Người Mỹ có thể nhận tiền an sinh xã hội từ năm 62 tuổi trước thời điểm từ 65 tuổi trở lên. Báo chí truyền thông cứ tung tin là đợi già hơn rồi lấy tiền này vì sẽ nhận được tiền nhiều hơn. Mình cứ lấy được chừng nào hay chừng nấy từ 62 tuổi. Truyền thông Hoa Kỳ liên tục kêu gọi tăng số tuổi cao hơn hiện nay là 67 tuổi. Vấn nạn ngày nay là người già sống lâu, trẻ không sinh đẻ không có người đi làm đóng an sinh xã hội để nuôi người lớn tuổi.

Ông bà cụ mình có 10 người con, có vài người qua đời sớm, còn lại 7 người. Mấy anh em đóng góp hàng tháng, người đóng ít người đóng nhiều tuỳ hoàn cảnh kinh tế nên cũng giúp ông bà cụ về già thoải mái. Với chế độ trai hay gái chỉ hai mà thôi thì khi về già hơi mệt vì hai đứa với lối sống ngày nay, trải nghiệm, không tích tụ tiền bạc thì khi về già con cháu không có tiền. May mắn 1 trong hai đứa khá thì có thể giúp mình còn không thì phải chăm sóc cháu nội cháu ngoại mệt thở. Làm Ô -Sin không công dù thương cháu.

Ông Rudy Giuliani bị thua kiện nên nay rên là chưa lãnh tiền này sớm hơn. Nay thì trễ. Tổng thống Joe Biden thay vì tăng độ tuổi cao hơn thì kêu gọi đánh thuế người có lợi tức cao, nhiều hơn để có tiền trả cho những người đã nhận tiền già. Nếu tăng độ tuổi cao hơn thì như tự sát chính trị. Tổng thống pháp Macron lên tiếng muốn tăng tuổi về hưu được thiên hạ xuống đường đình công. Vấn nạn ngày nay của thế giới, không một chính trị gia nào muốn thay đổi hệ thống hưu trí vì sẽ không được bầu lại.

Vấn đề là tăng thuế cũng không đủ để chi trả. Lý do là các triệu phú nhất là tỷ phú, không đóng thuế. Một cách mị dân là rao rảo kêu bắt đóng thuế người giàu để câu phiếu.

Vào năm 1935, trong cuộc suy thoái, tổng thống Franklin Roosevelt ký sắc luật Social Security Act, hạn định tuổi về hưu là 65 tuổi. Vì sao 65 tuổi, thời gian đó người Mỹ trung bình chết ở tuổi 60.7 hay đúng hơn ít ai sống lâu đến 65 tuổi để nhận tiền an sinh xã hội. Họ tính ra là một người Mỹ đi làm nuôi 25 người Mỹ về hưu. Nay thì một người Mỹ đi làm để nuôi 5 người Mỹ về hưu. Người phối ngẫu trẻ hơn, may mắn sống thêm được vài tuổi để nhận sau đó thì theo chồng về thiên quốc. Ngày nay, nhờ y khoa tiến bộ người Mỹ sống trung bình đến 76.4 tuổi. Trên nguyên tắc thì người Mỹ được lãnh tiền an sinh xã hội vào năm 80 tuổi như năm 1935 khi luật này ra đời. Xem như thọ thêm 15.5 tuổi. Có thể vì vậy họ khuyến khích uống thuốc họ Cao để chết sớm. Nghe nói độ tuổi thọ của người Mỹ đang giảm vì ăn đường nhiều quá.

Vấn đề là gia tăng tuổi hưu trí lâu hơn nhưng chúng ta có thể làm việc được lâu không. Trí tuệ thông minh sẽ thay thế con người rất nhiều trong khâu sản xuất nên có lẻ người Mỹ sẽ về hưu sớm hơn hay ăn tiền trợ cấp thất nghiệp, đi học lại,… mình có gặp một chị gốc Việt, đi từ Hà Nội. Hỏi sao đi học các trường đại học cộng đồng, từ 15 năm nay, khi qua Hoa Kỳ đến nay, chị ta bảo là để có tiền trợ cấp. Chị này đem tiền qua mua nhà đàng hoàng nhé. Ông chồng có giấy tờ xong xuôi thì về Việt Nam sống với tiền an sinh xã hội.

Hiện nay trung bình người Mỹ về hưu lãnh độ $1,907/ tháng, hay 22,884.00/ năm cao hơn mức $15,060 lợi tức hàng năm cá nhân được xem là nghèo. 

Vấn đề là sống lâu thì người Mỹ phải sống trong các viện dưỡng lão khi không thể tự chăm sóc cho mình được. Medicare thì không lo vụ này cho nên chúng ta cần chuẩn bị sớm vấn đề này vì sống trong các viện dưỡng lão rất đắt tiền. Nhất là bị trả nhớ về không. Theo thống kê của viện y tế quốc gia thì khi đến tuổi 82 thì 50% người Mỹ bị bệnh Alzheimer. Xem như cặp vợ chồng là có một người bị bệnh trả nhớ về không.

Theo Department of Human Health and Services, thì 56% người Mỹ đến tuổi 65 sẽ có vấn đề tự lo cho mình. Họ tính năm 2015 có độ 6.3 triệu người Mỹ cần được chăm sóc khi về hưu và con số này sẽ gia tăng lên 15 triệu người vào năm 2050.

Vấn đề là chi phí chăm sóc khi về già sẽ gia tăng rất nhiều. 

Theo ước lượng của Genworth thì chi phí chăm sóc người già sẽ lên đến $100,000/ năm. Medicare sẽ không trả tiền này cho viện dưỡng lão thì chúng ta phải tự lo liệu. Phải rút tiền của quỹ hưu trí mà nếu rút nhiều thì sẽ bị đánh thuế cao rồi phải bán nhà đang ở để trả. Lấy thí dụ một cặp vợ chồng ở Cali, có một căn nhà trả hết nợ $1,000,000 và $1,000,000 trong quỹ hưu trí. Bán nhà để trả tiền thì căn nhà bán $1 triệu thì được trừ $500,000 (section 121) còn $500,000 bị đánh thuế Capital gains là bay mất $200,000, còn lại $800,000. Xem như mỗi người trả được 4 năm. Sau đó lấy tiền của quỹ hưu trí $1,000,000. Mỗi năm cần $200,000 cho hai vợ chồng trả tiền cho viện dưỡng lão. Vấn đề nếu là chưa đóng thuế thì phải trả thuế nên phải rút độ $300,000, đóng thuế $100,000 còn lại $200,000 để trả chi phí. Vậy là chỉ 3 năm là đi đứt số tiền hưu trí. Sau đó thì hoạ may mới được Medicaid trả nhưng lúc đó thì phải dời về viện dưỡng lão rẻ tiền. Chán Mớ Đời 

Theo năm 2024 thì trung bình an sinh xã hội mỗi năm người Mỹ nhận được $1,907 mỗi tháng hay $22,884 mỗi năm, 22% số tiền cần cho mỗi năm. Mình nhận ít hơn số này nhưng đồng chí gái nhận nhiều hơn nên xem trung bình là mỗi người nhận được $1,900/ tháng. Chưa kể phải đóng thuế trên 50% số tiền nhận được hay hai vợ chồng phải đóng thuế $1,905/ tháng còn số kia thì được miễn.

Theo Kiplinger, chi phí viện dưỡng lão trong tương lai như sau:

Private room: $120,304 (phòng riêng)

Semi-private room: $107,146 (share phòng)

Community and assisted living 

Adult day health care: $25,441

Assisted living facility: $66,126

 In-home care

Homemaker services: $70,699

Home health aide: $77,769

Medicare không trả tiền lâu dài trong viện dưỡng lão nhưng sẽ trả tiền cho những ngày nằm trong viện dưỡng lão ngắn hạn theo dạng hồi phục chức năng. Có anh bạn kể bà mẹ bị đưa vào phòng cấp cứu sau đó họ đưa vào viện dưỡng lão ngắn hạn được 3 tuần lễ rồi họ chở vào bệnh viện cấp cứu rồi cho trở lại. Xem như 3 ngày trong phòng cấp cứu, 20 ngày trong viện dưỡng lão đến khi qua đời. https://www.thestreet.com/retirement/major-healthcare-facilities-operator-files-chapter-11-bankruptcy

Máy công ty có viện dưỡng lão bị phá sản mệt thở tại Hoa Kỳ sau covid 

Mình đang lo vụ Medicare cho đồng chí gái vì năm nay được nhận nên đi nghe người ta nói về Medicare và gặp các người bán bảo hiểm. Mình lo cho mụ vợ bệnh hoạn nên mua thêm medigap đủ loại cho vợ. KỆ cứ trả để lỡ có chuyện thì đỡ lo. 

Dân Đà Lạt xưa tổ chức họp mặt tháng 4 này. Ai muốn tham dự thì liên lạc với địa chỉ trên.

Medicare phần A trả 20 ngày đầu trong một viện điều dưỡng. Medicare sẽ trả cho đến ngày thứ 100. Vấn Đề là bệnh nhân phải trả $204/ ngày hay $20,400 từ ngày 21 đến ngày 100 nằm trong viện điều dưỡng. Nên nhớ là chúng ta nhận an sinh xã hội có $1,905/ tháng. Sau đó là Medicare trả hết. Nếu chúng ta có khả năng nhận được Medicaid thì Medicaid sẽ trả hết. Nếu có chút tài sản thì phải trả cho hết tiền thì mới được Medicaid trả. Ở Hoa Kỳ, chỉ có hai loại người là sướng: nghèo cùng đinh thì được chính phủ lo hết và cực giàu. Còn lẻ tẻ như mình thì đóng chết bỏ.

Có hai tiêu chuẩn để được Medicaid trả viện dưỡng lão:

1/ Level of care criteria: Nursing Home Level of Care (NHLOC) 

Mỗi tiểu bang có tiêu chuẩn riêng về NHLOC, xét về tình trạng thân thể đi đứng, nhận xét. Xem như có thể không tự lo cho mình được. https://www.medicaidplanningassistance.org/nursing-home-level-of-care/

2/ Tiêu chuẩn tài chính: mỗi tiểu bang có tiêu chuẩn riêng về lợi tức và tài sản để có thể nhận được Medicaid. Ai buồn đời thì vào trang nhà Medicare. Gov để đọc thêm. 

Đại khái là nếu Medicaid của tiểu bang mình đang cư trú giới hạn $2,000 lợi tức hàng tháng mà nếu nhận được $2,200/ tháng thì chúng ta có thể mua thêm medigap đâu $250. Mình trả $200 còn Medicaid trả dùm $50 thì mình vẫn được đủ tiêu chuẩn. 

Đi kiếm mua thêm bảo hiểm cho Medicare mấy người bán bảo hiểm này cứ muốn mình mua advantage plan vì họ nhận được nhiều huê hồng. Chán Mớ Đời 

Mình thuộc dạng ngu lâu dốt sớm nên coi Seminar trên mạng, đi nghe người ta giải thích tại các quán ăn. Vấn đề ngày nay, chính phủ giới hạn số tiền được trả cho khách mời có $15. Nên chả gọi được gì cả ngoài chén súp và đĩa xà lách. Phải đi 5, 6 lần rồi kêu người bán đến nhà để hỏi. Trước khi đến họ gửi cho mình vài hãng bảo hiểm để đọc rồi lên mạng mò xem hãng nào tốt cho năm 2024. Mệt khùng luôn. Cuối cùng thì mua Medigap của nhiều hãng khác nhau thay vì mua một công ty.

Trước đây mình mua Kaiser Permanente thì cả năm muốn lấy hẹn bác sĩ cũng không được. Chỉ đi khám mắt được một lần nên bỏ mua SCAN Advantage thì đi bác sĩ phải được bác sĩ gia đình giới thiêu, mất thời gian đủ trò vì HMO. Mụ vợ mình thì cứ thích đi bác sĩ mà phải đợi chờ nên phải chuyển qua PPO. Bác sĩ mình réo như chim ri để khám bệnh đủ trò vì Medicare trả tối thiểu $10,000/ năm nhưng mình lờ đi. Mình chỉ cần khám máu là xong. Chớ gặp bác sĩ kêu phải uống thuốc để ngừa cao đường dù A1C của mình dưới 7.0. Nay thì đi chơi ở ngoại quốc phải khám bác sĩ hay gì thì trả trước, giữ biên lai đem về gửi cho họ thì họ hoàn trả lại. Xong om

 Long-term care insurance

Loại bảo hiểm này rất đắt. Mình có kể về vụ này rồi. Họ chỉ trả đâu 5 năm là tối đa. Nếu sống lâu hơn thì họ xù không trả nữa. Có ghi rõ trong hợp đồng. Ai buồn đời thì tìm trên bờ lốc của mình mà đọc, đừng có hỏi em nhé. Ngay em còn tìm không ra vì chả nhớ tên. Cứ đánh y tế là ra.

Tháng qua mình đi du thuyền vì có Seminar trên tàu. Có ông luật sư gia đình nói về trường hợp ông ta. Bị ung thư vào năm 32 tuổi với hai đứa con. Khi bà vợ đến tuổi hưu trí 65 bị bệnh quái đản là ngồi một chỗ, chân tay bị liệt hết. Nếu ông ta không thành lập những kế hoạch để chuẩn bị cho những sự vụ này thì đã tang gia bại sản ngay năm đầu tiên. Do đó chúng ta nên chuẩn bị mọi tình huống vì không ai biết được ngày mai ra sao.

Ai cũng kêu là muốn chết nhanh chóng nhưng vấn đề là không phải mình tự quyết định được như tài tử Alan Delon. Mình có quen một gia đình, ông bố về Việt Nam làm ăn chi đó bị Coma đến nay hơn 10 năm, vợ con hầu hàng ngày vì đợi khi nào Chúa gọi về.

Hôm trước đi khám bác sĩ nhãn khoa, thư ký cứ thúc vì còn thêm hai bệnh nhân mà ông bác sĩ này thích nói chuyện với mình, kể chuyện tếu DO Thái. Có ông kia chết lên trên trời thì thấy có hai cổng, một đề thiên đàng và một địa ngục. Ông ta nghĩ mình hiền lành như Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen nên gõ cửa thiên đàng. Thánh Phao lỒ ra mở hỏi tên tuổi, đánh vào máy điện toán thì không thấy tên ông ta. Bảo ông ta qua bên cửa Địa Ngục thử xem có tên trong danh sách. Ông ta hỏi nếu địa ngục không có tên thì sao, phải làm gì. Thánh Phao lồ kêu thì về với vợ đợi tới ngày rồi đi. Ông ta gõ cửa Địa Ngục, quỹ ra hỏi tên tuổi, đánh vào máy điện toán, không thấy tên ông ta. Chiều đi làm ra, thánh Phao Lồ vẫn thấy ông ta ngồi ở trên đường. Hỏi sao ông ta không về với vợ đợi Ngày xét xử rồi trở lại. Ông ta kêu không muốn về nhà với vợ, ngồi đây đợi đến khi có tên trong danh sách của thiên đàng hay địa ngục.

Mệt rồi.  Hôm nào kể tiếp

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Rượu Đà Lạt xưa

Về Đà Lạt thấy họ bán rượu mang tên Lafaro khiến mình ngạc nhiên nhất là họ kêu là mua lại từ người Pháp. Sau hiệp định Geneve thì người Pháp về nước nên họ kêu mua lại của người Pháp từ năm 1976 khiến mình thất kinh. Tương tự họ mới đăng có bà cụ nào 119 tuổi, có 7 người con, chồng chết liệt sĩ năm 1954 mà người con út năm nay 59 tuổi. 119 trừ cho 59, xem như bà ta sanh con năm 60 tuổi và chắc chắc người con không phải là con ông liệt sĩ vì ông ta chết từ năm 1954, đến nay là 70 năm. Chồng chết mà đến 11 năm sau mới sinh. Còn hơn Tần Thuỷ Hoàng phải đợi 10 tháng mới sinh. Kinh

Cây dâu tằm của hãng rượu Lafaro Đà Lạt xưa,

Lý do khi xưa mình có học chung với hai người gốc gác Lafaro; 1 tên học chung thường được bạn học gọi là Thịnh Lafaro và một cô là cháu ngoại của ông Lafaro, nay cả gia đình cư ngụ tại Gia-nã-đại. Cô cháu ngoại có hỏi mình, có tấm ảnh nào về căn nhà xưa khiến mình ngọng. Chỉ nhớ nhà này khi xưa ở đường Võ Tánh thì phải, gần khúc ngã 3 Phan Bội Châu. Nay nghe nói là họ lấy số 4 Võ Tánh, làm nhà nghỉ Sinh Cà Phê, một công ty lữ hành sinh thái nổi tiếng ở Sàigòn. Hình như mình có đi một lần thăm Bến Tre với họ, nơi mà Việt Cộng gọi là quê hương đồng khởi thành đồng cách mạng chi đó, quê hương của Cò Giao Đà Lạt xưa. Có người kể xuống Bến Tre sau 75, tìm đường vượt biển thì gặp Cò Giao, kêu đi chỗ khác đây anh em trong nhà đi vượt biển mà chúng còn bắt.

Theo người bạn của mình cho biết thì gia đình Faraut sống tại Đà Lạt đến năm 1978 thì bị tống cổ về Pháp. Hậu duệ cuối cùng của dòng họ này là một bà đầm trẻ, chưa chồng nên anh bạn vẫn kêu mademoiselle độ 40 tuổi. Được biết là họ nuôi cừu tại đất của họ gần hồ Mê Linh. Khi bị đuổi ra khỏi nhà, tịch thu tài sản, về nước thì Việt Cộng đến tịch thu lông cừu đủ trò không như được kể là mua lại từ gia đình này năm 1976. Anh bạn có mặt hôm ấy. Cô con gái lớn tuổi này có đem theo một đứa con nuôi gốc K’ho. Nay từ pháp qua, Cháu ngoại trồng cà phê cho đã rồi bị cướp như ông bà khi xưa thì lại khốn.

Nghe Đà Lạt làm rượu vang khiến mình tò mò. Vì khi xưa, mình nhớ rượu Lafaro là rượu dâu tằm, đặc sản của Đà Lạt, chỉ có công ty này làm thôi. Đâu có rượu làm bằng nho mà người Pháp gọi là vin.

Mình có quen một anh bạn ở miền nam Cali, anh ta mua loại dâu tằm này và làm rượu dâu. Có tặng đồng chí gái hai chai. Nghe nói uống để khỏi bị phong thấp gì đó. Nhất là dạo này, nghe bác sĩ khuyên nên ăn loại dâu tằm này với oatmeal để khỏi bị lãng trí. Anh ta kể là có nhiều cách làm; nói chung là ủ với đường lên men rồi lấy bã ngâm rượu. Bà cụ mình khi xưa hay nấu rượu dâu tây, cũng pha rượu.

https://www.bachhoaxanh.com/kinh-nghiem-hay/cach-lam-siro-dau-tam-vua-giai-nhiet-vua-tang-suc-de-khang-cho-co-the-1246413

 Ai nấy đều già nên không biết có nên làm vụ này hay không. Nếu anh ta chiết ra nhánh cho mình thì mình sẽ chạy lên San Jose lấy đem về trồng tại vườn rồi khi ra trái sẽ nhờ anh bạn làm rượu dâu của Lafaro ngày xưa để dân Đà Lạt xưa uống lấy hương vị quê hương bỏ lại. Như anh bạn làm nước mắm theo công thức của mệ ngoại anh ta ở LĂng Cô khi xưa. Mình thấy cây dâu tằm của anh ta cao hơn mình. Còn loại dâu tằm của xứ Pakistan thì cao lớn lắm. Trái to đùng. 1 ký dâu tằm ở Cali bán đến $30. Có lẻ em sẽ trồng loại này hữu cơ thay vì bơ. Ít tốn nước.

Mình mò mò hỏi thêm được biết khi xưa, có một gia đình thực dân tây sang Việt Nam mang tên Faraut và họ có trồng nho, cà phê,… tại vùng Đà Lạt. Có thể nông trại của họ mang tên La Faraut. Thường người Pháp hay đọc La ferme des Faraut, viết tắt là La Faraut. Mình liên lạc với hậu duệ của gia đình này để biết thêm tin tức. Hy vọng ông cháu của gia đình này sẽ cho thêm tin tức. Ông này ở Đà Lạt. Cách đây 10 năm có cháu ngoại của ông Cunhac, người thực hiện công việc đào hồ nhân tạo Xuân Hương, viếng thăm Đà Lạt, và có kể trong bờ lốc của anh ta. Hoá ra đa số cháu ngoại hay lần mò về cuộc đời ông bà ngoại. Mình có cô bạn đầm, mẹ sinh tại Nam Định nên cũng lần mò về Việt Nam, đi viếng nơi bà mẹ được sinh ra, khi ông bà ngoại sang đây dạy học.

https://www.facebook.com/morere.pierre

Mình hỏi ông tây dạy pháp văn tại Đà Lạt hiện nay tên Nicolas Leymonerie thì được biết, có cháu ngoại dòng họ Faraut, đã từng sinh sống tại Đà Lạt và trồng cà phê. Anh ta viếng thăm Đà Lạt và quyết định muốn lập lại loại cà phê xưa của gia đình Faraut tại Đà Lạt. Chớ không phải rượu nho vì khó trồng tại Đà Lạt, phải về vùng gần Phan Rang hoạ may mới trồng được để làm nho vì cần mặt trời để có hương vị ngọt. Do đó họ nói rượu Lafaro mua từ người Pháp là sai vì gia đình Faraut chỉ trồng cà phê nên cháu ngoại mới muốn trồng lại cà phê của gia đình khi xưa. Rượu Lafaro do người Việt trồng làm bán, do dân di cư năm 1954 khởi nghiệp.

Đây hình chụp của nhiếp ảnh gia Nguyễn Bá Mậu tại hãng rượu Lafaro Đà Lạt xưa. Nếu thùng chứa rượu loại này chắc để dành rượu mạnh. Khá to so với người thợ đóng thùng rượu. 

Mình chỉ nhớ khi xưa, bà Hai, hàng xóm có trồng một dàn nho, loại người Pháp dùng làm rượu trắng. Ra chùm nhỏ nhỏ như ở bức tường của khu xóm mình hiện đang ở, họ cho trồng nho mọc leo lên tường cho đẹp chớ chả phải để lấy nho ăn. Mình thấy chùm nho ra nên trưa, đợi bà Hai ngủ, mình lén vào vườn bà ta, rồi hái chùm nho ăn chua lè, đắng nghét vì trái nhỏ. Sau bị bà hai lấy roi mây khệnh cho một trận nhớ đời nên sau này không dám uống rượu. Bên Gia-nã-đại, họ có làm một loại rượu mùa đông khá lạ. Có bạn từ Gia-nã-đại sang, họ trồng nho và làm rượu lấy và tặng uống thử thấy thanh thanh, không nặng đô như các loại rượu mạnh. Hồi bé mình hay đi ăn trộm chuối và trái cây của hàng xóm nên ngày nay bị quả báo thiên hạ ăn trộm bơ ở vườn mình. Chán Mớ Đời 

Je connais Pierre Morère, descendant de la famille Faraut de Dalat : https://baolamdong.vn/bao-xuan-2019/201902/th%C3%A2n-thi%E1%BB%87n-h%C6%B0%C6%A1ng-ca-ph%C3%AA-arabica-bourbon-2932421/

Có thể tại Đà Lạt khi xưa, có trồng nho nhưng rất ít để làm rượu vang như người Pháp. Người Việt mình hay gọi rượu vang nên hay lầm lẫn. Tiếng tây gọi rượu uống khi ăn cơm là “vin” do đó người Việt mình hay phát âm từ “vin” thành “vang” nhưng không ai hiểu nên thêm từ rượu thành “rượu vang” để chỉ định là loại rượu nồng độ cồn không hơn 14 độ mà người Pháp hay uống khi ăn cơm. Loại rượu nho này khác loại rượu dâu tằm. Để phân biệt với loại rượu mạnh có độ cồn lên 45 độ. Nghe nói có người Pháp sang Đà Lạt để kinh doanh rượu nho. Mình có hỏi ông Tây thì được trả lời như sau. 

Pas vraiment. Je sais juste qu'il y a une dizaine d'année, le département du Vaucluse a mené une coopération avec le Lam Dong pour développer le vin ici. La société Cellier Indochine, qui vend du vin à Duc Trong, vient de cette coopération. 

Đức Trọng thì nóng hơn Đà Lạt, hy vọng có thể trồng nho được, không biết ra sao hay như vùng Temecula ở Cali. Họ trồng vài mẫu nho làm cảnh, rồi mua nho hái từ các chỗ khác để làm rượu để bán. Có lẻ cứ chở rượu Tây về bán nhanh hơn. Người Việt thích đồ ngoại. 

Mình chỉ nhớ du khách khi xưa lên Đà Lạt hay mua rượu dâu của Lafaro, đặc sản Đà Lạt, không phải rượu vang. Mình đoán chắc là công ty Lafaro này có đem bán phân phối ở Sàigòn và các nơi khác. Để qua mùa thuế mình sẽ hỏi hậu duệ của ông Lafaro . Có chị nào tên Tâm Nguyễn, cho biết ông Lafaro khi di cư vào nam thì định cư tại Đà NẴng, mở tiệm thuốc tây mang tên Tân Việt, số 45 đường Trần Hưng Đạo, Đà Nẵng. Mình có quen vài người di cư vào Nam năm 1954 rồi định cư tại Đà NẴng. Đoán là đi tàu há mồm, ngừng lại TOurane nên ở đó luôn. Xem như gia đình ông Lafaro di cư bỏ quê đất bắc vào Nam, rồi lên Đà Lạt đến tháng 3 năm 1975, Đà Lạt bỏ ngỏ lại chạy đi và nay định cư tại Gia-nã-đại. 2 lần bỏ quê chạy trốn Việt Cộng. Nay những người chiếm đất nhà của họ tại miền bắc rồi Đà Lạt, sang đây định cư để đánh cho Mỹ nhào, rất nhiều không biết hậu duệ của họ có phải chạy đi đâu nữa không. Chán Mớ Đời 

Thấy vui là khi mình kể Đà Lạt xưa thì có người này nhớ cái gì còm lên tạo thành một bức tranh xưa của Đà Lạt. Xem như ký ức tập thể của người Đà Lạt xưa.

Tuần này thấy ai bỏ lên hình ảnh trường xưa nên tải về đây. Tấm này mới chưa bao giờ thấy. Nhìn tấm ảnh nhớ nhất là bị cấm túc tại dãy nhà nối dẫy lớp hình cong và phía nội trú.

Đà Lạt có một người giàu có khác nhờ làm đại lý rượu và thuốc thời pháp mà giàu. Đó là ông Võ Quang Tiềm, người làng Ngọc Anh, Thừa Thiên. Ông ta vào Đà Lạt thời Đà Lạt mới cho vài người từ Huế vào lập nghiệp. Không biết ông ta có tên trong danh sách 100 người Việt đầu tiên lập cư tại Đà Lạt như ông ngoại của một anh bạn. 

Nghe gia đình kể ông ta làm thợ may, sau đó về quê lấy vợ, người làng An Lưu, bà con bên mệ ngoại mình, không nhớ là chị em chú bác hay bạn dì. Sau đó bảo lãnh em út bên vợ vào Đà Lạt. Khi xưa, muốn vào Đà Lạt cần phải có người bảo lãnh như mẹ mình vào Đà Lạt năm 1948, phải được gia đình ông bà Nguyễn Văn Phúng, em ruột bà Võ Quang Tiềm bảo lãnh. Hình như ông Võ Quang Hàm là cháu ông Tiềm. Anh rể làm thợ may thì ông Phúng, tiệm Hiệp Thạnh số 11 DUY TÂN, NƠI MẸ MÌNH HỌC NGHỀ BUÔN BÁN 5 NĂM KHI RỜI HUẾ VÀO Đà Lạt NĂM 15 TUỔI, cũng học nghề thợ may tương tự ông Đàng, em út của bà Tiềm, tiệm Long Hưng số 9 Duy Tân. Các cựu khoá sinh trường Võ Bị và Chiến Tranh CHính Trị đều phải mua huy hiệu tại hai tiệm này khi xưa. Ai lên lon đều ra hai tiệm này mua để đeo. Lạ nghe, tiệm ông bà Tiềm mang tên là Vĩnh Hưng còn tiệm ông Đàng là Long Hưng, đều có chữ Hưng ở cuối. Không biết có phải tên ôn mệ chi đây hay không. Để hôm nào mình hỏi mấy bà dì, con của mấy ông bà này, xem sự tích về chữ Hưng.

Nghe kể ông Tiềm và ông Phúng làm thợ may, may áo quần rồi hai anh em gánh đi đường 3 ngày ba đêm mới xuống chỗ đèo Ngoạn Mục, nơi các lao công đang làm đường rày răng cưa hoả xa từ Phan Rang lên Đà Lạt để bán cho họ. Cho thấy khi xưa, người Đà Lạt chịu khó làm ăn. Nhờ vậy mới giàu, không ăn cướp của ai. 

Sau này, ông Tiềm xin được môn bài rượu và thuốc Cẩm Lệ. Ông ta độc quyền bán rượu và thuốc tại Đà Lạt. Khi xưa, muốn bán rượu thì phải được tây thực dân cho phép, đóng thuế cho họ nên mật thám hay đi lùng bắt những người nấu rượu lậu. Ở Bolsa này, có người nấu rượu đế bán cho các tiệm thuốc bắc. Không nên mua vì không biết độ cồn. Mình có anh bạn nha sĩ kể là khi còn ở Việt Nam, uống rượu khoai mì, không biết độ cồn nên ngày nay không dám uống bia vì hai lá thận bị hư. Chỉ uống được rượu mạnh, qua đêm thận mới lọc từ từ được. Còn uống bia vô thì cứng ngay, khó chịu tè không được. Anh ta cho biết độ cồn của rượu ở Việt Nam không được hạn chế như ở Hoa Kỳ.

Vô tiệm của ông bà Tiềm ở khu Hoà BÌnh là thấy mấy cái lu to đùng đựng rượu, ngoài ra ở đường Hàm Nghi, có một căn nhà dùng để làm kho đựng rượu. Có chú tài xế quên tên, hay chạy xe đi giao hàng. Dạo mẹ mình lấy chồng, ông Tiềm có kêu xuống Di Linh ở, làm đại lý bán rượu cho ông ta nhưng mẹ mình thấy buồn nên ở Đà Lạt. Dân Đà Lạt đa số là người miền trung nên hút thuốc Cẩm Lệ. Ông ta mua sỉ từ Huế vào rồi sắt thuốc, bán sỉ hay lẻ cho dân Đà Lạt. Ông Tiềm có người cháu vợ, là cậu Liễu, con bà Dụ, chị bà Tiềm. Từ Huế vào Đà Lạt học nghề của ông, sau này ra chợ mở hàng thuốc rê, thuốc Cẩm Lệ cạnh hàng guốc, xem như đại lý của ông Tiềm. Mình có viết về thuốc Cẩm Lệ và cậu Liễu rồi nên khỏi nhắc lại. Cậu có người con đi lính trinh sát đại đội 302 nên sau 75 cũng bị dân 30 đì mệt thở. Khi mình về Đà Lạt lần đầu mình có gặp cậu, lần thứ hai về thì cậu đã qua đời.

Dạo mệ ngoại từ Huế vô nhà mình sinh sống thì mình có nhiệm vụ đi mua thuốc Cẩm Lệ với giấy vấn thuốc từ cậu Liễu. Mệ mình vấn thuốc Cẩm Lệ hút với cái bật lửa nho nhỏ màu bạc. Có kể trong trong bài thuốc Cẩm Lệ. Hút chưa hết thì mệ dán điếu thuốc hút dỡ lên tường rồi khi hết thuốc, đợi mình đi mua thuốc thì lấy mấy điếu thuốc dán trên tường xuống, vấn thuốc hút đỡ trong khi mình chạy ra chợ. Nhớ mệ mình và bà hàng xóm, hay ngồi hút thuốc Cẩm Lệ và ăn trầu, kể chuyện xưa cho nhau nghe tương tự ngày nay mình hay kể chuyện Đà Lạt xưa cho thiên hạ. Gia đình tây ở Đà Lạt mang tên Faraut nên đồn điền của họ được gọi là “La Faraut”, còn công ty của người Việt mang tên Lafaro. Không biết có liên hệ với nhau hay không. Ai biết thì cho em xin. Cháu ngoại ông Lafaro bận làm thuế nên đợi hết mùa thuế mình mới nói chuyện được.

Để mình hỏi vòng vòng tây ta để kiểm chứng tin tức về rượu Lafaro Đà Lạt xưa rồi sẽ kể (Còn tiếp)

Hello a. Sơn tôi là người Dalat nên có thể cho anh một vài thông tin liên quan đến gia đình ô. Farraut và hãng rượu Lafaro tại Dalat. 2 tên này không dính dáng gì với nhau. Ô. Farraut và gia đình người Pháp có trang trại ở Chi Lăng gần hồ Mê Linh . Ông ấy cũng có farm ở vùng Suối Tía Tuyền Lâm bây giờ và nhiều khu đất khác ở Dalat. Sau 1975 tài sản của gia đình bị sung công và họ trở về Pháp . Vài năm gần đây cháu ngoại ông ấy có trở về muốn tổ chức trồng nho và làm rượu vang tại Dalat. Nhưng thấy nhập rượu về bán mau có lời hơn nên chuong trình trồng nho không phát triển được . Về hãng rượu Lafaro tại đầu đường Võ Tánh là hãng rượu của người khác làm Brandy chứ không làm vang. Nhà này có 2 cô con gái xinh đẹp học Đại Học Dalat có nhiều cây si trồng ngoài cổng . Bữa nào rảnh sẽ kể cho anh nghe. Ssu 1975 cơ sở này cũng bị Nhà Nước tiếp quản nên nhãn hiệu rượu Lafaro cũng dẹp luôn. Nhiều năm gần đây rượu vang Dalat được sản xuất bởi vài công ty của địa phương và cũng nổi tiếng . Nhưng đó là chuyện khác. Vài giòng góp với anh câu chuyện về rượu. Sẽ có dịp trao đổi với anh nhiều chuyện khác vì tôi cũng là dân gốc "ngo" như anh .

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn