Song Tịch hay Đa Tịch

 Thế vận hội mùa đông tại Bắc Kinh vừa kết thúc, người Mỹ bắt đầu bàn đến vấn đề song tịch của cô lực sĩ Eileen Gu (Cốc Ái Linh). Có người tàu chê cô ta, nhất là cô lực sĩ gốc tàu khác, trượt băng nghệ thuật, bị ngã khi tranh tài, khiến đội Trung Cộng về hạng thứ 5. Người thì ca tụng cô Gu như anh hùng lao động được đảng và nhà nước đào tạo. Họ cho rằng, cô Gu đã được Trung Cộng cho phép đặc biệt, có song tịch để thi đấu cho Trung Cộng. Lý do là Trung Cộng không cho phép song tịch. Trung Cộng đi tắt để được một nữ lục sĩ, có khả năng đem về cho họ 3 huy chương. Nói chung thì với chế độ độc tài thì ít khi họ theo  luật lệ của họ đưa ra.

Truyền thông Trung Cộng cho rằng Giấc Mơ Hoa Kỳ đã chết, khiến cô gái sinh tại Hoa Kỳ, thi đấu cho Trung Cộng. Vạn tuế Giấc Mơ Trung Cộng. Chán Mớ Đời 

Người thì cho biết, các lực sĩ nào của Trung Cộng thi đấu cho các nước khác, còn giữ quốc tịch Trung Cộng hay không. Mình thấy có nhiều tay vợt bóng bàn gốc tàu, đánh cho Hoa Kỳ, Lỗ Ma Ni, Tiệp,.. vấn đề là họ không đoạt gì cả. Sau đó thì về lại Trung Cộng sinh sống hay ở lại Hoa Kỳ hay các nước mà họ thi đấu để sống khi về già. Mình ít để ý mấy vụ này, chỉ thấy khi thế vận hội đang tranh tài thì thấy toàn là tên tàu thay vì tên mỹ họ tàu.

15 ngày tham dự thế vận hội, cô Gu bỏ túi 15 triệu và số tiền khổng lồ sẽ đến nữa. Chưa kể 31 triệu trước khi tham dự và các công ty ngoại quốc nhảy vào thị trường Trung Cộng, mướn cô ta làm tiếp thị.

Cô Gu này mới 18 tuổi nên không thể nào bảo cô ta đã từ bỏ quốc tịch Hoa Kỳ vì chưa đến tuổi vị thành niên nên không làm được. Nếu mình không lầm có một cô lực sĩ đánh quần vợt khác, mang tên Naomi Osaka, sinh tại Hoa Kỳ và thi đấu cho Nhật Bản. Cô này dạo này bị áp lực khá nhiều nên tranh tài hay bị loại. Mình có xem một phim tài liệu về cô ta. Mẹ người nhật, bố người Mỹ da đen. Cho thấy khi chính trị xía vào thì mới có những câu hỏi quốc tịch được đặt ra.

Thường thì không thấy người Mỹ chỉ trích vụ này lắm vì họ tôn trọng tự do chọn lựa của mỗi cá nhân. Kỳ này Hoa Kỳ không đoạt nhiều huy chương nên có người bực mình nên báo chí khơi mào, đánh bú xua la mua. Không như Naomi, họ vẫn xem là đấu thủ người Mỹ dù thi đấu cho Nhật Bản.

Có nhiều người lên tiếng chỉ trích các lực sĩ tham dự thế vận hội, im lặng không chỉ trích Trung Cộng vi phạm nhân quyền, đàn áp các người Uighurs nếu không sẽ bị truật xuất, không được tranh tài. Cả đời họ luyện tập để có một vé tham dự thế vận hội nên họ bỏ quên hết những căn bản đạo Đức con người để thi đấu giúp Trung Cộng thành công trong việc phô trương thanh thế.

Thậm chí Nga Sô dù bị cấm thi đấu nhưng họ vẫn nể sợ Putin, cho phái đoàn Nga Sô thi đấu dưới danh nghĩa uỷ ban thế vận hội Nga Sô. Thế giới khiếp sợ trước Mạc Tư Khoa. Họ lại biết cô bé trượt băng nghệ thuật bị dính doping nhưng phải thi đấu. May quá, cô ta không thắng nếu không thì thế giới lại bị mất mặt. Putin đợi sau Thế VẬn Hội mới tấn công Ukraine. Dù muốn dù không, Hoa Kỳ không có khả năng bảo vệ Ukraina. Hỏi người Mỹ xem có ai muốn chết để bảo vệ tự do cho người Ukraina. Chắc chắn sẽ không có ai tham gia. Bao nhiêu người Mỹ biết nước Ukraina nằm ở đâu.

Hoa Kỳ không thể nào chịu thêm một cuộc chiến nữa. Trung Cộng đã mạnh lên khi Hoa Kỳ bị sa lầy tại trung đông từ 9/11/01 đến nay. Hôm trước, nghe đài France culture của pháp, họ cho biết chủ nghĩa thực dân pháp đã kết chung tại Phi Châu. Lính pháp rời khỏi các thành phố phi châu như lần cuối tại Đông Dương vào năm 1956. Họ cho biết; ngày nay Trung Cộng và Nga Sô đã thay thế hoàn toàn nước Pháp tại các thuộc địa cũ của xứ này.

Có rất nhiều người Mỹ sinh sống ở hải ngoại, muốn bỏ quốc tịch mỹ nhưng rất khó khăn về thủ tục hành chính. Thậm chí ông Paul Getty, một thời giàu có nhất Hoa Kỳ cũng từ bỏ quốc tịch mỹ khi về già. Một trong nhưng khó khăn của việc từ bỏ quốc tịch Hoa Kỳ, là phải đóng thuế hết nhưng cái gì nợ nước mỹ trước khi được huỷ bỏ quốc tịch Hoa Kỳ. Anh có thể sống cả đời anh tại hải ngoại, nhưng anh vẫn phải đóng thuế lợi tức cho chính phủ Hoa Kỳ trên nguyên tắc hàng năm.

Nếu anh ở Hoa Kỳ, sau khi đóng thuế xong thì có thể xin từ bỏ quốc tịch, chạy về Việt Nam hưởng già. Bằng không thì mỗi năm, anh phải khai thuế. Khai thuế, anh phải kèm theo tờ khai thuế của nước đang sinh sống để sở thuế chiếu theo mà đánh thuế lợi tức anh hàng năm. Anh quên đóng thuế vì nghĩ ở Việt Nam là ngọng. Buồn đời, anh về lại Hoa Kỳ tại phi trường sẽ được sở thuế hỏi thăm. Nghe nói có nhiều người Mỹ ở ngoại quốc muốn từ bỏ quốc tịch Hoa Kỳ nhưng rất khó. Họ có thể có song tịch, quốc tịch tại địa phương đang sinh sống nhưng muốn từ bỏ quốc tịch Hoa Kỳ thì phải đóng cho hết thuế, nghĩa vụ công dân.

Ai trên đời đều chạy theo cơ hội kiếm tiền, giúp đời họ thoải mái hơn. Mình được Pháp quốc cho học bổng, đào tạo nhưng khi ra trường, không tìm được việc làm nên bò đi xứ khác kiếm ăn rồi đưa đẩy mình sang Hoa Kỳ. Không lẻ mình thuộc dạng ăn cháo đá bát? Mình vẫn không quên ơn của nước Pháp nhưng vì miếng ăn phải sang Thuỵ Sĩ, Anh quốc, Ý Đại Lợi,… rồi định cư tại Hoa Kỳ. Do đó, khi có cuộc tranh tài thể thao mình đều ủng hộ các đội tuyển Pháp, Ý Đại Lợi, Thuỵ Sĩ, Anh quốc. Pháp đoạt vô địch túc cầu thế giới, mình cũng ăn mừng bằng cách ra tiệm mua cái phô mát và bánh mì baguette về ăn mừng chiến thắng.

Mấy người khi xưa, chửi bới Việt Cộng đủ thứ, vượt biển. Sau này, thấy có cơ hội làm ăn tại Việt Nam thì bò về, chi cho công an, để làm ăn. Mình có mấy người bạn về Việt Nam làm ăn, rên là phải chi cho mấy ông để được bảo kê làm ăn. Đó là sự chọn lựa của họ. Có nên trách họ hay không? Họ trốn ra khỏi Việt Nam cũng vì muốn tìm một cuộc sống khá hơn tại Việt Nam. Đó là tỵ nạn kinh tế như các người di dân lậu tại Hoa Kỳ.

Khi Cao Uỷ Tỵ Nạn hỏi thì họ phải nói là tỵ nạn chính trị. Người chống cộng thật sự thì không về Việt Nam làm ăn. Mình nghe nhiều ca sĩ hải ngoại về Việt Nam, bị đì mệt thở, cấm hát chỗ này, chỗ kia nhưng vì miếng ăn họ phải chấp nhận để có chút tiền vào tuổi già. Ở Hoa Kỳ, ít có khán giả vì đã quá tuổi. Mình nên cảm thông họ. Thậm chí mấy người đi theo phái đoàn y tế về Việt Nam, giúp đỡ người nghèo, cũng phải mềm mềm với công an khu vực để có thể giúp người nghèo. Thằng con mình đi theo phái đoàn y tế về Việt Nam, mới khám phá ra Việt Cộng là ai. Nếu mình nói Việt Cộng dã man,…thì nó sẽ không hiểu nhưng khi chung đụng 15 ngày làm việc tại Việt Nam thì nó mới hiểu tại sao mẹ nó phải bỏ nước của đi.

4 năm nữa, chưa chắc cô Gu sẽ còn cơ hội thi đấu vì sóng sau đẩy sóng trước. Đó là luật đào thải. Cô ta có  một thời gian ngắn để hái tiền. Chưa đoạt huy chương đã lãnh được 31 triệu đô la, nay thì chắc vài trăm triệu. Lại có màn P.R., được đại học Stanford nhận vào. Đại học thì họ nhận các lực sĩ số một để thi đấu, quảng cáo cho đại học của họ để kiếm thêm tiền của bá tánh.

Mình rất ngạc nhiên khi thấy anh bạn theo dõi túc cầu Việt Nam, thậm chí thức khuya để xem. Mình thì chỉ xem đội tuyển Hoa Kỳ đá còn đội tuyển Việt Nam thì không. Theo mình thì tài nghệ còn thua xa thế giới lắm. Nam Hàn và Nhật Bản đang bắt kịp thế giới. Mình thích nhất là xem mấy đội phi châu đá.

Năm tới, có giải túc cầu nữ mà đội tuyển Việt Nam đã dành vé tham dự. Nếu đội tuyển đụng đội tuyển Hoa Kỳ thì mình sẽ ủng hộ ai? Nói đại khái thì ai đá hay thì mình ủng hộ. Chủ nghĩa huề vốn. Nhớ lần trước, khi đội tuyển Pháp đá với hội tuyển Hoa Kỳ thì mình có sự xung đột, không biết ủng hộ phe nào. Khi Hoa Kỳ thắng thì mình thở phào, vui mừng. Có lẻ mình mỹ hơn mình nghĩ.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Tại sao Na Uy đoạt nhiều huy chương vàng?

 Thế vận hội mùa đông vừa chấm dứt, Na-Uy là một quốc gia có 5.46 triệu dân lại đoạt nhiều huy chương nhất trong số các quốc gia tranh tài, có đông dân cư như Trung Cộng có hơn 1,400 triệu dân, Hoa Kỳ có 360 triệu dân,…. (16 huy chương vàng, 8 huy chưng bạc và 13 huy chương đồng, tổng số là 37 huy chương trong số 109 huy chương được cấp phát).

Nghe nói các lực sĩ của xứ Na-Uy, không được nhận tiền thưởng gì cả khiến thiên hạ ngạc nhiên vì lực sĩ cần tiền để dành thời gian 100% cho việc luyện tập.

Trước đây, các lực sĩ tham gia thế vận hội đều là loại tài tử, nghĩa là không có nhận tiền lương như các lực sĩ nhà nghề. Nay chúng ta thấy Kobe Bryant thi đấu tại thế vận hội vì các nhà bảo trợ cần ông ta thi đấu để bán quảng cáo.

Ngày nay, các công ty bảo trợ thế vận hội, cần phải bán hình ảnh trên đài tuyền hình, quảng cáo nên thể thức tham dự thế vận hội đã được thương mại hoá. Do đó Nga Sô bị cấm tranh tài nhưng vẫn phải để nước này tham dự dưới danh nghĩa uỷ ban thế vận hội Nga Sô. Nếu không sẽ mất sức hấp dẫn cho khán giả truyền hình. Khi bế mạc thì không thấy danh sách các lực sĩ Nga Sô đoạt giải đâu hết.

Cô lực sĩ người Mỹ tên Mikaela Shiffrin, nổi tiếng 4 năm trước kỳ này không được gì hết. Nghe cô ta kể là bị trầm cảm trên đài danh vọng, đang tìm cách chữa bệnh nên có lẻ không được gì hết. Hy vọng cô ta sẽ có đoạn kết may mắn hơn khi không còn là người của công chúng.

Mình cảm động nhất là có một lực sĩ Hoa Kỳ nhường phần thi đấu cho một đồng đội vì cô này giỏi nhưng khi thi đấu để được tuyển, xui xẻo không được vào. Tại thế vận hội, cô này đoạt huy chương vàng và khóc như mưa khi chào quốc kỳ. Chỉ tội là nhan sắc không được mặn mòi lắm nên chắc sẽ không được bảo trợ nhiều sau này.

Lực sĩ luyện tập cho thế vận hội không có tiền. Lâu lắm rồi, công ty Home Depot có mướn các người luyện tập cho thế vận hội, chỉ làm bán thời gian để có thì giờ luyện tập. Hình như sau đó có người đoạt huy chương thì phải.

Các công ty thấy ai có khả năng đoạt huy chương thế vận hội là cho tiền quảng cáo như cô Eileen Gu, người Mỹ được trả trên 30 triệu đồng trước khi tham dự thế vận hội. Nay đoạt được 3 huy chương thì xem như cô ta có thể kiếm bạc tỷ Tiger Wood.

Ông kình ngư Michael Phelphs lãnh hàng triệu để tập dợt ngày đêm. Từ đó đưa đến vấn nạn, dùng thuốc cấm để tranh tài như phái đoàn Nga Sô, bị cấm tham dự dưới tên quốc gia. Ngoài tiền bạc, các quốc gia như Trung Cộng, Nga Sô,..sử dụng thể thao để tuyên truyền cho chế độ. Họ dùng đủ cách để giúp lực sĩ của họ ở tư thế tốt nhất để tranh tài, dành huy chương.

Chúng ta thấy các trẻ em dưới 18 tuổi, được thảy vào đám đông, bất chấp nguy hại để dành huy chương cho quốc gia, chế độ như trường hợp cô bé 15 tuổi trượt băng nghệ thuật của Nga Sô. Các nước không có lực sĩ giỏi, chạy đi mua chuộc các lực sĩ của nước khác, thi đấu cho họ. Cho tiền cho bạc rồi sau đó, sẽ loại bỏ không thương tiếc khi tìm ra một đối tác khác giỏi hơn.

Người ta tò mò tìm hiểu hệ thống đào tạo của xứ Na-Uy. Khó mà giải thích sự thành công của hệ thống Na-Uy, tuy ít người nhưng họ rất đam mê thể thao. Có lẻ xứ này 6 tháng có tuyết nên thiên hạ phải ra ngoài để sinh hoạt, chơi thể thao mùa đông thay vì xem truyền hình, chụp hình tạo dáng như Hoa Kỳ.

Hệ thống đào tạo của Na-uy không nhắm vào thành công mà khuyến khích người dân vui vẻ, hạnh phúc nhất là khoẻ mạnh. Cả năm chỉ thấy mặt trời có mấy tháng, đâm bị trầm cảm.

Theo mình Na-Uy là một xứ có dầu lửa. Mình có kể vụ này rồi. Được cái là họ chỉ xem dầu hoả là một ân sủng của thượng đế, cấm các chính trị gia sử dụng như một khí giới. Nhờ đó mà cuộc sống dân họ thư thả và có thể luyện tập thể thao để có cuộc sống lành mạnh.

Ngày nay, tinh thần tham gia thế vận hội xem như đã đi ngược lại với tinh thần của ông Pierre Coubertin đã định ra khi thành lập lại Thế Vận Hội của nền văn minh Hy-Lạp. Vấn đề là tương lai của những lực sĩ không lãnh huy chương hay được các công ty bảo trợ tài chính sau này.

Khi con mình còn nhỏ, chơi thể thao thì không lại đám Mỹ trắng vì vóc dáng. Chơi bóng rổ, con gái mình 12 tuổi, đứng tới nách mấy cô gái mỹ cao gần 2 mét. Làm sao chơi lại nên cuối cùng mình chọn bơi lội vì sợ chúng bị chết đuối. Ai ngờ chúng bơi giỏi, đứng đầu học khu. Một hôm, đi xem bơi đua, gặp tên bạn, chè Hiển Khánh. Hắn kêu: có trên 300,000 học sinh tại Hoa Kỳ thi bơi, mà họ chỉ chọn có 2 tay bơi để thi đấu cho Hoa Kỳ. Xác xuất con mình là bao nhiêu? Từ đó mình hết ham con mình đi bơi, kêu chúng ráng học cho chắc ăn.

Trong đội bơi, sau này mình thấy có một cậu gốc Nhật, khi xưa bơi tương đương với con trai mình, bơi cho đại học Princeton. Một cô khác, gốc Việt bơi cho Berkeley hay cháu của một tên mỹ quen cũng bơi cho Berkeley. Cuối cùng chả ai đi thế vận hội. Vấn đề là khi học đại học, chương trình huấn luyện nặng quá nên không có thời gian học nên phải ghi tên mấy môn về thể thao. Ra trường, có cái bằng, nếu hên thì được một trường trung học nào mướn để huấn luyện học sinh còn không thì bù trớt.

Mình nói chuyện với tên bạn mỹ, Bruce Furniss, vô địch thế vận hội 200 mét. Ông ta cho biết là cần có chương trình hỗ trợ các cựu lực sĩ thế vận hội. Thậm chí các sinh viên đại học, chuyên tập luyện nhưng không được đi tranh tài để kiếm tiền như kiểu vắt chanh bỏ vỏ như hiện nay. Chán Mớ Đời 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Sự thật về y khoa và dinh dưỡng đương đại

 Năm 2014, bác sĩ Gary Fettke, Úc Đại Lợi, bị hội đồng y khoa National AHPRA (Australian Health Practitioner's Regulation Agency) Medical Board, lên án: cho rằng ông ta không có thẩm quyền, khuyên bệnh nhân của ông ta về dinh dưỡng. Mình xét lại thì đúng vì có hỏi mấy người bạn bác sĩ thì được biết, họ chỉ học đâu mấy tiếng đồng hồ trong giáo trình y khoa ở đại học.

Cuộc tranh cãi này, đòi rút bằng kéo dài đến 4.5 năm, đưa nhau ra quốc hội Úc để điều trần, điều tra. Cuối cùng thì hội đồng này, ngưng chỉ trích hay kiện cáo ông bác sĩ Fettke. Nhất là họ xin lỗi bác sĩ này vì đã sai. Có lẻ vụ tai tiếng, kiện cáo này đã gây ảnh hưởng thị trường cho các công ty thực phẩm rất nhiều.

Bác sĩ Fettke chuyên giải phẫu chỉnh hình cho các bệnh nhân, đa số bị tiểu đường loại II, phải cưa chân,…. Ông ta bị ung thư khi còn rất trẻ phải qua các cuộc chữa bệnh này. Thông thường bị ung thư, không biết có sống lại sau cuộc giải phẫu. Ở Úc đại Lợi chỉ số người bị ung thư được lành bệnh cao nhất thế giới 2.3% còn Hoa Kỳ thì chỉ có 2.1%.

Năm 2012, bác sĩ Fettke lành bệnh ung thư nhờ theo chế độ đình dưỡng: ăn ít đường và tinh bột. Cuối cùng ông ta ngưng uống 10 thuốc chữa trị ung thư. Từ đó, ông ta tư duy đột phá, tin chắc là đã tìm ra vấn đề liên quan đến bệnh tiểu đường và ung thư. Ông cho rằng dinh dưỡng là điều tối quan trọng cho sự sống còn của con người như người xưa hay gọi: “bệnh tòng khẩu nhập , hoạ tòng khẩu xuất”.

Theo kinh nghiệm cá nhân, ông ta khuyên bệnh nhân nên theo cách dinh dưỡng mà ông ta đang theo: tiêu thụ ít đường và tinh bột. Ngày nay, người ta gọi Low Carb Healthy Fat (LCHF). Ông ta cứ lên tiếng hỏi bệnh viện, sao cứ tiếp tục cho bệnh nhân ăn tinh bột và đường khiến một người dinh dưỡng viên của bệnh viện, tố cáo ông ta lên hội đồng y khoa. Sự việc của bác sĩ Fettke, dám chống lại tập đoàn các công ty thực phẩm và các tín đồ tôn giáo cấm không ăn thịt,… khiến các khoa học gia nhảy vào và tìm ra nhiều nguyên do đưa đến bệnh béo phì và ung thư.

Đầu thế kỷ 20, tại Hoa Kỳ, bác sĩ Kellogg, một người ăn chay và theo giáo phái gì mình quên tên, Advantist thì phải, kêu gọi người Mỹ ngưng ăn thịt vì đưa đến tội lỗi về sinh lý như thủ dâm. Ông ta kêu gọi ăn chay, và thiên hạ đến trung tâm điều dưỡng của ông ta để trị bệnh. Em ông ta chế ra loại cereal mà khi xưa mình hay cho con ăn sáng nổi tiếng Kellogg, có chữ K màu đỏ to đùng. Đến đệ nhị thế chiến thì cereal được chế thêm đường.

Ông ta nhờ bà Abigail Carroll, cùng giáo phái Adventist với ông ta viết cuốn sách: “three square meals“, cho rằng nông dân bỏ vùng quê, ra thành thị làm việc, không có thì giờ nên ăn những món như điểm tâm đã làm sẵn, khỏi tốn thì giờ. Từ đó người Mỹ bắt đầu ăn các thức ăn đã được công nghệ hoá, biến chế. Xem các quảng cáo xưa thấy như ngày nay chúng quảng cáo cho con nít trong các chương trình thiếu nhi.

Khi ra điều trần, người ta khám phá ra một chuyên gia làm nhân chứng cho hội đồng y khoa APHRA, rất thân cận với Sanitarium Health Food Company. Giáo sư Mark Wahlqvist có chân trong hội đồng của Sanctuary Sanitarium dựa trên các nguyên lý cải thiện về sức khoẻ nhận được từ Thượng đế của nhà thờ Seventh-day Adventist do Ellen G White sáng lập. Bà này cho rằng trong vườn địa đàng có trái cây, đậu và hạt, những thức ăn tìm thấy trong vườn Eden, do Thượng Đế chỉ định thực phẩm cho con người bồi dưỡng.

Mình không phải công giáo nhưng nếu mình không lầm thì trên vườn địa đàng, con rắn đã quảng cáo cho ông Adam và bà Eva là ăn trái cây khiến hội bị đày xuống trần gian. Ngày nay, người ta vẫn tiếp tục sứ mệnh của con rắn, quảng cáo ăn trái cây dù là đã được ngâm thuốc để giữ cho vỏ bên ngoài tươi tốt đến cả năm trời.

Tết vừa qua, mình được dịp trải nghiệm vụ trái cây có thuốc và không có thuốc. Bà chị dâu buôn bán ở Phước Lộc Thọ, ghé nhà ăn Tết, thấy quýt của vườn mình ngon vì mọi người ép ra uống. Bà chị nói để chị ta đi rao hàng cho một ông nào bán quýt cho thiên hạ mua về cúng 3 ngày Tết. Hôm sau, chị ta đem về quýt của ông thần trong Phước Lộc Thọ. Quýt này rất to, chắc được nhập cảng từ Trung Cộng. Mình thấy hình như họ bỏ phẩm và chất sáp để cho vỏ quýt bóng láng.

Chị dâu giả thích ông ta không nhận bán vì vỏ quýt vườn mình không được bóng. Phải bóng láng thì thiên hạ mới mua cúng cho ông bà. Mình bóc ra một ăn không được vì có vị đắng. Để 6 ngày sau thì thất kinh vì cái vỏ trở lại màu xanh như mình đoán.  Kinh. Mình có kể trong bài “vỏ quýt dầy có món tay nhọn”.

Đây là kim tự tháp về dinh dưỡng. Các công ty thực phẩm lobby quốc hội Hoa Kỳ để ra chương trình dinh dưỡng như trên. Khuyến khích người Mỹ tiêu thụ tinh bột rất nhiều, sau đó là trái cây. Khi xưa, người ta ăn trái cây theo mùa, nay họ để giữ lạnh, đông lạnh để bán cả năm nên trái cây được hái rất sớm, không có chất dinh dưỡng thêm ăn khác mùa, không tốt. Sợ nhất là họ bỏ chất hoá học để trái tươi lâu ngày. Mình đã chứng thị được cảnh này khi viếng công ty mua bơ của vườn mình. Phải phải ngâm thuốc cho da bóng và để lâu ngày. Bơ là loại quả không chín cây, chỉ chín sau khi hái được 5 ngày.

Mình xin mở ngoặc ở đây. Lý do tại sao người ta quảng bá phải ăn trái cây vì hội đồng ẩm thực và các công ty thực phẩm họp nhau lại bàn cách để bán trái cây. Họ lobby quốc hội để đưa ra chương trình dinh dưỡng người Mỹ phải theo là mỗi ngày phải ăn trái cây. Thường ông bà mình ăn trái cây theo mùa. Mùa hè thường có trái cây, theo thiên nhiên ăn trái cây có fructose, là đường, tạo ra chất béo để cơ thể có thể trữ tỏng người để sống qua mùa đông giá lạnh.

Mình đã kể về bệnh ung thư, cần sử dụng sinh tố C để diệt tế bào ung thư. Công thức hoá học của Sinh Tố C hơi tương tự Đường nên khi tế bào ung thư tưởng lầm, nên hấp thụ và sẽ bị diệt. Bên Đức quốc, họ chữa bệnh ung thư bằng cách cho nhịn đói và truyền sinh tố C. Ở bệnh viện USC , họ cũng chữa bằng cách cho nhịn đói các tế bào ung thư.

Chúng ta cứ nghe ăn trái cây, có kháng ô-xây-hoá, đủ trò nên cứ mua. Khi xưa, mình cũng nghe như vậy nên ăn trái cây ná thở đến khi mua cái vườn, đi học nghề làm nông dân thì thất kinh. Mùa đông như dạo này, chỉ ăn trái cam hay quýt và bơ. Nhất là ăn bơ, ít đường nhiều HDL. Khi một giáo sư cầm trên tay, nói cho cả lớp biết là quả táo đã được hái từ 9 tháng 18 ngày trước đây mà vẫn còn tươi. Họ lại nghĩ ra câu: “mỗi ngày ăn một trái táo, sẽ xa lánh bác sĩ” để bán táo. Nếu xem táo và chuối được quảng cáo rất nhiều thì có rất nhiều đường. Đừng tin những gì bọn con buôn nói, hãy đọc kỹ những gì sơn đen kể. Chán Mớ Đời 

Hôm tết, mình được thử nghiệm, quýt mua từ Phước Lộc Thọ, to đùng, của Trung Cộng. Được ngâm thuốc màu vàng. Sau mấy ngày thì mình thấy vỏ trở màu xanh lại, ăn không được vì đắng. Thiên hạ lại chê quýt của mình, hữu cơ. Chán Mớ Đời 

Bà Ellen G White thành lập công ty thực phẩm Sanitarium Health Food Company và cuối thế kỷ 19; cho rằng:  "The Health Food Business is to supply the people with food which will take the place of flesh meat, milk and butter." Giáo sư Wahlqvist, từng là chủ tịch hội đồng của Australasian Nutrition Advisory Council (ANAC), hổ trợ bởi công ty Sanitarium Health Food Company,..

Bác sĩ Fettke, bị tố cáo bởi Australian Breakfast Cereal Manufacturers Forum (ABCMF), dưới cái ô của Australian Food and Grocery Council (AFG), #cereal4brekkie.

Lý do là số lượng bán cereal giảm rất nhiều. Nhóm #cereal4brekkie gồm Nestle, Kellogg’s, Freedom Foods and Sanitarium, cộng tác với Dietitians Association of Australia (DAA).

Mình có xem một phim tài liệu, kể các công ty thực phẩm, mướn các khoa học gia, tham dự các buổi thuyết trình về thức phẩm trong đại học hay ở ngoài. Mình hay xem các lớp giảng của đại học y khoa San Francisco. Họ chỉ cần đặt vào câu hỏi rất khéo sẽ định hướng dư luận có cái nhìn sai ngay. Họ phỏng vấn một ông về hưu. Ông ta giải thích đủ trò. Cho thấy các quốc gia hiện nay, được các công ty đa quốc gia điều khiển từ trong bóng tối.

Sau khi ông ta điều trần tại quốc hội thì hiệp hội y sĩ Úc, cấm không cho ông ta nói với bệnh nhân về dinh dưỡng. Lý do là ông ta không có bằng về dinh dưỡng.

Bác sĩ ngày nay, phải theo thủ tục đưa ra bởi hội đồng y sĩ cho nên chúng ta không nên tin hoàn toàn vào những gì bác sĩ nói. Có một ông bác sĩ bên Anh quốc, kể là trong vòng 20 năm, ông ta phải nói với bệnh nhân những gì không muốn. Lý do là ông ta cũng bị bệnh như vậy. Cuối cùng ông ta khám phá ra là ngưng ăn đường và tinh bột giúp ông ta chữa được bệnh tiểu đường. Từ đó, ông khuyên bệnh nhân ngưng ăn tinh bột và đường.

Ở Nam Phi, giáo sư Timothy Noakes, cũng lâm vào chung trường hợp. Chỉ khác là ông ta bị đưa ra toà. Ở Hoa Kỳ, có một ông bác sĩ chữa bệnh ung thư, bị cảnh sát sách nhiễu, hội đồng y khoa đòi rút bằng ông ta vì không chữa theo 3 phương pháp của hội y sĩ Hoa Kỳ cho phép. Một bệnh nhân ung thư sẽ đem lại cho nhà thương và bác sĩ trung bình $500,000/ người. Do đó, người Mỹ bệnh ung thư phải chạy qua Mễ để chữa trị hay bên Âu châu.

Người ta hỏi các bác sĩ chữa bệnh ung thư nếu họ hay người thân, bị ung thư, họ có khuyên hay tự uống thuốc ung thư ngày nay. Chỉ có 28% trả lời là có. Chán Mớ Đời 

Cách người ta theo phương pháp dinh dưỡng Keto, họ kêu gọi đừng ăn đường, khoai tây, bánh mì, cơm,..

Kim tự tháp về dinh dưỡng của Hoa Kỳ đã khiến người Mỹ bị bệnh béo phì vì ăn tinh bột và đường quá nhiều. Ngày nay, có phòng trào ăn thịt và không ăn tinh bột mà họ gọi dinh dưỡng Keto.

Ngày nay, mình chỉ ăn mỗi ngày một bữa “One Meal a Day” (OMAD) theo một ông bác sĩ nhật cho khoẻ. Khỏi lo vụ ăn uống. Thường mình ăn trưa nhưng khi có bạn mời thì mình không ăn trưa, để bụng ăn tối. Chỉ buồn là không ăn bánh tây nữa. Chán Mớ Đời 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Xây ADU có lợi?

 Thiên hạ cứ gọi hỏi mình vụ xây ADU. Thật sự khó có thể trả lời hết cho từng người. Vấn đề là tuỳ hoàn cảnh của mỗi cá nhân. Mình xin đơn cử vài thí dụ nên xây ADU. Tuần này, mình sẽ nói trực tuyến trên đài truyền hình Little Sàigòn về vụ này. Có là lần đầu tiên, chương trình được thâu hình trực tuyến cho hấp dẫn, thiên hạ có thể hỏi mình đủ trò. Các bác mến me thì gọi vào đài Little Sàigòn, xin cái link của Zoom hay gì đó, hoặc trên Eventbrite.

Thứ 5, 24 tháng  2 vào lúc 2:00pm

https://abala.org/vbap/#!event-register/2022/2/18/vietnamese-business-advancement-program-ch-432-417-ng-tr-236-nh-ph-225-t-tri-7875-n-doanh-nghi-7879-p-vi-7879-t-nam

Chương trình sẽ thực hiện ngày thứ 5, vào lúc 2:00pm (24 tháng 2 năm 2022). Có nhiều người ngại trực tuyến vì sợ khó trả lời nhưng mình thì không sợ nên chơi tới bến luôn. Nông dân chuyên chính.

1/ con cái lớn, dọn ra đi chỗ khác làm ăn. Căn nhà bổng nhiên rộng lớn, khó bảo trì. Điển hình con gái mình dọn sang New York, cái phòng của nó còn trống, chả bao giờ vào. Khi nào thằng con dọn ra thì chỉ còn hai vợ chồng với căn nhà mà chỉ sử dụng có vài phòng.

Trong trường hợp này, chúng ta có thể xây một ADU ở sau nhà rồi cho thuê căn nhà phía trước, được khấu trừ thuế (depreciation)…. Mình có người quen, mua nhà sau đó chia làm 3. Phía sau, anh ta và chị vợ ở, còn hai phần kia thì cho mướn. Thiên hạ nấu ăn phía sau nhà, có làm cái bếp không có giấy phép.

Hình của công ty Modative, Inc. Đã xin phép họ.

Nay với luật mới, chúng ta có thể hợp thức hoá những gì xây cất lậu và có thể khấu trừ thuế hàng năm.

2/ Trường hợp cho những ai có bố mẹ già, muốn chăm sóc nhưng không muốn lệ thuộc, mất không gian riêng tư. Họ có thể xây một ADU phía sau nhà cho bố mẹ. Bố mẹ vẫn tự do nấu nướng, có cuộc sống riêng, khi đau ốm thì có con ở sát bên cạnh chăm sóc.

Hoặc bố mẹ ở chung nhưng có người chăm sóc. Xây ADU để cho người chăm sóc, ở khỏi mất công đi lại.

Tương tự, bố mẹ xây ADU và để con mình về ở căn nhà phía trước cho gần gũi.

3/ Trường hợp xây ADU để tránh nạn bán căn nhà của mình, lấy tiền đập vô giúp con mua căn nhà to đùng. Khi chúng ly dị là mình ngọng hay mất tự do khi ở chung với con cháu.

4/ mình có anh bạn, kể là xây một ADU phía sau nhà. Giá đâu $150K. Xây 2 phòng ngủ 2 phòng tắm và một cái bếp nhỏ. Mấy năm trước, cho thuê $3,000/ tháng. Để làm tính xem:

Mượn ngân hàng (lấy Heloc xài) $150,000. Tiền lời 5%, mỗi tháng trả ngân hàng $805.23. Vì xây thêm $150,000 nên thuế điền Trạch lên thêm 1.2% xem như $150,000 x 1.2% = $1,800 hay $150/ tháng, bảo hiểm thêm $50/ tháng, tổng cộng $200/ tháng hay $2,400/ năm.

Anh bạn cho thuê $3,000/ tháng trừ tiền điện nước, thuế và bảo hiểm xem như $300-$400/ tháng. Cho thuê $3,000 vậy mỗi tháng bỏ túi độ $2,600/ tháng. Ngoài ra mỗi năm còn khấu trừ được căn ADU cho thuê. 

$150,000 chia cho 27.5 năm = $5,455/ năm.

Lợi tức hàng năm là: $36,000 tiền thuê nhà

Chi phí: $400/ tháng hay $4,800/ năm

Nợ ngân hàng: $805/ tháng hay $9,660/ năm.

Tổng cộng chi phí là $14,460 và lợi tức $36,000 = $21,540 cộng thêm tiền khấu trừ (depreciation) $5,455.

Mượn tiền xây ADU: $150,000, lợi tức đem vào hàng năm là $26,995. Khoảng 6 năm là trả lại vốn. Xong om

Trường hợp chia lô đất làm 2 theo đạo luật SB9. Mình lấy thí dụ căn nhà của cô cháu gái ở Garden Grove. Mình nhớ khi cô cháu hỏi ý kiến mình nên mua hay không thì giá đâu $470,000. Nay là giá trên Zillow là $802,000 nhưng mình nghĩ là 900K vì có căn nhà phía sau lưng vừa bán 1 triệu, đã sửa sang lại.

Bây giờ cô cháu chia lô đất ra làm hai: lô nhà đang ở và lô ga-ra. Lô ga-ra (tách biệt) thành lô 2,500 sq ft, có lối đi riêng (hình màu đỏ trên). Cô cháu lấy Heloc ra $200K để chia lô và xây thêm phía sau ga-ra, sửa chửa lại ga-ra đổi thành 2 phòng ngủ 1 phòng tắm và cái bếp.

Xong xuôi bán lô mới xây ADU $800K. Cô cháu mua $470K, đặt cọc 80%, độ $320K, cộng thêm $200K xây thêm ADU, khoảng $500K. Trả hết nợ căn nhà và tiền Heloc (500K), dư được $300K, có căn nhà Free and Clear. Bán cái thuế nhiều nhất qua căn xây ADU, để lại nhà mình độ $200k , đóng thuế điền trạch ít lại. Mớ i năm đóng thuế điền trạch độ $2,500. Xong om

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Đầu tư vào con trai hay con gái?

 Sáng nay, thấy anh bạn tải tin tức túc cầu á châu khiến mình vui cực đỉnh. Hội tuyển nữ túc cầu Việt Nam, dành vé tham dự giải túc cầu thế giới năm tới, sau khi hạ đội tuyển Đài Loan 2-1. Hội tuyển Đài Loan bị dính covid nên thiếu khá nhiều cầu thủ giỏi trong khi Việt Nam không bị dính, có đủ bộ 23 cầu thủ. Kiểu này, năm tới nhiều khi đội tuyển Việt Nam đụng đội tuyển Hoa Kỳ, không biết mình sẽ ủng hộ đội nào? Chắc Hoa Kỳ. Nếu không sẽ bị ném đá “ăn cơm Hoa Kỳ, thờ ma cộng sản”. Chán Mớ Đời 

Báo chí Việt Nam ít nói đến đội nữ tuyển túc cầu, ngược lại đội tuyển nam thì chắc chắn là không được tham dự giải túc cầu thế giới năm nay vì toàn là thua. May sao tuần rồi hạ được anh ba tàu. Đá trực tiếp sớm quá nên mình không xem, chỉ xem tóm lược trên kênh Paramount +.

Thực tế của đội túc cầu Việt Nam, thể hiện được tinh thần, văn hoá người Việt. Cái gì cũng dành cho “con trai” còn con gái thì nuôi chưa chi là đã gả chồng cho rảnh nợ đời. Cứ dồn kinh tế gia đình để lo cho con trai. Hên thì con trai khá khá, còn xui thì kêu con là nợ. Ngược lại con gái thì không để ý nhiều nhưng về già, tuy đã có chồng nhưng chúng vẫn lo cho mình. Nấu miếng ăn ngon, đem lại cho bố mẹ còn con trai thì chỉ đợi bố mẹ đi tây để thừa hưởng gia tài.

Bà cụ tốn tiền cho mình ăn học trường tây, đi tây đi tàu, nay về già thì cô em mình chăm sóc. Chán Mớ Đời 

Hình ảnh trên báo Đài Loan. Bài báo rất nhẹ nhàng, không hằn học, dù mình thấy cầu thủ Việt Nam chơi xấu nhiều lần, lãnh thẻ vàng.

Đội tuyển nam thì bỏ tiền mướn gia sư gốc Kim Chi dạy đủ nghề. Có lẻ ông ta bồ dưỡng kim chi cay quá cỡ nên cầu thủ nam, tương đối khá hơn xưa. Muốn giỏi thì phải có chương trình tuyển lựa và huấn luyện tối thiểu 20 năm mới đào tạo các cầu thủ có thể tranh tài với thế giới. Xem giải túc cầu phi châu, đa số các đội banh mướn huấn luyện viên ngoại quốc. Mấy người này được đào tạo và cập nhật hoá cách tổ chức, tập luyện một cách khoa học khiến các nước như Ba Tây, Á Căn Đình,…hết đoạt các giải quốc tế.

Chúng ta chỉ có chủ nghĩa Thánh Gióng, tự bẩm sinh, nổi tiếng đá giỏi rồi tự hào quá Việt Nam ơi, Thái Lan phải đợi 15 năm sau mới bằng Việt Nam. Nay đội tuyển nữ Thái Lan và Việt Nam vào được vòng thế giới nhưng khó mà hy vọng thắng vì đẳng cấp còn thua xa mấy chục năm của thế giới. Tuy nhiên là một điểm tốt cho sự khởi đầu. Thật sự, mình thích xem mấy đội nữ đá hơn, ít bạo lực như các đội nam. Xem đội tuyển nữ của Hoa Kỳ hay Hoà Lan đá thích hơn là các đội nam. Đội nữ đá theo kiểu ngày xưa, ít bị giời hạn bởi chiến thuật.

Mình nhớ dạo ở bên tây, ông Guillou, cầu thủ quốc gia và sau này có làm huấn luyện viên cho đội tuyển Pháp quốc. Ông ta đề nghị các câu lạc bộ túc cầu pháp nên đầu tư ở Phi Châu, tại các cựu thuộc địa của pháp để tìm kiếm và huấn luyện cầu thủ mấy xứ này, nhằm cung cấp cầu thủ cho các câu lạc bộ túc cầu của Pháp quốc, để câu khán giả gốc phi châu.

Ông ta và nhóm của ông ta sang phi châu, đi tìm và mở trung tâm huấn luyện túc cầu. Mấy năm sau, họ có một số cầu thủ giỏi, đem qua Pháp thi đấu. Dần dần, các đội tuyển phi châu đá khá lên, có thể hạ các đội tuyển âu châu. Mình nhớ trận đầu tiên giữa Senegal và Pháp quốc thi đấu tại giải túc cầu thế giới. Cựu thuộc địa thắng mẫu quốc khiến dân da đen xuống đường tỏng khi tây da trắng chửi mẹt-xà-lù đủ cở. Ngày nay, nhìn lại thì đội tuyển pháp có đến 70-80% người da đen khiến mấy tên cực hữu phải chửi thề.

Tương tự đội tuyển túc cầu của Hoa Kỳ cũng èo uột. Đến khi họ mướn ông cầu thủ và cựu huấn luyện viên đội tuyển quốc gia Đức quốc, Jürgen Klinsmann. Ông này thành lập chương trình tìm tài năng và huấn luyện tại cấp địa phương. Ông này bị các cầu thủ mỹ chơi vì ông ta dùng cầu thủ sinh tại Đức nhưng có cha là lính mỹ. Nhiều người không rành tiếng mỹ. 

Cuối cùng bị sa thải nhưng kết quả của chương trình tìm tài năng, huấn luyện từ địa phương đã đem lại thành quả ngày nay, có nhiều cầu thủ mỹ, đá cho các đội bóng nổi tiếng ở Âu Châu. Khi xưa có 3 anh chụp gôn là có hạng. Cho thấy muốn giỏi phải có chương trình huấn luyện, tìm tài năng, không phân biệt lý lịch, chính trị và viễn kiến cho mai sau. Nghe ông huấn luyện viên Việt Nam đội nữ đã từ chức. Chắc muốn được trả lương cao hơn. Còn đội tuyển nữ được nhận vào đại học nào đó, không cần phải thi vào. Chắc màn PR.

Mình thấy có nhiều cầu thủ Nhật Bản, đại hàn đầu quân cho các đội tuyển ở âu châu. Đồng ý là họ cần quảng cáo tại á châu nên phải mướn cầu thủ á châu nhưng thực tế, mấy cầu thủ này đá rất hay như ông Heung Min Son, đá cho đội Tottenham ở Anh quốc. Ông này, đá lọt quả thứ 2 khi đội nam HÀn thắng đội Đức quốc trong cuộc tranh giải túc cầu thế giới 2018, khiến các hậu vệ khét tiếng thế giới vẫn nể nan.

Mình nhận thấy không có sự công bằng trong gia đình Việt Nam. Con trai thì không làm việc nhà, đi chơi bớ vơ, con gái lãnh hết. Hôm kia, ăn Tết nhà mình. Sau khi ăn xong, mình, ông anh cột chèo và ông anh vợ, ngồi xỉa răng, xem truyền hình còn mấy bà theo lối xưa, đi dọn dẹp. Mình dựa hơi mấy ông anh nên ngôi xỉa răng. Ngày thường thì phải làm rồi để vợ hát karaoke. Chán Mớ Đời 

Đồng chí gái có cô bạn học khi xưa kể chuyện khiến cả hai khóc như mưa bấc. Gia đình cô bạn thuộc loại trâm anh thế phiệt. Ông bố làm ngoại giao bên Úc. Được điều về Sàigòn tạm để chờ nhận công vụ mới. Cô bạn vào học chung lớp, tiếng việt không rành như đám con mình ngày nay.

Ông bố nhận được nhiệm vụ mới, đi Pháp. Nói để chuẩn bị nhà cửa xong xuôi thì đón mấy mẹ con sang. Đùng một cái, 30 tháng 4 đến. Bà mẹ đem con ra phi trường thì chỉ còn 3 vé đi pháp. Bà ta kêu bà vú dẫn hai cô con gái về, bà và 2 người con trai đi trước. Sang Pháp, bà sẽ tìm cách đem qua sau. 30 tháng 4 đến, bà vú ôm tiền, bỏ về quê. Cô bạn phải ra bán chợ trời, lăn lộn với cuộc sống mới của con người mới, xã hội chủ nghĩa. Cô em thì muốn làm cháu ngoan của bác, trò ngoan của thầy, về nhà kêu bọn ngụy quân ngụy quyền gian ác, bị cô chị cho ăn tát…

Sau này, cô ta về thăm Việt Nam một lần rồi không dám trở lại. Lý do là khi máy bay đáp xuống phi trường Tân Sân Nhất, hình ảnh mẹ cô ta bỏ lại năm 1975 từ đâu ập về khiến cô ta khóc như mưa.

Người anh sang tây, chả học hành gì cả. Sau này, bà mẹ di cư sang Hoa Kỳ với người con trai đầu, ở với cô con gái đầu, du học trước 75. Trước khi chết, dặn phải chăm sóc ông em trai, nghiện ngập. Có lần cô chị la ông em trai. Ông này bảo tôi chưa lấy bức tranh đắt tiền của chị đi bán là may lắm rồi, không nên chửi bới.

Có cô bạn kể là bà mẹ cũng khổ với ông anh. Cho đi du học rồi học không nổi về lại Việt Nam, bà mẹ nuôi mệt thở. Cho thấy văn hoá trọng nam khinh nữ của người Việt đã làm tốn tiền, kinh tế của gia đình. Đầu tư không đúng chỗ. Mua cổ phiếu, cái nào không khá thì dẹp, dồn tiền cho những cổ phiếu nào có khả năng tương lai. Đó là sai lầm về đầu tư, cứ hy vọng sẽ thay đổi. Chúa hay Phật cũng không giúp được gì cả.

Trai hay gái đều xem như nhau. Đứa nào giỏi thì đầu tư cho nó học thêm, còn đứa học dốt thì cho đi học nghề. Văn hoá “nhất nam viết hữu, thập nữ viết vô” sẽ gây ra bất công và bỏ quên hay cố ý vô hình trung loại các tiềm năng cá nhân có thể giúp ích cho gia đình, cộng động, xa hơn là quốc gia. Điển hình là nhạc sĩ dương cầm nổi thế giới Thái Sơn.

Trong lịch sử Việt Nam, người Việt tốn biết bao nhiêu tiền cho con trai ăn học mà chả ra cái gì. Ông Tú Xương, được vợ nuôi 20 năm trời để học thuộc lầu 9 cuốn sách. May ông ta đậu nhưng chả làm được cái gì, ngoài vài câu thơ ca tụng đồng chí vợ.

Có quảng cáo trả $750, để bạn không phải tổ chức ngày Tình Yêu với đồng chí vợ. Họ sẽ bận đồng phục cảnh sát, chạy xe cảnh sát tới nơi, bắt bạn ngày thứ 6 và trả về thứ 2. Bao ăn ở và dụng cụ đi câu,…

Từ đó đưa đến vấn nạn “học tài thi lý lịch” đã dẹp bỏ đi biết bao nhất nhân tài của Việt Nam. Điển hình là ông Đào Duy Từ, vì lý lịch bị tước bỏ văn bằng, về quê chăn trâu. Sau ông ta là người trí thức vượt biên xuống miền nam, được CHúa Nguyễn trọng dụng, nghe theo kế sách mà trị vị mấy trăm năm. 

Bù lại họ sử dụng các nhân vật không có khả năng, chạy bằng cấp, được người thân cơ cấu vào các vai trò lãnh đạo như một cán bộ nào gọi là “hồng phúc dân tộc”. Tinh thần “1 người làm quan cả họ được nhờ” đã  khiến Việt Nam không thoát tâm lý, văn hoá ao làng để vươn ra xa để bắt kịp thế giới trong cuộc cách mạng công nghệ @. Chán Mớ Đời 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Vỏ quýt dầy có móng tay nhọn

 Dạo mới mua vườn, thấy có 50 cây quýt mà chả có thằng Tây nào mua cả, lại tốn nước nên mình chặt bớt để dành 10 cây để ăn và làm phấn hoa cho mấy cây bơ vì chúng ra hoa cùng thời với bơ. Được cái là quýt đường nên ăn cực ngon. Mình thường kêu bạn bè đến hái cho mấy ngày Tết hay đem lên chùa cho thầy để đại chúng lấy lộc đầu năm. Năm nay, lo mua bán mấy căn hộ nên quên khuấy mất.

Hôm 30, mình hái một ít đem cúng ông bà và đem đến ông cậu để cúng ôn mệ ngoại. Đầu năm, bà chị dâu buôn bán ở Phước Lộc Thọ ghé nhà ăn cơm, kêu quýt ngon, để tao ra hỏi tên bán quýt ở Phước Lộc Thọ, xem nó có muốn lấy để bán cho thiên hạ hay không. Thấy thiên hạ mua như điên để đem về cúng ba ngày Tết. Chị lấy một ít để chào hàng.

Quýt vườn mình, phải hái bằng kéo để có cành và tránh bị lột phần đầu của quýt và để lâu một tí. Cúng thì đẹp mắt.

Chiều hôm sau, chị đem về mấy trái quýt mà ông thần nào bán ngoài Phước Lộc Thọ khiến mình thất kinh. Chị dâu kêu ông thần này bán loại này. Hoá ra quýt ông ta bán rất to, chắc đem từ Trung Cộng sang vì loại quýt này như loại quýt tại Việt Nam. To thật nhưng đã được ngâm thuốc bảo quản để cho da bóng và để lâu.

Quýt của ông thần bán ngoài Bolsa, cực to. Nhìn kỹ sẽ thấy rất bóng vì được ngâm thuốc , đầu và đít quả quýt hơi màu xanh. Con người chỉ thích cái vẻ bề ngoài nhưng không biết bề tỏng sẽ giết mình. Chán Mớ Đời 

Lột ra ăn không được, hơi đắng đắng vì đã lâu ngày. Chán Mớ Đời 

Lý do mình biết vì có đi xem nhà máy của công ty mua bơ của vườn mình và được họ giải thích. Khi họ chở bơ của vườn mình mới hái trong ngày. Việc đầu tiên là họ cho vào phòng lạnh để làm mát quả bơ trước. Hôm sau mới cho ngâm và chất làm bóng da và chất bảo quản. Do đó làn da lúc nào cũng bóng cả. Mình có thể quyết đoán là tất cả trái cây bán ngoài chợ đều được đi qua giai đoạn này cả.

Điển hình là công ty Chipotle, chuyên bán bơ cho thực khách, không có chỗ chứa bơ chưa chín. Do đó họ chỉ nhận 24 tiếng trước khi sử dụng. Công ty mua bơ của mình, cho dú chín đủ vừa 24 tiếng đồng để sử dụng, rồi chở giao cho Chipotle.

Sau đó họ cho lên máy để thanh lọc các loại bơ to, bơ nhỏ, bơ hư vào các thùng. Họ sẽ đem chất vào phòng lạnh. Trước khi đem giao cho khách hàng thì họ mới đưa chất khí đá giúp bơ chín. Hôm sau đem giao cho khách hàng.

Mua cái vườn, mình thì i tờ về nghề nông nên phải ghi tên đại học nông nghiệp để học tại chức. Ngày đầu tiên, ông thầy cầm quả táo, hỏi cả lớp: quả táo này được hái cách đây bao lâu. Sinh viên trả lời hôm qua, 1 tuần, 3 ngày….. ông thầy cho biết là 9 tháng 18 ngày khiến cả lớp như bò đội nón.

Ông thầy mới giải thích là trái cây hái xong là phải ăn liền trong tuần vì bị oxy hoá sẽ hư ngay. Trái cây có fructose (đường) nên sẽ lên men khi rời cành. Do đó, bưởi Việt Nam hái xong phải để cả tháng mới ngọt được. Hoa quả bán ngoài chợ, đều được tẩm chất bảo quản và chất sáp giúp cho vỏ tươi như phụ nữ đánh môi son, phấn,… để che dấu sự tàn phá của thời gian. Chán Mớ Đời 

Bơ mà họ hái ở vườn mình thì được bán sang Nhật Bản và các quốc gia khác. Còn bơ bán ngoài chợ được mua từ Mễ Tây Cơ, Peru,… “RẺ”. Các nước như Nhật Bản, rất thích trái cây của Cali nhất là bơ nên mua rất đắt. Họ mua, đóng thùng xong là chở lên máy bay để đưa qua Nhật Bản, bán trong tuần ngay. Còn bơ của Mễ đem sang là để cả mấy tháng, chở bằng xe tải qua biên giới.

Bơ của vườn mình ăn được sau khi hái 7 ngày. Ăn cực đỉnh. Quýt thì ăn liền. Ông anh cột chèo sang ăn tết với gia đình mình, ngày nào cũng lấy quýt, ép uống 100%. Ghiền luôn. Chúng ta nên ăn trái cây mùa nào thì ăn trái mùa nấy. Trái cây trái mùa ở ngoài chợ, đã được bảo quản từ mấy tháng trước. Họ đâu có thể tràn ngập trái cây trong mùa cả thị trường, sẽ làm giảm giá. Chỉ cất trong phòng lạnh rồi bán theo nhu cầu của thị trường.

Từ ngày mình mua cái vườn thì thâm nhập vào tiến trình trồng cây quả thì thất kinh, phải cẩn thận ăn uống. Chán Mớ Đời 

Năm mới chúc anh chị cùng thân quyến mọi sự như ý và được nhiều sức khoẻ để đọc bờ-lốc Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen.

Nguyễn Hoàng Sơn 

Đóng thuế khi qua đời tại Hoa Kỳ

 Hôm trước, có chị bạn gọi điện thoại hỏi về thuế sau khi qua đời. Mình đang ăn cơm nên nói sơ sơ, nay viết xuống đây cho rõ. Người Mỹ gọi là “death taxes ”, để chỉ định hai loại thuế liên quan đến thừa kế. Thuế gia sản  (estate tax) được đánh thuế trên tổng số giá trị của gia sản, tất cả những gì người qua đời làm chủ như nhà cửa, xe cộ, nữ trang, tiền trong ngân hàng,… và thuế thừa kế (inheritance taxes), được đánh trên số tiền mà người thừa kế nhận được.

Ở Hoa Kỳ, có một điều chắc chắn cho người Mỹ bình thường là phải đóng thuế. Đi làm, đóng thuế, làm có tiền mua sắm, chính phủ đánh thuế trên số tiền mình mua sắm. Ở Quận Cam, nay đóng thuế 8.75% và Los Angeles là 9.75%. Do đó mua mấy đồ đắt giá như xe thì nên mua tại Quận Cam thay vì ở Los Angeles. Mua một chiếc xe gái $40,000, đóng thêm thuế 1% là $400. 

Thấy vậy chúng ta tiết kiệm, bỏ ngân hàng cũng bị đánh thuế trên tiền lời. Về hưu, không đi làm, lấy tiền để dành hưu trí cũng bị đánh thuế, tức quá lăn ra chết, cũng bị chính phủ bò đến cái hòm, đánh thuế cho những gì chúng ta để lại trần gian. Tưởng xong om, ai ngờ có nhiều tiểu bang, cho rằng con cháu của chúng ta không xứng đáng nhận tiền, gia tài, lại đánh thuế chúng. Thế mà ai cũng muốn vượt qua bao hiểm nguy, tốn bạc triệu đến xứ tư bản dãy chết này. 

Chỉ có mua thức ăn trong siêu thị thì không bị đóng thuế. Nếu mua thức ăn như sandwiches,..thì nên mua tỏng siêu thị, không phải đóng thêm 8.75%. Đó là dân ngu khu đen như chúng ta, còn tỷ phú thì không. Như ông Bloomberg, bỏ ra nữa tỷ đôla để tranh cử tổng thống, không ai bầu cả. Không đóng thuế mà chết đi gia sản để lại bạc tỷ cũng không đóng thuế. 

Gần đây, mình có người đại gia tại Việt Nam dọ hỏi mua cái vườn bơ của mình, để xây cất đầu tư theo chương trình EB-5 khiến mình ngạc nhiên. Họ giàu có tại Việt Nam, tại sao lại muốn sang Hoa Kỳ tìm bãi đáp an toàn.

Em chỉ kể thông tin, các bác đừng có tin em. Cần hiểu rõ thêm thì kiếm luật sư mà tham khảo thêm, đừng có kêu em. Em là nông dân, không biết gì. Đừng có tin em nhé.

Tóm lại gia sản để lại của người qua đời, trên nguyên tắc sẽ đóng thuế tài sản tuỳ theo thẩm định của chính phủ và người thừa kế sẽ đóng thuế trên tài sản thừa kế nếu lâm vào những trường hợp sẽ kể sau. Trust có thể sử dụng đúng loại, và thiết kế đúng, để tránh bị đánh thuế. Gia sản để lại, người thừa kế có thể bị đánh thuế.

Tài sản có thể bị đánh thuế hai lần. Lần đầu trên gia sản để lại và sau đó tiểu bang đánh thuế người thừa kế. Chính phủ liên bang không đánh thuế các người thừa kế nhưng có vài tiểu bang đánh thuế các người thừa kế gia tài như:

• Nebraska
• Iowa
• Kentucky
• Pennsylvania
• New Jersey

Các người thừa kế, không phải lo ngại bị đánh thuế thừa kế nếu không cư ngụ trong 6 tiểu bang kể trên. 

Thuế Gia Sản (estate tax) : có 12 tiểu bang bắt đóng thuế gia sản: 

• Washington
• Oregon
• Minnesota
• Illinois
• New York
• Vermont
• Maine
• Massachusetts
• Rhode Island
• Connecticut
• Maryland
• Hawaii1 

Theo luật hiện hành thì gia sản mỗi người có trên $11.7 triệu (2021) , vợ chồng thì 23.4 triệu thì số thặng dư sẽ bị đánh thuế ở cấp liên bang. Mình hỏi chị bạn, gia sản của mẹ dưới 12 triệu thì không lo bị đánh thuế. Mình xem các tiểu bang đánh thuế thì may quá, chị ta và mấy người em không cư ngụ trong mấy tiểu bang này. Ngoài trừ ai ở Maryland.

Vấn đề là 4 năm nữa thì số tiền miễn thuế gia sản từ $11.7 triệu sẽ xuống còn 5 triệu (2026) khi Tax Cuts and Jobs Act (TCJA) hết hiệu lực. Ai có gia sản từ 5 triệu lên đến 12 triệu thì nên chết trước năm 2026.

Các tiểu bang Hoa Kỳ đánh thuế thừa kế. Xem chú thích

Có nhiều trường hợp, ai có tiền nhiều trên 5 triệu thì phải tặng cho một hội từ thiện chính thức tại Hoa Kỳ, để giúp bớt đóng thuế. IRS có danh sách các tổ chức từ thiện này trên trang nhà của họ. Nếu cho thì gia sản của người qua đời sẽ giảm bớt số tiền đóng thuế. Đa số chúng ta không sợ nhưng nếu chúng ta qua đời sau 2026, khi lạm phát gia tăng, căn nhà của các bác từ 1 triệu đô leo lên 2, 3 triệu là hơi mệt. Từ đây đến đó, các luật của ông Biden, tìm cách đánh thuế người giàu sẽ len vào.

Đảng Dân Chủ tìm cách đánh thuế mấy ông tỷ phú nhưng bị đánh dội ngược nên họ bỏ ý định đó, và sẽ đánh các người trung bình là khốn cho dân có nhà cửa chút chút, người Mỹ trung lưu. Do đó em đang tính nghiên cứu thêm về GRAT để xem sao. Hôm trước, đi leo núi với anh bạn. Anh ta kể mấy căn nhà của anh ta đều mua bằng tiền tươi khiến mình thất kinh. Cần phải bỏ một cái nợ, để trừ bớt gia sản. Thí dụ: gia sản trị giá 30 triệu mà nợ 10 triệu thì xem như tài sản để lại chỉ có giá trị 20 triệu, dưới số 23.4 triệu cho hai vợ chồng. Mỗi người được 11.7 triệu miễn thuế.

Đồng chí gái có chung tư tưởng với vợ chồng anh bạn, không muốn có nợ nần gì cả khi về hưu. Chán Mớ Đời 

Hiện nay, người Mỹ có quyền tặng tiền cho cơ quan từ thiện hay con cháu, $15,000/ người và mỗi năm. Kéo dài đến khi qua đời. Vào trang nhà của IRS để xem. Mình nhớ cô bạn người Mỹ khi xưa, đi chơi bên Hy Lạp với mình. Bà nội cô ta cho cô ta $10,000 mỗi năm để đi học đại học hay đi chơi để giảm bớt tài sản. Họ gọi là Gift Taxes.

Ngoài ra, chúng ta có thể chuyển lần tiền bạc sang cho con cháu từ từ mà không bị ảnh hưởng đến tài sản. Cứ rút $15,000 ra khỏi số tiền dư trên $11.7 triệu và năm 2026 là 5 triệu. Điển hình có 2 người con, lập gia đình, mỗi đức có 2 đứa theo chỉ tiêu “trai hay gái, chỉ hai mà thôi”. Tổng cộng 2 con, 2 rể hay dâu, và 4 đứa cháu. Tổng cộng 8 người hậu duệ thì cứ cho mỗi năm $15,000/ người. Tổng cộng $120,000/ năm. Trả tiền cho cháu đi học, cho con vay tiền mua nhà,… ai mà có độ 20 người con, cháu, rể và dâu là bay $300,000/ năm. 10 năm là được 1.2 triệu,…

Anh bạn hỏi bỏ tài sản vào Living trust vẫn bị đóng thuế. Chắc chắn rồi. Người ta làm Living Trust để tránh các trường hợp người dân từ đâu đến, tự nhận là có phần trong gia tài. Điển hình cô Anna Nicole Smith, cô này là vũ nữ, rất đẹp, được ông tỷ phú 89 tuổi mê, lấy làm vợ. 18 tháng sau, mỗi ngày được cô mớm sữa cho nên ông tỷ phú tiêu diêu miền cực lạc. Gia đình ông ta khám phá ra là ông ta chuyển tên người giám hộ gia tài là cô vũ nữ nên đưa nhau ra toà. Cuối cùng cô Smith này được mấy trăm triệu, thay vì mấy tỷ đôla. Làm vợ ông glà 87 tuổi được 18 tháng được mấy trăm triệu thì cũng ráng. Theo báo chí Luật Khoa thì được $449,754,134.00, sau 18 tháng mớm sữa cho ông già 90 tuổi.

Buồn đời cô này, thấy có tiền nhiều nên nhiều tên nhảy vào ăn có. Đùng một cái, cô này lăn đùn ra chết. Có cả chục tên đứng ra tự xưng là cha của đứa con của cô. Ra toà, khám DNA đủ trò. Nếu cô ta làm Living Trust, để lại di chúc, có người giám hộ, được chỉ định thì sẽ không lo vụ này.

Living Trust sẽ không phải qua toà án thừa kế (probate court). Các tài sản sẽ được chuyển nhượng cho các người thừa kế (living beneficiaries). Tránh được toà án thừa kế nhưng vẫn phải bị đánh thuế nếu lâm vào những trường hợp kể trên.

Có hai loại Trust:

Revocable Trusts: loại này có thể huỷ bỏ, thường người sử dụng loại này khi chúng ta đi làm estate planning. Loại này không trốn thuế được. Người thành lập TRUST này có thể huỷ bỏ bất cứ lúc nào. Họ có thể chuyển tài sản qua tên họ lại hay chuyển người thừa kế. Các lợi tức của trust đều được đánh thuế khi người thành lập Trust, làm thuế hàng năm.

Irrevocable Trusts: khi người thành lập Trust này thì xem như là không có quyền sửa đổi. Một khi đã giao chuyển tài sản vào đây thì không có quyền lấy lại như Revocable Trust. Họ phải kiếm một người giám hộ để quản lý cái trust này. Loại Trust này có thể tránh thuế tài sản nếu có nhiều tiền và sử dụng đúng khuông khổ cho phép.

Các quỹ hưu trí (Retirement Account): khi chúng ta qua đời mà có một quỹ hưu trí để lại cho con cháu. Chính phủ không muốn đợi 30 năm nữa để đánh thuế. Họ bắt con cháu thừa hưởng gia tài phải lấy ra để họ đánh thuế hàng năm. Còn nếu người phối ngẫu còn sống thì phải rút ra từ từ sau 70.5 tuổi.

Xin mở ngoặc: nếu bác nào cảm thấy còn sung sức, về Việt Nam lấy em chân dài nào trẻ hơn 40 chục tuổi. Đem sang đây, cô ta sẽ bắt chước Anna Nicole Smith, sẽ quần thảo các bác trong vòng 18 tháng để đưa bác lên thiên đàng trong tiếng hát Nghìn Trùng Xa Cách. Tiền hưu trí sẽ chuyển qua cô vợ 25 tuổi, cô này sẽ có đến 40 năm để rút tiền ra. Cô ta có thể ăn tiền an sinh xã hội của bác đến khi chết. Đại loại $2,700/ tháng đến chết. Thử làm tính nhé: khi bác qua đời, quỹ hưu trí có $100,000. Các bác ghi trong di chúc là không được rút ra, chỉ có thể rút ra khi cô vợ đến tuổi 65. Cấm lấy chồng lại trước 65 tuổi. Nếu lấy chồng trước thì tài sản sẽ cho Sơn Đen làm quỹ đen. Xong om

40 năm, tiền lời cứ tính đổ đồng 12% lời hàng năm, xem 40 năm sau, vợ chân dài của mấy bác sẽ có bao nhiêu? Cô vợ sẽ có 12 triệu. Trong suốt 40 năm cô ta không được lấy thằng khác, chỉ chăm sóc con cháu các bác để lãnh 12 triệu. Vẫn lãnh được an sinh xã hội của mấy bác hàng tháng, khỏi đi làm. Kinh

Các bác có thể chuyển tiền, tài sản cho người phối ngẫu đến 100%. Chỉ có người chưa phải công dân mỹ thì chỉ được lãnh $164,000/ năm (2022). Vì vậy mà con mấy bác sẽ chống đối việc bác về Việt Nam lấy chân dài.

Thuế tiền lời (Capital Gains Taxes): lấy thí dụ, các bác mua một căn nhà khi sang Hoa Kỳ, giá $200,000 đến khi bác chết thì trị giá căn nhà lên 1 triệu ở Cali. Trên nguyên tắc thì lời $800,000. Nếu bác nghe lời ai xúi dại, chuyển tên qua cho con cháu để lãnh Medicare,.. con cháu của bác bán căn nhà thì trên nguyên tắc là phải đóng thuế tiền lời trên 800,000 độ 33% ở Cali. Nếu các bác để giấy tờ đàng hoàng lại, chuyển tên qua living Trust, khi qua đời, con cháu sẽ hưởng quy chế mà thuế vụ gọi là Stepped up basis . Căn nhà giá trị 1 triệu sẽ được tính vào số tiền 11.7 triệu miễn thuế tài sản. Con cháu các bác có quyền bán mà không phải đóng thuế nếu cư ngụ trong những tiểu bang, không đánh thuế tài sản.

Thuế tài sản: trung bình thì số tiền hơn 11.2 triệu sẽ bị liên bang đánh thuế từ 18% đến 40%. Tiểu bang có thể đánh đến 16%. Chán Mớ Đời 

Đừng có hỏi em nhé, cứ ra bolsa kiếm luật sư mà hỏi.

Nguyễn Hoàng Sơn 

Học và viết tiếng Việt

 Dạo này, có ông thần nào “dán tên mình” vào một bài viết của cô nào, than là ngày nay người Việt viết tiếng Việt rất cẩu thả, sai lỗi chính tả, đủ trò. Thiên hạ nhảy vào hội đồng, ném đá những người viết sai chính tả như mình. Chán Mớ Đời 

Mình đoán là các chiến sĩ an ninh mạng, đang định hướng dư luận để họ quên đi vụ công ty Việt Á, được gắn huy chương nhà nước gì đó.

Thật sự, trình độ tiếng Việt của mỗi người Việt rất khác nhau nên không thể so sánh được. Mình lấy thí dụ: một cô bạn học khi xưa ở Yersin. Từ bé tới lớn học trường Tây, sau 75 qua tây học tiếp. Nay sống ở tây nên tiếng Việt không rành lắm. Ông chồng nói với mình là cô nàng đọc nhưng không hiểu những gì mình viết. Lý do là tiếng Việt không rành, chỉ biết nói chuyện vớ vẩn với người Việt tại Pháp. Dạo mình mới sang pháp, gặp người Việt, nói tiếng Việt như con mình ngày nay.

Một cô khác, tương tự, kêu ông chồng dịch ra tiếng tây những email của mình. Rồi email tiếng tây cho mình nhờ, dịch ra dùm tiếng Pháp, khiến mình ngọng. Chắc ông chồng Chán Mớ Đời cứ phải dịch ra tiếng tây cho cô nàng. Nói chung là mấy ông chồng liên lạc với mình nhiều hơn vì phải đọc i-meo của mình, rồi giải thích cho vợ còn mấy cô đọc không xong thì viết gì nổi. 

Mình theo dõi mấy người bạn học cũ Yersin, nay vẫn còn sinh sống tại Việt Nam. Họ viết rất chuẩn tiếng Việt. Lâu lâu có người sửa lỗi chính tả của mình. Lý do từ 1975 đến nay, họ sống tại Việt Nam thì tiếng Việt của họ phải được hoàn chỉnh, khác với các người bạn học cũ, ở hải ngoại.

Do đó, chúng ta không thể nào gọi những người không rành tiếng Việt là mất gốc, khinh thường chữ Mẹ Đẻ,… một người Việt tại Việt Nam, có thể không viết chính tả chuẩn vì họ không được học cao. Ngày nay, nhờ Internet, họ có thể lên mạng, giao tiếp với thiên hạ, nên có thể còm tiếng Việt sai chính tả. 

Nếu mình không lấy vợ việt thì chắc ngày nay cũng ngọng tiếng Việt. Mình đọc sách báo việt ngữ lại khi sang Hoa Kỳ làm việc. Tại New York, mình có gửi mua báo việt ngữ để đọc hàng tháng nên lò mò được chút tiếng Việt.

Cách đây mấy năm, một cô bạn i-meo kêu có liên lạc được với một cô học chung lớp khi xưa nên mình liên lạc và kể qua i-meo những kỷ niệm một thời đi học chung. Ai ngờ, cô bạn kêu còn nhớ gì không, kể tiếp. Thế là từ đó mình khởi đầu nghiệp dư viết ba-láp, ba-sàm cho đến nay. Cô bạn phải sửa chính tả cho mình khá nhiều, gửi cách thức đánh dấu hỏi ngã tùm lum nhưng vẫn sai chính tả. Hình như họ gọi là biên tập viên ở Hà Nội.

Mình nhớ có mua sách của ông Nguyễn Hiến Lê nói về tiếng Việt, xuất bản trước khi mình sinh ra đời. Không ngờ ngày nay, mình vẫn theo ý của ông ta. Khi nói hay viết tiếng Việt, mình cố gắng ít dùng tiếng địa phương (anh ngữ hay tiếng Ý Đại Lợi, tiếng Pháp,…). Có những từ không biết, phải dùng từ tiếng Việt sau 75.

Có anh bạn khi xưa học Marie Curie, ghét mấy người bạn học cũ, gặp nhau là cứ xổ toàn là toi, toi, moi moi,.. có lần anh ta kêu hôm qua tao đi xe lửa, tao lên toa, tao đái trên đầu toi,… cứ tưởng tượng mình đang nói chuyện với người Mỹ, bổng nhiên xổ một tràng tiếng Việt vào, hỏi họ có hiểu không. Mình có tên bạn người Tàu, đại hàn, khi gặp chúng, đang nói chuyện chúng xổ một tràng tiếng tàu hay tiếng Hàn với mấy người đồng hương của họ khiến mình ngọng.

Có lần mình viết tiếng Mễ, dặn ông thợ đến sau thì làm những việc như sau. Khi ông ta đến, mình mới khám phá ra ông ta không biết đọc tiếng Mễ. Ông thợ hay người mướn nhà gốc Mễ, nhắn tin cho mình sai chính tả tiếng Mễ rất nhiều. Mình đâu thể đánh giá họ là mất gốc. Tại quê nhà, họ là nông dân như mình, không được đi học nhiều hay thậm chí không được đến trường.

Mình tham gia hội Toastmasters để tập nói anh ngữ trước công chúng. Mình khám phá ra rất nhiều người Mỹ cũng lấn cấn vấn đề văn phạm nên mỗi buổi họp đều có người thay phiên nói về văn phạm hay nêu ra cái sai của mỗi người khi nói chuyện. Nói chung thì chỉ có những người mỹ lớn tuổi mới để ý đến cái sai văn phạm.

Thật ra tiếng Việt là một sinh ngữ nên thay đổi liên tục, cập nhập hoá với đời sống hiện đại. Nếu chúng ta mở mấy cuốn sách của nhà thi hào Anh quốc Shakespeare, chúng ta thấy anh ngữ thời của ông ta rất khác những gì chúng ta học ở trường. Đọc đã không hiểu mà bà thầy anh văn, dẫn mình đi xem King Lear ở hí viện Luân Đôn. Mình hiểu câu truyện trước đó, chớ khi xem kịch diễn thì ngọng.

Việt Nam có chữ Nôm, được dùng trước khi người Pháp đến, nay xem như là “TỬ NGỮ”, một ngôn ngữ chết như Hy-Lạp-ngữ. Có dạo mình mua sách để học chữ Nôm nhưng được 3 ngày thì bỏ cuộc. Có anh bạn xưa, rất chăm chỉ, mỗi ngày học một chữ, nay khoe học được mấy ngàn chữ.

Mình học chương trình Pháp từ bé, đến khi sang Pháp thì mình ngọng. Cách mình nói, được dạy trong sách vỡ nhưng gặp tây đầm thì họ nói cách khác. Điển hình: mình được ông tây bà đầm dạy nói: “je ne sais pas” thì bọn sinh viên học chung với mình kêu “sais-pas moi”. Ngoài ra là một sinh ngữ nên người pháp dùng tiếng lóng khá nhiều nhất là dân Paris. Mình phải mượn truyện thời đại để đọc, học các từ lóng của Tây đầm.

Dạo còn sinh viên, có một ông nhạc sĩ tây khá nổi tiếng với giới trẻ, tên Renaud. Mình nghe mấy đứa bạn trong lớp mở radio để nghe. Điệu nhạc thì rất đương đại nhưng mình không hiểu gì cả vì ông ta sử dụng tiếng lóng của người Pháp. Mình nghe như vịt nghe sấm nhưng từ từ rồi cũng hiểu được tiếng lóng của Tây đầm.

J'étais tranquille j'étais peinard
Accoudé au flipper
Le type est entré dans le bar
A commandé un jambon beurre
Et y s'est approché de moi
Et y m'a regardé comme ça

T'as des bottes, mon pote
Elles me bottent
Je parie que c'est des santiags
Viens faire un tour dans le terrain vague
Je vais t'apprendre un jeu rigolo
A grands coups de chaînes de vélo
Je te fais tes bottes à la baston

….

Dạo điện thoại bắt đầu có phần nhắn tin. Mình thấy mấy đứa con nhắn tin rất ngắn khiến mình tăm tối như LOL, idk,… nhưng từ từ rồi cũng hiểu ý chúng muốn nói gì.  Mình về Việt Nam, nói chuyện với mấy người em. Mình kêu mai ra “phi trường” khiến mấy cô em nhìn mình như bò đội nón. Một cô em khác nhanh trí kêu là “sân bay” mới giúp cô em kia thoát cảnh bò đội nón. Ngay trong gia đình còn không hiểu nhau thì người ngoài còn khó gấp bội.

Khi xưa, họ có làm mấy cái tách uống cà phê cho người có râu. Do đó, chúng ta không nên vơ đũa cả nắm về người viết không rành tiếng Việt.

Có người ở hải ngoại dị ứng với những từ dùng tại Việt Nam. Ngôn ngữ mà người ta dùng hằng ngày được xem là Sinh Ngữ, một ngôn ngữ sống thì có những từ mới, được phát minh và được người dân sử dụng. Mình học tiếng Việt thời Việt Nam Cộng Hoà, nên khi dùng từ được học ở trường khi xưa. Nhiều khi quên, đọc báo việt ngữ ngày nay, ngay các báo xuất bản tại Hoa Kỳ, cũng sử dụng những từ sau 75. Lý do là người Việt rời sau 75 khá đông. Giới di tản, dần dần vào viện dưỡng lão hết. Trong tương lại sẽ không có ai dùng các từ vựng Việt Nam Cộng Hoà. 

Chúng ta có thể dị ứng với các từ hậu 75 nhưng không thể chối cãi đó là ngữ vựng đang được sử dụng thường nhật. Vài năm nữa, thế hệ di tản ở hải ngoại qua đời, chúng ta sẽ không thấy ai sử dụng các từ trước 75 nữa.

Mình thấy nhiều người dị ứng với các cụm từ hậu 75 nhưng lại tải về trong nhóm các bài viết từ Việt Nam. Theo mình là do các chiến sĩ an ninh mạng viết để định hướng dư luận. Họ viết nhiều chuyện không thể tin được nhưng họ cứ tải về, câu Like mút mùa.

Hồi mình ở Anh quốc, học anh ngữ với người Anh nên dùng mấy từ của người Anh quốc dùng. Đến khi sang Hoa Kỳ thì lộn xà ngầu, các từ người Mỹ dùng hơi khác với người Anh quốc. Còn người Gia-nã-đại vùng Québec thì còn cha thiên hạ. Họ dùng từ của người Pháp 2, 3 thế kỷ trước đây. Giọng của họ khó nghe. Mình nhớ đi xem một phim pháp ngữ của Gia-nã-đại. Đâu 1 tiếng đồng hồ đầu tiên, mình chả hiểu gì cả. Hỏi cô bạn đầm, cũng lắc đầu nên sợ tới già, không dám xem phim tây Gia-nã-đại.

Mình thấy ở Việt Nam, giới trẻ dùng các từ lạ như “cu-te”, hoá ra là đọc từ anh ngữ “cute” theo cách phát âm của người Việt. Hôm trước, mình xem một chương trình hội thoại ở Việt Nam về giới trẻ. Mình thấy họ sử dụng các từ anh ngữ khá nhiều như thế hệ bố mình, xổ tiếng tây.

Có cô ca sĩ, nghe đồng chí gái kêu rất nổi tiếng ở Việt Nam. Cô này nói bận độ “Bờ lắc” khiến mình ngọng, đồng chí gái cười rồi giải thích. Hoá ra cô ta đọc tiếng anh từ “Black” theo âm điệu quan họ. Cô ta kể hôm nay cô ta bận đồ đen vì lý do gì đó. Mình theo dõi mấy đứa cháu trên mạng. Thấy chúng dùng những từ rất lạ. Trong tương lai, các từ chúng dùng ngày nay, sẽ được phổ thông hoá, mang vào tự điển Việt Nam. Xong om

Ngày xưa, nghe mấy ông thầy người Việt dạy trường tây, nói tiếng tây thì quen. Đến khi sang tây thì chới với vì phát âm sai. Mình cần một thời gian khá lâu mới quen phát âm theo tây đầm. Lý do phát âm theo mấy ông thầy, bà cô người Việt dạy chúng không hiểu. Nay mình theo học lớp phát âm tiếng anh tại đại học, để bỏ bớt cái âm hưởng nước mắm.

Có câu chuyện: một ông sư đi ngang một căn nhà, thấy hào quang toả lên. Tò mò ông ta đi vào xem. Ông thấy một bà cụ, ngồi lần chuỗi đọc Chú Đại Bi. Bà ta niệm “Tô Bò Kho”. Ông thầy ngứa mồm, nói bà ơi; Ta Bà Ha, bà niệm sai rồi. Bà cụ tiếp thu lời dạy của thầy nên tiếp tục niệm “Ta Bà Ha”. Bổng nhiên hào quang biến mất. Ông sư thấy lỗi của mình, nên nói tôi nói đùa với bà đấy, cứ tụng “tô Bò Kho”. Chán Mớ Đời 

Năm nay, mình theo học đại học cộng đồng, lớp miễn phí về cách phát âm anh ngữ. Mình tham gia hội Toastmasters, khi nói bọn mỹ có vấn đề hiểu mình vì nhiều từ mình phát âm không chuẩn lắm. Thấy khiếm khuyết thì đi học thêm, nhất là miễn phí. (Còn tiếp)

Nguyễn Hoàng Sơn 

Nên mua nhà ở hay cho thuê?

Hôm Tết đến nhà thằng cháu, mới mua nhà 1 triệu, bỏ thêm 200,000 để sửa chửa rất đẹp. Nó hỏi mình về mua nhà đầu tư. Mình không dám nói những gì mình quan niệm. Một khi đã lấy vợ thì phải theo vợ, thân trai 21 bến nước trong nhờ đục chịu. Thằng cháu sắp cưới vợ, muốn mua nhà mới để làm tổ Uyên ương.

Theo mình, thằng cháu và vợ sắp cưới nên dùng số tiền 200K sửa chửa tổ Uyên ương, mua thêm 1 căn nhà cho thuê, đặt cọc 200K và mượn tiền ngân hàng còn lại. Ở căn mới mua, sơn phết sơ sơ đủ để sinh hoạt. Có thể khấu trừ lợi tức với căn nhà thứ 2 cho thuê. 

Lý do là không biết được ngày mai. Có thể được công ty đổi đi đâu đó, có công ăn việc làm tốt hơn,.. Sau này khi sở hữu được chục căn nhà cho thuê thì có thể để công ty mua nhà cho mình ở. Công ty vừa khấu trừ lợi tức, vừa có depreciation,…

 Mình bán 3 căn nhà ở xa, để mua 6 căn hộ gần nhà để dễ quản lý, luôn tiện dạy nghề cho thằng con. Chiều nay, Escrow mới sang tên qua mình. Mai phải làm một cái General Partnership, để tên mấy đứa con, giúp chúng khấu trừ thuế. Từ từ sẽ giúp thằng con mua mấy căn hộ cho thuê, chuyển giao công nghệ cho nó, chớ đi làm cho chủ thì cả đời nó sẽ làm nô lệ, không bao giờ giàu. Còn dư chút tiền thì sửa chửa mấy căn nhà đang cho thuê, cũng khá cũ rồi tăng tiền nhà.

Trước đám cưới, đồng chí gái kêu đi mua nhà để làm tổ Uyên ương. Bao nhiêu tiền để dành trong ngân hàng Thuỵ Sĩ, khi mình đi làm ở Thuỵ Sĩ, rút về để đặt cọc mua căn nhà đầu tiên với vợ. Mượn ngân hàng 80%. Căn nhà giá 180,000. Đặt cọc 20% ($36,000) và mượn ngân hàng 80% ($144,000) với phân lời dạo ấy 6.75%. Trả tiền lãi, bảo hiểm và thuế địa ốc độ $1,100/ tháng.

Mua nhà đúng 2 tuần lễ trước đám cưới. Mấy người bạn từ xa về dự ngày mình lên xe bông, chôn cuộc đời độc thân vui tính. Mấy người đến từ Pháp, Texas, New Jersey,.. xúm lại quét dọn, sơn phết nhà cửa, khá vui, để mừng mình thoát cảnh người yêu cô đơn. Rất cảm động!

Ở được 6 tháng thì mấy ông anh vợ, kêu dọn về ở với bố mẹ vợ. Lý do, gia đình ông anh trưởng dọn ra sau bao nhiêu năm sống với bố mẹ vợ. Thế là hai vợ chồng son, dọn về nhà bố mẹ vợ, phải cho thuê căn nhà định xây tổ Uyên ương. Mình cho thuê giá $1,100/ tháng cho đủ vốn. Dạo ấy, thất nghiệp đầy, thiên hạ quăn nhà chạy. Có lúc nhà trong khu của mình xuống giá có 130K, xem như xuống 50K.

Cuối năm làm thuế thì hai vợ chồng nhận được tiền thuế, do chính phủ trả lại, khiến mình như bò đội nón. Mò mò hỏi ra mới khám phá ra cái lợi khi có nhà cho thuê.

Mua nhà thì mình được khấu trừ tiền lời mượn của ngân hàng hàng năm, tiền thuế địa ốc. Chính phủ Hoa Kỳ khuyến khích người Mỹ mua nhà nên ra những luật như vậy để người Mỹ mua nhà, xây dựng Giấc Mơ Hoa Kỳ. Có đâu 67% người Mỹ sở hữu một căn nhà so với bên pháp là 58%.

Mình cho thuê $1,100/ tháng, trả tiền lời, bảo hiểm và thuế nhà đất là $1,100/ tháng. Xem như xoá sạch, không nợ thuế cũng như không lời. Tại sao lại được chính phủ trả lại một phần thuế đã đóng khi đi làm cho chủ.

Chính phủ Hoa Kỳ có ra luật thuế vụ cho những ai làm thương mại. Họ có thể khấu trừ các vật dụng, máy móc, xe cộ,.. dùng cho thương mại như xe dùng cho công việc thương mại có thể khấu trừ từ 1-7 năm. Máy điện toán, máy phôtocopy,.. mình định mua chiếc xe điện hiệu Audi cho đồng chí gái. Xe này nặng hơn 6,000 cân Anh nên có thể khấu trừ hết cho năm nay. Đang bán thêm một căn nhà khác, tiền lời sợ đóng thuế nên mua xe đồng chí gái chạy. Mụ vợ chạy chiếc xe từ 2007 đến nay. Thật ra không cần vì mụ làm việc ở nhà, cuối tuần thì chạy vòng vòng. Phí tiền nhưng thôi mua để chạy thêm vài năm trước khi nha kiều lộ rút bằng.

Khi mình mua nhà cho thuê, xem như làm thương mại và mất trên 700 tiếng đồng hồ mỗi năm để chăm lo vụ mướn nhà thì mình có quyền khấu trừ xe cộ, các chi tiêu liên quan để nhà cửa như sửa chửa, sơn phết,… quan trọng nhất là khấu trừ trị giá căn nhà.

Xe cộ thì cho phép khấu trừ từ 5-7 năm, các loại xe Truck trên 6 tấn thì có thể khấu trừ trong vòng 1 năm. Thường thường người ta mua xe, mượn tiền ngân hàng và trả góp trong vòng vòng 5-7 năm nên cứ dựa trên đó mà khấu trừ. Họ xem cứ sau 5-7 năm là chiếc xe không còn giá trị nhiều vì cũ.

Mình có ông bạn, người Mỹ có nhà cho thuê khá nhiều, nên muốn khấu trừ thuê, phải mua xe buýt cho thuê. Một chiếc xe buýt giá $500,000 được khấu trừ trong vòng 5-7 năm. Xem như mỗi năm khấu trừ được $100,000. Khổ cái là cho thuê xe buýt cũng làm ra tiền nhiều nên lại phải mua thêm xe buýt để khấu trừ lợi tức. Cứ 5 năm hết khấu trừ được xe buýt thì ông ta bán lại.

Căn nhà thường được tính là 27.5 năm sẽ hư hao hoàn toàn nên chính phủ cho phép khấu trừ căn nhà cho thuê trong vòng 27.5 năm. Mình chỉ được khấu trừ căn nhà còn đất thì không được vì đất không sợ bị hư hại gì cả. Những căn phố thì được xem là thương mại nên được khấu trừ 39.5 năm. Mua nhà cho thuê lợi hơn được 12 năm.

Căn nhà mình mua là 180,000. Họ tính 20% là giá trị của đất đai, và 80% là giá trị căn nhà. 80% của $180,000 là $144,000. Mình được khấu trừ căn nhà trong vòng 27.5 năm. Lấy 144,000 chia cho 27.5 được $5,236/ năm. Vậy là hai vợ chồng, ngoài tiền tiền trả cho ngân hàng, thuế, bảo hiểm ($1,100) có quyền khấu trừ thêm $5,236/ cho một năm.

Lương hai vợ chồng dạo ấy đâu $70,000/ năm khấu trừ $5,236 nên chỉ đóng thuế trên số tiền $70,000 - $5236, đâu $64,000 nên đóng ít thuế hơn. Khi lãnh lương hàng tuần thì công ty đã trừ tiền thuế, và đóng cho mình rồi nên cuối năm, khai thuế thì được trả lại một ít.

Sau này, mình mua nhiều nhà cho thuê nên số tiền khấu trừ càng nhiều nên gần như thuế đóng khi đi làm cho công ty, đều được khấu trừ lại. Do đó mà mấy căn nhà mình mua ở xa cách đây 12, 14 năm với giá $50,000 - $80,000 thì nay khấu trừ không nhiều. Do đó mình phải bán giá $300K -$350K mỗi căn để mua $1,900,000 ( 6 căn hộ) để khấu trừ. 20% của 1.9 Triệu là $380K (đất không được khấu trừ), còn lại 1,620,000 (giá trị mấy căn hộ), chia cho 27.5 năm là $55,272/ năm. 

Mình sẽ bỏ tên hai đứa con vào mấy căn hộ để chúng có thể khấu trừ thuế trên số 55,272 mỗi năm. Từ hai căn mua giá $50,000/ căn, nay sau 12 năm mình chuyển lên được 6 căn hộ giá $1,900,000 lại cách nhà có 4 dậm thay vì lái xe một tiếng đi một tiếng về. Khi khởi đầu, thì mình phải chạy đi xa vì không có khả năng mua nhà cho thuê ở gần nhà.

Hiện mình đang rao bán thêm hai căn ở xa để đổi mua mấy căn khác ở Quận Cam. Hy vọng năm nay sẽ mua được mấy căn hộ tốt nếu không mình sẽ dùng tiền đó để xây thêm ADU trên mấy căn nhà cho thuê ở quận Cam, kiếm thêm tiền thuê nhà.

Bây giờ trở lại vấn đề mua nhà ở có tốt hay không? Theo mình, không tốt về tài chánh và đầu tư. Lấy thí dụ căn nhà đầu tiên tụi này mua ở được 6 tháng. Nếu tụi này không bị mấy ông anh vợ kêu về ở với bố mẹ vợ thì mỗi tháng phải trả $1,100. Trên thực tế tụi này phải trả thêm 48.3% số tiền $1,100. 

Lý do là mình phải đi làm, đóng thuế 28% cho liên bang, 9% cho tiểu bang, 7.5% cho an sinh xã hội, 3.8% cho ObamaCare,.. xem như tổng cộng đóng 48.30% hay làm $1,631 rồi đóng thuế số tiền $531, còn lại $1,100. Xem như mình và vợ đóng $1,631 của tiền lương cho căn nhà mỗi tháng. Hay 19,572.00/ năm thay vì như người ta nghĩ $13,200.00.

Nếu chúng ta làm thương mại và mướn nhà để ở, xem như công ty mướn thì chúng ta có thể khấu trừ tiền mướn cho phần chi tiêu của công ty. Thí dụ: mình muốn công ty mua căn nhà rồi cho mình thuê lại để cả gia đình ở. Công ty được khấu trừ thuế, xem như mình được khấu trừ thuế. Vấn đề là trên đời này, không có mụ vợ nào chịu ở căn nhà không phải họ làm chủ. Có giải thích mụ cũng không chịu. Mình nói thì cứ lấy công ty đi mướn nhà ở được trừ thuế. Lý do là khi mình ở nhà mình mua thì phải đóng thêm 48.3% tiền thuế.

Điển hình căn nhà mình mua đầu tiên là $180K, do công ty làm chủ. Nếu cho mình thuê lại. Công ty được khấu trừ các điều khoản đã kể trên. Công ty cho mình thuê với giá $300 thay vì $1,100. Tính ra công ty lỗ $800/ tháng hay $9,600/ năm. Xem như công ty lỗ $1,100 x12 = 13,200.00 - $3,600 (tiền mình trả thuê nhà) và được khấu trừ thêm $5,236, tổng cộng $9,600 + $5,236 = $13,836.

Công ty phải cho mình thuê để có thể khấu trừ $5,236.

Mình bảo đảm, các người giàu có ở Hoa Kỳ, ở trong nhưng căn nhà sang trọng đều do công ty của họ đứng tên cả. Lấy thí dụ họ ở trong một căn nhà 30 chục triệu do công ty mua, mượn tiền. Làm tính như sau:

Đặt cọc 20%, mình nghĩ mấy người này giàu có thì họ có thể không đặt cọc, mượn 100% vì công ty bạn bè cho mượn. Cứ làm theo bình dân như mình, đặt cọc 20%, mượn 80%. Nhà 30 triệu đặt cọc 6 triệu, mượn 24 triệu, với tiền lời 4% cho 360 tháng. Họ phải trả $114,579/ tháng hay $1,374,956/ năm. Đóng thuế 300k một năm thuế độ $100,000/ năm. Cứ cho là 2 triệu đô một năm, thêm các việc tu sửa, điện nước,..

Họ phải đi làm ra 3 triệu đô để đóng thuế rồi mới trả tiền nhà, ngân hàng.

Nay họ để công ty mua và cho họ thuê lại $1,100/ tháng hay $13,200/ năm vậy là họ lỗ $3,000,000 -$13,200 = xem như lỗ 3 triệu/ năm.

Trong khi đó công ty phải trả 3 triệu rồi được khấu trừ 27.5 năm căn nhà . Lấy $24,000,000 chia cho 27.5 = $872,727/ năm. Công ty chi cho căn nhà 3 triệu một năm, lại được khấu trừ thêm $872,727/ năm. Xem như gần 4 triệu. Do đó ai muốn giàu, phải lấy mấy bà vợ có chút tư duy về tài chánh, thay vì muốn được khen là nhà của mình đẹp. 

Đừng lấy vợ đẹp vì họ chỉ thích được khen. Lấy vợ thông minh, biết tính toán thì giàu. Xong om

Mình có hai tên bạn người Mỹ, họ sang tên cho nhau nhà của họ đang ở và cho thuê lại cho nhau để được khấu trừ thuế hàng năm. Lấy thí dụ: hai căn nhà đều giá như nhau $1,000,000,000. Họ nợ $800,000, 4% tiền lời = $3,819.32/ tháng. Thuế địa ốc $1,000/ tháng và bảo hiểm $100/ tháng. Tổng cộng xem như $5,000/ tháng hay $60,000/ năm. Khấu trừ 80% giá trị căn nhà hay $800,000 cho 27.5 năm, vị chi là 29,090/ năm. 

Mỗi tháng họ trả tiền thuê nhà $1,000/ tháng hay $12,000/ năm trong khi đó công ty khấu trừ được $89,090. Đó là cách người Mỹ làm giàu theo luật pháp được ban hành để giúp họ giàu thêm. Chán Mớ Đời 

Ngoài ra, căn nhà đầu tiên đã giúp mình mua thêm mấy căn nhà khác từ 30 năm nay. Lý do là nhà lên, tiền lời thấp nên mình tái tài trợ lại căn nhà, dùng tiền đó để đặt cọc mua mấy căn khác. Tiền mình rút ruột ra khi tái tài trợ, người Mỹ gọi là tiền ma vì không phải đóng thuế. Nhà này giờ giá độ 850K mà mình đã rút tiền ra mấy lần. Cho thuê $2.700/ tháng. Sắp sửa viết thư lên tiền nhà. Đồng chí gái kêu tội nghiệp họ.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Kỹ nghệ semi-conductor và tương lai thế giới

Đại dịch đến khiến thế giới nhất là kỹ nghệ điện tử chới với vì thiếu semi-conductor. Điện thoại iPhone 13 mới, có những con chip rất nhỏ mà người ta có thể đo bằng nguyên tử. Một cái chip có đến 15 tỷ transistor. Kinh. Những con chip này đa số được sản xuất tại Đài Loan, vì thế mà Trung Cộng muốn thống nhất, đúng hơn là cưỡng chế, cướp đi những gì người Đài Loan đã thực hiện từ mấy chục năm qua dưới chế độ dân chủ. Nếu không có một chế độ dân chủ thì khó mà thực hiện được sự việc. Tương tự ngày này, chúng ta thấy Hương Cảng đã bị lột hết các quyền tự do ngôn luận,…

Đài Loan là một đảo nhỏ, không có tài nguyên thiên nhiên gì cả nhưng từ năm 1980 trở đi, sau khi xây dựng được nền Dân CHủ mà ông Tưởng Kinh Quốc, con trai của Tưởng Giới Thạch, từng du học tại Liên Sô, đã không ôm bám víu vào quyền lực, để người dân trên đảo bỏ phiếu bầu phiếu cho người tài giỏi để lãnh đạo đất nước này.

Morris Chang, thường được xem là cha đẻ của ngành kỹ nghệ semiconductor của Đài Loan. Cuộc đời ông này có thể minh chứng sự cân bằng của Hoa Kỳ và thế giới.

Ông Chang này sinh ra tại Trung Cộng rồi di cư đến Hương Cảng. Ông ta chạy giặc đến 3 lần nên khi ông ta đến đại học Harvard. Ý nghĩ đầu tiên là làm tiền, thoát cảnh nghèo. Thay vì tiếp tục học đại Harvard, ông ta chuyển qua đại học M.I.T., cùng thành phố để theo học chương trình kỹ sư.

Ông ta cho biết là không thích ngành kỹ sư nhưng lý do học kỹ sư vì muốn làm tiền. Vào những năm 1980, đại học M.I.T. Thường được gọi là Made In Taiwan. Lý do là sinh viên từ Đài Loan đến học rất nhiều và tốt nghiệp tiến sỹ. Thường họ học xong chương trình kỹ sư tại Đài Loan xong thì đi du học. Mình có quen bố một anh bạn, gốc Đai Loan, khi đi nghỉ hè chung, kể như vậy. Ông ta học xong thì ở lại Hoa Kỳ dạy đại học, xem như Hoa Kỳ lấy chất xám của ngoại quốc. Ông ta mến mộ văn hoá Nhật Bản hơn Tàu. Lý do là khi ông ta sinh ra thì Đài loạn là thuộc địa của Nhật Bản, nay người đài Loan cũng thích xem phim và đài truyền hình của người Nhật Bản.

Ông Chang tốt nghiệp MIT, đi làm cho Texas Instruments, và được lên chức rất nhanh, lên đến chức phó chủ tịch. Nhưng rồi chức vị bị ngưng trệ. Lý do là người gốc á châu. Từ dạo ấy, người Mỹ bắt đầu khôn nên để các người gốc á châu hay chủng tộc khác giỏi lên nắm quyền như Pépsi, Google,..ngày nay toàn là Ấn Độ.

Vào những năm 1970, các semiconductor đều được sản xuất tại Hoa Kỳ vì được phát minh tại đây. Muốn vào kỹ nghệ này rất khó vì cần có rất nhiều tiền. Các nhà sản xuất phải sạch sẽ hơn nhà thương, không bụi bặm dính vào các semiconductor.

ông Chang mới khám phá ra cách giúp công ty giảm giá thành bằng cách sản xuất tại Đài Loan. Lương bổng công nhân tại Đài loan chỉ bằng 1/10 người Mỹ tại Hoa Kỳ. Tưởng giúp công ty làm thêm tiền thì được thăng chức nhưng ông Chang, vì gốc á châu nên bị da trắng đì. Tương tự như ông Phan Văn Trường, người Việt tại Pháp. Phải giỏi lắm mới lên nắm đầu mấy thằng tây da trắng.

Mình có anh bạn, làm giám đốc một công ty lớn ở Silicon Valley kể. Anh ta đậu cao, có danh sách đi du học tại Liên Sô nhưng mấy ông ngoài bắc vào, loại tên để tên con họ đi. Anh ta xuống tàu vượt biển, đến Hoa Kỳ, học Berkeley rồi làm việc cho sở mỹ. Anh ta được cử về Việt Nam để tìm cách mở một hãng xưởng có thể tạo nên 5,000 công ăn việc làm cho người Việt. Anh ta hồ hởi về Việt Nam với một người trong nhóm.

Gặp cán bộ Việt Nam, kêu tiền lại quả của họ đâu. Trên nguyên tắc, người Mỹ đâu có thể đút lót nên cuối cùng phải chọn Thái Lan, nay nghe nói công ty có mấy chục ngàn nhân công bên Thái Lan. Anh ta và người trong nhóm, về khách sạn khóc quá cỡ. Muốn đem công ăn việc làm về cho người Việt mà cán bộ vòi tiền.

Ông Chang muốn lên chức cao hơn nhưng không được vì gốc á châu. Sau 25 năm làm việc cho Texas Instruments, ông ta rời hãng và thành lập Insdustrial technology Research Institute. Được sự hổ trợ của chính phủ Đài Loan. Sau này, các công ty khác về kỹ thuật đều được thành lập theo mô hình này.

Mình xin mở ngoặc tại đây. Sự việc cho thấy Đài Loan và Hàn Quốc vào những năm 1980 đã làm. Mình có anh bạn gốc đại hàn, quen tại New York. Bố là giáo sư đại học NYU. Chính phủ Hàn Quốc mời về dạy, trả lương gấp 2 tại NYU, cho biệt thự để sống thoải mái nên chiêu dụ các chất xám của họ tại Hoa Kỳ về giúp đất nước họ mở mang. Anh bạn mình muốn đề nghị công ty thành lập xưởng hãng tại Việt Nam, đem công ăn việc làm cho người Việt, lương cao hơn mấy công ty á châu. Bị các cán bộ vòi tiền.

Ngày nay, có đến 90,000 người đại hàn tại Việt Nam và 90,000 người Việt tại Đại Hàn. Sự khác biệt là tại Việt Nam, người hàn làm chủ, có quyền đánh đấm công nhân Việt Nam còn tại hàn quốc thì người Việt làm nhân công, được quyền hứng các trận đòn của chủ nhân.

Trở lại vụ ông Chang, chính phủ đài loạn giúp ông ta thành lập công ty rồi tư duy đột phá là có trong tay một người có thể làm tổng giám đốc công ty lớn trên thế giới nên để ông ta làm luôn và từ đó Đài Loan làm theo công thức này. Họ kêu gọi các tiến sĩ tại Hoa Kỳ trở về.

Ông Chang nghĩ là không nên thiết kế các chip điện tử, chỉ dồn mọi nổ lực để chế tạo các chip điện tử cho khách hàng và từ đó các công ty khắp thế giới đều đặt hàng cho Đài Loan sản xuất các chip điện tử. Ông CHang thành lập công ty Taiwan Semiconductor Manufacturing Company , (TSMC).

Ông Morris Chang, người thành lập công ty MSMC

Các công ty điện tử lớn, bỏ khâu sản xuất, chỉ chú trọng vào khâu thiết kế, nghiên cứu và để Đài loan sản xuất. Điển hình công ty Nvidia, chỉ thiết kế semiconductor rồi để TSMC sản xuất. Ngày này công ty này lớn thứ 11 trên thế giới và sản xuất 90% các chip điện tử.

Qua đại dịch, người Mỹ thấy họ bị chới với nên quốc hội đã ra đạo luật gọi CHIP Act, dành 52 tỷ đôla để thành lập công ty sản xuất chip điện tử tại Hoa Kỳ như chính phủ đài loạn đã làm 32 năm về trước nhưng có thể đã trễ. Nhưng trễ còn hơn không. Mỗi nhà sản xuất chip điện tử tốn độ 20 tỷ đôla.

Có thể trong tương lai, Trung Cộng sẽ đánh chiếm Đài Loan thì công ty này sẽ bị cưỡng chế. Có thể ông Chang sẽ suy nghĩ chuyển công ty về Hoa Kỳ.

Quyền lực của thế giới ngày nay và tương lai là chip điện tử. Trung Cộng hiện nay, đang chiếm thế thượng phong. Hoa Kỳ và các nước âu châu đem tàu chiến đến eo Đài Loan, để bảo đảm sự sản xuất của chip điện tử. Một khi mà CHÍP Act giúp thành lập các cơ sở sản xuất quy mô của chip điện tử thì Đài Loan sẽ bị bỏ ngõ. Không có thằng mỹ hay tây nào muốn chết cho Đài Loan. Chán Mớ Đời 

Hôm nay, được tin Triều Tiên sẽ không tham dự thế vận hội Bắc Kinh. Đây là một bước khá đặc biệt, có thể thay đổi chính trị vùng này, khi Triều Tiên và Nam Hàn thống nhất, Nhật Bản, Nga Sô sẽ bao vây Trung Cộng.

Sáng nay, mới đọc tin tức ở Việt Nam, có ông thần nào kêu Việt Nam sẽ đi trước thế giới về chế độ 6 Gờ khiến mình thất kinh. Cả thế giới đang mò mò chế độ 5 Gờ. Các công ty hàng không Hoa Kỳ yêu cầu chính phủ khoan cho sử dụng chế độ 5 gờ tại các phi trường, sợ bị ảnh hưởng truyền thông xung quanh sân bay. Kinh

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn