Hưu trí và mưu cầu hạnh phúc

Có ông mỹ kể là năm 52 tuổi, ông ta buộc về hưu trí sớm. Lý do bị ung thư, có cục bướu to đùng ở cái xương chậu. Bác sĩ tiên đoán ông ta có thêm 6 tháng hưởng dương. Ông ta chuẩn bị hậu sự, để được chúa rước về thiên quốc nhưng thánh Phao Lồ kêu chưa có tên ông ta trong danh sách vì nhà cửa chưa được phân lô, xin phép xây trên thiên đình, cần nhiều thời gian để Ngọc hoàng duyệt phê, đợi công an khu vực và ông bà Táo về trời báo cáo tình hình lý lịch 3 đời trích dọc ngang. 

Sau hai lần giải phẫu thì như phép lạ, ông ta bình phục, tự tập luyện để đi đứng lại. Từ độ đó, ông ta về hưu được 10 năm thì cảm thấy cuộc sống nhàm chán, vô vị. Mình đoán ông này không có vợ con. Nếu có thì cãi vợ hàng ngày vẫn vui hơn, sẽ không thấy nhàm chán và vô vị hoá cuộc đời. Ông ta mất hết năng lực để sống. Cho thấy cái nghịch lý trong đời sống, chúng ta tìm bằng mọi cách để tiếp tục sống nhưng rồi sống lại chán nản, cảm thấy vô vị. Chán Mớ Đời 

Nghỉ hưu có ý nghĩa khác nhau đối với mỗi cá nhân. Người ta có thực hiện một cuộc khảo sát sâu rộng với trên 15,000 người về hưu trên 60 tuổi và hỏi họ một câu: “Thử thách lớn nhất của ông, bà khi nghỉ hưu là gì?”

Dưới đây là một số câu trả lời nhận được theo các danh mục được trích dẫn nhiều nhất:

1/ Hối tiếc:

• * “Tôi nhớ làm công việc mà tôi yêu thích.”
• * “Tôi không nghĩ hưu trí là dành cho mình. Tôi muốn quay trở lại công việc giảng dạy.”
• * “Tôi không biết phải làm gì với thời gian của mình. Tôi cảm thấy lạc lõng.”

Phần này thì lâu lâu mình cũng nhớ nhớ đến nghề cũ kiến trúc sư. Tháng trước đi viếng New York, mình thấy lại toà nhà cao tầng mà mình có tham dự trong tổ thiết kế, hay khi viếng Barcelona, thấy trung tâm thương mại quốc tế, hoặc ở Đông Kinh, có chút gì tiếc tiếc.

Mình về hưu chắc cũng trên 14 năm qua vì không muốn đi làm khiến con mình thắc mắc, hỏi mẹ nó sao bố không đi làm.

2/ Y tế:

• * “Giữ cho tâm trí tôi khỏe mạnh và tăng thêm giá trị cho cuộc đời.”
• * “Sợ chết trong đau đớn và khó chịu.”
• * “Khi 70 tuổi bị bệnh tim, tôi sẽ không còn thèm ăn nhiều nữa.”

Phần này thì mình có chịu khó đọc sách báo, mỗi ngày tập võ, ăn uống đàng hoàng, hạn chế không như khi xưa, thèm là ăn. Lên vườn 3 ngày một tuần, leo núi mỗi tuần nên không sợ gì cả vì cứ đi liên tu ti nên chả có thì giờ ngồi nghĩ vớ vẩn. Chết đến thì đến như một người tình mới đến kéo ta đi về miền đâu đâu.

3/ Danh tính:

• * “Nỗi sợ mất danh tính đã hình thành trong suốt cuộc đời.”
• * “Mọi người không còn nhìn thấy bạn nữa.”
• * “Cảm giác bị từ chối - nội tâm hóa, không lên tiếng.”

Mình không có danh tính nên không sợ mất tên Sơn Đen, chỉ đi sau gót chân của vợ cho đời tắm gội thêm được mới. Mình không thích dây dưa lắm. Đi họp mặt thân hữu thì ngồi ăn, ngóng chuyện thiên hạ để có gì hay, kể trên bờ lốc. Không có gì để bàn cãi đối chọi với mấy ông rượu vào lời ra. Không uống rượu nên không ai cụng ly.

Theo kinh nghiệm, người về hưu có một thách thức lớn nhất mà không ai nói đến là tìm ra mục đích sống. Trước đó, 90% người Mỹ đi làm không thích công việc của họ, chỉ xem là phương tiện để kiếm tiền nuôi sống gia đình. Họ tự nhũ sau này về hưu sẽ làm những việc họ thích. Cũng khá mơ hồ. Khi xưa, mình đam mê kiến trúc, nghệ thuật nhưng sau khi thằng con ra đời thì mới khám phá ra tiền cần hơn là đam mê nên bỏ nghề đi làm thầu khoán, xây cất nhà cửa.

Đây là câu hỏi đầu tiên của chuyên gia tài Chánh thế là ngọng. 

Đam mê là khi mình được thiết kế các công trình như thế vận hội Barcelona, chớ còn vẽ 3 cái nhà hàng Burger King vớ vẩn thì chán con chuồng chuồng. Đi làm thầu khoán, vẽ nhà bậy bạ và xây cho nhanh kiếm tiền là vui. Khách hàng đa số có một quỹ rất khiêm nhường nên khó mà vẽ nhà đẹp sang trọng. Muốn vẽ những căn nhà sang trọng phải giàu có, quen biết các triệu phú tỷ phú chớ tỵ nạn như mình thì quên đi.

Ai có cháu ngoại, cháu nội thì định hướng lại cuộc đời mình, bằng cách giữ cháu, tạo điều kiện cho con đi làm. Quan trọng hơn là giúp họ rất nhiều về mặt tâm lý. Mình có chị bạn, con gái vừa sinh con thì ngưng làm việc, ở nhà trông cháu ngoại. Con gái trả công một tí cũng vui sống mỗi ngày với cháu ngoại. Đi làm nhân công không bao nhiêu, vui cùng cháu ngoại là hạnh phúc một đời người. Chị vợ mình và ông anh cột chèo hơn mình 2 tuổi, bán văn phòng nha khoa về hưu. Trong tuần chăm cháu nội được 3 ngày, ngoài ra đi chơi, đánh quần vợt.

Tiền bạc chắc chắn là một mối quan tâm cho đa số khi về hưu. Họ có thời gian nhưng không có tiền bạc để thực hiện những chương trình của họ đặt ra. Lại có người có tiền có bạc, có thời gian nhưng không có sức khoẻ cũng ngọng. Có người nói: “Tôi sợ nghèo đói và mất nhân phẩm”. Lại có người khác viết: “Tiền ra, không có gì Vô”. Lại có người kêu: “sức khoẻ là vàng. Tôi ngu đi làm để có tiền chửa bệnh”. Vấn đề đáng ngạc nhiên là lo lắng về tài chính lại không nằm trong 3 lo lắng hàng đầu của mọi người khi về hưu.

Mọi người thường nhầm lẫn giữa tiết kiệm hưu trí với kế hoạch nghỉ hưu. Hai khái niệm khác nhau. Nếu gú gồ cụm từ “kế hoạch nghỉ hưu” thì hầu hết sẽ thấy, trên nhiều trang, nội dung liên quan đến tiết kiệm và lương hưu như IRA, Annuity, bú xua la mua, toàn là những mánh lới của mấy tên chuyên gia tài chánh. Mấy tên hay đặt câu hỏi đầu tiên, ông bà có trên 1 triệu đồng trong quỹ hưu trí. Nếu có thì đâu có hỏi họ làm gì. Chán Mớ Đời 

Trong khi đó, không có tài liệu gì liên quan đến kế hoạch nghỉ hưu một cách thực tiễn, liên quan nhiều hơn đến cuộc sống tinh thần của người về hưu và ít liên quan đến tiền bạc hơn. Lý do là không cần làm ra tiền khi chúng ta làm từ thiện, giúp chúng ta có mục đích sống cho hết quãng đường đời còn lại. Nhiều người đi chùa làm công quả nhà thờ, các hội từ thiện,.. giúp họ cảm thấy một công dân hữu dụng, có đóng góp cho cộng đồng.

Việc có được nguồn tài chính ổn định để tồn tại trong suốt thời gian nghỉ hưu đóng một vai trò quan trọng đối với chất lượng cuộc sống, nhưng điều quan trọng hơn là việc lập kế hoạch cho cuộc sống của chúng ta. Khi xưa, đi làm thì mỗi sáng, chúng ta thức giấc vào 6 giờ sáng, chuẩn bị ăn điểm tâm rồi đi làm, chiều về thì ăn cơm, đọc sách báo hay xem truyền hình, chăm sóc con cái rồi đi ngủ. Chúng ta chỉ cần quản lý 8 tiếng đồng hồ cho cá nhân và gia đình. 8 tiếng kia là để ngủ và 8 tiếng để làm việc. Nay về hưu cần phải biết làm gì với 8 tiếng kia nữa.

Mình thức giấc vào lúc 4 giờ sáng, đọc sách báo một tị rồi chạy ra bolsa tập võ từ 5:30 sáng đến 7 giờ. Chạy về nhà rồi lên vườn. Hỏi vợ có mục gì hôm nay, có phải đi ăn uống ở nhà bạn hay không. Khi vợ kêu anh không cần đi thì mình xem phim tài liệu. Hay đọc sách vớ vẩn.

Nói cách khác, chúng ta sẽ làm gì sau khi rời khỏi lực lượng lao động? Chúng ta có thể giã từ sự nghiệp, nhưng không thể từ giã cuộc đời. Đó là khúc mắc của người về hưu. Không có cháu ngoại, cháu nội để chăm sóc, ngoài nhìn mụ vợ hay tên chồng rồi cãi nhau cho qua ngày. Có chị bạn kêu: khi xưa chồng tui đẹp trai lắm nên tui mê, nay hắn nằm ngủ nước mồm nước miếng chảy ra, ngáy như sấm, trông mà gớm. Chán Mớ Đời 

Có ông mỹ, viết cuốn sách kể năm nay 97 tuổi. Về hưu khi 65 tuổi. Ông ta lên chương trình, cứ 5 năm, kế hoạch ngủ niên, học vẽ, sau đó, học nhạc đánh dương cầm, rồi học làm vườn… cứ xong một chương trình ngủ niên thì ông ta lại lên chương trình học cái gì khác. Mình quen một bà mỹ gốc đức, về hưu thì ghi danh đi học đại học cộng đồng vì khi xưa không có tiền đi học, môn thi ca thời lãng mạn Đức thế kỷ 18. Xum vầy với đám sinh viên trẻ. Chúng ta tự tạo nổi đam mê.

Cách đây 10 năm, mình nghỉ hưu, vì con cái vào đại học, mình không phải lo đưa rước nên bắt đầu đi học làm vườn. Tính để trồng rau sạch ăn ở nhà cho lành. Đùng một cái tên chuyên viên địa ốc hú kêu mua cái vườn bơ. Dính chấu từ đó chả cần phải mục đích hoá cuộc sống gì cả. Ngày nào cũng chạy đến vườn để thiết kế lại hệ thống ống nước, sửa chửa vì mấy con coyote phá cắn. Chán Mớ Đời 

Trong cùng cuộc khảo sát đó, người ta hỏi mọi người, nghĩ họ có thể giải quyết những thách thức của mình như thế nào. Toàn bộ 35% tin rằng câu trả lời nằm ở việc tìm kiếm mục đích sống thông qua một kỹ năng hoặc sở thích mới. Như trường hợp ông mỹ 97 tuổi viết sách.

Trên thực tế, một nghiên cứu năm 2021 trên 12,825 người lớn trên 51 tuổi được công bố trên Tạp chí Lão khoa ứng dụng đã liên kết mục đích sống mạnh mẽ với hành vi lối sống lành mạnh hơn và tốc độ tiến triển của các bệnh mãn tính chậm lại.

Tìm kiếm mục đích sống cũng có thể giúp những người về hưu tìm thấy những cơ hội việc làm mới mang lại thu nhập, giúp giảm bớt những lo lắng về tài chính. Đa số thích có một ông việc bán thời gian. Như đứng đường, cầm cái bản xì-tóp khi học sinh băng qua đường.

Ông mỹ nói nhờ đọc về cách thức của người Nhật Bản về hưu đã giúp ông ta thoát khỏi cuộc nghỉ hưu đầy chán nản. Vô số người về hưu tìm được mục đích sống của mình. Họ không quay lại làm việc theo kiểu truyền thống từ 9 giờ sáng đến 5 giờ chiều mà họ thành lập công việc kinh doanh mới, tư vấn, tình nguyện và thực hiện những sở thích mang lại cho họ niềm vui và sự hài lòng.

Ông ta nói đến khái niệm “ikigai” của người Nhật, có nghĩa là “lý do tồn tại của bạn”. Tây gọi là raison d’être. Đọc đến đây mình cũng tự hỏi lý do tồn tại của mình khi về hưu là gì. Chưa tìm ra câu trả lời. Vì mình chỉ muốn sống sót với cái vườn 20 mẫu. Chán Mớ Đời 

Nhìn biểu đồ của Ikigai khiến mình thất kinh như học Tân đại số khi xưa với 4 vòng tròn. Mình không có đam mê về trồng bơ, không có sứ mạng gì vì làm nông dân bất đắc dĩ. Thiên hạ cần bơ nhưng họ không muốn trả nhiều tiền nên đói. Mình không giỏi gì cả, lại ngu lâu dốt sớm, dốt bền vững. Theo người Nhật Bản thì chúng ta cần có 4 vòng tròn trên để đạt được Ikigai. Thế là mình ngọng nữa. Mình đang đọc cuốn sách về vụ này. Tóm tắc phần đại cương lại đây.

Mỗi khái niệm được thể hiện bằng một câu hỏi. Khi chúng ta tích cực theo đuổi những gì chúng ta thích làm để phục vụ bản thân, gia đình và cộng đồng, hãy nghĩ xem liệu hoạt động đó có cho phép chúng ta trả lời “có” cho bất kỳ sự kết hợp nào của bốn câu hỏi sau đây hay không:

1* chúng ta có đang làm một hoạt động mà chúng ta yêu thích không?

2* chúng ta có giỏi về nó không?

3* Thế giới có cần những gì chúng ta cung cấp không?

4* chúng ta có được trả tiền để làm việc đó không?

Nhà thần kinh học và chuyên gia về hạnh phúc người Nhật Ken Mogi cũng đề nghị xem xét liệu hoạt động này có năm trụ cột giúp ikigai của bạn phát triển hơn nữa hay không:

A* Hoạt động này có cho phép chúng ta bắt đầu từ việc nhỏ và cải thiện theo thời gian không?

B* Hoạt động này có cho phép chúng ta tự chủ bản thân không?

C* Hoạt động này có theo đuổi sự hài hòa và bền vững không?

D* Hoạt động này có cho phép chúng ta tận hưởng những điều nhỏ nhặt không?

E * Hoạt động này có cho phép chúng ta tập trung vào hiện tại không?

Tấm ảnh một cô bán bánh mì ở Maroc, cười vui. Theo mình giàu nghèo mà vui là được.

Ở mức độ sâu hơn, ikigai đề cập đến những hoàn cảnh cảm xúc mà trong đó các cá nhân cảm thấy rằng cuộc sống của họ có giá trị khi họ hướng tới mục tiêu của mình. Điển hình, ai có cháu, chăm sóc cháu hàng ngày, đem đến cho họ được nhiều hạnh phúc, niềm vui trong tuổi già. Có chị quen, về hưu, thằng con rể kêu bán nhà chia cho nó một ít để làm ăn. Chị ta không chịu nên nó không cho thăm viếng cháu ngoại. Cuối cùng bán dọn nhà đi chỗ khác, tặng tiền tươi cho con gái, ở chỗ nhỏ hơn nhưng được con rể cho thăm viếng cháu ngoại. Từ đó hết gặp. Chán Mớ Đời 

Tùy thuộc vào thời điểm chúng ta dự định nghỉ hưu, chúng ta có thể có thêm 30, 40, 50 năm cuộc đời hoặc hơn - và đó là một khoảng thời gian dài để tiếp tục sống, sẽ trôi đi nếu chúng ta không biết mục đích sống, tạo nên một cuộc sống thường nhật chán chường. Ai buồn đời thì lên vườn mình cuốc đất. Có anh kia về hưu, không biết ai giới thiệu, một hôm anh ta chạy lên vườn mình, hỏi mình cần gì anh ta giúp rồi mỗi tuần anh ta lại 1, 2 ngày phụ mình làm vườn. Anh ta đáp ứng được 4 câu hỏi đầu tiên. Tiền thì không nhận được nhưng được bơ và bưởi đem về cho vợ con ăn. Xong om

Xin mấy bác cho em biết Ikigai của mấy bác là gì để em bắt chước học tập thêm. Cảm ơn trước.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Trao đổi văn hoá với thành phố kết nghĩa Los mochis

Mình tham gia mấy hội từ thiện ít nghe nói đến của người Mỹ do bạn bè giới thiệu. Có một hội mang tên là thành phố kết nghĩa của thành phố bellflowers mà mình chả dính dáng gì cả vì không có nhà cho thuê ở đây. Mình tìm nhà mua nhưng không được như ý muốn. Chỉ vì ông Rich Dad mình cư ngụ tại đây nên mỗi thứ tư mình lên đây ăn trưa tại hội Lions International với ôngta để học nghề. Ngoài hội này còn mấy hội khác cứ thấy họ rủ đi chơi miễn phí nên cứ đi một mình. Lý do là đồng chí gái còn làm việc chỉ dành thời gian nghỉ hè với con. Con mình được đi theo mấy phái đoàn ở nhà thiên hạ tại Nhật Bản , Đức quốc ,… con họ lại sang nhà mình ở mấy tuần.

Tiếp đón tại phi trường với màn vũ địa phương. 

Chương trình của hội thành phố kết nghĩa là giao lưu, trao đổi văn hóa. Mỗi năm họ thay phiên viếng thăm nhau. Năm ngoái bên Mễ sang đến 40 người còn năm nay bên Mỹ sang không tới 18 Người. Năm nay mình hỏi mụ vợ muốn đi không vì không ai muốn đi cả, thiếu người sợ mất lòng hội bên Mễ. Dân Mễ htif ai cũng muốn sang mỹ còn dân mỹ thì đa số đã đi mỹ nên lười. Mụ vợ tính không đi nhưng rồi nghĩ sao lại bò đi. 

Bên Mễ họ tổ chức cho mình đi thăm viếng các nơi như khi họ sang thì bên này cho viếng universal studio mấy chỗ khác nổi tiếng du lịch. Nói chung họ thích đi sắm đồ hơn là tham quan. Bà vợ ông thị trưởng Bellflowers kể, cứ có thời gian rảnh là họ kêu cho họ đi mua sắm, họ đem theo. 2 cái Vali không để chứa đồ. Năm ngoái họ sang thì mình bận leo núi Kilimanjaro nên chỉ đóng góp hiện kim cho hội. Năm tới sẽ đón tiếp một cặp tại nhà. Nếu mình leo núi thì có đồng chí gái tiếp đón.

Muốn bay thẳng đến Los mochis thuộc vùng Sinaloa của Mễ Tây cơ thì hội mướn xe buýt chở xuống phi trường San Diego rồi đi bộ qua biên giới CBX, check in tại phi trường Tijuana rồi bay 90 phút. Rẻ và ít thời gian vì bay quốc tế phải ra phi trường sớm 3 tiếng rồi quá cảnh mất cả ngày. Ai đi Mexico thì đi kiểu này nhanh và rẻ. Nghe nói hãng hàng không Nhật Bản cũng có chuyến bay từ đây. Lần sau về Việt Nam mình đi thử xem. 

Cặp vợ chồng đón tiếp tụi này. Ông chồng là kỹ sư về hưu nhưng đi làm phụ cho người em. Không hiểu sao họ lại có cận vệ. Chắc sợ bị bắt cóc. Họ mới tổ chức 54 năm cưới nhau. Bà vợ lập gia đình năm 18 tuổi.

Xuống phi trường lấy hành lý xong, cả đoàn bò ra phòng đợi thì ban nhạc chơi mariachi múa chào cả đoàn khiến mụ vợ vui lắm, chụp hình lia chia. Đi cùng có vợ chồng thị trưởng thành phố người gốc phi luật Tân tên Sunny Santa- Inez. Dân Phi luật tân và Mễ có chung một lịch sử là bị người Tây Ban Nha đô hộ nên tên họ đều theo họ Tây Ban Nha. Thiên hạ chạy đến bắt tay mình như kẻ thân tình đến khi khám phá ra mình không phải thị trưởng thì họ quê, bỏ đi. Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen Quê như nông dân lên thành thị. 

Đang đứng lớ ngớ đợi mụ vợ chụp hình thì có bà Mễ chạy lại hàng rào cản, kêu tôi là chị nuôi của ông bà trong chuyến tham quan này. Mình cảm ơn hẹn gặp sau khi ra khỏi vòng vây. Lại có cặp vợ chồng mà lần trước mình ở nhà họ chạy lại chào hỏi. Gia đình đón mình năm nay mới tham gia nên được ưu tiên đón tiếp dân bên Mỹ qua. Mình thấy cặp kia hơi buồn vì mình rất mến họ lần trước. Sau hai ngày thì không thấy họ tham dự mấy sinh hoạt khác nữa. 

Anh cận vệ của vợ chồng chủ nhà, đeo cái bọc phía trước mình đoán có khẩu súng bên trong vì thấy nơi dây nịch có hai băng đạn. Anh ta vừa làm tài xế vừa làm người trả tiền cho bà chủ. Anh ta mở cửa cho bà chủ còn mình thì mở cửa cho mụ vợ. Có hôm đi chậm lại xe, bị mụ vợ chửi sao không mở xe cho mụ. Mụ nghĩ mình là cận vệ của mụ miễn phí. Phụ nữ lạ lắm.

Lên xe thì khám phá ra họ có cận vệ. Vùng này dân giàu có, sợ bị bắt cóc nên mướn cận vệ. Cận vệ lái xe nhưng không cài dây an toàn, chỉ cài sau lưng để lỡ có chuyện. Mình thấy anh ta đeo cái túi có nhãn hiệu cảnh sát đoán là có súng và bên hông hai băng đạn. Đồng chí gái hỏi con trai thì anh ta kêu cận vệ do cảnh sát gửi đến. Anh ta nói là từng đi thuỷ quân lục chiến nay làm cho cảnh sát được biệt phái đến làm cận vệ và tài xế. Cảnh sát trả một ít còn hai vợ chồng nuôi tụi này trả ngon ăn hơn.

 

Tướng tá như các diễn viên trong narcos. Anh ta kể là từng đi thuỷ quân lục chiến rồi chuyển về cảnh sát. Cảnh sát trả lương một ít còn thì chủ nhà trả hết nên lương khá hơn. Hôm trước ở nhà ai ăn cơm no bụng, hai vợ chồng đi bộ trong khu phố xem sao cho tiêu cơm. Bổng mình có cảm giác là lạ, quay lại thì thấy anh cận vệ đi phía sau độ 10 thước. Nên bò lại bữa tiệc cho anh ta bớt lo. Trước khi về, bo anh ta hậu hỉ, vui lắm. Bên này bà giúp việc đi làm một ngày được trả $3, còn anh ta chắc hơn một chút.

Họ dẫn đi tham quan nhiều nơi như chỗ bến tàu để giới thiệu đường đi từ Los mochis đến la Paz vùng nam Cali thường được gọi là baja california. Miền Bắc california thuộc Hoa Kỳ còn phía nam thuộc Mexico.  Thành phố Los Mochis có đến nữa triệu dân số so với Bellflower có 80,000 dân trong đó 67% dân thành phố này là gốc Mễ. Ông thị trường gốc Phi Luật tân, kêu phải quen biết nhiều mới đắc cử. Ông này giỏi, người phi luật tân, không dựa vào người gốc Phi mà đắc cử, ngoài ra ông ta còn làm việc rất hay, đã thay đổi bộ mặt của thành phố từ mấy năm nay. Cho tiền hay giảm thuế cho những ai muốn đầu tư, tạo thêm công ăn việc làm và đóng thuế cho thành phố. Người Việt mình chỉ dựa vào người Việt mới đắc cử, lại chửi bới nhau.

Món này được gọi là Tamales, tương tự bánh nậm của người Huế nhưng gói với lá bắp. Nhân ở trong loại này chỉ có bắp không. Ở Mỹ mình hay ăn loại có thịt như bánh nậm. Khi về bà chủ nhà cho mấy chục cái nhưng đồng chí gái nhờ bà chủ nhà đưa cho hai anh cận vệ đem về cho vợ con ăn. Có hai anh cận vệ, một cho người em và một cho hai ông bà này. Họ thay phiên.

Hôm ăn tối với tỉnh trưởng vùng này để ký kỷ niệm 30 năm hai thành phố kết nghĩa.

Trong một buổi họp báo ở văn phòng du lịch mới được thành lập hai năm qua, sau covid, mình có hỏi làm cách nào để tiếp thị thành phố cho du khách Hoa Kỳ cũng như thế giới. Bà đại diện văn phòng du lịch cho biết là các du thuyền nhỏ sẽ bắt đầu đưa du khách đến Hải cảng ở đây khởi đầu tháng 12 này, sẽ giúp du khách biết đến vùng này thay vì chỉ biết Mazartlan hay cảng Vallarta cách đó độ vài tiếng tàu. 

Cô ta cho biết ngày nay du khách muốn trải nghiệm thiên nhiên, họ đi dã ngoại, xe đạp vào thiên nhiên để khám phá chớ họ không muốn nằm bờ biển tắm nắng do đó họ thành lập nhiều hành trình trải nghiệm cho du khách có sự lựa chọn. Họ cho biết sau đại dịch thì du lịch đã thay đổi. Người ta bị cấm cung tại gia 2 năm trời nên nay họ muốn dã ngoại, lên núi ra sông thay vì ra biển ngồi một chỗ uống rượu. Mình thấy các quảng cáo của du lịch Việt Nam nhiều trên mạng. Còn đi du lịch, AirBnB cũng có thể trở thành một thời quên lãng vì bị các khách sạn lớn dập luôn tại các tỉnh. Chặt chém tiền dọn nhà lại bắt thiên hạ dọn nhà cho sạch thì ít ai đến. Khi xưa mình thích đi AIrBnB nhưng nay ở khách sạn cho khoẻ. 

Nghe cô ta giải thích thì mới hiểu lý do Phú quốc ế độ du khách ngoại quốc. Hôm trước đọc trên báo Hà Nội cho thấy nhà cầm quyền Kiên Giang đang tìm cách gia tăng du khách Tây Ta vì đa số du khách nội địa viếng thăm. Nguyên hòn đảo được mấy ông Việt Cộng bê tông hóa hết thì Tây đến làm gì. Có xem một video clip phỏng vấn một du khách đầm đang thăm viếng Phú Quốc thì cô ta lắc đầu chào thua sự thành lập của hòn đảo này. Bắt chước họ mà làm xấu hơn. Đà nẵng mình thấy họ cày nát Bà Nà còn mấy khách sạn dọc bãi biển khi xưa đẹp sau này họ cho người Tàu xây rẻ tiền xấu nên mình cũng chả muốn ghé lại. Ghé hội an thăm bạn đồng chí gái rồi ra Huế thăm quê ngoại còn đà nẵng thì chỉ ra phi trường thôi. 

Điển hình viếng thăm Sơn Đoòng mỗi năm chỉ cho 1,000 du khách viếng thăm, thiên hạ khắp thế giới ghi danh rất đắt tiền để chờ đợi đi. Theo thống kê thì có đến nữa triệu người muốn viếng thăm hang động này mỗi năm. Nếu họ cho đi hết thì rác đầy động luôn. Và chả ai muốn đến thăm nữa. Thấy du khách ngoại quốc than phiền vụ rác ở vịnh Hạ Long.

Châm ngôn của Hải quân Mễ tây cơ nơi cột cờ

Đà Lạt thì khách nội địa nhiều còn ngoại quốc chả ai muốn đến ngoại trừ vùng Đông Nam Á nhờ khí hậu. Hôm trước mình xem YouTube có ông nào ở Đà Lạt, chạy xe gắn máy kể khách sạn Đà Lạt nhà nghỉ đang đói du khách, nếu không cải thiện thì phá sản. Nghe nói chặt chém nên du khách viết trên mạng chả ai muốn đến. Qua cao miên? Lào và thái Lan dân tình rất dễ thương hiền lành không như người Việt nên du khách Tây trở lại nhiều. 

Ở phi trường Vọng Các mình hỏi cặp vợ chồng Tây lý do chọn thái Lan họ kêu bạn bè đi về kể rồi hỏi về Việt Nam. Họ kêu không, lý do kêu bạn bè đi về kể người Việt không thành thật lắm. Nhiều khi mình không muốn tiêu cực khi bàn về Việt Nam nhưng phải nói mấy ông Việt Cộng không cập nhật hóa được tình hình thế giới. Có người nhắn tin riêng yêu cầu mình đừng tiêu cực về Việt Nam, Đà Lạt. Bà đại diện phòng du lịch cũng như mấy người của thành phố tiếp đón phái đoàn từ Hoa Kỳ đều trẻ và đầy năng lượng muốn tạo thêm công ăn việc làm cho người dân địa phương và hãnh diện về thành phố của họ. Nói tiếng anh khá ổn nên mình nghĩ tương lại vùng này sẽ khá tuy có vấn đề tham nhũng và nơi dân buôn bán ma túy mạnh nhất vì nằm trên trục lộ sang Hoa Kỳ.

Điều mình nhận thấy là dân tình uống CoCa cola nhiều. Người Mễ được xem là người dân uống CoCa cola nhiều nhất thế giới dù dân số họ hơn Việt Nam vài triệu. 160 lít mỗi người hàng năm. Chia 12 tháng xem như mỗi tháng gần 14 lít CoCa cola. Có vùng Chiapas nơi công ty CoCa cola đặt nhà sản xuất làm nước ngọt do nước vùng này ngon nhất xứ này. Vùng Chiapas được xem là vùng tiêu thụ CoCa cola nhiều nhất thế giới. Dân Mễ to béo kinh hoàng nhờ uống CoCa cola rẻ hơn nước thường. Vùng Chiapas được xem là vùng mà người dân uống trùng bình mỗi ngày 2.25 lít CoCa cola hay 800 lít một năm. Dân tình 60% bị bệnh tháo đường. Khi xưa họ hay cầm súng chống đối quân đội Mễ để đòi độc lập tự do này thì thua non trước CoCa cola. Hết đánh nhau. Người Mỹ xưa đem nước ngọt đến mấy xứ này rồi từ từ giúp cầm quyền muôn đời. Dân nghiện coca cola tương tự các nước cua liên xô cũ như Uzbekistan, Georgia.

người dân đây tổ béo không thua gì người Mỹ. Họ uống CoCa cola như uống nước. Họ chiếm kỷ lục uống nhiều CoCa cola trên thế giới. Trung bình mỗi người 160 lít CoCa/ năm có vùng Chiapas người uống lên 800 lít một năm. 

Hôm qua đi viếng viện mồ côi. Có thằng bé đến bắt đồng chí gái bồng khiến cô nàng kêu trời. Nặng quá. Nghe kể là bố ở xứ này dân chơi nên sợ con rơi nên bỏ trốn khiến mấy cô gái nghe lời dụ dỗ đem lại đây. Mụ vợ muốn giúp các trại mồ côi ở Cali. Rất khó phá thai ở đây so với Cali, con nít bị dính thai tự tiện vào nhà thương phá thai không cần bố mẹ biết. Mụ vợ nói về Cali sẽ kiếm mấy viện mồ côi để giúp đỡ làm việc tại đây vài tiếng.

Trưa hôm qua vợ chồng chủ nhà dẫn đi ăn bào ngư tươi không chiên xào ngon quá cỡ. Chưa bao giờ được ăn bào ngư sống ngon như vậy lại to nữa ngoài ra tôm và mực cũng ngon. Mình kêu cerviche ăn phê luôn. Thứ sáu này vợ chồng mình đãi họ chắc dẫn tới đây ăn lại quá. Cứ hai năm đi viếng xứ này để ăn bào ngư tươi không đắt lắm nếu so tiền Mỹ. Như ăn tô phở bolsa. 

Hôm nay họ cho ra biển Los Bocas nghe nói đẹp lắm. Xe buýt chạy qua gần biên giới Hoa Kỳ nên phải xuống xe đi qua để họ lục xét túi mang theo để tìm ma túy. Con đường này vận chuyển ma túy nhiều nhất từ Mễ sang Hoa Kỳ. 

Tôm câu được ngoài biển, họ cắt đầu quăn, chi bán thân tôm, rất to, 1 ký lô giá $8 đô la.

Đến nhà của một cặp vợ chồng trong hội ở Los Mochis ngay bãi biển. Hai vợ chồng bò đi bộ trên biển, nắng kinh hồn dù là tháng 10. Thấy mấy tàu đánh cá và tôm nên ghé lại xem. Tôm to kinh hồn họ bán 1 ký độ $8 tươi vừa lưới vào. Họ lặc đầu tôm để bán. Họ mướn công ty quay thịt heo quay hôm trước làm bữa ăn. Kỳ này họ làm thịt bò nướng rồi bằm, lấy tortillas cuốn ăn với nhiều loại sauce. Người Mễ họ ăn cái gì cũng được băm nhỏ ra, như heo quay thị bò rồi cuốn với tortillas, một loại bánh tráng làm bằng bột mì hay bắp. Xứ này thích ăn bắp lắm nên họ gói kiểu bánh nậm bằng lá bắp. Ăn mệt thở rồi nằm ngủ một tí rồi dọn dẹp lên xe buýt về. Ngồi xe buýt có điều hòa không khí mát rượi thấy đời vui vẻ. Về tới Los mochis chắc độ 8 giờ tối.  Mặt trời sắp lặn. 

Hôm nay, ăn cơm tối với nhân viên thành phố. Thức ăn dỡ hơn lần trước đến phần chụp hình kỹ niệm. Mình đang đứng sau mụ vợ đang ngồi thì có một bà rất đẹp chạy lên đứng bên cạnh, kêu mình xích lại mới chụp được một pô thì ông chồng chạy lên đẩy ra kêu cho tôi đứng cạnh vợ. Chán Mớ Đời 

Món ceviche của họ tươi ăn rất ngon. Dân đây không ăn đồ biển sau 4 giờ chiều. 

Hồi trưa thì ăn cơm tại nhà vợ chồng cựu chủ tịch tỉnh, đúng. Họ làm món gà cuốn tortillas.

Còn hai ngày nữa là về. Bắt đầu thấm mệt rồi, họ cho ăn hoài nên bắt đầu ớn. Có nhiều món lạ không thấy ở Cali. Hôm nay họ cho ra biển. Tối mai là ăn tối cuối cùng Vợ chồng ông trưởng đoàn nằm nhà hết vì mệt. Họ lo chuẩn bị chuyến đi, quà cáp nên mất ngủ, sang đây lại phải đi viếng đủ thứ nên mệt. 

Tối trước khi đi, Mụ vợ kêu ngủ đến 12 giờ đêm thì thức giấc sợ ngủ quên. Sang Mễ, ăn uống xong họ dẫn đi viếng lễ bia, kiểu Oktoberfest nhưng mình biết mụ vợ mà đi là gục cả tuần vì thiếu ngủ. Nên kêu cận vệ chở về chứ mụ vợ cứ thấy vui là đi rồi không lượng sức khoẻ của mình là gục. Cả tuần cứ uống thuốc đủ trò, nằm nhà hay khách sạn.

Hôm qua là ngày chót. Buổi sáng đi ăn ở căn cứ Hải quân như lần trước. Sau đó về nghỉ rồi 2 giờ trưa đi ăn đồ biển. Mình mời vợ chồng nuôi tụi này cả tuần và vợ chồng thị trưởng bellflower. Cuối cùng đâu 12 mạng đến ăn nên mình trả tiền cho mọi người luôn. Nhưng ngon thật lần sau mình đến đây chỉ để đi ăn đồ biển. Vùng này nổi tiếng tôm tươi ngon. Thấy bên đường có bán tôm khô nhưng không biết họ làm ra sao có sạch không nên thôi. 

Một ngày trên bãi biển Lós Bocas, những cái mồm

Tối thì cũng có màn hát mariachi ăn thịt bò nướng nhưng mình oải rồi nên không ăn chỉ uống nước. Đến giờ tặng quà cho nhau làm kỷ niệm. Mình kể chuyện tếu lâm bằng tiếng Mễ khiến thiên hạ cười. Vậy là mình biết chọc cười dân Mễ. Mụ vợ hỏi anh nói gì mà họ cười vậy. Mình nói là người Mễ hay chào khách bằng câu “mi casa e su casa” anh thêm vô “mi esposa e su esposa” nghĩa là “nhà tôi cũng như nhà anh” và mình thêm “vợ tôi cũng như vợ anh” khiến mấy bà kêu No No sony. Rồi anh hỏi thiệt không thì chủ nhà kêu vợ tôi càm ràm hoài nên tôi tặng anh. Khiến người Mễ cười. Sau đó mấy ông kêu vợ tôi là của tôi. 

Từ hai năm nay vùng này bị hạn hán chỉ mưa đâu 5 ngày, bổng nhiên sáng nay trời mưa khiến cả đám sợ máy bay trễ. May quá máy bay cất cánh đúng giờ. Đang chạy trên phi đạo. Vấn đề là sợ trễ nên họ đặt xe buýt đón trễ hai tiếng. Hy vọng sẽ kêu họ lại sớm được. 

Đi chuyến này là cuối cùng của năm nay. Họ có mời đi theo một phái đoàn qua bên Honduras tháng 11 nhưng mệt rồi. Phải ghé El Salvador rồi mới đến Honduras. Năm nay xem như tháng nào cũng đi nên Oải.

Sang năm thì sẽ đi du thuyền hai chuyến. Tháng 2 thì đã trả tiền rồi vì có đám quen chuyên đầu tư địa ốc rủ đi. Mụ vợ đang rủ bạn mụ đi chung cho vui để chụp hình vì khi mình vô nghe họ nói về luật pháp năm 2024, đủ trò thì mụ vợ ngáp. Còn tháng 9 thì có chị bạn ở Seattle rủ đi Âu châu nên đang đợi chị ta cho biết ghi danh ra sao. Bác nào thích đi chung thì cho em biết. Đang tập mụ vợ leo núi cao cao để sang năm dẫn mụ đi leo núi cao ở ngoại quốc. Vài năm nữa chỉ biết ngồi một chỗ, hỏi ai rứa? Chán Mớ Đời 

Mới về đến nhà thì được tin từ Los Mochis là khi máy bay tụi này vừa cất cánh thì họ đóng phi trường vì bão đang kéo đến vùng này. Hên quá nếu máy bay trễ là ngọng. Số được về nhà nếu không lại khăn gói trở lại nhà mấy người Mễ nằm dề đợi mấy ngày sau. Họ bàn lần sau chắc mướn máy bay tư nhân loại nhẹ chở cả đám đi khoẻ, khỏi phải chờ đợi ở phi trường.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn