Lại xa mẹ

 Lại ra đi như 51 năm về trước


Ăn sáng xong thì chia tay gia đình. Thấy bà cụ buồn buồn. Hôm trước kêu vui vì con cháu bay về thăm, ăn tết như xưa nhưng rồi chim đã ra ràng, lại phải bay về tổ ấm riêng của mỗi đứa con. Mấy ngày ngồi nói chuyện với mẹ thấy thương hình ảnh một người mẹ Việt Nam, hy sinh tận tuỵ để nuôi đàn em ăn học, rồi lấy chồng nuôi đàn con đến khi con cái lớn hết, lập gia đình mới an nhàn một tị nhưng lại cô đơn khi ông cụ qua đời.

Mấy người em thì tính tình vẫn như xưa, ít thay đổi, mới thấy tư duy, tính tình định đoạt tương lai và số phận của đời người. Muốn thay đổi cuộc sống thì phải tự thay đổi. 10 anh em như 10 ngón tay, có ngón dài ngón ngắn nhưng số phận đời người lại khác nhau. Người ở hải ngoại, người ở Đà Lạt. Nếu tin vào phước đức bố mẹ để lại thì trên nguyên tắc, ai nấy đều như nhau nhưng hành trình cuộc đời của mỗi người lại khác nhau. Nói như nhà Phật, chúng ta cần tự tạo phước cho mình. Bố mẹ thông minh nhưng nếu chúng ta thừa hưởng gen thông minh, nhưng lại lười thì khó mà học lên cao.

Mấy anh em còn lại với mẹ

Mỗi nhánh của một cây tốt đều có thể ra trái, xum xuê. Tuy cùng một cây, có nhánh lớn mạnh vì cố vươn lên để tìm ánh nắng mặt trời và nhánh nhỏ bé vì không đủ ánh sáng. Nói chung thì em út ngày nay, đều có của ăn của để. Xem như bố mẹ mình đã thành công về mặt con cháu khác với mấy người em của mẹ, cho thấy những gì mình làm đều có ảnh hưởng đến đời con cháu sau này. Như người xưa hay nói tích đức cho con vì có đức mặc sức mà ăn. Gần 70 năm cuộc đời, về lại Đà Lạt thăm hỏi về các người họ hàng khi xưa, thấy hậu vận của con cháu họ tuỳ theo cách đối xử, ăn ở của họ khi xưa nhất là sau 75. Mới hiểu câu ngạn ngữ khi xưa: “ở sởi lởi trời cho, ở so đo trời lấy lại” và người Mỹ hay nói: “what goes around, comes around.”

Muốn anh em, con cháu sum họp không phải dễ. May mắn nhất là mấy đứa cháu và con liên lạc với nhau thường xuyên trên mạng xã hội của nhóm của chúng. Vẫn giữ chặt tình máu đào dù sống rải rác trên 3 quốc gia. Nhiều gia đình, mình thấy anh em phấn đấu triệt tiêu nhau vì của cải cha mẹ để lại. Bố mẹ mình thì chả có gì ngoài ngôi nhà thờ từ đường. Anh em đều có nhà cửa đàng hoàng hết. Mình nghĩ là nhờ mẹ mình như con gà mẹ, kêu các đứa con về chuồng vào buổi chiều. Anh em đều noi theo gương mẹ, hy sinh cho em út. Như khi xưa, mình nhường ăn sáng cho mấy đứa em, nhịn đói đi học. Chúng xin để dành ra chơi ăn vì đói.


Rắn không chân bò quanh khắp núi

Gà không vú nuôi một đàn con ( mẹ mình tuổi dậu)


Mẹ mình kể sau 75, khi ông cụ đi tù, có vợ chồng bà nào thương hoàn cảnh của mẹ mình nên kêu ông chồng sáng đi chợ thì ghé nhà chở mẹ mình ra chợ nhưng mẹ mình từ chối. Lý do là không muốn mang tiếng, muốn giữ tiếng cho con sau này. Nếu không miệng đời sẽ đánh giá con cái khó lấy chồng , con bà này nọ, chồng ở trại cải tạo mà lại đi ngồi xe với ông khác dù không tình ý gì. Nhờ vậy mà sau này, em mình chơi huê, hay mướn mặt bằng, người ta hỏi con ai và khi biết mẹ mình nên cho tham gia. Làm ăn mà không có chữ tín thì xem như rồi đời.


Mẹ mình có cái hay là nhớ ơn những người đã giúp mẹ khi xưa. Như ông Võ Quang Tiềm, đứng ra bảo lãnh mẹ mình với ông Cao Minh Hiếu, thị trưởng Đà Lạt dạo ấy, người đã xây dựng ấp Ánh Sáng. Dạo ấy mẹ mình theo kháng chiến nên bị bắt, nhốt vào nhà Lao, cạnh hồ Xuân Hương. Ông Tiềm đứng ra bảo lãnh mới được tha. Sau này ông ta kêu ông cụ vào nhà ngủ để học thi vào ty công chánh. 4 giờ sáng ông ta đánh thức ông cụ dậy để ôn bài tập, mới đậu vào ty công chánh khi thi tuyển 50 người mà chỉ lấy có 5 người. Mẹ mình biết ông ta thích ăn chao và cá kho nên lâu lâu làm chao và cá kho đem vào cho ông ăn. Nhớ ơn ông bà Phúng, về Huế, đưa mẹ mình vào Đà Lạt, giúp việc để có tiền nuôi mấy người em ăn học ở Huế. Sau này mẹ mình cho bà mượn tiền để mở tiệm thuốc tây.


Mẹ nhớ nhất là người dân Đà Lạt sau 75, thương hoàn cảnh của mẹ mình nên có đồ gì muốn bán trong nhà là đem ra cho mẹ mình bán bán kiếm lời nuôi con và chồng ở traị cải tạo trong khi hàng xóm và vài người ở chợ tìm cách lấy điểm với cách mạng, tố cáo này nọ. Mẹ mình kể ai ai nếu có dịp mình gặp con cháu của họ sẽ cảm ơn dùm mẹ. Sự thật trong đời không ai thành đạt mà không có người giúp đỡ. 


Trong cuộc đời, như mẹ mình nói, ăn ở cho có tình có nghĩa, đừng có tham lam. Như cây trái mà vì tham lợi, bỏ chất hoá học, sẽ gây ung thư cho người mua trái của mình, mang tội. Mình biết nhưng họ không biết. Nhiều khi mình bị ung thư trước khách hàng vì xịt thuốc phân hay chất hoá học.


Cuộc đời có hợp rồi có tan, như thời tiết với các chu kỳ, Xuân Hạ Thu đông. Mình lại rời xa mẹ, tiếp tục cuộc viếng thăm Việt Nam với đồng chí gái ra miền Trung, nơi mẹ mình ra đời. Sau đó bay qua Úc Đại Lợi, Tân Tây Lan rồi về lại Cali, hái bơ. Xong om


Chương trình thì mình bay đi Úc trong khi một cô em bay về Hoa Kỳ và một cô em đưa bà cụ đi Đà Nẵng Hội An chơi. 


Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Trở lại Quy Nhơn sau 68 năm

 Đi quy Nhơn

Hôm nay, sau khi ăn sáng, cả nhà rời đảo Hòn Tré theo xe về Đà Lạt, trong khi mình và đồng chí gái lấy xe đi Quy Nhơn. Thấy bà cụ buồn nhưng cũng đành chịu. Cuộc đời có hợp rồi lại có tan. MẤy ngày bên nhau tuy không nói ra nhưng tình cảm anh em vẫn thương yêu như ngày nào. Mấy cô em ôm đồng chí gái và mình khi chia tay. Các cháu, mới ngày nào bé tí ti, nay tốt nghiệp đại học hay gần ra trường hết. Vài năm nữa lại thấy tay bế tay bồng.

Bác tài từ Đà Lạt xuống chở hai vợ chồng đi Quy Nhơn, rồi Hội An, Huế và đưa ra phi trường Đà NẴng để bay vào Sàigòn. Bác tài kể không có khách đi từ Đà Lạt xuống Nha Trang nên đành chạy xe không xuống từ 4 giờ sáng vì sợ kẹt đường.

Rất ấn tượng khi thấy trên đỉnh núi có tản đá. Không biết có phải hòn đá này mà nhạc sĩ Nguyễn Đức Quanh dùng cụm từ Vọng Phu

Xe chạy rất chậm vì dạo này có luật phạt xe chạy ẩu rất nặng. Nhưng mình thấy mấy xe khách chạy nhanh như ăn cướp thì được trả lời là xe khách mà đi chậm thì mất khách nên họ đã lì xì các quan nhớn giao thông hết rồi. Cứ thấy trạm là tự nguyện xuống đóng lì xì cho các quan mãi lộ. Đường đang cho phép chạy 70 cây số một giờ thì 200 mét sau là nhảy qua 50 cây số một giờ nên ai không để ý là có thể bị phạt ngay.

Cuối cùng thì xe cũng ra khỏi địa phận Khánh Hoà và Ninh Hoà. Xe chạy ngang Tuy Hoà khiến mình nhớ đến bài hát của Nguyễn Đức Quang, khi xưa rất buồn. Mình hay hát bài này và bài Người Anh Vĩnh Bình.


Ngày xưa tôi đã đi qua Tuy Hòa 

Trời xanh le lói bao mộng mơ 

Đàn chim tung cánh bay bay đầu gió 

và đâu đây tiếng sông bồi phù sa 

Ôi, những chiều mây vắt ngang lưng đèo 

Vọng Phu đưa mắt cũng buồn theo

Núi Nhạn được nhắc đến trong bài Anh Còn Nợ Em

Mình thấy nông dân chắn những thửa ruộng của họ với những hàng rào nylon, để chống chuột đồng. Xa xa núi Khỉ mà trong bài hát Anh Còn NỢ Em, tác giả có nói đến “chim về núi Nhạn” nên quay kính xuống chụp một tấm ảnh làm kỷ niệm.


Anh còn nợ em

Chim về núi nhạn


Thành phố ngày nay, rất nhộn nhịp, không điêu tàn như nhạc sĩ Nguyễn Đức Quang hiển thị khi xưa. Xe chạy qua Sông Cầu, nơi họ nuôi tôm hùm, cá,.. vì nằm trong cái vịnh nên dễ nuôi cá. Nếu không mưa bão đến là bay hết. Không có thì giờ để xuống quan sát cách họ chăn nuôi tôm, khác với những nơi mình đã mục thị như ở Pháp, Nam Hàn. Xe chạy chậm nên có thể thấy họ xây tường bằng đất và xi-măng thay vì thả lưới xuống như ở các xứ khác.


Xe chạy qua Tuy An, Phú Yên thấy cái bảng to đùng quê hương của ông Trần Phú, tổng bí thư đầu tiên của đảng Cộng Sản Việt Nam. Mình hỏi bác tài ăn gì chưa, bác kêu chưa nên nói kiếm tiệm ăn nào, vợ chồng mình mời bác ăn bồi dưỡng. Xe ngừng ăn tại vịnh Xuân Đài, cũng nuôi tôm. Chả biết họ có lễ hội gì mà thấy đông xe, nhạc tòn ten. Bác tài kêu mì xào trong khi hai vợ chồng ăn ở Marriotts no ứ từ sáng nhưng cũng gọi đĩa chả giò hải sản. Thấy họ cho ăn chả giò chấm ketchup và sauce mayonnaise khiến mình thất kinh. Cho thấy xứ Phú Yên được toàn cầu hoá. Lâu lắm rồi mới nghe lại giọng Phú Yên. Khi xưa có gia đình gốc Phú Yên, mướn nhà nên lúc đầu cũng hơi chới với mới hiểu họ nói gì. 

Chỗ này dừng lại ăn trưa. Đi kiếm nhà vệ sinh cho đồng chí gái lại gặp cảnh đây đẹp nhìn ra vịnh Xuân Đài

Đặc biệt là các thành phố vùng này, treo cờ đỏ mỗi nhà mừng xuân, qua cầu thấy rợp bóng cờ hồng. Ai mà thầu bán cờ mỗi năm là giàu, thêm các panno mừng xuân mừng đảng là cả năm đi chơi. Hỏi ra thì mỗi lá cờ là 50,000 và chậu cúc là 350,000. Trong năm ủy ban đều thâu tiền và cuối năm họ đem lại cắm cờ và đặt chậu cúc. 

Sau khi ăn thì xe chạy khỏi Phú Yên, vào địa phận BÌnh Định, thấy Bồng Sơn. Bắt đầu thấy Quy NHơn từ xa. Thấy mấy tấm bảng chỉ đường đến mộ của thi sĩ Hàn Mạc Tử. Bác tài kể là có đến uống cà phê tại nhà bà Mộng Cầm khi xưa, nay mở quán cà phê do con hay cháu bà ta quản lý. Bà này được ông Hàn Mạc Tử đưa vào thi ca, tạo phước cho con cháu lộc bán cà phê, sống tốt. Mình thì không thích thi ca lắm nên chắc không đến thăm mộ ông thi sĩ xứ BÌnh Định.

Cuối cùng thì xe vào khu nghỉ dưỡng FLC, gần khu công nghiệp, có mấy quạt gió năng lượng quay vòng vòng. Bác tài hỏi ngụ tại khách sạn nào để anh ta xem bản đồ gú gồ để chạy. Mình kêu Ép Lờ cờ khu nghỉ dưỡng khiến mụ vợ cười, nghe tên nông dân đánh vần. Chỗ này thấy đại hàn đông, trẻ khá nhiều đến để chơi cù. Kiến trúc khá đẹp nhưng trang trí nội thất hơi nghèo. Mình đoán là khu này có bán như kiểu timeshare. Để mai mình hỏi thêm. Hai vợ chồng đi ăn, họ có tiệm Hương Biển, có buffet hải sản nên vào ăn. Ăn xong hai vợ chồng dẫn nhau đi vòng vòng rồi về phòng ngủ.
Nhìn từ phòng ngủ ra vịnh Quy Nhơn. Biển chỗ này mua fnafy khôgn được tắm, nguy hiểm

Kỳ này đi chơi, cô em bố trí cho mấy khách sạn thì có hai cái mà tổng giám đốc công ty bị đi tù năm ngoái. Chán Mớ Đời. Có lẻ vì vậy giá mềm.

Nói chung thì khu nghỉ dưỡng FLC ở Quy Nhơn được thiết kế rất đẹp bên ngoài, như các khu nghỉ dưỡng bên Tây Ban Nha. Vấn đề là trang trí nội thất thì hơi kém thêm chất lượng về xây dựng hơi bết. Không biết họ xây năm nào nhưng các tường phía ngoài nhất là trần nhà bắt đầu hư, lòi ra nhiều chỗ nức và vữa xi măng.

Hai cái tháp Chàm, di tích lịch sử của văn hoá CHàm còn sót lại
Cái phần dưới của tháp được xây bằng đá.
Họ xây theo hình bút tháp phía trong nên không bị sụp suốt 9 thế kỷ

Hôm nay, sau ăn sáng bác tài đến đón chở đi viếng tháp đôi, di tích lịch sử của nền văn hoá Chàm, được thiếp lập đầu thế kỷ 11 mà vẫn tồn tại. Cái “base” của tháp được xây dựng bằng đá rất khôn để khỏi bị hư hao suốt 10 thể kỷ. Phía trên thì họ dùng gạch để xây lên theo hình bút tháp nên không bị đỗ. Bước vào cổng thì mình đang đứng nhìn hai cái tháp thì nghe ai kêu “you, you”, quay lại thì trong góc có chỗ bán vé vào cửa tham quan. Mình kêu bán cho hai vé thì ông bán vé, kêu tui tưởng anh là Tây chứ. Chắc là tây đen. Chán Mớ Đời 

Chụp hình những góc cạnh để xem họ thiết kế ra sao, rồi chụp hình đồng chí gái toả nắng. 

Gặp lại anh bạn thi sĩ sau 7 năm. Đúng là cái duyên

Đúng lúc đó, anh bạn quen qua nhóm cựu học sinh Văn Học ở Cali, 7 năm nay không gặp nhau, gọi. Hẹn ở mộ Hàn Mặc Tử. Anh này về hưu tại Việt Nam. Không thích Sàigòn nên ra Nha Trang ở, đi dạy ở cô nhi viện các môn anh ngữ và Toán Lý Hoá. Tuần này anh ta buồn đời, đạp xe đạp từ Nha Trang đến Quy Nhơn để thăm mộ thi sĩ mà anh ta yêu thích. Anh ta cho biết là đạp xe đạp đến Đèo Cả thì chưa lên đỉnh đèo, đã không thấy bố mẹ đâu nữa, chân tay rã hết nên dắt xe lên đỉnh rồi thả dốc. Mình hỏi không sợ xe khách. Anh ta kêu sợ chứ, chúng chạy như bay, bóp còi to đến phát sợ. Anh ta cũng thích bài Chiều Qua Tuy Hoà của Nguyễn Đức Quang.

Đây là mộ mới của Hàn thi sĩ được cải táng lên trên núi đồi để nhìn cái vịnh làm thơ
Mộ cũ của Hàn thi sĩ được nhạc sĩ Trần Thiện Thanh thực hiện

Hẹn ở mộ Hàn Mặc Tử nhưng bác tài chở đến mộ mới của ông thi sĩ Hàn Thị. Chỗ này vào cổng 20,000 đồng. Không thấy anh bạn đâu hết thì anh ta kêu bác lại đi lộn đường rồi. Có hai mộ Hàn Mặc Tử tại Quy Nhơn. Mộ thứ nhất là tại nhà thờ Quy Hoà, trung tâm phong cùi, nơi ông thi sĩ này trú ẩn, chữa bệnh và chết tại đây, hưởng dương được 28 tuổi. Sau này người ta cải táng ông ta lên trên đồi núi để ông ta nhìn xuống vịnh Quy Nhơn. Chỗ này thì du khách đông như quân Nguyên, la é é giọng BÌnh Định. Thế là phải chạy đến nhà thờ Quy Hoà, xe xuống dốc đèo. Kinh vì hai bên đường thấy nhiều cái trang thờ người chết vì tai nạn ở trên con đường đèo này.


Cuối cùng xe đến cổng, trả 10,000 vào cửa thì thấy anh bạn mướn xe gắn máy chạy lại. Anh ta kêu hết xí quách nên phải mướn xe đi thăm vài nơi. Ngày mai đạp xe về Nha Trang. Kinh


Mình thấy có tấm bảng đề tên nhạc sĩ Trần Thiện Thanh xây mộ này lại sau khi họ cải táng, đưa lên núi chôn. Anh bạn kể lâu rồi, đêm nguyên tiêu, anh ta xin phép ở lại đêm để đợi trăng lên bên mộ Hàn thi sĩ sợ ma quá. Anh cho biết khi xưa Hàn thi sĩ mê 3 thứ: đức mẹ Maria, ma và trăng. Mình nói mê mà sao ông ta cứ rao bán ai mua trăng tôi bán trăng cho. Do đó họ xây bức tượng đức mẹ đồng trinh trên mộ của Hàn thi sĩ. Mình và anh ta và đồng chí gái đi ra biển chụp hình kỷ niệm 7 năm mới gặp lại nhau. Nhà thờ này giỏi vì vẫn giữ được đất đai. Khung cảnh quá đẹp, ngay biển, có thông. Rất đẹp. Ai đi viếng Quy Nhơn thì ghé đây viếng mộ Hàn thi sĩ rồi nhảy xuống biển bơi, nhớ đem theo thức ăn.


Anh ta bận đi viếng đền đài vua Quang Trung. Mình đọc tài liệu thì được biết họ mới làm sau này, không đẹp lắm. Mình thích viếng di tích lịch sử xưa, để xem họ xây cất ra sao chớ còn làm ngày nay để câu du khách thì không muốn bò đến. Thường là họ bựa thêm chuyện. Anh bạn có kể lần trước, có gặp một ông lão 80 tuổi, hỏi chuyện thì ông ta kể các thứ phi của vua Quang Trung phải chạy trốn vào trong xa, và anh ta có chạy xe vào hang đá, được kể một thứ phi trốn ở đây rồi qua đời. Cho đến nay, không ai biết vua Quang Trung được chôn ở đâu. Chắc sau khi chôn cất vua Tây Sơn xong thì họ giết hết những người lo việc chôn cất.


Bác tài đưa hai vợ chồng về khu nghỉ dưỡng ăn cơm, rồi đi vòng vòng biển, không được tắm vì thấy treo cờ đỏ. Theo họ giải thích mùa này bơi ngoài biển sẽ bị trôi dạt xa lắm. Cho ngâm nước nhưng gió cũng mạnh, trời không ấm lắm.


Hai vợ chồng ăn cơm Việt Nam rất ngon với canh cải, rau lang xào với tỏi, thịt xào đủ loại. Sau những ngày ăn ở Marriotts thì đây là bữa cơm thuần tuý Việt Nam. Rất ngon. Mình nhắn tin cô em, hỏi ăn tôm hùm đã chưa. Cô em kêu chưa. Ở khu nghỉ dưỡng Marriotts, có 3 tiệm ăn. Một tiệm thổ nhĩ kỳ, mình nói chuyện với đầu bếp béo như ông thổ. Ông ta cho biết là gốc Istambul. Mình cho biết là viếng xứ ông ta mấy năm trước đây. Tiệm này có món đặc biết là tôm hùm nướng nên mấy cô em cứ tiến về đây hát bài tôm hùm.


Chiều mình tập Thái Cực Quyền, Hồng Gia một tí rồi đi ngủ. Mai sớm đi Hội An, sẽ qua các vùng Quảng Ngãi,… nếu đi ngang làng Mỹ Lai, mình sẽ ghé lại thăm viếng.


Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Cưỡng bách hồi hương


Từ khi ông Trump nhậm chức, tin tức về cưỡng bách hồi hương các người di dân bất hợp pháp trong đó có người Việt ra đi từ Việt Nam, qua ngõ biên giới Mễ. Có anh quen làm cho cơ quan thiện nguyện giúp đỡ mấy người chạy qua biên giới Mễ -Mỹ kể thấy cũng tội lắm. Nhiều người Tàu hay người Việt tốn mấy chục ngàn mới được móc nối qua biên giới. Anh ta kể mấy người này gia đình cầm cố giấy tờ, sổ đỏ nên qua được Hoa Kỳ rồi thì họ sẵn sàng làm bất cứ việc gì để có tiền để trả nợ, như trồng cần sa. Ngay cả giết người. Máu lạnh lắm.


Có tin một ông ấn độ, tốn $47,500 và 6 tháng trời để đi chui vào Hoa Kỳ. Vài tuần sau bị bắt, dẫn độ về Ấn Độ. Nói ông ta mất tất cả vì cầm cố nhà của gia đình để người khác mua áo quần đẹp.

Qua được biên giới rồi thì họ đứng đợi cảnh sát biên phòng đến, đầu hàng, không chống cự, làm biên bản rồi gọi ai quen của tổ chức đến chở về. Họ có ứng dụng để xin tỵ nạn đợi ngày báo ra trình diện. Có lần mình đọc một chương trình người Tàu di dân lậu, xin tỵ nạn. Họ cứ kêu là tin vào Chúa nhưng Trung Cộng không cho thờ chúa nên xin tỵ nạn tôn giáo. Tổ hợp luật sư kiếm tiền nhiều nhờ vụ này bị rút bằng. Cứ qua biên giới xin tỵ nạn tôn giáo, nhất là Trung Cộng không có ký kết chương trình dẫn độ người Tàu về lại nên người Tàu khoẻ re. Thấy báo chí nói có cô sinh viên người Tàu nào chống đối Do Thái, bị lấy lại chiếu khán du học sinh. Ngày xưa, nếu du học sinh Việt Nam phản chiến ở hải ngoại, bị đuổi về Bắc Việt thì chắc không có vụ 30/4. Có thể họ biến luôn vì xứ này rộng lớn, ngoại trừ gây tai nạn hay làm gì bị tố giác. Hôm qua, đọc trên nhóm người Việt cali, có bà nào kêu muốn tố giác một cô nào gốc việt, làm giấy khai gian, lấy người em trai rồi khi có giấy tờ lại xù nên muốn tố giác để họ dẫn độ cô này về Việt Nam.

Nay người ta khám phá gia nã đại đánh thuế hàng của Hoa Kỳ từ bấy lâu


Đây là danh sách các người di dân được liệt kê từ thời ông Biden để được dẫn độ về quê quán. Năm nay chắc nhiều. Theo danh sách thì không chỉ có người Mễ mà ngay cả người đến từ Âu châu. 


Báo chí Thụy điển cho rằng 90% người xin tỵ nạn chính trị tại xứ họ, đi nghỉ hè ở quốc gia mà họ kêu là đe dọa họ nếu trở về. Cái này mệt vì chính phủ Thụy điển dựa theo vụ này mà trục xuất họ 

Nay thì hơi mệt, hôm trước thấy video, ICE bắt một thanh niên gốc Việt tại một tiệm làm Nail. Chắc sẽ bị dẫn độ về Việt Nam, toi mất bao nhiêu tiền của gia đình. Mình đoán chắc làm gì nên người làm chung ghét nên tố giác chớ khó mà biết được ở xứ này.


Có anh bạn quen từ Đà Lạt, nay sinh sống tại Gia Nã Đại, không hiểu lý do chính phủ Trump đánh thuế 25% hàng nhập cảng từ Gia Nã Đại và Mễ tây Cơ, trong khi chỉ đánh thuế Trung Cộng có 10%. Lý do là Trung Cộng sản xuất, làm fentanyl rồi đưa các băng đảng chuyển qua biên giới Hoa Kỳ với Mễ Tây Cơ và Gia Nã Đại. Ông ta yêu cầu hai nước này phải hạn chế vụ này với đánh thuế 25%. Như chúng ta đã biết, tệ nạn hôm nay là Fentanyl, đã giết bao nhiêu người Mỹ. Trung Cộng khi xưa bị người tây phương đầu độc thuốc phiện, làm giàu nên ngày nay họ trả thù và làm tiền. Mình đọc tài liệu của pháp thì khi người Pháp sang chiếm Việt Nam, 50% người Việt bị nghiện thuốc phiện do người Tàu bán, khiến họ chiếm quyền buôn bán thuốc phiện và rượu. Vụ này khởi đầu là nhà Thanh đánh nhà Minh chạy có cờ. Người Tàu trốn sang Việt Nam, được gọi là người Minh Hương hay các nước khác ở á châu, thành lập phong trào “phản Thanh phục Minh”. Từ đó họ mới bán thuốc phiện và rượu để gây quỹ kháng chiến cho phong trào và tự nhận là người Hảo Hán.


Trong cuốn sách “you can negotiate anything” tác giả có nói đến cách thương lượng. Mình nhớ đến vụ tranh luận giữa ông Trump và bà kamala thì hiểu bà ta không hiểu gì về thương lượng. Khi chào nhau trên sân khấu, ông Trump thay vì bước tới bắt tay bà Kamala thì ông ta đứng lại, đợi bà Kamala bước quá khoảng cách của hai chỗ đứng để bắt tay. Thế này được gọi cách tên buôn bán xe. Lần sau ai đi mua xe sẽ hiểu, mình bước xuống xe thì mấy tên bán xe đứng một chỗ để kiểm soát mình. Mình học nghề này nên thay vì bước lại chỗ họ đứng, bước đi chỗ khác nên họ chạy theo. 

Ông trump tuyên bố này nọ và các nguyên thủ quốc gia cũng lên tiếng ầm ầm để giữ thể diện rồi phía sau họ cho người thương lượng chi tiết hơn. Nên nhớ thủ tướng gia nã đại đã bay sang florida sau khi ông trump đắc Cử. Thương lượng kiểu ông Trump họ gọi là cách thương lượng liên Xô như Kruchev khi xưa, đem theo một chiếc giày rồi rút trong cặp ta đập lên bàn chớ ông ta đâu có tự động. Tất cả chỉ đóng kịch cho vui đời. Nếu ai đi chơi been Mễ sẽ thấy Trung Cộng xây nhà máy sản xuất đồ đạt để bán cho Hoa Kỳ với nhãn hiệu hecho in mexico.   


Mình nhớ dạo mới sang Hoa Kỳ thì có vấn đề tỵ nạn người Việt tại các trại tỵ nạn lên cao điểm. Hoa Kỳ cũng như các nước tây phương mệt mỏi với vấn nạn tỵ nạn người Việt. Dạo đó có độ 1 triệu người Việt bỏ nước ra đi. 

Thật sự đất Hoa Kỳ này khởi đầu bởi di dân bất hợp pháp.  Người Anh quốc đổ bộ lên xứ này, không xin phép rồi từ từ họ chiếm đóng, đẩy người bản địa vào các khu riêng biệt tự trị. Nếu người da đỏ xây tường hay bắt dẫn độ người Anh quốc di dân lậu về lại nước họ thì lịch sử thế giới đã khác rồi. Tương tự miền nam Mỹ châu, người Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha đổ bộ rồi chiếm đánh, giết hại không biết bao nhiêu người bản địa, thành lập thuộc địa. Mình hay nói với người Mỹ trắng, là họ gọi Americans trong khi người bản địa là native Americans, asian Americans nếu là gốc Á châu và afro-Americans nếu là da đen. 


Khi xưa, sau 75 người Việt ra đi bằng thuyền, đến các xứ như Mã Lai, Nam Dương, Thái Lan thì xem như họ thuộc dạng di dân lậu, bị đưa vào các trại tỵ nạn, đợi liên hiệp quốc cứu xét hồ sơ để được phỏng vấn với đệ tam quốc gia, còn ai có hồ sơ không chắc chắn thì họ để ở trại tỵ nạn đợi cứu xét. Hình như cách đây mấy năm, có một số người Việt ở trong các trại tỵ nạn phi Luật Tân và Thái Lan, cuối cùng được nhận vào Hoa Kỳ sau 20 năm lây lấc trong các trại tỵ nạn. Mình có dự một buổi gây quỹ nhỏ nhắc đến vụ này ở Bolsa.


Do đó mình ngạc nhiên khi đọc nhiều còm của người Việt tỵ nạn, nay là công dân mỹ, lên tiếng hoan hô vụ cưỡng bách hồi hương của những người di dân lậu. Ký ức quá ngắn để nhớ lại mình cũng là di dân bất hợp pháp đến các nước lân cận Việt Nam khi xưa, rồi trời thương được các quốc gia nhận cho di dân vào xứ họ. Ông tổng thống Jimmy Carter mới qua đời, chính là người tìm cách nhập cư các người Việt tỵ nạn ở Đông Nam Á. Tạo dựng lại cuộc đời, nay có cuộc sống tương đối khá hơn đa số ở Việt Nam. 

Đa số các người di dân lậu đều phải trả một số tiền khá lớn để được móc nối qua biên giới mễ. Do đó họ cần việc làm và sẵn sàng làm bất cứ việc gì để kiếm tiền trả nợ cho gia đình. Người việt tỵ nạn như đồng chí gái phải trả 4 cây để đi vượt biển. Nhưng chỉ đến Mã Lai, mất độ 5 ngày trên biển và mấy ngày đợi bãi ở Bà Rịa. Còn mấy người di dân lậu đến từ Trung Cộng, Việt Nam thì phải bay xa đến xứ Equador rồi dùng đường bộ, băng xuyên qua nhiều quốc gia trước khi đến biên giới Mễ Mỹ. Nên giá trả gấp mấy lần người Việt ra đi khi xưa. Đọc đâu đó, có một gia đình người Việt, phải đóng $200,000 để được móc nối theo đường dây này. Nay bị bắt ở biên giới thế là ngọng. Những người này ra đi như người Việt khi xưa sau 75, tìm một tương lai cho gia đình. 


Mình có xem một phim tài liệu về cưỡng bách hồi hương người Việt khi xưa, phỏng vấn họ muốn đóng cửa trại tỵ nạn và hồi hương các thuyền nhân người Việt đã không được nhận, khiến có nhiều vụ tự tử trong các trại tỵ nạn nhất là tại Hương Cảng. Cộng đồng người Việt tại hải ngoại lên tiếng phản đối, sinh viên xuống đường biểu tình xin chữ ký gửi cho các đại biểu quốc hội, họ yêu cầu ngưng chương trình dẫn độ về Việt Nam. Các người đã đến Hoa Kỳ cũng lo lắng, xuống đường biểu tình, có người tự tử ở trước Phước Lộc Thọ.


Nay chính quyền Trump mạnh tay dẫn độ, nghe nói là các người có tiền án trước. Vấn đề chấm dứt tỵ nạn kinh tế, di dân lậu tại Hoa Kỳ thì phải xem rõ nguồn ở đâu. Khi xưa, sau 75, đói quá và chế độ lý lịch, người Việt đành lên thuyền bỏ nước ra đi. Ngày nay, Trung Cộng nghe nói giàu có mà người Tàu vẫn tiếp tục ra đi vì kinh tế. Hỏi người Việt vượt biển là nếu làm lại, đa số kêu không dám đi lại vì quá khổ và nguy hiểm.


Người giàu có thì có thể đầu tư vào Hoa Kỳ qua các chương trình di dân chính thức còn không thì phải cầm cố sổ đỏ, vay mượn để đi tìm con đường sống cho gia đình. Nếu họ không may chết trên đường đến vùng đất hứa thì xem như cả gia đình họ muôn đời không ngóc đầu lên vì gia tài bị cầm cố hết. Biết đâu khi xưa, người âu châu sang Hoa Kỳ lập nghiệp trên những con tàu mong manh, họ cũng cầm cố tài sản cha ông để ra đi. Năm ngoái, về Sàigòn ở phi trường, thấy một nhóm người đi lao động quốc tế, nghe nói muốn có thêm 500,000 người Việt đi lao động quốc tế.


Sự ra đi của người âu châu khi xưa tương tự như ngày nay các xứ khác ùa đến Hoa Kỳ và âu châu. Vấn nạn là âu châu có nhiều quy định nên kinh tế không ngất đầu lên vì sau đệ nhị thế chiến, họ cần nhân công nên phải chạy về các nước phi châu tuyển người lao động nay thì không cần thì họ tìm cách đuổi về. Đó là luật thiên nhiên, đói quá thì trong lịch sử loài người, con người phải di cư đi chỗ khác để kiếm sống như các loài thú di dời tại Phi châu khi đến mùa đi kiếm ăn.


Mấy ngày nay, người ta bàn tán về vụ các người di dân lậu bị cưỡng bách hồi hương bằng phi cơ quân sự khiến tổng thống Columbia từ chối nhận. Vì phi cơ quân sự được sử dụng nhất là người dân của họ bị còng tay. Nhưng ông Trump ra lệnh đánh quan thuế 25% quan thuế, sau đó 1 tuần sẽ đánh thêm 50%. Đối đáp ra sao khiến ông tổng thống Columbia, đành chấp nhận và cho biết sẽ cho phi cơ Columbia bay qua mỹ chở các người di dân bị cưỡng bách hồi hương. Được biết là 36% sản phẩm xuất cảng của Columbia là sang Hoa Kỳ, nếu bị áp thuế thì sẽ khó bán nhất là cà phê, sẽ gây lộn xộn kinh tế xứ này và chính phủ sẽ banh ta lông. Các nước khác sản xuất cà phê sẽ nhân cơ hội đánh chiếm thị trường cà phê là ngọng. Mình đang đi chơi nên chưa có thời gian kiếm công ty cà phê nào để mua cổ phiếu. 


Tại sao đánh thuế quan, họ cho rằng sẽ gây lạm phát tại Hoa Kỳ. Bao nhiêu năm qua, người Mỹ sống sung sướng vì hàng rẻ, nhờ nhập cảng từ các nước trên thế giới, và từ khi covid xảy ra thì lạm phát kinh hồn, khiến đi chơi ở âu châu thấy giá cả rẻ hơn Hoa Kỳ. Dạo này các nhà bình luận kinh tế nhắc đến và ca ngợi đánh thuế quan của thời tổng thống McKinley. Thậm chí muốn đổi tên đỉnh núi cao nhất Alaska thành McKinley.


Chính phủ Hoa Kỳ đang dự định cải tổ đánh thuế thương mại xuống 15% để thu hút các nhà đầu tư trên thế giới. Năm 2017, ông Trump đã hạ xuống 21%, nay muốn hạ xuống 15% trong khi thế giới như âu châu lên đến. Năm 2024, chính phủ tại Bồ Đào Nha đánh thuế 35%, Đức quốc 31.5% và Ý Đại Lợi 29.9% trong khi Hung Gia Lợi chỉ có 9%. Ở âu châu các nước như Hung gia Lợi và Ba Lan có nền kinh tế khá phát triển vì thuế ít, giúp người dân khuếch trương hay mở công ty. Về Pháp và Ý Đại Lợi năm ngoái thấy te tua, tiệm đóng cửa quá cỡ vì thuế đánh khiến người dân không muốn buôn bán làm ăn. 


Ngày nay kinh tế Hoa Kỳ cũng như âu châu không như sau thế chiến thứ 2 nên họ phải hạn chế vấn nạn di dân lậu, gây thêm gánh nặng cho ngân sách của quốc gia họ. Một mặt họ thấy hậu quả về xã hội với người di dân khác tôn giáo và văn hoá. Điển hình là người Ý Đại Lợi, dù thiếu người vì dân xứ này không chịu đẻ nhưng không chấp nhận nhận thêm người di dân vì đã chứng kiến trường hợp xã hội biến thái của Pháp và Đức quốc hay sợ nhất là Anh quốc. Mình về thăm Ý Đại Lợi, thấy các tiệm mở 24/24 đều do người gốc ấn độ hay sri lanka. Qua Tiệp Khắc cũng thấy người Việt mở các tiệm đêm ngày trong khi dân họ tà tà. Người di dân chịu khó làm ăn nên giúp kinh tế đất nước nơi mình định cư khá. 


Mình nghe nói nhưng chưa kiểm chứng về việc chính phủ Biden cho phép di dân lậu. Lý do họ muốn kiểm soát hoàn toàn nền chính trị tại Hoa Kỳ trong thế kỷ này. Họ cho biết là thời tổng thống Reagan ra lệnh ân xá người di dân lậu thì tiểu bang Cali bị chuyển qua đảng Dân Chủ mà ngày nay các cử tri của đảng dân chủ tại tiểu bang này lên đến 70%. Xem như là đảng Dân Chủ có quyền sinh sát tại tiểu bang này với những chương trình xã hội theo đường lối của đảng Dân Chủ.

Tiểu bang New York đông dân cư cũng thuộc về đảng Dân Chủ. Khi tranh cử thì hai tiểu bang đông dân cư này hoàn toàn bầu cho đảng Dân chủ. Do đó muốn thắng cử, kiểm soát quốc hội, toà Bạch Cung thì đảng Cộng Hoà phải vận động tại các tiểu bang có thể bầu cho họ như cuộc bầu cử vừa qua. Họ gọi là chiến địa Swing States.


Chính quyền Biden cho phép di dân lậu vào các tiểu bang và được chở hay khuyến khích đến các tiểu bang khác như Texas, Georgia,… có khuynh hướng bầu cho đảng Cộng Hoà và tìm cách thay đổi luật lệ bầu cử để chiếm đa số. Điển hình đi bầu ở Cali, nay không cần đưa giấy tờ tuỳ thân để chứng minh địa chỉ cũng như công dân Hoa Kỳ. Mình chưa đọc nghiên cứu rõ ràng về vụ này nhưng đó là những gì báo chí viết. Nếu nhóm di dân lậu được bỏ phiếu thì đảng dân chủ sẽ thắng tất cả các cuộc bầu cử cấp tiểu bang hay liên bang. Kiểm soát nền chính trị Hoa Kỳ suốt thế kỷ 21.


Không ai muốn bỏ quê hương ra đi cả. Khi xưa, thế hệ ông bà mình vào Sàigòn hay Đà Lạt lập nghiệp vì ở Huế nghèo quá, sống không nổi. Mình lấy thí dụ ông Võ Quang Tiềm, từ Huế vào Đà Lạt lập nghiệp. Sau đó về quê cưới vợ, rồi bà Tiềm đem mấy người em vào Đà Lạt, học nghề thợ may như ông Tiềm.  Nghe người lớn kể, ông Tiềm với ông Phúng, em trai bà Tiềm, may áo quần rồi gánh 3 ngày 3 đêm xuống các vùng, nơi người Pháp đang làm đường rầy xe lửa từ Phan Rang lên Đà Lạt, để bán cho các thợ làm đường rầy. Dần dần có tiền mới mua nhà cửa buôn bán rượu, thuốc lá Cẩm Lệ,… cho thấy các người này vất vả, chịu cực khổ mới tạo dựng được sự nghiệp, cho con học trường tây, du học bên pháp.


Sau khi thành công thì ông Tư, anh của mệ ngoại mình ở Sàigòn, đem mấy người dì của mình vào Sàigòn, dạy làm thợ may. Người bà con, từ Đà Lạt về hUế, dẫn mẹ mình vào Đà Lạt, phụ giúp cho gia đình sau khi lập nghiệp tại Đà Lạt. Ai làm ăn cũng muốn tìm người giúp việc mà họ tin tưởng. Tốt nhất là bà con, người làng như người trong nhà nên khi lớn lên thì gã chồng cưới vợ. Sau 75, ở quê mình có mấy người em họ, đi lao động quốc tế, rồi một số vào Nam lập nghiệp. Nay đến đời con của em họ mình thay cha mẹ đi lao động quốc tế bên Đài Loan hay Nhật Bản, hay Lào.


Thế giới thay đổi mà nông thôn không thay đổi thì người ta phải ra đi. Thậm chí tại các nước tây phương hay Hoa Kỳ giàu có, cũng có người tìm đường đi xứ khác lập nghiệp. Có ông tây nào, cháu ngoại gia đình Farraut, về Đà Lạt tìm cách xây dựng lại thương hiệu của cha ông ngày xưa. Nếu chính trị không thay đổi, và kinh tế không thay đổi thì con người sẽ tìm đường đi kiếm ăn. Đất lành chim đậu. Quê hương là đâu? Quê hương là nơi mình có thể có cuộc sống an nhàn. Nếu anh cảm thấy hạnh phúc ở quê thì đó là quê hương, còn nếu chị thích sống ở thành phố vì có đầy đủ tiện nghi thì thành phố là quê hương.


Truyền thống sẽ theo thời gian thay đổi. Hôm nay mình đọc một bài của một chị quen. Chị ta về quê ăn tết nhưng ngày nay tết nhất ở quê đã thay đổi. Chị cho biết đất cày cấy đã biến mất, thay vào đó là nhà cửa và thương mại. Thay vì đi thăm viếng xóm giềng, chúc tết như xưa kia, người ta hát karaoke này nọ. Mình về Đà Lạt, chả biết người láng giềng là ai, vì nhà nào nhà nấy đều rào cổng to đùng. Không như xưa, con nít hàng xóm chạy sang nhà bên cạnh, khoe áo mới.


Trong lịch sử loài người, con người sẽ luôn luôn ra đi tìm đất sống để nuôi bản thân và gia đình. Người ra đi, phải cầm cố tài sản gia đình nhưng nếu bị bắt, dẫn độ thì chắc chắn sẽ phá huỷ giấc mơ của gia đình. Bất cứ ở nước nào trên thế giới. Tiền đâu để trả nợ. Đó là bi kịch cho đời người. Mình may mắn ra đi chính thức trước 75 và thời thế đã khiến mình vào quốc tịch nơi mình sinh sống. May mắn hơn những người di dân lậu chớ chả tài giỏi gì cả. Không chống đối người di dân lậu vì họ tìm đường sống cho họ và gia đình. Chính phủ nước họ thì chắc chắn không lo cho họ, thậm chí còn lấy tiền, và được lợi vì khi họ gửi tiền cho gia đình thì được thêm ngoại tệ và đánh thuế. Chán Mớ Đời 


Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn