Viếng đột xuất Tân Tây Lan

Mình chưa bao giờ nghĩ viếng xứ Kiwi này. Trên đường về Việt Nam ăn tết, thường máy bay phải ngừng lại một nước như Nam Hàn, Nhật Bản, Đài loan,.. nên mình hay ở lại thêm vài ngày để xem mấy xứ này. Lúc đầu tính ngừng lại Đài Loan trên đường về Mỹ, kỳ này thấy vé ghé lại úc đại lợi rẻ hơn là đi Đài Loan nên quyết đinh đến xứ Kanguru, xem như mình đã đi hết các châu của thế giới, sau khi đã đến Antartica, và Nam Cực hai năm trước.

Trong khi soạn chương trình thì mình nhận tin một anh bạn học khi xưa ở Đà Lạt, và một cặp vợ chồng quen qua mạng xã hội, và một thân hữu của Đông Phương Hội, hỏi ngày giờ đến Melbourne. Mình để trồng thời gian mấy ngày để đi chơi và tính đi xe lửa từ Melbourne đến Sydney để xem phong cảnh xứ này. Cũng định đi viếng sâu vào xứ Úc, viếng các nơi dân bản địa sinh sống nhưng vé máy bay xa xôi, phải đổi tùm lum, bổng thấy bản đồ Tân Tây Lan bên cạnh xứ Kanguru nên xem vé còn rẻ hơn bay nội địa xứ Úc nên đột xuất bay qua Tân Tây Lan để xem xứ Kiwi ra sao khiến cô em hỏi anh đi được bao nhiêu nước rồi. Mình nói không nhớ độ trên 80 quốc gia từ 51 năm qua.


Xứ này nhỏ chỉ có độ trên 5 triệu người dân, gồm da trắng chiếm độ 60%, á châu độ 25%, người bản địa Maori đâu 18%. Thêm dân từ vùng ả rập, Thổ Nhĩ Kỳ khá đông. Vị nguyên thủ của họ cũng như Úc đại Lợi là vua Charles III mà gần đây trong chuyến công du, ông ta bị một bà nào thượng nghị sĩ ở Úc đại lợi, chửi te tua. Đời sống rất đắt, ăn uống đắt hơn bên Mỹ. Nhưng thịt bò rất mềm, nuôi ngoài cánh đồng, ăn cỏ thay vì ăn bắp như bên mỹ.

Đồng chí gái lái tàu, thật ra có 2 tay lái trên chiếc tàu lịch sử đã thắng giải America Cup năm 1995

Xứ này đi trước Úc đại lợi đến 3 múi giờ và Việt Nam đến 6 múi giờ nhưng trời 8 giờ tối vẫn còn sáng. Đến phi trường thì mình ghé mua esim để có số điện thoại địa phương, liên lạc khi đặt tour đi chơi để liên lạc với tài xế này nọ. Còn nếu không thì mua trên mạng, internet để sử dụng, rẻ hơn. Mình dùng Ảiralo, tải eSim xứ nào muốn đi về điện thoại rồi trả tiền để kích hoạt. Hết data thì nạp thêm. Mình quên gọi điện thoại cho At&T ttuowsc khi đi, để mở khoá điện thoại của vợ nên không cài được eSim cho vợ nên phải làm hot pot cho vợ xài ké.


Sau khi ăn sáng, hai vợ chồng đi bộ ra bến tàu thấy một chiếc du thuyền to đùng đang cập bến. Mình có thấy các chuyến Hải hành từ Úc châu đến xứ này và vòng vòng nhưng chắc sẽ không bao giờ đi vì khá xa. Có chuyến đi từ Úc về á châu nhưng mất cả tháng. Thật sự ở Hoa Kỳ và Gia-nã-đại phong cảnh rất hùng vĩ, có nhiều chỗ chưa đi. Sau này chán đi ngoại quốc, lái xe tàng tàng đi những tiểu bang mà mình chưa có dịp đi.


Chụp hình cho vợ trong khi thương mại thời trang loại xịn. Sau đó ghé vào ăn kem rồi thẳng bước đến bến tàu. Mình có đặt chỗ trên du thuyền loại chạy bằng buồm. Đúng hơn là chiếc tàu buồm đã thắng giải America Cup năm 1995 khi đánh bại Hoa Kỳ lần đầu tiên. Nghe nói ngày nay muốn đua America cup có ít nhất 500 triệu. 

Khi tàu chạy ra biển thì phải đi ngang một chiếc cầu, được kéo lên hai bên để tàu với mấy cột buồm cao ngất chạy qua. Tàu ra khơi thì họ kêu ai xung phong cầm đồ quay buồm lên. Tính đưa tay như nghe nói là nặng 200 ký thêm gió thổi nên không chơi dại. Có 3 cặp nhảy ra quay cần để kéo dây lên. Họ có 4 loại dây 4 màu để nhận ra kéo cột buồm nào. Thấy có hai cột buồm. Tàu chạy theo lộ trình của giải America cup sau 1995. Khi thắng thì pHải tiếp theo được tranh tài tại xứ mới thắng. Không hiểu sao dạo đó lại xem giải này dù chả biết gì về hàng Hải.  Chụp hình cho vợ rồi tàu quay lại bến sau 2 tiếng đồng hồ. Thấy bến tàu được tự động hóa cách lấy containers. 

Áo phao rất nhỏ, khi đụng trận thì có sợi dây kéo thì tự động mở ra khắp người để giúp mình nổi trên biển

Xuống bến tàu đi vòng vòng vì chưa đói để đồng chí gái xem đồ rồi ghé vào ăn xíu mại và mì Tú xuyên. Đi vòng vòng trong khu Á châu vì toàn là tiệm ăn á châu. Đồng chí gái bổng thèm ăn cơm Việt Nam nên ghé tiệm ăn Việt Nam. Thịt rất ngon như bò và heo. 


Tối về khách sạn ngủ sớm vì sáng mai phải dậy sớm. Xe đón 6 giờ sáng chở đi xa viếng mấy khu đặc biệt ở ngoại thành như văn hóa của người bản địa. 

Tân Tây Lan có trên 5 triệu dân nhưng được cái giống dân gốc Á châu có đến 25% nên đi ngoài đường thấy đông người á châu. Da trắng độ 60% và người bản địa Maori thầu số còn lại. Mình thấy nhiều người á châu đi với người da trắng cũng như mấy cô trẻ á châu đi với mấy ông già xứ này. Chắc họ chán mấy bà da trắng thức tỉnh xâm hình hay ra lệnh nên qua Thái lan vớt một bà về cho khỏe đời. 

Kỹ nghệ chính của xứ này là nông nghiệp. Hôm nay đi chơi xa mới thấy hai bên đường các nông trại nuôi bò ăn cỏ, họ trồng bắp không GMO. Mình mê thịt bò ở đây, rất mềm cứ ở trên đồi gặm cỏ không bị stress như bò nuôi trong chuồng như ở Mỹ nên mềm quá. Ăn sướng ghê. 

Hôm nay, xe đến đón hai vợ chồng đi viếng mấy cái động và nơi có suối nước nóng. Tò mò đi chớ đã đến Sơn Đoòng và động Phong Nha thì mấy chỗ này chán lắm. Đến chỗ suối nước nóng thì nhỏ xíu nếu so sánh với bên mỹ ở công viên Yellowstone. Chụp hình cho vợ vui rồi kêu tài xế chở về. 

Đi tân Tây Lan xem như lần đầu cũng lần cuối vì chả có gì xem cả. Được cái hôm nay thấy con chim Kiwi, một con đực một con cái. Nghe nói đến chim này nhưng đến nơi thì khám phá ra loại chim này sống về đêm như chim cú hay dơi và là loại chim hiếm, đang bị tuyệt giống.



Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Nhân sự là chính

Dưới sự lãnh đạo hành pháp của Đảng Dân Chủ, chúng ta thấy họ sử dụng chính sách DEI để tuyển người hay bổ nhiệm vào các vị trí quan trọng của chính quyền như người đồng tính, chuyển giới, da đen, da vàng này nọ. Trên nguyên tắc thì có lý vì trong một xã hội hợp chủng quốc, chúng ta cần giúp các nhóm thiểu số vươn theo dòng chính nếu không họ sẽ không đuổi bắt kịp. Ngược lại sẽ làm giảm tốc độ phát triển của cuộc cách mạng công nghệ của thế kỷ 21. Vì cần người tài giỏi thay vì đồng tính, đen vàng,..


Chính phủ Trump thì lựa người giỏi không phân biệt tuổi tác hay lập trường như trường hợp bà Tulsi, cựu dân biểu Dân chủ sau đó không đồng ý với đường lối của Đảng nên nhảy ra rồi đầu quân vào Đảng Cộng Hoà hay ông Robert Kennedy Jr bị Đảng dân chủ cho ra rìa nên ứng cử độc lập rồi được ông Trump chiêu hồi về. Hay ông ấn độ, sẽ nắm quyền FBI, nhìn mặt thấy sợ. Họ sử dụng những người tài giỏi bất chấp tôn giáo hay giới tính hoặc chính trị. Nếu mình không lầm, ông trump có một bộ trưởng hiện nay là đồng tính.


Khi Trung Cộng sử dụng máy móc để tự động hóa xếp các container trên các Hải cảng thì chính quyền Biden đồng ý không sử dụng máy móc, tự động hóa ở các Hải cảng để nghe lời các công đoàn sợ bị thất nghiệp. Hôm nay chạy dọc cảng auckland thì thấy bến tàu tự động hoá hết.

Điểm ngạc nhiên là ông Trump giao cho bà tulsi làm giám đốc an ninh quốc gia, cai quản tất cả 18 ngành tình báo và công lực của Hoa Kỳ dù còn trẻ tuổi và đúng hơn là chưa có kinh nghiệm ngoài những năm tháng nhập ngủ. Đánh nhau ở chiến trường. Nghe bà ta nói chuyện thì thấy giỏi, hiểu rộng.


Hôm trước đọc tài liệu nói về think tank Heritage, nhắc đến cựu cố vấn, đúng hơn là phó giám đốc an ninh quốc gia cho ông Trump nhiệm kỳ trước tên Troup Hemenway, ông thần này có viết về nhân sự là chính cho cớ cấu hành chính cũng như quân đội ở thế kỷ 21 này. Tò mò mình đọc tài liệu thì thất kinh nhưng hiểu được thời a Còng chúng ta cần phải cập nhật hoá nếu không thì quân đội sẽ như của ông Putin, sa lầy hay mỹ tại Á Phủ Hãn, cứ loay hoay với quan niệm cũ rích.


Cho thấy các think tank, ngồi nghiên cứu về thế giới ngày mai mới giúp Hoa Kỳ thoát khỏi vòng tự kêu và suy thoái như các đế chế khác. Hy vọng các lực chống cải tổ Hoa Kỳ sẽ dần dần được dẹp tắt. Chúng ta không thể sống ở thế kỷ 21 mà tư duy ở thế kỷ 19 với chủ nghĩa mát xít này nọ. Sự thay đổi công nghệ quá nhanh chóng. AI sẽ thay chúng ta làm việc các công việc nhàm chán. Mình nhớ khi vào học thì vẽ tay như hàng trăm năm trước đến khi có ACAD vẽ thì nhanh chóng, không phải vẽ lại các thứ nhàm chán. Nay thì AI vẽ nhanh như thần gió. 


Đọc tài liệu nghiên cứu của ông Hemenway thì thất kinh vì những gì ông Trump và DOGE đang làm là đã được ông ta trước đây viết hết. Cho thấy không phải tự nhiên, trong vòng mấy tuần lễ họ làm thiên hạ mất ăn mất ngủ. Để hôm nào về mình sẽ kể. Kinh


Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Viếng Tân Tây Lan 2025


Nói đến Auckland khiến mình nhớ đến vụ hai điệp viên Pháp bị bắt tại thủ đô này khi mình còn đi học ở Pháp. Mình không nhớ rõ chi tiết vụ này, chỉ mại mại, cơ quan an ninh của Pháp DGSE phái cặp điệp viên này đóng vai tình nhân với sổ thông hành thuỵ sĩ, qua xứ này mướn tàu bè chi đó rồi đặt chất nổ cho nổ chiếc tàu mang tên Rainbow Warrior của Greenpeace, nhóm chống đối, bảo vệ heo cá, môi trường gì đó. Hình như nhóm này chống đối vụ pháp thử bom nguyên tử. Mình đoán có nhiều người, nhất là chuyên viên chất nổ tham dự nhưng chỉ có hai người này bị bắt, bị lên án 10 năm tù rồi được trao trả cho toà án quốc tế và họ được thả trong vòng 2 năm.

Đi Úc Đại Lợi, mình dự trù 2 tuần để đi viếng nhiều nơi đến khi mình nhớ đến vụ hai điệp viên của Pháp nên mua vé máy bay đi Tân Tây Lan. Rồi bay về lại Sydney thăm người dì bà con rồi về Mỹ. Chỉ đi hai thành phố Melbourne và Sydney thôi. Tính viếng Canberra nhưng thấy xa xôi mà cũng không có gì đặc sắc lắm nên bay Tân tây Lan, ít ra cũng có thể nói mình đã đến xứ Kiwi rồi.

Như Úc Đại Lợi, xứ này được người Hoà Lan tìm ra trước nhưng rồi người Anh quốc đến chiếm. Xứ này có người Maori, đến đây sinh sống nghe nói đâu trên 1,000 năm trước, đến khi người Anh quốc đến xâm chiếm. Mình không rõ lắm về lịch sử đánh đấm dân Maori với lính xâm lược Anh quốc ra sao vì cũng lười tìm tài liệu đọc thêm. Chỉ nhớ mại mại khi xưa khi đi làm ở Anh quốc nghe người anh kể và có gặp vài người Tân Tây Lan làm việc tại Luân Đôn.

Bến xe buýt, có QR để quét xem đi xe buýt ra sao
Trạm xe buýt, sáng sủa có thông báo điện tử chuyến tàu. Mình thấy 8 phút là có 1 chuyến, rất đúng giờ. Không kẹt xe. Lên xe, đưa thẻ tín dụng hay Applepay trả cái clink.

Điểm nhấn là khi đến phi trường Auckland thì thấy có chữ viết tiếng Maori bên dưới tiếng anh. Người bản địa Maori to kinh hoàng, ai xem đội Rugby All Blacks chắc sẽ thấy họ làm trò múa may trước các trận đấu. Họ to con nên thường thắng các đội tuyển xứ khác. Đến phi trường xứ này họ rất cẩn thận khi qua quan thuế vì họ rất sợ người ta đem trái cây vào xứ họ. Nếu ai không biết thì mình báo cho là ở Cali có vụ dịch về trái cây cam. Có một loại ruồi, bay vòng vòng ở miền nam cali, giết hại không biết bao nhiêu cây cam. Họ gọi ruồi tàu, chả hiểu có phải bay từ Trung Cộng sang hay được người Tàu đem vào Cali khi đi chơi Trung Cộng về. Cho chắc ăn mình khai là có đem đậu sen và hạt điều, mang giày đi leo núi này nọ. Sau màn hỏi han, họ kêu bỏ các vali qua máy dò. May quá chả có gì đáng ngại.

Sky tower

Qua quan thuế thì chạy ra chỗ quầy mua eSim rồi gọi Uber đưa về khách sạn. Có các chương trình mua eSim rẻ trên mạng nhưng chỉ là Roaming nên có thể không tốt lắm khi sử dụng ở đây. Trước đây mình hay trả tiền roaming khi đi ngoại quốc thì thường không khá lắm. Kỳ rồi đi âu châu, cô em mua cho eSim bên Pháp thì tương đối khá hơn. Nên chịu khó đợi một tí ở phi trường cho khoẻ. Internet ở đây chậm như rùa bò, không thua gì Việt Nam. Trời 8 giờ tối mà còn sáng vì mùa hè ở vùng nam bán cầu. Đồng chí gái đem hạt điều, soài khô đủ trò mà mình không biết nên không khai, đem ra khiến mình thất kinh. Mình chỉ nhớ có ai cho hộp hạt sen bọc gì ở ngoài thôi. Tối nên không muốn ăn trễ. Thật ra chỉ mới 6 giờ chiều theo giờ Úc Đại Lợi hay 4 giờ chiều ở Việt Nam. Hai vợ chồng ăn đỡ mấy hạt điều này để nhẹ vali.

Tôm hùm sống khá đắt. Muốn ăn thì trả tiền rồi họ nấu đem ra cho ăn. Thấy giá tiền là hết đói. Chán Mớ Đời 

Sáng ra đồng chí gái ngủ đến 9 giờ hay 6 giờ Úc Đại Lợi hay 4 giờ sáng ở Việt Nam. Xuống ăn sáng xong mình mua tour đi viếng nhiều nơi sau đó đi chơi vòng vòng. Mới bước ra cửa đã thấy Sky Tower nhưng đi ra hải cảng cho biết mùi. Trời rất ấm nhưng không nóng. Sau đó đi vào chợ cá. Cũng có chút mùi hôi cá nhưng chả thấy bán cá gì cả, ngoài các quán hàng ăn bán cá. Thấy họ để cá đó rồi mình gọi, trả tiền rồi kiếm ghế ngồi đợi. Thấy một quán Việt Nam, bán bánh mì và phở tôm. Đồng chí gái gọi cá ăn mình thì gọi bánh mì tôm hùm. Có một chút xíu xiêu tôm. Phải công nhận vật giá xứ này đắt hơn Úc Đại Lợi.

Trên toà nhà cao nhất xứ này

Ăn xong đi bộ, đồng chí gái muốn đến đường Queen Street, đi lòng vòng hỏi thiên hạ, chỉ đường thôi leo lên xe buýt đi. Xe buýt, có máy trả tiền bằng ApplePay nên khoẻ, chả biết bao nhiêu nhưng đa số là sinh viên, hay người nghèo sử dụng hệ thống này nhưng thấy ít người lắm. Rất đúng giờ, mình thấy bảng báo giờ điện tử cũng như họ cho quét QR để xem tin tức,.. xe chạy đến Queen Street, thì nhảy xuống đi vòng vòng. Đồng chí gái đi xem đồ mình ngồi một cục, lướt mạng. Khi xưa mới quen nhau thì đi phố, kêu em muốn mua gì thì anh mua cho, nay thì cứ đi đi, có mấy ghế để cho đàn ông ngồi đợi vợ mua sắm. Xứ này muốn chống lại việc sử dụng bao nylon nên khi mua hàng, họ hỏi có cần bao nylon để xách tay, câu tiếp theo là $2 nên mình khựng, kêu không cần, bỏ và ba-lô nhỏ sau lưng.

Sau đó hai vợ chồng leo lên đỉnh của Sky Tower, điểm nhấn của thành phố này. Phải công nhận ai thiết kế toà nhà này rất đẹp. Mua vé trước rồi khi đến cho họ QR để đưa vé. Thấy mất công, cách hành chánh hơi mất thì giờ. Cứ đưa QR quét là xong vào cửa. Thấy có gì chưa đúng lắm. Leo lên chụp hình cho đồng chí gái xong thì xuống lầu dưới ăn kem ngồi nhìn đời trên cao vời vời. Tính ăn tiệm trên đây vì nó xoay vòng 360 độ trong 60 phút nhưng không có chỗ, phải giữ chỗ trước nên đi xuống tính sẽ đặt cho ngày mai.


Đồng chí gái bổng nhiên thèm ăn đồ pháp nên hỏi chú gú gồ, tìm ra tiệm Le Chef đi bộ đến. Mình kêu thịt bò còn đồng chí gái kêu cá. Miếng thịt bò ăn mềm không thể tưởng. Chưa bao giờ mình ăn được thịt bò mềm như vậy. Tính mai trở lại đây ăn thêm miếng thịt bò nữa.

Họ vẫn còn giữ chỗ điện thoại công cộng nhưng dùng thẻ tín dụng
Tiệm ăn Việt Nam 

Thay vì ăn tráng miệng hai vợ chồng ăn kem trong trái dừa non của người Tàu làm. Đi qua con đường Lorne thấy rất nhiều tiệm ăn Á Châu, tàu, việt, hàn, và nhật. Mình hỏi cô bán hàng người Tàu, cô ta nói có rất nhiều sinh viên tàu sang đây học và làm việc tại khu phố này. Ăn kem dừa xong trên đường đi về khách sạn, đồng chí gái thấy tiệm đài loan Meet fresh nên lại vào kêu một tô ăn nữa. Hai vợ chồng đi cả ngày được 6 dậm đường. Đồng chí gái khám phá ra tiệm này khi đi Nam Hàn, của Đài Loan nhưng nay già không dám ăn đá bào.

Có nhiều người á châu nên thấy họ treo lồng đèn tàu và các bảng chúc mừng năm mới ất Tỵ khắp nơi

Đi ngoài đường mình nhận thấy có rất nhiều lesbian và gay nắm tay nhau đi. Họ xâm mình đủ trò nên hơi sợ. Không biết có phải nguyên do chủ nghĩa thức tĩnh của bà cựu thủ tướng Jacinda Ardern hay không nhưng sau covid lạm phát đời sống gia tăng khiến bà này bay chức luôn. Đặc biệt thấy người á châu đông, Phi Luật tân chắc làm y tá, chăm sóc người già. Tàu thì chắc sinh viên rất đông, đại hàn chắc du khách trốn mùa đông, xuống miền nam trốn lạnh. Việt Nam thì ít so mấy giống kia. Có điều mình thấy rất đa dạng, nhiều giống người xem lẫn với thổ dân. Sáng nay đi ngang chỗ bến tàu, thấy mấy tiệm ăn sang, nhưng toàn là da trắng. Xem đài truyền hình thì thấy có đài của người Maori, cũng cải nhau với da trắng. Người ấn độ khá đông.

Bò về khách sạn. Sẽ đi tàu viếng các đảo ngày mai. Ngày mốt thì đi xa hơn.


Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Cuộc cách mạng điểm 2:00 sáng


Đi chơi không có thì giờ đọc nhiều nhưng các tin tức tràn ngập trên mạng nhất là X khiến mình thất kinh. Tin tức dồn dập không biết có thật hay không nhưng qua các trang của thượng nghị sĩ liên bang thì có thể tin tưởng được. 

Nghe kể thì dưới ánh đèn màu xanh rọi trên các bàn làm việc do chính phủ cũng cấp cho các văn phòng. Kỹ thuật toán hiện lên màn ảnh được sử dụng chạy nhảy các con số tiếp tục kéo dài. Bổng nhiên một trong các nhân viên trẻ được Elon Musk mướn, tên Alask Bobby nhắn tin cho cả toán “We're in," vào được rồi. "All of it." Tất cả các hệ thống.

Edward Coristine thiết kế 3 hạ tầng cho hệ thống trong khi kỹ thuật toán của Luke Farritor đã vẽ các đường dẫn các thanh toán tiền qua các bộ chính phủ Hoa Kỳ. Ethan Shaotran phân tích những những cách thức và được thăng cấp của các công chức lâu năm. Vài tiếng sau thì cả nhóm hiểu rõ cách hoạt động từ bao nhiêu thập kỷ qua mà chính các người làm việc tại đây từ mấy chục năm qua cũng không hiểu. Nghe nói là họ sử dụng trí tuệ nhân tạo để điều tra sự việc một cách nhanh chóng. Toán của ông Elon Musk có người đã vào được hệ thống điện toán của bộ tài chính. Kiểu này mới hiểu năm trước có tin tổng thống Biden cho hay Trung Cộng đã đột nhập vào máy điện toán của bộ tài chính của Hoa Kỳ. 

Đọc tới đây khiến mình buồn cười vì đồng chí gái mua thêm cái vali to đùng nên phải trả thêm tiền hành lý. Nhân viên ở quầy hàng không viết cho mình miếng giấy rồi kêu đi qua cửa sổ xách đó 10 thước để trả tiền. Tại đây có một cô hồi giáo vì che khăn đầy đoán là mã lai viết xuống tờ giấy như 50 năm trước khi mình lên máy bay đều Tây có vé như vậy. Đóng tiền. Chán Mớ Đời 

Trong khi các công chức chuyên nghiệp chuẩn bị giấy tờ để đón mừng và báo cáo các tân bộ trưởng được ông Trump bổ nhiệm thì nhóm DOGE gồm 4 người đã vào sâu trong hệ thống trả tiền của bộ tài chính cho tất cả công chức của Hoa Kỳ. 

Điểm nhấn của hệ thống thanh toán tiền bạc không thể nào chối cải hay nói dối được vì các thanh toán tiền nong đều có người nhận và người trả ký tên để lại dấu vết. Mình thấy ông Musk kêu sex thành lập quỹ crypto cho bộ tài chính kiểu như trả tiền cho ai bằng crypto muốn có tiền thì sẽ được trả không gian lận được. Nói cho ngay hệ thống này đã ăn sâu rồi nên thời cộng hòa cũng như dân chủ đểu tham nhũng hết. Chỉ có hai Elon Musk và Trump là tỷ Phú nên họ không cần tiền mới làm vụ này. Chớ cộng hòa lên cũng bỏ túi mệt thở. Không nên kêu chỉ có dân chủ ăn. 

Vấn đề là dấu vết để lại dẫn đến nhiều khám phá bất ngờ. Các chương trình viện trợ hay hỗ trợ dưới chiêu bài thiện nguyện chỉ ra các con đường chạy lòng vòng thay vì đi thẳng đến các cơ quan này hay người nhận. Các quỹ đen đã nhận tiền này nọ. Điển hình họ khám phá bà giám đốc USAID lương 180k một năm bổng nhiên có tài sản 38 triệu. Xem như là tất cả tài sản của người Mỹ đều được AI nắm hết. Thiên hạ có muốn xóa hay phá hư thì cũng muộn rồi vì mình đoán họ đã tải về một chỗ nào an toàn. 


6 giờ sáng các nhân viên của bộ tài chính vừa đến văn phòng thì khám phá ra hệ thống điện toán của bộ tài chính đều được khai thông. Các hệ thống tưởng đã dấu kín ít ai biết thì nay. Đã lòi ra hết. HỆ thống mất nhiều thập kỷ để thiết kế nhưng chỉ vài tiếng đồng hồ đã được phanh phui. 

Cửa vào văn phòng USAID tại Ai Cập mình đọc tài liệu về hoạt động của tổ chức này tại xứ này vì mấy năm trước. Viếng xứ này có thấy vụ bạo loạn mùa Xuân ả rập nên xem thử ai đứng sau cho tiền vì đa số các mùa Xuân này đều được cia nhúng tay 


Các biện pháp phòng thủ truyền thống của họ lấy quyết định chậm chạp, tiết lộ những câu chuyện gây tổn hại, cản trở yêu cầu trở thành vô ích trước một đối thủ hành động nhanh hơn hệ thống của họ có thể phản ứng. Vào thời điểm họ soạn thảo bản thảo đầu tiên phản đối hành vi phạm này, ba hệ thống khác đã được lập bản đồ. Cho thấy trí tuệ nhân tạo xử lý quá nhanh. Chớ đợi con người xét thì đến Tết congo cũng chưa biết mọi việc kế toán. 


Một công chức cấp cao cho biết khi quan sát các hình mẫu xuất hiện trên màn hình DOGE, "Nếu kéo sợi chỉ này thì toàn bộ chiếc áo len sẽ bung ra".

Ông thần này nói không sai nhưng đã hiểu sai một điều quan trọng: Đó chính là vấn đề.

Đây không chỉ là một cuộc chuyển đổi khác với một tân bộ trưởng. Đây không chỉ là một nỗ lực cải cách khác. Đây là khởi đầu của một điều chưa từng có: một cuộc cách mạng được thúc đẩy bởi sự chuẩn bị, ý chí của tổng thống và độ chính xác của công nghệ.

Cơn bão đã đến nhưng theo mình thì một cuộc cách mạng công nghệ trí tuệ nhân tạo đã thật sự khởi đầu tại Hoa Kỳ. Nghe nói Elon Musk muốn mua một công ty AI. Sau này nhìn lại Bộ Tài chính chỉ là sự khởi đầu của cuộc cách mạng AI đầu tiên của Hoa Kỳ. 


Đi chơi nên mình không có thì giờ đọc tin tức nhiều nhưng với các tin tức nhận được thì mình nghĩ họ tổ chức, phát họa từ nhiều năm trước đây chớ không phải khơi khơi có vài tên trẻ giỏi về công nghệ là làm được vì phải có một chiến lược nào đó do ai hay hội đoàn Think Tank nào vì họ làm như quân Mông Cổ càng quét với vận tốc nhanh hơn 5G mấy trăm lần.


Đọc thêm thì khám phá ra ông Troup Hemenway, cựu cố vấn của Trump khi xưa, đã gia nhập nhóm bảo thủThink tank Heritage là một trong những người nghĩ ra cách cải tổ nền hành chánh cổ lổ xỉ của Hoa Kỳ. 


Trong nhiều thập kỷ, nguyên tắc Nhân sự là chính, được nhà chiến lược bảo thủ Troup Hemenway nêu ra, vẫn chỉ là lý thuyết hơn là thực hành. Dạo đó chính quyền của ông Trump chống đối DEI. Các chính quyền trước đã mất nhiều tháng, thậm chí nhiều năm, để cố gắng tuyển dụng người vào các vị trí chủ chốt. Nhiệm kỳ đầu tiên của Trump chỉ chứng kiến ​​100 người được bổ nhiệm được quốc hội xác nhận vào tháng 2 năm 2017.

Mỗi sự chậm trễ lại có nghĩa là một chiến thắng nữa cho bộ máy quan liêu thường trực mà người ta gọi là Deep State.  Nhưng lần này thì khác. Nhớ xem cuộc phỏng vấn ông Trump dài hơn 3 tiếng đồng hồ của Joe Rogan trước bầu cử. Ông Trump có nói đến vấn đề bổ nhiệm và ai nấy ở D.C. , điều muốn và bạn bè họ có phần hết. Rốt cuộc chỉ có dân ở DC là tiếp tục làm việc hay được bổ nhiệm trong hành chính. 


Trong khi phương tiện truyền thông tập trung vào các cuộc vận động tranh cử và sân khấu chính trị, một đội quân thầm lặng đang được tập hợp. Mình nghĩ chắc có một nhóm cố vấn cho ông Trump điều nghiên vấn đề. Tại các văn phòng trên khắp DC, các chiến lược gia kỳ cựu đã lập bản đồ các điểm chính của nền hành chính quan liêu. Sáng nay đọc tin tức thì luật sư của thành phố Huntington Beach được ông Trump gọi về làm việc bò đã chống Newsom không chịu thành lập thành phố, bảo vệ cho người di dân lậu. Ai có tài thì dùng thay vì phải là người da đen, khuyết tật này nọ,..


Các nhóm nghiên cứu đã xây dựng kế hoạch hành động cho mọi cơ quan. Các viện Think Tank, phát hoạ chính sách đã đào tạo các đội đặc biệt nhanh chóng đợi ngày nhậm chức của ông Trump là ra tay. Họ không cần tiền của chính phủ Biden hay liên lạc để chuyển tiếp quyền lực để tránh bị phía Dân chủ biết lộ chương trình của họ. Có lẻ vì vậy mà ông Biden đã ký lệnh ân xá trước một số người mà Dân Chủ nghĩ sẽ bị điều tra. Những người được bổ nhiệm trước đây đã chia sẻ thông tin tình báo từ những thất bại của các chính quyền trước.


2 giờ sáng ngày ông Trump nhậm chức thì trên 1,000 nhân sự được tuyển chọn trước, sẵn sàng và nhận sẵn mục tiêu, giấy phép, và hệ thống riêng để liên lạc. Theo người ta kể là cuộc chiến cho tương lai của nền hành chính Hoa Kỳ. 


Người ta cứ nghe Ông Trump và Elon Musk được báo chí bơm nhưng trên thực tế chính phó tổng thống JD Vance tại văn phòng cánh Tây của tòa Bạch Cung theo dõi các dữ liệu và tuyên bố chúng ta làm việc mới có hai tuần lễ bằng người ta làm cả mấy năm trời. Có lẻ lần đầu tiên phó tổng thống có tham gia nền hành chính thay vì đại diện tổng thống đi uống trà với quan khách không quan trọng.


Không chỉ là tốc độ của các việc được thực thi nhanh chóng, người ta cho rằng sự chính xác của việc của sự thi hành chiến dịch. Thay vì đợi thượng nghị viện Hoa Kỳ phê chuẩn các công sự được bổ nhiệm như lần trước, kéo dài mất thời gian. Nhóm chuyển tiếp dành tất cả cho những vai trò không cần được thương nghị viện phê chuẩn trước. Các vai trò này đã được bổ nhiệm trước như trinh sát đi tiền trạm, đợi lệnh.


 Trong khi phe dân biểu Dân chủ chuẩn bị cuộc chiến tranh cải mất thời gian như lần trước như hỏi cung các người được để nghị vào chức vụ. Họ sẽ tìm cách kéo dài mấy tháng như lần trước. Một đoàn quân dân sự đã yên vị vào các ngôi vị cần thiết và đã được ngắm trước. Các địa vị quan trọng trong nền hành chánh đã được cơ cấu hết. Thêm các phần giấy tờ hợp pháp đã chuẩn bị sẵn như mình đã kể DOGE chỉ là tên được thay đổi của một bộ phận đã được chính phủ Obama thành lập trước đây nên ai lên tiếng kêu gọi là phản dân chủ là ngọng hết. 


Dạo đó mới thấy bộ trưởng bộ quốc phòng được thượng viện phê chuẩn nhanh chóng cũng như bộ ngoại giao. Khi ông Rubio vừa tuyên thệ xong là họ tung tin về USAID chi tiêu ra sao. Mấy vụ này đâu phải chỉ có mấy phút là lòi ra. Xem như cuộc đột kích thần tốc khiến phía dân chủ chới với. Mấy người chính của Dân chủ như Pelosi, Schumer, Adam Schiff đều có thông tin là họ ăn tiền ra sao đó nên thấy mấy người này không lên tiếng nhiều. Lại thấy họ đem Obama Clinton ra nói về vụ Bengazi này nọ. Ai cũng biết nhưng Biden cầm quyền nên họ không lên tiếng nay thì họ dời ngày bỏ phiếu các bộ trưởng được ông Trump bổ nhiệm để thương lượng phía sau. 


Khi các coder của DOGE vào được trang nhà của bộ tài chính là có đoàn luật sư chuẩn bị mọi thứ để khống chế sự kháng cự của dân chủ trong vài tiếng đồng hồ. Khi các ông lớn tìm cách chậm lại hệ thống thì đã nhận lệnh từ nhưng nơi tối cao mà họ không thể bất tuân. Khi chuyện xảy ra là có nhóm sẵn sàng đưa thông tin ra nhảy để chặn đứng sự chống phá. Như ông quan tòa nào ra lệnh cấm này nọ thì các luật sư đưa ra luật lệ tre  mạng khiến mấy quan tòa Chán Mớ Đời


Nền hành chánh quan liêu không ngờ cuộc đột kích vô cùng táo bạo này. Họ đã chuẩn bị kháng cự, lên tiếng này nọ. Hoj cos chương trình để lộ thông tin và đối phó về pháp lý. Nhưng kẻ chống đối đã bỏ công cả mấy năm chuẩn bị trong âm tháng và bí mật. Đây không phải để bổ nhiệm các ghế trong chính phủ mới mà xây dựng guồng máy hành chính cho thế kỷ 21. 


Nếu chịu khó xem chính phủ A căn đình trong vòng một năm đã thay đổi nền hành chính và họ dựa theo kinh nghiệm này mà đánh tốc chiến. Mình mới đi có  hai tuần mà tin tức thấy chóng mặt. Cứ hết cái bất ngờ này đến cái bất ngờ khác. Ông tổng thống xứ này được mời tham dự lễ nhậm chức cũng như đã đến Florida sau khi ông Trump đắc cử.

Có lẻ nền tảng đã được xây dựng mấy tuần qua, nay cuộc cách mạng hành chính bắt đầu được xây dựng. Họ không cho các dân biểu bầu phiếu không được dự luật này nọ và có lẻ sẽ giảm các đại biểu không quá 2 nhiệm kỳ. 


USAID là món mồi kế tiếp. Lần này thì không cần đột nhập vào nữa đêm, hay kỹ thuật toán bí mật này nọ. Chỉ cần đề: "Pursuant to Executive Authority..." Các công chức cao cấp chới với vì cơ quan được thành lập bởi sắc lệnh của tổng thống Kennedy vào năm 1961 thì tổng thống Trump có quyền bãi bỏ với chữ ký. Không cần quốc hội thông qua. Không có toà nào có thể nói này nói nọ. 


Một chữ ký mà một hệ thống vớt tiền của người Mỹ được phơi bày ra trước ánh sáng. Nay họ bắt đầu tung tin là thống đốc tiểu bang Pennsylvania có dính dấp gì vụ ám sát ông Trump. Để hồn ai nấy giữ thì ông này sẽ khai ra hết còn không sẽ bị đồng bọn giết để bịt miệng như ông tỷ phú Épstein. Họ đang khui bầu cử gian lận. Ai muốn giữ tiền hưu thì khai ai đưa ra lệnh. Ngày CNN đưa tin là có đến 70% người Mỹ ủng hộ chính phủ Trump. Như trường hợp 2 tỷ đôla mà ông Clinton và Bush gây quỹ cho vụ động đất Haiti, nay dân xứ này chưa lãnh được một cắc.


Các công chức cao cấp bổng nhiên phải làm việc để chận sự xâm nhập của nhân viên DOGE. Các thượng nghị sĩ dân chủ đang tìm cách kéo dài thời gian nay kêu các ủy ban họp nhanh. Các cựu nhân viên USAID bắt đầu đưa thông tin cho giới truyền thông kêu gào dân thế giới sẽ bị nguy kịch này nọ nếu không có tiền của Hoa Kỳ. 


Họ kêu phải theo quy trình này nọ trong khi các nhóm trẻ đã đưa ra bản thiết kế cách thanh toán tiền bạc và người Mỹ được nhìn thấy trên mạng tiền thuế của họ đi về đâu. 


Cuộc cách mạng được phẫu thuật một cách chính xác. Có lẻ chương trình 2025 mà Đảng dân chủ nhắc đến trong cuộc vận động bầu cử mà ông Trump kêu không biết là khởi đầu cho cuộc cách mạng này. 

Chúng ta có thể xem các tin tức mỗi tam cá Nguyệt. Kỹ thuật toán thay thế các người kiểm toán. Các chính sách địa phương thay thế chính sách liên bang. Có lẻ vì vậy họ dẹp bộ giáo dục để cho tiểu bang lo. Kết quả thay thế quy trình. Anh cứ kêu là theo quy trình thì sẽ không bao giờ thay đổi. 


Trong 3 tuần lễ đầu, chính phủ Trump đã làm nhiều hơn chính phủ Biden trong vòng 4 năm và Obama trong suốt 8 năm. Đây không những là kỹ thuật công nghệ, không phải vận tốc hay nhân viên mà là cả ba đều cùng thực hiện một lúc. 


Hy vọng với tiền cắt giảm của tham nhũng đường xá cầu cống sẽ được  trùng tu, trường học được đổi mới, nước uống của người Mỹ sẽ được thanh lọc và người Mỹ sẽ tìm lại được niềm tin ở chính phủ. 

Nhớ khi người ta hỏi về 24 tỷ dành cho chương trình giúp người vô gia cư ở Cali, thống đốc tiểu bang Cali kêu không biết. Bài mình kể sự vụ được nhóm chia cho đại biểu dân chủ bị chận mệt thở. Nay các mạng xã hội hết chận sau khi Ông Trump nhậm chức. Xứ kẻ bề đến florida gặp ông Trump trước khi nhậm chức 


Nền hành chính của chính phủ được xây dựng trong nhiều thập kỷ", một cố vấn cấp cao giải thích, quan sát các mô hình mới xuất hiện trên màn hình. "Được xây dựng để chống lại sự thay đổi. Được xây dựng để tồn tại lâu hơn các tổng thống. Được xây dựng để bảo vệ quyền lực".

Ông dừng lại, theo dõi một luồng dữ liệu đặc biệt thú vị. "Nhưng họ không bao giờ tưởng tượng ra điều này. Họ xây dựng những bức tường chống lại các cuộc tấn công chính trị. Phòng thủ chống lại sự phơi bày của phương tiện truyền thông. Lá chắn chống lại sự giám sát của quốc hội".


"Họ không bao giờ chuẩn bị cho các thuật toán có thể lập bản đồ mọi thứ. Đối với nhân sự được bố trí sẵn ở mọi nơi. Đối với một vị tổng thống đếm từng tuần như thể đó là tuần cuối cùng của mình." Ông ta chỉ có 100 ngày để thực hiện cải cách. Nay mới hiểu lý do họ tìm cách đẩy ông này thưa kiện đủ trò để ông ta không ra tranh cử. 


Những con số cho thấy câu chuyện: Trong Bộ Tài chính - các mạng lưới được lập bản đồ, chất thải được phơi bày, hệ thống được nối lại Tại USAID - nhiều thập kỷ lưu thông ẩn giấu được tiết lộ, các cấu trúc quyền lực bị phá bỏ Trong các cơ quan - loại bỏ tình trạng dư thừa, các cơ quan chức năng được sắp xếp lại, các nhiệm vụ được tập trung lại. Từ 14,000 nhân viên chỉ giữ lại có 324 người. 


Nhưng các con số không phải là toàn bộ câu chuyện. Hãy tưởng tượng, những thay đổi đang đến với Hoa Kỳ mà Trump muốn lần trước. Sửa chửa cầu cống, hạ tầng cơ sở, những ổ gà đã gây phiền nhiễu cho cư dân trong mười hai năm thực sự đã biến mất chỉ sau một đêm.  Sửa chửa đường xá đều phải sử dụng nhân công của công đoàn lao động và tìm cách làm trễ để có thêm tiền và việc làm. Vùng nông thôn nơi trẻ em cuối cùng cũng có thể kết nối với internet tốc độ cao mà cha mẹ chúng đã được hứa hẹn từ nhiều thập kỷ trước. Mình nghĩ trong tương lai starlink sẽ cho miễn phí. Hệ thống internet Hoa Kỳ yếu kém hơn Nhật Bản và Nam Hàn. Mấy năm trước mình đi chơi ở hai xứ này, 5 Gờ đã bắt đầu nhanh không tưởng tượng. Sang Úc Châu và Tân Tây Lan thì internet yếu xìu như ở âu châu. Ở Michigan, mọi người thực sự uống nước sạch trong khi các bản ghi nhớ của các quan chức về "nghiên cứu vấn đề" phủ đầy bụi.


Đây không chỉ là cải cách. Đây không chỉ là thay đổi. Đây là sự tái thiết của chính quyền Hoa Kỳ cho thế kỷ 21. Tốc độ sẽ vẫn như vậy", Phó Tổng thống Vance tuyên bố trong tuần này. "Chỉ có các ưu tiên sẽ thay đổi."Bộ máy quan liêu lâu đời đã xây dựng nhà nước hành chính của họ trong nhiều thập kỷ, từng viên gạch một. Họ nghĩ rằng nó sẽ tồn tại mãi mãi. Họ nghĩ rằng nó quá lớn để lập bản đồ, quá phức tạp để hiểu, quá cố hữu để thay đổi.


Bốn lập trình viên trẻ tuổi với máy tính xách tay đã chứng minh điều đó. Một nghìn nhân sự được bố trí trước đã chứng minh điều đó. Một tổng thống muốn thực hiện đã chứng minh điều đó.

Các cơ quan này đều là một


Mặt trời vẫn tiếp tục mọc trên Washington. Những cột trụ cổ điển vẫn đổ bóng. Nhưng bên trong những tòa nhà đó, mọi thứ đã thay đổi. Nhà nước hành chính cuối cùng đã gặp đối thủ của mình: sự chuẩn bị cộng với ý chí của tổng thống cộng với độ chính xác của công nghệ.

Đây không phải là kết thúc của câu chuyện. Đây chỉ là sự khởi đầu.

Cuộc cách mạng không chỉ tiếp tục. Nó đang trở thành chuẩn mực mới cho thế kỷ 21, AI.



Khoan vội vui mừng vì đế chế ngầm đang đánh lại. (Còn tiếp)


Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn