Chúng ta là những gì chúng ta ăn

Netflix có một phim tài liệu nói về một cuộc nghiên cứu 21 cặp sinh đôi trong vòng 8 tuần lễ. Lý do là anh em hay chị em sinh đôi thì có cùng DNA, đủ trò nên dễ so sánh. Nghiên cứu của trường đại học Stanford ở Cali về các người sinh đôi là cho hai người sinh đôi ăn theo chế độ dinh dưỡng khác nhau; 1 là ăn chay rau cải gọi là Plant base (không ăn thịt) và một ăn thịt thà và có một huấn luyện viên thể dục giúp họ tập thể dục trong suốt 8 tuần lễ để xem sau 8 tuần lễ, có sự khác biệt gì hay không. Họ chỉ quay 4 cặp. 1 cặp đàn ông da trắng, 1 cặp đàn ông da đen, 1 cặp phụ nữ gốc Phi Luật Tân (to béo) và một cặp phụ nữ gốc Nam Phi cũng to béo.

Ăn mà không tập thể dục thì coi như không có gì thay đổi. Họ xen lẫn với các thước phim về các trại nuôi gà, nuôi bò thì khám phá ra 5% các gói thịt mua, có bọc giấy nylon ở chợ siêu thị đều bị nhiễm vi khuẩn E.Coli và 25% bị Salmonella khiến mình thất kinh. Họ vào nhà các người sinh đôi, lấy đèn pin loại đặc biệt để xét thì các tay cầm của tủ lạnh và thướt, dao nĩa, chén bát đều dính vi khuẩn Salmonella kinh.

Họ phỏng vấn chủ tiệm ăn nổi tiếng nhất New York 11 Madison Square tên Daniel Humm thì phải, ông này đoạt giải tiệm ăn ngon nhất thế giới rồi bổng nhiên ông tư duy đột phá về các con bò, thú vật,… nên chuyển qua nấu thức ăn chay rau cỏ, không thịt, vẫn nổi tiếng như tây. Giá mỗi người $350 mà phải đặt trước lâu ngày.

Họ phỏng vấn một ông chủ trại gà, cho biết là gà đứng không nổi vì quá nặng phải chích thuốc kháng sinh, cho mau mập. Con gà từ khi nở đến khi lên lò chỉ có 45 ngày. Cuối cùng ông ta Chán Mớ Đời nên bỏ nghề nuôi gà, dùng trại gà để trồng nấm bán. Có dạo mình muốn mua mấy container rồi trồng nấm ở trong như một sinh viên đại học Pomona giải thích nhưng hết muốn làm ăn, chỉ thích đi chơi với mụ vợ.

Họ quay các phim ảnh mình đã từng xem như họ nuôi cá hồi, bị giam trong các lưới to đùng cả một sân vận động, cũng thải thức ăn và thuốc kháng sinh nên ăn không tốt lắm dù báo chí quảng cáo. Vào Costco thấy họ bán cá hồi, đề có nhuộm phẩm đỏ. Cá hồi mà sống hoang có rất nhiều oxygen nên thịt đỏ ỏng còn cá hồi nuôi, vì không chỗ bơi lội, thịt màu hồng nên họ phải nhuộm đỏ. Được cái là họ có chú thích trên các miếng nhựa bọc cá lại. Theo các nhà thực phẩm gia thì không nên ăn. Vào quán ăn sushi, cá hồi màu vàng. Có dạo mình gửi mua cá hồi hoang, đánh bắt ở Alaska nhưng đắt quá nên ngưng.

Trước khi thử nghiệm, 21 cặp sinh đôi được đo đạt, máu miết, sinh lý đủ trò. Họ cắm cái gì trong âm hộ phụ nữ còn đàn ông thì cho con chim cái vòng rồi cho xem phim con heo để đo độ hưng phấn, hoành tráng ra sao.

Sau 8 tuần lễ thì người ăn thịt có bắp thịt lên một chút vì tập luyện tạ tiết ở câu lạc bộ thể thao, người không ăn thịt thì cơ bắp xuống vì thiếu chất đạm. Cái này có thể bổ sung bằng ăn đậu. Cholesterol trong máu thì không giảm nhiều cho cả hai nhưng có 1 chất gì quên tên, Trimethylamine N-Oxide (TMAO), rất cần thiết cho hệ thống ruột tiêu hoá của con người. Hôm nào rảnh mình bình dân học vụ lại vì rất quan trọng, được biết là có nhiều sẽ giúp sống thọ và ít quên, ít bệnh Alzheimer. Người ăn chay có cái này gia tăng rất nhiều giúp sống lâu hơn. Có thể giải thích lý do phụ nữ sống lâu hơn đàn ông vì họ ăn ít hơn đàn ông và nhất là thịt.

Điểm quan trọng nhất mà mọi người muốn biết là về sinh lý. Người ăn thịt, nhờ có tập thể dục nên cường độ sinh lý gia tăng đến trên 200% nhưng người ăn chay thì cường độ sinh lý gia tăng đến 383%. Kinh

13% người Mỹ ăn pizza mỗi ngày và 45% phô mát được tiêu thụ tại Hoa Kỳ là Mozarella vì pizza. Các nhà dinh dưỡng cho rằng không nên ăn phô mát và uống sữa bò nên có người đã làm phô mát bằng plant base. Để làm pizza họ làm phô mát bằng chất lõng để tránh làm khô rồi bị nướng trong lò khi người Mỹ làm pizza….

Tóm lại nên ăn chay để bảo vệ môi trường, giảm Cholesterol, tăng cường sinh lý nhất là sống lâu hơn, đầu óc minh mẫn, nhận thức lâu hơn. Chúc các bác đầu năm nên chuyển chế độ dinh dưỡng ăn chay. Em bàn với ông thợ trong vườn nên trồng thêm rau cãi để ăn cho sạch. Sẵn đất nước, phân bón, tội vạ gì không làm. Có rau sạch để ăn. Năm ngoái thấy anh ta trồng Ngô thấy cũng bự ngon. (Còn tiếp)

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Hưu trí và mưu cầu hạnh phúc

Có ông mỹ kể là năm 52 tuổi, ông ta buộc về hưu trí sớm. Lý do bị ung thư, có cục bướu to đùng ở cái xương chậu. Bác sĩ tiên đoán ông ta có thêm 6 tháng hưởng dương. Ông ta chuẩn bị hậu sự, để được chúa rước về thiên quốc nhưng thánh Phao Lồ kêu chưa có tên ông ta trong danh sách vì nhà cửa chưa được phân lô, xin phép xây trên thiên đình, cần nhiều thời gian để Ngọc hoàng duyệt phê, đợi công an khu vực và ông bà Táo về trời báo cáo tình hình lý lịch 3 đời trích dọc ngang. 

Sau hai lần giải phẫu thì như phép lạ, ông ta bình phục, tự tập luyện để đi đứng lại. Từ độ đó, ông ta về hưu được 10 năm thì cảm thấy cuộc sống nhàm chán, vô vị. Mình đoán ông này không có vợ con. Nếu có thì cãi vợ hàng ngày vẫn vui hơn, sẽ không thấy nhàm chán và vô vị hoá cuộc đời. Ông ta mất hết năng lực để sống. Cho thấy cái nghịch lý trong đời sống, chúng ta tìm bằng mọi cách để tiếp tục sống nhưng rồi sống lại chán nản, cảm thấy vô vị. Chán Mớ Đời 

Nghỉ hưu có ý nghĩa khác nhau đối với mỗi cá nhân. Người ta có thực hiện một cuộc khảo sát sâu rộng với trên 15,000 người về hưu trên 60 tuổi và hỏi họ một câu: “Thử thách lớn nhất của ông, bà khi nghỉ hưu là gì?”

Dưới đây là một số câu trả lời nhận được theo các danh mục được trích dẫn nhiều nhất:

1/ Hối tiếc:

• * “Tôi nhớ làm công việc mà tôi yêu thích.”
• * “Tôi không nghĩ hưu trí là dành cho mình. Tôi muốn quay trở lại công việc giảng dạy.”
• * “Tôi không biết phải làm gì với thời gian của mình. Tôi cảm thấy lạc lõng.”

Phần này thì lâu lâu mình cũng nhớ nhớ đến nghề cũ kiến trúc sư. Tháng trước đi viếng New York, mình thấy lại toà nhà cao tầng mà mình có tham dự trong tổ thiết kế, hay khi viếng Barcelona, thấy trung tâm thương mại quốc tế, hoặc ở Đông Kinh, có chút gì tiếc tiếc.

Mình về hưu chắc cũng trên 14 năm qua vì không muốn đi làm khiến con mình thắc mắc, hỏi mẹ nó sao bố không đi làm.

2/ Y tế:

• * “Giữ cho tâm trí tôi khỏe mạnh và tăng thêm giá trị cho cuộc đời.”
• * “Sợ chết trong đau đớn và khó chịu.”
• * “Khi 70 tuổi bị bệnh tim, tôi sẽ không còn thèm ăn nhiều nữa.”

Phần này thì mình có chịu khó đọc sách báo, mỗi ngày tập võ, ăn uống đàng hoàng, hạn chế không như khi xưa, thèm là ăn. Lên vườn 3 ngày một tuần, leo núi mỗi tuần nên không sợ gì cả vì cứ đi liên tu ti nên chả có thì giờ ngồi nghĩ vớ vẩn. Chết đến thì đến như một người tình mới đến kéo ta đi về miền đâu đâu.

3/ Danh tính:

• * “Nỗi sợ mất danh tính đã hình thành trong suốt cuộc đời.”
• * “Mọi người không còn nhìn thấy bạn nữa.”
• * “Cảm giác bị từ chối - nội tâm hóa, không lên tiếng.”

Mình không có danh tính nên không sợ mất tên Sơn Đen, chỉ đi sau gót chân của vợ cho đời tắm gội thêm được mới. Mình không thích dây dưa lắm. Đi họp mặt thân hữu thì ngồi ăn, ngóng chuyện thiên hạ để có gì hay, kể trên bờ lốc. Không có gì để bàn cãi đối chọi với mấy ông rượu vào lời ra. Không uống rượu nên không ai cụng ly.

Theo kinh nghiệm, người về hưu có một thách thức lớn nhất mà không ai nói đến là tìm ra mục đích sống. Trước đó, 90% người Mỹ đi làm không thích công việc của họ, chỉ xem là phương tiện để kiếm tiền nuôi sống gia đình. Họ tự nhũ sau này về hưu sẽ làm những việc họ thích. Cũng khá mơ hồ. Khi xưa, mình đam mê kiến trúc, nghệ thuật nhưng sau khi thằng con ra đời thì mới khám phá ra tiền cần hơn là đam mê nên bỏ nghề đi làm thầu khoán, xây cất nhà cửa.

Đây là câu hỏi đầu tiên của chuyên gia tài Chánh thế là ngọng. 

Đam mê là khi mình được thiết kế các công trình như thế vận hội Barcelona, chớ còn vẽ 3 cái nhà hàng Burger King vớ vẩn thì chán con chuồng chuồng. Đi làm thầu khoán, vẽ nhà bậy bạ và xây cho nhanh kiếm tiền là vui. Khách hàng đa số có một quỹ rất khiêm nhường nên khó mà vẽ nhà đẹp sang trọng. Muốn vẽ những căn nhà sang trọng phải giàu có, quen biết các triệu phú tỷ phú chớ tỵ nạn như mình thì quên đi.

Ai có cháu ngoại, cháu nội thì định hướng lại cuộc đời mình, bằng cách giữ cháu, tạo điều kiện cho con đi làm. Quan trọng hơn là giúp họ rất nhiều về mặt tâm lý. Mình có chị bạn, con gái vừa sinh con thì ngưng làm việc, ở nhà trông cháu ngoại. Con gái trả công một tí cũng vui sống mỗi ngày với cháu ngoại. Đi làm nhân công không bao nhiêu, vui cùng cháu ngoại là hạnh phúc một đời người. Chị vợ mình và ông anh cột chèo hơn mình 2 tuổi, bán văn phòng nha khoa về hưu. Trong tuần chăm cháu nội được 3 ngày, ngoài ra đi chơi, đánh quần vợt.

Tiền bạc chắc chắn là một mối quan tâm cho đa số khi về hưu. Họ có thời gian nhưng không có tiền bạc để thực hiện những chương trình của họ đặt ra. Lại có người có tiền có bạc, có thời gian nhưng không có sức khoẻ cũng ngọng. Có người nói: “Tôi sợ nghèo đói và mất nhân phẩm”. Lại có người khác viết: “Tiền ra, không có gì Vô”. Lại có người kêu: “sức khoẻ là vàng. Tôi ngu đi làm để có tiền chửa bệnh”. Vấn đề đáng ngạc nhiên là lo lắng về tài chính lại không nằm trong 3 lo lắng hàng đầu của mọi người khi về hưu.

Mọi người thường nhầm lẫn giữa tiết kiệm hưu trí với kế hoạch nghỉ hưu. Hai khái niệm khác nhau. Nếu gú gồ cụm từ “kế hoạch nghỉ hưu” thì hầu hết sẽ thấy, trên nhiều trang, nội dung liên quan đến tiết kiệm và lương hưu như IRA, Annuity, bú xua la mua, toàn là những mánh lới của mấy tên chuyên gia tài chánh. Mấy tên hay đặt câu hỏi đầu tiên, ông bà có trên 1 triệu đồng trong quỹ hưu trí. Nếu có thì đâu có hỏi họ làm gì. Chán Mớ Đời 

Trong khi đó, không có tài liệu gì liên quan đến kế hoạch nghỉ hưu một cách thực tiễn, liên quan nhiều hơn đến cuộc sống tinh thần của người về hưu và ít liên quan đến tiền bạc hơn. Lý do là không cần làm ra tiền khi chúng ta làm từ thiện, giúp chúng ta có mục đích sống cho hết quãng đường đời còn lại. Nhiều người đi chùa làm công quả nhà thờ, các hội từ thiện,.. giúp họ cảm thấy một công dân hữu dụng, có đóng góp cho cộng đồng.

Việc có được nguồn tài chính ổn định để tồn tại trong suốt thời gian nghỉ hưu đóng một vai trò quan trọng đối với chất lượng cuộc sống, nhưng điều quan trọng hơn là việc lập kế hoạch cho cuộc sống của chúng ta. Khi xưa, đi làm thì mỗi sáng, chúng ta thức giấc vào 6 giờ sáng, chuẩn bị ăn điểm tâm rồi đi làm, chiều về thì ăn cơm, đọc sách báo hay xem truyền hình, chăm sóc con cái rồi đi ngủ. Chúng ta chỉ cần quản lý 8 tiếng đồng hồ cho cá nhân và gia đình. 8 tiếng kia là để ngủ và 8 tiếng để làm việc. Nay về hưu cần phải biết làm gì với 8 tiếng kia nữa.

Mình thức giấc vào lúc 4 giờ sáng, đọc sách báo một tị rồi chạy ra bolsa tập võ từ 5:30 sáng đến 7 giờ. Chạy về nhà rồi lên vườn. Hỏi vợ có mục gì hôm nay, có phải đi ăn uống ở nhà bạn hay không. Khi vợ kêu anh không cần đi thì mình xem phim tài liệu. Hay đọc sách vớ vẩn.

Nói cách khác, chúng ta sẽ làm gì sau khi rời khỏi lực lượng lao động? Chúng ta có thể giã từ sự nghiệp, nhưng không thể từ giã cuộc đời. Đó là khúc mắc của người về hưu. Không có cháu ngoại, cháu nội để chăm sóc, ngoài nhìn mụ vợ hay tên chồng rồi cãi nhau cho qua ngày. Có chị bạn kêu: khi xưa chồng tui đẹp trai lắm nên tui mê, nay hắn nằm ngủ nước mồm nước miếng chảy ra, ngáy như sấm, trông mà gớm. Chán Mớ Đời 

Có ông mỹ, viết cuốn sách kể năm nay 97 tuổi. Về hưu khi 65 tuổi. Ông ta lên chương trình, cứ 5 năm, kế hoạch ngủ niên, học vẽ, sau đó, học nhạc đánh dương cầm, rồi học làm vườn… cứ xong một chương trình ngủ niên thì ông ta lại lên chương trình học cái gì khác. Mình quen một bà mỹ gốc đức, về hưu thì ghi danh đi học đại học cộng đồng vì khi xưa không có tiền đi học, môn thi ca thời lãng mạn Đức thế kỷ 18. Xum vầy với đám sinh viên trẻ. Chúng ta tự tạo nổi đam mê.

Cách đây 10 năm, mình nghỉ hưu, vì con cái vào đại học, mình không phải lo đưa rước nên bắt đầu đi học làm vườn. Tính để trồng rau sạch ăn ở nhà cho lành. Đùng một cái tên chuyên viên địa ốc hú kêu mua cái vườn bơ. Dính chấu từ đó chả cần phải mục đích hoá cuộc sống gì cả. Ngày nào cũng chạy đến vườn để thiết kế lại hệ thống ống nước, sửa chửa vì mấy con coyote phá cắn. Chán Mớ Đời 

Trong cùng cuộc khảo sát đó, người ta hỏi mọi người, nghĩ họ có thể giải quyết những thách thức của mình như thế nào. Toàn bộ 35% tin rằng câu trả lời nằm ở việc tìm kiếm mục đích sống thông qua một kỹ năng hoặc sở thích mới. Như trường hợp ông mỹ 97 tuổi viết sách.

Trên thực tế, một nghiên cứu năm 2021 trên 12,825 người lớn trên 51 tuổi được công bố trên Tạp chí Lão khoa ứng dụng đã liên kết mục đích sống mạnh mẽ với hành vi lối sống lành mạnh hơn và tốc độ tiến triển của các bệnh mãn tính chậm lại.

Tìm kiếm mục đích sống cũng có thể giúp những người về hưu tìm thấy những cơ hội việc làm mới mang lại thu nhập, giúp giảm bớt những lo lắng về tài chính. Đa số thích có một ông việc bán thời gian. Như đứng đường, cầm cái bản xì-tóp khi học sinh băng qua đường.

Ông mỹ nói nhờ đọc về cách thức của người Nhật Bản về hưu đã giúp ông ta thoát khỏi cuộc nghỉ hưu đầy chán nản. Vô số người về hưu tìm được mục đích sống của mình. Họ không quay lại làm việc theo kiểu truyền thống từ 9 giờ sáng đến 5 giờ chiều mà họ thành lập công việc kinh doanh mới, tư vấn, tình nguyện và thực hiện những sở thích mang lại cho họ niềm vui và sự hài lòng.

Ông ta nói đến khái niệm “ikigai” của người Nhật, có nghĩa là “lý do tồn tại của bạn”. Tây gọi là raison d’être. Đọc đến đây mình cũng tự hỏi lý do tồn tại của mình khi về hưu là gì. Chưa tìm ra câu trả lời. Vì mình chỉ muốn sống sót với cái vườn 20 mẫu. Chán Mớ Đời 

Nhìn biểu đồ của Ikigai khiến mình thất kinh như học Tân đại số khi xưa với 4 vòng tròn. Mình không có đam mê về trồng bơ, không có sứ mạng gì vì làm nông dân bất đắc dĩ. Thiên hạ cần bơ nhưng họ không muốn trả nhiều tiền nên đói. Mình không giỏi gì cả, lại ngu lâu dốt sớm, dốt bền vững. Theo người Nhật Bản thì chúng ta cần có 4 vòng tròn trên để đạt được Ikigai. Thế là mình ngọng nữa. Mình đang đọc cuốn sách về vụ này. Tóm tắc phần đại cương lại đây.

Mỗi khái niệm được thể hiện bằng một câu hỏi. Khi chúng ta tích cực theo đuổi những gì chúng ta thích làm để phục vụ bản thân, gia đình và cộng đồng, hãy nghĩ xem liệu hoạt động đó có cho phép chúng ta trả lời “có” cho bất kỳ sự kết hợp nào của bốn câu hỏi sau đây hay không:

1* chúng ta có đang làm một hoạt động mà chúng ta yêu thích không?

2* chúng ta có giỏi về nó không?

3* Thế giới có cần những gì chúng ta cung cấp không?

4* chúng ta có được trả tiền để làm việc đó không?

Nhà thần kinh học và chuyên gia về hạnh phúc người Nhật Ken Mogi cũng đề nghị xem xét liệu hoạt động này có năm trụ cột giúp ikigai của bạn phát triển hơn nữa hay không:

A* Hoạt động này có cho phép chúng ta bắt đầu từ việc nhỏ và cải thiện theo thời gian không?

B* Hoạt động này có cho phép chúng ta tự chủ bản thân không?

C* Hoạt động này có theo đuổi sự hài hòa và bền vững không?

D* Hoạt động này có cho phép chúng ta tận hưởng những điều nhỏ nhặt không?

E * Hoạt động này có cho phép chúng ta tập trung vào hiện tại không?

Tấm ảnh một cô bán bánh mì ở Maroc, cười vui. Theo mình giàu nghèo mà vui là được.

Ở mức độ sâu hơn, ikigai đề cập đến những hoàn cảnh cảm xúc mà trong đó các cá nhân cảm thấy rằng cuộc sống của họ có giá trị khi họ hướng tới mục tiêu của mình. Điển hình, ai có cháu, chăm sóc cháu hàng ngày, đem đến cho họ được nhiều hạnh phúc, niềm vui trong tuổi già. Có chị quen, về hưu, thằng con rể kêu bán nhà chia cho nó một ít để làm ăn. Chị ta không chịu nên nó không cho thăm viếng cháu ngoại. Cuối cùng bán dọn nhà đi chỗ khác, tặng tiền tươi cho con gái, ở chỗ nhỏ hơn nhưng được con rể cho thăm viếng cháu ngoại. Từ đó hết gặp. Chán Mớ Đời 

Tùy thuộc vào thời điểm chúng ta dự định nghỉ hưu, chúng ta có thể có thêm 30, 40, 50 năm cuộc đời hoặc hơn - và đó là một khoảng thời gian dài để tiếp tục sống, sẽ trôi đi nếu chúng ta không biết mục đích sống, tạo nên một cuộc sống thường nhật chán chường. Ai buồn đời thì lên vườn mình cuốc đất. Có anh kia về hưu, không biết ai giới thiệu, một hôm anh ta chạy lên vườn mình, hỏi mình cần gì anh ta giúp rồi mỗi tuần anh ta lại 1, 2 ngày phụ mình làm vườn. Anh ta đáp ứng được 4 câu hỏi đầu tiên. Tiền thì không nhận được nhưng được bơ và bưởi đem về cho vợ con ăn. Xong om

Xin mấy bác cho em biết Ikigai của mấy bác là gì để em bắt chước học tập thêm. Cảm ơn trước.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Tái tài trợ nợ để mua nhà

 Nhớ trước khi làm đám cưới, đồng chí gái kêu đi mua nhà để làm tổ Uyên ương. Đồng chí gái khôn lắm. Cô nàng muốn close cái deal nên Cô nàng kêu muốn mua nhà với tui khôn. Xem như lời cầu hôn. Hỏi mua nhà với tui là lấy tui không. Thế là cuối tuần được một người em họ bên vợ, chở đi xem nhà. Lúc này mình mới khám phá ra là với đồng lương kiến trúc sư ở NAm Cali thì khó mà mua được căn nhà mình thích, nhất là vẽ xây căn nhà lý tưởng của mình. Mình chỉ ở được căn nhà nào ngân hàng đồng ý cho mượn tiền với đồng lương cố định của hai vợ chồng. Xong om

Cuối cùng mẹ vợ chọn căn nhà gần nhà mẹ vợ, phía sau Phở 79, giá $179,000, 4 Phòng ngủ nhỏ và 1.75 phòng tắm. Lấy nhà đúng 2 tuần trước khi đám cưới. Có bạn bè khắp nơi về dọn dẹp, sơn phết dùm căn nhà. Đồng chí gái nhờ một người bà con làm mượn nợ ngân hàng. Mình mượn $144,000 với tiền lời 7.25%, trả mỗi tháng là $982.33. Đời sơn đen ước mơ rất nhiều, trời không cho được mấy, đến khi lấy vợ chỉ còn cái nợ $144,000 mang theo, thôi sơn đừng khóc than vì ngày tháng qua mau.

Xem bản tính sau 360 tháng, tiền lời 7.25%, tiền nợ $144,000, mỗi tháng trả $982.33

Tái tài trợ sau 18 tháng trả $933.98 xem như $49 ít hơn mỗi tháng

Sau 18 tháng mình từ $144,000 xuống còn $141,995.26. Họ cho mình mượn lại $144,000 là tiền lời như 18 tháng trước vì họ phải trả tiền huê hồng cho tên em họ 

Đâu một năm sau, tên em bà con của vợ chạy lại kêu tiền lời xuống 6.75%, tái tài trợ lại, bớt được $60 mỗi tháng. Dạo ấy kinh tế te tua nên nghe bớt được $50, 60 / tháng là mừng nhất là ông em bà con kêu No Fees, không phải trả đồng bạc nào hết. Thế là hai vợ nhắm mắt ký giấy nợ khác. Đâu 12 tháng sau, tên bà con chạy lại kêu tái tài trợ.

Xui một cái cho tên bà con là mình đi học mua nhà cho thuê thì mấy tên mỹ kêu là không nên tái tài trợ lại nếu chỉ 1 năm hay tiền lời thấp dưới 1%, nghĩa là tiền lời của mình từ 7.25% xuống 6.75%, chỉ 0.5%. Họ lại ngoáy con dao vào vết thương. Khi họ kêu No Fees là xạo. Trên đời này không có tên nào đi làm không công cả. Sau 18 tháng mình đã trả bớt tiền nợ từ $144,000 xuống bớt mấy ngàn nên khi họ tài tài trợ lại với số tiền nợ là $144,000 như lần đầu thì tiền huê Hồng của tên bà con đã được cọng vào cái nợ. Tên bà con lãnh tiền huê hồng, kêu no fees mà lại được vợ chồng mình cảm ơn, mời đi ăn đủ trò. 

Khi tái tài trợ thì ngân hàng nào cũng bắt làm lại từ đầu, nghĩa là mình phải mua Title Insurance lại. Khi mình mua nhà thì chủ nhà bán mua nhưng khi tái tài trợ là mình phải mua cho ngân hàng. Mình trả bớt $50 hay là $600/ năm nhưng. phải chi thêm cho cuộc tái tài trợ là $3,000. Có đáng hay không. Độ hơn một năm sau, tên bà con bò lại nhà kêu tiền lời xuống 1%, nên đi 15 năm để trả lẹ cái nợ cho căn nhà nên tái tài trợ thì mình nói cảm ơn. Bị người ta lừa một lần, không nên để bị lần thứ hai. Sau này, em không bao giờ nhờ bạn bè hay bà con để làm nữa. Chỉ kiếm ai giỏi nhất để làm cho mình. Đưa bạn bè hay bà con dốt làm mình tốn tiền. Họ cũng ăn huê hồng nhưng cứ kêu làm miến phí. Mình trả tiền thì mình có thể chửi mấy người làm không đúng, còn bà con họ hàng thì khó chửi.

Nói cho ngay thì trong ngành tài chánh, người ta ít có khách nên cứ xoay qua xoay lại, họ tìm lại khách cũ để dụ họ tái tài trợ hay mua cổ phiếu, đầu tư này nọ. Không nên trách họ, chỉ trách mình không tìm hiểu cho kỹ lại tin tưởng những tên đang đói. Chính phủ cấm vụ này gọi là “Churning”, nếu khách hàng mà được luật sư dạy cách là có thể thưa họ ra toà để hốt tiền. Đọc báo khi thị trường chứng khoán xuống, luật sư kêu ai bị mất tiền thì gọi họ.

Có cô cháu năm ngoài tái tài trợ lại lần thứ 3 sau 6 năm mua nhà. Nghe nói tiền lời 2.75% cho 15 năm. Nếu tiền lời thấp thì phải kéo dài 30, 40, 50 năm vì không bao giờ có lại tiền lời 3%. Dùng tiền đóng thêm trả nợ ngân hàng để mua cổ phiếu, gây quỹ hưu trí sau này về hưu. Về lâu về dài, căn nhà sẽ cần tiền để tu sửa, tân trang lại,…

Nên tái tài trợ khi nào, tiền lời thấp hơn mình trả hiện tại hơn 1% và dùng tiền rút ruột để mua một căn nhà khác. Không tái tài trợ để mua chiếc xe xịn. Điển hình, căn nhà đầu tiên thì sau 5 năm giá nhà lên đâu $500,000 nên mình tái tài trợ lại căn nhà. Mượn nợ mới $350,000. Trả cái nợ cũ $124,000. Còn lại $226,000. Hai vợ chồng mua được thêm 3 căn nhà. Đặt cọc rồi dùng tiền còn lại để sửa sang và cho thuê.

Mua nhà được chủ cho vay lại

Mình nói đến cách mua nhà mà người Mỹ thường bán theo kiểu này, lợi cho hai bên nhưng không hiểu sao, có nhiều người cứ hỏi mình lại hoài. Chịu khó đọc bờ lốc vì mình kể từng căn nhà mua bao nhiêu, đặt cọc bao nhiêu,… Hôm nay, mình kể lại một lần nữa. Hy vọng mấy người hỏi sẽ hết thắc mắc. Hỏi nữa mình sẽ lơ vì có người nói mất công đi kiếm. Còn không thì mời em đi ăn phở. Em trả tiền ăn cho biết bao nhiêu người để học nghề của họ quá rẻ.

Người Việt mình quen mua nhà kiểu thông thường. Nhờ một chuyên viên có bằng địa ốc mua nhà cho mình, rồi họ giới thiệu một người làm về mượn nợ ngân hàng cho mình. Thường hai người này ăn thông với nhau để biết mình có khả năng mượn nợ ngân hàng. Nếu không thì họ sẽ không mất thời gian chở mình đi xem nhà. Thường người Việt mình hay nhờ người quen hay bà con. Đa số mấy người này làm nghiệp dư nên không rành lắm. Tay nghề không rành vì năm khi mười họa mới có người họ hàng mua căn nhà hay bán.

Thông thường người mua sẽ đặt cọc 20% giá tiền mua và ngân hàng sẽ cho vay 80% nếu ít hơn sẽ bị bắt mua bảo hiểm, trả cao hơn. Mấy người cựu chiến binh sẽ được mượn tiền mua nhà với 0% đặt cọc, chính phủ sẽ cho vay 100%. Mấy người mua nhà lần đầu tiên sẽ đặt cọc 3% và chính phủ cho mượn 97% giá trị căn nhà. Đó là giấc mơ Hoa Kỳ. Hai người mướn nhà của mình khi xưa, sau này mình chỉ cho cách mua nhà kiểu này. Khi mình và đồng chí gái mua căn nhà đầu tiên, nhờ bà con nên họ không biết mấy chương trình này nên mượn tiền để đặt cọc đủ trò và trả tiền lời cao hơn.

Tại Hoa Kỳ, khi chúng ta bán nhà thì có vấn đề là thuế. Nếu lời thì phải đóng thuế. Điển hình căn nhà đầu tiên đồng chí gái và em mua để xây tổ uyên ương trước khi lên xe bông 2 tuần lễ. Tụi em mua với giá $179,000. Nếu buồn đời, đồng chí gái kêu bán, dọn về Mobile home Park ở. Không biết giá bao nhiêu cứ kêu là $779,000 cho dễ làm tính. Nếu bán bây giờ thì trừ tiền mua thì trên nguyên tắc bọn em lời được $600,000. Có nhiều thứ linh tinh lắm nhưng để cho mấy bác hỏi em dễ hiểu, em giản tiện hoá. Lời $600,000.

Nếu chúng em ở trong căn nhà đó 2 trong 5 năm vừa qua thì sẽ được hưởng quy chế của luật IRS 121 exclusion, nghĩa là mỗi người được miễn $250,000 tiền lời hay hai vợ chồng được miễn đóng thuế trên số $500,000. Lấy $600,000 tiền lời trừ đi $500,000 (IRS 121), còn lại $100,000 thì phải đóng thuế. 20% liên bang và 10% tiểu bang, xem như cúng thần tài 30% hay bay mất $30,000. Còn lại $570,000 bỏ túi. Mua cái Mobile home $150,000 ở vùng Bolsa để ở đến khi chết. Ngày ngày đi bộ ra chợ ABC, xin ông thầy chùa số trúng xổ số. Hôm trước mình ra bolsa thấy ông thầy chùa này. Mình không biết ông ta là thày chùa hay không nhưng hay đứng đúng hơn là ngồi ở các chợ, kêu mình lại kêu để thầy cho cái số mua xổ số.

Vấn đề là chúng em không có duyên ở căn nhà đó. Ở đúng 6 tháng thì bố mẹ vợ kêu về ở để chăm sóc ông bà vì gia đình anh cả dọn ra vì xin được Housing. Bọn em phải cho thuê để trả tiền nhà. Bán thì không được vì nhà dạo đó xuống $150,000. Bán là lỗ mấy chục ngàn. Mình có anh bạn dọn về miền đông bắc, phải nộp thêm $20,000 để trả nợ ngân hàng. Vì không ở trong nhà đó 2 năm trong 5 năm vừa qua nên không được hưởng điều kiện của IRS 121 nên phải đóng thuế 30% trên số tiền $779,000. Lý do là 30 năm qua, chúng em đã khấu trừ giá trị căn nhà. Xem như trả độ gần $300,000 thuế. Bỏ túi $500,000 đi ở Mobile home. 

Các bác hay dạy dỗ em về đạo đức cách mạng, sẽ kêu lời quá thì đóng thuế để chính phủ giúp dân nghèo bú xua la mua. Có lần mụ vợ bò lên Zillow xem căn nhà thấy giá đâu 679K, kêu lời gấp 3. Mình lắc đầu. Nói khi tôi cua o, tiền xăng có 1 dô la một ga lông, nay giá $6. Đi ăn tô phở dạo ấy chỉ tốn có $3.50 nay tô phở nhân gấp 5-6 lần. Mình đâu có lời. Vật giá leo thang theo lạm phát chớ theo kinh tế mình lỗ. Giá trị tương đương 30 năm về trước phải theo lạm phát gấp 5 hay 6 lần. Tính ra phải nhân 179k gấp 5 lần hay gần 1 triệu. 

Chính phủ gây lạm phát khiến giá nhà lên rồi đánh thuế xem như chính phủ bày trò ra để cướp của dân. Qua đóng thuế. Họ thành lập Roth IRA cho họ để khỏi đóng thuế vào tiền hưu. Họ được phép bỏ tiền sau khi đóng thuế vào tài khoản hưu trí này, sau này lấy ra sẽ không bị đánh thuế. Hỏi ông Mitt Romney làm sao ông ta có mấy chục triệu trong Roth IRA của ông ta khi chỉ được bỏ vào $2,000 một năm khi xưa. Mình mua nhà với tiền đã đóng thuế, trả tiền ngân hàng với tiền đã đóng thuế thì khi bán tại sao chính phủ lại đánh thuế. Nói kiểu nông dân như mình là ăn cướp. Không lạm phát thì 30 năm sau vẫn còn giá $180k. Đi về mấy vùng mà không có công ăn việc làm thì nhà không lên mà còn xuống giá. 

Đó là mình bị chính phủ bầy binh bố trận, tạo cho cái ảo tưởng là mình lời. Chính phủ không làm ra tiền nên mới chơi trò bán trái phiếu miễn thuế, in tiền thì lạm phát là cái chắc. Đại khái mua trái phiếu của chính phủ 10,000 thì 30 năm sau được trả $20,000 miễn thuế. Chính phủ tạo ra lạm phát để xù nợ thiên hạ. 30 năm sau, đi lãnh tiền trái phiếu thì chính phủ cứ in tiền ra trả ai cấm. Nếu mua vàng thì 30 năm trước là giá $360/ lượng. Có thể mua được 27 lượng vàng. Bây giờ cứ tính đổ đồng $2,000/ lượng nếu bán là được $54,000 thay vì $20,000 trái phiếu của chính phủ.

Người Mỹ thì họ hay cái chỗ là họ không muốn dạy thiên hạ về môn công dân giáo dục, đạo đức cách mạng như mấy ông thần nào tuần trước, giảng dạy em là phải đóng thuế để chính phủ có thể xây trường học, đủ trò,… họ áp dụng luật bán nhà do chính phủ mỹ lập ra, cho người mua vay tiền lại mà người Mỹ gọi là “Installment sale”. Ai buồn đời, chán chửi bới trên mạng thì xem link của sở thuế vụ.

 https://www.irs.gov/taxtopics/tc705

Bán nhà theo lối này sẽ không bị ảnh hưởng đến medicare, an sinh xã hội,… như em đã kể tuần trước. Nhiều bác còm, dạy em đủ trò tuần vừa rồi thì có vấn đề cho medicare và an sinh xã hội vì lợi tức quá cao trong năm khi bán. 90% nhà của em đều mua theo dạng này. Sống ở Hoa Kỳ là như vào vòng chơi của tư bản, họ dùng luật lệ của cuộc chơi để tìm cách làm lợi cho mình. Người bán có lợi vì không bị ảnh hưởng đến an sinh xã hội, medicare của họ và chỉ đóng thuế trên số tiền nhận được của em hàng năm. Nếu nghe lời mấy bác dạy em bán nhà đóng thuế thì tiền medicare cũng khó còn, an sinh xã hội cũng tiêu vì năm đó quá nhiều tiền lợi tức. 

Phải có chiến thuật trả thuế ra sao chớ Không trốn thuế. Mấy người bán nhà cho em, có CPA giải thích cho họ lợi hay không lợi và không dạy dỗ đạo Đức cách mạng. Đa số mấy người này lớn tuổi nên họ quên khai vì trên nguyên tắc người cho vay phải gửi cái Form 1098 cuối năm như các ngân hàng để người mượn tiền khai thuế.

Em mới mua một khu thương mại, chủ là người Mỹ, ở Alaska 6 tháng và 6 tháng ở Mễ tây Cơ. Ông ta cho vay lại $3,4 triệu đô trong vòng 25 năm vì ông ta nghĩ lúc đó chết rồi. Em muốn mượn 40 năm hay năm chục năm để đời con em trả.

Tóm lại khi về già người Mỹ họ chuẩn bị, có chiến lược từ từ thả tài sản lại. Họ bán nhà như ông mới bán khu thương mại lại cho em. Ông ta ở xa, 6 tháng đi câu cá tại Alaska, 6 tháng đi câu cá ở Mễ tây Cơ. Mỗi tháng em gửi cho ông ta $22,000 xài thoải mái. Medicare của ông ta cũng như an sinh xã hội không bị ảnh hưởng nên bệnh hoạn, nằm nhà thương gì cũng không lo ngại.

Nếu không có cách mua theo lối này, hỏi các bác làm sao mua nhiều nhà tại Hoa Kỳ khi phải nộp 20% tiền đặt cọc. Một căn nhà $800,000 ở Cali, phải đặt cọc $160,000, nghĩa là bác phải đi làm đâu $250,000, đóng thuế $70,000. $250,000 rất nhiều. Nhiều khi phải để dành cả 10 năm mới mua được căn nhà thì khó mà mua được căn nhà thêm cho thuê. Trong khi mua nhà do chủ bán, cho vay lại, không không muốn lấy tiền đặt cọc nhiều vì sợ trả thuế nhiều. Họ chỉ lấy em tối đa là 3%. Họ không hỏi số an sinh xã hội của em, chả cần lấy Credit report. Cái hay là trong Credit report, không thấy nợ của mấy người này. Vì khi Credit report lộ ra có nhiều nợ thì ngân hàng sẽ không cho mượn. Thường có 4 cái nợ là ngân hàng từ chối cho vay nợ.

Đừng có hỏi em nhé sẽ không trả lời. Muốn hỏi thì mời em đi ăn phở, em giải thích thêm.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn