Vòi nước uống công cộng Wallace tại Paris

Hôm nay, 1 ông thần quen, đăng tấm ảnh chụp ở Paris khi xưa khiến mình thất kinh. Không phải hình của ông ta giữa Paris lạnh giá mà mình thấy lại hình ảnh thân thương của Fontaine de Wallace, phía sau. Mấy vòi nước để dân Paris, khát nước, ghé lại uống mà mình vẽ nhiều lần, thời đi học. Các vòi nước này xuất hiện nhiều nơi trong thủ đô Paris, để giúp người dân uống nước hay lấy nước từ muà Xuân đến mùa Thu. Mùa đông thì tắt, tránh bị đông lạnh, làm hư hại các đường dẫn nước. 

Thiên hạ chụp ảnh tạo dáng, ông này chả nhớ gì cả về Paris, kêu không biết dù chụp hình ngay bên cạnh. Đối với mình là hình ảnh đầu tiên, đập vào mắt khi mới đến Paris. Hai điểm cần nhất khi đi ngoài phố Paris là chỗ đi tiểu công cộng và nước uống khi khát.

Mấy chỗ này hay để như vậy. Khi hư, họ tháo mấy tấm lưới bằng sắt lên, leo xuống để sửa chửa mấy ông nước.

Dạo mình mới đến Paris, thấy mấy vòi nước phong ten này, mang tên một người Anh quốc, Wallace nên thấy lạ. Lý do là người Pháp không thích người Anh quốc, từ thời Nã Phá Luân bị thất trận, đúng hơn là cuộc chiến 100 năm, giữa hai nước, có chung một hoàng tộc, tranh dành ngôi báu. Ngày xưa, mấy ông tây bà đầm dạy về lịch sử của pháp đến mờ mắt, chả hiểu gì cả vì ở đâu đâu, không dính dáng gì đến Việt Nam.

Hè đi vòng vòng Paris để xem biết tình hình, khát nước thì ghé lại cái phông ten này, đem theo cái bình nước để hứng nước uống. Nhất là khi mình tập vẽ, cần nước để pha màu thuỷ mạc. Mắc tè thì có chỗ đi tiểu công cộng mà người Pháp hay gọi Vespasienne, hay Pissoir qua tên một hoàng đế la mã tên Vespasien, cha của hoàng đế Titus, nổi tiếng vì đánh thuế người la mã, đi tiểu nơi công cộng. Tuần lễ đầu tiên đến Paris, mình đi viếng vườn Lục Xâm Bão mà ông Cung Trầm Tưởng làm thơ. Đi vòng vòng thì mót đái, thấy cái pissoir này, chạy vào tè lần đầu tiên tại Paris phê luôn.

 Sau này, mình về Paris thì họ dẹp mấy chỗ này, bù vào đó là những cầu tiêu công cộng của công ty Decaux, bị hư hoài vì dân tình thích xã hội chủ nghĩa, không muốn trả tiền nên phá. Du khách đi kiếm chỗ đi tiểu phải hát Nắng Paris mà anh chợt nóng vì đi kiếm chỗ cho em đi tiểu. Vào tiệm cà phê thì phải mua cái gì trong khi ở Hoa Kỳ, hay mấy nước khác như A Căn Đình, CHí lợi mà mình đi chơi vừa qua. Mót tiểu thì chạy đại vào khách sạn, tiệm ăn, tè một phát rồi đi. Chủ vui vẻ chào hasta la vista.

Ông Richard Wallace, người Anh quốc, sống gần cả đời tại Paris. Ông ta cho tiền để gắn và đem nước miễn phí qua các vòi phong ten, đến cho người dân tại Paris vào thế kỷ 19.

Mình nghe tây kể là trong thời gian chiến tranh Pháp-Phổ 1870-1871 và thời La Commune (Công Xã). Hoàng đế Napoleon đệ Tam choảng nhau với ông hoàng xứ Phổ, Otto von Bismarck. Quân đội pháp bị thua xiểng niềng. Hoàng đế tây bị truất phế và đệ tam cộng hoà được thành lập. Khi bị bao vây, cư dân ở Paris, đói quá nên ăn chuột, chó mèo và mấy con thú ở sở thú Paris. Thời đại La Commune ở Pháp, ít được nhắc đến trong chương trình giáo dục lịch sử Pháp. Ông tây khi xưa dạy Sử-Địa, chỉ nói phớt qua đến khi mình sang Pháp, kiếm sách đọc mới lòi ra vụ này.

Sau khi truất phế hoàng đế Napoleon đệ tam, cháu của ông Bonaparte, dòng họ này cứ đem chiến tranh đến cho nhân loại như gia đình Bush. Người dân bầu quốc hội mới. Mấy ông  thần đại biểu muốn hoà đàm , không đánh nhau nữa, khiến dân Paris, nổi loạn do một số trưởng giả và công nhân, đứng dậy chống đối.

Ngoài ra, khi ông Baron Haussmann, đập phá các khu vực cổ để xây dựng các đường xá rộng hơn, để nhân dân nổi dậy thì có thể đem cà nông ra bắn, triệt hạ hết hầu để tránh một cách mạng 14/7 lần nữa. Khi người dân chống đối, lính, công an của vua Louis 16, đi lùng kiếm thì dân núp khắp nẻo đường của Paris, khó tìm. Nên hoàng đế Napoleon III, ra lệnh cho ông Haussman, phá bỏ các khu nhỏ bé để thành lập các đại lộ như ngày nay. Paris nay còn vài khu vực nhỏ bé như xưa. Họ gọi nhóm cách mạng, chống đối này là Les Communards de Paris. Cuối cùng thì nhóm nổi loạn này bị dẹp tắt.

Trong thời gian hổn loạn này, ông Wallace sống tại Paris và chứng kiến sự đói khát của người dân nghèo nên có ý định tự bỏ tiền, gắn những phong ten này khắp Paris để cho dân tình có thể lấy nước uống và dùng.

Khởi đầu, họ cho gắn 50 cái phông ten, làm bằng gan sắt, sơn màu xanh lá cây vào năm 1872, xem như 102 năm trước khi mình đến Paris, vẫn thấy và sử dụng. Nghe nói nay vẫn còn hoạt động ngoại trừ mấy chỗ pissoir, đi tiểu công cộng. Nghe nói sau này có đến hơn 100 cái.

Ông Wallace phát hoạ ra hình ảnh của phông ten, rồi đưa cho điêu khắc gia Charles-Auguste Lebourg, thực hiện mẫu cuối cùng.

Đi trên đường, hay thấy mấy chỗ đi tè công cộng, sơn màu xanh để hoà với thiên nhiên, cây cối.

Trong cuộc chiến với quân Phổ, và cuộc nổi loạn La Commune, các hạ tầng cơ sở của Paris bị phá hỏng, người dân không có nước uống, xài. Người ta múc nước từ sông Seine, kéo xe bò để bán cho dân Paris. Nước dơ vì bao nhiêu cống rảnh từ Paris đều chảy sông Seine như Đà Lạt chảy về suối Cam Ly. Do đó mà người Pháp ở Paris, bắt đầu uống rượu và bia để khỏi bị nhiễm độc khi quân Phổ bao vây và cuộc nổi loạn La Commune. Mình đọc tài liệu, kể khi xưa, mấy ông bán thịt, làm thịt ngựa, bò xong thì bỏ xương, da,… dưới sông Seine nên khá hôi tanh vào mùa Hè. Nhất là khu vực La Cité. Kinh 

Từ đó say rượu và nạn nghiện rượu đến với dân lao động mà nhà văn Emile Zola tả trong các truyện của ông ta. Ở Việt Nam, mình chưa bao giờ đọc Balzac, hay Emile Zola nhưng khi qua tây, bạn bè kêu mình nên đọc. Mượn thư viện về đọc thì khám phá ra mấy ông muốn làm cách mạng, chắc bị ảnh hưởng bởi mấy cuốn truyện này.

Ngày nay, uống rượu rất đắt chớ thời xưa, rượu được làm ra, rẻ lắm vì ít ai uống. Dạo mình ở Tây, trưa đi ăn cơm tiệm, bình dân, một carafe de vin (bình rượu) rẻ hơn một chai nước suối. Rượu thường thôi mà người Pháp gọi vin de table. Rượu chỉ để dành khi đi lễ nhà thờ. Nghe kể khi Paris bị bao vây bởi quân Phổ, lính vệ quốc đến mấy quán rượu để uống rượu khi khát vì nước sông Seine quá độc. Say quá nên bị quân Phổ đánh chết bỏ.

Có lẻ vì lý do này mà ông Wallace thương cảm, bỏ tiền ra thành lập một hệ thống cung cấp nước cho người dân thủ đô đến ngày nay, do Eau de Paris quản lý. Dân tây thì chém giết lẫn nhau, một người ngoại quốc bỏ tiền cung cấp nước miễn phí cho dân tây dùng. Chuyện đời khó hiểu.

Nhiều khi mình nghĩ nếu người Pháp không đô hộ Việt Nam, không dạy tinh thần pháp chửi bới nhau, tự cho mình là đúng, đánh nhau như người Pháp thì có lẻ người Việt không bị ảnh hưởng mấy ông tây, đánh nhau chí choé nhân danh Tự Do, Bác Ái và Công Bằng bú xua la mua. Từ 1945, đánh nhau tới 1975, nay vẫn tiếp tục trên mạng, với bò đỏ bò vàng. Chán Mớ Đời 

Có hai loại phông ten này, đứng trên các lề đường và gắn ở tường. Mình nhớ ít thấy loại gắn bờ tường. Lúc đầu mới thấy cái phông ten rất lạ vì có 4 tượng phụ nữ. Sau này học lịch sử nghệ thuật mới khám phá ra ông Phidias của Hy Lạp đã bắt mấy bà đội nóc nhà, nóc đình từ lâu. Ngày nay, ai đến viếng Parthenon Ở Hy Lạp, sẽ thấy vài tượng phụ nữ đội cái mái nhà của đền, bên tay trái của đền chính.

4 người phụ nữ tượng trưng cho 4 mùa; lòng tốt (mùa đông), giản dị (mùa Xuân), từ thiện (mùa Hè) và sự tỉnh táo (mùa Thu). Mỗi phụ nữ đều khác nhau. Tượng trưng cho lòng tốt thì được điêu khắc gia cho cong đầu gối trái, Giản dị thì cong đầu gối phải,.. theo mình thì điêu khắc gia tìm cách làm cho bức tượng chung đẹp, sau này dân tây hay giải thích vớ vẩn cho có vẻ trí thức.

Địa điểm mà người dân Paris thích nhất là chỗ đi tiểu công cộng, họ gọi pissoir, do động từ Pisser (đi tè). Họ còn gọi là Vespasienne cho có vẻ trí thức, nhắc nhở đến ông hoàng đế la mã tên Vespasien. Ông này là người đầu tiên, cho trang bị các chỗ đi tiểu ở nơi công cộng, để đánh thuế, kiếm tiền cho nhà nước.

Paris thì đi bộ mệt thở, qua các chặng Métro. Dạo mới sang thì mỗi lần đi métro thì phải mua vé. Sau này, mới có mấy thẻ mua đi hàng tháng, lên xuống chỗ nào cũng được, trước kia thì khá mắc. Mình không nhớ phụ nữ ra sao, còn trong công viên hay trên đường bộ hành, có những chỗ để khi buồn tiểu, ghé lại tè. Khi xưa, phụ nữ không đi làm, ít ra đường nên các chỗ đi tiểu chỉ được thực hiện cho đàn ông đứng tiểu. Sau này, phụ nữ đi làm nên có vấn đề cho họ. 

Có vấn đề mình không quen là họ cứ để nước chảy hoài cả ngày cả đêm để không làm mùi khai nước tiểu. Sau này thì họ dẹp mấy chỗ này, bù vào đó, họ gắn các cầu tiêu công cộng của công ty Decaux. Lúc mình sắp sửa rời khỏi Paris thì có công ty Decaux, thiết kế mấy nhà vệ sinh cho hai giới nhưng mình chưa bao giờ sử dụng.

Hôm nào rảnh mình kể chuyện đời xưa ở Paris.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo ăn bơ Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Rich dad, người giàu nhất Bellflowers

Chiều 30 Tết, bay về Hoa Kỳ để kịp ăn tết với đại gia đình. Đang đợi lấy hành lý thì được tin Rich Dad của mình qua đời khiến mình chới với, dù biết là ngày đó không xa. Từ ngày ông ta bị ngã, giải phẫu thì đi đứng khó khăn. Mỗi lần đến họp ở Lions Club, mình phải đón ông ta và dìu đi đứng.

Từ ngày thằng con ra đời, mình giác ngộ cách mạng là lương kiến trúc sư của mình không đủ tiền mua sữa cho con. Xin chủ tăng lương thì hắn than ít việc nên mình phải kiếm thêm việc. Rồi cuộc đời đưa đẩy mình vào nghề mua nhà cho thuê.

Lớp học tài chánh cuối cùng, hai cha con đi học ông Rich Dad, ngồi xe lăn. Đám bạn mình cũng đem con theo học

Mình tham gia một hội của người đầu tư địa ốc ở Quận Cam. Quen những người như ông Jack Fullerton, Larry, Mic Blackwell, CLyde Wilson,….kể không hết. Năm qua, mấy người này lần lượt ra đi, để lại khoảng trống trong cuộc đời mình.

Mình nhớ lần đầu tiên, gặp ông Clyde Wilson mà mình gọi Rich Dad tại một seminar về đầu tư địa ốc. Diễn giả là một người đầu tư từ Florida đến, có tiếng trong giới đầu tư về địa ốc. Xem như sư phụ, người đã thay đổi cuộc đời ông Rich Dad của mình.

Ông rich dad sinh trưởng tại Florida, nhà nghèo, bố mất sớm. Ông ta sống với bà mẹ và vài người em. Nhà không có phòng tắm, có cái robinet hay giếng ở ngoài trời. Ông ta học chưa hết trung học thì phải nghỉ học. Lý do là bị bệnh phổi, trường bắt nghỉ, sợ bị lây. 

Buồn đời, ông ta gia nhập thuỷ quân lục chiến, đi đánh trận ở Nam Hàn. Sống sót trở về, ông ta ghé lại căn cứ Pendleton. Từ đó, bạn đồng đội rủ ông ta đi nhảy đầm và thích ở lại Cali. Tại đây, ông quen bà vợ, làm giáo viên rồi đăng ký quản lý đời nhau.

Con mình với ông nội giàu

Giải ngủ, ông ta ở Cali thay vì về Florida làm ruộng. Ông ta bán khoai tây, đứng bán ngoài đường rồi từ từ mua được cái sập để bán lê-ghim,… rồi ông ta mua luôn khu vực này. Một hôm, giác ngộ cách mạng, ông ta chạy theo chiếc xe chở khoai tây đến thì khám phá ra vùng Idaho, sản xuất khoai tây nên ông ta lên xứ này mua luôn mấy vựa khoai tây để bán cho vùng Los Angeles.

Hôm mình gặp ông ta lần đầu ở seminar, ông ta rủ mình đi ăn cơm trưa với một tên gốc Nhật từ Idaho. Hắn đang thương lượng mua lại vựa khoai tây của ông Clyde. Hắn trả tiền cơm cho Ông Clyde và mình luôn. Thường trưa, đi học seminar thì mình ghé tiệm MacDonalds ăn cho rẻ, chớ tiệm ăn trong khách sạn khá đắt.

Sau này đi viếng Yellowstone, mình chở vợ con viếng thăm nhà máy đóng hộp khoai tây của ông nhật mua vựa chứa khoai tây của ông Rich Dad ở Idaho. Xem mấy vựa khoai tây to đùng ở xứ khoai tây của Hoa Kỳ.

Sau đó ông Clyde, kêu mình tuần sau lên nhà ông ta chơi. Ông ta giới thiệu bà vợ. Bà vợ mới tậu bộ bách khoa tự điển mới nên cho mình bộ cũ, đem về cho con đọc. Tối tối, mấy cha con lấy ra đọc , đúng hơn là xem hình, để tập cho con đọc sách, nghiên cứu.

Hôm đó, mình chở vợ con lên đón ông ta, ông ta kêu mình chở ông ta đi xem mấy nơi ông ta cho thuê. Mấy mobile home xụp xệ, khiến đồng chí gái kêu ai mà ở đây. Hôm ấy là đầu tiên mình nhận ra người Mỹ, sinh tại xứ sở này, vẫn có thể ở trong những khu nghèo nàn như vậy. Ông ta chỉ căn này cho thuê mấy trăm đô mỗi tháng,… rồi mấy căn hộ, mấy cây xăng,… xem như ông ta mua cả thành phố này.

Rồi ông ta kêu chở ông ta qua khu căn hộ cho người già, được xây trên khu ông ta dùng để bán khoai tây và rau cải khi xưa. Ông ta kể, có lần một người cao niên đến nhờ ông ta can thiệp, hỏi xem có được vào mướn một căn hộ dành cho người cao tuổi. Ông ta hứa sẽ hỏi dùm.

Khi ông ta đến hỏi viên quản lý khu chung cư này thì ông ta thất kinh. Chỉ 40 căn hộ mà có đến 1 danh sách đợi đến 120 người. Khi về hưu, 90% người Mỹ không có tiền hưu trí, chỉ có an sinh xã hội, không có nhà nên chỉ mướn được những căn hộ dành cho người cao tuổi, chủ nhân được miễn thuế để xây dựng các căn hộ này.

Ông ta bàn với mấy người bạn đầu tư địa ốc. Họ quyết định mời một ông thầu khoán, cho ông ta 25% cổ phần, ông ta bỏ cái kho, vựa khoai tây của ông, còn 2 người kia bỏ tiền xây 2 chung cư. Muốn được phép, ông ta ra tranh cử thị trưởng thành phố để duyệt đơn xin phép đổi zone,…

Ông thầu khoán được 25%, hứa sẽ không xây cất cho ai ngoại trừ hai chung cư này. Xây xong thì hai người có tiền lo quản lý, ông được 25% mỗi tháng. Họ đưa cho mình xem sổ sách. Sau khi trừ chi tiêu, mỗi tháng ông ta lãnh được $20,000 tiền thuê nhà, cách đây 20 năm về trước.

Sau này, ông ta rủ mình sang Florida chơi. Ông ta ghi danh đóng thuế ở Florida vì không phải đóng thuế tiểu bang nên phải ở bên đó 6 tháng 1 ngày cho mỗi năm, rồi bay về Cali ở 5 tháng. Đến Daytona, ông ta dẫn đi xem mấy mobile home park của ông ta mua và cô con gái quản lý. Ông ta kể cách ông ta thương lượng để mua. Bà vợ kể đi chơi, trả tiền cho mấy người em, khiến mình bắt chước mời cả gia đình đi Dubai năm ngoái. Vấn đề mình có cả chục người với con cháu khiến đồng chí gái suýt đứng tim.

Từ đó, mình gia nhập hội Lions để mỗi thứ 4, ăn cơm trưa với ông ta. Ăn xong thì ông ta kêu mình lấy máy tính về tài chính ra, rồi làm tính, xem mua cái này cái nọ, giá cả ra sao,… quay đi quay lại đã trên 20 năm.

Ông ta hỏi mình mất bao nhiêu năm để học xong đại học. Tính 12 năm để đậu bằng tú tài, 6 năm lấy bằng thạc sĩ, xem như 18 năm trời. Ông ta kêu đó học chỉ để kiếm việc. Còn học để đầu tư phải mất thời gian nên phải cố gắng học hỏi thêm.

Ông ta kể người đã gây ảnh hưởng thay đổi cuộc đời ông ta là ông Jimmy Napier, người mà mình đi học và gặp ông Clyde lần đầu tiên. Ông giải thích khi xưa, chỉ biết buôn bán nhưng không biết về đầu tư địa ốc. Một hôm, bạn bè giới thiệu seminar ông Napier nên ông ta gọi điện thoại và ghi danh. Ông ta bay qua Florida, và ông này đón ở phi trường,… qua seminar, ông ta họ về tính toán bằng máy tính tài chánh và cho vay,…. Từ đó đã thay đổi cuộc đời của ông ta.

Sau này, ông Napier qua đời, ông ta được mời dạy các lớp tài chánh cơ bản, đúng hơn là về cuộc đời ông ta với những deal ông ta thương lượng. Mình dẫn thằng con đi học mấy lần các lớp này.

Dạo mình mới gặp ông ta thì đang thương lượng mua một căn nhà. Căn này có vấn đề. Tuy là nhà nhưng chủ trước đã đổi thành vùng thương mại. Ông ta là bác sĩ nên thay vì ở, đổi thành văn phòng y khoa của ông ta. Về hưu bán không được vì cũ và vùng thương mại. Thêm dạo ấy thị trường địa ốc te tua. 

Mình hỏi mua thì chủ nhà bảo là đang ký hợp đồng cho với một chuyên gia địa ốc. Nếu khi hết hạn, mà chưa bán được thì sẽ bán cho mình và cho vay lại. Mỗi tuần mình ghé thăm hai ông bà già bác sĩ, hỏi chuyện theo lời chỉ dạy của ông Clyde mà mình gọi là Rich Dad. Mình gọi ông ta bố giàu tỉnh bơ khiến ông ta thích lắm.

Dạo ấy, có một cuốn sách có tên Rich Dad, Poor Dad do một ông người Mỹ, gốc nhật tên Robert Kiyosaki viết. Ông ta kể có hai người cha: 1 là cha ruột mà ông ta gọi là cha nghèo và một người cha nuôi mà ông ta gọi là cha giàu.

Ông ta kể bố ông ta, học giỏi đậu tiến sĩ, dạy đại học đủ trò nhưng nghèo, về hưu sống ít ỏi với tiền hưu trí. Còn bố một người bạn dạy ông ta về tài chánh từ bé, dạy đầu tư, buôn bán, sống trong lâu đài nguy nga.

Mình nghĩ với tư duy của ông cụ mình thì luôn luôn nghèo vì ông thích đánh bài, binh xập xám nên vay nợ khắp nơi, rồi họ đòi nợ bà cụ mình phải trả. Mình bắt chước tác giả gọi ông Clyde là Rich Dad để ông ta dạy mình về tài Chánh. Vấn đề là mình hơi tham, nên tìm thêm vài người khác để gọi rich dad như ông Mic, bà Inge, ông Fullerton…. Mấy người này. Mình ăn sáng mỗi thứ 6 còn ông Clyde thì ăn trưa mỗi thứ 4.

Mưa lâu thấm đất, từ từ mình cũng bớt ngu ra. Tuần này, mình dẫn thằng con đi ăn sáng với đám địa ốc, đầu tư về đất đai, để nó học nghề, thu thập thêm tin tức về tài chánh,…

Trở lại vụ căn nhà có vấn đề mà mình đang muốn mua. Cuối cùng sau 6 tháng, không bán được nên mình bắt đầu thương lượng với ông bác sĩ. Ông ta đồng ý là cho vay lại nhưng đòi tiền đặt cọc nhiều. Lý do là ông ta bị một lần, bán lại cho vay lại rồi kinh tế xuống, ông ta phải lấy lại nhà.

Dạo ấy, mình mới mua một căn nhà giá $450,000, chỉ đặt cọc có $3,000 nên tham, cứ cà kê dê ngỗng. Mỗi tuần ghé lại thương lượng. Cuối cùng một hôm, ông bác sĩ nói có tiền thì mua vì tao có một người đại hàn muốn mua và trả hết. Thế là mình ngọng. Buồn bả ra về. Gọi điện thoại cho ông rich dad. 

Ông ta kêu mình, trở lại nhà ông bác sĩ, bằng mọi cách phải mua cho bằng được căn nhà ấy. Thế là mình chạy lại và đồng ý mua căn nhà với giá $184,000, đặt cọc $20,000. Đó là lần đầu tiên mình mua nhà với số tiền đặt cọc quá lớn. Ký giấy tờ xong phải qua thằng con trai và con rể của ông bác sĩ đều là luật sư.

Luật sư là người luôn luôn làm bể hợp đồng. Ông bác sĩ kêu thằng con rồi nói mình nói chuyện với hắn. Tên này có bà vợ là bạn học với Hillary Clinton. Cả tháng sau mình vẫn chưa được sự đồng thuận của thằng con luật sư thêm thằng rể. Lý do là ông ta cho hắn căn nhà này để làm văn phòng luật sư nhưng hắn làm không được phải dọn đi nơi khác. Và muốn tiền liền.

Cuối cùng mình nói tên luật sư là mình nản rồi. Mình thấy hắn ở xa, không thấy bố hắn phải ra đợi người gọi mua nhà mấy tháng nay. Ông bố già, phải làm giảm stress cho ông ta. Đây mày cứ khu khư khăng khăng thì thôi tao khỏi mua nữa vì cả năm hơn rồi, mày cứ bắt bố mày chạy tới chạy lui để cho người ta coi nhà, nhiều khi họ chả thèm lại. Bà rá sao, hắn đồng ý bán cho mình. Thế là ông bố xúc tiến giấy tờ với mình. Mình làm giấy tờ để cô con gái, có chồng luật sư xem rồi ký.

Mình xin khởi đầu trả tiền lời cho ông bà bác sĩ sau hai năm. Nhà cũ nên cần sửa chửa lại. Ông ta đồng ý. Mình nhờ ông ta nói với city manager can thiệp để mình được giấy phép sửa đổi lại căn nhà thuộc vùng cư trú. Chỉ cần một cú điện thoại mọi chuyện xong xuôi. Mình kêu ông thợ ăn Oe-phe. Sửa chửa lại căn nhà, sơn phết lại mất $10,000. Mỗi tháng mình trả ông ta $1,000. Sau đó người thuê vào trả $1,200/ tháng. mình lấy tiền cho thuê nhà, trả ông thợ. Tiền thuê nhà 1 năm $14,400, 2 năm là $28,800. Trừ $20,000 đặt cọc, trả ông thợ $10,000. Xem như mình mua căn nhà chỉ có $2,800. Nay mình cho thuê được $3,500/ tháng.

Không có ông Rich Dad thì chắc mình đã thua cuộc thương lượng gần 1 năm trời. Từ đó, mình có deal nào là đều gọi ông ta để hỏi ý kiến. Ông ta chỉ mình là mua rồi, không nên gửi tiền trả nợ hàng tháng đến nhà. Mà trước khi đầu tháng vài hôm, gõ cửa đêm tiền đến. Nói chuyện. Người già sống cô dơn, con cháu ít tới thăm. Từ từ mấy người bán nhà cho mình, thích thích rồi kêu, ta có căn nhà khác, mua không,….

Ngày nay, mình cũng được nhiều tên trẻ. Lâu lâu gọi mời đi ăn để hỏi chuyện mình về đầu tư. Mình sẵn sàng như trả ơn ông Clyde, ông Jack, ông Mic, bà Inge,… chỉ làm bổn phận truyền cái ơn của họ cho người khác. Giúp được một người thành công mua được căn nhà là mình mừng. Tới nay, mình đã giúp được 4 người mua được nhà, có 2 người trở thành triệu phú.

Mình viết đây để cảm ơn ông CLyde Wilson, lòng tốt, giúp mình vô vị lợi và nguyện cầu ông ta sớm về đất Chúa. Mình sẽ tiếp tục con đường ông ta đã hướng dẫn mình, để hướng dẫn những ai khác muốn thay đổi cuộc đời họ.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

 

Trung Cộng và cuộc chiến Ukraine

Có lần, xem phỏng vấn ông Louis Vincent Gave, nghiên cứu gia người Pháp về tài chánh thế giới, đầu tư. Ông ta tuyên bố Trung Cộng ra lệnh đóng cửa Thượng Hải, zero COVID là một biện pháp nhằm tấn công kinh tế vào Hoa Kỳ. Ông ta cho biết Trung Cộng vũ khí hoá hệ thống xuất cảng của họ vào Hoa Kỳ bằng cách cố ý làm gián đoạn hệ thống chuỗi cung ứng, tạo nên lạm phát tại Hoa Kỳ và gây mất niềm tin vào chính phủ Hoa Kỳ và Tây Phương. Chính phủ Trung Cộng ra lệnh cho tất cả các văn phòng ở Trung Cộng phải chấm dứt sử dụng phần mềm và máy điện toán ngoại quốc vào năm 2024. Thấy là lạ so với tin tức từ các báo chí tây phương tuyên truyền nên mình kiếm tài liệu đọc cho rõ hơn.

Từ khi ông Trump khởi đầu cuộc chiến thuế quan với Trung Cộng. Trung Cộng có 3 vấn đề chính yếu: cần semi-conductors, năng lượng của thế giới và phải sử dụng Mỹ kim để mua bán trên thế giới.

Mình phục ông này, con nhà giàu nhưng bỏ giàu sang để đi tìm cuộc sống cho mình định đoạt

Đùng một cái, chiến tranh Ukraine xẩy ra đã giúp Trung Cộng mọc thêm cánh, giải quyết nhiều vấn đề cho họ. Thứ nhất là năng lượng. Cả thế giới tẩy chay,  không mua dầu hoả của Nga, khiến Putin phải bán rẻ cho Trung Cộng và được trả bằng nhân dân tệ thay vì Mỹ kim như trước đây. Tưởng tượng Trung Cộng mỗi tháng mua số tiền tương đương 8 tỷ Mỹ kim, xem như 100 tỷ mỗi năm bằng nhân dân tệ. Thế là Hoa Kỳ mất cơ hội làm giàu. 

Hiện tại các hạ tầng cơ sở của nga về nhiên liệu đều hướng về tây âu nhưng anh tàu kêu sẽ xây nhanh chóng các hệ thống chuyển dầu cho Trung Cộng. Ngoài ra, Trung Cộng còn mua than của nam Dương và đang thương lượng trả bằng nhân dân tệ. Thêm anh vua dầu hoả Ả rập đang tính không theo quy chế Petro dollar nữa.

Như phép lạ, mấy anh cố đạo xứ Ba tư, kẻ thù của vua dầu hoả, bổng nhiên bắn đại bác qua xứ này, lực lượng đặc biệt của thì nhảy vào vùng biên giới xứ này. Ông Biden bổng nhiên ra lệnh không truy cứu vụ sát thủ một nhà báo đối lập trong toà lãnh sự A Rập nữa ở Thổ Nhĩ Kỳ nữa và bắt tay vui vẻ với ông hoàng này.

Trước đây, các nhà làm ăn, đại gia ở các xứ độc tài như Nga, Trung Cộng, … thường chuyển tiền bạc của cải ra ngoại quốc. Lý do là các nước tây phương có luật lệ đàng hoàng. Anh là da đen, da vàng, đa trắng,…trước toà của họ, anh được bảo vệ quyền và tài sản như nhau. Họ tin tưởng vào luật lệ tây phương sẽ bảo vệ quyền lợi, tài sản cua họ, để gia đình họ hưởng phú quý, chằng may họ đi nằm nhà đá.

Do đó, người tàu mới đem tiền qua Vancouver, San Francisco,… mua nhà cửa vì gần Trung Cộng. Bay đi bay về mau chóng. Lỡ sau này, bị ở tù thì vợ con có nhà cửa, hạ cánh an toàn ở Gia-nã-đại, Hoa Kỳ,… đưa đến sự tăng trưởng của thị trường địa ốc. Giá nhà lên khủng khiếp như trường hợp Vancouver.

Cách này rất hay từ 20 năm qua, Hoa Kỳ, Gia-nã-đại hốt không biết bao nhiêu tài sản của người đầu tư đến từ Trung Cộng. Âu châu thì có tài phiệt nga.

Từ khi chiến tranh Ukraine bùng nổ thì các nước tây phương kêu đen trắng, vàng gì cũng được bảo vệ ngoại trừ người nga. Xin nhắc lại ngoại trừ người nga, mai mốt sẽ đến người Tàu nếu Trung Cộng chiếm đóng Đài Loan. Nếu anh là người nga thì họ tịch thu tài sản hết. Hoa Kỳ và tây phương đã tịch thâu hơn 600 tỷ đô la của các tài phiệt nga vô hình trung làm lợi cho Putin. Putin xem mấy tên tài phiệt này là đối thủ, nay họ lại đem tài sản trở về nga để khỏi bị tây phương tịch thâu. Chán Mớ Đời 

Các giới tài phiệt các nước nhỏ phải suy nghĩ lại. Có nên đầu tư, mua nhà cửa ở các xứ tây phương để hạ cánh an toàn vì lỡ có chuyện gì, các chính phủ này ra lệnh tịch thâu hết của cải là ngọng, vợ con đói. Hỏi ông Bokassa, tên độc tài, có con rơi ở Việt Nam sẽ hiểu những ngày tháng lưu vong ở Pháp ra sao với đám vợ con. Một đời tận tuỵ với mẫu quốc, đi lính viễn chinh của Pháp sang Việt Nam, rồi sau này được Pháp đưa lên và ủng hộ làm tổng thống xứ ông ta.

Khi Hoa Kỳ chấp thuận cho Trung Cộng gia nhập WTO mặc dù Đặng Thị ra lệnh tàn sát các sinh viên ở Thiên An Môn. Họ tự đánh lừa, cho rằng, nếu giao thương với tây phương, dần dần, Trung Cộng sẽ hiểu ra và tự dân chủ hoá. Toàn cầu hoá ra đời, bao nhiêu công ty dời nhà máy sản xuất của họ qua Trung Cộng, không phải tốn kém nhiều vì luật lệ bảo vệ môi trường tại các xứ tây phương.

Trung Cộng trở thành nhà máy khổng lồ của thế giới, giúp hàng hoá rẻ khiến người tây phương có cuộc sống êm ả, rẻ, mua đồ made in china. Trung Cộng có công ăn việc làm khiến người dân càng tin vào đảng cộng sản tàu, đã xoá đói giảm nghèo trong vòng 30 năm. Một phép nhiệm màu, phép lạ, giúp củng cố chế độ.

Trung Cộng trở thành mô hình phát triển cho các nước nhược tiểu, mong muốn được như Trung Cộng. Và Vòng Đai và Con Đường ra đời. Ai nấy đều muốn được Trung Cộng giúp đỡ tiền bạc, xây dựng phát triển và đưa đến việc bẩy nợ. Các hải cảng trên thế giới cho phép Trung Cộng vào, có nơi cho thuê 99 năm. Trung Cộng cho người Tàu di dân đến, lấy nhau đó, sinh con đẻ cái. 99 năm nữa sẽ là một tiểu quốc trong nước đã cho họ thuê. Khó đòi lại vì toàn là người Tàu, được Bắc Kinh che chở.

Mình đến A căn Đình, không thấy xây cất gì hết ngoài một building cao tầng. Và các đường xe điện do Trung Cộng thầu và cho vay xây cất.

Vấn đề là sau 20 năm làm ăn, Trung Cộng không bắt chước người tây phương, dân chủ hoá chế độ gì cả. Trớ trêu thay chính các xứ tây phương lại hành xử giống như người Tàu. Ở Gia-nã-đại, có mấy ông mục sư kêu gọi không chích ngừa, bị bỏ tù. Các chính phủ ra lệnh bắt mọi người phải chích ngừa dù không biết có hiệu lực hay không. Ông Powell của Federal reserve chích mấy mũi thuốc ngừa, vẫn dính covid tuần qua. Người ta lại kêu những người chích ngừa bị lộn xộn tùm luôn.

Mình có 2 người bạn, chích một mũi vào là cứ đi nhà thương khám dài dài. Rên rỉ tại sao ngu dại đi chích. Hôm kia, xem trên Twitter, các phóng viên đài truyền hình nào, đó đi theo ông tổng giám đốc Pfizer, hỏi chuyện về thuốc chích ngừa covid, ông ta im lặng, không trả lời. Nghe nói các Facebook, YouTube đã khoá, cấm,… chỉ còn Twitter cho phép.

Thiên hạ kêu hà rầm tự do ngôn luận đâu. Mấy bà kêu my body my choice, bổng nhiên quên câu đó, bắt thiên hạ chích thuốc đủ trò, sợ lây bệnh chết. Có người bị hiệu ứng chới với. Mấy người này, kêu tự do phá thai bú xua la mua nhưng lại bắt buộc thiên hạ chích ngừa. Ông gì bị cấm thi đấu giải quần vợt ở Úc Đại lợi vì không chịu chích ngừa, nay trở lại xứ này năm nay để thi đấu. Nhân dân hoan hô quá cở.

Mấy tài xế xe vận tải bị bắt chích ngừa, qua biên giới kéo dài thời gian chờ đợi, lại không được trả tiền vì họ được trả lương bằng cây số lái xe nên biểu tình bất bạo động. Chính phủ Gia-nã-đại ra lệnh khoá các tài khoản ngân hàng của họ thế là ngọng. Bỏ biểu tình, về nhà. Không khác gì chế độ Trung Cộng mà truyền thông tây phương ra rã trên báo chí hay truyền hình. Ai nói gì là lạ là bị khoá tài khoản 30 ngày.

Chiến tranh Ukraine, Covid xẩy ra khiến các chính phủ Hoa Kỳ, tây phương chới với, ra lệnh chích ngừa thuốc chưa rõ có hiệu nghiệm hay không. Tại sao họ hoảng sợ và lịch sử sẽ cho biết là lỗi lầm to lớn này. Có lẻ có những gì mình chưa hiểu rõ. Có thể các chính phủ tây phương nghĩ Trung Cộng chơi đòn chiến tranh vi khuẩn nên mới ra lệnh các biện pháp phản tự do dân chủ như vậy.

Trở lại vụ giải thích của ông Gave, người Pháp, sinh sống một thời gian ở Trung Cộng và nay ở Vancouver. Trung Cộng ra lệnh đóng cửa Thượng Hải với hải cảng to lớn nhằm tấn công kinh tế Hoa Kỳ, trả đũa các vụ đánh thuế hàng nhập cảng của họ. Mình đoán chắc cùng lúc để họ Tập đánh đấm các phần tử chống đối ông ta, loại bỏ kẻ thù của mình trước đại hội 5 năm. Xem như một công hai chuyện.

Ai cũng biết Trung Cộng là nhà máy sản xuất cho thế giới từ 20 năm qua. Nay họ chận nguồn cung ứng, phân phối hàng hoá cho Hoa Kỳ và âu châu, sẽ gây trở ngại. Hàng hoá sẽ không được đưa đến các tiệm ở tây phương. Người dân lo sợ, sẽ bạo loạn. Các nước tây phương, ngày nay dân chúng xuống đường biểu tình về vụ y tế ở Anh quốc, hưu trí ở Pháp,… mình hỏi chuyện mấy người Pháp trong chuyến đi vừa rồi.

Nếu xét lại lịch sử, người Pháp cứ rên là trời mưa trước khi trận Waterloo khai hoả khiến Napoleon bại trận nhưng thật ra người Anh đã thắng cuộc chiến vì đã chận đứng hàng hóa di chuyển vào nước pháp bởi hải quân hùng mạnh của họ.

Tương tự Nhật Bản đánh Trân Châu Cảng vì Hoa Kỳ đóng băng các trương mục của Nhật Bản và cấm vận dầu hoả nhiều tháng trước khi hải quân của họ tấn công ở Hạ Uy Di. Kinh tế và chiến lược luôn luôn song hành.

Mình đi học về thương lượng, thầy dạy là người ta luôn luôn đưa ra một lý do hữu lý để che dấu lý do chính nên từ đó mình luôn luôn tìm kiếm lý do chính của sự việc. Không tin những gì báo chí, truyền thông rêu rao.

Chiến tranh rất tốn kém, nên người ta sử dụng lợi ích kinh tế để tranh dành ảnh hưởng. Các phương pháp thương mại với tiền bạc đã thay các phương pháp quân sự với súng ống. Sự đổi mới dân sự thay thế các kỹ thuật quân sự, xâm nhập thị trường thay vì căn cứ quân sự. Biến chiến trường thành thương trường.

Tuần này, một bộ trưởng Ukraine bị rớt máy bay trong lúc một thứ trưởng khác bị bắt về tội tham nhũng, vớt tiền của quỹ tái thiết Ukraine. Mình đọc tài liệu không chính thống thì được biết giới cầm quyền Ukraine làm giàu trong cuộc chiến. Hô hào người chiến đấu chống Nga. Họ chỉ nêu lên tổn thất của quân đội Nga nhưng mình nghĩ Ukraine chắc bị nhiều nhất là người dân vô tội.

Các cường quốc sử dụng kinh tế như một chiến lược và vũ khí. Trong một chuyên khảo “breaking the china supply chain: how the 5 eyes can decouple from strategic dependency”. Nói về sự phụ thuộc vào Trung Cộng của các nước tây phương. 5 eyes ( ngủ nhãn) đây nói đến sự liên kết của 5 cơ quan an ninh tình báo của Úc Đại Lợi, Gia-nã-đại, Tân Tây Lan, Hoa Kỳ và Anh quốc. Xem như 5 nước Anglo Saxon.

Nhóm này nghiên cứu về các vật liệu,…phụ thuộc vào Trung Cộng. Họ xét trên 5,910 loại của 11 ngành kỹ nghệ thì khám phá ra Úc đại lợi bị lệ thuộc đến 167 loại, Gia-nã-đại có 83 loại, Tân Tây Lan có 144 loại, Anh quốc có 57 loại và Hoa Kỳ có 114 loại. Nghiên cứu này cho thấy nếu Trung Cộng chơi cha, ngưng xuất cảng mấy vậy liệu này là kinh tế của mấy nước này ngọng.

Tường trình của nhóm này được gọi Future 9, các thành phần hay môi trường kỹ nghệ quan trọng để thắng sự phát triển trong tương lai về tăng tưởng kinh tế và kỹ nghệ ưu việt như thông minh nhân tạo, người máy, phần cứng điện toán, vật liệu và sản xuất, nanotechnology, kỹ nghệ quantum, synthetic biology và networking, dử liệu. 

Xét ra 5 nước này lại lệ thuộc vào Trung Cộng khá nhiều trong các lãnh vực này như Úc Đại Lợi, 35; Gia-nã-đại, 25; Tân Tây Lan, 35; Anh quốc, 12; và Hoa Kỳ, 25.

Úc nhập cảng từ Trung Cộng đến 69% penicillin sử dụng trong nước, 100% manganese. Tân Tây Lan mua 100% aspirin và 96% penicillin của Trung Cộng, Gia-nã-đại nhập cảng 77% magnesium, 71% container, 87% laptop, 58% sinh tố C từ Trung Cộng còn Hoa Kỳ thì nhập cảng 51% battery lithium, 93% laptop, 52% penicillin, còn Anh quốc thì 68% laptop, 61%điện thoại từ Trung Cộng. (còn tiếp)

Nguyễn Hoàng Sơn 

Đón Xuân này nhớ Xuân xưa

Hai vợ chồng bay từ Nam Mỹ về đến nhà chiều 30 Tết. Vợ chồng cô cháu ra đón ở phi trường, đem theo trái cây, bánh tét, bánh chưng nhờ chị dâu mua dùm. Về tới nhà đã gần 9 giờ tối, kịp bày biện cúng rước ông bà. Phải khấn thổ thần đất đai bằng tiếng Mễ, để họ cho ông bà hộ khẩu tạm trú để vào nhà, ăn tết với vợ chồng mình. Phải cúng rượu Tequila cả thổ thần là người Mễ. Cúng rượu đế là họ ngọng, không phát hộ khẩu tạm trú là mệt. 

Thiệp Xuân của Bút Nhóm Lửa Việt năm nay do một anh bạn hoạ sĩ Vũ Đình Lâm ở Pháp thiết kế. Khi xưa, anh ta chuyên vẽ thiệt Tết cho tụi này bán kiếm tiền để giúp tỵ nạn. Nay thiên hạ cứ gửi thiệp qua internet nên anh ta thất nghiệp.

Một ông thầy Phong Thuỷ kể mình như vậy. Người ta nhờ ông ta cúng thổ thần đất đai nhưng cúng rượu tây nên không linh nghiệm và có lần đi Đông Kinh, Nhật Bản để xem phong thuỷ, cúng rượu Mỹ thì không linh. Sau phải đổi rượu sake mới thấy địa linh, giúp gia chủ kiếm chỗ chôn cất cha mẹ. Cho chắc ăn, mình khấn bằng tiếng Mễ, xin chiếu khán cho ông bà mình được qua hải quan cho nhanh, không phải rà xét, khám an ninh như ở phi trường.

Con cháu đang tranh nhau lượm tiền của đồng chí gái thảy xuống sau màn lì xì. Mục này của đồng chí gái làm từ bao nhiêu năm qua trở thành thông lệ. Lo tổ chức giáng sinh, tết cho mấy cháu. Mấy bà chị dâu thì biến mất. Càng ngày càng tốn tiền vì cháu có vợ có chồng, sinh con đẻ cái thêm nên phòng bì càng nhiều. Mình phải thủ trước Noel, có cô người Việt làm ở ngân hàng, để dành tiền mới và phong bì lì xì cho mình. Nếu cận ngày là xem như hết tiền mới và phòng bì lì xì. Ngân hàng họ để sẵn trước cả tháng để khách hàng á châu ra đổi tiền mới và được bao lì xì miễn phí. Không có đồng chí gái thì không có những hội họp đại gia đình. Từ từ kêu mấy đứa cháu tổ chức để sau này, thế hệ mình đi tây thì chúng vẫn tiếp tục thông lệ ở xứ người. Nếu không thì ra đường, không ai nhận ra ai.

Cúng xong thì đi ngủ, trái giờ nên mình dậy sớm, thấy nhắn tin từ Việt Nam. Thấy hình ảnh bà cụ, mấy người em và cháu ăn tết ngày mồng một ở nhà. Thấy vui vì thế hệ cháu mình cũng đánh xì lác. Vui như nhìn lại hình ảnh khi xưa, một thời còn bé. Chắc không có cảnh đi sang hàng xóm khi xưa, khoe áo quần mới vì ngày nay, nhà nào nhà nấy đều có cái cổng to đùng.

Dạo ấy, mỗi năm bà cụ sắm cho một đứa 2 bộ đồ. Quần áo bận một tuần thay. Nay con cháu mình sao quần áo đâu loạn. Đầu năm có áo mới nên hạnh phúc, chuyển giao áo quần cũ cho mấy đứa em kế. Chúng cũng mừng vì cũ anh mới em. Lớn lớn một tí gần bằng ông cụ là được tiếp thu áo quần cũ của ông cụ, cũ bố mới con. Lưng quần thì rộng nên phải lấy đợi dây điện, làm cái nịt đến khi đi tây mới được bà cụ mua cho cái nịch để không thua kém tây.

Mình quen cách xưa nên bận đi bận lại áo quần khiến đồng chí gái hay la. Kêu mua áo quần mới mà không bận. Mình thấy phải tối giãn cuộc đời như khi xưa ở Việt Nam thì mới thấy hạnh phúc trong tầm tay. Leo núi Kilimanjaro 10 ngày không tắm rữa, đâu có chết thằng tây con đầm nào.

Chỉ cần hai bộ đồ thay đổi là được rồi. Đâu cần phải vận đồ này đồ nọ, mệt óc suy nghĩ sao cho hợp gu. Nông dân quanh năm, chỉ thấy lao động nên không cần. Vào vườn chỉ thấy chim sóc và coyote. Không lẻ tạo dáng cho chúng xem.

Khi xưa, mỗi lần tết đến, mẹ mình hay ra nhà bà Phúng đổ xâm hường. Cứ đến cầu thang là nghe leng keng mấy hột xí ngầu trên lầu 1. Mình có kể vụ này rồi, chơi bài chòi, đổ xâm hường của người Huế ra răn rồi. Khách tới nhà, hỏi bố mẹ đâu, nói là đi thăm bà con, họ nhắn lại có bác này bác nọ ghé thăm nhưng quên lì xì. Dạo ấy mình chỉ thích ông bà cụ ở nhà tiếp khách để mình có lì xì.

Ông cụ mình thì đi theo mấy ông bạn Bắc kỳ, đánh tổ tôm như để nhớ lại thời còn ở quê. Mẹ mình thì đổ xâm hường như tìm lại không gian của Huế xưa. Dạo đó còn nhỏ mình không hiểu nên trách bố mẹ. Nay về già mới hiểu bố mẹ mình.

Hình ảnh đẹp nhất đầu năm 2023

Những hình ảnh gia đình xum họp ở Đà Lạt, đem mình về miền lơ bơ của thời xa xưa. Thường trước Tết, ông cụ kêu mình lấy bộ lư hương và cái bình bông vỏ đại bác trên bàn thờ xuống để chùi cho sạch bóng. Đồ làm bằng đồng cả năm bám khói đen xì. Ngoài ra phải chùi cái bình bông cổ cò để cắm cành Anh Đào.

Mình chạy ra tiệm bên cạnh nhà sách Thiên Nhiên, ở đường Minh Mạng, mua chai chùi đồ bằng đồng. Đồ đồng có cái lạ là càng chùi chúng càng ra màu đen nên phải chùi hoài. Mình bắt đầu cặp chân đèn, sau đó đến cái lư hương, rồi đến cái bình bông là cái vỏ đạn đại bác. Nặng chình chịt mà miệng phải khấn ông bà khi đem xuống.

Khi xưa ông cụ đi lính, từ khi bị Việt Minh, ở quê, bao vây nhà ông bà nội ban đêm, khi mọi người đang ngủ để giết vì không theo họ. Trốn thoát được vào nam, đi lính để được đi đây đi đó trên 4 vùng chiến thuật. Khi giải ngủ, ông cụ có gia tài là một hộp đồ nghề của y tá chiến trường, gồm một hộp sắt có kim chích và cái kéo để cắt băng bó và cái nón sắt của lính.

Lúc đầu giải ngủ, không có công ăn việc làm, ông cụ đi chích dạo kiếm tiền, phụ bà cụ nuôi mình. Ngoài ra còn đem về cái nón sắt, bà cụ dùng làm cái cối để quết chả, dầm tỏi, hành khi nấu ăn. Mỗi lần, nhà mình làm chả cá là hàng xóm biết vì tiếng chày dập vào cái nón sắt nghe bộp bộp trong đêm. Thêm cái vỏ đạn đại bác bằng đồng to đùng để làm bình bông trên bàn thờ.

Chùi xong xuôi thì phơi nắng một lúc rồi đem lên bàn thờ. Trong lúc phơi nắng thì lau bàn thờ cho sạch bụi và nhang tàn. Sau đó mang cơm trưa ra cho bà cụ ở chợ. Xách gà mèn có 4 tầng, tầng chót là cơm, tầng thứ 2 là món xào, tầng thứ 3 là canh và tầng 4 là rau luộc.

Đi lang bang, băng qua hai con suối từ Số 6 chảy về, và vườn rau đến Phan Đình Phùng, chỗ nhà thuốc tây Lâm Viên rồi lên đường Minh Mạng, ra chợ. Ngày thường, bà cụ ăn ở ngoài chợ nhưng cuối tuần, mình nghỉ học nên bới cơm, đỡ tốn tiền.

Ông cụ ngủ trưa xong, ra chợ, dẫn mình đi lựa cây đào để về chưng ba ngày tết. Cành nào đẹp, biểu hiệu cho năm mới phát Lộc phát tài. Trước cửa chợ Đà Lạt, có dãy hàng hoa. Hai cha con cứ lượn tới lượn lui để xem cây anh đào. Cứ mỗi lần, ông cụ thích cành nào, hỏi bà bán hoa. Câu trả lời của mấy  bà này làm ông cụ giật bắn người vì đắt quá. 

Chợ Hoa Đà Lạt năm xưa

Cuối cùng ông cụ chọn một cành rồi đem về nhà, bỏ vào cái bình hoa cổ cò mà mình đã chùi sạch. Bỏ thêm 2 viên aspirin, nghe nói để lâu tàn. Sau đó, ông cụ lấy mấy tấm thiệp chúc tết của thân hữu, móc lên cành như trang trí cây đào. Ông cụ sung sướng và hãnh diện sau khi kết thiệp chúc tết, cứ đứng ngắm nghía, rồi kêu mình xoay cái chậu hoa qua trái, qua phải.

Hôm sau, mình ra chợ phụ bà cụ, dọn hàng, mở cửa sập. Trước khi đem giỏ rau cải, thịt cá về cho chị người làm nấu ăn, bà cụ kêu ra hàng bà bán nhánh Anh Đào cho ông cụ hôm qua, quên tên. Nói đưa cho má con 2 bó bông vạn thọ đẹp nhất và hai chục hoa Huệ. Cứ nói tên bà cụ là bà bán hoa, lấy ngay hai bó đẹp nhất để bàn thờ và một trưng ở phòng khách. Ông cụ mình thay vì trả giá, nên kêu tôi là chồng của bà Thuận, là khỏi mất công trả giá. Bà này thân với mẹ mình.

Mình ở chợ đến tối mới về. Lý do là có chợ Tết chợ đêm. Trước Mậu Thân, Đà Lạt có chợ đêm khi Tết về. Hình như chỉ có 2 tuần trước tết. Phải đóng thêm thuế. Thấy ông cò đi ngang, đưa biên lai, rồi bỏ túi tiền bà cụ hay mấy người bạn hàng của mẹ mình. Bà cụ có cái kho hàng nên khi hết đồ bán thì mình vào kho, lấy ra để trưng bày cho người mua. Nói chung mình không biết buôn bán dù ra chợ từ bé. Mình không nhớ đã bán được gì cho bà cụ. Ngoài việc, sáng dọn hàng ra trước khi đi học, chiều dọn vào. Lý do là bà cụ cứ mang bầu hoài. Bà hoạ sĩ Bé Ký cứ vẽ hình ảnh ngươi mẹ và đứa con, tượng trưng cho chữ Hảo. Trong suốt 17 năm ở Đà Lạt, mình chỉ thấy bà cụ mang bầu như chữ Hảo. Vừa sinh xong, ở cử được một tháng, lại nghe có bầu lại.

Đến chiều thì có cô em kế phụ mình rữa chén đĩa. Mình không hiểu lý do nhưng thường cận Tết, thiên hạ làm đám cưới nhiều. Khi xưa, đám cưới, họ mời bà con đến ăn cưới tại nhà. Hàng xóm qua phụ nấu ăn, cho mượn cái bàn, mấy cái ghế. Chén đĩa thì hơi rắc rối, có thể lầm của nhà này qua nhà kia nên họ mướn chén đĩa của bà cụ. Ăn xong theo bản tính dân tộc việt, ít ai rữa chén lắm nên đem ra trả cho bà cụ và trả tiền rữa chén đĩa dơ luôn.

 Mình và cô em gái kế thầu vụ rữa chén đĩa này. Trong xóm mình khi xưa, khi nhà ai có kỵ giỗ đều chạy qua nhà mình mượn chén đĩa và ghế. Cái khổ là họ mượn ghế để mời khách nhưng anh em mình đến giờ cơm phải đứng ăn vì không có ghế ngồi. Nếu hàng xóm tốt thì họ đem trả ghế, chén đĩa kèm theo hai chén chè và một đĩa xôi. Còn không xem như anh em hy sinh đứng để hàng xóm ngồi trong tinh thần tương thân tương trợ.

Nói tới vụ xôi chè. Mỗi lần nhà mình có kỵ giỗ là ông cụ sai đem chè và xôi qua nhà hàng xóm biếu lấy thảo. Mình thấy chè, xôi nhiều, định bụng sẽ ăn một trận cho đã đời. Xóm mình có đến 7 gia đình nên quay đi quay lại không còn gì cả. Chán Mớ Đời 

Bà cụ cho thuê chén đũa với 20% giá vốn. Nếu họ làm bể thì tính thêm 100%. Trả tiền rữa chén đĩa đâu 5%. Bà cụ cứ chỉ mình và cô em gái bé nhỏ, ngồi rữa chén bên cạnh cái bồn nước khi họ trả giá. Tui đâu có ăn lời, tụi hắn rữa chén để mua áo quần mới cho ba ngày Tết.  Rữa xong phải úp cho khô, rồi lấy giấy báo gói lại rồi chồng lên nhau cho đủ 1 tá, lấy dây lát cột lại, bày lên bán lại như mới. Xong om

Thường thì độ 8 giờ tối thì mẹ mình kêu thằng Dư, hàng xóm, anh con Thuý, có mẹ bán cơm ngoài dãy đồ ăn, kế bên đồn cảnh sát. Khi nào về thì dẫn mình đi theo. Sau này lớn lớn một tị thì mình và cô em đi về chung.

Mấy ngày trước Tết, bà cụ sai mình đem nếp, đậu xanh và thịt vào nhà bác Tám ở đường Tăng Bạt Hổ, có hai thằng con trai tên Phước và Hải và mấy cô con gái. Hình như có một chị tên Nga, nhà đông con gái lắm nên không nhớ nổi. Dạo ấy, bác Tám có sạp bán đồ đi học, văn phòng trên lầu. Cứ đến mùa tựu trường, là đem danh sách, thầy cô bắt mua cái gì, chạy ra Bác mua như Porte-plume, encrier,.. bác Tám trai nấu bánh tét và bánh chưng ở phía đồi bên kia dốc đi xuống nhà bác. Mình nhớ vạc đất been cạnh nhà rất rộng. Sau này chắc khẩm bạc.

Sau này, bác Tám nghỉ bán ngoài chợ, mượn tiền mẹ mình để xây nhà lầu, mở tiệm chè Mây Hồng. Sau 75 thì xù nợ nên hai nhà không qua lại nữa. Hôm trước nghe tin bác C, khi xưa ở đường Hàm Nghi, mượn tiền bà cụ rồi cũng xù, dọn về gần khu nhà mình, bị bệnh nằm liệt giường cả 10 năm, mới qua đời. Ngày 30 thì đem giỏ đến nhà bác Tám lấy bánh tét và bánh chưng đem về. Nói cho oai chớ thường là 1 cặp bánh tét, 1 cặp bánh chưng để ăn tết.

Chạy lên nhà bà Thủ, khiêng một két nước cam vàng và 2 chai bia con cọp để mời khách. Tết có khách đến nhà chúc tết, khách nào quý là biết liền. Mẹ mình kêu đem chả thủ, thịt đông, đem nước cam vàng là khách xịn, còn chỉ kêu pha trà đem ra để ăn mức là khách xoàn. Vấn đề khách xoàn cho lì xì khá hơn khách xịn. Cho thấy mẹ mình có vấn đề tin bạn nên hay bị khách xịn giựt hụi. Khách về, mấy anh em chia nhau uống những giọt nước cam vàng còn sót lại trong chai.

Trong xóm mình, cũng có nhà nấu bánh chưng, bánh tét. Trước Mậu Thân thì có nhà ông Kiếm, người Quảng Trị, nấu bánh tét. Hình như chỉ có người Bắc mới nấu bánh chưng. Tối tối, ra ngồi với thằng Sữu, con ông Kiếm, xem nồi bánh bánh tét. Ông Kiếm, để 3 cục hắc lô, rồi bắt cái thùng thiết lên, bỏ củi ở dưới. Chỉ này, ông ta lấy của xe hủ lô. Dạo ấy, làm đường người ta dùng xe hủ lô để cán đường cho bằng. Xe này chạy bằng hơi nước nên lấy củi đốt. Lâu lâu thấy ông ta lấy cái ấm nước nóng, châm thêm nước và nồi.

Ngồi chồm hổm, nghe mấy tên lớn tuổi hơn mình trong xóm như thằng Dư, thằng Sữu hay anh Bình kể chuyện ma. Kinh. Chúng nói về ma-lai. Ban ngày là người bình thường, tối lại cái đầu của nó tự rút ra khỏi thân mình, đi ăn cứt người. Ai mà ỉa vất, chúng ăn được thì biến thành ma-lai, khiến mình sợ không dám ỉa vất nữa. Chịu khó ra cầu tiêu tập thể ở cuối xóm.

Dạo ấy, nhà trong xóm không có thiết kế theo kiểu bây giờ có nhà cầu trong nhà. Nhà chỉ có 1 gian làm bếp, còn chỗ ở thì có hai phòng ngủ. Có 3 cầu tiêu công cộng cho cả xóm, 7 gia đình. Ban đêm mà đi cầu phải thắp nến để đi. Vào nhà cầu thì nhỏ nến trên nền rồi cắm xuống nhưng thường đang đi là bị gió thổi tắt nến rồi, nên vào cầu tiêu là lạng quạng, sợ ma. Nay chúng kể chuyện ma-lai nên càng són đái.

Mình hay xem con Thuý, hàng xóm, em thằng Dư, có ngấn cổ hay không vì con này hay ỉa vất chỗ vườn bà Kiếm. May nó không có ngấn rút cổ ra ban đêm. Người lớn kêu khi ngủ đừng có trùm mềm vì hồn vía đi đâu, về không thấy cái mặt da đen của mình sẽ bay mất, mình sẽ mất hồn. Mà đúng thật! 

Mình mất hồn vì thắc mắc tại sao con Thuý đi tè lại ngồi, không đứng như mình. Một hôm, nó kêu mình đi trốn với nó, rồi bảo mình vạch quần cho nó xem con chim của mình rồi nó cho xem cái lỉm của nó. Nó xem chim mình xong kêu cu đen và từ đó cả xóm kêu mình là cu đen để khỏi lộn với mấy tên khác ở nhà gọi là cu. Mình bảo nó cho xem chim nó thì hồn vía mình bay đi đâu, chưa trở lại nên mình đâm ra ngu ngu từ đấy đến nay. Sau này, con Thuý và Thằng Dư dọn lên Ban Mê Thuộc và không bao giờ gặp lại. Nếu gặp lại, mình sẽ hỏi nó, ngoài mình ra, có xem chim thằng Đắc trong xóm hay ai khác mà so sánh cu mình đen. 

Tháng 2 này mình về Sàigòn hai hôm, không biết có duyên gặp lại mấy cô hàng xóm khi xưa hay không. Cuộc đời, có duyên thì gặp lại còn không trên mạng cũng vui chán. Kỳ này về, bay ra Hà Nội, thăm quê, cúng xin ngày xây lại căn nhà thờ họ.

Đang bay bay về Đà Lạt thủa xưa, bổng nhiên nghe tiếng điện thoại báo có người nhắn tin. Hóa ra hai người bạn, báo tin đám cưới con của họ, mời đi dự vào tháng 4 và năm. May quá, không dự định đi chơi hai tháng này nên trả lời tham dự. 

Nhớ sực là mồng một tết nên gọi điện thoại chúc tết ông cậu và bà dì ở Mỹ. Nhắn tin vài người quen, chúc tết. Không còn xa xỉ thời gian như xưa, gọi hỏi thăm nhau. Nay thấy thiên hạ, lượm ở đâu những câu chúc tết với hình ảnh rồi gửi cho bạn bè hàng loạt. Không còn gì đặc biệt từ tâm, nay chỉ lượm ở đâu rồi gửi hết cho mọi người. Dần dần mình không biết có thân với mình hay không. Đâu là bạn, đâu là người quen.

Mình chỉ lựa vài người thân thích nhất như anh chị vợ, thảo một đoạn chúc tết riêng, chúc được nhiều sức khoẻ. Mình còn nợ mấy lá thư chúc tết, viết tay cho mấy người quen ở Âu châu. Họ lớn tuổi nên không biết đến internet.

Khi xưa, mình hay viết thư chúc tết, kể lại những gì xẩy ra trong năm. Nay thì lười vì con lớn hết. Không có gì lạ để kể. Chưa có dâu rể nên chưa có cháu để khoe.

Thường ở nhà mình thì đông hơn, có nhiều đứa cháu phải về bên chồng nên vắng bớt.

Hôm qua, mới xuống phi trường, đã nhận tin ông Rich Dad qua đời, rồi con gái báo tin một ông bạn người Mỹ, quen khi mấy đứa con đi bơi cùng đội với con ông ta. Có hẹn với ông ta qua tết đi ăn cơm. Nay chưa về hưu đã lăn đùng, được Chúa gọi về. Mình nhớ những gì ông ta mơ ước, sẽ làm sau khi về hưu, năm tới. Nghe nói tác giả bài Mặt Trời Bé Con cũng vừa qua đời.

Đang ngồi, đọc cuốn sách, mua trước khi lên đường. Tự nhủ sẽ đọc trong 4 ngày trên tàu khi vượt eo biển Drake về miền Nam Cực. Ai ngờ sóng đánh ngất ngư nên chả dám đọc. Cầm cuốn sách là thấy lắc Lư con tàu đi đến chóng mặt. Internet cũng yếu, lúc có lúc không nên chả có mò tin tức gì cả. Chỉ nằm trên giường, vắt tay lên trán để nghĩ đến sự ngu dại, bỏ tiền để bị say sóng. Xem như một lần đi một lần Vĩnh biệt. Don’t cry for Sony! Argentina.

Đồng chí gái đi ra, đưa cho cái áo dài và cái quần, kêu bận vào đi ăn Tết ở nhà thằng cháu. Mọi năm, ăn Tết đại gia đình được tổ chức ở nhà mình để anh em con cháu tụ họp ăn uống, lì xì và đánh bài hay bầu cua cá cọp. Năm nay đi chơi xa nên thằng cháu xung phong lãnh đạn dùm.

Đồng chí gái mua cái áo dài này lâu lắm, chỉ mặc một lần để chụp hình. Mình hỏi sao không mua áo the. Mụ vợ kêu cái này đẹp vui hơn. Mình thì thấy rồng rắn, cọp beo gì đó, màu mè như tuồng chèo nhưng vợ bảo thì nghe, cho thái bình đến đầu năm. Đầu năm phải kiêng đối thoại và cử đối choại, chỉ vâng lệnh thủ trưởng thì cả năm mới yên vui gia đạo. Mừng Xuân mừng thủ trưởng.

Đi đến Phước Lộc Thọ, đón anh vợ, thấy trực thăng đi diễn hành đủ trò. Họ kéo cả trực thăng cũ.

Vấn đề là phải ra Phước Lộc Thọ đón ông anh vợ. Ông anh ở cách nhà mình có 5 phút đi bộ mà đồng chí gái hẹn đón ông anh ở Phước Lộc Thọ. Lý do là ông anh vợ bắt đầu trả nhớ về không, con không cho lái xe, rút bằng. Bà chị dâu bán ở Phước Lộc Thọ, nên hay chở ông anh ra đó chơi vì ở nhà buồn. Mình không dám đối thoại, không dám tôi đối thoại là tôi hiện hữu, hỏi đồng chí gái, sao không nói anh ta đợi ở nhà, qua đón đi luôn tới nhà thằng cháu, cách nhà mình 10 phút. Phải chạy đi chạy lại. Có kiêng có cử có lành.

Ra Bolsa, cảnh sát đóng cửa mọi nơi tụ về Phước Lộc Thọ vì có diễn hành Tết ở Bolsa. Mình nhìn bản đồ xem chỗ nào ít kẹt xe để chạy. Cuối cùng mình đậu xe ở trường học, rồi đi bộ đến Phước Lộc Thọ, đón anh vợ. Lại bị anh vợ sặc cà rây, bắt anh ta đợi đến 2 tiếng đồng hồ. Mình chỉ biết cười cầu tài. Có kiêng có cử mới có vợ. Dẫn ông anh vợ đi bộ lại xe. Mình quen đi nhanh, quay lại thấy anh ta chạy theo, kêu đậu mô mà xa rựa. Chán Mớ Đời 

Đi trên đường thấy người Việt đông như quân Nguyên, đi xem diễn hành, thấy xe chở trực thăng, mấy ông cựu quân nhân Việt Nam Cộng Hoà, bận quân phục đi ào ào. Có hình ảnh rất thương, bà vợ đẩy xe lăn ông chồng, cầm cờ Việt Nam Cộng Hoà. Mấy bà thì bận áo dài, còn con cháu thì bận áo dài mang giày bata. Du khách việt khắp nơi về ăn tết đông lắm. Có ông Mỹ bận áo dài, cõng hai đứa con, bà vợ người Việt, vận áo dài, cầm tay đứa thứ 3, lọt tọt đi sau.

Nhớ bà dì kêu có hai đứa cháu nội, quen hai đứa bạn người Tàu hết. Mình nói thì lấy ai cũng được, miễn là người tốt. Dì kêu, con gái lấy chồng ngoại thì được. Còn con trai mà lấy vợ Mỹ là khổ. Hỏi răn rứa. Dì giải thích là phụ nữ da trắng xài tiền nhiều lắm, không chắc chiêu như phụ nữ Việt Nam. Có người bạn, có thằng con, lấy vợ Mỹ. Hắn đưa tiền cho mạ hắn giữ. Mạ hắn lại đưa lại cho con dâu khiến thằng con la chới với. Kêu con đưa cho mạ để giữ vì con vợ con tiêu xài, không biết tính toán.

Cuối cùng, dẫn anh vợ đi bộ 1 dặm thì cũng đến xe. Thấy mụ vợ đứng ngoài xe là biết có chuyện, có sự cố. Cô nàng bỏ điện thoại trong xe, bước ra xe để ngóng tin ông anh, tự hỏi sao thằng chồng, đầy tớ nhân dân đi lâu thế. Tesla khóa cửa thế là ngọng, không vào xe được. Không gọi mình mở xe từ xa được vì không có điện thoại. Thấy mụ vợ hầm hầm như lỗi của mình, khiến mụ đứng nắng Little Sàigòn mà chợt mát bởi vì đồng chí gái bận áo dài Bolsa.

Cháu gái đang hôn anh vợ sau khi được lì xì. Ông anh này rất tình cảm, thương em út, cháu. Gặp mình cho đi bộ ná thở

Đến nhà thằng cháu thì đám cháu đã ăn sạch nồi bún riêu, chỉ có bánh tét là chúng chê, để dành cho mình nên phải ăn. Chụp hình, lì xì cả nhà rồi về ngủ. Chán Mớ Đời 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn