Tiệm cơm Việt Nam tại Paris

Hôm trước có ông thần từng du học tại Paris đăng tấm ảnh về tiệm ăn tàu rẻ nhất thủ đô Pháp quốc khiến mình như bò đội nón vì chưa bao giờ nghe đến khi còn sinh viên. Có nghe một tiệm gần nhà ga Lyon đèn vàng của ông Cung Trầm Tưởng nhưng chưa bao giờ có dịp đến ăn.

Nói đúng hơn ở Paris mình ít quen người Việt vì học kiến trúc ít có người Việt theo học. Mình quen 2 tên sinh viên Việt Nam ở Paris trong suốt 8 năm trời ở Paris. 1 tên cho mượn thẻ căn cước để đi Ý Đại Lợi với trường vì dạo ấy mình chưa vào tỵ nạn, chưa có giấy tờ ra khỏi nước pháp và một tên đi pháp qua ngõ Cao Miên. Hắn kể là năm 1970 khi quân đội Việt Nam Cộng Hoà đánh qua Miên, thì có một đại uý được mẹ hắn trả tiền chở hắn từ Sàigòn qua Miên, rồi từ đó lên máy bay qua Pháp. Gia đình tên này thuộc dạng giàu có, mua nhà ở Paris này nọ. Sau 75 thì gia đình hắn cũng bay qua Tây hết. Sau này hai người em mình vượt biển sang pháp thì có quen vài người việt như ông nhà văn Hồ Trường An, ở Troyes với bà nào tên Châu nghe nói cũng viết nhiều nhưng mình đã qua Thuỵ Sĩ làm việc. Chỉ gặp vài lần khi về Paris thăm hai người em.

Mình trù trì ăn cơm đại học trưa chiều. Chỉ có tối thứ 7 và ngày chủ nhật, các tiệm ăn đại học đóng cửa, chỉ có ở đại học xá Cité universitaire là mở cửa nhưng đi xa quá. Đến nơi cũng phải xếp hàng khá lâu, vì bao nhiêu sinh viên và dân ở ký túc xá ăn, mất thì giờ học hành. Nên nấu cơm ở nhà. Phòng ô-sin đâu có bếp núc gì đâu. Mình mua cái lò gas để cắm trại, có cái nồi nhỏ để nấu cơm, sau đó khui hộp cá mòi Sumaco của Ma-rốc ăn với cơm. Bữa nào bận học thi thì chạy xuống đường mua ổ baguette và thỏi sô-cô-la ăn thôi. Nhớ dạo mới sang, chưa có thẻ sinh viên, cũng bò đến tiệm ăn đại  học Jussieu, nhờ mấy tên sinh viên gốc mít mua dùm vé ăn rồi vào ăn vì rẻ. Dạo ấy hình như chỉ có 2.5 quan pháp, mua một carnet giá 25 quan cho 10 vé. Sau này họ kiểm tra thẻ sinh viên nên hết vào được. Khi vào học thì có thể ăn mọi nơi. Lúc mình ra trường vé ăn mỗi suất là 6 quan. Kinh

Tính ra mình chỉ ăn cơm Việt Nam trả tiền ở tiệm đâu 4 lần trong suốt 8 năm trời ở Paris. Nhớ lần đầu tiên đến Paris thì đâu 4 tuần lễ sau khi ăn bơ thừa sữa cặn của đế quốc Sài lang, thèm cơm Việt Nam quá nên đi lơi bơi trên đường Montparnasse, thấy có tiệm ăn Việt Nam bèn bò lại xem. Nhìn menu để ngoài đường là rùng mình. Lý do là ai mà ra ngoại quốc lần đầu cứ phải đổi giá tiền qua tiền việt. Một tô bún bò giá bằng 25 tô bún bò ở Đà Lạt. Thèm đồ ăn Việt Nam quá đành bấm bụng đi vào. Ngược lại ngày nay về Việt Nam thì thấy rẻ hơn ở Mỹ.

Gặp anh bồi đến có vẻ không thân thiện lắm. Bàn bên cạnh có Tây đầm ngồi thì anh ta kêu oui Monsieur oui madame còn mình thì anh ta quăng cái thực đơn trên bàn rồi bỏ đi. Một lát sau anh ta quay lại. Mình nói cho tô bún bò vì giá rẻ nhất. Mình kiểm tra cái thực đơn để xem giá tiền như người ta tính toán đánh lô đề. Mình mơ một ngày nào đó vào tiệm ăn, không phải xem giá tiền trước khi gọi món ăn. Anh ta nhìn mình như bò đội nón rồi hỏi bằng tiến Tây: “c’est tout “ , mình rặn thêm câu Tây bồi. “Oui.” Mình ngạc nhiên là người Việt tại Paris lại hỏi tiếng Tây với mình. Chán Mớ Đời  

Khi anh bồi đem tô bún bò ra thì mới hiểu lý do anh ta trợn mắt. Đâu phải tô bún bò như ở Đà Lạt mà là một cái chén bún bò. Mình làm một hớp là xong. Rất dỡ rồi trả tiền mà xót của đi ra. Chả thấy cay như bún bò Đà Lạt khi xưa. Nhưng giá 25 tô bún bò Đà Lạt. Ngày đó hết ăn cơm nhịn luôn tới hôm sau. Sau này đi rửa chén cho một nhà hàng Tây vào buổi trưa nên được ăn cơm Tây còn dư. Ngon kể gì.

Lần thứ nhì đi ăn cơm Việt Nam với hai chị em Marie-Christine và Marie-Helene. Số là gia đình hai chị em này hay mời mình đến nhà ăn cơm như giáng sinh, này nọ nên hè làm ngân hàng, có lương nên bấm bụng mời đi ăn cơm Việt Nam trong khu La-tinh. Lần thứ 3 là ăn với bọn Tây đầm học chung và lần thứ 4 có gia đình cô bạn mời đi ăn. 

Sau này đi làm thêm cho ông giáo sư dạy ở văn phòng ông ta nên mình có tiền nên lâu lâu cũng bò đi kiếm tiệm ăn Việt Nam. Trong Khu La-tinh có một con đường nhỏ, có rạp xi-nê chuyên chiếu phim của Paolo Pasolini, đối diện là một tiệm ăn Việt Nam do một bà người nam vừa làm bếp vừa làm bồi. Sau này quen mới nghe bà ta kể là khi xưa là người làm trong gia đình ông tướng Dương Văn Minh. Cũng chả hiểu sao bà ta lại lọt qua pháp với thằng con đâu cở tuổi mình.

Hôm đó, sau khi trường đóng cửa vào 3 giờ chiều thứ 7, mình lang thang thấy phim Salò, or the 120 Days of Sodom của Pasolini nên bò vào xem, đến khi ra về thì thấy tiệm ăn Việt Nam đối diện, giá bình dân nên bò vào. Ai mà có đầu óc đàng hoàng thì không nên xem phim này. Mình thấy Tây đầm, đứng dậy ra về trước khi hết phim. Mình tiếc tiền nên ráng ngồi lại xem đến hết phim. Mình vào thì thấy bà chủ lăn lội trong bếp. Tiệm nhỏ có đâu 5 bàn, độ 12 người là tối đa. Đói quá, thấy bà ta có một mình mà khách đầy hết nên mình đứng dậy, phụ dọn dẹp bàn cho bà ta để bà ta làm tô bún thịt nướng cho mình ăn rồi về. Khách vô ào ào nên mình phải làm bồi bất đắc dĩ đến khuya mới được ăn. Ăn xong bà không lấy tiền và nhờ mình lại chiều cuối tuần thứ 7 và chủ nhật phụ bà ta. Trong tuần thì có thằng con lo. Nó đi chơi cuối tuần, đánh bài hay nhảy đầm chi đó khiến bà ta một thân một mình tử thủ với cái tiệm. 

Thế là từ đó mình trở thành bồi tiệm ăn Việt Nam vào cuối tuần buổi tối. Đi làm ngày đầu tiên, trên nguyên tắc là 11 giờ đêm quán đóng cửa nhưng khách đi xi-nê ra ghé ăn thì bà tiếp tục bán thế là khi mình về thì métro đóng cửa. Mình kêu taxi về nhà thì tốn 120 quan pháp. Đi làm thì bà ta trả 100 quan với tô bún thịt nướng. Thế là lỗ. Hôm sau mình nói với bà ta không thấy bà ta bù tiền cho mình. Chỉ kêu tội chưa. 

Sau này nếu đông khách trễ métro thì mình đi bộ về nhà, từ Boulevard  Saint Michel về đến Neuilly sur Seine. Mùa đông lạnh thật. Năm ngoái về Paris, mình tính đi bộ từ Boulevard Saint Michel về tới Neuilly sur Seine để tìm lại chút hương xưa nhưng đến Khải Hoàn Môn là cô em rên kêu mệt quá, đành bỏ vụ đi bộ, lấy métro về. Đó là mình chỉ ăn tiệm Việt Nam có 4 lần trả tiền, còn ăn cơm bồi thì mỗi tuần đến khi tốt nghiệp rồi đi Thuỵ Sĩ.

Thuỵ Sĩ cũng như Ý Đại Lợi dạo ấy chưa có tiệm ăn việt còn tiệm tàu thì mình cũng không ăn. Nay thì thấy tiệm ăn đầy phố, tiệm Việt Nam cũng có nhưng không nhiều lắm. Chỉ nhớ lâu lâu gặp mấy anh bạn du học sinh thì họ nấu ăn ở phòng trọ. Năm ngoái về Ý Đại Lợi thăm lại mấy anh bạn này thì nhớ đến món gà xào xả của anh bạn gốc Bắc kỳ, di cư vào Đà Nẵng. Mấy chục năm sau gặp lại nhau thì họ ăn cơm Ý Đại Lợi nhiều hơn cơm việt. Mình ở chơi mấy ngày thì thấy toàn cơm ý không. Chỉ có hôm vợ chồng anh bạn mời ông cha người Việt đến nhà ăn vì ông cha cũng thèm cơm việt. Hình như hôm đó ăn Phở vì ông cha gốc Nam định. Chẳng bù lại khi xưa, gặp nhau nấu phở, không có bánh phở thì lấy spaghetti ăn với nước phở. Ngon ra phết. Lâu lâu mình về Paris, mua hột vịt lộn và đồ việt ở chợ Thanh Bình đem qua Ý Đại Lợi. Hú nhau nấu hột vịt lộn ăn. Họ mừng lắm khi mình mua cho chai nước mắm. Ở Thụy sĩ không có cơm việt nhưng quen vài gia đình người Việt nên cũng có ăn cơm việt. Có anh chàng sinh viên, buôn bán đồ Việt Nam kiếm thêm tiền hay gửi mình mua đồ mỗi khi về Paris. Nay ở Thuỵ Sĩ, mở tiệm ăn Việt Nam.

Qua Anh quốc thì mình chỉ ăn cơm tàu là nhiều nhất. Cơm Việt Nam thì nhớ ở Soho, có một tiệm Việt Nam nhưng chủ là người Tàu tên Pasteur. Lâu lâu ghé ăn phở cho đỡ thèm. Có một tiệm tàu chuyên bán thịt vịt quay Bắc kinh trứ danh. Có tên tàu Hongkong làm chung giới thiệu, kêu chỗ này vịt quay ngon hơn cả ở Hương Cảng. Nên lâu lâu ăn trưa, mình lấy Tube đến chỗ này ăn đĩa cơm vịt quay. Sau này qua Nữu Ước làm việc, ở Tribeca nên gần phố tàu. Đi làm về, xuống trạm Canal, rồi ghé vô phố tàu ăn. Có vài tiệm Việt Nam nhưng đa số là người Tàu làm chủ. Cứ ăn hết thực đơn của tiệm thì tìm tiệm khác để ăn. Mình thuộc dòng keo kiệt nên ăn tiệm rẻ tiền nhất nên chắc cũng không ngon lắm.

Thời sinh viên thì chả biết nấu ăn, chỉ cơm với cá hộp Sumaco. Lâu lâu tụi bạn Tây đầm rủ nấu ăn thì mình làm chả giò cho chúng. Không biết có ngon hay không nhưng chúng đẫn hết. Chúng gọi pâté imperial. Nay về Tây lại nghe chúng kêu “Nem”. Qua Ý Đại Lợi làm việc thì học được nấu spaghetti nên từ đó mình chỉ nấu spaghetti để ăn đến khi lấy vợ.

Nay ở Bolsa ăn cơm việt riết rồi ớn, phải ăn món khác đổi khẩu vị. Xong om

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

8 kiến trúc sư, 21 đức giáo hoàng để hoàn thành

Tuần lễ này, thế giới đều hướng về giáo đường thánh Phao Lồ ở La MÃ, đúng hơn là Vatican. Rất nhiều vị nguyên thủ quốc gia đến dự đám tang vị lãnh đạo của nhà thờ Thiên Chúa Giáo, đức giáo hoàng Francisco. Ngôi thánh đường này được xem to lớn nhất thế giới. Phải mất đến 120 năm, 8 kiến trúc sư và 21 đức giáo hoàng mới hoàn thành ngôi giáo đường này.

Ở xa chúng ta thấy cái vòm to lớn nhưng khi đến gần thì không thấy đâu cả

Khi mình đến viếng và vẽ ngôi giáo đường này lần đầu tiên năm 1978 thì phải công nhận mình rất ngạc nhiên và choáng trước sự vĩ đại của ngôi giáo đường này. Có nhiều nhà thờ trên thế giới cao nhưng chưa có nhà thờ nào rộng lớn như ngôi giáo đường này. Bên trong cũng thần kỳ, nghệ thuật, kiến trúc, các vật liệu điêu khắc như đồng vàng, đá cẩm thạch, điêu khắc,… nội cái baldachin không là đủ thấy quá sức tưởng tượng của một tên sinh viên kiến trúc năm thứ 3. Từ khi mình xem ngôi giáo đường này thì sự sự suy nghĩ của mình về kiến trúc thật sự thay đổi.

Thiết kế bởi Bernini

Lịch sử hình thành của ngôi giáo đường rất quan trọng, vì là sự kết hợp rất nhiều kiến trúc sư theo suốt 120 năm nhất là 21 vị đức giáo hoàng thay đổi suy nghĩ về ngôi giáo đường. Điểm đặc biệt, thánh đường này được xây trên địa điểm của một nhà thờ được xây dưới thờ Constantine the Great vào năm năm 360 sau công nguyên.

Đây là hình vẽ của ngôi nhà thờ được xây năm 360 và hơn 1000 năm sau bị phá bỏ để xây thánh đường Phao Lồ

Vào năm 1505, sau 12 thế Kỹ ngôi nhà thờ này te tua, nên đức giáo hoàng Julius II, đột phá tư duy, muốn xây một ngôi giáo đường to lớn nhất thế giới. Lý do là ông ta muốn xây nhà thờ to lớn để có thể đặt ngôi mộ của ông ta. Khởi đầu ông ta kêu nghệ nhân Michelangelo phát hoạ. Nhà thờ cũ được phá xập nhưng vài năm sau, ông ta qua đời (1513).

Do Bernini thiết kế

Để gây quỹ xây dựng ngôi giáo đường này, nhà thờ kêu gọi giáo dân càng cúng dường nhiều thì sẽ ở địa ngục ít và lên thiên đàng nhanh. Sự việc được xem như tham nhũng buôn bán thánh khiến một số giáo dân bất bình như trường hợp ông Martin Luther ở Đức quốc, dấy lên phong trào cải cách chống đối nhà thờ Vatican. Sau này ai viếng thăm Vatican đều lên tiếng phản đối sự giàu có xa hoa của nhà thờ. Mình có mấy người bạn gốc Ý Đại Lợi không ưa nhà thờ vì vụ này.

Linh mục Martin Luther ở Đức quốc không chấp nhận nhà thờ phải kêu gọi giáo dân đóng góp tiền bạc để xây nhà thờ, dấy lên phong trào đòi cải cách nhà thờ, tạo lên đạo Tin Lành. Mình có đọc nhiều tài liệu về vụ này nhưng không dám kể lại sợ mấy bác công giáo choảng em. Khi xưa có quen mấy cô công giáo bị choảng quá trời khiến ế vợ rất lâu. 

Phải mất 120 năm, 8 kiến trúc sư và qua đến 21 đời đức giáo hoàng mới hoàng thành ngôi giáo đường lớn nhất thế giới. Các kiến trúc sư danh tiếng như Bramante, Sangallo, della Porta, Peruzzi, và Maderno. Cộng với các kiến trúc sư và nghệ nhân như Michelangelo, Raphael và Bernini. Cứ mỗi lần kiến trúc sư mới thì lại thay đổi những gì người tiền nhiệm thực hiện hay thiết kế. Do đó kết quả là sư giáo thao giữa các bản vẽ của 8 kiến trúc sư. Cái vòm là do Michelangelo, mặt kền thì do Maderno, những cột trụ to đùng phía ngoài là do Bernini. Các đỉnh tháp do Raphael. Nhìn chung thì hơi lộn xộn nhưng nhờ các trang trí baroque sau này nên làm choáng ngợp, che đậy các sai lầm của kiến trúc sư. 

Bản vẽ cho thấy hai cái tháp và vòm khác nhau

Do đó khi chúng ta quan sát thì hơi lộn xộn. Cái vòm được xem là to nhất thế giới là kiệt tác của Michelangelo nhưng đứng ở trước mặt tiền do kiến trúc sư Maderno thiết kế thì chúng ta sẽ không thấy, có khắc tên đức giáo hoàng Phao Lồ đệ ngũ, thuộc gia đình Borghese. Nếu đứng xa chúng ta thấy cái vòm này nhưng gần giáo đường thì bị che mất. Chúng ta thấy ngôi giáo đường được chia làm riêng biệt vì cái mặt tiền chỉ được xây để làm khác biệt, nối kết với bên ngoài. 

Mặt tiền do Maderno thiết kế, nếu đứng gần sẽ không thấy cái vòm phía sau. Hình chụp mình đoán rất xa. Mình có chụp ảnh đồng chí gái ở đây 

Ở Luân đôn có cái vòm của nhà thờ Thánh Phao Lồ (St Paul) do kiến trúc sư danh tiếng Sir Christopher Wren thiết kế vào năm 1710, do ảnh hưởng của giáo đường ở Vatican, nhưng đồng nhất hơn. Thay vì rạc rời như ở Vatican.

Nhà thờ St Paul ở Luân đôn, ảnh hưởng với thánh đường ở Vatican 

Phía trong nội thất thì cái baldachin do Bernini thiết kế chỗ đức giáo hoàng ngồi rất đẹp và uy nghi nhưng có lẻ dát vàng hơi nhiều. Ngôi tượng Pieta của Michelangelo quá đẹp. Có tên nào khùng khùng phá nên họ phải sửa lại. Nay ai vào xem thì sẽ thấy sau gương. Nếu có thời gian đi xem thì có Hàng ngàn tấm tranh và tượng rất đẹp nhưng chả biết của ai. Ngoại trừ đọc sách . Đặc biệt là dưới nền nhà có mộ của thánh Phao Lồ, và thêm 90 đức giáo hoàng được chôn cất tại đây. 

Chỗ đi xuống nơi chôn cất trên 90 đức giáo hoàng

Kiến trúc của thánh đường Phao Lồ này được xem là tuyệt đỉnh của kiến trúc Baroque. Tóm lại thánh đường Phao Lồ của Vatican là một kiến trúc tuyệt vời của thời đại Phục Hưng -baroque, khác biệt với kiến trúc gothique của thời trung cổ. Nói lên văn hoá đã thay đổi của thời đại. Kiến trúc Gothique do các kiến trúc sư thời pHục Hưng đặt tên để nói lên sự man dại của thời trung cổ. Thêm ánh sáng được sử dụng rất khá so với thời Gothique của trung cổ. Cửa sổ của thánh đường rất nhỏ so với kiến trúc Gothique. 

Daọ mình ra trường thì trường phái Deconstruction của triết gia Jacques Derida nổi tiếng nay nghe nói họ bắt đầu trường phái cấu trúc lại (reconstruction). Mình không ngờ sự ảnh hưởng của Deconstrucrion đã tạo nên chủ nghĩa thức tĩnh. 

Kiến trúc thời Phục Hưng không có những kiểu cửa sổ như thời Gothique

Không ảnh cho thấy cái mặt tiền do Maderno vẽ như che dấu nhà thờ như chia làm hai

Đức giáo hoàng Julius V, người đột phá tư duy để xây ngôi thánh đường vĩ đại

Đây là nơi ông ta được chôn cất

Mình viếng nhiều ngôi thánh đường của thiên chúa giáo và hồi giáo thì phải công nhận ngôi giáo đường này là độc nhất. Có một không hai dù kiến trúc không đồng nhất lắm nhưng đã nói lên sự thành hình của một ngôi giáo đường qua 120 năm với rất nhiều tiền bạc của cải của giáo dân trên thế giới.

Bức tượng Pieta của Michelangelo lúc mình xem lần đầu nay thì được che phủ lại sợ thiên hạ phá

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Chúng ta còn lại gì sau 50 năm

Tuần trước có chị bạn học Trưng Vương của đồng chí gái từ Việt Nam sang chơi nên có họp mặt nho nhỏ. Nghe nói chị ta chuẩn bị định cư tại Hoa Kỳ, trên San Jose. Cho thấy gần 7 bó người Việt vẫn tiếp tục bỏ quê ra đi, làm lại cuộc đời. Ngồi nói chuyện với mấy anh bạn thì giác ngộ cách mạng 4 người ngồi chung, uống rượu trong khi vợ hát karaoke. Hoàn cảnh của mỗi người sang Hoa Kỳ rất khác biệt. 

Thấy trên báo Việt Nam kêu gọi "Nghe nao nức trong lòng thủ đô ta sục sôi đánh Mỹ" "Diệt đế quốc Mỹ, phá tan bè lũ bán nước" khiến mình thất kinh. Hoa Kỳ đang áp thuế 149%, đang đợi ngày thương lượng với đối tác Mỹ mà là ngoằng lên như vậy thì khó đàm phán. Chán Mớ Đời  

Trong 4 người ngồi nói chuyện thì một anh thì vượt biển mấy lần, bị bắt ở tù mấy lần. Thề trước cờ tổ quốc Việt Cộng là sẽ không bỏ nước ra đi nữa, cố gắng xây dựng một con người mới của xã hội chủ nghĩa, đi nghĩa vụ quốc tế bên cao miên nhưng khi bò về Sàigòn lại có móc nối lại ra đi, bị tù nữa. Cuối cùng đến mỹ, học ra kỹ sư làm việc nay về hưu. 

Một anh khác thì đi theo diện đoàn tụ gia đình nên bớt gian nan, chỉ kể bao nhiêu năm sống với Việt Cộng, khổ đau đến giờ vẫn nằm ác mộng. Khiến mình nhớ cô giáo dạy việt văn khi xưa kể, đang ngủ nằm mơ thấy đi xích lô đạp đến toà đại sứ để xin chiếu khán nhưng xe đạp chậm quá, sợ Việt Cộng không cho đi nên nhảy xuống xe để đi cho nhanh, ai ngờ té xuống giường, gãy xương chậu. Cho thấy quá khứ vẫn hiện hữu trong tâm thức của chúng ta. Một anh khác thì đặc biệt vì sinh tại miền Bắc nên quen cực khổ theo chỉ tiêu tất cả cho tiền tuyến miền nam trước 75. Sau 75, con cán bộ lớn nên được du học bên liên Xô. Rồi buồn đời đầu tư ở Hoa Kỳ đem được cả gia đình qua Hoa Kỳ. Nay là công dân Mỹ. Xong om

Mình có chị bạn, bác sĩ, sinh tại miền Bắc trong thời chiến tranh, bố gốc người hoa, còn mẹ gốc việt nên sau năm 1979, bị đuổi nên cả gia đình xuống tàu, vượt biển đến Hương Cảng. Nghe chị ta kể về thời chiến bị máy bay Mỹ bắn phá dội bom cũng te tua lắm. Mình thấy vụ Mậu Thân, họ bỏ bom napalm trên Số 4 là đủ tởn. Nhớ một đời.

Anh bạn cho biết khi đọc bí kíp không làm mà vẫn có ăn nên tìm cách vượt biển

Cho thấy người Việt định cư tại Hoa Kỳ khá phức tạp chớ không đơn thuần như xưa. Trước 75, có một số nhỏ du học sinh viên phản chiến như Nguyễn Thái Bình hay Ngô Bá Long, con bà Ngô Bá Thành và kiều bào, sinh viên ủng hộ Việt Nam Cộng Hoà. HÌnh như ông Long này đã qua đời. Mình nghe đến tên ông ta khi sang Hoa Kỳ, nghe nói ông ta dạy ở Harvard hay đâu đó. Hình như ông ta phản tỉnh sau này.

Sau 30/4/75, thì có lớp người Việt di tản trên độ 100 nghìn người rồi từ từ lớp người vượt biển rồi đến lớp người Việt đoàn tụ gia đình. Sau khi Hoa Kỳ và các nước không nhận người vượt biển nữa thì có chương trình O.D.P., và H.O, các người nào bị tù Việt Cộng trên 3 năm được ra đi với gia đình. Sau này có phòng trào về Việt Nam lấy vợ rồi du học sinh muốn ở lại. Cuối cùng là những người có tiền đầu tư theo diện EB5 đem tài sản qua Hoa Kỳ. 

Nay nghe nói trên 2 triệu người việt khắp 5 châu. Có rất nhiều cán bộ trung kiên cũng đánh Mỹ cút ngụy nhào rồi chạy qua Hoa Kỳ ăn trợ cấp của Mỹ, đế quốc Sài lang. Mình có gặp một lần, một ông cán bộ lớn, bỏ vợ lớn đi theo vợ trẻ qua đây. Hình như ông ta cho con du học, lấy người Mỹ bên này, bảo lãnh sang. Nghe ông ta tự xưng; tôi là di dân chớ không phải vượt biển, đoàn tụ,… kể là đem theo được 3 triệu đôla cách đây 10 năm và hiến kế cho các cán bộ ở Việt Nam tìm đường qua Mỹ đánh cho Mỹ nhào luôn. Ông ta có ghé vườn mình, muốn mua cho ai ở Việt Nam. Vì bọn tư bản đang giãy chết.

Nhà xuất bản Sự thật. Kinh. Nay lại muốn Mỹ không áp thuế. Chán Mớ Đời 

Tuần rồi mình cảm tác 50 năm sau ngày 30/4/75, không có gì thay đổi. Nếu nói không có gì thay đổi thì hơi oan. Việt Nam có thay đổi nhưng so với các nước bên cạnh, láng giềng thì thua xa. Nam Hàn khi xưa nghèo phải gửi lính đánh thuê sang Việt Nam, nay quá giàu, Việt Nam xuất khẩu lao động sang xứ Kimchi này, thậm chí có người đi du lịch rồi trốn luôn ở lại. Người Việt vẫn tiếp tục ra đi như anh bạn vượt biển mấy lần, không ai muốn xây dựng xã hội chủ nghĩa cả. Có người chết trên đường đến Anh quốc trong các xe container. Xem phim Nam Hàn thấy có cảnh người Việt bị nhốt trong các containers. Về Sàigòn thấy thanh niên tiếp tục ra đi lao động quốc tế. Nghe nói phải trả tiền rất nhiều để bọn tư bản ở Nhật Bản, Đài Loan bốc lột. Chỉ thấy lá cờ Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam xuất hiện lại trên một cái biểu ngữ. Có chiến sĩ an ninh nhảy vào còm kêu: “1 lũ vòng quốc”, có người rời Việt Nam còm thì có thể đoán họ thuộc dạng vượt biển, đoàn tụ,…

Hôm nay, mình thấy nhà thơ Đỗ Trung Quân kêu khi 20,30 tuổi còn hơi tin tin nay U70 thì tự hỏi sao còn tiếp tục nói dóc lâu thế mấy cha. Có một người nhảy vào còm, xin phép tải về đây:

“Gia đình em cách mạng gương mẫu, đóng góp tiền bạc cho việt minh, tới việt cộng, nuôi giấu cán bộ cấp cao (ông Nguyễn Văn Bảo, đại tá quân đội năm 1972, được đặt tên đường ở Gò Vấp). Em thì không tin từ sau 75, vì gia đình em bị lừa đảo và cướp trắng trợn, 3 lần đổi tiền mà giới hạn số tiền được đổi, bắc kỳ cố tình kéo Nam kỳ xuống sống nghèo khổ/mọi rợ/lừa đảo/ăn cướp giống họ để dễ cai trị, thay vì phải dựa vô sự hòa hợp để phát triển và văn minh hơn. Sau 50 năm vẫn tiếp tục lừa đảo, chối bỏ sự thực sao? Có tay đảng viên nào dám đứng ra xin lỗi dân không? Mừng "giải phóng"? Không bao giờ.”

Đọc còm này khiến mình nhớ có lần đọc một bài viết về một gia đình có công với cách mạng. Căn nhà của họ là nơi dấu các cán bộ nằm vùng, và là nơi xuất phát cuộc tổng công kích Mậu Thân tại Sàigòn làm chết không biết bao nhiêu người dân vô tội. Nay căn nhà lịch sử muốn sửa chửa lại không được mà bán cũng không được vì Hà Nội không cho phép. Sao Hà Nội không mua dùm họ, làm viện bảo tàng chi đó để gia đình cách mạng này có tiền mà sinh sống. Họ có công với cách mạng thì giúp họ lại. Thay vì hết đi săn thì làm thịt con chó. 

Có một bác đi đoàn tụ, kể là khi xưa, đêm tối nó bò về, kêu nấu cơm cho nó ăn, đói quá. Nay đi đường, cần giấy tờ lên xã nhờ nó ký tờ giấy. Nó kêu để đó, vài ngày nữa lên. Nay mà quốc gia về như xưa, nó có núp dưới quần tui, tui cũng cởi ra rũ cho nó văng ra để quốc gia bắt nó. Đả đảo Thiệu Kỳ, cái gì cũng có, hoan hô Hồ Chí mInh mua cái đinh cũng xếp hàng.

Nghe nói điêu khắc gia bức tượng này đang bị bệnh nặng

Có người gửi cho mình bài viết nói về những người phản chiến, Nôm na ăn cơm quốc gia thờ ma cộng sản. Bài viết kể về những người nằm vùng hay sinh viên xuống đường biểu tình,… theo mình rất khó lên án họ. Lý do là mình chỉ nhìn những gì họ đã làm với kinh nghiệm ngày nay.

Tương tự ngày nay, chúng ta thấy 2 phe chửi nhau. Bên thì tín đồ Trump bên thì tín đồ Kamala. Nếu chương trình của chính phủ Trump giúp Hoa Kỳ bớt nợ nần, dân tình khá lên thì sẽ đánh giá vào lúc đó còn không thì 4 năm nữa bỏ phiếu cho Đảng Dân Chủ. Ai đúng ai sai chỉ có thời gian mới trả lời. Phải cho họ cơ hội để thực thi chính sách của họ như 4 năm trước, chúng ta đã để chính phủ Biden thực thi chương trình của họ. Nay người Mỹ thấy chính sách đó không hợp, nên đa số người Mỹ đã bầu cho ông Trump. Chúng ta nên để họ thực thi chính sách của họ thay vì chửi bới. Chúng ta có thể quan sát xem họ thực thi ra sao, có hiến pháp hay không thay vì cứ chửi đổng. 4 năm sau không thành công thì chúng ta lại đi bầu lại. Đó là thể thức dân chủ đã giúp Nam Hàn, Đài Loan, Tân Gia Ba, Nhật Bản,…giàu có như ngày nay.

Trong khi trong thể chế độc tài, họ không cho mình bầu người có tài hơn, một chương trình khả thi hơn. Thì sẽ không bao giờ thay đổi. Mình lên tiếng, họ bỏ tù. Sự chỉ trích rất cần cho sự tiến bộ. Hiện nay có những ông bà toà lên tiếng, can thiệp vào những thực thi của chính phủ Trump. Nhiều điểm có đúng, nhiều điểm hơi lộn xộn nhưng khá hay. Giúp kiểm soát chính phủ Trump không làm càn.

 Thời gian đã trả lời là các tay nằm vùng đã giúp Việt Cộng chiếm đóng miền nam nhanh hơn. Sau đó họ như Phạm Lãi, Trương Lương trốn để khỏi bị giết bởi Việt Câu Tiễn. Khi xưa, họ nằm vùng có thể vì yêu nước, thấy xã hội miền nam tham nhũng này nọ. Cũng có thể bị bắt buộc vì nếu không Việt Cộng sẽ giết. Đà Lạt có vài người bị đặt chất nổ. Ông cụ mình không theo Việt Minh nên họ, đêm đêm đến nhà kêu ông cụ ra để họ chặt đầu làm gương như trong bài hát Người ANh Vĩnh Bình mà nhạc sĩ NGuyễn Đức Quanh kể. Có ông kia kể, Việt Cộng về bắt cha ông ta, lấy cái rựa chặt đầu trước mặt cả gia đình và hàng xóm. Lớn lên ông ta đi lính Việt Nam Cộng Hoà để đánh Việt Cộng.

Con gái tiệm hủ tiếu Nam Vang, đường Minh Mạng kể, sau 75 có một ông nằm vùng kể cho mẹ chị ta là trước 75, ông ta được lệnh mang mìn đặt trong gà mên đem và tiệm rồi sơ ý bỏ đó đi ra để làm nổ chết sinh viên võ bị cuối tuần hay ghé lại đây ăn. Đi ra thì thấy mấy đứa nhỏ đang chơi trước cửa tiệm nên ông ta đi vào tiệm và lấy cái gà mên đem về. Nếu ông nằm vùng này không có cái tâm thì có lẻ mấy đứa bé chết hôm đó. Mình nghe kể có cô học chung khi xưa ở Yersin, là người đặt mìn ở khách sạn Ngọc Lan, giết chết mấy người, trong đó có một anh hàng xóm.

Viết tới đây mình vẫn thắc mắc một chuyện khi xưa. Ông cụ mình có công xa. Sáng chở mấy đứa em đi học. Một hôm mở cửa xe ra thì nghe tiếng đồng hồ tích tắc nhưng không biết ở đâu. Ông cụ với mình, cứ mò mò xem nó nằm ở đâu. Bổng nhiên có một ông xa lạ, bò lại, chui vào xe rồi không nói gì cả. Ông ta lấy một cái gói có cái đồng hồ, giấu nơi trần xe, rồi bỏ đi về phía trường Đa Nghĩa. Ông cụ và mình nhìn nhau như bò đội nón. Dạo đó Việt Cộng nằm vùng gài lựu đạn nơi xe ông Thanh trước nhà hàng Nam Sơn khiến ông ta và anh Paul, thủ quân của túc cầu Đà Lạt, chết khi mở cửa xe. Mình không biết có phải họ gài mìn trong xe ông cụ rồi thấy 6 đứa con leo lên xe nên ông thần nằm vùng bò lại, lấy trái mìn đi. Bác nào tham gia vụ này thì inbox cho em, để em cảm ơn không để mìn nổ giết ông cụ lẫn mấy đứa con.

Sự việc cho thấy Việt Nam Cộng Hoà khi xưa là một chế độ dân chủ. Tuy chưa hoàn hảo nhưng đó là bước khởi đầu. Người ta có quyền chửi bới, xuống đường để bày tỏ không đồng quan điểm với chính phủ Thiệu-Kỳ. Nay chúng ta khám phá ra toàn bị Việt Cộng nằm vùng giựt dây phía sau. 50 năm sau ngày chấm dứt chiến tranh Việt Nam, người Việt chỉ có quyền bầu cho người đã được Đảng chỉ định. Chúng ta không có quyền chọn lựa như người Mỹ, 4 năm bầu 1 lần để thay thế đường lối mình không thích. 

Có ông giáo sư đại học Louvain của Bỉ quốc, khi xưa giúp Việt Cộng rất nhiều. Sau này về hưu, ông ta về Việt Nam, lấy quốc tịch Việt Nam, ra ứng cử đại biểu quốc hội, mong đem tài năng của mình phục vụ đất nước nhưng Đảng không cho ra. Đọc hồi ký ông ta kể đi xe cyclo đạp thì khám phá ra ông đạp cyclo là người đã từng cai quản máy IBM trong bộ tổng tham mưu mà Hà Nội chả có ai biết sử dụng. Để máy nằm một cục.

Dạo mình mới sang pháp thì thất kinh. Khi thấy người việt ngoài đường thì chạy lại hỏi thăm. Họ nhìn mình như kẻ điên. Sau này mới hiểu là có hai loại người Việt tại Âu châu. Một được xem là phản động, ủng hộ Việt Nam Cộng Hoà và một được gọi là Việt kiều Yêu Nước thân Hà Nội. Ăn cơm quốc gia thờ ma cộng sản. Hai bên không bao giờ nhìn mặt nhau. Còn đánh nhau mỗi khi đụng độ ở chợ Tết tại Maubert.

Năm ngoái qua Ý Đại Lợi gặp lại mấy anh bạn thời sinh viên du học. Nhắc lại lần đầu gặp một anh bạn gốc Quảng Nam, làng Thanh Quýt. Có hôm mình vừa ăn cơm ở đại học xá xong thì bà gác dan kêu lại nói có một thằng mít ở trong phòng đọc báo. Mình mừng quá chạy vào phòng. Sang Ý Đại Lợi mấy tháng mà chưa gặp tên mít nào cả. Thấy một tên mít đang ngồi đọc báo. Chạy lại hỏi phải người Việt không. Anh ta lờ đờ sau khi ăn một đĩa spaghetti nên chưa tiêu hoá được, nhìn mình rồi hỏi giọng quảng “ Có cho-óng không “ mình hỏi chống gì. Anh ta kêu “cho-óng cọng”. Mình đáp có thì anh ta mời xuống nói chuyện như bắp rang. 

Hồi Tết về Hội An, mình có ghé sang làng Thanh Quýt, chụp cái đình của làng gửi cho anh ta xem vì từ năm 1972 đến nay, anh ta chưa về lại Việt Nam. Bố mẹ được bảo lãnh sang và quy tiên hết nên không có lý do về lại thêm cô vợ gốc miền nam, sau 75 tài sản gia đình bị tịch thu hết, vượt biển cả đại gia đình. Cả hai vợ chồng rất chống cộng dù chú họ là Nguyễn Văn Trỗi.

Xếp hàng trước tòa đại sứ hay lãnh sự . Nghe nói có Trên 17 ngàn người Việt nộp đơn đóng 5 triệu đô để đi Mỹ. Không biết có đúng hay dân bựa trên mạng. 

Trên thực tế người Việt tại hải ngoại khá phức tạp, gồm nhiều thành phần vì di dân qua Hoa Kỳ hay các nước khác nhưng họ có một mẩu số chung là không muốn sống dưới chế độ hiện nay. Người nghèo ra đi đã đành, nhưng ngay cán bộ giàu có cũng ra đi hạ cánh an toàn thì chúng ta phải đặt lại vấn đề.

người Việt xung phong đi lao động quốc tế, chấp nhận để cho tư bản Sài lang chúng bốc lột

Tại sao sau 50 năm thống nhất, người Việt vẫn tiếp tục ra đi?

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

vệ quân đức giáo hoàng

 Nhớ lần đầu tiên đến La-Mã, viếng toà thánh Vatican thì mình thấy mấy ông lính bận đồ màu mè, thêm đội nón sắt như thời xưa mà mình xem trong xi-nê. Hỏi ông thầy thì ông ta giải thích đó là vệ quân Thuỵ Sĩ, có nhiệm vụ bảo về đức giáo hoàng. Khiến mình như bò đội nón. Tại sao lại vệ quân Thụy sĩ mà không phải vệ quân Ý Đại Lợi. Mới khám phá ra ở Ý Đại Lợi có thêm mấy nước nhỏ khác ngoài Vatican. Hỏi ra thì khi xưa có nhiều lính đánh thuê tương tự ngày nay chúng ta thấy ở chiến trường Ukraine hay đâu đó ở trung Đông này nọ. Hình như lính đức đi đánh thuê dùm cho vua Anh quốc, nghe đâu đến 30,000 người đến từ vùng Hesse-Kassel và Hesse-Hanau khi bị quân Mỹ đánh đồn của họ.

 Khi xưa, ở Pháp có một ông Tây tên Bob Denard, hình như không phải tên thật, chuyên đi đánh thuê ở Phi Châu để lật đổ chính phủ phi châu, kiếm tiền. Robert Denard từng tham chiến tại Đông Dương (tên thật Gilbert Bourgeaud; 7 April 1929 – 13 October 2007). Có nhiều người lính không biết sinh sống ra sao khi giải ngủ nên tiếp tục làm lính đánh thuê. Ông thầy nói là áo quần của vệ quân Thuỵ Sĩ do Michelangelo thiết kế. Nhưng đoán là không.

Giáo hoàng Julius II, nổi tiếng với tham vọng quân sự, đã yêu cầu lính đánh thuê Thụy Sĩ do danh tiếng về kỷ luật và lòng trung thành của họ. Lính Thụy Sĩ đã nổi danh ở châu Âu, từng tham gia các cuộc xung đột như Chiến tranh Bourgogne. Đội quân đầu tiên gồm 150 vệ binh Thụy Sĩ đã đến Roma dưới sự chỉ huy của Đại úy Kaspar von Silenen. Xứ Thuỵ Sĩ không có chiến tranh nhưng đưa quân đi đánh thuê. Điểm lạ là Thuỵ Sĩ tuy nhỏ bé nhưng có đến 4 thứ tiếng, chưa nói đến phương ngữ của mỗi vùng. Cho nên khi xưa, muốn hiểu nhau không phải dễ.

Thời khắc nổi tiếng nhất của Vệ binh diễn ra trong vụ Cướp phá Roma vào ngày 6 tháng 5 năm 1527, khi 147 trong số 189 vệ binh hy sinh để bảo vệ Giáo hoàng Clement VII trước các đội quân nổi loạn của Hoàng đế Charles V. 42 người sống sót đã hộ tống Giáo hoàng đến nơi an toàn tại Castel Sant’Angelo qua Passetto di Borgo, một lối đi bí mật. Sự kiện này được tưởng niệm hàng năm với lễ tuyên thệ của các tân binh vào ngày 6 tháng 5. Trên YouTube, có một phim tài liệu nói về một anh chàng người Thụy sĩ, gốc vùng nói tiếng pháp, độc thân, có giấc mơ làm vệ quân cho Vatican. Bác nào buồn đời như em thì nên xem. Rất hay

Qua nhiều thế kỷ, vai trò của Vệ binh chuyển từ chiến đấu trên chiến trường sang các nhiệm vụ nghi lễ và bảo vệ. Họ đã vượt qua nhiều thách thức, bao gồm việc giải thể các Quốc gia Giáo hoàng năm 1870, và được chính thức hóa theo Hiệp ước Lateran năm 1929, công nhận chủ quyền của Thành Vatican. Nên nhắc lại một tí, khi xưa, các đức giáo hoàng hay đem quân đi đánh mấy vùng lân cận, không chịu chi tiền cho Vatican. Có một phim nói về Michelangelo, có kể vụ đức giáo hoàng đem quân đi chinh phạt vì các vua chúa bên cạnh không nộp thuế để xây thánh đường San Paolo.

Vệ binh Thụy Sĩ gồm khoảng 135 thành viên, bao gồm 110 vệ binh, 15 hạ sĩ quan, 9 sĩ quan và một linh mục tuyên úy. Chỉ huy, được gọi là Đại tá, giữ cấp bậc cao nhất.

Tân binh trải qua huấn luyện quân sự cơ bản tại Thụy Sĩ, sau đó là đào tạo chuyên sâu tại Thành Vatican. Đào tạo bao gồm kiểm soát đám đông, sử dụng súng, kỹ thuật bảo vệ cận thân và nghi thức cho các nhiệm vụ nghi lễ. Kỹ năng ngôn ngữ (tiếng Ý và thường là tiếng Pháp hoặc Đức) cũng được phát triển, vì tiếng Ý là ngôn ngữ làm việc.

Nhiệm vụ chính của Vệ binh Thụy Sĩ là đảm bảo an toàn cho Giáo hoàng và Vatican.

 Hộ tống Giáo hoàng trong các lần xuất hiện công khai, chuyến đi và các buổi tiếp kiến riêng. Vệ binh được huấn luyện các kỹ thuật an ninh hiện đại để đối phó với các mối đe dọa.

 Kiểm soát các điểm ra vào Thành Vatican, như Cổng Thánh Anna, và tuần tra các khu vực trọng yếu như Cung điện Tông Tòa.

Tham gia các sự kiện như thánh lễ của Giáo hoàng, lễ phong thánh và các buổi tiếp đón ngoại giao. Họ tạo thành đội danh dự cho các nguyên thủ quốc gia đến thăm.

 Bảo vệ Domus Sanctae Marthae (nơi ở của Giáo hoàng) và các tòa nhà khác trong Vatican.

Tháp tùng Giáo hoàng trong các chuyến công du quốc tế, phối hợp với lực lượng an ninh địa phương.

Đồng phục đặc trưng của Vệ binh Thụy Sĩ là dấu ấn của bản sắc họ:

•  Đồng phục nghi lễ: Đồng phục phong cách Phục hưng màu xanh, đỏ, cam và vàng, thường được cho là do Michelangelo thiết kế (dù có lẽ không chính xác), được thiết kế lại vào năm 1914 bởi Chỉ huy Jules Repond. Nó gồm áo chẽn, quần ống túm và mũ morion với lông đỏ cho các dịp nghi lễ. Đồng phục thay đổi theo cấp bậc, với sĩ quan mặc thiết kế cầu kỳ hơn.

•  Đồng phục hàng ngày: Đồng phục màu xanh đơn giản với mũ nồi được sử dụng cho các nhiệm vụ thường nhật.

•  Vũ khí: Vệ binh mang vũ khí truyền thống như giáo dài và kiếm cho các nghi lễ, nhưng cũng được trang bị súng hiện đại (ví dụ: súng ngắn SIG Sauer) và được huấn luyện sử dụng chúng. Họ cũng sử dụng thiết bị không gây chết người như bình xịt hơi cay.

•  Áo giáp: Trong các sự kiện lớn, vệ binh mặc áo giáp ngực bóng loáng và mũ, làm nổi bật vẻ ngoài nghi lễ.

Vệ binh Thụy Sĩ là cầu nối sống động với thời kỳ Phục hưng, thể hiện sự liên tục lịch sử của Vatican. Lòng trung thành của họ bắt nguồn từ truyền thống trung lập và kỷ luật của Thụy Sĩ.

•  Lễ tuyên thệ: Được tổ chức hàng năm vào ngày 6 tháng 5 tại Sân San Damaso, các tân binh tuyên thệ trung thành với Giáo hoàng bằng ngôn ngữ mẹ đẻ (Đức, Pháp hoặc Ý). Nghi lễ này tưởng nhớ sự hy sinh năm 1527.

• Đồng phục rực rỡ và sự hiện diện kỷ luật của Vệ binh khiến họ trở thành điểm thu hút du khách, nhưng vai trò của họ như một lực lượng an ninh chuyên nghiệp thường bị đánh giá thấp.

•  Việc cân bằng giữa truyền thống và nhu cầu an ninh hiện đại là phức tạp. Vệ binh phải đảm nhận các nhiệm vụ nổi bật trong khi duy trì sự cảnh giác trong thời đại của các mối đe dọa toàn cầu.

Kể từ vụ ám sát hụt Giáo hoàng Giovanni Paolo II năm 1981, Vệ binh đã hiện đại hóa huấn luyện và trang bị, hợp tác với cảnh sát Ý và các cơ quan quốc tế cho các chuyến đi của Giáo hoàng. Vệ binh sống trong doanh trại trong Thành Vatican, với các tiện nghi hiện đại. Lương của họ khiêm tốn nhưng miễn thuế, và họ được cung cấp chỗ ở và bữa ăn miễn phí.

Vệ binh thường phục vụ từ 2–5 năm, dù một số ở lại lâu hơn. Sau khi phục vụ, nhiều người trở về Thụy Sĩ, tận dụng kinh nghiệm của mình trong các lĩnh vực an ninh, cảnh sát hoặc tư nhân. Khi làm cận vệ thì họ không được lập gia đình. Phải độc thân.

Vệ binh vẫn chỉ dành cho nam giới, phản ánh truyền thống và chính sách của Vatican. Các cuộc thảo luận về việc bao gồm phụ nữ đã xuất hiện, nhưng chưa có thay đổi nào được thực hiện.

Sự kiện đáng chú ý

•  Lực lượng đa ngôn ngữ: Phản ánh sự đa dạng ngôn ngữ của Thụy Sĩ, vệ binh nói tiếng Đức (phần lớn), Pháp hoặc Ý, tạo nên một sự kết hợp văn hóa độc đáo.

•  Lòng trung thành với Giáo hoàng: Khẩu hiệu của Vệ binh, “Fidelis usque ad mortem” (Trung thành đến chết), nhấn mạnh cam kết của họ. Họ là một trong số ít đơn vị quân sự phục vụ một thực thể nước ngoài (Tòa Thánh).

•  Hình ảnh nghệ thuật: Vệ binh Thụy Sĩ xuất hiện trong nghệ thuật, văn học và truyền thông, thường được lãng mạn hóa như biểu tượng của sự vĩ đại của Vatican.

Ai buồn đời vào tranh nhà của Vatican để đọc thêm. Em chỉ tóm tắc.

•  Trang web chính thức của Vatican (vatican.va) cung cấp chi tiết về lịch sử và tuyển dụng của Vệ binh.

• Các cuốn sách như The Swiss Guard của Robert Royal cung cấp bối cảnh lịch sử, trong khi các tài liệu về an ninh Vatican mô tả chi tiết các hoạt động hiện đại của họ.

Quy trình tuyển dụng vào Vệ binh Thụy Sĩ Giáo hoàng là một quá trình nghiêm ngặt, chọn lọc và dựa trên cả truyền thống lẫn các yêu cầu an ninh hiện đại. Nó bảo đảm các ứng viên đáp ứng các tiêu chí khắt khe để trở thành người bảo vệ Giáo hoàng và Thành Vatican. Khi đức giáo hoàng Giovanni Paolo đệ nhị bị ám sát, chắc mấy ông Thụy sĩ này chắc bị chúa phạt nhiều.  Dưới đây là chi tiết về quy trình, dựa trên các nguồn chính thức và thông tin có sẵn.

Ứng viên phải đáp ứng các yêu cầu sau để được xem xét:

•  Quốc tịch: Công dân Thụy Sĩ, thể hiện mối liên hệ lịch sử và văn hóa của Vệ binh với Thụy Sĩ.

•  Giới tính: Nam, vì Vệ binh vẫn là một tổ chức chỉ dành cho nam giới. Chủ nghĩa thức tĩnh chưa xâm nhập vào toà thánh Vatican.

•  Tôn giáo: Công giáo La Mã thực hành, được xác nhận bởi thư giới thiệu từ linh mục giáo xứ.

•  Độ tuổi: Từ 19 đến 30 tuổi tại thời điểm nộp đơn.

•  Chiều cao: Tối thiểu 174 cm (5’8”), để đảm bảo dáng vẻ uy nghiêm trong các nhiệm vụ nghi lễ.

•  Tình trạng hôn nhân: Độc thân (vệ binh có thể kết hôn sau 5 năm phục vụ nếu được phép đặc biệt).

•  Học vấn/Nền tảng nghề nghiệp: Ưu tiên có bằng trung học hoặc chứng chỉ nghề, dù không bắt buộc.

•  Đào tạo quân sự: Hoàn thành khóa huấn luyện quân sự cơ bản trong Lực lượng Vũ trang Thụy Sĩ, đảm bảo quen thuộc với kỷ luật và sử dụng vũ khí.

•  Nhân cách: Có “nhân cách đạo đức không thể chê trách,” nghĩa là không có tiền án và có danh tiếng về sự chính trực.

•  Sức khỏe và thể lực: Sức khỏe thể chất và tinh thần tuyệt vời, được xác nhận qua kiểm tra y tế.

•  Kỹ năng ngôn ngữ: Biết tiếng Ý cơ bản (ngôn ngữ làm việc của Vệ binh) là một lợi thế, dù sẽ được đào tạo.

Đức giáo hoàng mới qua đời nên trên truyền hình chắc có chiếu mấy ông vệ quân Thụy sĩ này nên em nhớ vụ này khi xưa nên kể lại. Em không phải công gáio nên cũng không rành lắm về Vatican.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn