Ngày xưa, có một ông vua vừa chiến thắng quân thù, được nước bại trận trả tiền, đền bù chiến tranh. Nhà vua cho thành lập các chương trình tái thiết đất nước, xây dựng đền đài nguy nga. Một thời gian sau thì gặp phải một vấn nạn cho quốc gia. Bộ trưởng tài chánh cho biết: “sau bao nhiêu năm, hoàng thượng xây dựng một hệ thống thuỷ lợi, đào sông, đào kênh để đưa nước vào các ruộng đồng và các chùa lớn nguy nga tráng lệ, người dân trong nước không thể tiếp tục sống vui như trước đây vì không còn công ăn việc làm.”
Chúng ta phải đem quân đi đánh các xứ lân cận để kiếm tiền. Nhà vua kêu, can qua gây nên chết chót, gia đình ly tán nên ta không muốn đánh nhau nữa. Người có cách khác hay không để làm giàu cho xứ sở.
Các công nhân không có công ăn việc làm, các thương buôn có rất ít khách hàng và các nông dân không bán được rau quả của họ trồng. Nhà vua hỏi thế thì các vàng bạc mà chúng ta xuất kho để thực hiện các chương trình dẫn thuỷ nhập điền ấy đi về đâu? Bộ trưởng tài chánh cho biết, lọt vào tay một thiểu số người giàu nhất đất nước.
Sau một hồi suy nghĩ, nhà vua hỏi thế làm sao một thiểu số người có thể gom hết tiền bạc vào tay họ. Thưa hoàng thượng, lý do là họ biết cách, và chúng ta không thể lên án họ vì họ làm ăn chân chính, giỏi hơn những người khác.
Nhà vua hỏi thế tại sao, mấy người khác không học cách làm giàu như những người giàu kia. Thưa hoàng thượng vì không có ai dạy họ cả. Các quan giỏi đều dạy nhân nghĩa lễ trí tín ở Quốc tử Giám, không hiểu gì về tài chánh vì sách vỡ được giảng dạy Sĩ Nông Công Thương. Họ dạy học trò làm thơ phú, không muốn làm nông dân, không muốn buôn bán vì đó là giai cấp hạ đẳng. Mấy ông sư chắc chắn là không biết môn này ngoài kinh kệ, cầu siêu, kiếm tiền cho chùa. Vậy thì ai giàu nhất thành phố này, có thể dạy môn này, cách làm giàu.
Thưa hoàng thượng, đó là ông Chí phèo. Người cho truyền ông này vào cung ngày mai để ta hỏi chuyện. Sáng hôm sau, ông Chí phèo được đưa vào cung, ra mắt nhà vua. Nhà vua hỏi nghe nói ngươi là người giàu có nhất thành phố này. Làm sao ngươi trở nên giàu có. Dạ thưa hoàng thượng nhờ vào ơn của hoàng thượng, tạo các cơ hội dành cho các công dân của thành phố này. Xây dựng hạ tầng cơ sở, lâu đài,…giúp mọi người có công ăn việc làm, mua sắm,…
Nhà vua ngạc nhiên, người không có tiền của cha mẹ để lại khi bắt đầu. Chí Phèo trả lời chỉ có niềm tin muốn thành công. Nhà vua kêu Chí Phèo, đa số các người dân trong nước không bằng lòng lắm vì chỉ có một thiểu số thu gom tài sản hết trong khi đa số không biết cách làm giàu như ngươi. Họ kêu gọi cướp của người giàu để ban bố cho người nghèo. Kêu bọn nhà giàu như người là địa chủ độc ác, kẻ thù của nhân dân.
Sợ sẽ có bạo loạn. Ta muốn đất nước này giàu có nên yêu cầu ngươi dạy cho mọi người cách làm giàu của ngươi. Chí Phèo, ngươi có thể dạy cho họ hay không. Vâng thưa bệ hạ, việc này rất dễ. Chỉ cần họ chịu khó là được.
Vậy Chí Phèo ta nhờ ngươi dạy cho các thầy giáo giỏi của quốc tử giám, rồi họ sẽ dạy lại các người khác. Chí Phèo nghe đến đây thì can nhà vua. Xin bệ hạ cho thần một phòng lớp và 100 người muốn học, còn các thầy ở Quốc Tử Giám thì không nên vì họ được đào tạo là giai cấp Sĩ là số 1 còn thương gia như hạ thần là tận cùng bằng số của xã hội nên họ sẽ không chịu học từ hạ thần. Thần sẵn sàng chỉ dẫn các người nào muốn làm giàu. Còn đám trọng khoa bảng thì sẽ không bao giờ chịu nghe. Học chạy chọt để có bằng cấp, chớ không có tư duy sáng tạo, muốn học buôn bán.
1 tuần lễ sau, Chí Phèo ngồi trước 1 nhóm 100 người, muốn học cách làm giàu của hắn. Sau khi mọi người tự giới thiệu về mình và lý do muốn tham dự lớp học này, CHí Phèo rồi bắt đầu nói. Tôi vâng mệnh nhà vua để truyền lại những bí mật làm giàu mà tôi đã học được từ bao nhiêu năm nay. Khi xưa, tôi cũng là thanh niên nghèo đói, không được đi học ở cửa Khổng sân Trình nhưng với một ý chí muốn làm giàu, thay đổi cuộc đời tôi và các thế hệ con cháu sau này, tôi đã học được bí mật ấy và từ từ thua mua các tài sản tôi có ngày hôm nay.
Tôi khởi nghiệp như mọi người, không ăn gian nói dối gì cả. Việc đầu tiên là tôi muốn cái hồ bao của tôi đầy ắp tiền bạc. Tôi tìm mọi cách và cuối cùng tôi học được 7 cách làm giàu. Hôm nay, tôi hân hạnh được chia sẻ với các anh. Các anh nghe, đặt câu hỏi hay bàn bạc với nhau. Khởi đầu các anh phải tự xây dựng tài sản, sau đó dạy lại các người khác như lệnh của vua.
Chí Phèo hỏi người ngồi đầu bàn, anh làm nghề gì, anh làm nghề kế toán kể về công việc làm, tôi ghi lại số tiền của chủ buôn bán hàng ngày để cuối tháng đóng thuế cho vua. Làm nghề này cực nhưng anh cũng có tiền vô tiền ra, Chí phèo nói rồi hỏi tiếp người bên cạnh. Người này trả lời là làm nghề bán thịt, mua heo làm thịt rồi bán cho khách hàng,… sau khi hỏi hết mọi người, Chí Phèo nói tại đây, ai cũng có nghề kiếm ra tiền, anh thợ ghi kế toán làm ra tiền, cần thịt nên mua anh bán thịt, rồi anh bán thịt cần áo quần mới vì dính máu nên anh thợ may lại có tiền, rồi anh thợ may cần vải nên mua anh hàng vải,… cứ thế ai cũng có công ăn việc làm, dòng tiền luân chuyển trong tay các anh phải không. Mọi người nhất trí.
Chí Phèo hỏi anh bán trứng, mỗi vĩ trứng có 10 quả đúng không. Nếu mỗi ngày anh mua các vĩ trứng để bán, cất vào kho rồi hôm sau chỉ lấy 9 trứng của mỗi vĩ trứng ra để bán, việc gì sẽ xẩy ra. Anh hàng trứng kêu không bao lâu thì chỗ chứa trứng sẽ đầy. Tại sao? Chí Phèo hỏi. Lý do là mỗi ngày tôi bỏ vào trong kho 1 cái trứng nhiều hơn lấy ra.
Chí phèo quay lại lớp với nụ cười trên môi rồi hỏi: “ai có cái hồ bao rỗng?” Thoạt đầu mọi người ngồi đực như ngỗng ị, sau đó mọi người cười rồi kéo cái hồ bao ra, đưa lên rồi phất phất như ngọn cờ thiếu tiền. Chí phèo nói tiếp như trường hợp của anh bán trứng. Các anh phải nhớ việc đầu tiên là tiền các anh làm ra, bỏ vô hồ bao 10 đồng trước khi chi tiêu, thì phải để lại 1 đồng hay 10% số tiền mình làm ra. Tóm lại phải tiết kiệm ít nhất 10% lợi tức mà các anh làm ra.
Sự thật rất đơn sơ và từ từ tôi thấy chỉ tiêu xài 90% số tiền làm ra cũng dễ. Tôi không bị thiếu thốn gì cả như trước đây. Từ từ tiền bạc đến với tôi dễ dãi hơn xưa. Đó là phép kỳ lạ thứ nhất của thuật làm giàu.
Việc đầu tiên khi các anh có tiền là làm vừa lòng, thoả mãn những thèm muốn hàng ngày; nữ trang, ăn ngon món lạ, mua cái áo để xeo-phì câu like, những thứ sẽ mau quên. Còn nếu các anh dùng đồng tiền làm ra để tậu nhà cửa, đất đai, đầu tư, đem lại thêm tiền bạc sau này cho mình, không phải làm việc đến khi chết. Đừng mua những thứ sẽ mất giá mà mua những đồ vật sẽ đem lại lợi tức cao hơn trong tương lai như nhà cửa, ruộng vườn.
Mình phỏng theo cuốn sách the richest man in Babylon, để cảm ơn ông Rich Dad của mình đã dạy mình và thay đổi đời mình từ 20 năm qua, vừa mới qua đời.Như anh bán xe cho biết, sau khi ký giấy tờ mua xe xong, anh chạy ra khỏi cổng Dealer, là xem như chiếc xe chưa chạy được một cây số đã mất giá $5,000. Ngược lại nếu anh mua vật gì về lâu về dài giá trị càng lên cao như nhà cửa thì nên mua.
Nên nhớ, vợ anh mua một cái áo đi đám cưới tốn $100, nghĩa là anh phải làm $150, rồi đóng thuế cho nhà vua $50, còn lại $100. Vợ anh đi ăn đám cưới đụng hàng cái áo thế là không bao giờ bận lại. Quăng $150 rồi lại tốn tiền mua cái cái khác. Vì đụng hàng nên cũng không dám tải xeo-phì lên mạng hình ảnh của cái áo $150, đụng hàng. Anh cần nhắc nhở vợ anh giúp hiểu vấn đề, chịu khó dành dụm để sau này sung sướng, còn không thì làm việc cả đời để trả cho những vật không cần thiết.
Các anh có thể bàn bạc với nhau. Bài học đầu tiên để làm giàu là tiết kiệm 10% số tiền lương. Làm ra 10 đồng thì để dành 1 đồng, chỉ tiêu có 9 đồng thôi. Nếu các anh chỉ cho tôi là phương pháp này là sai thì cho tôi biết.
Hôm sau, Chí Phèo cho biết có người hỏi hắn làm sao con người có thể để dành 10% số tiền họ làm ra, làm sao sống đủ với những cần thiết cho cuộc sống gia đình. Chí Phèo hỏi mọi người hôm qua, ai có hồ bao rỗng? Cá đám đưa tay lên, hôm nay hồ bao của mấy anh cũng rỗng. Mọi người gật đầu. Đây là sự thật là những gì cần thiết cho các anh đều gia tăng với tiền lương của các anh. Thí dụ cuối năm, anh được chủ cho bonus, việc đầu tiên các anh nghĩ đến là mua sắm cái gì để thỏa mãn cái Tôi của các anh. Vợ anh sẽ chạy đi mua cái ví LV hay quần áo Ann Taylor,… các anh sẽ mua một chai rượu được người ta nói là ngon, đắt tiền. Không bao giờ các anh nghĩ là dùng số tiền đó để đầu tư cho tương lai của gia đình các anh.
Như đức Phật đã dạy, cái dục khởi đầu sự đau khổ của chúng sinh. Những đòi hỏi, thèm khát của các anh như cỏ trên cánh đồng. Khi tên làm vườn quay đi là cỏ hoang bắt đầu mọc lên. Những ham muốn của chúng ta như cỏ dại mọc lên càng ngày càng nhiều.
Chúng ta có giới hạn vè thời gian, về khoảng cách, về đi xa, do đó có giới hạn về những gì chúng ta ăn, uống, áo quần,… chúng ta chạy theo một ý tưởng sai lầm, phải thoả mãn những gì thèm muốn rồi mấy tên quảng cáo kêu chúng ta chỉ có một đời để sống nên cứ xài thả cửa rồi không có tiền, bị trầm cảm, không có áo mới để xeo-phì rồi đau khổ.
Chúng ta viết xuống những cần thiết cho cuộc sống, ghi lại những chi tiêu vô ích để xoá đi, không cần thiết. Tại sao phải mua điện thoại hạng xịn để chụp hình và tải hình xeo-phì trên mạng. Dẹp bỏ trả tiền cáp đài truyền hình vì lo làm việc không có thời gian để xem. Tôi đây, sau 30 năm cưới vợ, vợ chỉ mua chưa tới 5 đôi giây, một bộ đồ via trong khi Thị Nở mua đến hàng trăm đôi giày, nay chật ga ra phải đem đi cho.
Tại sao phải chạy xe xịn, tại sao phải mua đồ mới trong khi có thể ra Goodwill hay Thrifty để mua đồ cũ, bền, xài cả đời.
Chúng ta phải làm ngân sách chi tiêu để làm cho hồ bao của chúng ta nhiều hơn thay vì rỗng như hiện nay.
Cách làm giàu thứ 2.
Sau khi cắt bớt chi tiêu, tạo dáng, chúng ta có được một số tiền, chúng ta phải bắt chúng làm việc, làm nô lệ cho chúng ta, tiền lời của chúng mới giúp chúng ta làm giàu được. Tôi mất hết số tiền dành dụm đầu tiên vì đưa cho một người không biết gì về thương mại. Hắn là thợ mộc nhưng muốn mua xe cũ đem về Việt Nam bán lấy lời. Hắn đêm về Việt Nam, không biết luật lệ gì cả nên khi bị bắt đóng thuế 200% là hắn ngọng, phải bỏ của chạy lấy người. Tôi mất hết số tiền để dành vì tin người không chuyên nghiệp.
Không nản chí, tôi tiếp tục để dành tiền và đưa cho những người nấu bánh tét, bánh mức, bán chợ tết nên tiền tôi có khá hơn. Tiền trong hồ bao của các anh không làm các anh giàu có mà là lợi tức do tiền của các anh làm ra mới giúp các anh giàu có. Các anh phải xây dựng một nguồn lợi tức mà khi các anh đau ốm, vẫn tiếp tục chảy về.
Từ từ các đồng tiền để dành của tôi sinh ra tiền rồi tiền đó sinh ra tiền như con gà đẻ trứng, nở ra gà con rồi gà con đẻ trứng, nở ra gà cháu rồi đẻ trứng nở ra gà chắt,… cứ thế mà tôi giàu lên.
Một nông dân, sinh ra một người con trai. Hắn muốn cho con trai một số vốn 1 lượng vàng nên đưa cho một tên cho vay ăn lời. Bảo để dành đến khi nào người con trai lớn 20 tuổi thì sẽ lấy lại để giúp con lập gia đình,… khi người con đến tuổi trưởng thành thì tên nông dân đến hỏi tên cho vay ăn lời, số tiền 10 lương vàng nay đến đâu. Tên cho vay kêu vì để trong vòng 20 năm nên tièn lời sinh ra tiền lời nên 10 lượng vàng nay thành 30.5 lượng.
Tên nông dân rát vui nhưng không cần tiền nên tên nông dân bảo ông cho vay tiền cứ giữ đó, khi nào cần sẽ lấy. Khi người con đến tuổi 50 thì người cha đi thăm ông bà, người cho vay trả cho người con 167 lượng vàng. Trong suốt 50 năm số tiền nhân lên gần gấp 17 lần.
Đó là cách làm giàu thứ 3, để tiền sinh ra tiền.
Ai cũng cần một mái nhà để vợ con sông đề huề, tạo dựng hạnh phúc. Do đó chúng ta cần sở hữu một căn nhà thay vì trả tiền mướn nhà cho chủ phố. Chúng ta mượn tiền ngân hàng để mua nhà và trả góp. Dần dần, hết nợ thì chúng ta sở hữu được một căn nhà và theo năm tháng giá nhà lên thì chúng ta có một số vốn lớn. (Còn tiếp)
Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo phơi nắng Sơn đen
Nguyễn Hoàng Sơn