Cuối tuần rồi nói chuyện với bà cụ. Nghe mẹ mình kể là Bà Lào, xóm địa dư mới qua đời tuần trước. Xem như trong xóm nơi khu nhà mình ở thì thế hệ của mẹ mình nay chỉ còn mẹ mình và ông Mai, bố thằng Banh. Bà Lào cùng tuổi mới chết. Ông Lào hình như mấy năm trước cũng ra đi. Rất thọ.
Đường Hai Bà Trưng khi xưa toàn là các cư xá công chức, khởi đầu là cư xá của viện Pasteur ngay dốc Hai Bà Trưng, chỗ trường Nữ Công Gia Chánh. Có dạo mình tập Vovinam tại đây. Kế đến là khu cư xá của Nha Địa Dư, ty Công Chánh, rồi lên chút nữa gần trường Đa Nghĩa là cư xá của ty Bưu Điện và ty Kiến Thiết.
Cư xá Công Chánh và Nha Địa Dư gần nhau nên con nít của hai cư xá hay chơi với nhau và đánh lộn. Nhớ hồi nhỏ, xóm Công Chánh có thằng Dư, anh con Thuý, thằng Sửu và thằng Hiệp con ông Tô hay bắn bi, đánh lộn với đám xóm Địa Dư, khiến chúng rượt chạy về xóm, lấy ná bắn nhau. Đám con nít Địa dư, lấy đá quăng, rớt vào nhà vệ sinh công cộng, làm bể ngói, trời mưa bị dột. Mình còn nhỏ nên chỉ biết núp với thằng Đắc, con anh Bình, xem chúng bắn nhau. Thằng Sửu chơi bắn bi dỡ nhất, hắn cứ xúi mình mua bi để hắn bắn dùm. Chỉ nhớ tên Hiệp, con ông Tô là bắn bi giỏi nhất đám thêm hắn có tài làm diều giấy bóng. Hắn chơi đã rồi, kêu dụ mình mua con diều của hắn. Thả vài cái thì gió thổi cái bụp, con diều đứt chỉ bay qua mấy cái vườn sau xóm Địa Dư.
Hôm trước buồn đời, có anh Ngọc, đai đen Thái Cực Đạo xóm Pasteur, còm hỏi mình là ai. Khiến mình thất kinh. Lâu lâu có người Đà Lạt còm hỏi mình là ai là chới với. Mình nhớ họ nhưng chả ai biết mình, ngoại trừ hàng xóm gần nhất. Như thằng Bi, con đại uý Hải, Đinh Gia Lành, nghe tên mình là hắn nhớ chiếc xe Bridgestone khi xưa, ông cụ mua lại của thằng Sửu, cắt ống Pô, chạy tiếng to inh ỏi. Hay anh Toàn con ông Tô, rể của bác Nguyễn Đình Thừa. Anh Ngọc cứ lênh bênh mấy ngày, còm qua còm lại, tự hỏi sao anh ta không nhớ mình, chỉ nhớ ông Châu bên cạnh nhà anh ta. Mình thì nhớ anh ta có giọng cười hề Văn Chung. Dạo hè cả xóm xúm nhau đánh bóng bàn ở nhà ông Nguyễn Văn Nghi, trồng răng. Anh ta cứ cười hé hé chát chúa mà 60 năm sau mình vẫn có thể nhái giọng cười của anh ta. Ông Nghi có người em trai tên Đức đánh bóng bàn khá, tay trái nhưng sau này mình hạ hết trong xóm. Hình như anh Ngọc, có cô em gái cùng tuổi với mình học BÙi Thị Xuân. Mình chỉ đánh bóng bàn thua Nguyễn Minh Dũng, con hai bác Nguyễn Đình Thừa.
Trong xóm Địa Dư, trội nhất là mấy đứa con ông Lào. Chỉ nhớ mỗi năm đến Trung Thu, là chúng cải trang giả làm ông Địa, rồi mấy anh em cầm trống đánh cà xình cà xình lắc cắc Tùng tùng múa Lân, dẫn đầu đám con nít trong xóm Địa dư đi rước đèn đến nhà ông Sâm rồi quay lại. Dạo ấy nhỏ nên phục chúng lắm. Chúng lớn hơn 2, 3 tuổi nên chả nhớ tên gì nhưng mình phục đám anh em này. Lâu lâu có đá banh với đám Địa Dư. Mấy tên con trai của ông Lào rất giỏi tính toán làm ăn. Khi ông Lào lãnh thầu đóng thùng gỗ để đựng rau cải xà lách bán cho Mỹ thì mình xuống nhà, mấy tên này sắp xếp cho mình đóng thùng rồi ghi sổ ra sao để ông Lào trả tiền. Dạo ấy vui, đi đến xóm Địa dư và Công Chánh là nghe tiếng búa đóng đinh đóng thùng gỗ. Nghe nói con ông Lào sau này đều khá hết, chạy xe hàng,…
Xóm Địa Dư khi xưa, hè mình hay chơi dích hình với thằng Banh, con ông Mai, em của ông Lào. Hình như ông Lào có hai cô em gái, quên tên. Ông ta có người em trai tên Út thì phải, ở khu nhà chú Hồng, số 15 Hai Bà Trưng, cạnh nhà thầy Thành Bắp Sú. Mình ghét tên này lắm. Lý do là tuần nào thứ hai hắn cũng bò lên nhà mình dụ ông bà cụ mình mua Lô Đề, hắn đi biên số Đề kiếm ăn. Mấy năm trời chỉ trúng có một lần. Mình thấy ông bà cụ chơi đề mà sót ruột, thua ná thở còn tên này thì cứ bàn mua con Dê số 35, con rắn số 32, nằm mơ thấy con vịt mua số mấy. Không biết còn sống hay không. Lâu lâu thấy chị thằng Banh, còm trên bờ lốc của mình. Mình không nhớ mặt mũi chị nó ra sao. Thấy tự giới thiệu thì nhớ mại mại. Nghe nói ông Mai nay về xóm ở để được con cháu săn sóc. Vườn tược dưới Phi Nôm không biết ai chăm sóc.
Nhắc đến thầy Thành Bắp Sú, nổi tiếng Đà Lạt. Mình có gặp lại thầy tại San Jose một lần khi họp mặt cựu học sinh Văn Học. Sau này thầy yếu nên không tham dự lần thứ hai và đã qua đời mấy năm trước. Hình như khi xưa thầy khởi đầu dạy ở trường Văn Học, sau đó thầy mở trường bán công Quang Trung. Có thời gian thầy ra ứng cử nghị viên hội đồng thị xã Đà Lạt, lấy danh hiệu “Bắp Sú”, đặc trưng của người Đà Lạt nên từ đó thiên hạ gọi thầy là Thành Bắp Sú. Sau này vượt biên qua Hoa Kỳ, định cư tại San Diego. Thầy không biết ông cụ mình khi xưa, mình cũng không có kỷ niệm với thầy ở Đà Lạt.
Hôm trước có người còm nói khi xưa có học trường Hiếu Học. Số 8 đường Hai Bà Trưng do thầy Chử Bá Anh thành lập. Ông cụ mình có học đêm để thi bằng tiểu học ở đây. Nhớ tối tối mình đi đón ông cụ học ra. Sau này thầy Chử Bá Anh mở trường Văn Học ở số 4 Hoàng Diệu, để lại cho thầy Trần Đình Bảng, em rể, đổi tên thành trường Thăng Long. Nhưng rồi cũng dẹp vì Đà Lạt ra nhiều trường quá nên ít học trò. Không như hồi chia đôi đất nước.
Có ai gửi tấm ảnh thầy Phạm Kế Viêm và thầy Hoàng Trọng Hàn, chụp thời Đà Lạt. Mình có theo học khoá hè lớp 11 ở trường Việt Anh, chuẩn bị qua trường việt nên có học hình học với thầy Phạm Kế Viêm mấy tuần lễ. Thầy người Bắc, dạy trường Võ Bị Quốc Gia. Dư thời gian thì đi dạy luyện thi tú tài ở trường Văn Học vào buổi chiều. Dạo ấy môn toán là do thầy Viêm dạy, môn Vật Lý là thầy Thân Trọng Bình, người Huế đảm trách và môn Hoá Học do thầy Nguyễn Bào, người Huế dạy. Khóa hè đâu 8 tuần gì đó chỉ có thầy Viêm và thầy Bình dạy còn thầy Bào thì mình học với thầy trên viện đại học Đà Lạt mấy tuần trước khi đi du học. Còn môn hoá học ở Việt Anh, khoá hè thì có ông thầy nào quên tên, người Nam, học chung Nhật ngữ với mình vào buổi tối. Đi học Nhật ngữ thì anata watashi bú xua la mua vào lớp thì thầy em.
Dạo ấy, trường Văn Học có lớp luyện thi tú tài do 3 giáo sư Viêm, Bình, Bào đảm trách. Học sinh Đà Lạt cứ chiều là đến trường Văn Học học luyện thi của bộ Tam Sư này. Sau này, có vấn đề gì đó, 3 ông thầy này, không hợt tác với tường Văn Học, di tản qua trường Việt Anh. Thế là một số lớn học sinh Văn Học kéo chạy qua Việt Anh như Phạm Minh Tuấn, nhà ở khu giếng ông Ba Tây. Hắn rủ mình nhưng lười đi theo. Tên Tuấn nay ở Bôn Sa làm nghề khai thuế nhưng mình chưa gặp lại. Có điện thoại được 2 phút thì vợ hắn kêu cúp.
Mình có kỷ niệm khá sống động với cô Cúc, vợ thầy Viêm. Số là khi xưa, chưa có bằng lái xe, nhưng mình vẫn lái xe Jeep của ông cụ, chở mấy đứa em đi học ở trường Hùng Vương vào buổi chiều. Một hôm chạy về nhà thì chạy ngang trường Việt Anh, bổng nhiên có chiếc xe con cóc VW từ trong trường Việt Anh chạy ra, tông xe mình cái rầm. Mình mặt xanh như đít nhái, ngừng xe lại, thấy chiếc xe của thầy Viêm, do cô Cúc lái. Mình thì run như nghe Việt Cộng pháo kích còn cô thì ngồi trong xe mặt như người xem phim ma. Ai đó chạy vào trường nói gì thì thấy thầy Viêm đi ra, gặp mình, hỏi con ông Đoài, tên ông cụ mình. Mình gật đầu, thầy kêu đi đi. Hú vía. Sau này có ai gửi cho mình bài viết của cô kể lái xe ở Đà Lạt, không có bằng lái xe. Kinh
Còn thầy Hàn thì có dạy mình năm 12 B môn anh văn. Thầy du học ở Hoa Kỳ về, kỹ sư nhưng dạy môn anh văn. Thầy có người anh tên Hoàng Trọng Cang làm lớn ở Đà Lạt. Có dạo thầy làm hiệu trưởng trường Trần Hưng Đạo sau đó được bổ nhiệm làm chức vụ lớn hơn về giáo dục ở Đà Lạt, không nhớ chức vụ. Năm 1986, sang Hoa Kỳ chơi, Chử Nhất Anh có cho điện thoại của thầy để mình gọi hỏi thăm. Thầy chả nhớ mình là thằng sơn đen nào vì học trò đông quá. Cách đây hai ba năm, có chị bạn học kêu đi ăn cơm với cô Xuân Lan, sang Cali thăm con cháu. Cô vẫn đẹp và vui vẻ như xưa. Hình như mình có người em học với cô khi xưa ở trung tâm giáo dục Hùng Vương.
Mình có kỷ niệm vui về thầy Hàn khi dạy anh văn. Hôm đó thầy dạy về số ít số nhiều thì phải thay đổi ra sao như “y” thì số nhiều đổi thành “ies”. Đặc biệt có những từ như Foot thì số nhiều là Feet, hay Tooth thì số nhiều là Teeth. Thầy nói tiếng Huế nên trong lớp chúng cũng đọc lại bằng giọng Huế. Mình mê nhất là khi thầy kể chuyện thời du học ở Mỹ.
Trong Campus, có máy bán đồ ăn. Lúc đó ở Việt Nam đâu biết chỉ nghe thầy kể thì mượn tượng ra sao đến khi ra Hải ngoại mới biết cái máy gọi vending machine. Cái tủ rồi họ móc kẹo bánh hay chai nước uống với số mã. Mình muốn mua loại nào thì bỏ tiền vào rồi bấm số mã thì máy nhả món ăn đó xuống thùng, chỉ mở nắp lên lấy ăn. Thầy nói có tên bạn, cứ mỗi lần đi mua thức ăn, hắn lúc nào cũng tình nguyện hết.
Sau khám phá ra hắn tới đập đập vào cái máy bị hư rồi thức ăn rớt xuống hay cà phê này nọ khỏi phải nộp tiền. Nay ở Hải ngoại thì bình thường nhưng dạo ấy, những gì thầy kể khiến mình càng náo nức muốn đi du học như thầy.
Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen
Nguyễn Hoàng Sơn
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét