The sound of silence
Nhớ thời trung học, một hôm Hùng Con Cua cho mượn cuốn băng nhạc có bản nhạc “the sound of Silence” do cặp bài trùng Paul Simon và Art Garfunkel hát và đánh đàn thùng. Cùng dạo ấy ở rạp xi-nê Ngọc-Lan có chiếu phim “the Graduate” do Dustin Hoffman và Katherine Ross đóng, có màn cô dâu trong nhà thờ, sắp sửa được ông mục sư tuyên phán làm vợ ông nào thì Dustin Hoffman, gõ cửa nhà thờ là hét rồi kéo cô dâu bỏ chạy khiến đám con nít như mình thấy quá hay. Sau này nghe tin tổng thống Pháp lấy bà mẹ của người bạn học khiến mình nhớ đến bà Robinson mà cặp bài trùng có làm nhạc cho cuốn phim này đã đưa họ lên đài danh vọng. Sang Tây thì mới được nghe mấy bản nhạc khác của họ nhưng bản nhạc “The Sound Of the Silence” vẫn theo mình đến nay.
Hai ông thần Simon & Garfunkel, gốc do thái, học chung trường và hát chung ở các buổi trình diễn văn nghệ của trường từ năm 11 tuổi. Sau này thành danh rồi xù nhau vì cảm thấy một người được tỏa nắng và ca tụng trong khi người kia sáng tác nhạc và hoà âm nhưng không được công chúng yêu mến tương tự hai ông thần Paul McCartney và John Lennon.
Sau này qua các cuộc phỏng vấn thì người ta mới hiểu sự cạnh tranh của hai người, không phải vì tài năng mà vì những chi tiết cá nhân khiến họ phải xa nhau, rồi hát chung với nhau nhưng chỉ vì làm ăn, chớ không vì nghệ thuật.
Người ta được biết là ông Paul Simon có hình dạng thấp nên ganh tỵ với ông Garfunkel, cao ráo và đẹp trai. Khán giả mê giọng hát của ông này trong khi Paul Simon là tác giả tất cả các bài hát đưa họ lên đài danh vọng.
Quen nhau tại nhà trường và có cùng sở thích về âm nhạc nên họ bắt đầu hát với nhau và thành lập một ban nhạc với mấy người bạn khác mang tên Pepton. Năm 1957, họ lên 15 tuổi, Paul Simon làm được bản nhạc mang tên “ hey school girl” và vét hết tiền để dành được $25, rồi cùng nhau đi qua Manhattan để thâu bản nhạc ở phòng ghi âm. Số hên được một ông sản xuất nhạc để ý và đề nghị với bố mẹ hai ông thần này để ông ta sản xuất nhạc của họ. Bản nhạc này được bán 100,000 đĩa nhưng mấy bản nhạc sau này không được ưa chuộng lắm.
Sau đó hai ông thần tốt nghiệp trung học, vào đại học vì không biết cuộc đời ca nhạc sĩ sẽ ra sao. Ông Simon thì học về Anh ngữ trong khi ông Garfunkel học kiến trúc. Buồn đời ông Simon làm nhạc và không cho ông Garfunkel biết khi tự thâu mấy bản nhạc này và tình bạn của họ bị sức mẻ từ đó.
5 năm sau, họ hợp tác với nhau lại và bắt đầu hát ở Greenwich Village ở Manhattan thì có một ông thần nhạc sĩ da đen nghe được. Ông này là người giới thiệu và đưa Bob Dylan lên đài danh vọng. Họ hát bản nhạc “the sound of silence” mà Paul Simon đột phá tư duy và sáng tác trong nhà vệ sinh. Xui cái là bản nhạc này chỉ bán được 3,000 đĩa nhạc. Có lẻ thời chưa đến. Chán Mớ Đời nên ông Simon qua Anh quốc hát hò để tìm nguồn hứng âm nhạc trong khi ông Garfunkel trở lại đại học.
Một năm sau, hình như thời cơ chín muồi, có một đài phát thanh sinh viên ở Boston, và Florida phát thanh lại bản nhạc. Ông nhạc sĩ da đen nghe được và phối trí hoà âm lại với guita điện, trống,… cho hợp với sự ưa chuộng của quần chúng, ông Simon dạo ấy đang đi hát rong ở Đan Mạch, có nghe phiên bản này thì kêu họ giết nhạc của tôi nhưng thính giả lại mê. Và năm sau bản nhạc nầy đứng hàng đầu tại Hoa Kỳ. Và hai ông thần này bổng nhiên nổi tiếng, bán trên 3 triệu đĩa nhạc. Giàu to nên bỏ nghiệp sinh viên đại học.
Mike Nichols, đang đạo diễn phim The Graduate, đột phá tư duy, thay vì chơi nhạc đệm như giới điện ảnh làm, ông ta ký hợp đồng với hai ông thần S và G để làm 3 bản nhạc cho cuốn phim. Hai ông này nhất trí nhưng phải đi tour hốt bạc khi quần chúng đang nóng ủng hộ nên không thực hiện được và sử dụng mấy bài đã làm. Chỉ có làm bản nhạc Mrs. Robinson là mới.
Thật ra bản nhạc này lúc đầu tác giả làm với tựa đề “mrs. Roosevelt”, để tưởng nhớ bà đệ nhất phu nhân Hoa Kỳ nhưng ông Đạo diễn thấy tựa tựa nên để nghị đặt tên Mrs. Robinson như trong phim the Graduate dù các ca từ chả ăn nhập gì với câu truyện của cuốn phim.
Cuốn phim nổi tiếng hốt bạc khiến tên tuổi hai ông thần lên như diều gặp gió nhưng lại khiến sự quan hệ của họ trở nên bi thảm hơn vì lòng đố kỵ với nhau. Ông Simon tự nói là mình là tác giả tất cả các bài hát nổi tiếng trong khi tên bạn chỉ đứng hát mà lại được người ta yêu thích hơn nên Chán Mớ Đời.
Năm 1969, hai ông thần này được đạo diễn phim The Graduate mời đóng phim “Catch 22” nhưng vào giờ chót thì ông Simon bị loại, có thể vì thấp người không ăn ảnh. Chỉ có ông Garfunkel đi đóng phim trong khi ông Simon ở nhà với con tim rướm máu và từ đó họ tan rã sau cuốn album cuối cùng. Ông ta làm bản nhạc “the only living boy in New York” trong hoàn cảnh đó.
Ngược lại ông Garfunkel trả lời trong các cuộc phỏng vấn là ông ta cũng muốn sáng tác nhạc nhưng cảm thấy sẽ không có chất lượng và hồn như ông Simon. Nên cũng có chút ganh tị tài năng.
Sau cuộc chia tay thì ông Paul Simon như được thoát lồng nên hát solo và ra nhiều album nổi tiếng trong khi ông Art Garfunkel thì không khá lắm, ít thành công hơn dù có giọng hát cực hay. Bù lại ông ta đóng phim khá thành công. Thật ra vào thập 70, thế giới đã thay đổi, người Mỹ giới trẻ chống chiến tranh Việt Nam, nên âm nhạc của họ không còn ăn khách như trước đây.
Đến năm 1981, người ta tụ họp hai ông thần này để hát 21 bản nhạc tại công viên Central của new York có trên 500,000 khán giả tham dự nhưng sự cạnh tranh, ganh tị vẫn còn nên khó hàn gắn với nhau được. Sau này họ đi tour với nhau nhưng chỉ vì làm ăn , thậm chí ít khi nói chuyện với nhau. Rồi năm 2010, họ huỷ tour khắp thế giới vì ông Garfunkel có vấn đề giọng hát.
Ở pháp mình chỉ nghe được một hay hai album của họ nhưng chỉ thích nghe bài the sound of the silence vì có lẻ đưa mình về khung trời học sinh ngày xưa dù khi xưa.
Hello darkness, my old friend
I've come to talk with you again
Because a vision softly creeping
Left its seeds while I was sleeping
And the vision that was planted in my brain
Still remains
Within the sound of silence
In restless dreams I walked alone
Narrow streets of cobblestone
'Neath the halo of a street lamp
I turned my collar to the cold and damp
When my eyes were stabbed by the flash of a neon light
That split the night
And touched the sound of silence
And in the naked light I saw
Ten thousand people, maybe more
People talking without speaking
People hearing without listening
People writing songs that voices never share
No one dared
Disturb the sound of silence
"Fools" said I, "You do not know
Silence like a cancer grows
Hear my words that I might teach you
Take my arms that I might reach you"
But my words like silent raindrops fell
And echoed in the wells of silence
And the people bowed and prayed
To the neon god they made
And the sign flashed out its warning
In the words that it was forming
And the sign said, "The words of the prophets
Are written on the subway walls
And tenement halls
And whispered in the sounds of silence"
Songwriters: Paul Simon
Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen
Nguyễn Hoàng Sơn
