Mình rất yêu thích Ý Đại Lợi, đã đi vòng quanh xứ này bằng quá giang xe nhiều lần, từ miền Bắc xuống mũi chân giày Sicilia, quê hương của Maàia rồi lên đến quê hương của La Camora. Có hai thành phố mình yêu thích nhất và đã trở lại đến 5 lần, thêm đồng chí gái cũng yêu thích hai thành phố này; Roma và Venezia. Venezia là thành phố đầu tiên của Ý Đại Lợi mà mình viếng. Khi xưa không biết bao nhiêu lần ngồi vẽ ở hai thành phố này. Năm ngoái về Ý Đại Lợi, ghé thăm gia đình anh bạn ở vùng Veneto, có đi lại Venezia. Chỉ cần lấy xe lửa thì 30 phút sau là đến Venezia, rồi đi bộ vòng vòng, đến chiều lấy xe lửa đi về lại. Mình có kể về lịch sử hình thành của La Mã. Hôm nay, kể sự hình thành của Venezia mà mình học khi xưa.
Venezia là một thành phố nổi, được xây trên biển, được thành lập cách đây đâu 1,604 năm về trước, sau khi đế chế la-mã tan rã. Làm sao thành phố này lại nổi trên biển từ 17 thế kỷ qua. Muốn hiểu phải tìm ở dưới nước để hiểu các chân móng của thành phố độc nhất trên thế giới vì các thành phố khác như Bruge, Colmar, Amsterdam tuy có nhiều con kênh nhưng không được xây dựng như Venezia.
Venezia là một kết hợp của 120 đảo nhỏ, nối kết bởi 177 con kênh và 391 chiếc cầu. Người ta cho rằng vào thế kỷ thứ 5, sau khi đế chế La-mã tan rã thì các đội quân ngoại quốc như Visigoth, quân của Attila,.. xâm chiếm, các người tỵ nạn bỏ chạy ra đến vùng này để thành lập thành phố này. Thật ra lúc ấy đảo Torcello đã có 20 ngàn dân cư sinh sống tại đây rồi đến thế kỷ 9, người dân dời đến đảo Rialto không hiểu nguyên do, chắc vì kinh tế, cũng có thể vùng Torcello không có thể xây thêm ra biển và người ta cần thêm đất để phát triển. Do đó thành phố phát triển ra biển. Người ta cho biết các dân cư vùng này đã đóng hơn 10 triệu cái cọc gỗ san sát nhau xuống sâu phần đất sét dưới biển, nhiều khi sâu đến 25 thước. Sau đó họ bồi bùn vào những khe trống của các cọc. Trên các cọc này họ, họ tạo sàn gỗ rồi xây các toà nhà bằng đá. Mình thắc mắc là nếu bằng gỗ, ngâm nước biển thì lâu ngày sẽ bị mục nhưng người ta giải thích là gốc cây được bùn bao bọc không có Oxygen nên không bị mục, ngược lại bị thạch hoá qua sự khoáng hoá.
1604 năm sau, thành phố Venezia vẫn được chống trên các thân cây này. Cho thấy thời xưa người ta đã có kỹ thuật cao về xây cất dưới biển. Nghe nói thánh đường San Marco và cái tháp chuông to đùng được xây trên 100,000 cái cọc gỗ, và thánh đường Santa Maria della Salute được xây trên 1 triệu cọc gỗ. Hay chiếc cầu danh tiếng Rialto mà ai đến đây đều phải chụp hình, có đến 12,000 cọc gỗ.
Tại sao thành phố này giàu có khi xưa. Lý do là vào thời trung cổ, Âu châu chìm trong giáo điều của giáo hội Vatican, thành phố này ở xa, dễ phòng ngự vì ở ngoài biển. Họ theo ngành ngoại thương thay vì buôn bán với các nước nhỏ trong vùng.
Hệ thống các con kênh đã giúp thành phố này trở thành giàu có nhất thế kỷ 14 với 3,300 chiếc thuyền và 33,000 thủy thủ. Họ buôn bán đủ loại nhất là muối. Cơ thể chúng ta ai cũng cần muối nên thời đó vùng này đã biết làm muối để chở đi bán khắp nơi thua vì người Việt đi bán muối nghĩa là theo ông bà.
Vấn nạn ngày nay của thành phố này là mỗi năm bị lún độ 1-2 milimét xem như từ 16 thế kỷ qua đã lún xuống 1.82 mét. Kinh
Mình có theo dõi cách họ chống lại sự lún sâu này nhưng không ăn thì gì nên họ đoán độ 150 năm nữa là chìm luôn. Tây hay nói: viếng Venise rồi qua đời. Mấy bác còn chân đi thì nên đi viếng tránh mùa hè. Năm ngoái em đi tháng 10 mà du khách đông như quân nguyên.
Mình có viếng Dubai, có một thành phố được xây trên biển nhưng nay thì được biết đang bị lún. Mỗi năm nghe đâu 2 cm. Kinh nên dân tình mua nhà ở đây tìm cách bán, và các hòn đảo khác dự tính xây, không có thằng ả rập nào mua nữa.
Còn thành phố Bruge, nước BỈ rất đẹp cũng như Amsterdam của Hoà lan, hay Colmar của Pháp cũng dễ thương nhưng so với Venezia thì không thể so sánh. Kiến trúc quá đẹp, cho thấy khi xưa, dân ở đây giàu có thật sự mới xây cất như vậy.
Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen
Nguyễn Hoàng Sơn
