Tôi Facebook cho nên tôi hiện hữu

Mỗi ngày, mình đều vào các website của các đại học Harvard, Stanford, NYU và Yale để theo dỏi một lớp học về kinh tế, khoa học, lịch sử hay Triết. Thường khi chạy xe, gắn cái iPhone để nghe, môn nào cần xem thì coi ở nhà.

Trong một lớp học về Công Lý tại đại học Harvard, giáo sư Michel Sandel cho sinh viên xem 3 cái clip: 1/ bi kịch của văn hào Shakespeare, 2/ chương trình truyền hình Fear Factor và 3/ The Simpsons. Sau đó, giáo sư Sandel hỏi sinh viên thích cái clip nào nhất thì đa số cho biết là The Simpsons. Rất ít người chọn Shakespeare vì cần sự giáo dục, tư duy hay thầy cô hay ai đó giải thích.

Nói đến Shakespeare làm mình nhớ đến lần đầu tiên sang London, được cho đi xem King Lear của Shakespeare. Tiếng Anh dạo đó nghe điếc con ráy nên chả hiểu gì cả nhưng về Pháp vẫn bốc phét với đám bạn có đi xem Shakespeare. Ngày nay, coi trên BBC vẫn te tua dù có đọc mấy tác phẩm của ông này.

3 cái clip kể trên được dùng để dẫn nhập về chủ nghĩa Thực Dụng (Utilitarianism) do triết gia John Stewart Mill đề xướng. Cái nhìn ông ta về tự do, con người có tự do khi luyện tập các kỹ năng, tự hoàn thiện cá nhân,...là nguồn chính thức của tự do thật sự của con người. Thí dụ điển hình là ông Benjamin Franklin, một trong những nhà tham gia phong trào cách mạng, dành độc lập cho Hoa Kỳ.

Giáo sư Sandel dẫn chứng hai người nổi tiếng ở Hoa kỳ: ông Bill Gates và Michael Jordan. Ông ta kể lợi tức trung bình mỗi giây đồng hồ của ông Gates là $150.00 và ông Jordan là 31 triệu Đô La/ năm và tiền quảng cáo được 47 triệu. Giáo sư hỏi sinh viên là có nên đánh thuế hai người này để giúp người nghèo?

Mình rất ngạc nhiên là ít sinh viên tranh luận, đồng ý là phải đánh thuế hai ông đại tư bản này. Thời mình đi học ở đại học, chỉ nghe sinh viên chửi bới tư bản, ai cũng muốn xây dựng một Thiên đường Cộng sản, xã hội chủ nghĩa nên cãi lộn với Tây mệt nghỉ. Đa số sinh viên không muốn đóng thuế mấy người giàu này nhưng để họ tự nguyện đóng góp của cải vào các chương trình từ thiện mà họ thích.

Có lần mình viết về đóng thuế là bổn phận thì có một Anh, rể của Yersin74, viết bằng tiếng Pháp, ngụ ý mình khuyên mọi người đừng có đóng thuế. Mình có trả lời là mình không có ý đó, dẫn chứng là có những người hiểu luật về thuế vụ thì chỉ đóng thuế đúng theo quy định của luật nhà nước trong khi thằng cháu mình làm $300,000.00/ năm rên phải đóng thuế nhiều. Mình có khuyên nó đi học một vài lớp về thuế, tài chánh thì nó bận ăn chơi, nhảy đầm nhưng không thấy Anh ta tiếp tục tranh luận.

Thằng cháu không theo thuyết Thực Dụng, tự tìm hiểu quyền lợi của mình vì bận nhảy đầm, cuối tuần đi du hí với bạn bè nên phải đóng thuế nhiều hơn luật qui định. Gần đây có một tên bạn học cũ, đã lái xe một mình từ San Jose xuống để theo học lớp mà mình giới thiệu.

Trong cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ, Ông Warren Buffett, một nhà đầu tư nổi tiếng đã ủng hộ ông Obama, cứ ra rã kêu là ông ta đóng thuế ít hơn cô thơ kí của ông ta (tỉ lệ). Đâu có ai cấm ông ta trả thuế thêm, theo tỉ lệ của thư kí của ông ta nhưng tại sao ông ta không làm.

Sự thật là ông ta ủng hộ ông Obama vì ông này chống chương trình thành lập đường dẫn gas từ Gia Nã Đại, xuyên nước Mỹ xuống miền Nam. Nếu nhóm dầu hoả, ủng hộ ứng cử viên Cộng Hoà mà thắng thì công ty chuyên chở xe lửa, Union Pacific Railroad của ông ta sẽ khai phá sản. Nếu xét cho cùng, các ứng cử viên thuộc đảng Dân Chủ cho tiền từ thiện rất ít.

Ông phó tổng thống Joe Biden, cho từ thiện ít hơn vợ mình cho hàng năm. Về hưu là ông này có 15 triệu đô và ông Obama có 60 triệu đô và ai đó sẽ viết sách hồi ký của họ. Như các tài phiệt cảm ơn 2 vị này đã giúp họ làm giàu trong 8 năm qua.

Mấy năm trước khi nước Haiti bị động đất thì hai cựu tổng thống Hoa Kỳ, George Bush và Bill Clinton, hô hào gây quỹ cứu trợ được 2 tỉ Mỹ kim nhưng đến nay số tiền này chưa được sử dụng. Hội Hồng Thập Tự quốc tế dùng 80% số tiền được dân chúng tặng cho công việc hành chánh. Mọi người tức giận khi thấy các viên chức của hội này đi máy bay hạng nhất, ở khách sạn 5 sao khi đi công vụ. Tiền chính phủ đánh thuế được sử dụng rất phung phí.

Sinh viên của giáo sư Sandel, đều biết là coi Shakespeare là nâng cao đời sống tri thức của mình nhưng đa số lại chọn xem chương trình The Simpsons. Họ có tự do để chọn lựa nhưng đa số họ chọn cái dễ vì bỏ công để trau dồi tri thức rất khó khăn.

Mình có mấy người bạn kể là họ đang học thiền nhưng không thấy học đang sách vỡ gì cả tương tự như người ta muốn nấu ăn nhưng không có đồ gia dụng, thực phẩm, và gia vị. Chán Mớ Đời . Cứ nghĩ mình ngồi quán là sẽ giác ngộ như ông tàu nào khi xưa, ngồi nhìn cây trúc suốt 7 năm liền để học cách sống của người quân tử.

Ông Gates bỏ công sức rất nhiều để thành lập công ty Microsoft, đã thay đổi đời sống nhân loại hay ông Jordan đã bỏ công luyện tập để trở thành một lực sĩ hảo hạng. Mình có một thằng cháu vợ, mơ trở thành Jerry Mcguirre, làm ông bầu cho các lực sĩ nổi tiếng nhưng mỗi lần đến nhà mình là thấy nó coi The Simpsons hay các trận banh bóng rổ. Mình bảo nó ghi tên đi học mấy khoá seminar về tài chánh nhưng chả thấy nó nghe. Học Berkeley ra nhưng đi làm cho Gamestop với lương tối thiểu, tham gia phong trào 99% 1% giàu có, lên án người giàu bốc lột ,...

Ông Bill Gates không coi The Simpsons. Ông ta coi The Great Courses khi tập thể dục. Dạo trước mình cũng hay mua mấy lớp của công ty để xem. Họ kiếm các giáo sư nổi tiếng của các đại học Mỹ, thâu các lớp được giảng dạy bởi các giáo sư này về các môn toán, Thiên văn, kinh tế, lịch sử,... rồi bán cho công chúng nhưng sau này các trường nổi tiếng ở Mỹ như Stanford, Harvard, MIT,... cho mọi người xem các lớp của họ trên mạng miễn phí nên mình ngưng mua.

Có một lớp về Khoa học mà ông Gates thích nên mời giáo sư đó đến nhà và giao cho trọng trách soạn một chương trình cho học sinh, mọi chi phí sẽ do ông ta đài thọ tương tự chương trình Khan Academy, giảng dạy cho học sinh và sinh viên các môn qua mạng. Hôm qua báo chí đăng tên người đã giúp ông Bill Gates thêm 6 tỉ Đô La trong khi ông ta làm việc từ thiện.

Theo John Stewart Mill thì con người nếu tự rèn luyện, tự cải thiện sẽ dẫn đến tự do hoàn toàn như ông Bill Gates, không cần đi làm, đi làm việc thiện, tự bỏ tiền của mình ra để đóng góp cho nhân loại chớ không phải như một số làm những trò để tự lăng xê, kiếm khách hàng trong Cộng đồng,...

Những người tự cho thuộc thành phần 99%, họ có tự do lựa chọn nhưng họ chọn cái dễ như xem The Simpsons thay vì Shakespeare. Hè thằng con đi dạy tư và bơi cho con nít, tuy ít tiền nhưng mình vẫn bảo nó làm để trau dồi kỹ năng về các cư xử. Thay vì tự hoàn thiện, luyện tập kỹ năng để thành lập một công ty, bán các sản phẩm đáp ứng với nhu cầu của khách hàng, họ dùng những giờ phút rãnh rỗi để xem những chương trình làm cho quần chúng như phim bộ,...rồi lên án những ai đã thành công và đòi đánh thuế các người thành công.

Bên Pháp, tổng thống Hollande ra đạo luật đánh thuế 75% những ai có lợi tức hàng năm trên 1 triệu euro khiến dân có lợi tức cao, bỏ chạy ngay tài tử Gérard Depardieu, một tên thiên tả hay tham dự các lễ Nhân Loại (fête de l' Humanité) của đảng Cộng Sản tổ chức hàng năm, từ bỏ quốc tịch Pháp để trở thành công dân của Nga Hoàng Putin. Đạo luật này đã biến dân Pháp trở thành nô lệ của chế độ, tiêu diệt tất cả những ai có mầm mống làm giàu, vượt qua sự bình thường.

Nước Tô Cách Lan vừa có cuộc trưng cầu dân ý về thành lập một nước độc lập với Anh quốc. Các giới trẻ bỏ phiếu đòi độc lập trong khi giới già thì chống vì sợ mất tiền hưu cho nên câu nói của ông Hồ không còn giá trị trong thời đại này.

Theo John Locke, người có ảnh hưởng rất nhiều trong nền dân chủ Hoa Kỳ mà ông Jefferson đã viết bản tuyên ngôn Độc Lập dựa trên tư tưởng của ông Locke. Trớ trêu thay là tư tưởng của người Anh đã giúp giải thể đế chế Anh quốc tương tự các tư tưởng của Jean Jacques Rousseau, Voltaire,..đã giúp các học sinh Việt tổ chức kháng chiến chống lại sự cai trị của đế chế Pháp quốc.

Nếu bắt người giàu có đóng thuế thì con người không có tự do hoàn toàn vì chính phủ làm chủ họ như chế độ nô lệ, bắt họ làm việc để chính phủ hưởng lợi. Nếu để người có lợi tức cao tự đóng góp cho các chương trình xã hội thì có lẻ kết quả khả quan hơn. Chúng ta thấy các chương trình xã hội mà Gates Foundation thực hiện.

Tuần rồi mình dẫn thằng con đi thăm hai tên bạn già người Mỹ mà người ta thường gọi là người hàng xóm triệu phú (the millionaire next door). Thằng con được nghe hai tên này kể về cuộc đời họ, học chưa xong đại học nhưng họ chịu khó đi học thêm, tự rèn luyện kỹ năng, đầu tư vào địa ốc nên ngày nay sống khá sung túc, âm thầm không khoe khoang.

Thằng con hỏi lí do dẫn nó đi gặp mấy người này thì mình bảo để chứng minh câu nói của Thomas Edison: "1% Thiên tài, 99% tập luyện ". Muốn thành công thì phải chịu khó làm việc, dùng thì giờ để học hỏi, tu luyện kỹ năng thêm. Trong thời gian rãnh rỗi, con chơi game điện tử, có những người khác dùng thời gian đó để học hỏi trau dồi thêm thì trong tương lai sự khác biệt giữa con và mấy người kia sẽ rất cách xa. Họ sẽ tìm được tự do trong khi con phải làm nô lệ, bán thời gian, trí não của mình để làm giàu cho chủ.

Một người học đến chương trình Trung học đệ nhất cấp thì họ chỉ biết và sống với định đề Euclid, hình học hai chiều. Người chịu khó học hết chương trình Trung học thì sẽ hiểu biết và sống với hình học không gian 3 chiều tương tự người học xong chương trình đại học thì sẽ biết ánh sáng di chuyễn theo góc 8 độ 3 phút như Einstein đã chứng minh thay vì đường thẳng như đã từng học ở trung học về Quang học. Biển học rất mênh mông.

Mình chỉ nó cái đồng hồ và nói nó là mỗi ngày bố đọc sách tối thiểu là một tiếng, ngoài ba cái linh tinh trên mạng. It's not an option! Bố đọc thì bấm nút còn khi ngưng thì bấm đồng hồ cho đến khi nào đủ một tiếng thì mới bắt đầu đọc email, sách báo linh tinh,... Mấy hôm nay, bà ngoại mấy đứa nhỏ bị đưa vào nhà thương nên đồng Chí gái đi thăm sau khi tan sở nên mình phải đón con đi bơi về nên đến Võ đường trễ một tiếng. Dù biết trễ nhưng phải đi. Nó cười bảo it's not optional!

Ông Gates từng nói: "Anh sinh ra nghèo, đó không phải cái lỗi của Anh nhưng nếu Anh chết trong sự nghèo đói, đó là lỗi của Anh". Cô con gái mình kể, trong giờ Anh ngữ có viết tiểu luận về câu nói này. Cô ta hỏi tại sao gia đình mình thuộc loại cấp tiến nhưng bố mẹ lại bầu cho Đảng Cộng Hoà. Cô con gái viết là nó theo bảo thủ vì nhận xét trong đại gia đình mình thì có người sang đây, ăn trợ cấp không đi làm, mỗi khi có sinh nhật của ai trong gia đình là được mời đi ăn tiệm để rồi bố mẹ trả tiền cho họ. Nó không muốn nghèo.

Khi con người sinh ra, được giáo dục và bị ảnh hưởng trong môi trường mình sinh sống. Chúng ta như con thú được nhốt trong chuồng lâu năm nên khi được thoát ra khỏi cái chuồng thì cứ lẫn quẩn, đi vòng vòng trong diện tích, không gian của cái chuồng vô hình mà mình đã sống lâu năm, không dám làm gì thêm, khác lạ. Chúng ta thấy dân chúng Nga Sô hay đi biểu tình, đòi lại thời gian của thời bao cấp dưới thời Stalin. Thời đó, không có nhiều tệ nạn xã hội như ngày nay vì chả có gì nên không ai trộm cắp, hút sì ke,… tương tự mấy anh nho sĩ cứ khen thời vua Nghiêu Thuấn, thiên hạ thái bình vì thời ăn lông ở lỗ, có gì đâu mà ăn cắp.

Con người sinh ra, được hưởng tự do nhưng vì những sự chọn lựa của họ, những quyết định cá nhân đã biến họ thành nô lệ cho công việc của họ hay để cho người khác làm chủ cá thể của họ. Michael Jordan giàu có sau bao nhiêu năm tập luyện hay Larry Bird của đội bóng Celtic Boston, tuy không cao to nhưng mỗi ngày ông ta phải thảy rổ tối thiểu 500 lần. Mấy người này phải bỏ công khổ luyện thêm để vượt xa các cầu thủ khác thì tại sao phải bắt họ đóng thuế nhiều hơn những người lười biếng, không muốn đột phá tư duy, rèn luyện kỹ năng thêm. Chỉ thích “làm theo năng suất, hưởng theo nhu cầu”.

Trong lịch sử cận đại của VN, có cuộc "cải cách ruộng đất" mà gia đình ông Nội của bố, bị quy là địa chủ, cường hào ác bá, có nợ máu với nhân dân. Ông Nội của bố có học chữ Nho nên bị quy vào tội làm tay sai cho đế quốc phong kiến. Có mấy miếng đất làm ruộng, nhiều khi cần người cày thuê vì ông Nội vào Nam, một ông chú bị Tây bắn chết còn người chú khác thì còn nhỏ nên bị quy vào tội bốc lột sức lao động của con người. May là không bị xử bắn vì thuộc loại thành phần sửa sai.

Trong cuốn "Đèn Cù", tác giả có kể một tổng bí thư của VN, được một tiến sĩ Triết học, ở Pháp về, tóm tắc những giáo điều của Karl Marx, trình lên cho ông ta nghiên cứu để khi cần nói chuyện với các cán bộ khác vì lí do ông TBT, không có thời gian đi học khi xưa vì lo làm cách mạng. Ông TBT căm thù, nghĩ chê ông ta ngu dốt nên đì ông này đến khi chết.

Con người được tự do hoàn toàn khi biết tư duy nhưng đời sống hôm nay với bao nhiêu cám dỗ, trò chơi điện tử, các chương trình truyền hình,... Người ta thích coi The Simpsons, phim Hàn quốc,... hơn là vận động tư duy để thưởng thức Shakespeare hay những buổi hoà nhạc giao hưởng, đi xem triễn lãm tranh hay làm những việc có đột phá tư duy nên tự giam mình trong vòng nô lệ, khó thấy ánh sáng của tự do.

Kỹ thuật đã giúp con người thêm khả năng để tư duy. Hôm nay một người ở Phi Châu hay Việt Nam,.. có thể tham dự một lớp học trực tiếp của đại học MIT, Harvard, Stanford,...mà không cần phải trả tiền. Các Trang nhà như Facebook, ....đã giúp con người gần nhau, tiếp nhận tư liệu, tin tức,...để trau đồi thêm kiến thức hay khoe mẽ khi ăn một Tô phở, uống một lon bia hay ly cà phê cái ngồi trên cái cốc,.. Nếu ông René Descartes sống trong thời đại này, thay vì “Cogito ergo sum”, chắc sẽ tuyên bố: "Tôi Facebook cho nên tôi hiện hữu".

Sơn Ngu khu đen