Nạn đói và bệnh dịch

Bà hoàng hậu Marie Antoinette, vợ của vua Louis 16, hoàng hậu cuối cùng của người Pháp, tuyên bố một câu lẩy lừng khi được tin người dân ở Pháp bị nạn đói, vì thất mùa liên miên, trong khi đó ở điện Versailles, vua chúa ăn chơi tốn biết bao nhiêu tiền thuế của dân: “nếu hết bánh mì, người dân nên ăn bánh bít cuy.” Vài năm sau, người dân phá ngục Bastille, họ lôi đầu bà này ra chém đầu, hết còn ăn bánh bít cuy. Chán Mớ Đời
Thật ra câu nói này là do công chúa Marie Thérèse của vương triều Tây Ban Nha, đã tuyên bố trước đây, cho thấy hoàng tộc, không hiểu biết gì về đời sống của giới bình dân, làm lụng, đóng thuế trong khi hoàng tộc được miễn thuế, ăn chơi. Sau này nhóm phản loạn, mới dùng câu nói ấy để tuyên truyền đưa đến cuộc cách mạng đầu tiên tại Âu châu.
Ngày xưa, nghe tây đô hộ dân mình thì cứ tưởng dân Tây giàu có, không cần đi làm nhưng khi đến Pháp quốc thì mới khám phá nước này thời xưa cũng chết vì đói rách. Năm 1694, khi vua Louis 14, được mệnh danh là “le roi du soleil” (vua mặt trời) chơi gái không ngừng ở điện Versailles thì có đến 2.8 triệu người Pháp chết vì nạn đói thất mùa, tương đương 15% dân số thời bấy giờ. Năm sau 1695, ở nước Estonia, nạn đói giết 20% dân số rồi đến lược Phần Lan chôn 1/3 dấn số của họ, tương tự những năm này cũng xơi tái 1/5 dân số của xứ Tô Cách Lan ở Âu châu…

Đế quốc hình thành

Hồi nhỏ xem phim ngày tàn của đế quốc La Mã (La chute de l’empire romain) ở rạp Hoà Bình, như ám ảnh mình đến ngày nay. Lớn lên học lịch sử thấy các đế quốc La Mã, Anh Quốc, Pháp quốc, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha,…lần lượt bị giải thể. Mình lo ngại Hoa Kỳ cũng sẽ cùng chung số phận của các đế quốc khi xưa vì đang đi theo vết lăn xe của các đế quốc xưa.
Ông tướng Wesley Clark, cựu tổng tư lệnh khối Bắc Đại Tây Dương, từng là ứng cử viên tổng thống Hoa Kỳ, kể rằng 10 ngày sau vụ khủng bố 9/11, ông ta viếng thăm bộ trưởng quốc phòng Rumsfeld, có một vị tướng khác kêu ông ta vào phòng và cho biết là bộ quốc phòng đang lên chương trình sẽ đánh I-Raq và các nước khác tổng cộng là 7 nước. Hôm trước xét lại thì thấy quân đội Mỹ đã đánh các nước có tên trong danh sách mà ông Clark tuyên bố: Á Phủ Hãn, I-Raq, Syria, Lybia, Yemen, chỉ còn Lebanon là chưa nhảy vào, thêm những xứ khác mà mình chưa biết.
Dạo ông Bush con mới lên ngôi, đọc diễn văn cho rằng Hoa Kỳ sẽ giúp giải phóng các nước độc tài, đem tự do dân chủ khắp thế giới, khiến mình có chút gì hy vọng cho Việt Nam. Đùng cái ông ta tuyên bố: ‘theo chúng tôi hoặc chống lại chúng tôi” rồi bựa tin tức để đem quân vào đánh I-Rắc, Á phủ Hãn, rồi các nước khác. Tương tự vương quốc Anh khi xưa cũng đi chiếm các thuộc địa của mình, nhân danh chủ nghĩa cấp tiến và dân chủ.

L' adieu

Hôm trước có anh bạn viết về bài thơ "l'adieu" trong tập thơ Alcools của ông Guillaume Apollinaire và so sánh phiên bản chuyễn ngữ tiếng Việt của ông Bùi Giáng nhưng mình không nhất trí khi anh ta cho lời Việt của ông Bùi Giáng đã không nói rõ cảm nhận của tác giả khi viếng thăm phần mộ của Leopoldine Hugo, con gái của Victor Hugo và chồng Charles Vacquerie.
Bản dịch của Bùi Giáng được ông Phạm Duy phổ nhạc với tựa đề "Mùa thu chết" đã gây ngộ nhận trong giới trí thức theo cộng sản. Họ lên án ông Phạm Duy cho rằng Cách mạng mùa thu đã chết ví von cuộc cách mạng tháng 8 của VC. Tương tự người ta ngộ nhận bài thơ "Lá Diêu Bông" của Hoàng Cầm, họ cho rằng là Diêu Bông được nhà thơ họ Hoàng, ẩn dụ của đảng cộng sản khiến ông ta ở tù đến 2 năm vì kể lại một chuyện tình thời ấu thơ.
J’ai cueilli ce brin de bruyère
L’automne est morte souviens-t’en
Ông Bùi Giáng chuyễn ngữ thành;
Ta ngắt đi một cụm hoa thạch thảo
Em nhớ cho mùa thu đã chết rồi...
Anh bạn không nhất trí là động từ "cueillir" được dịch thành "ngắt đi" vì theo tiếng việt động từ "cueillir" là "hái" nên theo anh ta cho đúng nghĩa là "ta hái đi một cụm hoa thạch thảo".

Cuốn sổ chép tay của Mạ

Mấy hôm nay, hắn không ngủ được, loay quay với cuốn sổ chép tay của Mạ hắn. Cuối tuần rồi, như thường lệ, hắn đến thăm Mạ hắn thì được người đưa cho cuốn sổ mà Mạ hắn ghi chép từ thời con gái, nữ sinh Đồng Khánh đến nay. Mạ hắn có ghi lại công thức làm nước mắm gia truyền mà hắn thấy khi xưa Mệ ngoại hắn làm và bán cho các ngư phủ của làng Lăng Cô.
Cuốn nhật ký của Mạ hắn làm gợi nhớ lại những kỷ niệm thời hắn còn học trường Pascal , Đà Nẵng. Mỗi hè là hắn về Lăng Cô, ở với Mệ Ngoại, có cái tiệm tạp hoá lớn nhất vùng này. Làng ni chỉ có đánh cá vì xung quanh không có ruộng nương. Chiều chiều trước khi ra khơi, các ngư phủ đến tiệm của Mệ hắn, mua một chén nước mắm nhỉ, dầm tỏi và ớt mọi rồi nốc cái ực, phà cái à rồi u chầu u chầu, lên ghe tàu ra biển. Hắn có bắt chước mấy ôn đi ghe, uống một chén nước mắm, dầm tỏi và ớt mọi. Ôn mệ ơi hắn nhớ đến chừ. Cay xé họng.
Theo sách báo mà hắn đọc thì sau 1975, Hà Nội bế môn toả cảng như thời đại nhà Nguyễn khi xưa, để xây dựng xã hội chủ nghĩa, ngăn sông cấm chợ thì mấy tên Thái Lan, cướp vàng của dân vượt biển, qua Việt Nam mua nước mắm với giá bèo, rồi pha chế, đóng chai bán cho ngoại quốc với nhãn hiệu Product of Thailand. Sau mấy chục năm thì thị trường quốc tế về nước mắm đều do người Thái nắm giữ dù họ lấy hàng của Việt Nam sản xuất, kiểu ví von, người Việt cầm chim cho người Thái đái.

Nước mắm Lăng Cô

Cuối tuần qua đi học, rũ đồng chí gái đi theo vì chương trình học ít, lý do chính là để mọi người học hỏi, trao đổi kinh nghiệm lẫn nhau, làm quen, tạo dựng một network để giúp đỡ nhau khi có vấn đề khó khăn giải quyết. Chương trình gồm đi viếng mấy nhà trồng nho làm rượu nổi tiếng ở vùng này. Đồng chí gái đi Seattle và Vancouver tuần trước, lại có khách hàng đến thứ 2 nên cuối tuần này phải vào sở chuẩn bị cho mọi việc nên đi một mình.
Trước khi đi, Ôn Mệ Nước Mắm Lăng Cô cho biết là cuối tuần này xuống vùng Malibu ăn cưới, hỏi mình ghé lại lấy 9 chai nước mắm do một người bạn gửi mua. Vì chưa được phép chính thức bán nên ai muốn ăn thử nước mắm Lăng Cô Madze in Hoa Kỳ, thì tặng tiền tươi để giúp chủ nhân thử nghiệm thêm. Tiền cước gửi đi thêm phải mua bảo hiểm vì trong quá khứ đã bị ăn cắp, gửi 2 chai, người nhận có 1 chai nên Ôn Mệ chần chừ gửi qua bưu điện, khá đắc nên mình thay đổi chương trình, thay vì chạy xa lộ 5, mình phải vòng qua xa lộ 101, hơi xa một chút nhưng có dịp gặp lại Ôn Mệ cũng vui.
Mình có giới thiệu nước mắm này cho bạn bè, ai cũng ăn thử ở nhà mình, khen ngon nhưng khi nghe đến giá tiền thì chạy hết, ngay cả nhiều người khá thành đạt, cho thấy tư duy người Việt mình, chưa hiểu rõ, đánh giá rõ về ăn ninh, vệ sinh của thức ăn, thức uống. Họ chỉ nghĩ đến số tiền mà quên đi điểm quan trọng là vệ sinh. Thà ăn đồ độc hại mà rẻ còn hơn ăn đồ tốt, sạch sẽ mà đắt tiền. Ngồi ăn uống với nhau, ai cũng than là xem mấy video, đồ ăn thức uống ở Việt Nam, ở Tàu, pha chế chất độc,…nhưng khi nghe nói đến giá chai nước mắm, hữu cơ làm tại Hoa Kỳ, nguyên chất, không có chất bảo quản thì im re, không dám mua, ngoại trừ một anh bạn, từ xa nhắn tin, mua 9 chai.

Những người không quen *

Có những người mình không quen, họ không phải ông to bà lớn ở Đàlạt nhưng để lại cho mình nhiều ấn tượng của thời sinh sống tại Đàlạt. Trong những người đó có ông từ Phác, người Huế, làm chung với ông cụ mình tại ty Công Chánh. Dạo đó mình bị con chó berger hàng xóm cắn nên phải lên viện Pasteur để chích thuốc ngừa chó dại.
Ông cụ mình làm ở ty công chánh, bên cạnh viện Pasteur nên mình theo ông cụ lên sở để chích thuốc. Mình chỉ nhớ là y tá họ dùng cái kim to và dài đâm ngay bụng mình, hình như phải lên đó mấy tuần. Dạo đó mình học buổi chiều nên buổi sáng theo ông cụ lên sở chích thuốc rồi phải ngồi trong văn phòng ông cụ mấy tiếng tập đồ chữ. Trong sở có một ông viết chữ rất đẹp nên ông cụ mình mua một cuốn vỡ, nhờ ông ta viết bằng viết chì cho mình đồ theo bằng mực tím. Mình rất ghét ông này vì sau đó mỗi tuần là ông cụ đem về một tập khác, phải viết xong rồi mới được đi chơi. Sau này nhờ viết chữ đẹp nên mình thích vẽ dẫn đến nghề kiến trúc. Đúng là trong cái xui lại có cái rủi. 🙂
Một hôm, sau khi chích thuốc ông cụ mình hỏi có muốn ăn chè không thì mình gật đầu, ông cụ dẫn mình ra phía sau ty công chánh, thấy một bà gánh chè bán dạo trong vùng, các công chức của viện Pasteur, ty Công Chánh gọi vào ăn. Hôm đó mình không may vì có một cuộc cá độ giữa ông Phác và một ông làm chung sở. Họ cá nhau là ông Phác sẽ ăn hết nồi chè đậu ván. Mình thấy ông Phác người to béo như mấy chú 3, ngồi trên cái đòn ăn ngồm ngoằm mấy chén chè trong khi bà bán dạo múc từng chén chè để trên cái mẹt. Mình thất vọng lũi thũi theo ông cụ vào văn phòng rồi sau đó mình nghe ai chạy vào phòng bảo ông ta ăn hết nồi chè. Lúc đó mình ghét ông ta thậm tệ, mình chỉ cần ăn một chén nhưng không được trong khi ông ta rất là khổ sở, phải ăn hết nồi chè.

Tiền bạc từ đâu ra?

Qua lịch sử loài người, các đế quốc giúp các giống dân, không cùng văn hoá, ngôn ngữ, nhưng có thể sống chung đụng trong một xã hội trật tự, tuân theo các luật lệ chung hổn hợp. Có một loại văn hoá khác, trao đổi khác khiến các giống dân trên thế giới, trong hay ngoài các đế quốc vẫn được sự đồng thuận, chấp nhận của mọi người. Ấy là tiền bạc.
Tên khủng bố khét tiếng Osama Bin Laden, căm thù người Mỹ. Khi bị bắn chết trong căn phòng của ông ta, người ta tìm thấy cái két sắt chứa vô số tiền mỹ kim, của kẻ thù. Có thể nói tiền bạc là một sự đồng thuận khắp nơi trên thế giới cho dù người ta có bất đồng ý kiến về tôn giáo, chính trị….
Hôm viếng thăm thành Vienne, Áo quốc, đồng chí gái đi tìm nhà vệ sinh công cộng nhưng phải trả tiền, mình đưa tiền Florin còn dư khi rời Hung Gia Lợi, bà giữ nhà vệ sinh lắc đầu không nhận, kêu “Euro bitte” cho dù Hung Gia Lợi là hội viên của Liên Hiệp Âu châu, nhưng khi mình đưa 1 đô la thì khuôn mặt bà ta nở rộ nụ cười tưoi như hoa cứt lợn. Không gì khốn nạn bằng khi mót tè, đứng đợi, xếp hàng, rồi khi đến phiên mình, mụ tổ trưởng nhà vệ sinh lắc đầu, chê tiền của mình. Đi chơi xứ nào cứ nhét theo tiền đôla là thoải mái. Cứ móc đôla cho tiền boa là thiên hạ phục vụ mình vui vẻ như có bác hồ trong ngày vui đại thắng.

Xông nhà đầu năm

Từ sáng đến giờ, hắn cứ đi vào, ra cửa, ngóng ngóng ra đường, miệng cứ chép miệng, sao giờ này chưa đến. Vợ hắn hỏi nhờ ai đến xông đất đầu năm thế thì hắn trả lời anh Thìn làm chung hãng. Năm này là Giáp Thìn nên cần người tuổi Thìn xông đất xông nhà. Vợ hắn bảo sao lại nhờ mấy người khác lại nhờ ông thần giờ cao su thì hắn bảo mấy ông kia tuổi thuộc loại tứ hành xung với hắn.
Này nhé anh Quân tuổi Thìn nhưng vợ anh ta lại tuổi Hổ, anh Quyền tuổi Thìn nhưng bà vợ lại tuổi Tỵ chỉ có anh Thìn này tuổi Thìn nhưng bà vợ là tuổi Thân, tuổi con khỉ còn anh Thìn thì ngủ hành Tang Đố Mộc rất hợp với Sơn Hạ Hoả của anh rồi hắn lật cái đồng hồ Apple lên xem giờ rồi chắt miệng bảo sao lâu thế. Không chừng lại hỏng cả việc.
Bổng nghe tiếng chuông Ring, rồi cái iPad kêu tín tình hiện ra người ngoài cổng, vợ chồng ngẫn đầu lên đưa mắt nhìn nhau với nụ cười trên môi. Hắn bảo vợ ra mở cổng nhưng không quên lập đi lập lại, dặn vợ là phải bước chân trái trước nhưng không được chạm đất. Raise your left foot so you can start the Rights foot. Mụ vợ hắn kêu hiểu rồi, tập cả ngày hôm qua.
Vợ hắn lật đật xem tóc tai trong gương, vuốt quần áo lại rồi nhấp nhỏm mở cửa trước, không quên bước chân trái trước rồi nhón một cái để chân phải lên sàn xi măng. Hắn chuẩn bị rượu bánh trái để mời khách. Số là năm nay hắn muốn lên chức manager vì tên boss của hắn sẽ nghỉ hưu nên hy vọng được cấp trên cho hắn cái chức này nên mới cần người hạp tuổi đến xông đất nhà hắn theo tập tục dân gian của người Việt. Có kiêng có cử có lành như ông bà ta thường nói.
Vợ hắn chạy vào nói không phải anh Thìn mà bố em. Hắn đâm hoảng bố vợ tuổi Tỵ lại tứ hành xung với hắn, hay cãi lý với hắn khi nói chuyện về chính trị, đưa tay xua ra nói em ra nói bố về đi, chiều mình đưa cu Tí sang thăm bố mẹ. Vợ hắn nói ai lại nói dối với bố mẹ như thế nên hắn đành chạy ra không quên đi chân trái trước nhưng không đụng đất. Hắn nói thằng cu tí nghịch với chìa khoá cổng, bỏ lạc đâu mất. Chút chiều con đem cu tí sang bố chơi.
Các bác nhớ đầu năm, bắt đầu giở chân trái lên rồi bước chân phải.
Lúc đó có chiếc xe Toyota vừa đổ trước nhà hắn, vợ chồng anh Thìn bước xuống, bảo xe hư nên phải kêu Uber đến đón. Hắn vội vàng mở cổng, thằng cu tí chạy ra ôm ông ngoại, hắn lật đật mời vợ chồng anh Thìn vào nhà lòng hân hoan. Bố vợ nhìn hắn lắc đầu nhưng vui gặp được cháu ngoại đầu năm. Lấy điện thoại ra chụp cháu ngoại đủ kiểu để chút chiều, tha hồ mà tải lên mạng xã hội để dân cư mạng thấy thằng cu tí, cháu ngoại của ông. Về già chả còn gì để khoe nên cứ khoe cháu là vui thôi.
Bổng hắn chợt khựng lại vì chị Thìn bận bộ đồ đen vì để tang bố mới qua đời. Chị ngại đi nhưng anh Thìn bảo là xếp nhớn kêu nên chịu khó đi theo cho có cặp có đôi. Hắn kêu vợ chạy vào nhà đem cái áo khác cho chị Thìn mượn. Hắn kéo anh Thìn vào nhà để chị Thìn sớ rớ ngoài cổng.
Hắn hỏi anh Thìn dùng rượu tây hay rượu Việt Nam do người Việt nấu lậu đem bán ở mấy tiệm thuốc Bắc ở Bolsa. Sau vài hớp rượu thì hắn mới cảm ơn anh chị Thìn đã chịu khó đến xông đất nhà hắn vào ngày mồng một. Hắn thú thật là xem lý lịch trích ngang của mấy người trong hãng nên mới dám mời anh Thìn vì anh tuổi Bính Thìn vì lịch Tam Tông Miếu của Trường Thanh, bảo năm nay phải có người tuổi Thìn xông nhà. Ông Trường Thanh này nghe nói rất giỏi tử vi nên mở công ty làm băng nhạc video, lỗ te tua, rồi gửi lịch về Việt Nam in cho rẻ lấy lời, ai ngờ Việt Cộng cho in Tam Tông Miếu với hình bác hồ trong ngày vui đại thắng.
Anh Thìn sau một ly cối rượu đế Bolsa, bốc miếng chả thủ lên mồm, nhai ngồm ngoàm, chậm rãi nói, Không. Em đâu phải tuổi Thìn, em là tuổi Mẹo. Em sinh 28 tết, tuổi Tây thì em là tuổi Thìn còn tuổi ta thì em vẫn là tuổi Mẹo, cái đuôi con mèo. Hắn toát mồ hôi lạnh, không thể được chú không thể nào tuổi Mẹo được, chú phải tuổi Thìn cho anh chớ. Thế năm nay hết mong lên làm manager.
Anh Thìn lại bồi thêm 1 nhát chém hư vô, như vợ em thì thật ra tuổi Hổ nhưng đi vượt biên, sang đây nghe ai bảo là tuổi cọp là cao số nên đổi năm sinh thành tuổi Tý. Em đâu biết cứ tưởng bà ta là tuổi Tý nên lấy về ai ngờ là lấy con cọp cái. Rõ khốn cho đời em.
Hắn thấy không ổn nên nói với anh Thìn, cảm ơn chú đã đến xông đất nhà anh, anh nay phải đem thằng cu sang nhà ông bà ngoại rồi đưa khách ra sân trong khi bà vợ anh Thìn, con cọp cái lại vận áo khăn đỏ của vợ hắn cho mượn vừa bước vào. Chán mớ đời!
Trời Cali mưa cả tuần nay, ra sau nhà chụp được tấm ảnh các núi miền Nam Cali phủ đầy tuyết

Trước thềm năm mới xin chúc các bác cùng gia quyến được nhiều hạnh phúc và sức khoẻ. Đừng có nhờ em xông đất nhà vì sẽ xui toàn niên.
Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen 
Nhs

Tôn giáo

Có chị bạn, chụp mũ mình là vô thần khiến mình suy nghĩ được 2 phút. Vô thần là một người không tin vào một đức tin về tâm linh nào cả như người cộng sản. Ngày nay, ở Việt Nam mấy cán bộ lớn của đảng cộng sản từng phá chùa, nhà thờ, toà thánh,.. lại đi chùa, thậm chí có người đi hành hương đến những ngôi chùa xa xôi xứ lạ, hay xây chùa to lớn rồi cũng chết. Xem hình ảnh chụp các cán bộ nhớn đi chùa, niệm phật thấy trơ trẻn như đóng kịch, chụp hình tự sướng.
Như mình đã kể loài người sống chung, an bình với nhau từ mấy ngàn năm qua, dù có sự khác biệt về văn hoá, ngôn ngữ,.. nhờ được sống trong các đế quốc. Khi xưa, người ta chỉ quan niệm giàu có là nhờ đất đai nên vua chúa cứ quanh năm suốt tháng, dấy binh, tìm cách ăn cướp thằng hàng xóm, thay vì lo làm ăn, phát triển. Ngoài ra người ta cần một thệ thống tiền tệ để giúp lưu hành buôn bán, giúp đế quốc cải tiến về kinh tế.
Ngoài văn hoá của các đế quốc và hệ thống tiền tệ, có một yếu tố khác giúp loài người gần nhau, yêu mến nhau, bất chấp những khác biệt về ngôn ngữ, văn hoá, lãnh vực tâm linh, đó là tôn giáo. Nếu vắng thiếu yếu tố này thì sẽ có loạn, hàng xóm đâm chém nhau, xã hội luôn luôn bị động, xào xáo, sẽ khiến đế quốc khó mà được bình yên.

Chữ tín và óc học hỏi

Chữ tín và óc học hỏi
Hồi nhỏ học lịch sử thì được thầy cô cho biết người Việt rất thông minh nên rất tự hào về tố chất Việt của mình. Lớn lên chút nữa thì lại học có 3 tên lính tây vác 3 khẩu Mousqueton, hạ mấy thành của Việt Nam, rồi đô hộ cả đám dân An nam từ vua chúa đến nông dân hèn mọn thì niềm tin của mình bị lung lay, mon men hỏi thầy cô thì được hỏi lại “Mi ăn chi mà ngu rứa?”.
Thời tây đô hộ chỉ có 30,000 pháp kiều, không biết số chính xác binh lính và mả tà của tây, cai trị 28 triệu người Việt.
Sang tây nhưng cốt bần cố nông vẫn ngu lâu dốt sớm, hỏi mấy ông thầy tây là tại sao anh ngữ được nói nhiều trên thế giới thay vì tiếng Đan Mạch hay tiếng Việt. Tại sao thế giới có đến 2 tỷ người theo đạo Thiên Chúa, rồi có 1.2 tỷ người theo đạo Hồi Giáo dù xuất xứ tại vùng Trung Đông trong khi các đạo cổ xưa như Zoroastrian thì loe ngoe độ trăm nghìn hay Manichean thì xem như bị tuyệt, năm khi mười họa mới có một sử gia nói về họ trong lịch sử loài người.
Thầy tây nhìn mình như bò đội nón, kêu tao không biết. Thế là bù trớt.
Đọc sách báo thì họ chỉ đưa ra những thông tin lịch sử nhưng không ai giải thích rõ rệt cả. Cho nên mình chỉ đoán là lịch sử của nhân loại đều được hình thành bởi một yếu tố bất ngờ khác với người Việt mình hay kêu tại cái số của mình.
Lịch sử rất vô tình.