Xây phi trường để làm tiền
Khi xưa, người ta rời hay đến một thành phố đều phải đi qua cửa cổng của một thành phố nhưng ngày nay các cửa cổng của thành phố là các nhà ga, hay phi trường. Do đó cái nhìn đầu tiên của phi trường là hình ảnh đại diện cho một thành phố, quốc gia. Là biểu tượng cho quốc gia cũng như là cái máy làm tiền cho một thành phố. Do đó ngày nay, các quốc gia nhỏ bé đều đua nhau cạnh tranh để các công ty hàng không quá cảnh với các chương trình mướn bãi đáp rẻ để câu hành khách dừng lại để họ bán hàng miễn thuế Duty Free như Dubai, Doha,… quá cảnh thường mất từ 3 đến 8 tiếng đồng hồ nên hành khách có thể ăn uống, tắm rửa, mua sắm Duty Free,
Ai đi du lịch ở á châu mà ghé phi trường Changi của Tân Gia ba, đều cảm thấy đẹp và xa hoa. Phi trường này được xem là phi trường đẹp nhất thế giới không phải khơi khơi mà có chủ đích từ nhà lãnh đạo Lý Quang Diệu. Tân Gia Ba là một quốc gia có đâu 4.2 triệu người dân và 1.9 triệu ngoại kiều mà có phi trường đón trên 68 triệu hành khách quốc tế mỗi năm. Tin tức cho biết phi trường Nội Bài năm 2024 có đến 16 triệu du khách quốc tế ghé qua, kể cả Việt kiều về thăm quê hương.
Theo báo Lao động Việt Nam thì “Trong số 250 sân bay được xếp hạng năm nay, sân bay Tân Sơn Nhất đứng thứ 248 với tổng điểm 6,21. Trong đó, hành khách quốc tế chấm điểm độ đúng giờ đạt 6,1; đánh giá từ hành khách đạt 6,6 và dịch vụ ẩm thực - mua sắm được chấm 6,1.
Sân bay Nội Bài xếp hạng 242 với tổng điểm 6,71, bao gồm 6,4 điểm đúng giờ; 7,2 điểm từ hành khách và 7,1 điểm cho khu vực ẩm thực - mua sắm.” Ở hải quan phải đợi 2 tiếng đồng hồ như kỳ đầu năm nay mình ghé về Hà Nội. Sau khi bay mất 24 tiếng đồng hồ quá cảnh tại Phi Luật Tân, về đến Nội Bài lại phải đợi thêm 2 tiếng đồng hồ ở hải quan. Tưởng tết ai ngờ nay vẫn tiếp tục. Mình đọc trên mạng du khách quốc tế chửi thề quá khiến làm giảm bớt số lượng du khách muốn viếng thăm Việt Nam.
Phi trường Nội Bài được làm lại khá hơn lần đầu tiên mình đến năm 1995 nhưng so với các phi trường quốc tế ở Á châu thì như một phi trường tỉnh lẻ đâu đó trên thế giới. Khá hơn phi trường ở Uzbekistan nhưng thua phi trường ở Tajikistan, Kazachstan, Kyrgyzstan. Vào Việt Nam hay ra phải qua hải quan lâu lắc nên nghĩ đi ra đi vô phải đứng mỗi bận 2 tiếng là nản.
Phi trường Changi được xem là đứng thứ 15 phi trường bận nhất thế giới, có đến trên 100 công ty hành không hạ cánh tại đây và nối kết 170 thành phố trên thế giới. Phi trường này cung ứng độ 13 tỷ đô la cho nền kinh tế Tân Gia Ba hàng năm và có 119,000 công ăn việc làm cho dân cư của một thành phố nhỏ. Người ta gọi phi trường Changi là con đường đưa đến sự thịnh vượng của Tân Gia Ba. Phi trường đang xây dựng thêm Terminal thứ 5, có khả năng chứa hành khách lên 50% vào năm 2030 xem như 4 năm nữa. Có ước tính là gia tăng gấp đôi các chuyến bay thường nhật trong 2 thập kỷ tới.
Xem trên mạng thì 22 phi trường tại Việt Nam kể cả Nội Bài có lợi tức năm 2024 là $866.4 triệu mỹ kim, tỏng khi Tân Gia Ba chỉ có một phi trường mà lợi tức gấp 15 lần cả Việt Nam.
- Airports Corporation of Vietnam (ACV), the national operator of 22 airports including Noi Bai, reported a total revenue of VND21.466 trillion (approximately $866.4 million USD) for 2024 and a target of VND21.782 trillion for 2025.
Được biết là phi trường Tân Sơn Nhất trước 75 là phi trường bận và có nhiều chuyến bay nhất á châu vì máy bay cất cánh và đáp cho nhu cầu chiến tranh. Năm 1975, Tân Gia Ba có phi trường quốc tế tên Py Labar, có một phi đạo gần trung tâm thành phố. Năm 1970, phi trường này tiếp nhận hàng năm 1.7 triệu hành khách rồi 5 năm sau con số gia tăng lên 4 triệu hành khách. Do đó chính phủ muốn nới thêm phi trường. Họ bỏ ra 800 triệu tiền Singapore để mua đất xung quanh và dời các gia đình xung quanh khu vực. Ở Los Angeles, họ đang làm thêm phi trường để tiếp đón thế vận hội 2028.
Công việc đang tiến hành thì ông Lý Quang Diệu đổi ý, không muốn nới phi trường Py Labar mà xây một phi trường mới. Lý do ông ta viếng Hoa Kỳ và có đáp xuống phi trường Logan ở Boston. Phi trường này nằm ngay biển và dùng đất bồi thêm ra biển. Ông ta nghĩ trong tương lai nếu phi trường cần nới rộng ra thì cứ bồi đất ra biển thay vì cho máy bay đáp xuống trong khu dân cư như phi trường Narita ở Nhật Bản. Phi trường Changi dùng căn cứ không quân của Anh quốc cũ. Dời nghĩa trang và các làng đánh cá này nọ. Chi phí độ 1.5 tỷ đô la Singapore. Rất đắt tiền nhưng gặp ông độc tài này với viễn kiến 50 năm tới cho quốc gia nên ai nấy đều phải nghe lời.
Ý định của ông Lý Quang Diệu là xây phi trường Changi to gấp 5 lần phi trường cũ, nhất là có thể nới rộng thêm trong tương lai. Ông Lý Quang diệu muốn phi trường là một phi trường có vườn. Nếu chúng ta đến phi trường Atlanta, được xem là đông hành khách nhất Hoa Kỳ. Hành khách đến , đổi máy bay rồi đi luôn trong khi phi trường Changi, có ý tưởng là hạ giá mướn bãi đáp cho các công ty hàng không khiến có nhiều công ty sử dụng phi trường này vô hình trung biến phi trường này trở thành trạm dừng trên con đường từ á châu sang âu châu hay úc châu. Nếu ai ghé Hán Thành thường có chiêu quá cảnh mất 8-9 đồng hồ nên họ có xe đưa du khách ra thành phố để mua sắm này nọ tương tự phi trường mới ở Istambul cũng có khiến mãi như vậy. Xuống Nội Bài, du khách muốn ra viếng Hà Nội mà phải đợi 2 tiếng qua cửa khẩu và 2 tiếng để vô lại là ngọng.
Năm 1981, phi trường này được khánh thành, tiếp nhận được 10 triệu hành khách năm đầu tiên và được xem là phi trường lớn nhất á châu. Ngày nay ai cũng xem ông Lý Quang Diệu là một nhà lãnh đạo đại tài khi có viễn kiến. Vì nếu tiếp tục nới rộng phi trường cũ thì ngày nay kẹt cứng không thể nào phát triển như bây giờ. Nay họ đang xây thêm phi đạo thứ 5.
Thông thường 40% kinh tế của phi trường là cho mướn bãi đậu máy bay, bán xăng nhớt, thuế hành khách còn lại là các dịch vụ khách như thức ăn, duty-free shop, bãi đậu xe, khách sạn,… nếu hành khách ngừng lại mua cái ví Gucci hay uống cà phê $8 hay cái bánh mì $15, thì phi trường kiếm tiền nhiều hơn cho một chiếc máy bay Boeing 747 đậu vài tiếng.
Do đó Changi cố gắng xây dựng một môi trường nơi các hành khách muốn tiêu tiền và ở lại chơi. Lợi tức của phi trường từ các tiệm bán hàng gia tăng từ 537 triệu Singapore đô năm 2009 lên 1.17 triệu nằm 2019, xem như 10 năm tình cũ. Hơn gấp đôi tiền cho máy bay đáp. Nói chung Changi là cửa tiệm, trung tâm mua sắm đem lại lợi nhuận nhiều nhất cho Tân Gia ba. Tiền họ thu từ hành khách mua sắm, ăn uống thì tiền đáp máy bay càng rẻ nên có thể cạnh tranh các phi trường quốc tế khác. Phi trường Dubai cũng như Doha đang tìm cách thu hoạch như Changi.
Phi trường có trên 400 cửa tiệm sang trọng. Có rất nhiều tiệm Gucci, Prada,..thêm vườn bướm. Họ hỏi hành khách thì được biết lý do họ muốn ngừng tại đây vì không gian rất dễ thương. Thêm giá cả có thể rẻ hơn cả ở các cửa tiệm trung tâm thành phố. Họ có hồ tắm cho hành khách ngưng lại lâu để tắm hay phòng ngủ. ở Dubai, Doha thì có chỗ cho hành khách ngủ vài tiếng hay tắm rữa. Họ có chỗ xem xi-nê miễn phí 24/7. Họ có làm thác nước cao 40 mét. Duty Free được quảng bá giúp thêm lợi nhuận cho phi trường. Ngoài ra, các phi cơ chở hàng hoá như FedEx cũng đáp xuống đây như hạ tầng cơ sở được thiết lập tại đây tốt giúp họ xăng nhớt .
Khi mình nghe Việt Nam xây phi trường Long Thành thì mình nghĩ đã đến thời điểm Việt Nam cần một phi trường quốc tế đúng với tầm thế kỷ 21 nhưng khi đọc tin tức của đồ án thì chỉ biết Chán Mớ Đời. Phi trường được phỏng theo phi trường ở Bắc Kinh do công ty kiến Norman Foster thiết kế mà mình có thời làm việc ở London. Đi khắp nơi, thấy phi trường thế giới như Doha, Thổ Nhĩ Kỳ, Dubai, Changi, Narita, Hán Thành thì mình cảm thấy buồn cho Việt Nam. Khó mà có một nhà lãnh đạo như ông lý Quang Diệu. Ông này có ông cố hay ông nội từng sinh sống tại Việt Nam trước khi bị đuổi chạy qua Tân gia Ba. Có thời ông ta làm cố vấn cho sự phát triển Việt Nam nhưng mộng ông ta không thành. Rất tiếc lãnh đạo Việt Nam không nghe ông ta.
Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo dang nắng Sơn đen
Nguyễn Hoàng Sơn
