Khiêu vũ cao đẳng quốc gia mỹ thuật

 Như mình đã kể, hàng năm có hai lễ chính của trường: lễ nhập môn và buổi khiêu vũ nổi tiếng được gọi là “Bal des Quat’z’arts”, viết tắt của Bal des Quartre Arts (4 nghệ thuật), tượng trưng cho 4 môn của trường: Kiến trúc, hội hoạ, điêu khắc và chạm trỗ.

Bal des Quat’z’arts rất nổi tiếng trong giới trẻ, giới già thì cho đó là văn hoá đồi trụy. Chỉ được mời, phải có vé mời được vào nên khắp Paris, ai cũng muốn tham dự. Theo tài liệu thì lễ này được bắt đầu năm 1892, tại Paris, vào thời La Belle époque . Khởi đầu được tổ chức tại Montmartre, không phải ở trường. Có lẻ bắt chước lễ hội các người gitanes tại khu vực này. Sau đệ nhị thế chiến thì nhóm Gitanes này được dời ra ngoại ô.

Khởi đầu thì nhỏ nhưng rất thành công. Mình không hiểu vì lý do gì, có thể sau cuộc cách mạng, họ muốn tổ chức các cuộc ăn chơi để xoa diệu lòng dân vì dạo ấy, họ chặt đầu khá nhiều người Pháp, đến nổi phải chế ra máy chém để chặt cho nhanh cho kịp nhu cầu vì đao phủ thủ làm việc quá tải. Dân tây chặt đầu vua Louis 16 và bà vợ làm cô bé chăn cừu thấy vui quá nên hồ hởi phấn khởi chém hết thiên hạ trong các cuộc chỉnh lý, kêu phản bội cách mạng gì đó như mấy ông Robespierre và Danton, đưa ra biện pháp chém đầu khiến sau này hậu thế bắt chước, chém đầu họ luôn. Họ quên câu nói của cách mạng là đừng chém đầu người khác nếu không muốn người khác chém đầu mình.

Máy chém được tây gọi là Guillotine, mang tên ông y sĩ họ Guillotin, đã tư duy đột phá, thiết kế cái máy chém này. Đến thời tây thuộc, họ không xài nữa nên đem qua Việt Nam và các thuộc địa để chém dân đòi độc lập. Hình như mình có kể về cái máy chém rồi. Ai tò mò thì tìm trên bờ lốc của mình.

Lần thứ nhì được tổ chức ngày 9 tháng 2, năm 1893 tại Moulin Rouge. Các người mẫu khỏa thân đi dạo như một bức tranh hiện thực, đến nữa đêm thì có một phụ nữ khoả thân đứng trên bàn gây ra tranh cải kiện tụng.

Affiche của lễ hội của trường được thay đổi hàng năm về đề tài

Sinh viên hoá trang để tham dự tương tự lễ nhập môn cũng bú xua la mua như trên. Nói chung thì phong cách rất lập dị, man rợ. Bảo đảm đồng chí gái mà thấy hình ảnh của mình trong những năm tháng sinh viên chắc không dám lấy. Từ một tên ngố ở tỉnh lẻ như Đà Lạt, được thảy vào chuồng cọp của trường mỹ thuật. Sống sót ra trường là một may mắn của cuộc đời. Mình có mấy tên bạn, ở tỉnh lẻ về Paris học, tối nào cũng đi nhảy đầm, uống rượu riết chả ra trường bị đuổi, không biết giờ làm cái gì.

Những affiche được tổ chức để các sinh viên tham dự, để được chọn. Thấy toàn là chim dế treo lủng lẳng

Dạo đi học, mình cũng hay hoá trang thành những tên điên khùng như trên.

Dần dần trở thành lễ hội của các môn sinh của 4 phân khoa của trường. Mỗi năm đều có một đề tài riêng. Nữ giới được phép tháp tùng đều phải vẽ trên người như những bức hoạ rồi phủ lên áo quần hoá trang, dần dần sẽ được cởi ra hết khi trời về sáng. Lúc đó mới đi thưởng lãm tranh sống thực. Kinh

 Năm đầu tiên 1893, một người mẫu cho sinh viên vẽ bị bắt vì tội công xúc tu sĩ, cởi trần như nhộng, đứng lên cái khiêng, để mấy sinh viên khiên đi khắp phố như nữ thần tự do. Cô này bị bắt và phạt 100 quan khiến các sinh viên nổi loạn, cởi trần lấy lá nho chắn hạ bộ nhưng không tìm ra được cô này, và được kết luận là cô ta đã tự tử. Xong om

Cô người mẫu này, dám khoả thân đứng trên cái khiêng để sinh viên trường vác đi giữa phố phường, bị phạt 100 quan. Sau này mất tích. Cô ta thường làm người mẫu cho sinh viên tập vẽ nude. Dạo mình học, các người mẫu được trả khá tiền, tính tương đương ngày nay độ 100 đôla / giờ

Từ năm 1900 trở đi thì các đề tài thường lấy từ các truyện cổ của HY Lạp, hay Ai Cập, Krmers,… sau đó thì họ in các biểu ngữ, Bích chương dán khắp khu Latinh. Mình nhớ đề tài năm mình vào học về xứ Ấn Độ. Ông thầy mình dự thi với hình vẽ mấy ông và bà Ấn Độ múa máy trước cái đền có hình như dương vật. Kinh. Sau đó được in ra và nhóm ma mới như mình được sai đi dán Bích chương khắp khu Latinh. Có một cô học chung người Ba-Tư, nhìn hoài không hiểu đến khi thằng Jeff giải thích, chỉ tháp cao với cái nóc nhà như cái vòm là dương vật,…thì cô ta mới giác ngộ cách mạng và ré lên như bị Allah thục cà lét. Kinh

Mình đen sẵn nên dạo đó không cần hoá trang. Mấy cô như vậy đi ngang qua thì hay bị béo mông nên được gọi là “pince-fesses”

Đến năm 1968 thì có cuộc cách mạng văn hoá, các sinh viên khắp Âu châu, khởi đầu ở Nanterre, gần Paris vào tháng 5 mà nay giới trẻ hay gọi là Mai 68. Ai tham dự các cuộc biểu tình đình công bãi thị được gọi là ‘Soixanthuitard” Họ bắt chước cuộc cách mạng văn hoá do Mao Trạch Đông khởi xướng ở Trung Cộng, đặt lại vấn đề văn hoá trong lịch sử Pháp. 

Sinh viên biểu tình trước cổng trường cao đẳng g quốc gia mỹ thuật Paris.

Các sinh viên xuống đường, nạy các cục đá ong làm đường, để quăng vào các cảnh sát cơ động nên sau đó, chính phủ De Gaulle phải dẹp hết các đường bằng đá ong, để làm nhựa đường. Từ đó lễ hội được tạm ngưng. 

Sinh viên học sinh nạy đá đường lên để chọi cảnh sát dã chiến, nên sau này chính phủ cho làm lại đường nhựa hết. Cái mất dậy là ngày nay họ lại bắt đầu làm lại với các lề đường. Chán Mớ Đời 

Lịch sử rất quái. Vụ khiêu vũ này được các nhà cách mạng 1789 đề xướng để nhân dân ăn chơi, quên đi các cuộc thanh trừng giết chóc của cách mạng. Sau này các hậu duệ làm cách mạng, cho đó là hủ hoá, mất đạo đức cách mạng nên cấm vào năm 1968. Cho rằng dân lao động thợ thuyền đau khổ bị bọn chủ cường hào ác bá hành hạ mà các anh chị yên vui nhảy nhót. Nghe nói họ thành lập lại lễ hội này vào năm 2012. Chán Mớ Đời 

Chính phủ ra luật, thay đổi cách sinh hoạt giảng dạy tại các đại học nhằm kiểm soát, bớt tự do phóng túng như xưa. Họ đổi trường thành các Unité Pédagogique . Không nhớ là bao nhiêu, lúc mình vào học thì có đâu 6 UP. Mỗi UP như vậy thì tự chọn cách giảng dạy. Mình theo UP2, theo cách giảng dậy cổ truyền nghĩa là phải học vẽ, lễ nhập môn, khiêu vũ bú cua la mua… còn các UP khác thì thiên về lý thuyết hơn, họ cho rằng kiến trúc sư không cần biết vẽ, chỉ nói trong đầu, tư duy đột xuất là ra nhà ra cửa. Đa số là theo các ông thầy đảng viên cộng sản hay Xã hội.

Sinh viên tự thiết kế các quần áo hoá trang theo đề tài nên khá vui thay vì mau đồ may sẵn như ngày nay. Chán Mớ Đời 

Mình may học theo lối cổ truyền nên biết vẽ. Sau này ra trường, đi khắp thế giới được tuyển dụng vì biết vẽ vì đa số kiến trúc sư ngày nay không biết vẽ. Nay thì máy điện toán vẽ cho họ. Năm đầu tiên mình vào học thì lớp mình có đến 22 tên. Khi ra trường chỉ có 2 tên; mình và thằng Jeff. Số còn lại thì bỏ cuộc sau 1, 2 năm vì không hợp còn thì họ đổi UP học cho dễ hơn vì không cần học vẽ. Vẽ xấu là bị đánh rớt, học lại. UP của mình theo hệ thống cổ truyền nên rất khó. Vẽ hoạ đồ mà xấu thì không được điểm nên trung bình đa số ra trường sau 10 năm. Phải đi thực tập cho các công ty kiến trúc để học vẽ trước mới được chấm ra trường.

Mình may mắn, có ông thầy thương nên trưa, thay vì đi uống cà phê với đám học chung sau khi ăn trưa, ông ta khuyên mình vác giá đi vẽ ngoài khu Latinh hay bên dòng sông Seine, đem về cho ông ta chỉ cách vẽ đẹp hơn nên tiến bộ nhanh. Đi du lịch ông ta cũng rủ đi theo. Sau này ông ta lấy một cô bạn học chung. Nhờ vậy, khi làm dự án, mình đều được điểm cao và được thêm tín chỉ. Thí dụ đồ án có 3 tin chỉ. Được điểm A thì mình được thêm 1.5 tín chỉ là 4.5 tín chỉ còn điểm B thì được thêm 0.5 tín chỉ là 3.5, C thì 3 tín chỉ còn D thì được 2. Mình may mắn được điểm cao đều đều nên đủ tín chỉ sau 5 năm thay vì 6 năm nên tình cờ tìm được công việc ở Ý Đại Lợi nên mình qua Ý Đại Lợi làm việc 1 năm luôn tiện tìm đề tài cho luận án ra trường. Tổng cộng 6 năm thay vì trung bình là 10 năm ăn chơi như đa số. 

Trở lại năm đầu được tham dự lễ hội của trường. Như mình kể, sau cuộc cách mạng 1968, họ bỏ lễ hội của trường nhưng các lò kiến trúc cổ truyền vẫn tiếp tục truyền thống cao đẳng mỹ thuật nên các atelier đều tổ chức lễ hội nhưng không quy mô như xưa. Họ gọi là “Pince-fesses”, béo mông. Nói như ngôn ngữ hiện đại là sách nhiễu tình dục.

Mấy tuần đâu có học hành gì, các ma mới đều bị điều động làm sân khấu, trang hoàng, mua rượu,…từ ngoài đi vào họ làm một con đường hầm gọi là catacombe mà Paris có, để họ bỏ xác người chết khi xưa ở dưới đất. Xương đầu lâu đầy nơi, tối om. Mấy cô đi vào mò mò đường, là mấy tên béo mông mấy cô, kêu oai oai rất vui. Sau đó mới vào nơi, sân khấu thì có ban nhạc chơi, có mấy thùng rượu to để cho bà con tha hồ uống. Ai không có hoá trang thì không được vào và không có giấy mời thì miễn vào.

Sinh viên nhảy đầm lúc đầu thì còn thấy áo quần sau đó thì rượu vào thì áo quần bay đâu hết. Mình thấy nhiều cặp ôm nhau làm tình một xó, đủ thứ đã nói khó diễn tả hết. Nói chung là rất vui, cha con nhảy đầm chơi tới bến, không như mấy ông bà người Việt ở bolsa, lướt quở nay bô-nê-rô hay cha cha. Mình nghe đài truyền hình pháp kể là mấy cán bộ nhớn Việt Nam ăn chơi cũng kinh lắm. Họ đổ rượu vào bồn tắm đầy rồi cho mấy cô trinh nữ vào nằm tắm, xong thì họ múc rượu mấy cô tắm xong để uống để có khí trinh nữ, ghi úp bổ dương gì đó. Chán Mớ Đời .

Phải xong hai vụ này thì sinh viên mới bắt đầu lo thi cử, vẽ sáng đêm để nộp đồ án mà chúng gọi là Charrette. Có dịp mình kể vì không có cái này thì không phải sinh viên kiến trúc.

Thời sinh viên mình ăn chơi nhảy đầm ở trường nên nay chán không thích nhảy đầm nữa. Mà nhảy với người Việt thì chán như con dán. Tây nhảy đầm là nhạc luôn tu ti còn dân an ná mít ở bolsa thì cứ một bản bô-nê-rô rồi đến cha cha làm mất hứng. Lâu lâu đồng chí gái kêu lắm phải bò theo mụ vợ. Mụ kêu ra nhảy vài bản cho mụ vui chớ mình thấy không ham kiểu nhảy đầm Việt Nam hoá.

Mình ở Việt Nam đâu biết nhảy đầm. Ngơ ngơ dân xứ thượng lại lọt vào trường cao đẳng Mỹ thuật như đến một hành tinh khác. Có tên bạn học chung kêu tới nhà dạy nhảy với cô em hắn rồi đi Boum với nhau. Mình thì cứ xem thiên hạ nhảy ra sao thì bắt chước làm theo hay chế thêm theo kiểu đi quyền Thái Cực Đạo nên tây đầm khoái lắm. Mấy con em của mấy thằng bạn cứ chê anh chúng, kêu phải học nhảy thêm với mình. Chúng cứ kéo đầu mình đi nhảy đầm.

Đi làm bồi cuối tuần mà chúng cứ đứng chực ở ngoài xe, xong việc là chạy ra lên xe chúng đi nhảy đầm đến 3, 4 giờ sáng mới bò về. Phước đức ông bà để lại nên mình học ra trường chớ rất nhiều tên ham chơi quá nên quên tốt nghiệp luôn. Ở Tây mà học rớt quá 2 năm là chúng đuổi học. Tốn tiền nhà nước.

Từ một tên ngu ngơ ở Đà Lạt, qua Tây mình đã ngố rồi, khi vào học gặp văn hoá đồi trụy nữa nên mình tan theo mấy khói. Không hiểu sao lại tốt nghiệp được. Ngồi viết nhớ lại một thời đi qua, quá vui, hưởng thụ đầy đủ, nay không thiết ăn chơi nhậu nhẹt. Nhiều khi tự hỏi nếu mình học kỹ sư thì có lẻ cuộc đời mình có một kết cục khác. Học xong ra trường đi làm, lấy vợ ở pháp. Xong om

Học kiến trúc thì mình có thể đi làm tứ xứ, lang bạc kỳ hồ, vẽ tranh bán khi đi giang hồ vào mùa hè khắp âu châu. Có lẻ bị ảnh hưởng của kiến trúc nên mình đầu óc hơi điên điên, làm khổ vợ con. Nay thì đi làm vườn, trở lại đời nông dân, lưng đội nắng, mặt thì vá đất. Chán Mớ Đời 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Du hành với mẹ tại Nhật Bản

 Hôm nay, Facebook nhắc đến chuyến viếng thăm Nhật Bản với mẹ 3 năm về trước. Chuyến đi nhớ đời. Mình nghe lóm mẹ nói chuyện với cô em qua điện thoại; anh cho mạ đi nhiều nơi rồi, ni cho đi thêm Nhật Bản nữa là mạ mãn nguyện, không đòi hỏi chi nữa. Người ta có tiền chưa chắc là đi được, vì không có sức khỏe, người có sức khoẻ lại không có khả năng đi. Mạ nhứ rứa, không tiền không bạc mà đi được là vui. Xong om

Mọi lần khi mẹ viếng thăm Cali xong thì mình đưa mẹ ra phi trường dặn dò hãng máy bay để họ lo cho mẹ trên chuyến bay về Sàigòn. Kỳ này, mình đưa mẹ về Việt Nam, luôn tiện giỗ ông cụ. Máy bay sẽ ghé phi trường Nhật Bản nên mình tư duy đột phá sao không đưa mẹ quá cảnh thêm vài ngày tại Nhật Bản. Mỗi lần về Việt Nam, gia đình mình đều quá cảnh mấy ngày tại Nam Hàn, Nhật Bản, Trung Cộng,… Nghe đi chơi ở Nhật Bản khiến mẹ mình sung sướng và nói chuyện với mấy cô em.

Khi đi xin chiếu khán cho mẹ tại toà lãnh sự Nhật Bản ở Los Angeles rất nhiêu khê vì phải lên đó đến 4 lần mới được vì mẹ có thẻ xanh cư trú tại Hoa Kỳ nhưng vẫn sử dụng sổ thông hành của Hà Nội. Bị toà lãnh sự hành nhưng mình đành ngậm câm, nụ cười hàm ếch với họ.

Mỗi lần gặp mẹ, đều có đi chơi ở Hoa Kỳ, ở Cam Bốt, Việt Nam nhưng phải công nhận chuyến đi đột xuất tại Nhật Bản để lại cho mình đầy ấp kỷ niệm với mẹ nhất là được mẹ kể chuyện đời xưa, từ bé đến khi vào Đà Lạt, làm ô sin cho người bà con, sau đó ra riêng, lấy chồng, lo cho em ăn học, cho ông bà ngoại. Nghe kể là có những chuyến du hành từ 20 năm về trước, mẹ vẫn nhắc đến với bạn ở Đà Lạt hay Sàigòn.

Nói chung cuộc đời mẹ rất đặc biệt. Là một cuốn sử qua các thời đại của thế kỷ 20. Sinh ra trong thời Pháp thuộc, trải qua những năm tháng việt minh, rồi Nhật Bản chiếm đóng, đến thời Việt Nam Cộng Hoà, khổ nhất là thời Việt Cộng vào Nam sau 75. Chồng học tập cải tạo 15 năm thăm nuôi, một mình lo cho 10 đứa con. Nay tuổi xế chiều mới có chút nghỉ ngơi. Ở tù vì theo Việt Minh, rồi bị Việt Nam Cộng Hoà bắt, rồi bị đồng chí khi xưa, tập kết, về lại đì chết bỏ vì lấy chồng ngụy quyền.

Đi Nhật Bản với mẹ, chỉ có hai mẹ con, mình nhận ra những điều rất thường đối với mình nhưng lại xa lạ với mẹ. Nhìn mẹ đi máy bay hạng thương gia lần đầu khiến mình thương. Cứ hỏi bao nhiêu rứa con, đi hạng thường, để tiền xài. Cả đời mẹ tảo tần nuôi con ăn học, rồi nuôi 10 đứa con, nuôi chồng cải tạo 15 năm nên không bao giờ dám xa xỉ tiêu xài như bao người khác ở cùng xóm. Đó là tấm gương hy sinh đời mẹ củng cố đời con, không bao giờ nghĩ đến mình, chỉ buôn bán, cần kiệm để dành cho những bất trách cuộc đời dành cho mẹ từ bé.

Ra phi trường, không phải đợi lâu để làm thủ tục lên máy bay vì đi hạng thương gia nên thủ tục nhanh chóng, có người đẩy xe mẹ vào phòng đời, có thức ăn, champagne,… mẹ nhìn thức ăn nhất là thấy thiên hạ trong phòng đợi riêng uống bia, champagne, mẹ hỏi có phải trả tiền không. Mình nói đã trả hết trọn gói rồi, cứ tự nhiên. Nghe thế, mẹ bảo “răn mình không làm một ly Champagne hè?” mình đi lấy champagne cho mẹ. Mẹ ngồi nhấp nhép ly champagne nhìn về xa xăm, không biết mẹ nhớ tới kỷ niệm nào.

Mẹ hỏi hoài về giá tiền hạng thương gia nên cuối cùng mình phải trả lời để mẹ khỏi hỏi nữa, ai ngờ khiến mình thất kinh. Mẹ như bị trúng gió, mặt xanh như tàu lá, lấy chai dầu xanh trong ví ra xoa xoa. Mình phải giải thích khi có công ty riêng thì khi đi máy bay hạng sang, giá tiền tương tự như hạng thường của người đi làm công cho thiên hạ.

Điển hình một người đi làm như vợ con, mỗi tháng lãnh $10,000, đóng thuế và an sinh xã hội, bảo hiểm,…mất 48%, còn $5,200 để mua cái vé đi Việt Nam, đại loại $1,000, phải cộng thêm 48% tiền đóng thuế, xem như $2,000. Con làm thương mại trả gấp đôi cũng $2,000, được khấu trừ trước khi đóng thuế, nhiều khi lại rẻ hơn là người đi làm công. Nói như vậy nhưng mẹ mình chắc không hiểu vì quen lối sống tại Việt Nam.

Lên máy bay, được chiêu đãi viên đến lấy áo ngoài đem đi cất, sau đó đến hỏi uống gì. Champagne hay nước ngọt. Mẹ hỏi có phải trả tiền không mình nói không thế là mẹ reo lên Ờ cho mạ ly champagne để nhớ trước 75, mỗi lần sinh con đều mua một chai champagne uống ăn mừng.

Uống xong Champagne, mạ kêu răn mà ghế bự rứa hè, dành riêng cho mình thôi. Mẹ tự động mở truyền hình xem phim Việt Nam, đeo headphones khiến mình vui.

Có lẻ hôm mẹ vui nhất là mình mướn bộ đồ kimono cho mẹ đi dạo phố và chụp hình ở Studio. Mẹ tung tăng như đứa bé được quà. Thường là mẹ lo tốn tiền nên lúc nào cũng hỏi giá tiền rồi tính nhẩm trong đầu. Mẹ mình tuy chưa bao giờ cắp sách đến trường nhưng làm tính nhẩm nhanh như chớp sau bao nhiêu năm buôn bán. Nhất là ở tuổi 86.

Mẹ bận trang phục Nhật Bản, không thua gì người Nhật Bản.

Hôm ấy, mẹ thay vì chụp 3 kiểu như mọi người, mẹ thấy người ta chụp thêm kiểu cầm dù nên đòi thêm 2 kiểu nữa. Dẫn mẹ ra đường, bận Kimono như bà nhật, đeo dép xúm xính rất dễ thương.

Có hôm ở Đông Kinh, mình có dắt mẹ đến toà nhà International Forum, mà mình có dịp thiết kế khi làm việc cho kiến trúc sư Rafael Vignoly ở New York. Thấy nụ cười của mẹ trên môi, kêu con vẽ cái ni. Mình nói vẽ chung một nhóm lận. Mẹ kêu chụp cho cái bóng.

Mẹ trước tiệm cho thuê áo Kimono

Mẹ lên Facebook 

Khi đi viếng hoàng cung Nhật Bản, trời mưa, thấy mẹ cầm cái dù thấy thương, miệng cứ kêu đẹp hơn Thành nỘi mình.

Đi đến viếng Hiroshima, nơi Hoa Kỳ bỏ trái bom nguyên tử, mẹ thấy người ta lấy cái chuỳ đánh cái chuông. Cũng cuốc bộ với mình được 9 cây số trong ngày.

Mẹ leo núi một mình, không cần mình vịn

Thăm viếng Tokyo International Forum, do mình và một nhóm kiến trúc sư khác thiết kế khi xưa tại New York, năm 1990-1991. Mình hy vọng công ty gửi mình sang Nhật Bản nhưng cuối cùng thì một tên đồng nghiệp người nhật, được gửi đi để lo phần xây cất. Dự án này được thắng qua concour.

Mẹ dống cái chuông để cầu nguyện cho các linh hồn đã chết trong vụ nổ bom nguyên tử

Hôm đi Kyoto chơi, đi suốt một con đường cạnh bờ sông, đầy hoa đào, mẹ cứ đứng bên hoa kêu mình chụp đủ kiểu. Có lần leo núi có mấy cái cột đỏ đầy lối, mẹ ngồi nghỉ bên ghế đá, bổng mẹ kêu hai vợ chồng người Úc, ngồi bên cạnh rồi chỉ mình rồi chỉ ngực kêu “maman”. Hai vợ chồng người Úc kêu chúc mừng đi chơi với con. Mẹ cứ cười cười dù chả hiểu gì.

Cặp vợ chồng từ Úc 

Mình nghĩ có diễm phúc để đi chơi với mẹ. Sau này có giàu có mà mẹ không đi được hay trả nhớ về không thì cũng trễ. Thật ra, không cần đi nơi sang trọng. Một cô em mình, đột xuất, xin nghỉ rồi đưa mẹ ra Nha Trang chơi, tắm biển, mua cua cá về nhà, nấu ăn, cũng có những giây phút bên nhau rất trân trọng. Những giây phút này rất chậm, tạo thành những kỷ niệm riêng tư, khó quên.

Một ngày nào đó, chúng ta sẽ chứng kiến cảnh trả nhớ về không như người bạn của ông Đổ Trung Quân.

Mình đang lo đi Dubai, làm cuộc họp mặt các anh em và các cháu hè này. Mình sẽ chi hết cho mọi người để mẹ có một tuần lễ thấy con cháu xum vầy bên mẹ. 

Còn nhiều chuyện nữa mà mình đã kể, sẽ tải lên đây lại trong tuần này. Tuần sau mình sẽ leo núi Machu Pichu nên sẽ không có bài trong vòng 10 ngày.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen

Nguyễn Hoàng Sơn 

 

Những ngày tháng tại Ý Đại Lợi

 Hôm nay, đến phiên mình làm diễn giả tại hội Toastmasters. Mình chọn đề tài: “du lịch tại Ý Đại Lợi”, nói về những kỷ niệm khó quên khi còn sinh sống tại Ý Đại Lợi. Mỗi lần họp thì có hai diễn giả, hôm nay mình được bầu diễn giả hay nhất, hơn cả tên mỹ nên kể lại đây. Thật ra không phải lần đầu mình được bầu là diễn giả số 1. Lần đầu thì năm kia chi đó.

Mình kể khi đi hè bên Anh quốc, có làm quen được một số sinh viên người Ý Đại Lợi và Tây Ban Nha. Có lần một cô người ý mời mình sang ăn giáng sinh ở nhà cô ta. Rất vui! Gần về mình hỏi anh bồ của cô nàng là có quen ai làm kiến trúc sư, để mình hỏi chuyện, học hỏi thêm về kiến trúc tại Ý Đại Lợi. Anh ta giới thiệu một người chị bà con ở thành phố Torino. Trên đường về Paris, mình ghé lại thành phố này mấy tiếng đồng hồ, gặp cô chị, kiến trúc sư. 

Mình dự tính làm luận án ra trường về Ý Đại Lợi nên tính sang đây kiếm việc làm trong một công ty kiến trúc, luôn tiện tìm đề tài cho luận án. Cô nàng giới thiệu một bà giáo sư của đại học bách khoa Torino và ông chồng nhận mình làm việc. Thế là mình ở lại Ý Đại Lợi, trong cư xá sinh viên. Căn phòng to hơn căn phòng oshin tại Paris, lại có nhà tắm ấm át. Ăn cơm tại ký túc xá trưa và chiều, còn sáng thì ra quán, mua cái pizza. Trưa đi làm ra, về ký túc xá, ăn cơm rồi lên lầu ngủ, sau đó đi làm lại.

Ở cư xá mình quen rất nhiều sinh viên Ý Đại Lợi và một anh chàng gốc Palestine. Nói chuyện với họ mới biết thêm về văn hoá từng vùng của Ý Đại Lợi. Mỗi vùng nói mỗi phương ngữ. Không biết bây giờ giới trẻ ngày nay còn nói được thổ ngữ của họ hay không. Chiều chiều chúng rủ đá banh hay xem đá banh ở phòng khách. Mỗi lần xem đá banh đội ý đá là mình ủng hộ đội bạn khiến chúng điên lên khi đội Ý Đại Lợi thua.

Liên hiệp âu châu dùng anh ngữ nên giới trẻ ngày nay học và nói anh ngữ, học các lớp giảng dạy bằng ngữ cho sinh viên các nước hội viên.

Cuối tuần mình hay vác giá vẽ đi viếng thành phố hay ngoại ô, để vẽ. Dạo ấy mình không thích chụp ảnh. Chỉ vẽ, lúc nào cũng có cuốn sổ để vẽ, ngồi đâu thì vẽ đó. Nghĩ lại sao dạo ấy mình điên vì vẽ véo, thay vì ngắm đầm. Chán Mớ Đời 

Có lần mình đi viếng Thung Lũng Aosta, gần biên giới Pháp chỗ Courmayeur, nổi tiếng trượt tuyết. Chiều về, mình bị trễ chuyến xe buýt trở lại Torino. Buồn đời vì phải đợi 2 tiếng nữa mới có chuyến khác nên mình ngồi cạnh trạm xe buýt, vẽ cảnh thành phố nhỏ này.

Bổng nhiên có một ông Ý bò lại hỏi có bán tranh này không. Mình hỏi muốn mua bao nhiêu. Nói qua nói lại thì ông ta đề nghị $50 và bữa cơm tối. Ông ta kêu tối này mày phải ăn thì ăn đây rồi về. Mình như thằng Bờm, nghe tên ý cho ăn spaghetti mình cười. Thương lượng với người ý là tiền với thức ăn.

Ở tây thì mình có bán được tranh vẽ, không ngờ ở Ý Đại Lợi cũng bán được nên từ dạo ấy, mình làm một cái mộc khắc tên của mình bằng chữ Hán rồi in mực đỏ khi bán cho thiên hạ nên họ khoái lắm. Họ mua vì cái ấn đỏ chói như mặt trời cách mạng chớ không phải vì tranh mình đẹp.

Hè năm đó, mình từ giả Torino, lên xe lửa xuôi nam. Cách đó độ 2 ngày thì có vụ đặt chất nổ tại một ga xe lửa nên mình bỏ ý định đi xe lửa, lấy xe buýt hay quá giang xe thiên hạ để giang hồ.

Mình ghé lại thăm mấy tên bạn quen ở ký túc xá. Rất vui. Đa số là ở trong những thành phố nhỏ hay các làng. Ban ngày mình đi viếng làng, ngồi vẽ hay nghiên cứu kiến trúc địa phương. Không thấy thiên hạ nhiều. Ngược lại khoảng 5-6 giờ trở đi. Dân trong làng nhất là giới trẻ bò ra đường như kiến. Dân ý có điểm hay là ra đường, họ ăn bận rất cực đỉnh, thời trang đủ mùa. Mấy tên bạn mình nghèo nhưng có nhiều đôi giầy, áo quần.

Trong làng chỉ có một con lộ chính nên đi lên đi lại là hết mấy tiếng đồng hồ. Lý do là cứ đi năm bước là gặp bạn của mấy tên bạn. Họ ngưng lại nói chuyện, rồi mấy tên bạn hãnh diện có bạn là người á châu đầu tiên đổ bộ vào làng này. Thiên hạ hỏi tên, rồi từ đâu đến, rồi lại khen mình biết nói tiếng Ý Đại Lợi. Có lần gặp một bà người ý, khi đang ngồi vẽ. Bà ta hỏi chuyện thì mình trả lời, nói chuyện một lúc thì bà ta quay qua bà bạn mới bò đến. Kêu “Ho capito cinese” (tôi hiểu tiếng tàu). Chán Mớ Đời 

Đến những thành phố không có quen ai thì mình đi viếng viện bảo tàng, vẽ tranh bán cho du khách hay dân địa phương. Mình ngủ tại các lữ quán thanh niên (Youth hostel) nên gặp nhiều giới trẻ đi du lịch ba-lô như mình. Hợp với đứa nào thì đi chơi ít ngày với chúng, viếng thăm thành phố, tối về thì ăn tại lữ quán thanh niên. Sáng thì lữ quán cho ăn sáng, trưa thì mình kiếm cái chợ nào, ghé lại mua ổ bánh mì, prosciutto và phô-mát, làm sandwiches ăn.

Dạo ấy, trước khi đi du lịch ba-lô, mình phải làm một thẻ sinh viên quốc tế và thẻ lữ quán thanh niên quốc tế. Phải có thẻ hội viên thì chúng mới cho ở qua đêm. Có chỗ bắt phải quét nhà, chùi cầu tiêu, nhiều chỗ không. Mình gặp nhiều tên hay ả trên đường giang hồ, sau này vẫn giữ liên lạc. Họ cho con họ đến Cali ở với gia đình vào mùa hè. Ở Thuỵ Điển thì chúng không có phòng tắm nam nữ. Nam nữ bình đẳng. Cứ tắm chung, thấy mấy cô tóc vàng đẹp nức nở đang tắm làm mình chới với.

Có lần mình đi xe buýt ở đảo Sicily vì đường xe lửa chỉ chạy dọc bờ biển còn phía trong, nội địa của hòn đảo thì không có. Mình thấy ông tài xế, mặt mũi khá phê nên vẽ hí hoạ ông ta. Không ngờ tên lơ xe thấy nên xin, mình khỏi phải trả tiền đi xe đò.

Hôm đó, mình ghé lại một thành phố lạ mà “guide des routards” chỉ. Dạo ấy dân tây ba-lô đi du lịch đều mua cuốn hướng dẫn này. Có danh sách các thành phố có lữ quán thanh niên. Có lẻ ngày này thì đông, dạo ấy thì rất ít nhất là các xứ như Ý Đại Lợi, Tây Ban Nha,… đói như mình thì ghé các tỉnh có lữ quán thanh niên. Còn thành phố lớn thì đều có. Nếu không thì kiếm nhà nghỉ rẻ tiền hay kiểu homestay.

Nhiều khi mấy người lái xe, bốc mình trên đường, buồn đời, họ rủ về nhà họ ngủ. Sách hướng dẫn tây ba lô cho biết có hai tiệm ăn. Tiệm rẻ thì mình bò đến thì đóng cửa nên đành bò lại tiệm kia. Mới bò vào cửa thì một tên bồi hỏi là sinh viên. Mình trả lời đúng. Hắn dẫn vào bàn ngồi rồi đưa cho cái thực đơn.

Nhìn thực đơn, mình choáng luôn vì không thấy giá thức ăn. Mình gọi tên bồi lại hỏi sao không có giá cả gì cả. Hắn nói đừng lo. Trường sẽ trả khiến mình như bò đội nón, đoán là hôm nay ngày lễ gì đó, họ cho sinh viên ăn có miễn phí. Mình gọi các món ngon, thèm lâu nay.

Đang ăn chậm chậm để thưởng thức món ăn trong tiệm ăn sang thì mình thấy rất nhiều sinh viên mỹ bò vào tiệm, ngồi mấy bàn bên cạnh. Mình đoán là họ đi du lịch cả xe buýt. Lúc đó mình mới giác ngộ cách mạng là xe buýt chở đám sinh viên mỹ đã đặt cọc tiệm ăn. Mình vừa xong món Gelato thì kêu tên bồi lại, hắn đưa trang giấy để mình ký tên rồi dọt nhanh. Ngay viết lại vẫn thấy tim đập bình bịch. Kinh

Mình khám phá ra một điều là đi giang hồ, bán tranh trong 3 tháng hè, được nhiều tiền hơn là làm vớ vẫn tại Paris trong một công ty. Hè năm thứ nhất mình làm việc trong ngân hàng, được lương SMIC.

Sau đó, cứ đến hè là mình chọn một nước để du lịch 3 tháng hè. Vừa vẽ tranh vừa ăn món lạ, làm quen dân bản địa. Sướng kể gì thay vì ở paris nóng. Tối về ở phòng ô-sin nóng như lò lửa.

Khi con gái nộp đơn vào đại học, nó viết tiểu luận cho rằng muốn sống cuộc đời như bố nó khiến mình thất kinh. Nó được nhận vào đại học USC, chương trình học tại 3 quốc gia, ra trường thì có 3 bằng đại học. Năm đầu học tại Cali, năm thứ 2 thì về Á Châu, năm thứ 3 thì học ở Ý Đại Lợi và năm cuối thì về lại Hương Cảng.

4 năm đại học nó thăm viếng và làm việc trên 14 quốc gia. Chỉ khác một điều là khi xưa mình đi giang hồ, thì mưa nắng cũng phải ngồi ngoài trời vẽ để bán tranh, còn nó thì chỉ báo cho mình biết rồi dùng thẻ tín dụng của công ty mình. Chán Mớ Đời 

Hôm nào, buồn đời mình sẽ kể đi Đức quốc, Tây Ban Nha, Bỉ, Hy-Lạp, Áo Quốc, Hoà Lan, Bồ Đào Nha, Anh quốc, Ái Nhỉ LAn, Tô Cách Lan,….

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Bệnh nổ của người Việt?

Hôm trước, đọc báo Việt Nam, ông cán bộ nhớn nào kêu Việt Nam sẽ đi trước thế giới về chế độ 6 Gờ, khiến mình thất kinh. Nghĩ lại thì thấy đúng. Lý do là thế giới đang mò mò chưa biết ảnh hưởng 5 gờ ra sao. Người ta nhận biết các từ trường, sóng của các hệ 3, 4 gờ đã làm biến mất chim rừng rất nhiều. Người ta phỏng đoán đâu 30%. Người ta thí nghiệm, bỏ cái điện thoại thông minh vào một tổ ong thì ong không bay về tổ lại trong khi đó ngày nay ong thì chết rất nhiều. Nghe nói lên đến 50% so với 2 thập niên trước.

Thế giới còn đang mò mò 5 Gờ, xem có nên sử dụng không vì các từ trường, phóng xạ tạo ra bởi các làn sóng, có thể gây bệnh ung thư. Tại Úc Đại lợi, trong điện thoại, các công ty cung cấp điện thoại phải báo động cho khách hàng, như các công ty bán rượu và thuốc lá: sử dụng điện thoại có thể đưa đến bệnh ung thư nhất là những người nghe điện thoại bên tai. Mình có kể vụ này rồi. Việt Nam đốt giai đoạn chơi tới bến luôn 6 Gờ. Thế giới 15 năm nữa mới bắt kịp Việt Nam. Quá chuẩn.

Các công ty hàng không đang yêu cầu tổng thống Biden: khoan cho sử dụng chế độ 5 Gờ tại các phi trường mà Hoa Kỳ đã trễ so với các nước tại á châu. Đi viếng các xứ như Nam Hàn, Nhật Bản, chế độ điện thoại cầm tay của họ nhanh hơn tại Hoa Kỳ. Có anh bạn người đại hàn, làm về IT, cho mình biết là 5 Gờ rất nguy hiểm nếu sử dụng trong nhà. Hiện nay chế độ 3, 4 Gờ là đã hơi nguy hiểm rồi. Đến 5 Gờ, các làn sóng sẽ không xuyên qua tường mà lại dội ngược lại. Mình lãnh đủ. Để mò xem về tài liệu mấy vụ này. Bác nào có tin tức về vấn đề này thì cho em xin.

Qua vụ Covid,chính phủ Hoa Kỳ ra đạo luật CHIPS Act để xây các nhà máy sản xuất các semiconductor. Nghe nói công ty Intel đang thực hiện một nhà máy sản xuất tại tiểu bang Ohio nhưng chưa biết lúc nào mới xong. Nghe nói 3-4 năm và giá lên đến mấy chục tỷ đôla. 

Một điều mình nhận thấy là người Việt mình có cái bệnh nổ, thích cưa bom kinh hồn mà chính mình khi xưa cũng đã từng mắc cái bệnh trầm kha này, đến khi ra hải ngoại, với thời gian thì bệnh này bớt dần. Lâu lâu lên đài truyền hình nổ vài cái cho vui nhà. Không biết cái bệnh “nổ” của người Việt đến từ đâu.

 Hồi nhỏ, mình bị bấn loạn tinh thần, đâm ngu từ đó. Lý do là học trường Tây. Mỗi tuần có học 2 tiếng môn Việt văn. Đi học, ông tây bà đầm thì phán câu: “nos ancêtres sont des gaulois” với những truyện hoạt hoạ Obelix, to béo luôn luôn ăn cái đùi thịt heo rừng, khiến mình tư duy đột phá một ngày nào đó sẽ về mẫu quốc để gặp lại tổ tiên người Gaulois, được xơi đùi heo rừng.

Lớn lên 1 tị, được học thêm việt văn, ông thầy lại kêu tổ tiên chúng ta là ông Lạc Long Quân và bà Âu Cơ đẻ ra 100 cái trứng. Mẹ mình thì sinh năm một nhưng không thấy trứng đâu trong khi đó gà nuôi trong chuồng thì cứ ngày đẻ ngày một. Học Leçons des Choses, bà đầm kêu gà chỉ đẻ một trứng một ngày nên đoán bà Âu Cơ, chắc đẻ liên tu ti 3 tháng 10 ngày thành 100 cái trứng. Lại nghe đám hướng đạo bắt mình tập hát: “anh em ta cùng mẹ cha, 100 cái trứng,..” rồi đi vòng vòng như người thượng. Phần múa người thượng này thì mình hay bị các đoàn sinh, xung phong mình làm mọi hay Việt Nam Mới vì da cực đen xì. Sáng ra, nghe gà tục tác là bò vô chuồng gà, mò mò đi tìm trứng. Để trưa, chị người làm luộc rồi bỏ trong chén nước mắm, dầm ăn cả nhà với bắp sú luộc. Con gà mái cũng phản động, không đẻ một chỗ mà mắc chỗ nào là rặn ra chỗ đó như phụ nữ đẻ rớt. Mỗi lần gà ấp trứng là mình sợ lắm vì bị mạc đốt. Chán Mớ Đời 

Mình thắc mắc về tổ tiên ông bà là dân tốc Gaulois mà sao tóc mình không vàng như những ông tây bà đầm, da mình thì như lọ nồi của phi châu thay vì giống hề Fernandel. Còn tổ tiên người Việt là bà tiên đẻ 100 cái trứng như gà thì sao không thấy mẹ mình sinh ra trứng. Hỏi người lớn thì bị ăn tát, kêu con nít hỏi vớ vẩn hay thêm một bợp tai kèm theo câu hỏi: “sao mày ngu thế”. 

Lớn lớn hơn một tị thì được học là tây thực dân, sang Việt Nam đô hộ ông bà mình nên cái thuyết tổ tiên của mình là người Gaulois được triệt khai ra khỏi cái đầu của mình. Mình lại được học tập căm thù thực dân nhưng ông thầy dạy việt văn, nói hùng hồn lắm nhưng mỗi lần gặp ông tây hiệu trưởng là cứ Oui Monsieur mút mùa lệ thuỷ, đứng khép nép khi ông ta vào lớp để thông báo gì đó hay phát bảng danh dự. 

Vấn đề là ông Lạc Long Quân với bà Âu Cơ thì mình chưa thống nhất được. Ông thầy dạy Vạn Vật, kêu hai loại thú khác nhau, không thể tạo sinh ra con được. Cứ kéo dài đến khi mình sang Hoa Kỳ, mới tìm sách báo đọc. Dạo ấy mình có quen chị Chấn, quản thủ thư viện đại học Harvard, về sách việt-ngữ nên hay mượn về đọc. Lâu lâu lên Boston chơi thì trả lại rồi chị đưa cho chục cuốn, mang về đọc. Nghe chị kể là mấy tiệm bán sách ở Cali, cứ gửi thư mượn sách của thư viện Harvard, rồi họ in lại bán kiếm tiền. Dạo ấy sách vỡ hiếm nên học kiếm tiền kiểu này khá giàu.

Một ông là rồng và một bà là Tiên, lấy nhau đẻ 100 cái trứng, nở ra 100 thằng con trai, được gọi là Bách Việt. Thế không có con gái lấy đâu người mang bầu mà đẻ vì mình không thấy gà trống đẻ trứng. Chỉ thấy nó gáy vào buổi sáng, rồi lâu lâu kêu con gà mái lại, xoè cánh chạy một vòng như các matador của xứ đấu bò, lấy cái mỏ gà, mổ trên đầu gà mái rồi phi thân lên lưng, đạp con gà mái như Vương Vũ trong phim quảng cáo kem Hynos hay Perlon ngày xưa. Khiến mình đã ngu lại, càng ngu bền vững, ngu có lập trường cách mạng.

Mình thắc mắc hoài, cứ lùng bùng trong đầu. Rồi thầy dạy mấy ông thần như Phù Đổng Thiên Vương, Thánh Gióng,.. thầy giảng là khi giặc Ân đến xâm chiếm nước ta, khiến mình càng ngu tối hơn. Trong lịch sử oai hùng của người Việt được thầy dạy từ đời con rồng lên rừng vớt bà tiên, từ đời này sang đời kia, chỉ nghe thấy người Tàu và người Mông Cổ, cuối cùng thì thực dân Tây sang xâm chiếm đất ta còn giặc Ân thì chưa được thầy giảng dạy. 

Buồn đời mình hỏi thì ông thầy nhìn mình như bò đội nón rồi mặt đỏ như trái gất, đuổi cổ mình ra cửa đứng. Đang còn thắc mắc, tại sao mình chỉ hỏi, thầy không trả lời, lại cho ra cửa đứng thì ông Tây, hiệu trưởng đi tè ở sau Préau, thấy mình đứng ngoài cửa, bò lại cho 2 cái tát tai khiến mình hiểu phải căm thù thực dân tây ra sao. Mình lại nghe thầy cô kêu thương cho roi cho vọt, ghét cho ngọt cho bùi khiến mình cứ muốn cô thầy ghét mình vì họ thương, lại tát tai. Từ đó mình sợ đến già, không dám hỏi thầy cô nữa đến khi đi tây.

Sang tây thì mình quên bén vụ tổ tiên con rồng con tiên. Bắt đầu chấp nhận, thấm nhuần, chắc tổ tiên mình là người Gaulois, vì cứ xổ tiếng tây hàng ngày. Cứ Si Si, Non Non mút mùa lệ thuỷ cứ như tây đầm. Đến khi.

Vâng đến khi mình qua Hoa Kỳ chơi thì phát hiện ra một đối tượng gốc mít. Mình như giác ngộ cách mạng tình yêu, đầu óc cứ lơ tơ mơ về đối tượng. Trở về Luân Đôn, mình bổng như lá rụng về cội, bò vào thư viện, mượn sách báo việt ngữ về đọc. Đọc lại sách báo việt ngữ như tìm về nguồn thì những câu hỏi phản động, không nên hỏi khi xưa, từ đâu lại trở về. Cả năm trời, đả thông tư tưởng với đối tượng đại học B.U., mình đọc ngấu nghiến sách báo việt ngữ như tìm tình yêu trong thi ca Việt Nam. Càng đọc thì mình càng ngu.

Mình bắt đầu đọc Lĩnh Nam Chích Quái, một loại chế biến, nói theo từ ngữ đương đại là văn mẫu của một cuốn sách về lịch sử truyền khẩu của tàu. Quên tên rồi, lười đi lục lại đọc ở đâu.

Mình bắt đầu đọc cuốn sử của ông Ngô Sĩ Liên. Ông này sống dưới thời vua Lê Thánh Tông, hoàn thành cuốn sử vào cuối thế kỷ 15, nhưng sau đó có nhiều người bổ sung, đến cuối thế kỷ 17 (1697), nghĩa là hơn 200 năm sau mới được xuất bản cho bà con đọc. Cho nên không biết phần nào của ông ta viết, phần nào do các tên văn lại khác bơm, chế vào. Trong sách lại phán một câu xanh rờn: 

"Trộm nghĩ: may gặp buổi thịnh trị, tự thẹn không chút báo đền, nên không tự nghĩ sức học kém cỏi, lấy hai bộ sách của các bậc tiên hiền làm trước đây, sửa sang lại, thêm vào một quyển Ngoại kỷ, gồm một số quyển, gọi là Đại Việt sử ký toàn thư. Trong bộ sách này, về sự việc, có việc nào trước kia quên sót thì bổ sung vào; về thể lệ có lệ nào chưa thật đúng thì chỉnh lý lại; về văn có chỗ nào chưa ổn thì đổi thay đi; thảng hoặc có việc nào hay việc nào dở có thể làm gương khuyên răn được thì góp thêm ý kiến quê kệch ở dưới... Tuy những lời khen chê ấy chưa có thể làm công luận cho muôn đời về sau nhưng may ra cũng có thể giúp ích phần nào cho việc tra cứu tìm hiểu...".

Ông thần Ngô Sĩ Liên kêu: trộm nghĩ khiến mình thất kinh. Ông ta kêu đã dựa theo cuốn sử của ông Lê Văn Hưu, đời nhà Trần, để soạn lại theo lời vua Lê. Lịch sử đều được viết bởi kẻ chiến thắng, bên thắng cuộc. Ông Ngô Sĩ Liên này được xem như bộ trưởng tuyên truyền của ông Lê Lợi, khi sơ tán, lập chiến khu, kháng chiến quân Minh. Tương tự như ông Trần Huy Liệu sau này với cuộc kháng chiến chống tây.

Mình nghĩ ông Ngô Sĩ Liên sống lâu, thì chắc chắn không phải người như anh em Thôi Bá, Thời Thúc,.. thời Đông Chu Liệt Quốc, thà chết để viết đúng sự thật. Cứ lấy gương ông Nguyễn Trãi kia là đủ hiểu nhà Lê ra sao.

Ông Ngô Sĩ Liên lại rảnh rỗi nên viết thêm Ngoại Ký. Trong cuốn này, có thể ông ta thấy lịch sử nhà Trần do ông Lê VĂn Hưu viết quá ngắn ngủi mà quân ta vừa chiến thắng đại quân tàu. Ông ta được lệnh của vua Lê, phải viết sử cho hoành tráng, ca tụng đại đế anh hùng áo vải như Tố Hữu khóc ông Xít ta Lin nên phải bựa chuyện để hoành tráng hoá về người anh hùng áo vải. Vua Lê không phải nông dân bình thường, mà là con cháu rồng tiên. Vua bận áo vải thay vào áo tơi như đám bần cố nông. Vua được thần Kim Quy trao cho cái gươm để đánh đuổi giặc Minh. Xong chuyện thì phải trả lại cái gươm thiêng cho trời đất.

Mình không nhớ ông Ngô Sĩ Liên này có đi tàu hay không. Nếu có hay nhờ ai đi xứ mang về truyện kiếm hiệp Lĩnh Nam Chích Quái như Kim Dung sau này. Ông buồn đời, chế lại lịch sử Việt Nam, chêm thêm mấy chuyện của Lĩnh NAm Chích Quái, biến con cháu sau này thành Con Rồng Cháu Tiên. Chưa hết, ông lại vác mấy ông vua nước Sở hay nước Hạ bên tàu vào, chế lại các vua Hùng Vương, để cho thấy văn hoá người Việt cũng gần gần hay bằng người Tàu.

Dạo này, bổng nhiên mấy quan lớn cưa bom, kêu trong 5 năm nữa, Việt Nam sẽ đoạt giải văn chương Nobel, và thành lập chế độ 6 Gờ trước cả thế giới. Kinh. Hình như có nghe nói họ sẽ làm hệ thống tên “Sen” hay Lotus gì đó mà đến này, chưa thấy cho ra ràng.

Sử Việt Nam mà chúng ta được thầy cô dạy ở trường thấy không đúng sự thật lắm. Toàn là dựa đâu đâu để dạy. Khiến mình hay thắc mắc và bị bợt tai.

Nghe kể mấy quan nhớn chạy bằng cấp nên phải mướn người bựa khi xưa, nhà nghèo đi bắt đom đóm, bỏ vào cái chai bia 33, đen xì, để có ánh sáng để học. Khi xưa, mình có thấy đom đóm vào chạng vạng nhưng không bắt được. Điện hay bị cúp nên học bài thường là đèn hột vịt nên sáng dậy phải rữa mũi vì lọ nghẹ. Không cần phải như bà tiến sĩ nào kể trên đài truyền hình là khi xưa, bố bà ta lấy gạch nung lửa để sưởi ấm mùa đông để ngủ. Hay con lãnh đạo lại lãnh đạo là hồng phúc dân tộc.

Mình thấy thiên hạ hay chỉ trích vụ lấy gạch nung để sưởi ấm mùa đông. Khi xưa, ở phòng ô-sin ở Paris không có lò sưởi. Tối mình đắp hai ba cái mền, bận mấy cái áo len. Đến khi mình sang Ý Đại Lợi chơi, mùa đông ghé lại nhà bạn ngủ ở miền quê. Tối thì bà mẹ nấu cho nồi nước nóng, bỏ trong cái bình bằng cao su, mà mấy người ốm hay để dằng trên bụng. Họ bỏ cái bình cao su này vào trong chăn. Đến khi đi ngủ thì bớt lạnh vì cái bình nước ấm toả trong mền. Có lẻ khi xưa, người ta dùng cục gạch để nung rồi cuộn giấy hay khăn, bỏ trong chăn để giúp chăn ấm, ngủ vào mùa đông.

Sau này, mình đọc sách của ông Kim Định, mới hiểu “tiên” có nghĩa là chim nên mình vẽ chùa ở Connecticut theo dạng tổ chim với những con rồng bay 4 phương trời. Dần dần, mình đọc thêm sách của  ông Kim Định, nhận thấy tinh thần quá yêu nước, cứ ca tụng đủ trò người Việt, giỏi này nọ nhưng quên đặt câu hỏi là người Việt thông minh, giỏi nhưng tại sao lại Nghèo, đi làm công cho thiên hạ. 90,000 người hàn quốc làm chủ hãng tại Việt Nam, còn 90,000 người Việt tại hàn quốc, làm lao động vì dân họ không muốn làm những công việc tay chân. Ông ta cũng có cái bệnh “nổ” trong gien như mọi người Việt chính thống. Cái gì Việt Nam cũng nhất. 15 năm nữa Thái Lan mới bắt kịp Việt Nam. Tự hào quá Việt Nam ơi. Hình như sáng nay, Việt Nam bị Úc Đại Lợi cho ăn 4 cái hột vịt. Kinh

Mình mới xem về thứ hạng quân đội trên thế giới. Năm 1975, Việt Cộng được xem là quân đội mạnh nhất thứ 5 trên thế giới. Nay thì đứng hàng thứ 24, GDP thì 128 hay chi đó. Tại sao chúng ta không dạy con nít, học sinh là chúng ta nghèo, phải cố gắng xoá đói giảm nghèo, các phương cách thoát nghèo thay vì ngọn đuốc cách mạng bớ vơ. Dạy con nít căm thù.

Mình thấy trên mạng cho biết nữ chiến sĩ công an, chưa chồng chưa con mà có sữa cho em bé bú khiến mình tò mò, muốn gặp cô này xin chút sữa tươi. Vợ mình sinh hai đứa con, mình mua máy về vắt sữa mà không ra. Đây cô không có con mà có sữa cho trẻ em bú. Cái này, phải đưa cho thế giới biết để họ nghiên cứu để giúp trẻ em thế giới thoát đói khát sữa. Khi hết sữa thì chạy sang nhà hàng xóm kêu cho con mình bú dùm. Như câu tục ngữ phi châu, cả làng nuôi một đứa bé.

Mình đọc một bài viết do chính ông Trần Huy Liệu ký tên, cho rằng khi đánh tây. Ông ta bắt chước Ngô Sĩ Liên, kêu ông Lê Lợi ra hồ Gươm, đi thuyền chơi rồi kêu mấy ông đánh cá, giả làm con rùa , bò lên đưa cái gươm cho ông Lê Lợi, giúp nhân dân tin tưởng mà theo, đóng góp gạo cho nghĩa quân. Ông Trần Huy Liệu mới chế ra ngọn đuốc cách mạng Lê văn Tám để tuyên truyền, giúp người Việt hồ hởi phấn khởi mà đong gạo, nuôi cách mạng. Rồi có ông Trần Quốc Vượng nào, nghe nói là sử gia gộc cũng lên tiếng.

Chuyện là thằng Tây nấu ăn, buồn đời sao làm cháy bếp, lan tới chỗ đựng xăng bom nổ long trời. Thế là ông Trần Huy Liệu chế ra một ngọn đuốc cách mạng chớ hôm ấy không có thằng an nam mít nào chết trong đồn của lính Tây cả. Sau này, ông ta Chán Mớ Đời nên nói đã đến lúc chúng ta cần nói ra sự thật về các anh hùng bựa nhưng không thấy ai nghe. Vẫn có đường và trường học mang tên ngọn đuốc cách mạng Lê VĂn 8. Nếu bỏ thì hoá ra nhận mình là dân bựa. Đã chơi thì phải chơi tới bến. Chán Mớ Đời 

Khi đánh được quân Minh, ông Lê Lợi sợ đám cận thần khi xưa biết hết sự thật về cuộc đời khiêm tốn của mình nên đem ra chém đầu hết, thậm chí còn giết ba đời Nguyễn Trãi. Trước khi chém ông Bình Ngô Đại Cáo này thì phải đổi tên họ từ Lê sang Nguyễn mới chém.

Ngày nay, người ta khám phá ra Lê Lai, giả dạng Lê Lợi, chạy ra đánh quân Minh để ông Lê Lợi trốn thoát vào chiến khu khác. Cái khổ là Lê lai không chết như kịch bản mà sống sót, do đó Lê Lợi truy tìm Lê Lai và cả dòng họ để giết thêm các cận thần để bịt mồm. Khi chó săn không cần nữa thì phải giết.

Ở hải ngoại, lâu lâu gặp một vài người thuộc thế hệ bố mình. Họ kêu khi xưa, là tướng là tá gì đó mà không ai biết đến. Sau có người cho mình biết, họ cứ theo năm tháng, rồi tự thăng họ lên lon. Andrew Lam, con của tướng Lâm Quang Thi, có kể trong cuốn sách của anh ta về một anh Việt kiều về Sàigòn thăm nhà. Trời mưa, không biết đi đâu, có cô gái hàng xóm, kêu cậu con cũng là Việt kiều ở mỹ về. Mời chú qua nhà nói chuyện với cậu con cho đỡ buồn. Anh ta nghe, bò sang nhà hàng xóm. Thấy một anh Việt kiều, bận bộ đồ vét như Ngô tổng thống đi kinh lý dù trời nóng như thiêu đốt. Anh ta cho biết qua mỹ đâu 3, 4 năm rồi. Tiếng Anh thì khạc không ra hơi, lại thấy trên tường treo bằng của đại học Harvard mà người ta có thể mua trong tiệm bán thư phẩm rồi in ra. Kinh

Trong lịch sử loài người, lịch sử đều được viết, kể lại bởi kẻ chiến thắng. Kẻ thua cuộc đều bị sát hại. Kẻ thắng cuộc tha hồ mà bú xua la mua vì không ai kiểm chứng. Do đó khi đọc lịch sử một nước, tốt nhất là đọc thêm về các nước lân cận. Điển hình người Pháp và người Đức, thường đánh nhau trong lịch sử nước họ. Có phần đất cạnh biên giới của hai nước này là vùng Alsace và Lorraine. Khi thì thuộc Đức quốc khi thì Pháp quốc. Đọc sử của người Pháp thì nói như thế này, đọc sử người Đức thì nói như thế kia. Mình có cái nhìn chung chung, ít thiên vị.

Người Mỹ và đồng minh chiến thắng trong đệ nhị thế chiến. Mình xem phim, kể lính mỹ oai hùng bú xua la mua. Nay mình lò mò đọc sách và xem xi nê của người Đức, người Nga để hiểu thêm về đại chiến thế giới thay vì nghe một chiều. Khám phá ra lính mỹ cũng giết lính đức dù đã đầu hàng. Lính nga cũng tàn bạo,… nói chung thì lính bên nào cũng tàn bạo trong chiến tranh.

Buồn buồn mình hay tìm sách sử Trung Cộng viết về Việt Nam thì khám phá nhiều cái lạ để kiểm nghiệm về những gì mình đã được thầy cô dạy từ bé. Tại đại học UCLA, có ông tàu nào nghiên cứu, nói về cách viết sử của ông Lê Văn Hữu và ông Ngô Sĩ Liên. Kinh. Mình, người Việt chả biết gì hết, cứ mở miệng là dân ta anh hùng. Đây lại có mấy ông tầu bên mỹ, nghiên cứu về cách viết sử của sử gia người Việt. Kinh

Được biết miền nam của sông Dương Tử, có một nước tên Sở, làm vua đến 18 đời, gọi là Sở Hùng, thế là các nhà viết sử của ta, tư duy đột phá thêm vào Hùng Sử Việt, mà mấy ông này học văn nên dốt toán. ông Thời Sỹ, thắc mắc từ Kinh Dương Vương đến 18 ông vua họ Hùng Việt Nam, được cải biến, trung bình trị vị đến 138 năm. Không thấy ai nói gì cả, có lẻ vì vậy ông ta bị đì chết bỏ. Thời xưa, người ta sống đến 40 tuổi là đại thọ, đây tổ tiên anh hùng của chúng ta sống đến 138 năm mỗi người. Gien của người Việt sống lâu nhất thế giới.

Có người lại cho vua Hùng Vương được xuất hiện trong Việt điện u linh tập qua truyện SƠn Tinh Thuỷ Tinh của Lý Tế Xuyên. Theo ông Hoàng Xuân Hãn: “Lý Tế Xuyên là quan Thủ Đại Tạng Kinh Trung Phẩm Phụng Ngự nhà Trần, ông giữ hương hoả bất tuyệt, ghi chứng tích các vị thần qua đền miếu, khảo dị qua Giao Châu Ký của Tăng Cổn là Thứ sử Giao Châu vào đời Đường, Qua chức vụ ấy, ông ghi lại trong Việt điện u minh tập với hậu ý mong trừ dâm thần, tà quái, yêu ma, vọng quỷ trong dân gian….”

Khi người tây phương đến xứ Tàu thì mới khám phá ra người Tàu có học, nhưng không biết làm tính. Chỉ có mấy ông đi buôn thì tự học làm tính qua cái máy Abacus mà ông Sở khi xưa, dạy mình làm tính, để tính tiền mấy tên học chữ thì chống đối bọn thương buôn nên dốt toán.

Khi ông Ngô Sĩ Liên được vua Lê ra lệnh viết sử. Ông ta lấy cuốn sử của ông Lê Văn Hưu để làm nền tảng, nhưng vua Lê lại chơi ngon, kêu phải viết nước ta có lịch sử ngang hàng với tàu nên phải lùi về đến 2,200 năm. Buồn đời, ông ta nhớ đến một cuốn sách Lĩnh Nam Chích Quái. Từ đó ông ta bựa ra truyện họ Hồng Bàng, nguồn gốc Kinh Dương Vương và Lạc Long Quân. Mấy chuyện nầy đều được kể trong Lĩnh Nam Chích Quái. Thế là dân ta cứ tin như sấm.

Mình nghe kể trong trại cải tạo có một ông bị đi tù lâu nhất dù cấp bậc thấp nhất. Lý do là ông ta hay hỏi quản giáo những câu hỏi cực ngu. Điển hình, một quản giáo dạy về lịch sử cách mạng; cho rằng bà Triệu Ẩu lấy ông Lạc Long Quân, sinh ra 100 người con. 50 người đi xuống miền làm tay sai cho Mỹ Diệm, và 50 người con, sơ tán, chạy lên rừng, lập chiến khu kháng chiến đánh cho mỹ cút, ngụy nhào. Ông tù kêu là chính sử và dã sử không thể lấy nhau được. Bà Triệu Ẩu là chính sử còn Lạc Long Quân là dã sử. Thế là đi tù mọt gông về tội cãi lời giảng của quản giáo.

Bổng nhiên cuốn sử của ông Lê Văn Hưu mất biến, phi tang. Họ cho rằng người Tàu lấy về để bán ve chai. Cứ đỗ tội cho tàu là khoẻ việc. Ngày nay, không ai thấy dấu vết cả. Nhiều khi chưa chắc đã có ông Lê Văn Hưu nào viết lịch sử Việt Nam. Họ chế ra, rồi kêu dựa theo sách của ông Lê Văn Hưu. Họ nói quân Minh, lấy đem về tàu để bán lạc xoong. Chán Mớ Đời 

Có anh bạn ở Việt Nam, gửi cho mình tin tức này khiến mình hãnh diện quá. Có thể công ty này đã có 75,000 người đặt cọc. Mình có đặt cọc để mua chiếc bán tải Ford 150 Lightning, chạy bằng điện. Chỉ đặt cọc có $100. Vấn đề là không biết chừng nào mua được xe. Năm nay hay năm tới vì họ chưa sản xuất. Nghe nói tháng 4 này mới cho ra lò.

Sự tích Trọng Thuỷ Mỹ Châu lấy từ truyện Rùa Vàng trong Lĩnh Nam Chích Quái. Hay tích Lý Ông Trọng được lấy từ Hiệu uý trong U Hiệp tập. Vụ đại sư Minh Không chữa bệnh cho Lý Thần Tông , được lấy từ truyện Từ Đạo Hạnh và Nguyễn Minh Không trong Lĩnh Nam Chích Quái. Hay chuyện Lý Thân được cử sang tàu cho vua Tần, bú xua la mua. Hôm nào mình kể vụ Sơn Tinh và Thuỷ Tinh, toàn bựa không.

Có dạo, một ông lang gốc An-na-mít, bên tây nổi đình nổi đám, kêu được Tây trả tiền, đi qua Trung Cộng, đến mấy chỗ thờ hai Bà Trưng, trống đồng,… ông ta kêu là ông ngoại dạy sử Việt Nam từ bé bằng chữ Nho. 7 tuổi đã tinh thông Tứ Thư NGũ Kinh. Ông mò mò đến Động Đình hồ, sông Tương, tìm ra một con sông tên là Âu Giang. Thế là ông ta kêu chim Hải Âu và tất nhiên ông ta chia vét-bờ, giải mã Âu Cơ là hoàng hậu của chim Hải Âu. Thế là chim thì phải đẻ ra trứng. Mình muốn thử nghiệm DNA của mình có thuộc mà số di truyền học, có đúng như mã số DNA của vua HÙng Vương. Mình tốn khá tiền để mua sách của ông ta, mang họ Đông-A. Chán Mớ Đời 

Được cái là ông ta viết về đông y dễ đọc, dễ hiểu nên mình mua sách ông ta để học thêm. Những câu chuyện ông ta kể thì cũng nổ vang trời. Như là biết cách ấn huyệt khiến phụ nữ nổi tà dâm. Ông ta gặp cô đào tài tử tàu nào đẹp nức nở, rồi ông ta nắm tay bấm vào huyệt chi đó khiến cô ta mê ông ta dù thua mấy chục tuổi. Từ ngày Internet rộ lên thì không thấy tin tức ổng ta nữa. Chắc về hưu. Nghe nói ông ta đổ 3 bằng đại học và y khoa trong vòng 1 năm tại Sàigòn khi xưa.

Sau đó ông ta viết mấy cuốn như Anh Hùng Lĩnh NAm,… mình có mua đọc nhưng ông ta viết về Đào Kỳ không hấp dẫn như Kim dung nên Chán Mớ Đời, ngưng đọc. Mình đoán ông ta xa Việt Nam lâu ngày, hãnh diện làm người Việt nên bựa chuyện ra để viết đề cao người Việt. Tương tự ông Kim Định, cứ thấy cái gì là chia vét-bờ của người việt. Cái này có cái nguy hiểm là sẽ không giúp người Việt thoát khỏi các mặc cảm thấp hèn của một nước nhược tiểu. Có người lại kêu Kinh Dịch, Tử Vi,… là của Việt Nam.

Theo sử gia Đặng Văn Lung cho rằng một số tác giả: “Họ thường lấy truyền thuyết làm lịch sử, thậm chí có người đã sửa lịch sử lại cho đúng với truyền thuyết. Truyền thuyết là truyền thuyết, lịch sử là lịch sử, không thể đồng nhất được”. Theo ông ngay trong sử thời Hồng Bàng dường như cũng có hiện tượng này: “Theo tôi truyền thuyết cái bọc trăm trứng đoạn đầu nói Lạc Long Quân là con Lộc Tục, và Lộc Tục là con vua Thần Nông, một vị vua mở đầu lịch sử Trung Quốc, theo sử cũ, thì đó là do các sử gia thêm thắt vào. Lại lối đặt tên như Hùng Vương, Lạc Long Quân, Âu Cơ, v…v… cũng là do các sử gia ấy bịa ra”.

 

Nói chung là đầu óc mình bị lộn xộn vì những thắc mắc khi nghe thầy cô giảng, không dám hỏi vì sợ bị ăn tát tai nên sau này buồn đời đi kiếm tài liệu đọc để bớt điên điên. Càng đọc về lịch sử Việt Nam được viết khi xưa càng thất kinh. (Còn tiếp)

Nguyễn Hoàng Sơn 

Tại sao 50% Phụ nữ ngoại tình

 Hôm kia, nhận được i-meo cô bạn ở Tây Ban Nha kể một chuyện vui khiến mình tò mò tìm tài liệu đọc. Câu chuyện vui nói về 3 giai đoạn của 1 đời người. Trong một bửa cơm gia đình họp mặt đông đủ nhân dịp Giáng Sinh. Một đứa bé trai hỏi ông chú: tại sao ngực con gái càng ngày càng to lên. Ông chú, sau khi nốc một ly rượu, nhìn bà vợ rồi chậm rãi giải thích. 

Ngực phụ nữ sẽ tuần tự trải qua 3 giai đoạn trong đời như sau: từ 20-30, ngực của họ to cứng, căng đầy như quả dưa hấu. Từ 40 tuổi thì như quả lê, treo lủng lẳng khiến mọi người phá lên cười. Cuối cùng thằng bé hỏi thế sau 50 tuổi thì sao? Ông chú lại uống thêm cốc rượu rồi nhìn bà vợ, nói sau 50 tuổi thì ngực phụ nữ như quả hành, bóc ra thì ai cũng khóc vì cay. Thế là mấy ông rú lên cười nham nhở he hé.

Bà vợ nảy giờ ngồi im, bổng lên tiếng. Cháu biết không. Chim dế của đàn ông cũng tương tự. Từ 20-30, thì cứng như cây sồi, từ 30-40 thì như cây bạch dương, linh hoạt nhưng vẫn hoạt động, xử lý tốt mỗi khi cần. Có đứa cháu gái nghe tới đây thì hỏi thế sau 40 tuổi thì sao? Bà dì chậm rãi, chỉ cây Noel ở phòng khách, nói như cây thông, rễ bị bứng mất, còn hai quả banh thì chỉ để treo đèn kết hoa, làm kiểng trên cây thông. Thế là mấy bà đang ngồi ăn, rú lên như heo bị thọc huyết. Xong om

Câu chuyện khiến mình nhớ đến một nghiên cứu của công ty McKinsey tại xứ Tân Gia Ba, á châu. Hà Nội thì nghiên cứu, người Việt tại Việt Nam được xem là hạnh phúc nhất thế giới. Đại dịch, được cho về quê tránh dịch, đi Phược, xe kẹt đầy quốc lộ. 

Ngược lại, xứ Tân Gia Ba thì cho nghiên cứu về tình yêu vợ chồng. Tại sao, GDP của người xứ này cao hơn cả Hoa Kỳ, trên $50 ngàn đô la mỹ mỗi năm, mà người dân không hạnh phúc. Như ông thần cà phê Việt Nam hỏi có tiền nhiều để làm gì? Năm vừa rồi, tại Hoa Kỳ có ít nhất 2 ông tỷ phú bị vợ đưa đơn ra toà ly dị.

Kết quả cuộc nghiên cứu, được đăng trên tờ Straight Times khiến mình thất kinh. Tỷ lệ phụ nữ Tân Gia Ba ngoại tình lên đến 50%. Khi xưa, ở Luân Đôn, có quen một cô sinh viên Tân gIA BA, cô ta rủ về Tân Gia Ba làm việc với bố cô ta. Mình đi du lịch qua Hoa Kỳ, phát hiện ra mối tình hữu nghị tại Boston nên di cư qua mỹ thay vì Tân gIa BA.

Chỉ khác là cách giải thích của họ là sự khác biệt giữa phụ nữ ngoại tình và người đàn ông phụ tình.

Họ hỏi các luật sư chuyên gia về ly dị. Mình mò ra là luật pháp Tân Gia Ba, không có luật bắt lỗi ngoại tình. Người ngoại tình và người thứ 3, không bị tội gì cả. Có lẻ là một dân tộc có nhiều chủng tộc, theo nhiều đạo giáo như ấn độ giáo, hồi giáo và khổng giáo, đàn ông được đề cao trong xã hội và gia đình. Cứ châm chước cho đàn ông, nay thì phụ nữ cũng dựa vào việc ấy mà ngoại tình.

Ngoại tình được xem là xấu xa khi các đạo giáo ra đời, đặt để các điều răn dựa trên đạo đức của mấy ông sư, ông cố đạo, không được gần phụ nữ... Mình nhớ đọc về lịch sử loài người thì thời ăn lông ở lỗ, con người tụ tập nhau thành bầy đàn đi săn bắn, nuôi nhau. Ai bị thương thì được mấy người khác đi săn thú hay hái quả rừng đem về nuôi. Khi họ bị đau ốm hay bị thương thì sẽ được cả bầy đàn cứu giúp để sống còn.

Về sinh lý, tương tự. Họ như đám khỉ mà khoa học chứng minh 99.3% các gien của khỉ giống con người. Hứng lên là đè một đối tượng để làm một tăng, sau đó thì tên khác thấy vậy, nổi máu dê, cũng kéo lại làm một tăng. Các khỉ cái cũng tương tự, hứng lên thì kéo đầu một con khỉ đực lại hủ hoá, phản đạo đức cách mạng. Con người trong bày đàn, tin rằng nhiều loại tinh trùng sẽ giúp phụ nữ sinh con mạnh khoẻ để săn bắn sau này. Có lẻ phụ nữ hay đàn ông khi thân thể toàn là lông lá như bầy khỉ thì định nghĩa về cái đẹp chưa ra đời.

Khi đứa bé được sinh ra, mấy tên đàn ông chăm sóc như con mình, dạy đứa bé săn bắn. Kiểu con cháu đại đồng. Theo mình đó là điển hình của một xã hội chủ nghĩa, chia sẻ mọi thứ từ miếng ăn đến sinh lý,…

Vấn đề là loài người khác với các thú vật. Họ bổng tư duy đột phá, nói đi đây đi đó mất công quá. Sao không dừng chân một nơi để canh tác, nuôi lợn, gà để ăn thay vì đi lùng, săn bắn mất thì giờ.

Họ dừng chân, bắt đầu rào đất đai của mình để phòng các thú rừng quấy phá. Từ đó, ý niệm về chủ quyền, chủ nghĩa cá nhân từ từ sinh ra. Đây là đất tôi, đây là vợ tôi, đây là con tôi. Có nhiều tên lười lao động nên tìm cách cưỡng chế đất đai của người khác và bắt họ làm nô lệ, làm giàu cho mình. Dần dần mấy ông hoàng, ông vua được đặt ra, các vương quốc, đế chế được thành hình.

Trái với thời săn bắn, phụ nữ và đàn ông đều bình đẳng. Họ nương tựa vào nhau để sống còn. Mình đọc các tài liệu về di cư của người Mỹ khi xưa về miền viễn Tây, người di cư chết như rạ nên đàn ông và đàn bà sống với nhau vì sống còn, chưa chắc vì tình yêu như được định nghĩa như ngày nay.

Khi còn bé, quen cô nào hay cậu nào, chúng ta đều muốn lấy người đó. Chúng ta yêu điên cuồng cho nên 99% các bản nhạc trên thế giới đều nói về tình yêu, nhất là những mối tình không trọn vẹn. Tại sao không trọn vẹn? Vì chưa phải đích thực là tình yêu.

Trong truyện tình Romeo và Juliet, khi nghe ông thầy thuốc bảo uống thuốc này sẽ ngủ một hơi dài mấy ngày mấy đêm thì tên Romeo mới chịu nghe lời. Còn Juliet nghe nói sẽ uống thuốc độc chết để đời đời bên cạnh người yêu thì nốc ngay.

Cứ lấy thử một cặp Romeo và Juliet ngày nay, yêu điên cuồng. Hỏi chúng nếu người yêu của chúng bị hư thận, không sống lâu được. Hỏi chúng có dám hiến tặng một quả thận cho người mình yêu để sống hay không. Câu trả lời sẽ có kết cục khác nhau.

Khi xưa, hỏi mình tặng lá thận cho một đối tượng thì chắc chắn mình từ chối dù có yêu em dài lâu, thật sâu. Ngay cả đồng chí gái khi mới quen. Em đau thận à. Adieu Jolie Candy. Sau hơn 30 năm chung sống, được đồng chí gái cải tạo tư tưởng, học tập đạo đức cách mạng, giúp mình trở nên chồng ngoan của vợ, cha tốt của con thì mình có thể nói; là có thể nhé. Vâng có thể. Chia xẻ một lá thận cho đồng chí gái. Nếu được lá thận và sống thêm 10 năm để lao động nuôi mình thì nhất trí còn chỉ có vài ngày thì cần suy nghĩ chính chắn.

Em không muốn làm người phá gia can nhưng các bác cứ thử hỏi người bạn đời của mình, xem họ có chia xẻ một lá thận cho các bác, để xem đối tượng một đời của các bác trả lời ra sao. Tốt nhất là không nên hỏi.

 Theo nghiên cứu, thì một số rất lớn hôn nhân tại Tân Gia Ba bị phá vỡ vì phụ nữ. Ông Khổng Khâu, khi xưa, bị vợ đì vì làm không ra tiền nên bị vợ chửi. Tối ngày, bà vợ kêu ai ơi chớ lấy học trò, dài lưng tốn vải, ăn no lại nằm nên tức giận, dạy mấy thằng học trò là về nhà phải dạy vợ: “tam tòng tứ đức” bú xua la mua. Do đó vợ ông Tú Xương, phải Nai lưng đi buôn bán cả 20 năm trời, nuôi ông ta đậu bằng tú tài, để được thiên hạ gọi là bà Tú, xin nhắc lại không phải Tú Bà.

Theo các luật sư về ly hôn, 50% phụ nữ TGB ly hôn đều ngoại tình. Tại sao thằng chồng có quyền đi bia ôm, tăng hai tăng 3 mà họ lại không. Đi làm, họ gặp một người đàn ông khác, lịch lãm hơn hay thằng chồng đi bia ôm về rồi không có sức giã gạo tại gia nên người vợ phải đi mua vui chỗ khác. Không lãng phí của giời.

Khi xưa, người phụ nữ lệ thuộc kinh tế vào người chồng hay gia đình chồng nên phải nhẫn nhục, chịu đựng chồng có vợ 2, 3,.. ngày nay, họ làm ra tiền thậm chí còn nhiều hơn chồng thì tội vạ gì phải chịu đựng. Ông ăn chả bà ăn nem. Mấy ông đi tìm chân dài thì mấy bà đi tìm gigolo. Mấy ông tỷ Phú mới ly dị năm vừa qua, cho thấy giàu có, có đủ thứ nhưng họ vẫn phải đi tìm một phụ nữ khác. Không hiểu lý do. Nông dân như mình khoẻ, không phải đặt ra những câu hỏi vớ vẩn: “tiền nhiều để làm gì?” Tiền nhiều để mua phân bón, bẩy sóc và coyote. Ra xã hội, phụ nữ nghe đến nông dân là chạy dài. Có mấy bà quen đồng chí gái, kêu sao vợ mình có thể sống với một tên chồng thô lỗ, vô bằng cấp, nông dân.

Chúng ta sống trong một thời đại mà mọi sự thay đổi quá nhanh, không có thời gian để cập nhật hoá. Mới mua cái điện thoại, 10 tháng sau, chúng lại cho ra lò cái khác, xe hơi, thời trang,… vận tốc của sự chuyển đổi quá nhanh mà chúng ta không cập nhật hoá nhanh thì sẽ trở thành những người tiền sử.

Dạo này, mình tình cờ xem lại mấy phim cao bồi xưa thì khám phá ra chúng ta bị điều kiện hoá, ảnh hưởng bởi phim ảnh. Khi xưa, cặp trai gái trong xi-nê, gặp nhau thề thốt mút mùa, áo quần bận rất kín đáo, ít thấy trò hun hít như ngày nay. Nay, thì mới gặp nhau, là dắt về phòng, đè đầu xuống làm tăng 3 ngay. Áo quần thỉ hở hang, phơi ngay trước mặt khiến thầy tu còn động lòng.

Nói cho ngay 50% phụ nữ TGB ngoại tình vì nhiều lý do: 

1/ ông chồng cứ mê cái điện thoại dù là ở nhà, không ngó ngàng gì đến bà vợ. Mình thức dậy sớm để đọc sách và viết. Chiều tối thì xem phim với vợ cho bớt căng thẳng. Điện thoại cầm tay rất nguy hiểm cho hạnh phúc lứa đôi. Dạo này, mình bỏ điện thoại ngoài xe khi đi ăn cơm tiệm với vợ con.

2/ ông chồng cứ giao hết mọi việc ở nhà cho bà vợ nên nhiều khi làm mấy bà nản. Có bà kêu nhiều khi muốn được ông chồng tát cho vài cái để thấy mình hiện hữu trước mặt nhưng ông ta cứ để họ toàn quyền quyết định. Xin mở ngoặc kép tại đây. Đồng chí gái có tật hay hỏi 3 bố con mỗi lần đi ăn tiệm. Đồng chí gái hỏi 3 bố con muốn ăn cơm gì? Cả 3 nói ý nguyện muốn ăn. Cuối cùng đồng chí gái kêu đi ăn bún bò. Mấy đứa con hỏi tại sao phải hỏi ý kiến chúng. Đồng chí gái kêu: “dân chủ”. Sống tại Hoa Kỳ, trong một chế độ dân chủ, cần phải hỏi ý kiến nhưng lãnh đạo quyết định. Chán Mớ Đời 

Phụ nữ có cái tính như vậy nên ông chồng Chán Mớ Đời cứ để họ lấy quyết định, khỏi mất công cãi nhau.

3/ lấy chồng vì đến tuổi mà xã hội kêu là ế. Thấy ai được được là đăng ký kết hôn rồi khi lấy về thì Chán Mớ Đời. Không phải đối tượng của mình.

4/ chồng đi bia ôm nên trả thù, ông ăn chả bà ăn nem. Xong om

Bà dân biểu Ellen Lee, cho biết ly hôn không phải dễ vì phụ nữ thường lệ thuộc tài chánh của người chồng. Khi xưa, ly dị rất ít được xã hội chấp thuận nhất là người vợ ngoại tình. Nếu mình không lầm thì khi ông Ngô Đình Diệm lên, bà Ngô Đình Như mới cấm nạn hai vợ, chớ trước đó mình thấy trong xóm có một gia đình, vợ lớn vợ bé sống chung trong nhà nên lâu lâu hai bà choảng nhau, cả xóm bu lại kêu u chua u chau. Anh em cũng cha khác mẹ, bệnh mẹ nên chửi nhau nghe đã lỗ tai. Đi học, có người có giấy khai sinh, đề con vợ thứ. Kinh

Theo nghiên cứu này, đàn ông có sex với phụ nữ khác thì xem là bình thường. Không có gì quan trọng để họ phải từ bỏ gia đình. Trong xóm mình khi xưa, có một ông, có vợ bé, ở với vợ bé không biết có con hay không nhưng lâu lâu thấy về thăm con rồi cứ thấy bà vợ lớn sinh con đều đều. Ngược lại, phụ nữ ngoại tình thì trong đầu họ, đã có quyết định ly dị tên chồng mất dậy, mất lập trường cách mạng.

Theo luật sư Jonathan Siew, khi xưa, phụ nữ được huấn luyện là hy sinh cho gia đình. Ngày nay, có lẻ ảnh hưởng của tây phương, chủ nghĩa cá nhân được thể hiện, đề cao hơn trong xã hội Tân Gia BA. Nhất là các phong trào nữ quyền, dấy lên khắp thế giới, chống lại sự áp bức của đàn ông. Các phụ nữ ngoại tình, không nhất thiết là các người đi làm mà cả những người ở nhà, chăm sóc gia đình, ông chồng đi lao động. Tinh thần Tam Tòng Tứ Đức đã biến mất.

Ông kể một khách hàng bị ông chồng bạo hành, mê ông giao hàng tại nhà. Bà ta ly dị để kết hôn với ông nghèo hơn. Tình yêu tuyệt vời. Nhưng cũng có nhiều phụ nữ, đả thông nhiều đối tượng khác. Có lẻ họ khôn ra, không nên yêu thằng đầu tiên mới gặp trong đời. Phải thử chim cò có phải là cây sồi, cây bạch dương hay là cây thông giáng sinh. Lấy chồng về, mà phải tốn tiền mua viagra hàng tháng là mệt.

Nghiên cứu cho thấy, các cuộc hôn nhân tuy 50% là ngoại tình nhưng vợ chồng điều đình cho rằng không phù hợp tính tình, để khỏi mang tiếng ngoại tình. Ngoài ra tốn tiền thuê thám tử tư để lấy bằng chứng vì tốn độ $8,000 cho một tuần. Chán Mớ Đời 

Đó là nói về ngoại tình thật sự, còn ngoại tình trong tư tưởng thì chắc nhiều hơn. Lâu lâu mình đi theo đồng chí vợ đến nhà bạn hay khi bạn đến nhà, ăn uống hát hò. Mình khám phá ra mấy ông mấy bà hát nhạc thương tiếc cuộc tình xưa nhiều nhất. Mấy bản thường được nghe mấy người bạn hát là đấp mộ cuộc tình, tôi đã lầm yêu em đêm ấy,…mấy bà cũng không vừa, hát đủ nhạc của Vũ Thành An, T.T. Kh, bú xua la mua. Mấy ông rống tru vì lỡ dại lấy nhằm bà vợ, còn mấy bà thì khóc lóc thương tiếc, nghĩ về những người đi qua đời tôi,..Chán Mớ Đời 

Mình thì nghĩ khác. May là không lấy mấy bà đã đi qua đời tôi vì toàn là thứ dữ không. Đồng chí gái được xem là hiền nhất mà còn đì mình đến tóc gió thôi bay.

Theo mình, từ khi được đồng chí gái đăng ký kết hôn, cải tạo mình thành một người chồng nhân dân thì mình nghĩ không nên tìm bà nào khác cả. Đồng chí vợ được xem là cô gái hiền nhất mình quen từ trước đến nay. Thậm chí so với mấy bạn của vợ mà khi sống chung là những chuỗi ngày cải tạo, phải nghe lời quản giáo trong quần đảo ngục tù. Mình nhớ lại mấy cô khác đã từng quen, còn dữ gấp bội phần nên không dám lộn xộn. Một lần lỡ dại thì không nên ngu lần thứ 2.

Gặp tấm ảnh này, thấy đẹp về nghệ thuật. Không biết có phải là ngoại tình trong tư tưởng? Hay đạo đức cách mạng đã bị hủ hoá. Chán Mớ Đời 

Vào vườn, một thân một mình, không điện thoại, là đã đến Niết Bàn. Không nên đòi hỏi thêm cho mệt cuộc đời. Ta dại ta tìm đến vườn bơ.

Chúc các bác một năm 2022 được nhiều sức khoẻ.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Mậu Thân, nổi đau còn dài

 Hôm nay, tình cờ thấy có nhắn tin từ lâu nhưng không để ý. Mở ra thì thấy có người hỏi bài viết về Mậu Thân, có kỷ niệm buồn vì ông bố tử thương cùng vài chiến hữu khi ra Khu Hoà Bình. Thường khi lên mạng trên máy điện toán mới thấy. Dạo này cũng xoá cái app cài trên điện thoại để khỏi mở khi ra đường. Giới hạn bớt thời gian vào mạng khi đi ra ngoài. 

Có anh nào hỏi bài mình viết về Tết Mậu Thân vì tìm không ra. Mình nhớ có viết về cái Tết, điểm mốc đã khiến mình lớn nhanh khi hiển thị sự tàn khốc của chiến tranh. Sự chết chóc và tàn phá của bom đạn trên số 4 và Lãnh Địa Đức Bà, cách nhà mình chưa đến một cây số.  

Anh này hỏi tấm ảnh chiếc xe Jeep bị cháy trước cửa tiệm dãy phố photo Hồng Châu. Lý do là chiếc xe Jeep bị bắn B40 khiến bố anh ta tử nạn ngày ấy. Nay muốn ghi lại để con cháu biết sau này. 

Ảnh chiếc xe jeep, mình đoán là chiếc xe chở bố anh bạn đã nhắn tin cho mình, cho biết sự việc xảy ra cho bố mình và các đồng đội trong Tết Mậu Thân. Anh muốn tìm thêm về tin tức này để lưu lại cho con cháu.

Ảnh này chụp trước Mậu Thân, thấy tổng cục tiếp tế mà mẹ mình có đến mua gạo đường.

Ảnh chụp trước khu phố Photo Hồng Châu, bị cháy. Mình đoán là máy bay trực thăng mỹ bắn cháy vì Việt Cộng núp đâu trên Khu Hoà Bình. Có thể bị lạc đạn nên trúng vào đây. Dãy này cũng có tiệm của bác Cháu, bán xe gắn máy, chị của tiệm Công Thành ở đường Phan đình Phùng, bà con chi với mẹ mình, phía bên đường Phan Bội Châu. Mẹ mình nói con của O Trợ, em của ông ngoại mình. Trước đây mình có viết về việc này thì có một chị ở ngay khu phố này, có bổ túc thêm. Ông thần làm bờ lốc cho mình, kể là ông ta ở trọ nhà người bà con tại dãy phố này. Nói cho ngay, mình viết xong rồi quên, không nhớ, nay kiếm lại cũng không biết chỗ nào. Ai có cách gì để tìm lại các bài cũ thì cho mình hay. Xin đa tạ trước.

Mình nghe nói là khu Cây Xăng, cho bến xe Mình Trung cũng bị cháy. Đứng ở nhà mình thấy khói bay từ khu Hoà Bình tương tự sau này tiệm phở Tùng bị cháy cũng thấy đầy trời. Thấy chiếc xe Traction đen, và người đứng bên cạnh, không biết có phải bố mình hay không. Dạo ấy, bố mình có một công xa, chiếc xe Traction loại này. Ông cụ dạo ấy hay bận cái blouson phi công.

Tấm ảnh này chụp trước rạp Hoà Bình, thấy xe nhà binh mỹ. Không hiểu tại sao? Ai biết thì cho biết. Chỉ thấy vật liệu hư hại rãi rác phía trước xe.

Sơ lược là như vầy : hồi năm 1968, ông già tôi dạy học ở trường Chi Huy Tham Mưu Dalat về bộ môn Công Binh (lúc đó  Đề đốc Chung Tấn Cang là Chỉ Huy trưởng ) . Ngày 02/01/1968 được  sự vụ lệnh đi khảo sát tuyến phòng thủ của Dalat Tuyên Đức gồm : Đại Uý Sinh, Trung Tá Lê Tập, Thiếu tá Tài và ông già . Đại uý Sinh lái xe jeep chở các vị đi , Không mang theo vũ khí cá nhân và lính hộ tống Các vị đi khảo sát từ  Trừơng Chỉ Huy Tham Mưu -Tiều khu Tuyên Đức -  Khu trung tâm Hoà Bình , Lúc đó Khách sạn Ngọc Lan có quân Mỹ đóng ở đó , cuối khu Hoà Bình - dốc Phan Bội Châu có doanh trại của Địa phương quân nên tôi nghĩ là vùng không có VC đột nhập len lỏi ẩn núp  . Khi xe lên hết dốc Khu Hoà Bình thì bị VC từ trên bắn xuống bằng B40, và AK vào xe . Đại uý Sinh bị cháy hết người , các vị còn lại lao ra khỏi xe nhưng không kịp . Chỉ có Thiếu tá Tải nhảy lăn xuống bậc thang chỗ La Tulip xuống chợ Dalat nên an toàn. Đến chiều , trường mới cử người ra kéo xe jeep , lấy xác về . Mà từ khi bị phục kích quân Mỹ ở khách sạn Ngọc Lan không ra ứng cứu cố thủ. Đến ngày 3/1/1968 Trường CHTM  cử người ra báo tin dữ và đưa hết gia dình vào Trường trú ngụ cho an toàn, làm thủ tục an táng tại trường . Mộ của 3 vị sau này gia đình cải táng dời đi hết sau 1975. 

Cuộc đời lạ! Mình được thiên hạ gửi cho mấy tấm ảnh khiến mình nhớ vài câu chuyện thời xưa vô hình trung giúp vài người giải mã được những hình ảnh trên. Thật ra năm Mậu Thân mình chỉ 11 tuổi cho nên không biết nhiều, chỉ nghe người lớn kể lại hoặc hiển thị, mục kích các cuộc dội bom trên Số 4 từ nhà mình hay Việt Cộng leo lên nóc chuông nhà thờ Domaine de Marie rồi bắn b40 vào thiết giáp chạy trên Calmette nhưng hụt, đạn bay xuống vườn cạnh nhà mình ở trên đường Thi Sách. 

Những hình ảnh bom lửa Napalm bốc khói từ số 4 sau khi khu trực cơ Skyraiders lao xuống bỏ bom theo chỗ trái khói được máy bay Bà Già bắn trước đó. Thường thường mình thấy máy bay bà già cất cánh từ phi trường Cam Ly, bay vòng vòng rồi thấy bắn một trái khói. Sau đó là khu trực cơ Skyraiders bay đến, thường là hai chiếc. Khu trục cơ trúc xuống thấy bom rớt ra, rơi theo hình Parabol rồi khói và lửa bốc lên mịt mù trên Số 4, sau đó thì mới nghe tiếng bom. Có lẻ chứng kiến vụ này nên khi học về vật lý và hình học mình mới hiểu nhanh, âm thanh đi sau ánh sáng và vật rơi khi có vận tốc thì theo đường Parabol.

  

Hay những trực thăng bay trên đầu nhà mình, bắn hỏa tiễn hay đại liên về phía Số 4, làm rơi mấy vỏ đạn xuống khu vực nhà mình. Có lần, mình đang đứng với hai tên lạ mặt, dưới cây mai, nở rực trong ngày Tết, trước sân xem trực thăng mỹ bắn ào ào về số 4. Bổng nhiên linh tính hay ai nói mình đi vào nhà. Vừa bước dưới mái hiên nhà thì một trận vỏ đạn đại liên rơi xuống sân nhà mình. Mình thấy 1 trong hai tên lạ mặt đứng với mình cách đó chưa đầy 30 giây, la lên rồi quỵ xuống. Đầu bị trúng vỏ đạn. Tên bạn kêu xe lam chở lên nhà thương. Nghĩ lại cũng có thể dân nằm vùng. Dân trong xóm mình đều biết mặt.

Rồi những bóng dù hỏa châu ban đêm được bắn trên trời. Đó là những hình ảnh chiến tranh mà mình mục kích được. May sau này được đi Tây, không phải đi lính, chết trẻ như các nấm mộ ở nghĩa trang Biên Hoà mà mình có dịp viếng thăm vừa qua để thắp nén hương.

Trở lại vụ Việt Cộng bắn chết mấy sĩ quan tại khu Hoà Bình. Mình có đọc hồi ký của cô Vi Khuê, vợ thầy Chử Bá ANh về Mậu Thân. Theo cô thì Việt Cộng đánh chiếm Đà Lạt vào ngày Mông 3. Vụ 3 sĩ quan Việt Nam Cộng Hoà tử thương như sau:

 

“ Thưa Soeur, giờ này dưới phố ra sao, đi tới đó được không? Hai soeur có nghe tin gì không?

     - Thì đang nói chuyện dưới phố đây. Mới nghe người ta mới cho hay. Sáng nay có mấy ông sĩ quan bị bắn chết tại công trường Hòa Bình. Nghe nói ông thiếu tá Lê Tập của trường Chỉ Huy Tham Mưu rủ mấy người bạn đi ăn phở Bằng trước khi vào trường họp khẩn. Mấy ông không biết là bọn họ đã chiếm chợ. Khi xe ông thiếu tá lái vừa tới trước rạp chiếu bóng Hòa Bình, thì bị Việt Cộng núp sẵn trong rạp từ hồi nào nã súng bắn ra... Ông thiếu tá Tập trúng thương tại chỗ. Ông thiếu tá Thắng ngồi băng trên với ông Tập cũng trúng đạn ngã gục luôn, và một ông đại úy nữa, nghe nói cũng tử thương, đại úy tên gì hử, soeur Phương?

     - Đại úy Vũ Xuân Sinh, tôi có quen nên nhớ kỹ tên ông ấy. Thật tội nghiệp quá chừng chừng. Ai mà ngờ nó núp trong rạp xi-nê đó hồi nào không hay!

     Tôi đang lưỡng lự không biết có thể chạy thẳng ra tận nơi xem hay không thì một cảnh sát viên đến cho hay chưa có lệnh lưu thông như thường lệ, bà con ai nấy nên ở trong nhà; có việc khẩn ra đường thì chỉ đi bộ, không được chạy xe Honda. Tôi lại quay xe trở về. Trên đường, thỉnh thoảng gặp một người đi bộ lủi thủi. Đà Lạt nín thở, chờ đợi tai ương.

     Tôi trở về nhà để thấy “cô bé” vợ Kiệt đang khóc thút thít trước cái va-ly du lịch tuần trăng mật đầy những áo quần giày dép đẹp nhất của cô nàng. Chắc Quyên đang nghĩ: “Phen này mà Việt Cộng nó về thật thì sao đây? Áo quần này, nữ trang này, son phấn này, thôi, giã từ vĩnh viễn chứ còn gì nữa. Áo ba bà đen này, đi chân đất này... chừng đó cũng đủ tàn đời!” Tôi biết có nhiều các bà các cô chỉ sợ VC trước tiên vì có chừng đó.

     - Sao, tình hình sao, anh?

     - Sáng nay có tới ba ông sĩ quan bị bắn chết ngay trước rạp xi-nê Hòa Bình, Việt Cộng núp trong rạp, bắn ra.

     - Trời đất ơi! Vậy rồi bên mình không làm chi họ hết răng?

     - Có chứ, chắc chắn. Thì, bất ngờ quá mà, trở tay không kịp. Ai mà ngờ... dân lành đang ăn Tết...

Ai muốn đọc thêm thì theo đường dẫn này: 

http://www.dalatdauyeu.org/index.php?option=com_content&view=article&id=1007:a-lt-tt-mu-than-vi-khue-hi-ky&catid=37:hi-ky&Itemid=92

Theo mình hiểu thì không đem súng ống theo vì chỉ muốn đi ăn phở Bằng. Không phải ngày mồng 2 như anh bạn kể vì sáng Mồng 3, cô Vi Khuê còn có mặt tại nhà hàng Mekong. Sàigòn và vài tỉnh khác như Huế thì họ tấn công vào ngày mồng 1, có nhiều nơi trễ.

Ở Sàigòn, mình có đi ăn cơm với mấy người học chung niên khóa ở Yersin, có một cô nói 1 trong ba người lăn xuống cầu thang là bố cô ta, sống sót. Ghi lại đây cả lại quên.

Còn Việt Cộng đột nhập vào khu vực Hoà BÌnh thì không ngạc nhiên vì có nhiều chủ tiệm Đà Lạt ngay khu Hoà Bình, là nằm vùng mà sau 75, được gọi là tư sản yêu nước dân tộc hay chi đó. Mình có danh sách những người này. Có thể mấy người này đã cho Việt Cộng vào núp trước Tết. Như cái tiệm phở gì ở Sàigòn, nổi tiếng là nơi phát xuất ra tổng công kích tại Sàigòn, mà sau này có treo bảng cờ xí. Chỉ có khổ chủ nhờ có công với cách mạng nên ngày nay không được bán tiệm hay xây cất. Phở thì không ai vào ăn. Chán Mớ Đời 

Theo cô Vi Khuê thì ngày mồng 6 mới dẹp được Việt Cộng khỏi khu viện Pasteur và ty Công Chánh, trên đường Pasteur, nơi ông cụ mình từng làm việc. Đầu đường Pasteur là tiểu khu, có lẻ Việt Cộng tìm cách đánh chiếm tiểu khu nơi mà anh bạn kể là trường tham mưu.

Nhà thờ Tin lành trên đường Huỳnh Thúc Kháng, Việt Cộng núp trong này khi đánh chiếm Tiểu Khu không được. Bị trực thăng mỹ bắn chết đâu 30 người.

Có lần mình tò mò xem cái nhà thờ Tin Lành bị bắn cháy ở Đà Lạt, ngay đường Huỳnh Thúc Kháng. Có ông lính mỹ trả lời, lúc ấy ông ta đóng quân ở phi trường Cam Ly. Việt Cộng tấn công bất ngờ nhưng họ chống trả kịch liệt nên phi trường cam Ly không lọt vào tay Việt Cộng. Sau đó mới có viện binh đến. Họ lên trực thăng đánh phá các ổ của Việt Cộng như nhà thờ Tin Lành. Qua bài của cô Vi Khuê thì có 20 xác Việt Cộng bỏ lại. Theo một người khác cho mình biết thì Việt Cộng rút qua bên kia đường Đoàn Thị Điểm, chỗ dòng tu của mấy Ma Sơ, bị trực thăng mỹ bắn chết bỏ xác lại độ 30 người.

Theo mình đọc về điệp viên Việt Nam Cộng Hoà X 92, ông này cho biết về tổng công kích của Việt Cộng. Tình báo ta đã thông báo cho quân đội Hoa Kỳ nhưng họ khinh địch không tin. Người Mỹ xem thường người Việt mình, như mình đã kể là tình báo của Việt Nam Cộng Hoà rất hạn chế, ngoài trừ điệp viên X92 mà Việt Cộng chửi rủa.

Cảnh sát Việt Nam Cộng Hoà do ông Nguyễn Ngọc Loan lãnh đạo, ra lệnh cấm trại 100% nên các ty cảnh sát Đà Lạt không bị đánh chiếm. Theo mình, họ đánh ty cảnh sát chỗ đường Trần Bình Trọng, nơi mình và mẹ mình bị mật vụ bắt nhốt tại đây. Việt Cộng đánh không được, vì đã được phòng bị nên rút lên Domaine de Marie, leo lên mấy nóc chuông.

Từ nhà mình, thấy rõ có người núp trong mấy cửa sổ, bắn AK nghe chóc chóc. Họ bắn B40 nữa. Có lần thấy chiếc xe M113 đang di chuyển chỗ Calmette và Ngô Quyền. Mình đang đứng với mấy người hàng xóm ở nhà anh Anh Bình, cạnh cây chuối của bà làm vườn mà mình và thằng Khánh ăn cắp. Để xem thì thấy trái b40 bắn hụt chiếc thiết giáp, bay xuống bụi chuối gần nhà ông Rị, nổ cái đùng chuối chéo bay tứ tung khiến cả đám sợ quá. Ai về nhà nấy, hết dám xem phim chiến tranh trực tiếp.

Ngay gần đó, là nhà ông Nghi, trồng răng ở ngoài chợ và đường Minh Mạng. Có ông em tên Đức, hay đánh bóng bàn với mình, mở cửa sổ để xem chiến tranh trên đồi Domaine de Marie. Bị một viên đạn Ak bắn trúng, la quá cở, chở lên nhà thương.

Mình có thấy Việt Cộng đi bộ từ ngoài chợ về số 4, đi qua nhà mình trên đường Hai Bà Trưng. Kinh

Sau đó thì thấy sinh viên Võ Bị, đến khu vực mình. Có ai đứng dưới hiên nhà mình. Bà cụ kêu ai nấy ở trong nhà.

Mình không nhớ ngày mồng mấy, gia đình dì Ba Ca, kêu Mệ Ngoại mình bằng dì ruột, từ Số 4 chạy xuống, tá túc nhà mình. Nghe kể, là khi máy bay dội bom, mấy anh Hiệp, anh Thành,..đào cái hầm cái hầm phía sau nhà để cả gia đình chui vào đó núp. Một hôm hết gạo nên dượng Ba Ca, kêu ai lên nhà trên, nơi bàn thờ, vái ông bà, xin mấy đòn bánh tét đem xuống ăn.

Tò mò nhìn ra cửa sổ thì mặt anh Hiệp xanh như đít nhái. Ú ớ! Rồi chạy xuống kêu dượng lên nhà trên xem. Trước sân là một quả bom do Skyraiders bỏ, rơi trước sân nhà, không nổ. 3 phút sau, cả gia đình bồng bế chạy xuống nhà mình. Dân số 4, chạy xuống các trường như Việt Anh, Văn Học, đoàn Thị Điểm tá túc.

Cả tháng sau, mình có bò lên Số 4 với mấy anh, đến xem nhà thì bị cháy rụi, cây cối dính mảnh napalm , trái bom vẫn còn nằm chình ình trước sân, trơ trọi một mình. Sau này, công binh Việt Nam Cộng Hoà mới cho người đi tháo gở.

Hình như chính phủ Việt Nam Cộng Hoà có cho tiền để xây nhà lại. Dượng Ba Ca mua cát và xi măng để làm mấy tableau tại nhà mình rồi chở về Số 4, xây lại căn nhà mới. Nghe nói mấy anh chị, con của dì Ba Ca nay đều thành công hết nên cũng mừng. Mình có gặp khi về lần đầu, sau này thì chỉ ghé Đà Lạt có 3 ngày nên cũng không gặp lại.

Khách sạn Mộng Đẹp (Modern Hotel) được người Mỹ mướn toàn khách sạn trong thời họ tham gia chiến tranh 

Phi trường Cam Ly, nơi quân đội Hoa Kỳ đóng quân, chắc đài không lưu

Khách sạn Duy Tân được lính mỹ thuê trong thời gian đóng quân

Theo ký ức hồi nhỏ vì đi chợ Đà Lạt thường xuyên vào cuối tuần. Lúc đó, quân đội Mỹ đã mướn khách sạn Mộng Đẹp của ông thầu khoán Nguyễn Linh Chiểu. Xung quanh khách sạn đều được rào dây kẽm gai, thấy lính mỹ, đứng gác. Sau Mậu Thân, có một chiếc trực thăng, chở lính trinh sát 302 về Đà Lạt, sau đó lượn trên trời với mấy cô Me Mỹ ở khách sạn này nên rớt ngày đầu đường Lê Đại Hành, đối diện cà phê Hạnh Tâm.

Khách sạn Ngọc Lan cũng cho lính Mỹ thuê. Như ông mỹ đóng tại phi trường Cam Ly cho biết là quân số họ cũng ít nên chỉ chống lại, đợi viện binh từ Nhà Trang lên. Sau đó mới tham gia các không vụ bắn phá để chiếm lại Đà Lạt như nhà thờ Tin lành,.. (còn tiếp) 

A story relayed to me by a guy stationed at the radio tropo site in '71 near Cau Dat (Pr'Line, Primary Line) was that they would head down the hill to Don Duong and buy weed from the wife of a VC. He said they were told they were safe travelling to and fro but that was it.

Đây là bài viết tường thuật của một người lính mỹ, ngụ tại khách sạn Mộng Đẹp, kể lại hình ảnh chiếc xe Jeep, có 4 người bị Việt Cộng bắn B40 cháy. Có dịp mình sẽ chuyển ngữ lại vì có vài câu hỏi về những bức ảnh của Tết Mậu Thân 

Nguyễn Hoàng Sơn