Đường xe lửa Sông Pha - Đà Lạt

 Lâu rồi, mình nghe nói Hà Nội đang tính làm lại đường xe hoả từ Sông Pha lên Đà Lạt khiến mình thất kinh. Lý do là tốn tiền mà có mấy ai đi, lại khiến dân Đà Lạt nai lưng ra đóng thuế. Nghe nói dự án lên đến 1 tỷ đô la, nhưng kinh nghiệm cho mấy ông tầu thầu thì chắc sẽ đội vốn lên 2, 3 tỷ. Du khách? Nay có tuyến đường xe hoả chạy từ Đà Lạt xuống Trại Mát mà du khách cũng ít ai đi. Phong cảnh bị phá nát bởi nạn lâm tặc thêm họ làm rẩy, toàn là các tấm nylon che làm vườn khắp nơi. Chán Mớ Đời 

Ngày nay du khách không có thời gian để mất 2 ngày 2 đêm để đi từ Song Pha lên Đà Lạt như xưa nhất là phong cảnh đã bị phá nát. Ngay mình sinh ra và lớn lên tại Đà Lạt còn không muốn trở lại để chứng kiến sự tàn phá hoàn toàn thị xã Đà Lạt  thì khó mà bắt được du khách ngoại quốc. Để chở hàng hoá như xưa? Chán Mớ Đời 

Mình có viết về người Pháp xây dựng đường xe hoả này rồi. Chỉ nhắc lại là theo tài liệu tây mình đọc thì họ ước đoán có trên 25,000 người Việt chết khi làm đường tại đây. Rất đông người thiểu số bị bắt đi làm phu, không công, khiến nhiều bộ lạc bỏ chạy qua Lào. Theo mình thì con số người Việt chết còn cao hơn vì người Pháp chắc không kể hết.

Có ông Bill Robie từng tham chiến tại Đà Lạt, có chụp ảnh rất nhiều ảnh Đà Lạt từ trực thăng, rất mê về xe lửa nên có nghiên cứu và viết về đường xe hoả này. Ông ta là người đã quyên tiền để phát phần thưởng cho mấy học sinh nghèo của hai trường Bùi Thị Xuân và Trần Hưng Đạo mà chúng ta thường thấy hình của ông ta trên các trang nhà dính dáng đến Đà Lạt. Ông ta có thành lập một trang trên facebook, mang tên Dalat Historic.

Đây mình xin tải vài tấm ảnh mình có do một anh cựu học sinh Adran gửi. Mình cũng chưa có thì giờ xem hết. Khi nào rãnh sẽ xem thấy có nhớ gì sẽ kể cho mấy bác nghe.

Tấm ảnh này thấy có người Chàm, người Việt và người dân tộc thiểu số, khai phá rừng núi để người Pháp xây dựng tuyến đường xe hoả từ Song Pha lên Đà Lạt.

Hình cho thấy người thượng làm việc nhiều còn người Việt thì làm Xu, có mang giày bốt trong khi người thượng đi chân đất.

Hình này cho thấy dân an-nam-mít cũng chân đất, xẻ núi bằng tay chân, với sức người sỏi đá cũng thành cơm.

Mình nghe con gái tiệm Hiệp Thạnh, số 11 Duy Tân kể ông Võ Quang Tiềm và ông Nguyễn Văn Phúng, em trai bà Tiềm, dạo ấy may áo quần rồi gánh 3 ngày 3 đêm đi xuống mấy chỗ công trường này để bán cho người phu, nhờ vậy mới có tiền để phát triển thương mại tại Đà Lạt sau này. Nghe nói mấy ông 30 nhiều lắm, rất tiếc hồi nhỏ mình không hỏi mấy ông này. Mình vào nhà thì thấy trong một căn phòng để hai cái hòm khiến mình thất kinh. Khi xưa, người lớn hay mua hòm trước để lỡ có đi tây phương thì con cháu có sẵn hòm, không phải đóng, mất thời gian. Sau 75 qua đời thì may có sẵn hòm để liệm và chôn nếu không thì bó chiếu.

Mình đoán mấy ông tàu chắc cũng gánh hàng đem xuống đây bán cho dân làm ở đây. Đa số là người Việt sinh sống tại Đà Lạt, người từ Huế vào. Sau này mới có người vào từ Hà Tỉnh, Nghệ An để làm vườn, trồng rau cãi cho tây, thành lập ấp Hà Đông, Nghệ Tỉnh. Chiến tranh nên dân Quảng chạy vào Đà Lạt cũng nhiều. Có lẻ vì vậy giọng người Đà Lạt hơi lai giọng Quảng.

Mình có anh bạn kể là ông ngoại anh ta là 1 trong 100 người Việt đến lập nghiệp tại Đà Lạt, có giấy khen của thị trưởng. Gia đình anh chàng này ở trong hẻm Nữ Công Gia Chánh. Dân miền nam tương đối giàu có nên ít hơn. Còn dân Chàm và người thượng thì bị bắt theo làm rất nhiều. Tài liệu pháp nói như vậy theo mình hiểu là bắt làm nô lệ, như người phi châu, bị bắt sang mỹ châu làm việc không công.

Đường rầy ở đèo Ngoạn Mục. Thấy 2 bên đường, có hai cái mương chạy song song với đường rầy. Đúng người Pháp xây dựng rất tốt. Về Đà Lạt, mình đi Phan Rang, con đường của tây làm thời Bảo Đại còn ở truồng mà vẫn tốt hơn đoạn đường Hà Nội làm sau này.

Xem hình khiến mình thất kinh vì vách núi có thể xập như chơi.

Cầu này tên gì mình quên nhưng đã có rất nhiều người phu bị chết khi xây chiếc cầu này.

Eo Gió

Ga Kabeu, đường rày phải chạy cong theo sườn núi để lên Đà Lạt.

Thấy dốc lên kinh hoàng, lúc lên cao thì móc vào đường răng cưa, chạy rất chậm. Mình chắc chắn là không đi xe này vì rất chậm. Quen sống ở ngoại quốc, cái gì cũng nhanh.

Để thực hiện mấy cầu này, có rất nhiều phu xe hoả chết nhiều vì té xuống hoặc bị thương tàn phế.

Thật ra đầu tàu cũng không kéo nổi nhiều toa xe lửa vì máy yếu, chạy bằng củi. Thêm vào bỏ ra 1 tỷ để chở được 100 hành khách. Hành khách phải trả bao nhiêu tiền để lấy lại vốn?

Có mấy đường hầm xuyên núi, sau này bỏ hoang thấy thương.

Ga Đà Lạt được xem là đẹp nhất đông Nam Á vào dạo đó, do một nhà thầu Việt Nam tên Võ Đình Dung lãnh và thực hiện. Có thời là nhà ga của hàng không Việt Nam khi Việt Cộng phá đường rầy này nên xe lửa không còn hoạt động. Khi mình đi tây thì xuống chỗ này làm thủ tục lên máy bay, rồi xe ca của hàng không Việt Nam chở xuống phi trường Liên Khương.

Hình ảnh vua Bảo Đại khánh thành đường xe hoả Song Pha và Đà Lạt. Mình không biết có phải ông Diệm muốn truất phế ông Bảo Đại và việt minh cũng muốn tuyên truyền nên hai bên đè nhau tuyền truyền ông này là Playboy, chả làm gì cả làm mất nước. Mình nghĩ một ông vua của xứ nhược tiểu thì khó mà làm gì được cho nên cũng không chửi vua. Thấy ông ta đều có mặt với thực dân tây để khánh thành nhiều vụ ở Việt Nam nên thấy chắc người Pháp cũng nể ông ta. Dù sao cũng biết nói tiếng tây như tây. Mình nhớ khi phỏng vấn vua Bảo đại, người viết cuốn sách Dragon d’Annam, kể cho mình nghe là ông ta không đi làm, sống rất nghèo với bà vợ cuối cùng Monique, được bà ta đi làm nuôi. Ông ta nói vua một nước, không thể hạ thân đi làm. Mình cũng bắt chước ông ta nên lấy vợ để đồng chí gái nuôi còn mình thì lêu bêu 1 đời rong ruổi.

Sau 30 năm nuôi mình, đồng chí gái kêu hết ngu rồi nên về hưu. Chán Mớ Đời 

Ảnh chụp năm 1948. Trong thời gian thế chiến, người Pháp lên Đà Lạt nghỉ hè nhiều vì không thể trở về mẫu quốc, nhờ đó mà Đà Lạt được phát triển tiếp nếu không thì người Pháp đã bỏ cuộc giấc mộng cuồng vĩ của họ.

Chiếc xe ca màu vàng là của công ty hàng không Việt Nam mà mình có đi được một lần khi bay xuống Sàigòn đi Tây. Lần đầu tiên đi máy bay, mình cảm thấy chảnh chọe kể gì.

Ga ở Đơn Dương

Tây Đầm lên Đà Lạt từ Phan Rang để nghỉ mát. Mình khi xưa cứ nghe thiên hạ đi nghỉ hè lên Đà Lạt, gọi là đi nghỉ mát nên viết thư cho ông Trẻ ở Sàigòn, nói là muốn về Sàigòn nghỉ mát khiến thiên hạ cười cả đời. Cứ gặp mình là chỉ mặt cười. Đúng là ngu chi mà ngu vô hậu.

Đang đào hầm dưới đèo Ngoạn Mục

Ga Tháp Chàm

Khi tây về nước thì người dân Đà Lạt và xung quanh vẫn sử dụng xe hoả. Mình có đi một hai lần gì đó với ông cụ, đi thăm ai ở Trại MÁt hay Cầu Đất gì đó. Ông lái tàu hoả, đứng đầu bên trái, nghe nói ông ta bị thương khi Việt Cộng đặt mìn. Nói chung thời đó, chở rau cải từ Trại Mát, Cầu Đất lên Đà Lạt để bán.

Chiếc cầu này nghe nói có trên 5,000 nhân công bỏ mạng khi xây dựng.

Xe hoả dùng để chở hàng hoá, có lính nghĩa quân đi theo để bảo vệ mấy ông kẹ phá hoại nhưng rồi cuối cùng họ cũng đặt mìn nổ banh ta lông

Lính mỹ mua rau quả của nhà vườn Đà Lạt chở xuống Phan Rang và Nha Trang. Mình có kể vụ đóng thùng gỗ đựng rau này rồi ở nhà ông Lào, xóm Địa Dư

Xe lửa có đầu máy chỉ kéo được 5 toa còn ở Hoa Kỳ thì xe hoả chở hàng, đứng đợi xe lửa chạy qua cũng mất 15 phút, Chán Mớ Đời 

Rau cải Đà Lạt được bán cho quân đội mỹ, nhiều tiền hơn nên dạo đó dân Đà Lạt ăn rau quả thối nhiều hơn. Đồ tốt thì bán cho mỹ. Tương tự ngày nay, đồ biển tốt như tôm xuất cảng, người Việt ăn đầu tôm. Chán Mớ Đời 

Hình ảnh của bài viết của anh Nguyễn Thịnh kể về vụ Hà Nội bán lạc xoong đầu máy xe lửa và đường rày răng cưa cho Thuỵ Sĩ. Họ đem về xứ họ tân trang lại, làm tuyến đường lên núi, hốt bạc du khách phải mua vé cả năm trước đó. Có lẻ Hà Nội nghe vậy nên muốn làm lại tuyến đường này để móc túi du khách.

Người Thuỵ Sĩ ăn mừng vì đã mua được đồ rẻ tiền để làm giàu còn Hà Nội thì ăn mừng đã tống khứ được đồ của thực dân về xứ, lại được tiền. Nghe nói $500,000 nay phải bỏ ra bạc tỷ đô la để làm lại. Hồi nhỏ thầy cô dạy cái đường rầy là của ta, ông pháp ông tây làm ra, chúng ta nên gìn giữ lấy. Chán Mớ Đời 

Mình tình cờ đọc được bài của anh Nguyễn Thịnh viết về vụ bán đường rầy và đầu máy cho Thụy Sĩ. Mình và anh ta có email qua lại. Quên hỏi là hình ảnh của anh ta lấy từ đâu hay là anh ta có tham gia trong vụ này mới có hình ảnh. Nghe nói nay du khách muốn đi xe hoả này ở Thuỵ Sĩ, phải mua vé trước 6,7 tháng giá đâu $120 một người. 

Có lẻ vì vậy Hà Nội muốn thành lập lại đường rầy này để kiếm tiền du khách. Vấn đề là Thuỵ Sĩ người ta không phá rừng, phong cảnh vẫn đẹp. Có dạo mình đi dạy ở đại học bạc khoa Lausanne, thấy nhiều góc phố tựa tựa Đà Lạt, cứ nghĩ một ngày nào đó sẽ trở lại Đà Lạt để thiết kế Đà Lạt theo các thành phố núi ở Thuỵ Sĩ, ai ngờ sau này về thăm Đà Lạt thì thất kinh.

Mình không muốn tiêu cực nhưng đọc trên mấy trang nhà du lịch như TripAvisor, du khách Tây kêu đi không bao giờ trở lại Việt Nam vì bị chặt chém vô tội vạ. Mình đi Peru, thấy mấy người bán đồ kỷ niệm cho du khách, mình chỉ lắc đầu cảm ơn là họ bỏ đi, không làm áp lực để bán nên cảm thấy dễ chịu. Trong lòng muốn đem đồng chí gái viếng thăm xứ này. Đi thăm đền Angkor, dân Miên cũng không làm áp lực, nhẹ nhàng, không thích thì họ bỏ đi, không chửi chém lại.

Ở Phi Châu nhất là Ma-rốc, dân bán đồ réo mình như muốn đánh còn ở Việt Nam thì vui lòng khách đến, phật lòng khách đi. Chán Mớ Đời 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Đầy tớ nhân dân hay ô-sin

Có nhiều người thắc mắc, kêu mình rời Việt Nam trước 75 nhưng lại hay dùng các từ hậu 75. Khi xưa học chương trình pháp, ngoại trừ hai năm cuối trung học nên tiếng Việt không thạo lắm. Khi lái xe lên vườn, mình hay nghe chương trình Đọc Báo Vẹm để khỏi buồn ngủ. Hai ông thần đọc báo từ Việt Nam giúp mình học thêm từ vựng việt ngữ để viết tiếng Việt. Chán Mớ Đời 

Như đã kể, năm nay đánh dấu 30 năm nội chiến từng ngày trong cuộc đấu tranh tư tưởng chống xâm lược, bá quyền của đồng chí gái. Nhớ khi mới dọn nhà, cái phòng đựng áo quần cho hai vợ chồng, to hơn căn phòng ô sin mà mình ở trong vòng 8 năm tại Paris. Đồng chí gái kêu bên ni là của tui, còn bên tê là của ôn. Dần dần tư tưởng bá quyền của đồng chí gái đã chiếm hết phía bên mình, tống hết áo quần của mình ra ga ra, cho đi kinh tế mới luôn. Không gian riêng tư của mình ở nhà, chỉ khe khẽ ở ngoài nhà đậu xe và vườn. Trên vườn thì không có đồng chí gái lên nên tha hồ mà tung hoành.

Có lần trong quá trình học tập, bồi dưỡng đạo Đức cách mạng, tư tưởng ưu việt và định hướng kinh tế thị trường tương lai của đồng chí gái, mình đột phá tư duy kêu anh là lãnh đạo, em là nhà nước còn hai đứa con là đầy tớ nhân dân theo đúng quy trình, tiêu chuẩn một mái ấm gia đình hạnh phúc, một chồng, một vợ, hai con. Thằng con sinh trước thì gọi nhân dân 1, còn con gái sinh sau thì nhân dân 2.

Đồng chí gái lắc đầu, hứ một cái thật to, kêu ôn ăn chi mà ngu rựa, học tập bấy lâu mà vẫn chưa giác ngộ cách mạng khiến mình ngơ ngơ ngáo ngáo. Thấy mình đã ngu lại ngu bền vững, có độ dầy hơn nên Đồng chí gái đưa tay vỗ bướm cô nàng rồi kêu đây lãnh đạo, tui là nhà nước, hai đứa nhỏ là nhân dân cao cấp còn ôn là đầy tớ nhân dân. Thế là bao nhiêu chuyện nuôi con, cô nàng bàn giao cho mình, chở con đi học, đi hầu chúng khi học các môn ngoại khoá và nấu cơm cho chúng.

 

Bổng như có ai nhắc mình chợt mạc khải sự hiển linh này. Hoá ra nhà văn Lỗ Tấn bên tầu có phán khi xưa:

Hoành my lãnh đối thiên phu chỉ, 

Phủ thủ cam vi nhũ tử ngưu.
          Xin tạm dịch là:
Trợn mắt xem khinh nghìn lực sĩ, 

Cúi đầu làm ngựa các nhi đồng.

Mình từ bé, ra đường không dám ngước mặt nhìn đời, lúc nào cũng cúi đầu xuống đất như sợ phải đạp cứt chó ở Paris, nhất là khi vào mấy xóm như Dốc Nhà Bò, Hoàng Diệu vì sợ bị chúng đánh hội đồng nên không dám trợn mắt thằng tây còn đầm nào cả, còn làm thân trâu ngựa cho con và vợ cởi thì được.

Mình không nghe lời thì đồng chí gái cho qua phòng bên ngủ, không được sờ bướm của nàng, nghiên cứu về môn cuntology. Mình bố trí và đấu tranh tư tưởng tránh nghĩ đến cái bướm nhưng sau độ một tuần là đành thua non. Đầu hàng như Dương Văn Minh ngày 30/4/75 vô điều kiện. Chán Mớ Đời 

Hồi nhỏ đi học, mấy ông tây bà đầm hay kể về một nữ anh hùng của Pháp quốc, tên Jeanne d’ arc. Cô này, một hôm bổng nhiên nghe tiếng gọi đâu đâu, như thiên chúa nói bên tai, bảo phải lên đường tòng chinh cứu vua, cuối cùng bị lính Anh quốc, làm thịt nướng trên dàn hoả, thiêu sống.

Khi ở tây thì mình nghe tây đầm ca ngợi lòng dũng cảm của cô gái đôi 8 như ngọn đuốc cách mạng Lê Văn 8 nhưng khi qua Anh quốc làm thì bọn ăn Fish & Chip, kêu chúng tao làm Barbecue nướng con đầm này. Từ đó người Anh quốc có món barbecue nổi tiếng. Chán Mớ Đời 

Từ ngày mình lấy vợ thì mỗi ngày, cứ nghe tiếng vang vọng bên tai, bảo mình làm việc này, làm việc kia, mỗi khi mình bước về nhà. Mình đoán có lẻ khi xưa, khi sinh mình ra, hay bị bệnh đủ trò nên ông Phúng, đem mình ra ngoài am Mệ Cai ở đường Nguyễn Công Trứ, bán vía mình cho ông Tám. Nay có lẻ vong của ai đó cứ về kêu réo mình như đòi nợ. 

Có lần mình gặp anh bạn linh mục, tò mò hỏi có phải mình bị ám ảnh, hay vong ai về đòi nợ mình. Ông linh  mục, lắc đầu, bảo mày lấy vợ việt, hậu duệ của Tây Thi gái nước Việt, mà phụ nữ là con cháu của Ngô Phù Sai nên mang họ Sai. Thế thôi. 

Lâu lâu buồn đời, mình hay xem chương trình bạn muốn hẹn hò, thấy mấy tên đi kiếm vợ, cứ rống lên bài anh sẽ là bờ vai vững chắc cho đời em khiến mình Chán Mớ Đời, thương xót cho họ, bị đàn bà tiếp thị vô đối. Trên thực tế, đàn bà không kiếm chồng mà tìm kiếm tên đầy tớ về làm ô sin để sai vặt. Đồng chí gái còn lấy gương của ông anh cột chèo với mình ra để mình theo gương. Đồng chí gái kêu ông anh của mình là nha sĩ làm tiền ra như nước, mà cuối tuần vẫn phải chùi cầu tiêu, buồng tắm đủ trò.

Mình nói mướn bà Mễ làm rồi mà đồng chí gái còn đòi gì nữa. Ông anh cột chèo mình không biết là mướn người dọn nhà có thể trừ thuế nên phải ra công chùi dọn theo chỉ thị của đồng chí vợ của ông ta.

Nhớ dạo mới lấy vợ, đi làm về thấy vợ xem phim bộ Dòng Sông LY biệt gì đó có ông tài tử đẹp trai Tần HÁn gì đó. Cô nàng cứ ngồi trước máy truyền hình, kêu mình nấu rồi đem cơm tới cho ăn, lâu lâu kêu rót nước, hay khi băng hết thì đổi băng khác,…. Lúc đó mình mới giác ngộ cụm từ “đầy tớ nhân dân”, kiên cường lao động, chiến đấu anh dũng suốt 30 năm khẩu chiến, mới hiểu bài hát Chán Mớ Đời của Ngô Thuỵ Miên

Em như một người chồng 

Nàng ăn rồi lại nằm

Tôi như người vợ hiền

tề gia và tùng quyền

Nấu cơm với rữa chén

Khi xưa mình thật chì

Quyền uy trời là nhì

Giờ thì đấm lưng em

Giờ thì bóp chân em

Buồn quá xá buồn thiêu

Chán Mớ Đời 

Mình đến nhà bạn, thấy vợ của người ta nấu đồ nhậu cho chúng ăn và uống rượu với bạn. Chăm sóc chồng và bạn nhậu với nụ cười như đoá hoa hàm tiếu. Khi đồng chí gái mời bạn đến nhà thì mình phải cong lưng ra nấu. Hoá ra mình lấy vợ để bị sai khiến, đào tạo làm đầy tớ nhân dân. Ôi đàn bà!

Đêm nằm thì đồng chí gái ngáy như cô lái đò gọi đò trên Sông Hương như câu ca dao tục ngữ mình học việt văn năm 4 ème: lỗ mũi có 8 cánh lông, chồng thương chồng bảo râu rồng trời cho, đi chợ thì hay ăn quà, chồng thương chồng bảo về nhà đỡ cơm, đêm nằm thì ngáy o o , chồng thương chồng bảo ngáy cho vui nhà,.. kinh

Đó là tình yêu, nghĩa vụ của mình từ khi lấy vợ, tạo dựng mái ấm gia đình trên bước đường tha hương. Chán Mớ Đời 

(Còn tiếp)

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

30 năm khói lửa, nội chiến từng ngày

 Tuần này, ngày lễ độc lập của Hoa Kỳ đánh dấu 30 năm khói lửa, nội chiến từng ngày chung sống với đồng chí gái. Sáng chạy lên vườn, chiều về ra biển với mấy người bạn như thường niên, để xem pháo bông.

Buồn đời, mình tính sổ 30 năm qua thì thấy chuyện đời, người tính không bằng trời tính. Đành bắt chước thiên hạ kêu là duyên phận cuộc đời.

Mình lêu bêu đi làm bên âu châu từ Pháp qua Ý Đại Lợi, rồi Thuỵ SĨ, lại chạy qua Anh quốc. Tại đây mình lấy hè đi qua Mỹ chơi. Tại đây, bạn bè giới thiệu một cô gốc mít, sinh viên nha khoa tại Boston khiến mình như bị cú tiếng sét ái tình lần đầu trong đời. Mình và cô ta thề non hẹn biển chi đó, mình hứa hè sang năm qua chơi một tháng, cố tìm việc để phát triển mối tình hữu nghị sông liền sông núi liền núi.

Hè sang năm, mình bò qua lại Hoa Kỳ, 48 tiếng sau thì có hai công ty nhận mình và mướn luật sư làm giấy tờ di trú. Thế là mình gửi chìa khoá nhà về Luân Đôn, nhờ bạn bè dọn nhà, cho chùa máy truyền hình, radio,… 

Lúc đó mới khám phá ra luật bù trừ “đỏ job thì đen tình”. Mình hồ hởi báo cáo cô nàng là đã tìm được việc, ngày mai đi làm thì tối đó, nhận được cú điện thoại của ông bố, hát bài đừng yêu con gái tôi, đời anh đó có gì đâu? Con gái ông ta lá ngọc cành vàng, để dành cho bác sĩ giàu sang, địa vị. Chán Mớ Đời 

Bị cú này mình như bị sốc hơi nặng nên làm ngày chưa đủ tranh thủ làm đêm, giúp chủ làm giàu vì họ không trả tiền giờ phụ trội. Mình như chim bị tên một lần nên hết dám lộn xộn với mấy cô ở New York. Sau 5 năm chán ở New York, mình muốn đi Nhật Bản làm việc nhưng công ty lại cử thằng khác đi nên mình tính dọn sang Cali.

Mình tính lên Boston, chào mấy người bạn và gia đình chị Chấn, quản thủ thư viện á đông tại Harvard, trước khi dọn sang Cali. Đúng lúc ấy thì có tên bạn đang làm luận án tiến sĩ tại MIT, gọi điện thoại, nói muốn giới thiệu một cô bắc kỳ, từ Gia-nã-đại sang làm việc. Cuối tuần, mình bay lên Boston thì tên bạn gọi điện thoại cô bắc kỳ, mời đi chơi. Cô ta không có nhà, cô ở chung nhà trả lời điện thoại. Sợ mình chửi nên anh ta rủ cô ở chung nhà đi chơi. Cô này không phải bắc kỳ mà là gốc Các Mệ.

Tên bạn là người Huế nên khi gặp cô này thì cả hai xổ giọng Huế khiến mình gọi cô nàng là “O”. Ai ngờ đó là giây phút định mệnh của Histoire d’ O của Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen. Hồi mới sang Pháp, có xem cuốn phim này.

Tên bạn kêu cô nàng dẫn mình hôm sau đi viếng thành phố Boston thì cô nàng đồng ý. Ai ngờ mình đến trễ điểm hẹn ở Harvard Square, cô ta bị phạt vì đậu bậy, đợi mình. Thế là mình xung phong trả tiền phạt. Cô nàng chở đi chơi, giải thích mình về Boston. Thật ra thành phố này, mình đi nát nước với cô sinh viên nha khoa năm nào. Cứ làm như bộ đội vào Sàigòn, cứ u chau u chau hay hè. Cuối cùng thì ăn phở Pasteur, không ngon như phở ở phố Tầu của Nữu ƯỚc nhưng có người đẹp thì húp nước có mì chính vẫn ngon.

Cô nàng cho biết là sẽ dọn qua Cali, vì bố mẹ mới đi theo diện đoàn tụ sang. Mình thấy lạ vì cũng sắp sửa qua Cali làm việc. Mình có công ty kêu qua phỏng vấn. Thế là hẹn nhau ở Cali. Sau này, cô nàng thố lộ đã phát hiện ra mình khi mình hay lên MIT, sinh hoạt với mấy hội sinh viên gốc việt tại đây. Mình thì bị cô sinh viên nha khoa xù sau 48 tiếng đến Hoa Kỳ nên hết dám đụng mấy cô Việt Nam.

Qua Cali, mình tìm được việc làm, bạn của mình kiếm việc cho cô nàng làm. Cuối tuần, mình lái xe xuống Quận Cam chơi với mấy người bạn, cả đám rủ cô nàng đi chơi, ban ngày thì mình chở đi ăn Pollo Loco, tiệm thịt gà điên nổi tiếng ở miền nam Cali.

Nói cho ngay, mình rất nhát gái, bạn bè kêu mình đồng chí gái rất được, vô đi, lấy cho rồi nhưng cơ bản mình rất nhát gái nên cứ ngập ngừng, không dám thố lộ như bài thơ thời còn học trung học:

I love you đã lâu nhưng không dám tỏ

Để lâu ngày malade de coeur…

Một hôm trong giờ ăn trưa, mình nhớ đến Cyrano de Bergerac nên lấy cam đảm để viết một lá thư gửi cho cô nàng. Dạo ấy không có nhắn tin, điện thoại di động nên phải nắn nót viết lá thư cho cô nàng.

Kính gửi đồng chí gái vô vàn kính yêu;

Hôm nay trong buổi thông tầm, anh khắc phục không ăn trưa, tranh thủ để viết cho đồng chí, bản báo cáo tình hình trái tim của anh.

Đồng chí gái thân mến, từ ngày phát hiện ra em nòng anh vô cùng hồ hởi, phấn khởi và thương nhớ trường kỳ. Hôm kia đi tham quan với em ở biển Hơn tân tin bít, được lắm tay em, nòng anh sung sướng nâng nâng như chiếc bay nên thẳng. Sau đó chúng ta vào quán Nục Huyền Cầm để uống một cái lồi ngồi trên cái cốc, để đả thông tư tưởng, quán triệt đường lối cách mạng, nhân thân nhân thích 3 đời trích dọc trích ngang.

Đồng chí gái yêu mến, từ ngày thâm nhập thực tế của tình yêu, nòng anh nó cứ như cái nò nửa, những hình ảnh ấn tượng của đồng chí của buổi ban đầu sơ giao ấy, cho thấy chúng ta yêu nhau theo đúng lập trường, quán triệt quan điểm cách mạng của đảng và nhà lước.

Đồng chí gái thân mến, cái đồng hồ không người nái, 3 cái chèo, 2 cửa sổ vừa báo hiệu đến giờ nao động nại. Trước khi dừng bút, hôm nay anh xin đề xuất một kiến nghị, nếu em nhất trí thì chúng ta cùng khẩn trương, báo cáo với đồng chí bố và đồng chí mẹ, cho anh ra xi ty hôn, đăng ký quản ný đời em. Đám cưới của chúng ta sẽ hoành tráng, bằng một tiệc đại trà, với thực đơn cao cấp, nễ tân với chất nượng cao.

Sau ngày cưới, anh sẽ phấn đấu, khắc phục, nguyện trở thành một người chồng nhân dân ưu tú và người cha anh hùng. Anh sẽ bồi dưỡng chuyên tu, để gia tăng sản xuất, cải tạo mặt bằng để xây dựng một căn nhà tình nghĩa cho chúng ta theo tiêu chuẩn cao cấp và hiện đại.

Trong nĩnh cương của đảng viết: “ dân tộc được độc nập, dân quyền được tự do, dân sinh được hạnh phúc”. Trách nhiệm xây dựng lày nà của tất cả, của toàn xã hội, xong lói riêng về đồng chí gái và anh. Chúng ta được sinh ra và nớn nên tại Việt Nam, được hưởng thụ và bồi dưỡng dưới mái trường xã hội chủ nghĩa. Trong quá trình học tập và nao động, đồng chí gái và anh đã nấy nhân sinh quan cách mạng và đạo đức bác hồ nàm cơ sở để tìm ra tình thương cơ bản và nẻ sống của con người mới xã hội chủ nghĩa. Chúng ta thương nhau vì chân ný, quý nhau trên nập trường, biểu thị một tình thương giai cấp nguỵ quân nguỵ quyền.

Đồng chí gái thân mến, sông có cạn lúi có mòn nhưng mối tình hữu nghị của đôi ta, đời đời bền vững và không có gì nay chuyển được.

Chào đoàn kết và xây dựng. Vui duyên mới không quên nghĩa vụ.

Đồng chí dai.

Viết xong thì mình đưa cho cô thư ký gửi cho cô nàng. 2 ngày sau, mình nhận cú điện thoại, đồng chí gái bảo bố mẹ cô ta đã duyệt mình. Kêu 8 tháng 12 làm đám hỏi, 4 tây tháng 7 làm đám cưới xong om. Cô nàng vừa gác máy xuống thì mình ngất ngư, vậy là lấy vợ, giã từ thơ ngây sơn đi lấy vợ.

Thấy hình ảnh đồng chí gái  nhắc đến ngày đăng ký làm người chồng nhân dân và đầy tớ ưu tú. Chán Mớ Đời 

Sau 18 năm lang thang trời Tây, trời Mỹ, trời Á, không nhà không cửa, không gia đình, mình như con chim lạc bầy bay trên bầu trời tha phương vô định để rồi như Georges Moustaki kể là một hôm bị mũi tên tình yêu bắn trúng, rớt vào nhà tù yêu thương với người cai ngục xinh đẹp. Sau khi sống và làm việc tại 5 quốc gia, đổi nhà 12 lần, đấu tranh tư tưởng và phấn đấu quyết liệt, mình đăng ký làm người chồng nhân dân, đúng hơn là đầy tớ nhân dân ưu tú.

30 năm, hai vợ chồng đổi nhà 5 lần. Căn nhà đầu tiên mua được 10 ngày trước ngày Sơn Đen từ giả thơ ngây đi lấy vợ, làm tổ uyên ương được 6 tháng thì mẹ vợ kêu về ở rể nên đành cho thuê, làm "len lo" bất đắc dĩ. Sống với bố mẹ vợ được 6 năm thì đồng chí gái, đủ nội công để quản lý đời mình không cần học tập, bồi dưỡng tư tưởng, chỉ đạo từ mẹ vợ nên mua căn nhà cạnh bố mẹ vợ để có gì thì chạy qua chăm sóc ông bà cụ vợ trong tuổi già.

Ở đây được 3 năm thì mình mua được căn nhà cũ, sửa lại tính bán, đồng chí gái ghé đến xem thì không cho bán, lại muốn dọn về ở nhà này nên lại phải dọn nhà lần thứ 4. Trước ngày dọn nhà, đồng chí vợ ngồi khóc như bị tình phụ, khóc cho vơi đi những chậu hoa đã trồng, thương căn nhà đã nung núc gia đình của hai vợ chồng và hai đứa con. Mình nói không cần dọn, khoẻ cuộc đời nhưng đồng chí gái vẫn nhất trí muốn dọn nhưng lại thương nhớ căn nhà như bài hát sến, cô gái đi lấy chồng nhưng vẫn nhớ thương người tình phụ. Ở đây vui vẻ được 10 năm thì đồng chí gái bổng nhiên đòi mua nhà khác.

Mình kêu con sắp vào đại học, nhà chỉ còn hai vợ chồng cần gì đổi nhà nhưng trong đời làm người chồng nhân dân, đầy tớ ưu tú, mình chưa bao giờ cãi lời mụ vợ được. Cãi nhau cho cố rồi đồng chí vợ vẫn kiên quyết giữ vững lập trường cách mạng, kêu mình thuộc thành phàn phản động, chưa am hiểu được đạo đức cách mạng nên mình đành kiếm nhà cho mụ vợ để tìm sự an bình cho gia can. Mình kiếm được căn nhà mà mụ vợ thích, chủ nhà đồng ý cho vay lại, tính ký giấy tờ thì mụ vợ nổi cơn điên với căn bệnh đàn bà về già "ăn vịt tắt kinh", nóng lạnh bất thường nên không ký giấy tờ khiến mình mừng mệt thở.

Tưởng mụ vợ quên, ai ngờ khi hết bệnh mụ lại đòi mua nhà lại nên chạy lại căn nhà năm ngoái chủ nhà đòi bán. Chủ nhà kêu là mất số điện thoại của mình, hỏi chuyên gia địa ốc không cho vì bà ta tự bán nên chuyên gia địa ốc không có huê hồng nên bù trớt. Bà ta nói mới ký giấy tờ hôm kia với người mua, thế là mình mừng, về báo cáo với mụ vợ.

Ai ngờ hai ngày sau, mình đang làm việc thì máy điện toán báo cho biết có căn nhà cách mấy căn của nhà mua hụt, có miếng đất to nhất khu đó mà giá lại rẻ hơn căn mua hụt đến hơn 20% nên gọi bà chuyên viên địa ốc đang treo bán cho ngân hàng vì căn nhà này bị nhà bank kéo. Bà ta gặp mình nói là có 3 cái offer bằng tiền mặt mà giá hơn mấy chục ngàn. Bà ta ếm mấy cái offer kia để đưa cho ngân hàng cái offer của mình thế là chạy tiền để mua.

Mua căn nhà xong là không còn một đồng xu dính túi, mượn đủ nơi, vét đủ chỗ. Về đây thì mụ vợ vui vẻ, ngủ ngon hơn. Sáng nghe chim hót sau vườn, rồi mụ thích làm vườn, trồng hoa, nội chiến với kẻ nội thù bớt căng thẳng, bớt đấu khẩu, các cuộc học tập đấu tranh tư tưởng để dành thắng lợi vơi dần nên cuộc đời vui vẻ hơn xưa.

Mình bổng nhiên giác ngộ cách mạng là may mắn, vợ mình rất thông minh, giỏi, có tầm nhìn xa với giấc mơ Phù Đổng. Nếu xui, lấy con vợ như mấy tên bạn quen, đua đòi chạy theo thời trang tiêu sài, nợ chồng chất thì khốn cả đời, cứ mướn nhà từ mấy chục năm nay nên từ đó bỏ dần tính phản động vô văn hoá của mình để bước theo quy trình người chồng nhân dân, làm người cha anh hùng.

30 năm máu lửa thì ngoại trừ mấy năm đầu, lo làm ăn đến khi có con thì đi chơi khá nhiều tiểu bang, nhiều xứ như Mễ Tây Cơ cả chục lần lại miễn phí, Âu châu như Pháp, Tây Ban Nha, Ý Đại Lợi, Hoà Lan, Bỉ, Á châu như Nhật, Trung Quốc, Nam Hàn, Đài Loan,… Việt Nam thì mấy lần đi từ Nam chí Bắc, viếng quê Nội, quê Ngoại nên cũng chán.

Nay bổng hứng tình, thích leo núi, lại có anh chàng Thụ Nhân Đà Lạt xưa, rủ mình đi leo núi Kilimanjaro, Sơn Đòng, đủ trò. Cách đây, 8 năm, không có việc gì làm, sợ vợ la nên có người kêu mua cái vườn bơ nên mình nhẹ dạ nghe theo nên mỗi tuần phải bò lên đây, tập tành làm nông dân bất đắc dĩ. Không hiểu năm nay là năm gì mà tự nhiên có người xúi mình bán mấy miếng đất rồi rủ đồng chí gái đi chơi.

Có tiền nên mình mời gia đình của mấy người em tại Việt Nam, Pháp và Hoa Kỳ cùng bà cụ đi Dubai. Chỉ có một cô thì sợ tốn tiền mình nên chỉ xin đi Phú Quốc húp nước mắm. 10 ngày nữa, bà cụ mình sẽ được gặp lại con cháu khắp thế giới. Chắc bà cụ vui lắm. Lần cuối cả nhà đoàn tụ khi khắp nơi về ăn mừng 60 năm thành hôn của ông bà cụ. 1 năm sau thì ông cụ qua đời.

Sau Dubai, hai vợ chồng và 2 đứa con sẽ ghé Istanbul chơi vài ngày rồi hai vợ chồng đi 2 tuần khắp Thổ Nhĩ Kỳ, như tuần trăng mật. Tháng 10 này, sau khi leo núi Kilimanjaro, mình sẽ bay qua Ai Cập đi chơi với đồng chí gái thêm 2 tuần. Lại còn tính đi hành hương 88 ngôi chùa ở Nhật Bản sau khi leo vào Sơn Đòng.

Đồng chí gái thường nói "anh lấy tui là anh có tất cả". Câu này thì hoàn toàn đúng. Từ một tên không nhà không cửa, không gia đình, lấy được đồng chí vợ thì bổng nhiên có nhà có cửa, có con lại được vợ nuôi từ 30 năm nay. Vợ kêu để vợ đi làm còn mình làm ông nội trợ, chăm sóc mấy đứa con. Mình ru con với điệp khúc:

Em như một người chồng, toàn lo chuyện ngoài đường
Sơn đen như người vợ hiền, tề gia và tùng quyền
Nấu cơm với rửa chén, giặt quần áo cho em
Rồi bọc tã cho con
Khi xưa mình thật là chì, quyền uy trời là nhì
muốn chi là được nấy
Giờ thì đấm lưng em, giờ thì bóp chân em…

Nhìn lại 30 năm thì phải công nhận mình may mắn được đồng chí vợ đăng ký quản lý đời lãng tử. Mình nghe lời vợ vì đồng chí gái rất thông minh, biết tính toán còn mình thì cứ như ngỗng ị, chả hiểu gì cả về quy trình hạnh phúc. Nghe vợ thì nên, nhiều tên quen với đặc tính cha truyền con nối "Macho", không nghe lời vợ nên tan hoang cửa nhà, lúc đó mới hiểu câu sau lưng một người đàn bà thành công là một người đàn ông sợ vợ.

Mình không bao giờ uống cà phê nên không có bạn cà phê Lú, không uống rượu nên không có bạn nhậu. Nay con vào đại học hết, rảnh mình đi học trùng tu vớ vẩn để bổ túc văn hoá vì thường nghe nhiều người cho mình, gốc bần cố nông thiếu văn hoá, ngu lâu dốt sớm và tập võ mỗi ngày để chống chọi với đồng chí gái. Bạn thân nhìn quanh thì không còn ai. Có hai tên khi xưa thì chúng rũ nhau đi Tây phương cực lạc trong cùng một năm.

Nói cho cùng, có một người bạn đời như đồng chí gái thì không nhất thiết cần thêm bạn cũng đủ hạnh phúc. Dạo này tìm lại được vài người bạn học cũ, có thêm vài người bạn mới khá vui. Về già mà có thêm vài người bạn, lâu lâu gặp nhau ăn uống, đấu láo là một hạnh phúc của đời người. Tạ ơn đời, tạ ơn đồng chí vợ.

Nhs

Cho vay là ăn cướp?

 Qua lịch sử loài người chúng ta nhận thấy, con người quan sát các sự vật, hiện tượng bình thường như nước được đun sôi khi tiếp cận lửa rồi hơi nước đã giúp họ sáng chế ra máy chạy bằng nước,… tương tự trong lãnh vực tài chánh, các nền văn minh cổ đại như Sumer, Babylon hay gần hơn La-Hy phát triển khái niệm về tài sản, những gì mà con người có thể sở hữu như nhà cửa, vàng bạc, nô lệ….giúp nền văn minh của họ tiến triển hay bị tiêu diệt.

Họ cho người khác sử dụng tài sản của họ nhưng vẫn làm chủ, đổi lấy một loại phần thưởng mà họ gọi là lời. Dần dần tạo nên nền móng của các đầu tư của con người trên trái đất này, thành lập một nền kinh tế cho nhân loại. Địa chủ cho tá điền mướn ruộng để làm nông, đổi lấy phần nào lúa hàng năm, người mướn nhà ở, phải trả tiền thuê nhà, hay tiệm buôn bán,…

Trong cuốn sách “the richest man in Babylon” mình đọc đi đọc lại hàng năm mỗi khi lễ giáng sinh về, để khám phá thêm về cách cư xử, tính toán của những nhân vật trong cuốn sách. Các tên tài phiệt dạo ấy cho ghi khắc ghi lại tài sản hay ai nợ mình tiền trong các tấm bia bằng đất nung. Khi con nợ đã trả hết tiền nợ thì sẽ được đập vỡ các miếng đất nung này như xoá giao kèo mượn nợ.

Nhà mình giặt áo quần xong thì sử dụng năng lượng xăng để bảo vệ môi trường và rẻ. Phơi đồ như ở Việt Nam thay vì dùng máy sấy, tốn ga và điện. Con người đã nhận thức gió và năng lượng mặt trời để tạo ra năng lượng xanh.

Khi mới dọn về đây ở, ông hàng xóm mỹ kêu cần đồ nghề gì để sửa chửa nhà thì cứ gõ cửa để ông ta cho mượn. Tại sao ông ta cho mượn đồ nghề vì muốn làm một người hàng xóm tốt. Bù lại khi có trái cây ở vườn, mình đem tặng, ông ta và bà vợ mê bơ rồi nay mê quýt ở vườn mình. Đó là sự trao đổi tài sản, kết nối tình hàng xóm.

Hồi nhỏ mình hay ra phụ bà cụ mình dọn hàng, trông hàng nhất là vào cuối năm. Mình thấy bà cụ cho thiên hạ mướn chén đĩa làm đám cưới. Bà cụ cho thuê 30% giá mua nhưng lại lấy tiền đặt cọc trước. Cho mướn như vậy độ 3 lần là lấy lại vốn. Nếu họ trả mà làm bể thì trừ tiền. Đa số dân ăn đám cưới xong thì lười rửa chén đĩa, có lẻ cô dâu chú rể định hướng đầu năm sinh trai cuối năm sinh gái nên đem ra đưa cho bà cụ. Bà cụ lại lấy thêm tiền rửa chén bát 10%, quay qua kêu mình và cô em kế rửa trả giá bèo. Không như ngày nay, mình phải trả thằng con khẩm bạc khi kêu nó làm vườn.

Tại sao bà cụ lại lấy tiền cọc của người mướn chén đĩa. Lý do là không biết họ. Nay nhìn lại, mới thấy mình quan sát mấy điều này từ bé, học từ bà cụ mấy vụ mua bán ngoài chợ. Sau này mấy hàng xén khác trong chợ bắt chước cho mướn nên bà cụ phải xuống tiền mướn. Thay vì 30% nay phải xuống 20%. Khi mình và cô em rửa xong thì úp cho ráo nước, rồi hôm sau, lấy dây lạt và lót giấy báo, cột lại để bán cho khách mua về ăn Tết.

Có lần 1 người kêu mình, muốn bán căn nhà của họ. Họ là người theo đạo hồi giáo, mua căn nhà từ người đồng hương. Người đồng hương cũng theo đạo hồi nên trên nguyên tắc không được cho vay lãi. Do đó căn nhà trị giá $180,000, thì ông ta bán với giá hữu nghị $342,173.

Để mình giải thích; mua nhà $180,000, đặt cọc $40,000, mượn nợ $140,000 với tiền lời 6%, trả mỗi tháng $839.37. Trong 30 năm thì họ sẽ trả $302,173 + $40,000 đặt cọc. Dạo ấy mình chưa hiểu rõ như ngày nay nên không dám mua, chớ cứ tiếp tục lấy căn nhà và trả cái nợ ấy thì khoẻ rồi. Nhà giá xuống đâu $150,000 mà mua với giá $302,173 nên mình ớn da gà. Cho thấy nếu mình thông suốt về tài chánh dạo đó thì đã mua được nhiều nhà của người hồi giáo.

Các tôn giáo như thiên chúa giáo, Do thái giáo, Hồi giáo, Phật giáo đều lên án cho vay tiền nặng lãi, cho là tội lỗi nên cấm. Thậm chí đến các nhà hiền triết Plato và Aristote cũng lên án. Qua các bản đất sét nung, người ta vẫn thấy con người cho vay ăn lãi từ ngàn xưa, cho thấy các tôn giáo qua lịch sử đã chống các mậu dịch, buôn bán. Cho thấy sự đạo đức giả vì nếu không có tiền lời, giúp các người giàu có thì nhân loại sẽ không có các nhà thờ, chùa chiền, mosque to lớn như ngày nay. Người giàu có có lẻ bị cắn rức lương tâm nên đã chi viện cho các công trình xây dựng nàh thờ, chùa chiềng, ..

Khi xưa, các đạo như thiên chúa giáo, hồi giáo xem thường thay khinh bỉ tiền bạc do đó chỉ có người theo đạo do thái giáo, được phép cho vay lấy lãi, khiến họ giàu có, bị các người theo đạo Thiên chúa giáo và hồi giáo ghét bỏ và kết cục đưa đến holocaust, diệt chủng hơn 6 triệu người gốc Do Thái.

Có lần mình mua một Mobile home của một cặp vợ chồng mục sư người Mễ. Họ cần bán gấp để dọn lên vùng Sacramento, theo tiếng gọi của Chúa Ki tô, đã có sẵn nhà thờ để dãn dắt giao dân theo con đường của kẻ thừa sai. Mình đồng ý mua căn nhà với giá họ muốn, với điều kiện là họ cho vay lại. Giá $5,000, đặt cọc 10% ($500) và trả số tiền còn lại tỏng vòng 10 năm. Bà vợ nói tiền lời, mình thưa là tôn giáo mình không cho vay nợ, trả tiền lời. Họ là mục sư nên thấu hiểu vấn đề, nghĩ mình là hồi giáo nên không tính tiền lời.

Mỗi tháng mình gửi ngân phiếu cho họ qua con gái ở vùng này. Mình xoay qua bán được căn nhà này được $10,000 trong vòng 5 ngày. Mình vẫn tiếp tục trả đến khi hết nợ. Ý mình nói với họ là mình theo tôn giáo không muốn trả tiền lời nhưng họ nghĩ mình là ngoan đạo nên châm chước.

Khi cuộc cách mạng kỹ nghệ xảy ra, người ta mới thấy việc vay tiền vốn để phát triển rất quan trọng. Mượn tiền, mượn đầu heo nấu cháo nên ý tưởng tội lỗi cho vay ăn lời bớt dần sự phê phán.

Vào năm 1849, hai đại biểu quốc hội pháp ở tên Pierre-Joseph Proudhon và Frederique Bastiat, được xem thời ấy là anarchist, những người theo chủ nghĩa vô chính phủ, theo định nghĩa ngày nay là xã hội chủ nghĩa, cho rằng sở hữu tài sản là ăn cắp của đồng loại. Ông Proudhon là bạn của ông Karl Marx, người viết tuyên ngôn cộng sản.

Đọc lịch sử để hiểu nhân sinh quan con người được thành hình qua năm tháng vì môi trường và ảnh hưởng địa chính trị. Thiên hạ cứ chửi Trump hay Biden, Obama,…hay hoan hô Putin hoặc chửi nhau qua mạng vì ủng hộ Ukraine. Họ sinh sống trong một môi trường hay đọc sách báo thiên Trump hay chống Putin,… chúng ta chỉ lập lại những gì học được từ thầy cô, bạn bè, sách báo rồi chửi bới nhau. Chán Mớ Đời 

Ông Proudhon kêu cho vay ăn lời là ăn cắp, ăn cướp của người mượn tiền. Họ không chống việc cho vay, chỉ chống lấy tiền lời. Gần đây có nhóm biểu tình, kêu gào chủ mướn nhà là những tên gian ác, kêu gọi không trả tiền mướn nhà cho chủ nhà, bọn con buôn, hút máu dân lành. Tiểu bang Cali có luật lệ thân người mướn nhà, khác với tiểu bang Texas. Mình nghe kể là ở tiểu bang Texas, nếu không trả tiền nhà thì trong 2 tuần lễ là bị đuổi, còn Cali thì hơi châm. Nếu không rành luật lệ thì có thể kéo dài đến 6-12 tháng.

Vấn đề là nạn khan hiếm nhà cửa cho thuê và mua do lỗi của các các chính phủ xã hội chủ nghĩa như chính quyền tiểu bang Cali. Tại sao xây nhà ở Cali lại tốn hơn gấp đôi hay gấp 3 so với các tiểu bang khác vì chính quyền bắt buộc các nhà thầu xây cất theo các chính sách của họ đưa ra vô hình trung làm giá thành cao gấp đôi các tiểu bang khác, thêm thời gian xây cất cũng lâu hơn. Khi bán hay cho thuê thì các nhà đầu tư phải lấy vốn lại. Tiền chi phí, xin phép tại Cali tốn gấp 5 lần so với các tiểu bang khác.

Do đó không có cách nào xây nhà cho người nghèo mua được. Một căn mới xây, tiền chi phí đóng cho thành phố vào tiểu bang là lên đến 15-20% gái thành. Ở cali nếu xây thêm một căn phòng dưới 500 sqft thì không sao nhưng nếu trên 1 sqft là phải đóng tiền đủ trò. Nào là tiền trường học, tiền công viên dù trong khu vực đó chả có công viên, tiền thư viện dù ngày nay ít ai đến thư viện,…

Người ta muốn bà cụ mình cho người thuê chén bát để tổ chức đám cưới nhưng không được lấy tiền lời hay bắt mình rửa chén bát dơ miễn phí cho những cặp vợ chồng mới cưới ở Đà Lạt xưa như đóng góp chúc phúc cho họ dù không được mời ăn bát cơm nào.

Đọc lại lịch sử để hiểu tư duy của con người ở thế kỷ 19, thế kỷ xây dựng thế giới đại đồng. Ngược lại ông Bastiat thì cho rằng tiền lời không phải ăn cướp. Người cho vay tiền trong một thời gian nhất định và thời gian là tiền bạc. Nếu cho vay không lấy lời thì sẽ không có ai cho vay cả, kinh tế sẽ không phát triển. Các thương hiệu sẽ ít lại, nhân công vẫn không thay đổi đời sống của họ.

Một người muốn mở một thương hiệu để làm ăn, cần vốn thì phải kiếm người đầu tư hay mượn tiền để xây dựng công ty. Nếu không cho lấy lời thì không ai cho vay vì không ai muốn mất tiền cả. Họ có thể cho vay hay bỏ vốn nếu nghĩ trong tương lai, sẽ có lời hay được nhận tiền lời trên số tiền họ cho mượn.

Vốn đầu tư sẽ biến mất, người ta sẽ cho ngoại quốc vay để sinh lợi. Cho vay cần phải có tiền lời, hay có vật thế chân nếu không người mượn tiền sẽ xù nợ. Ở Việt Nam, có nạn chơi hụi và bị xù nợ rất nhiều. Vì không có gì để bảo chứng, người hốt hụi có thể hốt xong là dọt. Bà cụ mình khi xưa chơi hụi với mấy bà hàng xóm, không đi làm buôn bán nên sau này họ dọn về Sàigòn, bà cụ chỉ biết khóc cho vơi đi những cọc tiền. Chơi cái này may ít mà rủi nhiều. Do đó khi cho vay, phải cần có cái gì để cầm thế như căn nhà để lỡ họ không trả thì mình có thể siết nợ.

Tiền lời rất quan trọng tỏng đời sống vì giúp cho chúng ta hiểu rõ hơn về giá cả thị trường, thương lượng để xem có khả thi. Sinh viên tại Hoa Kỳ, mượn tiền đi học đại học quá cao nên phải cẩn thận xem xét, tính có nên học vớ vẩn cho vui. Trung bình một sinh viên ra trường tốn $300,000 cho 4 năm. Mình mới nghe vợ chồng anh bạn kể thằng con đi học ở tiểu bang khác nên phải trả thêm $30,000. Thay vì trả $40,000 ở Cali nay phải trả $70,000/ năm. Có vợ chồng bạn trả tiền $100,000 mỗi năm cho cậu ấm học y khoa. Bố mẹ tính về hưu nhưng phải chịu khó đi cày thêm để trả tiền con học đại học.

Có cặp vợ chồng quen gia đình, kêu chúng em mua hai căn nhà mà không được ở. Ý muốn nói là mượn nợ đi học y khoa như mua căn nhà, phải trả tiền nợ suốt 30 năm.

Nói đến cuộc nội chiến Hoa Kỳ, có nhóm tài phiệt kêu ông Abraham Lincohn mượn tiền để mua súng đạn đánh nhau với quân miền nam nhưng ông ta không chịu, in tiền ra bằng mực màu xanh nên được gọi là “greenback”, trong khi dân quân miền nam mượn tiền tài phiệt. Có dịp mình kể vụ này vì khi đọc lịch sử Hoa Kỳ khác với những gì học tại học đường thì mọi thứ đều liên quan đến tiền bạc, chớ không có thằng Mỹ trắng nào muốn giải phóng mấy người nô lệ da đen cả.

Người ta nói đến tỷ lệ vốn trong ngành địa ốc. Công thức là lấy tiền lời hàng năm chia cho giá trị căn nhà hay căn phố. Thí dụ căn nhà hay căn phố giá $1,000,000 mà chúng ta có thể cho mướn với giá $100,000/ năm thì xem như tỷ lệ vốn là 10%.

Có người rao bán một tiệm ăn Kentucky Friend Chicken ở Texas với giá $1,400,000. Đặt cọc 30% là $420,000. Mượn $980,000, trả ngân hàng $5,260/ tháng, hay $63,130/ năm cho người mua franchise thuê được $70,000/ năm. Xem như được $6,869/ năm hay độ $500/ tháng. Bỏ ra $420,000 để lời $6,000/ năm thì có nên hay không. Nếu dùng số tiền đó cho vay với 12% thì được $48,000/ năm, khỏi nhức đầu. Thật ra thì tiền cho thuê cứ 5 năm sẽ được lên 5% mà dạo này lạm phát lên như điên, hôm qua họ nói là 9.1% từ đầu năm. Trong khi nếu mình mua nhà cho thuê thì mỗi năm được lên giá 5% cộng với số phần trăm lạm phát hàng năm, tối đa 10% ở Cali.

Từ 2008, khi kinh tế suy thoái, FED đã in tiền, cho vay rẻ để giúp người ta mua sắm vô tội vạ, tạo công ăn việc làm một cách bất bình thường. Mình nhớ chính phủ Bush con gửi cho mọi người $600, kêu đi xài đi, đem vợ con đi ăn tiệm,…

Dân giàu nước mạnh, đây người Mỹ cứ tiêu xài, không để dành tiền gì cả thì làm sao giàu có được. Một người đi làm $40,000/ năm để dành được $5,000/ năm vẫn giàu hơn một người làm $500,000/ năm nhưng tiêu xài đến $600,000/ năm.

Người ta gọi hậu 2008 là giấc mơ của ông Proudhon, mượn tiền có lãi rất ít. Mình mua xe thay vì trả cash như dự định nhưng khi khám phá ra tiền lời chỉ có 1% thì mình phải mượn cho 5 năm. Mình mua xe cho thằng con giá $18,000, trả 1% cho 5 năm. Xem như $180/ năm, 5 năm là trả $900, được khấu hao thuế. Sau đó mình bán với giá $17,000 khiến thằng con chới với. Mua chiếc xe người Mỹ chạy 5 năm chỉ trả có $1,900.

Vấn đề là chỉ có người giàu có mới mượn được tiền rẻ, còn người nghèo thì rất khó vì không có gì để bảo chứng. Do đó từ 2008 đến nay, người giàu thì giàu hơn vì có thể mượn tiền rẻ để mua, đầu tư trong khi người nghèo thì vẫn đói, vẫn bị các con buôn dụ dỗ khuyến mại nên đua nhau đi mua sắm, quên tiết kiệm nên khó vượt qua số phận.

Chán Mớ Đời 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Hạnh phúc chính trong cuộc đời?

Đồng chí gái đang chuẩn bị về hưu nên hai vợ chồng đang thảo luận xem làm gì để giúp cả hai có sức khoẻ, vui vẻ đi nốt hoàng hôn của đời mình. Nếu muốn đầu tư vào chính bản thân mình cho tương lai, thì chúng ta sẽ sử dụng thời gian vào đâu? Về hưu mà ngồi xem phim bộ hàn quốc là mệt.

Có một vị bác sĩ làm trong viện dưỡng lão kể bệnh nhân của ông ta trước khi chết, thường rất hối tiếc, không dùng nhiều thời gian với người thân, chỉ lo làm tiền. Có một linh mục kêu đi đọc kinh cho một giáo dân bị ung thư, ông này kêu tạ ơn Chúa đã cho bệnh ung thư, nhờ vậy mới hiểu về lý lẻ cuộc đời. Ăn năn vì lo làm ăn giàu có để không để ý đến con cháu. Một thiểu số rên là có nhiều việc để làm mà nay thì sức khoẻ không cho phép. Chán Mớ Đời 

Có một cuộc thăm dò thế hệ con mình, hỏi về mục đích quan trọng nhất trong đời họ là gì? 80% thế hệ con mình trả lời là kiếm được nhiều tiền. Trong số đó có 50% cho rằng ngoài tiền bạc, họ muốn được nổi tiếng. Kinh

Lý do là khi xưa, mình cũng có ý tưởng được nổi tiếng về kiến trúc nhưng khi thằng con ra đời thì mình thấy cần tiền mua sữa và tả nhiều hơn. Nay con cái đã học xong thì nghĩ khác. Cho thấy cuộc đời như con sông có khúc người có lúc.

Trẻ em tại Hoa Kỳ bị áp lực gia đình và học đường phải học cho giỏi, cố gắng thêm để thành đạt. Chúng được chỉ định theo những con đường, cho rằng sẽ dẫn đến hạnh phúc trong cuộc đời. Tiền bạc và danh vọng được rao bán khắp nơi. Các đại học rao bán giáo dục là quan trọng, phải vào đại học danh tiếng, tốn tiền để phải mua cái áo bận để cho thiên hạ biết, tốt nghiệp hay thậm chí có con học đại học này, đại hoc kia. Hôm tước, gặp mấy người bạn, hỏi con đi học ở đâu, nói là ở tiểu bang Washington, ra trường là có việc vì đi thực tập ở công ty Microsoft nhưng phải trả thêm $30,000 một năm vì là dân ở ngoài tiểu bang. Xem như 4 năm đại học phải tốn $300,000. Kinh

 Nếu chúng ta được hỏi về quá khứ thì đa số quên rất nhiều những gì đã xẩy ra trong cuộc đời mình. Bạn học khi xưa, hay hỏi mình một câu rất phổ thông; sao mày nhớ nhiều thế. Có một anh bạn học kêu, cùng học một tường một thầy, sống chung trong thành phố mà sao mình lại biết và nhớ nhiều chuyện tại Đà Lạt xưa. Khi mình kể thì anh ta ngơ ngáo, thậm chí khi mình kể về những kỷ niệm với anh ta. Có lẻ anh ta lo học quá, chỉ để ý vào học trong khi mình thì đi chơi khắp Đà Lạt.

Lâu lâu nhớ đến những gì xẩy ra khi còn ở Việt Nam, Pháp quốc hay những quốc gia mình đã từng sinh sống 1 thời vô hình trung một sự việc gì đó đã khiến cuộc đời mình thay đổi vì một lời nói, một cuốn sách của ai cho mượn đã thay đổi hướng đi đời của mình. Đó là nhờ sự liên hệ với những người mình quen khi xưa. Đa số mình vẫn còn giữ liên lạc đến nay dù đã 40 hay 50 năm qua.

Nếu chúng ta có thể xem lại hoàn toàn cuộc đời mình từ bé đến nay như trong phim Back to the future? Để xem thế nào là hạnh phúc của đời người. Như thể Kha luân Bố rời Âu châu với một ý niệm và trở về với một kết quả khác. Khi ông ta rời Bồ Đào Nha, ông ta có ý tưởng là đi về phía tây để đến Ấn Độ nhanh hơn nhưng ông ta vô tình khám phá ra Tân Thế Giới và có ý niệm trái đất tròn hơn, to lớn hơn thay vì Ấn Độ là cuối chân trời. Tương tự mình khi mình đi tây với ý định học Kỹ sư dệt nhưng cuối cùng mình lại tốt nghiệp kiến trúc sư, nay lại định cư tại Hoa Kỳ.

Tại đại học Harvard, có một nghiên cứu về sự phát triển của người trưởng thành (adult Development), được xem là nghiên cứu lâu nhất về cuộc sống của người trưởng thành. Từ 78 năm qua, họ theo dõi 724 người đàn ông. Mình thấy rất lạ vì không có phụ nữ. Có lẻ dạo ấy phụ nữ chưa có tham gia vào đời sống xã hội như ngày nay. Mỗi năm, họ phỏng vấn những người này về công ăn việc làm, đời sống gia đình, sức khoẻ và mục đích trong đời của họ. Trong số 724 người này có cố tổng thống Kennedy.

Thông thường các nghiên cứu về vấn đề này rất ngắn vì người ta bỏ cuộc hay không còn tiền hoạt động cho chương trình. May mắn là chương trình vẫn được tiếp tục đến ngày nay, dù chỉ có 60 người còn sống, vào tuổi trên 90. Cuộc nghiên cứu vẫn tiếp tục nghiên cứu 2,000 người con của những người này để xem có ảnh hưởng đến thế hệ thứ hai.

Từ năm 1938, nghiên cứu này theo dõi 2 nhóm đàn ông. Nhóm thứ nhất là sinh viên năm thứ 2 của đại học Harvard. Họ đều tốt nghiệp trước thế chiến thứ 2, đa số đều đi quân dịch, tham chiến. Nhóm thứ 2 là một nhóm đàn ông trẻ, cùng tuổi sinh sống trong khu vực nghèo đói nhất của thành phố Boston. Đại học Harvard thuộc thành phố Cambridge, bên cạnh thành phố Boston, cách nhau con sông Charles.

Lý do họ chọn khu vực nghèo, không có nước máy trong nhà và không học đại học vì dạo ấy dân đi học đại học thường là con nhà giàu có từ nhiều đời. Chỉ sau đại thế chiến thứ 2, Hoa Kỳ mới có những chương trình giúp học bổng, khuyến khích mọi tầng lớp vào đại học.

Khi 724 đàn ông tham gia cuộc nghiên cứu thì tất cả đều được khám sức khoẻ, phỏng vấn, thậm chí còn đến nhà để phỏng vấn cha mẹ. Sau này họ lớn lên, đi làm, trở nên công nhân, bác sĩ, luật sư,.. trong đó có tổng thống JFK. Một số bị nghiện rượu, có người bị bệnh thần kinh. Một số leo cao nấc thang danh vọng trong xã hội, một số thì đi ngược lại,…

Cứ cách 2 năm thì các nhà nghiên cứu liên lạc với số người tình nguyện tham gia cuộc nghiên cứu này để lấy dữ liệu và gửi thêm các câu hỏi đặc biệt dành cho nghiên cứu. Có nhiều người sống ở khu phố nghèo của Boston hay đặt câu hỏi, tại sao các ông bà cứ hỏi về tôi, đời tôi chả có gì đặc biệt cả trong khi những ai tốt nghiệp Harvard thì cho đó là chuyện đương nhiên.

Nghiên cứu viên gửi các câu hỏi trước rồi đến nhà để phỏng vấn, lấy các dữ liệu y tế của bác sĩ của họ, lấy máu, Scan não bộ của họ, hỏi chuyện con cái thêm quay video các người vợ về những gì họ lo ngại, quan tâm nhất. Cuối cùng thì họ mời các người vợ tham gia cuộc nghiên cứu.

Họ khám phá sau 78 năm nghiên cứu 724 người nói trên, đủ mọi thành phần, kết quả cho thấy hạnh phúc của họ không phải làm việc nhiều hơn, có tiền nhiều hơn, nổi tiếng mà là quan hệ tốt giữa vợ chồng, con cái và thân hữu. Bằng chứng cho thấy mấy ông tỷ phú, ca sĩ, tài tử ly dị như cơm bữa,.. có người còn tự tử,…

Cho thấy chúng ta được trang bị khi còn trẻ bởi những định nghĩa về hạnh phúc đời người rất khác với thực tế, khiến chúng ta phải chạy đua với bạn bè, hàng xóm, để rồi một ngày nhận ra mình đã chạy vào hư không thì đã muộn.

Họ nhận ra 3 điều quan trọng về quan hệ. Thứ nhất là quan hệ với xã hội, thân hữu rất tốt cho chúng ta, sự cô độc sẽ giết chúng ta lần mòn. Nhiều người Mỹ quen, về hưu, họ tham gia các hoạt động chùa chiềng, nhà thờ hay các hội từ thiện, khiến họ yêu đời hơn, như đã đóng góp gì cho xã hội, khác với những người không làm gì, cứ ngồi than vãn.

Những người có quan hệ tốt với xã hội, với gia đình và cộng đồng thì hạnh phúc hơn, sống thọ hơn những người ít liên hệ với bên ngoài. Những người ít liên hệ với xã hội gia đình, thì sức khoẻ của họ kém dần vào tuổi trung niên, đầu óc hoạt động hiệu kém, và chết sớm hơn những người có gia đình bên cạnh,.. Cái này khiến mình hơi lo vì lên vườn chỉ thấy chim sóc và coyote. Sao Sơn đen thấy cô đơn trong vườn bơ. Chán Mớ Đời 

Điểm thứ hai mà họ nhận ra là chúng ta có thể đơn côi trong đám đông, trong cuộc sống lứa đôi. Họ cho biết không cần thiết số bạn bè của chúng ta nhiều mà quan trọng nhất là sự mật thiết của sự liên hệ với thân hữu, gia đình con cái. Lâu lâu, có vài người bạn rủ đi ăn hay uống cà phê. Ngoài bolsa, mình thấy mấy ông hay ngồi uống cà phê từ sáng đến chiều, chém gió với thân hữu, cũng là một cách giúp họ, chăm sóc về tinh thần.

Lâu lâu, thấy đồng chí gái đi chơi với bạn của mình, bay lên Seattle, Vancouver, Hạ Uy Di,…chụp hình tạo dáng, khiến mình vui. Lý do là sau khi đi chơi với bạn cô nàng bớt la mình. Nếu được cứ để cô nàng đi chơi quanh năm suốt tháng. Dạo này trong tuần, mình hay dẫn cô nàng đi xem triển lãm tranh, đi ăn ngoài biển, tìm lại dấu chân xưa khi còn trong thời kỳ đả thông tư tưởng. Cô nàng muốn trở lại quán ăn ở Santa Monica, nơi mà cô nàng quyết định đăng ký quản lý đời mình.

Vợ mình thì hay ngại, dạo ấy mới sang mỹ nên còn sợ sợ người Mỹ coi thường. Đi chơi ở SantA Monica, đi ngang qua một tiệm ăn sang trọng, cô nàng muốn vào ăn thử nhưng ngại quần áo lêu bêu. Mình kêu không sợ thằng tây nào cả, có tiền là vô ăn. Mình kêu mấy món ăn mà cô nàng quen cơm Việt Nam nên thấy lạ, mình kêu món ăn Tây Ban Nha Paella cho cô nàng và giải thích món nổi tiếng ở vùng Valencia. Cô nàng muốn quản lý đời mình thay vì lấy một bác sĩ giàu có. 4 tháng 7 vừa qua là đúng 30 năm khói lửa, nội chiến từng ngày.

Sống trong sự xung đột rất thất lợi cho chúng ta về sức khoẻ như các cuộc hôn nhân không đầm thắm. Nhiều khi còn te tua hơn là ly dị và sống trong một mái ấm gia đình tốt, giúp chúng ta lành mạnh hơn. Cái này khiến mình hơi sợ, trên vườn thì không thấy ai. Đi đến nhà bạn đồng chí gái thì mình chỉ ngồi ăn rồi về. Lý do là mình không uống rượu nên không biết nói gì. Đa số mấy ông uống rượu thì nói nhiều, mồm mình thì trong đám đông rất ngại như con ốc. Chỉ có đi họp hàng tuần ở mấy hội mà mình là thành viên thì có nói chuyện vì không có uống rượu. Có lẻ mình diễn đạt ngoại ngữ dễ hơn là việt ngữ.

Khi nhóm người này lên 80 thì họ xét lại tuổi trung niên của họ để xem có thể tiên đoán ai sẽ hạnh phúc, khoẻ mạnh vào tuổi 80 hay ngược lại. Họ khám phá ra không phải lượng cholesterol của họ ở tuổi 50 khiến họ mạnh khoẻ và hạnh phúc vào tuổi 80. Mà là quan hệ gia đình, vợ chồng con cái ở tuổi 50 sẽ giúp họ hạnh phúc ở tuổi 80. Những người hạnh phúc ở tuổi 80 thì cơ thể bị lão hoá , đau ốm nhưng vẫn còn hạnh phúc. Ngược lại những người không có liên hệ tốt với gia đình, con cái, ở tuổi 50 thì về già, đơn độc thì các cơn đau dường như được phóng đại hơn. Mình nhận thấy nhiều người bạn, chồng chết, ly dị thì nay bắt đầu rên rĩ, đau ốm liên miên, thiếu về mặt tinh thần.

Nghĩ lại cũng đúng, vào tuổi trung niên mà gia đình đổ vỡ, con cái chia lìa thì tâm bệnh sẽ phát ra khi về hưu. Nhiều khi buồn, đâm nghiện rượu, ăn nhiều,…

Điểm thứ 3 mà các nhà nghiên cứu nhận thấy sự liên hệ và sức khoẻ của chúng ta, không những bảo vệ cơ thể mà còn bảo vệ não bộ nữa. Vào tuổi 80 thì người ta có thể dựa vào người hôn phối khi cần trong khi những người không có người dựa vào để giúp đỡ về tinh thần thì não bộ yếu dần. Nói cho ngay, sự liên hệ tình cảm của các cặp vợ chồng trên 80 tuổi không phải là lúc nào là thông suốt, đôi khi cũng có nội chiến, khói lửa. Mẹ vợ mình bắt đầu sa sút sức khoẻ khi bố vợ qua đời. Trước đó, còn có người cãi nhau tay đôi thường nhật. Dì của đồng chí gái nói với mình, từ ngày chú chết, buồn vì không có ai để cãi nhau.

Hôm qua, có người cháu bên vợ, lớn tuổi hơn mình, gọi điện thoại xin đến nhà chơi, nói chuyện. Vợ người cháu mới qua đời nên anh ta chới với, mất đi người bạn đời từ 40 năm qua. Anh ta kể là đầu óc tê liệt, không muốn làm gì cả. Cái này rất nguy hiểm, có thể dẫn đến bệnh hoạn, suy yếu sức khoẻ vì cái não bộ kéo mình xuống.

Qua cuộc nghiên cứu từ 78 năm nay, và nay vẫn tiếp tục, cho chúng ta thấy cuộc đời cho ta hạnh phúc, không nhất thiết là dang vọng, tiền bạc mà chính là quan hệ tình cảm giữa người thân, vợ chồng con cái. Vấn đề là chúng ta đã giác ngộ vấn đề này nhưng vẫn muốn con mình lao đầu vào cuộc chạy đua tiền tài danh vọng. Chán Mớ Đời 

Mình hy vọng sẽ giúp thằng con upload những hiểu biết của mình về địa ốc, giúp nó mua vài căn nhà làm vốn, rồi nó cứ sống cuộc đời thoải mái thay vì lao đầu, chạy đua với chúng bạn như mình khi xưa.

Hôm qua, mình rũ đồng chí gái đi Seal Beach ăn cơm tây. Có một tiệm ăn tây, do hai vợ chồng gốc Việt, từ bên tây sang mở. Không biết đầu bếp là tây hay ta. Ăn cũng được. Thấy dân tây vô đây nhiều, xổ tiếng tây đầy tiệm ăn. Mình hỏi chủ tiệm bằng tiếng tây để nồ đồng chí gái. Sau đó hai vợ chồng đi bộ ra biển vòng vòng cho vợ mua sắm và ăn kem. 

Khi xưa, mình hay cau có khi mụ vợ cứ thấy áo quần khuyến mãi là bỏ chồng con chạy đi xem. Nay thì mình chỉ lặng lẽ, ngôi xuống ghế đá bên đường khe khẽ kêu anh còn nợ em, quần áo khuyến mại, anh còn nợ em ly cà REM, và còn nợ em và nợ em. Mình kêu mụ vợ bớt ăn ngọt lại nhưng khó mà cải tạo đầu óc của mụ vợ. Chán Mớ Đời 

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn