Showing posts with label Giáo dục. Show all posts
Showing posts with label Giáo dục. Show all posts

Sự bất bình đẳng trong xã hội

 Cứ mỗi lần đến mùa bầu cử là các ứng cử viên sử dụng ngôn từ bất bình đẳng về lợi tức giữa giới tài phiệt và người Mỹ nghèo để kiếm phiếu rồi sau khi đắc cử họ bị bệnh trả nhớ về không cho đến mùa bầu cử sau. 

Các người được xem là anh hùng đấu tranh giai cấp như bà pelosi có tài sản trên 600 triệu, bà Feinstein là tỷ Phú, chồng bà ta như được phép lạ thắng vụ đấu thầu đường xe lửa cao tốc Nam Bắc tiểu bang Cali. Ông Obama khi chưa làm thương nghị sĩ thì theo hồ sơ thuế, hai vợ chồng làm chưa tới 200,000/ năm. Nay tài sản lên mấy trăm triệu. Nghèo nhất quốc hội là ông thượng nghị sĩ Sanders chỉ có 3 triệu. 


Buồn đời khiến mình nhớ khi xưa, ông Tây dạy sử địa, giảng về cuộc cách mạng long trời lở đất ở Pháp. Hôm trước ông ta ca tụng mấy ông như Robespierre và Danton là những nhà cách mạng tiên phong rồi tuần sau lại kêu mấy ông này là phản cách mạng khiến mình chới với, không biết đâu là bến bờ.

Ông ta kêu học trò về đọc truyện của Balzac, Zola, Hugo đủ thứ để hiểu về cách mạng. Dạo ấy sách Tây bán ở tiệm sách Hoà Bình và Liên Thanh rất ít lại đắt tiền nên chỉ nghe nhưng không đọc. Sau này nhờ trời được đi Tây nên lò mò vào thư viện để đọc, để có chút vốn văn hóa Tây mà nói chuyện với Tây. Mới hiểu lý do tây con thích xã hội chủ nghĩa.

Lò mò đọc thử ông Thomas Mathus nói về nhân số thế giới mà năm lớp 12 có học thì được biết Pháp quốc dạo đó có vấn đề dân số trước cuộc cách mạng. 


Năm 1700, dân số Pháp quốc có 20 triệu người và gia tăng đến 30 triệu dân trong vòng 80 năm. Người ta giải thích dân số gia tăng tạo ra nạn đói nghèo. Nghèo đói sinh ra cách mạng. 


Theo hồi ký của ông người Anh quốc tên Arthur Young đi du lịch ở Pháp quốc trước cuộc cách mạng 1789 thì người Pháp rất nghèo đói, nhất ở thôn quê và có thể đưa đến bạo loạn. Ông ta tin rằng chỉ có thể chế chính trị như Anh quốc mà giới quý tộc và giới thường dân có thể ngồi chung ở quốc hội thì mới có khả năng phát triển trong hòa bình. 

Sau cách mạng thì ông thần napoleon đem quân đi chinh phạt khắp nơi, nướng mấy triệu đàn ông pháp nên dân số Pháp quốc ngang ngửa cùng thời với Nhật Bản nay thua xa thêm ngày nay dân pháp không thích đẻ thế là xong om. Dân Tây trong tương lai là rệp, là mít, là châu phi chớ gốc chính con gà gaulois thì sẽ biến mất. 


Có một kinh tế gia có nhiều ảnh hưởng ở thế kỷ 19, tên David Ricardo, gốc do thái người Bồ Đào Nha cho biết sự nguy hiểm lâu dài khi dân số gia tăng, đất thì thuộc vào tay các địa chủ và tá điền phải thuê đất để canh tác. Từ đó lợi tức càng ngày càng lọt vào tay địa chủ và tá điên càng ngày càng cùng đinh.

 

Khi viết các nguyên lý về chính trị kinh tế và thuế vụ, ông Ricardo không ngờ sự phát triển kỹ thuật và cuộc cách mạng kỹ nghệ vào những thập niên tới. Cách mạng kỹ nghệ đã thay đổi văn hoá, kinh tế ở thôn quê, và tá điền trở thành nhân công trong xưởng máy hay hầm mỏ, không lệ thuộc vào địa chủ nữa.


Khi ông Karl Marx viết bản tuyên ngôn cộng sản thì đất của địa chủ không còn được tá điền mướn nữa như ông Ricardo tiên đoán. Ông ta dựa trên các yếu tố mà các nhà văn như Honore Balzac, Victor Hugo miêu tả trong các tác phẩm của họ. Một học sinh trung học, được giảng dạy văn chương, đọc các tác phẩm của họ thì chắc chắn sẽ xem các ông chủ nhà máy là kẻ thù của nhân dân. Đọc mấy tác phẩm này mình mới hiểu lý do đám bạn học chung ủng hộ Hà Nội. Dạo ấy đảng cộng sản pháp có đến 25% cử tri. Mình nhớ dạo ấy chủ tịch cộng sản pháp tên Georges Marchais cứ lên truyền hình kêu C’est un scandal.


Đất canh tác xuống giá bù lại nông dân vào thành phố để làm việc trong các cơ xưởng dưới những điều kiện tồi tệ như Balzac, Hugo đã kể qua truyện Germinal, les miserables…Trẻ em làm việc trong các hầm mỏ từ 8 tuổi. Tiền bạc tài sản thay vì lọt vào tay các địa chủ lại vào tay các chủ xí nghiệp hầm mỏ. 


Điểm trùng hợp với ngày nay là tiền lương nhân công không gia tăng trong suốt thời gian dài đến cuộc thế chiến thứ nhất. 


Người ta nhận thấy sự chênh lệch giàu nghèo tại Hoa Kỳ được rút ngắn lại khoảng thời gian 1913 và 1948. Lý do là Hoa Kỳ thành lập Quỹ Dự Trữ Liên Bang và đánh thuế lợi tức. Dần dần các luật thuế vụ được ban hành để giúp giai cấp chủ ông đóng thuế ít lại khiến sự mất thăng bằng lợi tức giữa giai cấp bị trị và chủ ông càng ngày càng gia tăng như ông Warren Buffett hay kêu gào ông ta đóng thuế ít hơn cô thư ký. 


Trong thời gian 1913-1948, giới 10% giàu có hàng đầu của Hoa Kỳ đóng góp vào ngân quỹ Hoa Kỳ từ 40-50% và vào thập niên 50 thì chỉ còn lại 30-35% và ngày nay càng ít hơn. Giảm 10% lợi tức quốc gia tương đương với 50% lợi tức của người Mỹ nghèo.


Trong thời gian chiến tranh lạnh, các nước Tây phương sợ bị cộng sản hóa nên đã theo chính sách dân chủ xã hội. Các công đoàn lao động được thành lập để bảo vệ công nhân giúp đời sống công nhân khá hơn. Một ông thợ làm cho một công ty sản xuất xe hơi, có thể nuôi vợ con, sắm được căn nhà và xe hơi. Hình ảnh ấy được quảng bá khắp thế giới như Giấc mơ Hoa Kỳ. 


Khi chế độ liên Xô sụp đổ thì các tay tài phiệt không lo sợ nữa nên lợi tức công nhân cứ ì lì trong khi chủ càng ngày càng được lương cao gấp mấy trăm lần nhân công. Các công nhân của công ty Benz Mercedes, kêu gọi đình công, đòi yêu sách làm 1 tuần 30 tiếng, và nghỉ hè hai tháng. Giới chủ kêu họ sẽ đem nhà máy qua Ba Lan, nhân công rẻ hơn thế là đành bỏ yêu sách cho đến ngày nay.


Ngày nay tài sản lọt vào tay các chủ ông về địa ốc ở thành phố và các chủ mỏ dầu hỏa và khoáng sản dùng cho kỹ nghệ. Dạo mình ở Luân Đôn thì  báo chí kêu la, mấy ông vua ả rập mua hết mấy khách sạn, căn hộ đắt tiền nhất của xứ họ.


Các chủ ông mỏ dầu bỏ tiền mua các bất động sản lớn nhất ở các nước Tây phương. 

Trong 3 thập niên vừa qua, Trung Cộng và các nước Á châu đã thành công trong công cuộc xóa đói giảm nghèo và phát triển, tạo dựng một giai cấp mới. Đâu đâu cũng thấy người Tàu mua bất động sản, nhà máy hay đất đai ở phi châu và các nước Tây phương. 


Việc này khiến các giới Tây phương lo ngại. Họ phải chia xẻ tài sản trên thế giới với các nước khác. 

Mình rất chú ý đến các tài sản của giới giàu có nga la tư bị Tây phương đóng băng. Không biết sau khi chiến tranh Ukraine kết thúc, họ có cướp luôn hay trả lại, hay đền bù chiến tranh. Họ sẽ ghi giá bèo rồi để công ty của họ thầu hết các công trình tái thiết Ukraine. Họ sẽ để Putin yên ổn tại chức, dễ làm việc chớ lộn xộn như Iraq thì khổ. Putin cầm quyền xem tên nào đòi hỏi là cho mò tôm hay nhảy lầu. 


Nay thì chắc chắn cuộc chiến Ukraine đang được thương lượng trong bóng tối như cuộc chiến ủy nhiệm Việt Nam khi xưa. Dân quân Ukraine chết khá nhiều và chưa chắc sẽ được vào NATO hay liên hiệp Âu Châu. Putin lại tiếp tục bán dầu hỏa rẻ cho Tây phương   Xong om


Ông vua Ả Rập Saudi rục rịch bắt tay với Trung Cộng, nga, ấn độ, ba Tây và nam phi để buôn bán dầu hỏa thì như có phép lạ, anh ba tư bắn phá vùng biên giới Saudi và không quân Mỹ đánh bom ở Syria. Ông vua trẻ ả rập kêu cứu Biden, bắt đầu hiểu là ngại vàng của mình phải dựa vào Tây phương và bán dầu rẻ. Trong tương lai gần sẽ đặt mua thêm súng ống Tây phương và trả bằng dầu hỏa rẻ.  CHÁn Mớ Đời 


Nguyễn Hoàng Sơn 

Chuẩn bị đi Nam Cực

 Mình tính sau khi leo Kilimanjaro thì tìm cách leo núi Aconcagua, cao nhất Nam Mỹ. Lò mò nghiên cứu thì thấy phải mất tối thiểu 3 tuần lễ mà tỷ lệ thành công chỉ có 30%. Đọc mấy bờ lốc của những ai đã leo lên được thì thất kinh nên thôi đành hẹn lại kiếp sau. Nếu còn trẻ như thời chưa lập gia đình thì có thể nổi hứng lên được. 3 tuần lễ không tắm, lạnh hơn Kilimanjaro nên hơi ớn. Thấy vùng này có Patagonia dễ đi hơn thêm có Nam Cực.

Buồn đời mình rủ đồng chí gái đi Nam Cực vào đầu năm tới. Cô nàng kêu mới tham gia nhóm ca sĩ viện dưỡng lão nên bận. Mình nói bận thì mình đi một mình như đi Machu Picchu, Peru tháng tư vừa rồi. Thế là cô nàng đành gác mộng làm ca sĩ viện dưỡng lão lại và đồng hành với mình. Mụ vợ kêu không đi thì lỗ.

Dạo mấy đứa con còn nhỏ, cả gia đình có xem cuốn phim do ông tây làm về mấy con Pinguin nên tò mò đi xem

Mình thích đi đây đi đó mà cứ cấn vụ đồng chí gái còn đi làm. Nay mụ vợ đã nghỉ hưu thêm lớn tuổi, sợ vài năm nữa không có sức mà leo núi nên đi. Mụ vợ bận thì mình đi một mình. Tối nay mình bay qua Puerto Rico 1 tuần học từ 8 giờ sáng đến 2 giờ chiều, sau đó hai vợ chồng đi chơi. Cuối cùng mụ vợ kêu phải hát hò gì đó cho mấy người cao tuổi nên mình đi một mình. Luôn tiện trên đường về, ghé Houston thăm vài người bạn Đà Lạt, mới tìm lại được năm nay.

Về hưu, đồng chí gái có đam mê làm ca sĩ viện dưỡng lão nên mình cũng mừng. Cuối tuần đi hát ở mấy viện dưỡng lão, có đông người Việt. Con cháu ít vào thăm, có người Việt vào hát nhạc vàng, Bolero cho họ đỡ buồn xa xứ, xa gia đình. Nay tham gia nhóm hợp ca nào của Trưng Vương, khung cửa mùa đông nên đồng chí gái đi tập hát, về nhà thì hát karaoke, chỉ có mình rữa bát. Chán Mớ Đời 

Vợ về già mà có chí hướng làm ca sĩ thì cũng nên mừng vì giúp đầu óc không bị trả nhớ về không. Cứ tưởng tượng một ngày nào đó, 1 trong hai vợ chồng, người ngơ ngác, người kia ngác ngơ nên cần tranh thủ đi chơi cho nhiều khi còn sức khoẻ.

Mình thấy trên facebook, có một cặp vợ chồng đã viếng Nam Cực nên nhắn tin hỏi tin tức. Chị này sốt sắng chỉ vẻ tàu bè, đủ trò. Mình liên lạc chiếc tàu của công ty Pháp Ponant và đã đặt cọc cho đầu năm 2023.

Tàu nhỏ thì họ cho zodiac, chở mình lên bờ chơi cho vui

Mùa đông của Bắc bán cầu là mùa hè của Nam Bán Cầu nên đi Nam Cực được. Nói là mùa hè nhưng cũng lạnh dưới không độ. Hồi nhỏ học địa lý, ông tây dạy chỉ có 6 châu: Châu Mỹ, Châu Âu, Châu Á, Châu Úc, Châu Đại Dương và Châu Nam Cực. Mình chỉ còn Châu Nam Cực và Châu Úc là chưa bò đến thôi. Tính năm 2023 sẽ đi Nam Cực rồi cuối năm sau mùa hè thì bò đến Châu Úc là xong.

Đi chơi ở âu châu hay phi châu thì dễ lên chương trình. Mình chỉ viết ra những nơi muốn thăm viếng rồi hỏi các công ty du lịch sở tại lên chương trình cho mình. Họ đón phi trường rồi cho tài xế và hướng dẫn viên đón mình hàng ngày chở đi chơi. Thoải mái.


Còn đi Nam Cực thì phải đi du thuyền mà cả đời mình chỉ mới đi lần đầu du thuyền khi viếng thăm Ai Cập vừa qua. Du thuyền này thì cũng nhỏ bé, lướt trên sông Nile, không có sóng nhiều. Đi Nam Cực mà đi tàu lớn thì họ không cho đổ bộ vì đông người, đậu xa bờ còn đi tàu nhỏ dưới 200 người thì được lại gần bờ để đổ bộ.

Trong đời mình chỉ đi tàu trên biển được 2 lần. 1 lần từ Hy Lạp qua đảo Crete và một lần đi tàu từ Pháp qua Ma-rốc. Đi qua đảo Crete trên Địa Trung Hải thì có mua vé cabin, nên lên tàu ban đêm, uống thuốc say sóng rồi ngủ đến sáng. Còn đi qua Ma-rốc thì sinh viên không có tiền chỉ mua được một cái ghế ngồi. Vừa lên tàu là mình chạy vào cầu tiêu nôn ói ra hết món Bouillabaisse vừa ăn trong tiệm. Mùi dầu Diesel chạy máy làm ói ra. Từ đó mình sợ đến già không dám đi du thuyền.

Tháng 12 này, mụ vợ năn nỉ mình đi chơi du thuyền qua Mễ với mấy người bạn nào của mụ ở Seattle. Thương vợ thì đi chớ mình cũng ớn ba cái vụ đi tàu. Mình ngại nói chuyện với người lạ, chồng của mấy bà bạn của vợ vì không biết uống rượu. Đồng chí gái đi thăm bạn ở Seatle nên có quen mấy người trên đó và họ rủ đi Mexico. Toàn là những nơi mình đã đi mấy lần rồi. Mấy người bạn đồng chí gái chưa bao giờ đi Mexico. Mình có kể khi xưa đi Mexico, hàng năm vì miễn phí đến khi mấy đứa con kêu ớn xứ burrito nên ngưng.

 Đi Ai Cập vừa qua, trên thuyền cứ ăn và ăn nên hơi ớn. Chắc phải nhịn ăn một tuần trước khi lên tàu quá.

Trở lại vụ Nam Cực. Mình lên mạng của công ty pháp có chiếc tàu như chị trên nhóm Salut les copains cho biết. Thấy hấp dẫn vì trên tàu nói tiếng tây và đồ ăn tây. Mình gọi điện thoại của cô bán vé mà chị ta nhờ khi viếng vào năm 2018. Chắc covid nên cô ta bỏ nghề nên mình hỏi lòng vòng và có để lại email trên trang nhà của công ty.

2, 3 ngày sau thì có người trả lời từ công ty Ponant và các công ty du lịch khác. Mình đoán là công ty đưa email của mình cho mấy công ty du lịch để họ liên lạc. Mình có hỏi một công ty du lịch, địa chỉ tại thành phố của mình nhưng cũng hết làm du lịch, gặp một tên Mỹ thì hỏi vụ đi Nam Cực. Hắn lấy email mình rồi nói sẽ gọi lại. Hôm sau thì có tên gốc Việt gọi mình khiến mình ngạc nhiên. Chắc là họ thấy họ Việt Nam nên đưa cho nhân viên người Việt.

Mình nói trễ rồi vì đã giữ chỗ rồi. Hắn kêu không sao, cứ để hắn chuyển qua hắn rồi sẽ cho mình $200 sau khi đi về. Mình nghĩ bà kia ở bên Tây, không quen, nay có người Việt thì để cho ông ta ăn tiền huê hồng. Mình đồng ý thì anh chàng gửi email kêu đóng tiền hết thay vì như 20% trên trang nhà của công ty hay bà đầm nào đó đã đặt chỗ cho mình. Anh ta kêu là công ty bảo vậy.

Mình cảm thấy khó chịu vì anh chàng chơi không theo bài bản nên gọi lại bà kia. Bà ta đặt lại chỗ cho mình và lấy đặt cọc 20%. Mình gửi email cho anh ta, cảm ơn đã bỏ thời gian nhưng cuối cùng mình chọn theo công ty vì đặt cọc có 20%. Anh ta gọi lại kêu, không sao cứ chuyển đặt cọc qua anh ta. Mình nói cảm  ơn. Chán Mớ Đời. 

Đây là bản đồ hành trình. Sẽ bay từ Cali đến thủ đô A Căn Đình, Buenos Aires . Từ đó sẽ bay đến Ushuaia, xem như mũi Cà Mau của xứ này. Từ đó lên tàu để theo hành trình như trên.

Hành trình sẽ mất 11 ngày. Lên tàu từ mũi Ushuaia rồi vượt qua Drake Passage rồi đến mấy cái đảo nhỏ, vòng vòng, sáng cho mình đổ bộ vào bờ, đi vòng vòng tạo dáng xeo phì cho tiêu cơm rồi lên tàu ăn tiếp. Chán Mớ Đời 

Mình chỉ sợ vụ tàu đi qua eo biển Drake. Nghe nói là chỗ này sóng to lắm. Hên thì không bị sóng còn xui là chắc ói ra mật. Mình tính bay qua eo biển này cho chắc ăn nhưng lại nghe nói nếu thời tiết xấu thì không có chuyến bay. Thêm đi có đồng chí gái, cùng một lứa bên trời lận đận, nôn ói có nhau, tha hồ xeo phì tạo dáng, đầy kỷ niệm chung. Chỉ biết vái trời. Nhất là mua thuốc say sóng. Vào phòng uống rồi ngủ tới khi nào khoẻ thì ra.

Mình muốn viếng đảo Falklands nơi mà quân đội  A Căn Đình chiếm đóng rồi bà Thatcher đem quân đánh tơi bời hoa lá nhưng không có thì giờ vì tháng 2 mình về Việt Nam leo động Sơn Đồng. Thôi để lần sau nếu đồng chí gái thích thì đi lại vùng này.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 




Toàn cầu hoá hay nô lệ văn hoá

 Năm nay, sao thiên di chiếu vào cung mệnh của mình nên đi ta bà hơi nhiều. Từ Peru đến Dubai rồi qua Thổ Nhĩ Kỳ, lên đỉnh Kilimanjaro xuống các Kim Tự Tháp ở Ai Cập và Biển chết của Jordan. Chưa kể mấy chuyến đi nội địa ở Bryce Canyon, Zion, Mammoth Lakes hay MOunt Whitney. Tuần tới lại lò mò sang Puerto Rico, rồi tháng 12 lại đi đâu bên Mễ Tây Cơ. Chán Mớ Đời 

Khi xưa, còn sinh viên tại Pháp, hè thì mình mang ba lô đi chơi khắp âu châu bằng quá giang xe, xe buýt hay xe lửa. Nói chung dạo ấy ảnh hưởng văn hoá của Hoa Kỳ không thấy xuất hiện nhiều, ngoài thiên hạ bận quần bò khiến cô bạn mỹ nói về Hoa Kỳ sẽ mua cổ phiếu Levis. Nước coca thì có thấy nhưng dân địa phương cũng ít uống.

Ngày nay thì dân sở tại mang giày Nike, quần bò, đội cap New York, nghe nhạc Rap, nói chung áo quần hàng hiệu Mỹ nhiều. Chỉ có điện thoại di động thì của Trung Cộng, có lẻ IPhone đắt tiền so với đồng lương của họ. Nói chung đi trên phố mấy xứ này, mình không cảm thấy khác biệt với Hoa Kỳ. 

Ngày nay, đi mấy nước đều thấy thiên hạ uống coca cola đầy, ăn Pizza Domino, Pizza Hút, còn các tiệm MacDonalds, Burger King thì mọc đầy. Sự khác biệt giữa mấy tiệm này ở các xứ này và Hoa Kỳ là dân sở tại xem như nhà hàng xịn, rất trân trọng, tiệm ăn trang hoàng hoành tráng hơn bên mỹ. Ở Cali, gần nhà có mấy tiệm Pizza Hut hay Domino, nhỏ xíu. Người dân gọi điện thoại đặt thức ăn rồi 15 phút sau ghé lại lấy hay kêu họ mang tới nhà. Ngược lại ở các xứ mình thăm viếng thì trang hoàng đẹp như thể ở Hoa Kỳ, vào tiệm ăn sang trọng.

Cho thấy sự toàn cầu hoá, khiến người dân các nước trên thế giới ăn uống như người Mỹ vô hình trung văn hoá ẩm thực mỹ đã toàn cầu hoá thế giới. Nghe nói tiệm ăn MacDonalds ở Champs Elysees, đông khách nhất xứ pháp. Khi xưa, bộ trưởng văn hoá của pháp, ông Jacques Lang kêu gọi chống lại sự hãm hiếp của văn hoá tư bản đang dãy chết. Kêu gọi cấm không được sử dụng từ ngữ anh ngữ trong sách báo Pháp.

Ngày nay, cháu mình ở pháp làm nhạc, viết bằng tiếng anh. Chán Mớ Đời 

Tiệm ăn Burger King trên đại lộ chính ở Istanbul. Bên trong rất sang trọng, chỉ ghé vào xem rồi đi ra

Lâu lâu mình có nghe hội thoại các chương trình tại Việt Nam thì khám phá ra người Việt tại Việt Nam, đúng hơn giới tinh hoa của Việt Nam, sử dụng tiếng anh rất nhiều trong câu chuyện của họ, trong khi mình thì tìm cách học thêm ngữ vựng Việt Nam. Tương tự thế hệ đi trước mình khi xưa, theo tây học, nói chuyện toàn xổ tiếng tây. Moi và Toi ỏm cù tỏi như moi đi xe lửa moi leo lên đầu toi, moi đái trên đầu toi,…

Dưới thời Pháp thuộc, các giới trí thức Việt Nam bắt chước văn hoá của kẻ đô hộ mình, học nhảy đầm, đọc sách tây, muốn bắt chước sống như người Pháp. Ngày nay tương tự, người Việt cũng nhảy đầm như khẳng định mình thuộc thành phần trí thức, trưởng giả. Nói chung người Việt tại Bolsa, không có gì để tiêu khiển, giải trí vào cuối tuần. Người Mỹ thì họ đi nghe nhạc ở hý viện, xem Opera, xem kịch,…nhưng không hợp khẩu với người Việt tỵ nạn. Khi xưa ở Pháp, nhảy đầm thường dành cho ngừoi bình dân mà họ gọi Bal Populaire khi có lễ ăn mừng cách mạng, 14 juillet nhưng người Việt mình lại đôn lên thành một loại tiêu khiển của giới trưởng giả.

Trong sự bành trướng của văn hoá mỹ, các nước e ngại, nhất là các nước độc tài. Họ đang tìm cách chống lại sự bành trướng của nền văn hoá mỹ tại quốc gia của họ. Như trong phim “invasion of the Body Snatchers", các người hành tinh kiểm soát và chế ngự cơ thể và bộ óc của con người trên địa cầu.

Các trí thức cho rằng sự mỹ hoá dưới dạng một văn hoá đế quốc như dưới thời đại La Hy, mà các công ty như Sony, Seagram, Bertelsmann,.. tuy không phải là công ty Mỹ, vẫn tiếp tục quảng bá các hình thức văn hoá của Mỹ.

Mình mở đài truyền hình địa phương để xem, thấy toàn là phim của Hồ Ly Vọng sản xuất. Khi xưa, ở Việt Nam, mình thích xem phim tây hay mỹ còn phim Việt Nam thì ít, người lớn chê phim Việt Nam, đồ lô-can. Mình nhớ ở Ma-rốc thấy dân tình mê BAy Watch hay khi xưa ở Pháp, người Pháp mê phim bộ Charlies’ Angels, Dallas. Báo chí trong tuần cứ hỏi về JR hay cô đào Fawcett.

Ngược lại người ta nhận thấy sự mỹ hoá, giúp người dân bản địa có tinh thần khai phóng, yêu văn hoá, tinh thần chống bạo quyền của văn hoá mỹ, bắt nguồn từ thời nước mỹ vẫn còn là thuộc địa của đế chế Anh quốc. Họ cho biết vào những năm 1950 của thế kỷ trước, văn hoá mỹ đã gây ảnh hưởng lớn cho giới trẻ tại Tây Đức, Pháp quốc,…đã giúp dân chủ hoá chính trị nước họ sau thế chiến. 

Tổng thống De Gaulle, sau khi bị ám sát hụt bởi nhóm OAS, đã cầm quyền rất cứng rắn, bỏ tù hết mấy ông tướng tá hay ai chống ông ta, khiến giới trẻ nổi loạn mà ngày nay người Pháp hay gọi Mai 68. Giới trẻ tại Hoa Kỳ, chống lại chiến tranh Việt Nam, bạo loạn, đốt giấy gọi nhập ngủ hay trốn qua Gia-nã-đại, tương tự ngày nay thanh niên Nga chống lại lệnh động viên của Putin, một số bỏ chạy qua các nước lân cận. Tương tự giới trẻ tại Nam Hàn và Đài Loan hay các nước Nam Mỹ, nổi loạn biểu tình chống lại chính quyền quân phiệt, giúp được sự dân chủ hoá đất nước họ.

Các chương trình như Simpsons đã giúp củng cố nền văn hoá mỹ trên thế giới với tinh thần chống lại quyền lực của chính phủ. Họ có thể chế nhạo tổng thống hay bộ trưởng, dân biểu,…biểu tượng của quyền lực. Mỗi thứ 7, mình đều xem chương trình Saturday Night Live, họ chế diễu các chính trị gia, tổng thống, đủ trò.

Văn hoá là một vũ khí rất nguy hiểm cho các chính quyền độc tài. Mình nhớ có xem cuốn phim Lỗ Ma ni, nói về một cô thuyết minh các phim mỹ và tây phương được đem lậu vào xứ này trong thời gian cầm quyền của Ceauscescu. Người dân trả tiền để xem lén tại nhà ai trong chung cư. Khi người ta xem các phim cấm thì thấy trong các siêu thị của tư bản dãy chết, thực phẩm để đầy, nhà cửa to lớn, xe cộ nhiều nên họ bắt đầu đặt lại sự thật về tuyên truyền của chính phủ và mất niềm tin và lãnh đạo để sau này họ xử tử hai vợ chồng ông lãnh đạo.

Có một anh gốc Tiệp trong chuyến leo núi Kilimanjaro, kể là bố anh ta, có dịp đi sang tây Đức thì khám phá ra siêu thị đầy nhóc thực phẩm, không phải xếp hàng như ở Praha nên mất niềm tin vào đảng, dù ông ta là đảng viên trung thành từ mấy chục năm qua, luôn luôn phấn đấu để trở thành một đảng viên tốt của xã hội chủ nghĩa.

Trong quá khứ, văn hoá được biểu hiện qua giai cấp ưu tú và giàu sang. Sách vỡ rất đắt, chỉ dành cho các giới quý tộc. Họ gửi con họ vào đại học để ngẩm nghĩ về cuộc đời, học tiếng la tinh hay tiếng Hy Lạp,.. nông dân như mình thì muôn đời, không biết đọc.

Văn hoá đại chúng (popular culture) mà người ta thường nói hay nhạc đại chúng (pop Music) thể hiện một loại văn hoá, xoá bỏ từ từ sự kiểm soát của nhà cầm quyền. Như phong trào Hippie được xuất phát tại Hoa Kỳ rồi lan tới các nơi trên thế giới, để nói lên giới trẻ chống lại sự sai khiến của nhà cầm quyền, tiêu biểu nhất là đại nhạc hội Woodstocks, tiểu bang New York. Họ kêu gọi không gây chiến tranh, yêu chuộng hoà bình. Trong ánh mắt của chính quyền mỹ hay các nước khác là sự nổi loạn, bất tuân quyền lực của họ là phản động. Như Mai 68, ở âu châu, tạo thành cách mạng văn hoá khiến tổng thống De Gaulle phải ra lệnh cải cách.

Chính quyền lúc nào cũng lo sợ sự bất tuân dân sự của quần chúng. Mình xem trên mạng đăng tải các cuộc biểu tình vì vật giá leo thang tại Đức quốc, Pháp quốc, Hoà Lan, Ý Đại Lợi,…thậm chí nhiều biểu tình chống ủng hộ Ukraine nhưng không được đài truyền hình chính truyền tải. Họ tìm mọi cách để loại trừ như ở Gia-nã-đại, các tài xế xe tải đình công gì đó, chính phủ khoá tài khoản, trương mục của họ trong ngân hàng thế là mấy ông này phải bỏ về.

Trong tương lai chính phủ sẽ không dùng tiền mặt mà chỉ cho sử dụng tiền trên mạng, để kiểm soát quần chúng. Nghe kể ở Trung Cộng, ai mà lộn xộn là không được mua vé xe, máy bay hay thực phẩm, khiến chúng ta sẽ không dám đối kháng lại bạo quyền. Ở tây phương chắc sẽ không như vậy nhưng họ vẫn có thể khoá tài khoản của mình là ngọng.

Cải cách văn hoá thì các sách cổ điển về thi ca không cần thiết nữa như khi mình học trung học, ông tây bà đầm bắt học thuộc lòng các bài thơ của Corneille, Racine, Moliere, dù chả ăn nhập gì đến đời sống cá nhân. Gặp các người trẻ ở mấy nước thăm viếng. Họ hỏi lý do mình muốn thăm viếng xứ họ, mình kể đọc thơ của Homer, nói về các xứ này khiến họ như bò đội nón, vì chưa bao giờ nghe đến thi hào Hy Lạp Homer. Họ chỉ biết Kim Kardashian hay Kay West,… Chán Mớ Đời 

Các tiểu thuyết trở thành văn chương của giới trung lưu, thậm chí các tiểu thuyết được đăng báo thành các feuilleton như Francoise Sagan hay Colette,… văn hoá được bình dân học vụ, quần chúng hoá. Đọc tiểu thuyết dễ hơn đọc Albert Camus. Ở phi trường, vào mấy tiệm sách, chỉ bán tiểu thuyết nhiều, còn sách về thương mại, lèo tèo vài cuốn.

Đầu thế kỷ 20, sự phát triển của văn hoá giải trí như xi nê, ca nhạc kịch, các công viên du chơi như Disneyland, nhạc được phổ biến qua các phương tiện truyền thông như radio và truyền hình, giúp thu hút thêm khán thính giả đến với văn hoá đại chúng, dần dần tạo ra một ngôn ngữ chung cho loài người trên thế giới. Ngày nay với internet, thế giới như được gần lại với nhau, không xa lạ, khác biệt.

Có thể nói văn hoá mỹ là hệ quả đầu tiên của cuộc cách mạng văn hoá đại chúng hiện nay trên thế giới. Hoa Kỳ là một xã hội đa chủng tộc nên gom đủ các chủng tộc trên thế giới và từ từ được mỹ hoá, đúng hơn là tạo dựng một văn hoá đa chủng tộc. Lấy thí dụ nhạc Rock, ảnh hưởng của nhạc người da đen, nhạc country của người Mỹ trắng, hay nhạc Mễ như bản nhạc La Bamba. Họ lấy giai điệu, một bài hát của người Mễ rồi biến tấu lại. Dù là tiếng Mễ nhưng người Mỹ vẫn thích.

Trước 75, có ban nhạc Phượng Hoàng làm nhạc lời việt với sự ảnh hưởng của nhạc Pop Hoa Kỳ hay nhạc sến mà nay người ta gọi nhạc Bolero, cũng bắt nguồn từ nhạc cải cách, ảnh hưởng của nhạc tây phương,…

Một người gốc da vàng được tiếp cận đến nhạc Jazz của người da đen hay một người da trắng có thể nghe nhạc Mariachi và uống Tequila của Mễ. Từ từ các văn hoá của nhiều cộng đồng được gom lại, tạo ra một văn hoá đa chủng tộc.

Có lẻ lý do đó mà văn hoá mỹ được bành trướng dễ dàng tại các nước Âu châu, á châu hay phi châu,…vì có ảnh hưởng bởi các chủng tộc khác nhau, di dân tại Hoa Kỳ.

Nếu chúng ta nhìn văn hoá mỹ được gom lại các nền văn hoá khác nhau của người di dân từ khắp thế giới theo sự phát triển của Hoa Kỳ. Các nước khác muốn phát triển cũng phải mượn các văn hoá khác để tạo ra cho chính mình một văn hoá mới. Phải có sự cọ sát, giao thoa giữa hai nền văn hoá mới tạo ra cái mới.

Điển hình, người Hy Lạp chinh phục, đô hộ người Ai Cập. Họ mạnh về quân sự nhưng về văn hoá thì không bằng người Ai Cập có nền văn minh khá cao, lâu đời hơn. Người Hy Lạp học hỏi nền văn minh của người Ai Cập, để tạo ra nền văn mình HY Lạp gây ảnh hưởng cho thế giới ngày nay. Họ vay mượn kiến trúc Ai Cập để tạo ra những đền thờ kiến trúc tuyệt mỹ mà 3,000 năm sau vẫn là tuyệt tác.

Đến người la mã vay mượn của người Hy Lạp với kỹ thuật của họ đã để lại cho nhân loại biết bao nhiêu công trình tuyệt mỹ. Người âu châu bắt chước người Hy Lạp và La mã để tạo ra các kiến trúc thời Phục Hưng,…và cứ như thế đến ngày nay.

Sự cọ sát các văn hoá đa chủng tại Hoa Kỳ đã kiến tạo ra một văn hoá đại chúng, gây ảnh hưởng trên toàn cầu từ 30 năm qua. Có lẻ các văn hoá tại nhiều quốc gia bị ảnh hưởng bởi văn hóa Mỹ nhưng trên thực tế, các nền văn hoá trên thế giới đang tự biến hoá như văn hoá Mỹ mấy chục năm về trước.

Có lẻ lo sợ mất bản sắc hay bị văn hoá mỹ đô hộ nên có nhiều nước đang tìm cách ngăn cản, kiểm duyệt trên mạng. Nguy hiểm nhất là tinh thần bất phục tùng chính quyền mà chúng ta thấy qua Mùa Xuân Ả Rập. Hoa Kỳ còn nhiều quyền lợi nên chưa để các chính quyền thân mỹ rớt đài. Các nhà đầu tư tây phương lo âu nên không dám tiếp tục đầu tư nên Trung Cộng nhảy vào. Mình thấy đâu đâu đều có dấu vết của Trung Cộng như điện thoại Xaomi, xe hơi tàu xuất hiện trên đường phố Ai Cập và Jordan hay Tanzania. Biết đâu một ngày nào đó người Ai Cập sẽ hát nhạc tàu. Văn hoá họ sẽ biến thể vì ảnh hưởng văn hoá người Hán. Mình đọc ở đâu đó, cách đây mấy chục ngàn năm, một số dân từ Ai Cập, đã di dân về đến á châu , nay là Trung Cộng. (Còn tiếp)

Nguyễn Hoàng Sơn 




Từ Kilimanjaro đến Kim Tự Tháp và Thạch Thị

 Mình xuống núi Kilimanjaro xong thì ngủ được 3 tiếng đồng hồ tại nhà nghỉ, phải ra phi trường để bay qua Ai Cập, gặp đồng chí gái để đi chơi mấy ngày tại xứ của bà Cleopatre và xứ Jordan, quê hương cua những người Bedouin. Ông tài xế là người đón mình ở phi trường vào lúc 2 giờ sáng khi đến và nay lại ngủ gật trong xe đến khi mình gõ cửa, đưa ra phi trường lại vào lúc 12 giờ đêm.

Phi cơ bay từ 2 giờ sáng đến Zanzibar, bờ biển của Tanzania, để thả du khách đi tắm biển ở Ấn Độ Dương và lấy hành khách tại đây về Istanbul quá cảnh 5 tiếng đồng hồ. Tại đây, đồng chí gái đã hạ cánh cách đó 30 phút và đang ở phòng đợi thương gia.

Kỳ này đi mình mua vé thương gia cho đồng chí gái vì sợ cô nàng ngủ không được trên máy bay, lại vật vã khi đi chơi. Phi trường Istanbul mới được xây cất từ năm 2018 nên khá đẹp. Có đến 2 cái phòng đợi thương gia nên mình phải mò hết phi trường. Chuyến về thì đi vé thường vì đồng chí gái muốn về sớm nên không có vé thương gia. Được cái là có thể vào phòng đợi của hội viên Priority Pass của American Express. Cũng được ăn uống miễn phí, có chỗ ngồi thoải mái thay vì lây lất như ở lầu dưới.

Mình nhờ một công ty du lịch, lên chương trình cho hai vợ chồng đi chơi riêng, không mất thời gian lại chủ động được thời gian của mình. Vợ mình ngủ ngáy khó khăn nên tốt nhất là để cô nàng ngủ đến khi nào dậy thì gọi hướng dẫn viên lại khách sạn để đưa đi theo chương trình mình muốn. Chạy giữa đường thích chỗ nào thì ngừng lại ăn hay chụp hình,… mình thấy du khách tây, mỹ, Ý Đại Lợi đi xe buýt, gọi nhau ới ới, đợi chờ.

Từ phi trường Cairo, đại diện hướng dẫn viên vào thẳng trong khu máy bay đáp xuống để gặp vợ chồng mình như ở Hoa Kỳ trước vụ đánh bom ở hai toà nhà New York. Cho thấy, công ty du lịch có quen biết an ninh phi trường nên được ra vào dễ dãi.

Đến phi trường này, nhớ anh bạn học chung khi xưa, tên Nguyễn Trung Việt. Anh ta kể một ông mỹ đến phi trường này thì được quan thuế, đóng dấu C.I.A. Ông ta ngạc nhiên hỏi sao ông biết tôi là Xịa. Ông quan thuế bảo C.I.A có nghĩa là Cairo International Airport.

Để mình giải thích sự khám xét an ninh tại phi trường ở Ai Cập hay Thổ Nhĩ Kỳ. Bước vào cửa phi trường là có máy rà hành lý và người an ninh xét thân hành khách. Nữ có nữ nhân viên phụ trách. Nam có nam nhân viên phụ trách. Có lần mình đi qua rồi đứng cho một cô xét thì cô ta cười nói chi đó khiến tên ả rập giận nhìn mình, kêu qua đây. Chán Mớ Đời  Sau đó, trước khi vào chỗ check-in, lại có máy dò xét và khám thân thể nữa. Dây nịt và giày phải cởi ra. Mình mới leo núi 10 ngày, thiếu ăn nên cái bụng thon, khiến cái quần không dây nịt muốn tuột xuống. Chán Mớ Đời 

Gửi va li xong thì trước khi lên máy bay, lại phải qua trạm rà xét nữa. Tổng cộng là 3 lần. Tuy phiền hà nhưng cảm thấy an toàn hơn vì mấy xứ này hay có vụ khủng bố đặt bom.

Xe chở về khách sạn, chạy ngang quãng trường Tariq nổi tiếng của Mùa Xuân Ả Rập, xe chạy như điên. Thấy toà đại sứ Hoa Kỳ, xung quanh là các tường bê tông cao đến 3 mét, cong cong để xe cảm tử đánh bom không đâm thẳng vào được. Thấy dòng sông Nile lịch sử. Đến khách sạn Sheraton, an ninh chận lại lục xét, xem tên của mình trong danh sách xong thì mới mở cách cổng sắt to và nặng để xe chạy vào. Mình không nhớ khách sạn nào của Mỹ bị đánh bom, khiến du khách mỹ chết tơi bời hoa lá. Hình như ở Mumbai.

Về tới khách sạn thì tối nên hai vợ chồng không đói thêm trên máy bay, ngồi hạng thương gia nên được cho ăn mệt thở. Đói là gọi, tiếp đãi viên mang lại không như ngồi ghế thường thì phải đợi họ cho ăn. Đây thì vô tư. Nói chung phi cơ Nhật Bản tiếp đón và cho ăn ngon hơn hãng Thổ Nhĩ Kỳ. Sau 10 ngày không tắm rữa, lại được ở suite lớn như cái đình ở Sheraton, mình tha hồ kỳ cọ. Đúng là qua cơn bỉ cực đến thời thái lai. Vừa ngâm nước nóng, vừa xem trận đá banh giải vô địch âu châu.

Khi xuống núi Kilimanjaro, mệt nên mình bị ngã nên cái mông hơi đau đau, ê ê nên ngâm nước nóng jacuzzi phê không thể tả.

Hôm sau, ăn sáng tại khách sạn. Sướng không thể tả. 10 ngày đói meo với mấy anh phi châu da đen, nay được ăn thả dàn. Thật ra Ai Cập cũng thuộc vùng châu Phi, thường được gọi là vùng bắc phi. Trong chuyến leo núi, mình thấy mấy người khuân vác, ăn toàn bánh mì, chả có gì ngoài bánh mì khô nên không dám ăn nhiều, để dành cho họ. Thêm đồ ăn không ngon lắm, so với chuyến đi Machu Picchu. Họ chỉ được phép mang theo 15 kí-lô nên đem theo hết lương thực cho người trong đoàn. Lâu lâu thấy bên vệ đường, mấy người này, lấy bịch bánh mì lát ra ăn.

Trên đồi Giza, có 3 kim tự tháp còn hơi nguyên, và 2 cái nhỏ bị hư hại nhiều

Ăn xong thì hướng dẫn viên đến chở đi viếng thăm viện bảo tàng Ai Cập. Họ trả tiền cho mấy người Freelance, có bằng hướng dẫn viên, đưa mình vào viện bảo tàng, chỉ mấy nơi quan trọng. Nói chung họ chỉ nói về những điểm cho du khách, còn hỏi rộng thêm thêm thì họ ngọng. Mình học về lịch sử kiến trúc của xứ này nên có hỏi vài thứ lặt vặt thì họ ngọng nên không dám hỏi tiếp.

Mất cũng 3 tiếng ở viện bảo tàng, thật ra mất cả tuần lễ để xem xét từng vật thể. Họ đang làm một viện bảo tàng mới, nghe nói tháng 11 này khai trương hay năm sau, ở ngoài thủ đô Ai Cập, gần mấy kim tự tháp. Ai muốn đi Ai Cập nên đợi họ khánh thành xong thì đi, tiện hơn. Xem viện bảo tàng xong đi bộ lên đồi Giza viếng kim tự tháp. Chỗ mới chắc có điều hoà không khí vì viện bảo tàng này được xây dựng ở thế kỷ 19, bởi người Pháp nên chưa có máy điều hoà không khí.

Sau đó mời tài xế và hướng dẫn viên đi ăn trưa. Họ đưa đến một quán khá ngon nhưng du khách đến đây cũng nhiều nên mình không biết là ngon hay họ được bakshish (lại quả). Tương đối ăn được mấy món thịt nướng. Buổi ăn Ai Cập ngon nhất là tại Sheraton, trong tiệm ăn Ai Cập, mấy món kosheri, thịt nướng quá đỉnh. Ăn xong thì họ đưa mình ra phi trường để bay đến thành phố Aswan, ở phía nam Ai Cập. 

Món kebab thịt nướng xâu siêng, để trên lò giữ nóng, có mấy món mezze ăn phê.
Món kosheri đặc biệt của Ai Cập. Khá lạ họ trộn đậu pea spaghetti, hành chiên, cơm rất lạ. Kiểu nấu Al Dente, hơi sống sống nên ăn khá lạ.

Tại phi trường có người của công ty đón , đưa về khách sạn trên hòn đảo Isis, tên một nữ thần Ai Cập. Từ bờ có tàu nhỏ chở ra đảo, ông đại diện chỉ một khách sạn bên bờ, kêu Agatha Christine đã viết cuốn truyện nổi tiếng “án mạng trên dòng sông Nile” taị đó. Nhận phòng rồi ngủ vì khuya, không thấy gì cả.

Đền Philae do người Hy Lạp xây cất trong thời gian chiếm đóng xứ này. Họ xây theo văn hoá của Ai Cập. Nói chung thì nước Hy Lạp tuy chiếm đóng, đô hộ xứ Ai Cập nhưng lại học rất nhiều từ người thua cuộc. Không có sự giao thoa với nền văn minh Ai Cập, có lẻ nền văn minh Hy Lạp không được như ngày nay. Tất cả những tư tưởng gia, y sĩ Hy Lạp đều sang đây học mấy năm.

Hôm sau, hướng dẫn viên Freelance đến chở đi thăm viếng đến Philae và cái đập Aswan được xây cất dưới thời tổng thống Nasser, với sự cộng tác của Liên Xô, sau khi Nasser quốc hữu hoa con kênh Suez. Mình có kể vụ này rồi.

Hai loại hoa được người Hy Lạp sử dụng để trang trí các cột trụ là hoa sen và hoa paperus. Từ đây, họ mới chế ra các cột kiểu Corinthian, Dorique, Ionique sau này. Thậm chí Phidias làm mấy cột trụ có hình phụ nữ cũng bắt nguồn từ Ai Cập 

Sau đó thì lên du thuyền đi 4 ngày 3 đêm trên dòng sông Nile, từ phía nam chảy xuôi về miền bắc, đỗ ra Địa Trung Hải. Lên tàu được ăn 3 bữa bao bụng nên tha hồ ăn trả thù cho những ngày đói ở Kilimanjaro. Tàu nhổ neo vào lúc 2 giờ sáng, chạy chậm chậm. Đến sáng thì ăn xong thì anh hướng dẫn viên dẫn lên bờ, đi viếng các đền thờ khác được xây cất bởi người Hy Lạp. Điểm đặc trưng là họ dùng hoa Sen và Paperus để tô điểm ở đầu các trụ cột bằng đá. Thời đó người Ai Cập đã tìm ra cách làm giấy bởi cây paperus để ghi lại sự việc.

Xem được cái đền này vào buổi sáng khi mặt trời vừa lên thì đáng đồng tiền bát gạo.
Không nhiều khinh khí cầu như ở Cappadocia. Gặp hôm không có gió nên chỉ là đà độ 50 mét cao.

Cứ sáng ăn xong thì lên bờ đi viếng đèn thờ như Kom Ombo và Edfu. Trưa về tàu ăn tiếp rồi ngủ trưa, chiều dậy đi tiếp rồi về ăn tối. Sáng sớm hôm sau, dậy sớm từ 4 giờ sáng để đi khinh khí cầu ở Thung Lũng lăng tẩm vua (valley of the kings). Đi Thổ Nhĩ Kỳ, được đi khinh khí cầu quá đẹp nên nghĩ đây chắc cũng đẹp nên bò lên. Hơi thất vọng nhưng khi bình minh lên thấy đền của hoàng hậu Hatshapesut mà mình có học khi xưa thì quá đẹp. Anh hướng dẫn viên đi tàu với mình luôn nhưng để hai vợ chồng thoải mái, nói chuyện với mấy người đồng hành. Mình gặp 4 người từ Thuỵ Sĩ nên có kể chuyện về thời mình đi làm ở Thuỵ Sĩ.


Trời nóng nên mình kêu hướng dẫn viên dẫn đi viếng đền này vào ban đêm, có ánh sáng đền đuốc. Có lẻ đi ban ngày đẹp hơn. Đi ban đêm nếu có các show và nhạc 

Đại lộ Sphinx khá đặc thù. Đến mùa nước dân, các lãnh đạo tinh thần, đi thuyền đến đây để làm lễ. Nay thì cái đập Aswan đã chận nước nên không có nước nổi vào mùa mưa. Sông Nile bắt nguồn từ phía nam, vùng nhiệt đới, chảy qua 8-9 quốc gia. Đến mùa mưa thì nước kéo về làm lụt vùng hạ lưu của sông Nile, đem theo phù sa tương tự sông Mekong làm vùng này trù phú. Nay thì hết.

Thuyền đến Luxor là điểm dừng. Chỗ này có nhiều đền đài để thăm viếng nên du khách khá đông. Lên bờ, có xe ngựa chở hai vợ chồng và anh hướng dẫn viên đi viếng đền đài. Nói chung thì hơi nóng vào tháng 10. Tốt nhất là đi vào tháng 12 và tháng 2 thì trời bớt nóng. Tối đó thì ngủ lại khách sạn để sáng mai bay vào sa mạc Sinai, phi trường Sharm El Sheikh rồi hướng dẫn viên, chở đến Dahab, bên bờ Hồng Hải (Red Sea), nghỉ giải lao. Đây họ có chương trình lặn xem cá kiểng. Nếu ai đã đi Hạ Uy Di hay Cancun rồi thì không nên đến đây.

Ở 3 đêm rồi hai vợ chồng bay về Cairo rồi bay qua Amman, Jordan. Từ phi trường, đã có người đứng đón, lo thủ tục chiếu khán hết cho mình. Qua an ninh xong thì có tài xế đón chở về Petra. Ở Jordan cách làm việc cũng gọn. Chỉ cần tài xế đón đưa là xong. Ở Ai Cập, cần 1 tài xế và một hướng dẫn viên hay người của công ty du lịch, họ đến khách sạn, lo check-in phòng ốc cho mình. Trong khi ở Jordan thì tài xế lo hết nên khoẻ. Chỉ boa 1 người là xong. Ở Ai Cập cho tiền boa mệt thở. Nói chung họ sống nhờ du khách nên có rất nhiều người được cử lo cho hai vợ chồng thay vì một người tại Jordan.

Trên đường đi, anh ta dừng lại đồi Nebo, nơi nghe kể ông Moise, trước khi chết đã leo lên đây để nhìn về quê cha đất tổ, vùng đất hứa. Ghé thăm viếng nhà thờ cơ đốc giáo Madaba rồi cuối cùng là Petra.

Nhà vệ sinh công cộng ở Jordan, sạch và mới, lót bằng đá
Đi mấy cây số mới đến cái đền nổi tiếng này. Thật ra có rất nhiều đền tương tự ở đây nhưng bị khí hậu làm hao mòn qua thời gian 
Nebo, nơi ông Moise leo lên để nhìn lần cuối về quê cha đất tổ, miền đất hứa, cách đó 46 cây số là Jerusalem
Con đường dẫn đến mấy cái đền ở Petra. Bên trái, còn chút tàn tích của hệ thống dẫn nước tỏng vách đá
Thùng rác làm bằng đá sách sẽ

Đến khách sạn, hai vợ chồng không ăn vì khuya nên đi bộ chơi thì thấy tiệm còn mở. Ghé vào mua thêm cái Vali để đồng chí gái bỏ đồ mua từ mấy ngày qua. Leo núi xong thì mình cho gần hết áo quần của mình nên cái duffel bag của mình không có gì cả nên vợ nhét đồ mua sắm nhưng cũng hết chỗ. 

Khi xưa, mình thấy mấy ông già, nắm tay vợ đi phố, mình thấy họ sao hạnh phúc, già mà còn nắm tay nhau đi bát phố. Nay đến tuổi mới hiểu, ông chồng nắm tay vợ vì nếu xảy ra là bà vợ chạy đi mua sắm. Đồng chí gái kêu hơi sợ, nếu lạc không biết đâu mà lần. Mình dặn mở điện thoại ra là xong, gọi mình. Tới chỗ nào đó, giác quan phụ nữ rất hay là họ ngửi được mùi mua sắm, đồng chí gái vô phòng xong là bỏ chạy mất dép. Mấy tiếng sau mới bò về, nhét đồ vào va li. Chán Mớ Đời 

Sáng hôm sau, ăn sáng xong thì hướng dẫn viên địa phương đến đón dẫn vào khu di tích lịch sử. Nếu muốn viếng hết khu vực này thì phải ở lại 2 đêm, 2 ngày. Mình chỉ có một đêm nữa ngày. Sau đó, tài xế đón mình ở phía bên làng của người Bedouin rồi chở về khách sạn, lấy hành lý rồi trực chỉ Biển Chết (Hải Tử). Lý do là đồng chí gái muốn cởi lừa.

Xe xuống núi, rồi chạy thấp hơn mặt biển vì chỗ mình đến thấp hơn mặt biển đến 420 mét trong khi Thung Lũng Tử Thần của Hoa Kỳ, chỉ có 80 mét thấp hơn mặt biển. Tại đây, có dịp tắm biển chết. Nước có độ mặn gấp 10 lần nước biển bình thường nên không sợ chìm. Không biết họ vét bùn ở đâu, đem lại, trây lên người, ngồi phơi nắng cho khô độ 15 phút rồi nhảy xuống biển tắm lại, kỳ cọ lại. Lên bờ thì họ đưa cho muối để cọ sát thêm trên thân thể rồi đi tắm.

Tắm biển này thì lên bờ thấy da nhờn nhờn vì nước có Potassium và Magnesium cộng muối nên có dầu. Mình thấy người do thái có mấy nơi chận lại để khai thác Potassium và magnesium. Sáng hôm sau, mình dậy sớm muốn xuống tắm biển lại vì họ mở bãi tắm vào lúc 7 giờ sáng. Ngồi đợi đồng chí gái dậy để đi nhưng cô nàng vẫn chìm trong giấc điệp, mơ đến những lúc bận áo quần mới mua sắm nên không dám đánh thức. Khi cô nàng dậy thì chỉ còn thời gian để chụp hình cho cô nàng nên hết thời gian để tắm biển.

Trưa, tài xế đến, chở viếng Jarash, rồi về Amman. Hôm sau, tính mướn thêm anh tài xế để chở đi chơi, anh ta tính chặt thêm hai vợ chồng $200 nên mình nghĩ lấy Uber đi chơi cũng được. Tại đây có Uber nên tốn độ $5 cả tiền boa là chạy mút mùa. Đi viếng thành Amman, chụp hình cho đồng chí gái xong thì đi lang bang vào khu mua sắm mới mở, khá đẹp. Lần đầu tiên thấy bão cát sa mạc. Gió thổi cát bụi bay mịt mù. Nghe anh tài xế kể là mình may mắn vì nếu hôm qua bị bão cát thì không được đi đâu cả, kẹt lại Biển Chết. Cảnh sát đóng cửa quốc lộ.

Ở Việt Nam, kiến trúc sư nào xây cất nên dùng theo cách của họ, tạo gió mát trong khu mua sắm, không cần máy điều hoà không khí. Họ sử dụng cách dựng lều của người Bedouin để làm tương tự phi trường ở Saudi Arabia.

Chiều mình kêu Uber chở lại nhà bố mẹ tên bạn gốc Jordan. Mụ vợ kêu anh quen thằng này ở đâu. Mình thì có bạn khắp 4 phương trời nên đi đâu cũng có thể gặp người bản xứ. Ở Ai Cập mình có hai tên bạn nhưng họ chết trước nên không liên lạc được nữa. Họ làm món ăn thuần tuý nhất của người Jordan, gọi Mansaf. Gồm hai loại thịt: trừu và gà. Gà thì được ướp rồi nướng lên. Tháng 12 này hai vợ chồng này sang Cali, mình sẽ mời lại nhà ăn cơm Việt Nam rồi sẽ hỏi cách họ ướp thịt gà. Ngon cực. 

Món Mansaf gồm nhiều loại như món thịt cừu nấu với phô mát khô, chan sốt chua chua của sữa, có cornichon củ cải đỏ và hành sống. Rắc lên đậu phụng rang

Món taboulet của người ả rập, ăn khai vị
Món gà nướng của họ được ướp với gia vị rất ngon

Món thịt trừu thì được nấu với loại sửa khô, hơi chua chua kiểu giả cầy Việt Nam, ăn với cơm, chan nước sốt sữa chua lên. Ngoài ra còn có món taboulet gồm ngò, dưa leo,..mà mình hay ăn khi ở Pháp hay Ma-rốc. 4 người ăn mà họ làm như cả dòng họ ăn. Đem lên trên mấy cái khay to đùng. Chưa bao giờ mình ăn no như vậy. Họ cho uống loại araq, một loại rượu làm từ Anis mà người Pháp hay uống khai vị kiểu anisette hay Ricard. Mình nhấp một tí cho họ vui, đầu óc bắt đầu lộn xộn. Ăn xong thì họ kêu hai vợ chồng vào divan nằm dưỡng sức. Phong tục của họ. Mình ngủ được 1 tiếng hay 2 tiéng gì đó, chủ nhà gọi dậy, chở về khách sạn để lấy Vali rồi anh tài xế đến đón đưa ra phi trường. Tặng anh ta tiền boa khá hậu hỉ khiến anh ta cười như hoa sim tím chiều vang biền biệt.

Hai vợ chồng đẩy xe vào phi trường, qua an ninh rồi lên máy bay quá cảnh tại Istanbul. Kỳ này không có vé thương gia nên hai vợ chồng vào phòng Priority Pass ăn uống. Mình thì no càng hông nên chỉ lấy mấy chai nước uống trong khi đồng chí gái thì thử đủ món. Lên máy bay, họ cho ăn tiếp nhưng mình chỉ xin nước uống rồi đi tiểu. Về lại Cali hết dám ăn mấy ngày nay. Nhịn đói cho vui nhà. Hôm nào buồn đời, ra bolsa ăn phở.

Mình bận trước khi đi nên không xem kỹ chương trình, tại có mấy ngày mất thời gian, chỉ đợi ra phi trường để bay đi. Thăm viếng lại Ai Cập thì chắc không nhưng Jordan, có thể ghé lại Biển Chết. Khá đặc thù.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 


4 ngày 4 đêm trên dòng sông Nile

 4 ngày 4 đêm trên dòng sông Nile

Sau khi xem viếng 3 kim tự tháp ở Cairo và làm thủ tục tạo dáng cho đồng chí gái vui, hướng dẫn viên du lịch đưa ra phi trường để bay đến Aswan, miền nam xứ Ai Cập. Tại đây họ đón rồi dẫn đi viếng đập lớn nhất của xứ phi châu một thời và nay họ khám phá ra là sự ngu đần của vị anh hùng của họ. Tốn tiền xây thủy điện đắt nhất thế giới thời đó nay là gót chân achilles điểm huyệt tử của họ. Nếu đánh nhau với do thái thì chỉ cần một trái bom không người lái xuống cái đập sẽ biến triệu người không nhà ở vùng hạ lưu ngay. Thêm chỉ cung cấp có 20% điện thế cho toàn dân Ai Cập. 


Mình thấy có nhiều người dân Do Thái viếng thăm Ai Cập, thêm có chuyến bay thẳng đến từ Tel Aviv. Nói đến Do Thái, mình thấy một anh chàng gắn lá cờ của Do Thái sau ba lô khi leo núi Kilimanjaro. Mình thở như heo bị thọc huyết trong khi anh ta chạy lên núi. Không biết anh ta có lên hay không. Nghe nói có một đoàn người đức, kêu là hướng dẫn viên đi lên chậm quá, nên họ bỏ đi nhanh lên núi nhưng ngày cuối cùng thì leo lên đỉnh không được. Lý do là cơ thể không thích ứng với độ cao nhanh được.


Ông Anouar Sadat hiểu nguyên cơ nên ngậm họng, xin ký hoà ước với Menahem Begin ở Camp David, để tâm sức phát triển đất nước trong nền hoà bình. Người ả rập không hiểu nên căm thù và giết ông ta, mất cơ hội tái thiết đất nước. Cho thấy sự ngu xuẩn, căm thù không tính toán, đưa đất nước vào chỗ nghèo đói, làm nô lệ cho ngoại bang. 

Đền bà hoàng hậu nổi tiếng thứ 5 của Ai Cập, tên Hatshepsut. Đẹp không thể tả, nhìn trên không khí cầu vào lúc mặt trời mọc.


Sau đó họ đưa lên tàu ở 4 ngày 3 đêm, di chuyển trên dòng sông lịch sử Nile. Cứ mỗi lần tàu dừng lại thì hướng dẫn viên dẫn lên bờ, có xe chở đi viếng các đền đài cổ thời xứ này bị đô hộ bởi đoàn quân của đại đế Alexander khi đi chinh phạt. Ông Ta để lại một đoàn quân nhỏ để cai trị trong khi ông ta kéo quân đi tiếp về xứ Ba Tư. 


Cái hay của người Hy Lạp là không xoá bỏ tàn tích chế độ cũ, họ cho xây thêm đền đài mà người dân Ai Cập thờ phụng thượng đế của họ. Họ xây đền đài theo kiến trúc ngàn xưa của Ai Cập, chỉ vẽ đại đế Alexander là vua thôi, còn không thay đổi gì cả.


Họ vẽ các thần và nữ thần với các huy hiệu chim ưng, rắn và cá sấu. Trên dòng sông Nile có rất nhiều cá sấu thời ấy nên người dân sợ và thờ cá sấu nên họ vẽ đủ trò trên các tường và tường. 

4 ngày đi xem đền và đá, mỗi cả chân và nóng


Khi chiếm đóng, họ vẫn giữ các tín ngưỡng của dân sở tại khiến họ không bất mãn và hợp tác. 

Trên thực tế người chiếm đóng lại học rất nhiều từ người địa phương. Bao nhiêu triết gia Hy Lạp đều nói họ học từ người Ai Cập phi châu, giúp nâng cao nền văn hoá và văn minh của xứ Hy Lạp đưa đến nền văn minh Hy Lạp đã giúp các nước Tây phương vượt xa các vùng khác trên thế giới. 


Người Ai Cập đã tìm ra thiên văn, hình học, đại số khiến các nhà hiền triết Hy Lạp phải bò sang đây du học ở thành phố Kernet thì phải. Lâu quá không nhớ nổi. Theo sử gia Heredotus thì tôn giáo Hy Lạp được nhập cảng từ Ai Cập.


Mấy ngàn năm về trước, người Ai Cập đã biết sản xuất giấy để viết, được gọi là Paperus. Mình có ghé một nơi sản xuất paperus, thì hoá ra cây paperus, thường thấy, có trồng ở nhà. Họ chẻ cây này ra, ngâm nước 5 ngày rồi ép chung với nhau rồi để khô. Sau đó thì vẽ hay viết lại. Quá hay.


Nay mình mới hiểu người Pháp thực dân chiếm đóng Việt Nam lại cho người Pháp đi thăm tìm kiếm về văn hoá người Việt. Họ học từ người Hy Lạp. Sau này người Hy Lạp phát huy những gì học hỏi từ người Ai Cập để biến kiến trúc và văn hoá của họ lên đến tuyệt đỉnh của mấy ngàn năm về trước. 


Cái khôn của người Hy Lạp là khi đánh chiếm các quốc gia khác thì họ vẫn giữ nguyên, không cố gắng xoá bỏ nền văn minh của chế độ cũ mà học thêm những cái hay của người bị thuần phục, làm giàu cho nền văn hoá của họ. Khác với các rợ Hun và rợ Mông Cổ, đi đến đâu là phá đốt, giết người cướp của đến đó nên không để gì lại cho nhân loại. 


Đến Luxor thì dậy sớm đi khinh khí cầu. Chán như con gián. Ở Thổ Nhĩ Kỳ đi thấy cảnh tượng 600 khinh cầu quá đẹp nên ghi danh đi ở đây. Chỉ đáng đồng tiền bát gạo khi bay ngang thung lũng các nhà vua còn thì không đẹp lắm lại ít khinh khí cầu. Tại Thổ Nhĩ Kỳ ông lái khinh khí cầu đậu luôn trên chiếc xe tải đây họ đáp xuống ruộng rồi có đến 10-12 người Ai Cập chạy lại kéo lên bờ. Thua non. Con cháu Ramses ngày nay làm việc Chán Mớ Đời 


Hôm qua đọc tin Thổ Nhĩ Kỳ, có 2 du khách người Tây Ban Nha đi khinh khí cầu, bị văng ra khỏi nơi đứng khi khinh khí cầu đáp khẩn cấp, chết tại chỗ. Hú vía.


Tối nay đi viếng một đền đài khác có chiếu ánh sáng vì ban ngày nóng kinh hồn. Ai đi Ai Cập thì nên đi vào mùa đông vì nóng kinh hoàng dù là giữa tháng 10. Mùa du khách đến là từ tháng 10 đến tháng 4.

10 ngày ở phi châu ăn uống thiếu thốn đến đây lên tàu ăn chết bỏ vì toàn là ăn bao bụng. 


Ăn cơm ngày đầu ngon nhưng dần dần bữa nào cũng tương tự nên bắt đầu ớn. Sáng nay rời thuyền để đi viếng mấy đền đài khác rồi về khách sạn ở qua đêm. Sáng mai sẽ lấy máy bay đi về miền Hồng Hải (red sea), tắm biển mấy ngày rồi bay qua xứ Jordan. Hy vọng sẽ có thời gian ghé thăm gia đình thằng bạn gốc Jordan. Để hiểu thêm về đời sống văn hoá xứ người. Đi chơi mà không liên hệ với dân bản xứ như đi chụp hình. 


Đi viếng xứ Ai Cập mới hiểu lý do xứ này được xem là nền văn minh cao nhất trước khi chúa sinh ra đời. Là cái nôi văn hoá cho Tây phương. Người pháp đã nghiên cứu rất nhiều về nền văn minh này. Hàng năm các người đoạt giải thưởng Prix de Rome đều được gửi sang Ý Đại Lợi ở 3 năm để họ nghiên cứu về kiến trúc và văn minh Hy Lạp và Ai Cập hay tệ lắm là Là Mã, bắt chước Hy Lạp. 


Tối qua viếng đền Luxor thì thấy cây tháp bút chì còn trơ trọi đứng một mình, không cân xứng. Lý do là nó lấy mất một cái. Khi xưa, mình tưởng Napoleon vì đến đây đến chinh phục xứ này, lấy về 1 cái để tại quảng trường Concorde nhưng nay lại được kể là vua xứ Ai Cập tặng cho vua Louis 14 rồi ông này đáp lễ, tặng cho cái đồng hồ. Mình thấy hơi sai vì khi cách mạng tháng 7 của Pháp quốc nổi lên, họ đem vua ra và bọn phản động chống đối cách mạng ra đây chém đầu, chưa có tháp bút chì của xứ Ai Cập.

Hôm nay dọn sang khách sạn ở nên mướn chiếc tàu buồm, chở qua bên kia sông , Tây ngọng, con sông Nile chảy từ năm lên phía Bắc nên kêu Tây ngạn và đông ngạn. Đa số người dân sóng phía đông hơn. Đi buồm có gió nhẹ khá chậm chạp. Không gian như tỉnh lặng lại, gió nhẹ nhàng đưa đến đảo chuối. Họ trồng nhiều chuối nên gọi đảo chuối. Có con cá sấu được nhốt trong chuồng và vài con khỉ để du khách chụp hình. Chán Mớ Đời 

Mướn một chiếc thuyền buồm, lênh đênh trên dòng sông Nile, gió nhẹ nhàng, thấy hạnh phúc bên cạnh đồng chí gái 

Mình có đọc đâu đó ở Tây Ban Nha, phụ nữ đông hơn đàn ông nhiều nên có nhiều phụ nữ không lấy chồng. Đi chơi trên tàu, thấy có nhiều nhóm đến từ âu châu, như Pháp quốc, Tây Ban Nha, Ý Đại Lợi. Mình để ý có rất nhiều nhóm toàn là phụ nữ. Cạnh bàn ăn mình, có nói chuyện với phụ nữ Đức quốc. Mình đoán họ là đồng tính vì tướng tá nhìn là xanh mặt. Có hướng dẫn viên Thổ Nhĩ Kỳ, kể mình là anh ta không thích Madrid, thủ đô của Tây Ban Nha. Lý do là đông đồng tính quá khiến mình cụt hứng, hết muốn đưa đồng chí gái đến thăm thủ đô này mà 40 năm về trước, mình có đến. Quen mấy cô bạn ở đây, nay mất tin tức từ khi em lên xe hoa.


Đi lêu bêu vài phút, cho đồng chí gái chụp hình tạo dáng bên mấy buồng chuối xong thì về khách sạn ngay bờ sông. 


Đồng chí gái hỏi cuộc sống thần tiên như vậy kéo dài được bao lâu? Mình kêu trời cho bao nhiêu thì hưởng bấy nhiêu. Mụ vợ kêu mệt mà vừa đến khách sạn là mụ chạy đi mua sắm. Chán Mớ Đời   (Còn tiếp)


Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Lên voi xuống chó

 Lên voi xuống chó

Đi leo núi Kilimanjaro 10 ngày không tắm rữa, ăn cơm phi châu chán như con gián. Sau đó bay sang Ai Cập, được bố trí ở Sheraton lại được cái Suite. Cô ở lễ Tân kêu phòng đẹp nhất của khách sạn. Có hai cửa vào, có phòng bếp, có phòng ăn, rồi phòng xem truyền hình, phòng ngủ thì to hơn phòng ở nhà.


Việc đầu tiên là mở Jacuzzi, tắm. Sướng không thể tả. 8 ngày đợi mong không tắm. Sáng ra ăn điểm tâm cực đỉnh, như để bù lại 10 ngày lên núi. Mình hỏi thức ăn Ai Cập để ăn, chớ ăn ba đồ Tây cũng ngon lắm. Họ có một bàn lớn dành cho đồ ăn lebanon. Xứ này nổi tiếng về ăn uống, ảnh hưởng của thực dân pháp xưa.


 Ăn xong thì hướng dẫn viên và tài xế của công ty du lịch đến chở hai vợ chồng đi viếng viện bảo tàng quốc gia của Ai Cập, do kiến trúc sư người Pháp thiết kế. Tại đây, xem các di tích lịch sử của nền văn minh Ai Cập từ 5,000 năm qua.. mình có xem một số bảo vật này tại Paris khi còn sinh viên, có triển lãm về Ramses.


Sau đó thì họ chở lên đồi Giza để xem ba kim tự tháp nổi tiếng thế giới. Lý do tổ tiên người Ai Cập xây kim tự tháp trên đồi vì không muốn các cơn lụt hàng năm do sông Nile gây nên vào mùa lũ, khi nước chảy từ phía nam phi châu đến.

Cuộc đời đẹp sao sau 15 ngày vắng bóng đồng chí gái 

Lên đây mình cũng hơi ớn vì mấy năm trước, có một xe buýt du khách Mỹ bị tấn công bởi khủng bố tại đây nhưng không dám nói cho vợ sợ cô nàng lo. Để đồng chí gái an vui Lăn săn chụp hình, tạo dáng. 12 ngày vắng bóng vợ nên mình cố không kể chuyện tiêu cực cho vợ.


Chụp hình vài tấm kỷ niệm rồi mướn lạc đà cởi vì mụ vợ thích chụp hình. Lạ một điều là mắt lạc đà như bị mù vì khép lại. Có lẻ quen nhắm vì bão cát hay ánh nắng trong sa mạc. Mình cũng nghe lời vợ chụp hình cho vui nhà. Kệ làm thằng ngố nhưng có mụ vợ khôn là được. Không chết thằng tây nào cả.


Chụp hình ngoài nắng ná thở, sau đó mời tài xế và hướng dẫn viên đi ăn cơm Ai Cập. Họ dẫn đến tiệm ăn khá ngon. Theo mình thì cơm Thổ Nhĩ Kỳ ngon hơn hay cơm Ma-rốc ngon hơn cơm Ai Cập vì bị  ảnh hưởng của pháp. Ai Cập bị Anh quốc đô hộ nên Chán Mớ Đời.


Ăn xong họ chở ra phi trường để bay đi Aswan, phía nam của Cairo.

Mình thấy lính canh gác khắp nơi cho thấy sự kiểm soát gắt gao của quân đội tại xứ này. Mình thấy lính đeo AK của Nga Sô.


Chế độ quân phiệt được áp dụng từ ngày ông đại tá Nasser lật đổ ông vua Farouk, chấm dứt chế độ quân chủ tương tự ông bẢo Đại buộc phải thoái vị năm 1945.

Từ đó chế độ được duy trì bởi các quân nhân đến nay, chuyển từ ảnh hưởng Liên Xô đến Hoa Kỳ. Xe chạy ngang nhiều khu vực dành cho sĩ quan và gia đình, đồ sộ. Thưởng sự trung thành của họ.


Máy bay đến phi trường thì được đón và đưa về khách sạn Isis ở một hòn đảo trên dòng sông Nile. Đò có chạy ngang khách sạn nơi nhà văn nổi tiếng Anh quốc viết cuốn “án mạng trên Nile”. Khách sạn cũ nhưng cũng sạch sẽ. Sáng ra ăn sáng xong thì được hướng dẫn viên đến chở đi viếng đập Aswan và hồ Naser. Ông này nhờ Liên Xô xây cái đập thủy điện to đùng dài 3.6 cây số nhưng chỉ cung cấp 20% điện lực cho Ai Cập. Chán Mớ Đời 


Khi Ai Cập dành độc lập từ Anh quốc thì Mỹ hứa sẽ xây đập cho Nasser. Buồn đời, Nasser quốc hữu hoá con kinh Suez khiến pháp quốc và Anh quốc thêm Hoa Kỳ hổ trợ, phong tỏa con kênh này, khiến Naser ngã theo liên sô và nhờ liên sô xây cái đập này.


Khi các quốc gia vừa dành lại độc lập, thường bị các sát thủ kinh tế của phương Tây, dụ xây đập thủy điện để phát triển. Nếu họ đồng ý là dính bẩy của Tây phương, vì phải ký hợp đồng mướn các nhà thầu của các nước Tây phương mới được cho vay. Do đó tiền cho vay cao mà người dân sở tại không thấy đồng bạc nào như trả lương cho nhân công sở tại. Các nhà thầu Tây phương hay Hoa Kỳ đều sử dụng các nhà thầu của họ nên tiền không thất thoát, đến tay người sở tại rất ít như thời chiến tranh Việt Nam, Hoa Kỳ viện trợ nhưng các hãng thầu Mỹ như RMK đều trúng thầu hết. Họ chỉ trả cho người Việt chút đỉnh để làm những gì họ không làm được như lượm rác,..


Ngày nay Trung Cộng chơi theo kiểu này khiến các nước nghèo mượn tiền lâm cảnh khốn cùng. Tây phương và  Hoa Kỳ có luật lệ, cấm không được hối lộ với các chính quyền sở tại nên thua mấy anh ba tàu. Mấy anh này hối lộ các quan chức địa phương nên lúc đầu rẻ hơn Tây phương nhưng cuối cùng phải đội vốn nhiều lần, cao hơn các chương trình của Tây phương nên các nước này bị bẫy nợ. Nay khóc cũng muộn màng.


Đi leo núi Kilimanjaro thấy sự ảnh hưởng của Trung Cộng khắp nơi, họ kiểm soát gần 50% kinh tế xứ Tanzania này. May là dân tàu không thích leo núi chỉ thích đánh bài, chớ nội mấy triệu dân leo núi của họ bay đến đây thì chắc sẽ làm cái dây cáp như ở Hoàng Liên Sơn, để khỏi mất công leo lên. Đi Campuchia thấy họ xây mấy sòng bài dành cho người Tàu. Dân tình thất nghiệp vì du khách không cần người đem đồ lên cho họ. Chán Mớ Đời 


Các xứ Tây phương khuyến khích các quốc gia mới dành độc lập xây đập thủy điện để bẫy nợ họ. Trong khi đó họ xây các lò nguyên tử vừa rẻ vừa gọn để cung cấp điện cho dân họ và ngành kỹ nghệ của họ. Điện càng dẫn đi xa, càng giảm bớt năng lượng. Hôm nay ra thấy đập Aswan lớn hơn thủy đập Đa Nhim xây cùng thời. Có cái đài tưởng niệm hữu nghị Liên Xô và Ai Cập, để nhắc nhở quần chúng 5 châu sự ngu dại của lãnh tụ, anh hùng dân tộc của họ. Hướng dẫn viên mình đồng ý với mình khi mình hỏi anh ta về sự việc.


Vấn đề là xây cái đập này vô hình trung Ai Cập tạo cho mình cái gót chân achilles cho mình. Nếu có chiến tranh thì việc thứ nhất kẻ thù sẽ bỏ bom cái đập này là đời em cô đơn nên yêu ai cũng cô đơn. Mình đọc bài về Đài Loan thì được biết việc đầu tiên nếu Trung Cộng xâm lăng xứ đảo này thì họ sẽ đánh bom để phá cái đập Tam Hiệp ngay. Nước của hồ chứa sẽ xả xuống làm lụt các vùng thấp. Dân tình lo chạy lụt thay vì hoan hô quân đội nhân dân. Trung Cộng xây cái đập to lớn nhất thế giới như một vạn lý trừng thành của thế kỷ 21 nhưng cũng vạch lưng cho kẻ thù biết đâu là yếu huyệt của mình. Thêm nữa ngày nay tai hại môi trường đem lại từ cái đập khổng lồ này khiến họ đang tìm cách xây một con kênh dài để đem nước đến các vùng phía Bắc.


Vấn đề về môi trường là khi xây đập thì phù sa bị chận lại bởi cái đập, lãnh tụ được tung hô vạn tuế. Người biến Ai Cập thành một nước vĩ đại như 5,000 năm trước.


Từ 5,000 năm qua con sông Nile nuôi sống dân Ai Cập với phù sa từ thượng nguồn phía nam đưa về. Vùng đồng bằng hai bên dòng sông này, được biến thành vựa lúa khiến dân Ai Cập giàu có và phát triển và từng là một đế quốc trong khu vực này với kỹ thuật tối tân nhất thời đó. Khi mùa nước lũ thì họ đi chuyển trên sông lên đồi như tải thực phẩm,.. nay thì ngọng .


Vấn đề là khi mùa mưa đến thì các vùng xung quanh bị ngập lụt, cái đập chận, giải quyết được vấn nạn này. Ngược lại không đem phù sa về thì nông dân phải dùng hoá học phân bón. Thế lại bị dính đòn của Tây phương, mua phân hoá học của họ vì công thức đã được nhãn cầu chứng. Chán Mớ Đời 


Mình quen học thượng lưu của những con sông chạy từ phía Bắc xuống. Nay đi Ai Cập thì khám phá ra con sông này chảy từ phía nam lên phía Bắc đổ ra ra Địa trung hải. Con sông Nile này hình như chảy qua 7-8 quốc gia mới đến Ai Cập. Vấn đề là các nước này cũng xây đập như dòng sông Cửu Long của Đông-Dương. Nay phía thượng nguồn họ cho xây các đập thủy điện nên hạ lưu ngọng. Ai Cập sẽ bị lãnh đủ trong thời gian gần tới. Nếu xứ này nhận ra sự hiểm nghèo, thay đổi thể chế để người tài giỏi có thể tham gia vào công cuộc phát triển đất nước, độc lập về năng lượng thay vì để thành phần quân phiệt bất tài bám víu và sự giàu sang của họ. Đó là mâu thuẫn của xứ này, thay đổi cơ chế để tồn tài hay tiếp tục chế độ để muôn đời không cất đầu lên nổi.


Sau khi viếng thăm cái đập, có khả năng bị đánh bom ngay 24 tiếng đầu của cuộc giao tranh, sẽ làm lụt nguyên các vùng xung quanh con sông Nile, được xem là dài nhất thế giới, có đầu nguồn từ miền Nam Phi châu khiến mình nghĩ đến Việt Nam với sông Cửu Lông đang chết dần.


Cách đây mấy năm, về Việt Nam đúng lúc bị mưa, viếng HộiAn, gặp lụt vì trời mưa, họ sợ vỡ đập, xây không đúng tiêu chuẩn khiến lụt khắp hội an. Nghe nói nay Đà Nẵng cũng bị lụt khắp nơi. Chán Mớ Đời 


Sau đó, họ dẫn đến viếng đền Philae. Đền này bị ngập khi họ ngăn cái đập nên nhờ một công ty kỹ nghệ của Ý Đại Lợi dời đền này đến một ngọn đồi khác, họ cưa đá ra từng bộ phận rồi đem đến địa điểm mới để ráp lại.  Mình có học lịch sử đền này nhưng quên mất tiêu. Sáng nay viếng nới nhớ lại, đẹp.


Sau đó thì đồng chí gái muốn viếng chỗ bán dầu thơm, dầu ép nên phải bò lại mua cho cô nàng. Sau đó thì lên du thuyền cho 3 ngày 3 đêm. Khi du thuyền cập bến nào thì hướng dẫn viên sẽ dẫn đi viếng thăm di tích lịch sử của mỗi cảng. Đàn ông ở đây hay dùng nước hoa hay dầu gì đó. Lạ.


Sau đó sẽ bay qua vùng Hồng Hải, tắm biển bắt cá rồi bay qua Jordan.

Mấy hôm nay ăn để lấy lại sức của 10 ngày leo núi. Đúng là lên voi xuống chó nhưng vui, tạo được dấu ấn trong đời. (Còn tiếp)


Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn