Tài phiệt và chính trị Hoa Kỳ

 Hôm qua, đi bầu dù biết người mình bầu sẽ không đắc cử. Xem như đi bầu tượng trưng, lá phiếu mình nói lên sự phản đối với tình hình chính trị tại Hoa Kỳ nhất là tại Cali. Lý do là chính trị Hoa Kỳ đều do mấy tên tài phiệt cầm đầu, lũng đoạn. Bầu bí cho có vẻ dân chủ. Bầu cử là sân chơi của mấy tên tỷ phú người Mỹ, thậm chí cả thế giới và các chính phủ ngoại bang. Tỷ phú, lúc đầu họ mua du thuyền, máy bay riêng nhưng mau chán nên nhảy vào trò chơi bầu cử, vừa được trừ thuế vừa được lợi. 

Các chính trị gia cần tiền để tranh cử, nhận tiền của mấy tên tỷ phủ thì khi đắc cử, phải trả lễ, gấp mấy trăm lần số tiền mà mấy tên tài phiệt bỏ ra. Cơ quan bất vụ lợi Open Secrets cho biết năm nay, số tiền chi phí cho bầu cử lên đến 167 tỷ đôla so với năm 2018 chỉ có 14 tỷ Mỹ kim. Kinh

Đi ra khỏi Hoa Kỳ thì mới thất kinh. Trung Cộng chiếm thị trường của Hoa Kỳ và tây phương. Hy vọng sau vụ Ukraine, thiên hạ quay đầu về với tây phương. Nếu không thì Trung Cộng sẽ chiếm lĩnh toàn cầu trong nay mai. Ta thấy Đức quốc chửi bới Trung Cộng, tuần rồi thủ tướng Đức quốc phải thân chinh sang Trung Cộng để thương lượng, bộ trưởng tài chính của Đức quốc, cúi rập người chào Tập thị.

Các tỷ phú bỏ ra cả tỷ đôla cho cuộc bầu cử này theo cơ quan American for Fairness. 18 tỷ phú đóng góp nhiều tiền là đảng Cộng hOà, trên 200 triệu Mỹ kim so với tỷ phú ủng hộ Dân Chủ như ông Soros bỏ ra $180 triệu cho các ứng cử viên Dân Chủ.

Trên thực tế tiền của mấy tài phiệt cho bầu cử còn nhiều hơn vì họ đóng góp tiền vào các tổ chức 501(c), không bao giờ báo cáo tên các người cho tiền. American For Tax Fairness cho biết nếu cuộc chơi Dân Chủ cho công bằng thì phải hạn chế tiền đóng góp của mấy tên tài phiệt.

Khi xưa, Hoa Kỳ là vùng đất hứa, vùng đất của cơ hội nhưng ngày nay là vùng đất chính trị của những kẻ giàu có. Chính trị gia cần tiền bạc của mấy tài phiệt để đắc cử, sau đó thì phải trả ơn, bằng cách đề cử các đạo luật mà do chính các tay tài phiệt, nhờ luật sư viết để mấy đại biểu trình bày rồi bầu chọn. Do đó bao nhiêu năm nay, chả bao giờ thay đổi.

Họ bày trò qua giới truyền thông để người Mỹ tranh luận chửi bới nhau, để họ quảng cáo kiếm tiền. Ngày nay, lên mạng thấy thiên hạ tin vào những fake news để choảng nhau. Kỹ thuật toán biết ai ủng hộ Cộng Hoà, ai ủng hộ Dân CHủ hay trung lập là họ bắn các tin tức đa số là fake news vào tài khoản của người Mỹ. Khi mở tài khoản ra, người Mỹ thấy tin tức này thì tin ngay rồi tải lại rồi thiên hạ nhảy vào chửi bới. Thậm chí người ngoại quốc làm tiền nhiều nhờ tạo ra những fake news từ các xứ như Nga, Croatia,…

Mình nhớ có lần mua một căn nhà tại Garden Grove. Chủ nhà biến thành một phòng mạch y khoa trên 40 năm. Khi về hưu thì bán nhưng không ai mua. Mình muốn đổi thành nhà cư ngụ lại. Chạy lên thành phố thì họ bảo đặt cọc $5,000 để hội đồng thành phố xét xử 6 tháng sau. Chưa chắc sẽ được chấp thuận. Mình hỏi chủ nhà, chủ nhà gọi lại 5 phút sau đó. Kêu thứ 4 tuần sau, đem bản vẽ lên thành phố, gặp mặt tên trưởng phòng vào lúc 10:00 sáng. 

Tuần sau, mình đem bản vẽ lên, gặp tên trưởng phòng Planning của thành phố. Vừa bắt tay xong, hắn kêu tên doạ mình đóng $5,000 và 6 tháng chưa chắc được chấp thuận. Tên này đóng dấu cái rầm, ghi vào sổ. Chả cần đóng $5,000 hay đợi 6 tháng, có giấy phép đổi thành nhà cư ngụ. Lý do chủ nhà là bạn của city manager. Chỉ cần một cú điện thoại đã thay đổi đời Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen. Xong om

Một lần khác, một khách hàng kêu vẽ lại căn nhà vì tên con rể làm thêm chi đó. Hẹn với chủ tịch thành phố. Ông này đến với hai tên của Planning và Building department. Hai tên này làm khó dễ mình nên báo lại cho chủ nhà. Chủ nhà hẹn với thị trưởng, có mặt hai tên này. Thị trưởng kêu ông chủ nhà là nhân viên cao cấp CIA thế là chả cần vẽ véo gì, được đóng dấu cái rụp.

1 lần khác, mình thấy một nghị viên thành phố Westminster, đến thành phố Garden Grove với hai tên người Việt khác. Đã lấy hẹn trước, mọi việc được chấp thuận ngay, chả cần đợi chờ gì cả. Xứ này cũng tham nhũng ná thở. Chỉ cần cúng tiền vào quỹ tranh cử là xong. Như hai vợ chồng Clinton có foundation, có tiền trên 2 tỷ đôla. Chán Mớ Đời 

Cuộc bầu cử năm 2020, các tài phiệt bỏ ra đến 3 tỷ Mỹ kim, 53% cho Dân chủ và 47% cho Cộng Hoà. Thượng nghị sĩ Kyrsten Sinema, Arizona, nhận được 2.3 triệu Mỹ kim từ đầu tư và đã ủng hộ bỏ phiếu cho đạo luật Inflation Reduction Act của ông Biden, giúp các công ty lớn trở nên lớn hơn, khổng lồ hơn như JP Morgan, Blackrock, Blackstone, KKR,…trong khi nhân công tại Hoa Kỳ càng ngày càng chới với vì lạm phát.

Thượng nghị sĩ Chuck Schumer nhận $1.28 triệu từ các người đóng góp vào quỹ bầu cử để đề luật cho tiền các chương trình về khí hậu. Luật này sẽ tốn $300 tỷ đô la thuế của người Mỹ trong vòng 10 năm tới, để trả tiền cho những công ty lớn về môi trường. 

Có một công ty tên là American Investment Council cho biết bà thượng nghị sĩ Sinema đóng vai trò rất quan trọng trong vụ biểu quyết luật về đầu tư như ngầm nói bà ta nên im lặng để tiếp tục nhận tiền từ các đầu tư. Các đại biểu quốc hội được biết trước tin tức công ty nào lên và sụp tiệm nên bán hay mua trước. Có luật cấm vụ này nhưng vẫn thấy họ làm như điên. Do đó có nhóm tài chánh, cứ theo dõi mấy địa biểu quốc hội mua hay bán cổ phiếu công ty nào là họ làm theo, kiếm khủng tiền.

Báo Wall Street Journal và New York Times đều đăng tin về bà nghị sĩ này, rất quan trọng cho các luật được thông qua, giúp các công ty tài chánh tránh bị đánh thuế cao và khấu hao tài sản nhanh. Chỉ đóng 15% thuế hàng năm nếu khấu trừ trên 1 tỷ đô la hàng năm thay vì 21%.

AdImpact cho hay bầu cử vừa qua tốn 9.7 tỷ Mỹ kim. Năm 2018 thì có 4 tỷ Mỹ kim và từ năm 2021 đến nay, các công ty tài chánh đã chi cho các quỹ bầu cử đến $610 triệu đôla.

Ông Robert Reich, bộ trưởng lao động dưới thời Bill Clinton, kêu là một “PURE SCAM”. Ông này có viết mấy cuốn sách khá hay, ông ta chửi vợ chồng Clinton quá cở dù khi xưa là bạn. Ông ta là Rhodes scholar, đi cùng thuyền với Bill Clinton sang Anh quốc. Các công ty tài chánh này dùng tiền người khác để đầu tư, không lo sợ thua lỗ, lại đóng thuế ít. Obama, Trump, Biden đều hứa cuội sẽ dẹp cái loopholes nhưng tại sao họ không dẹp. Tiền Nhiều. Bà thượng nghị sĩ chả đấu tranh gì có lợi cho dân tình ở Arizona, chỉ có những tên tài phiệt là vui vẻ chúc mừng nhau.

Năm 2017, ông Trump ra luật thuế để giảm cho người Mỹ. Trên thực tế người Mỹ trung bình vẫn đóng thuế kinh hoàng trong khi 82% dân giàu có hưởng lợi được từ thuế này.

Trong đạo luật Inflation Reduction Act, bà Sidema kêu phải loại bỏ phần đánh thuế 37% các tay tài phiệt xuống 20%, trước khi bà ta bỏ phiếu. Vụ này làm chính phủ Hoa Kỳ mất thu nhập từ thuế đến 14 tỷ Mỹ kim trong 10 năm tới. Bà này nhận $2.2 triệu từ năm 2016, khi còn là dân biểu, để bỏ điều khoản 1% thuế cho các công ty mua lại cổ phiếu của công ty của họ khiến các công ty như Apple Google,…tha hồ mà mua cổ phiếu của họ lại, chỉ trả 1% thuế lợi tức. Sau đây là các công ty mua lại cổ phiếu của họ năm vừa qua, chỉ trả 1%. Thí dụ một công ty ra IPO mỗi cổ phiếu là $50, sau mấy chục năm lên được $2,000, đóng thuế là 20% nhưng nêu sâu lại thì đóng có 1%

• Apple: $91.3 billion.
• Alphabet: $54.5 billion.
• Meta: $53.2 billion.
• Microsoft: $32.7 billion.
• Bank of America: $21 billion…..

Các lobbyists về thuế vụ đông gấp mấy lần đại biểu quốc hội. Những nhóm này chỉ bảo vệ quyền lợi những tài phiệt còn dân ngu khu đen như mình thì chỉ có còng lưng ra mà đóng thuế. Người ta kêu ông Trump cho công khai hoá hồ sơ thuế của ông ta nhưng đến nay, ông ta chả thèm đưa.

Cơ quan thuế vụ, gửi thuế cho dân bình thường, kêu là thiếu $1,700 thì ai nấy đều gửi ngân phiếu thay vì bị cơ quan này hành. Xong om

Đi các nước khác thì Hoa Kỳ vẫn là số 1 để sinh sống. Chính trị tại thành phố, địa phương thì mình có thể bầu bí được nhưng ở tầm Quận trở lên thì bắt đầu khó.

Có người sinh sống ở Úc Đại Lợi, có cho biết như sau thấy đặc biệt nên tải lên đây.

Mỹ bầu cử người dân không bắt buộc phải bỏ phiếu, bầu bán hoàn toàn tự nguyện, không ưa thì nằm nhà ngủ - ngược lại xứ Úc không đi bầu phải có lý do, phải làm đơn xin phép - đi ngoại quốc, đi chơi xa cũng phải đi bầu, nằm nhà thương cũng có thùng phiếu mang đến cho mình bầu - không đi bầu sẽ bị phạt tiền $50 - khi bầu xong tất cả các lá phiếu đều được đếm, phiếu bầu qua bưu điện được đếm cho đến hai tuần sau khi ngày bầu cử, không sót một lá nào.

Ở Úc bầu cử kinh khủng lắm, ở đây bạn phải bầu cho tất cả các ứng cử viên có tên trên lá phiếu theo thứ tự từ 1 là người muốn nhất cho đến hết, không được bỏ sót một người nào - thí dụ vùng của bạn có 5 người ra ứng cử thì bạn phải bầu từ 1 đến 5 từ người mình ưa nhất cho đến người mình không ưa - khi đếm phiếu họ sẽ đếm số 1 trước sau khi đếm lần thứ nhất họ sẽ loại bỏ ứng cử viên có ít người bầu số 1 nhất, phiếu bầu cho người này sẽ được đếm lại để chia số 2 cho những người ứng cử viên còn lại, sau khi đếm lại lần thứ 2 ứng cử viên về hạng chót sẽ bị loại và cứ thế tiếp tục cho đến khi chỉ còn hai ứng cử viên- người được nhiều phiếu nhất sẽ trúng cử - bầu cử hoàn toàn bằng giấy bút, không sữ dụng máy bầu cử hay đếm phiếu - sự lựa chọn của bạn sẽ được tôn trọng tới mức tối đa. 

Trên là áp dụng cho việc bầu cử liên bang (federal election) trong các cuộc bầu cử Tiểu bang có nhiều tiểu bang  đơn giản hoá việc bầu bán bằng cách cho phép bạn không cần phải bầu cho tất cả mà có thể chỉ bầu cho ít nhất là 1 người - sau khi đếm xong lá phiếu của bạn sẽ “chết” nghĩa là không còn được đếm nữa nếu người bạn chọn không về được hạng 1 hay 2. Vì lối bầu cử này nên kết quả phải chờ ít nhất 2 tuần sau - sau khi tất cả phiếu kể cả những phiếu bầu trước (pre-poll) hay phiếu bầu qua bưu điện (postal votes) được đóng dấu trước hoặc đúng ngày bầu cử đếm xong. 

Kết quả bầu cử  liên bang sẽ do uỷ ban bầu cử quốc gia (Australian Election Commission) chứng nhận và tuyên bố - bầu cử tiểu bang nào thì do uỷ ban bầu cử của  tiểu bang đó chứng nhận (State Election Commission) 

Các Uỷ Ban Bầu Cử hoàn toàn độc lập không do chính quyền điều hành cho nên không bao giờ có vấn đề gian lận hoặc bầu giả dối - ai đi bầu nhiều lần sẽ bị trừng trị nghiêm khắc - phạt tiền và có thể bị bỏ tù (khi bạn bầu xong tên của bạn sẽ bị loại trong danh sách cử tri - dĩ nhiên nếu bạn bầu qua bưu điện bạn làm đơn xin phép đề được gởi phiếu trắng và bạn phải ghi rõ tên tuổi của mình) - Cần cũng nói thêm những lá phiếu không hợp lệ (informal) thí dụ bầu phiếu trắng, viết thêm trên lá phiếu hoặc bầu thiếu người trong cuộc bầu cử Liên bang, vv  sẽ bị loại bỏ, không được đếm.

Dân chủ là mình muốn đi bầu hay không là quyền của mình nhưng đứng trên phương diện khác, bắt phạt nếu không đi bầu là cũng có cái lý..

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Những nguy cơ khi sống lâu tại Hoa Kỳ

 Dạo mình mới sang Hoa Kỳ, thấy mấy người đồng nghiệp lớn tuổi lo ngại về quỹ hưu trí. Họ nói đến ERISA và luật Revenue Act, thành lập 401(k) đã thay đổi các quỹ hưu trí của công ty tư nhân nên người Mỹ lo ngại về hưu trí. Các công ty có quỹ hưu trí cho các nhân viên đã về hưu khiến họ phải phá sản như Sears, các công ty sản xuất xe hơi như GM, Ford,..đã không có tiền bạc để phát triển các loại xe mới, mất địa vị thương trường trên thế giới so với xe Nhật Bản và Nam Hàn.

Mình nghĩ làm việc vài năm ở Hoa Kỳ rồi trở về Âu châu nên không để ý lắm. Hàng năm, có mấy đại diện công ty bảo hiểm và quỹ hưu trí, đến công ty để thuyết trình, mình ngồi nghe, chỉ biết ngáp, không hiểu gì cả. Không ngờ cuộc đời sắp xếp mình định cư luôn tại Hoa Kỳ đến nay. Nay đồng chí gái nghỉ hưu sớm nên chú ý đến tiền bạc để hai vợ chồng có thể sinh sống đến khi theo ông bà.

Đa số người Mỹ thuộc thế hệ trước mình, đi làm cả đời cho công ty rồi khi hưu trí thì được công ty trả hưu trí nhất là bảo hiểm sức khoẻ nên khi mấy luật kể trên, được áp dụng vào thế hệ mình thì bở ngỡ. Lý do là tại trường học, người ta không dạy về tài chánh, đầu tư nên khi ra đời không ai được trang bị hành trang về kiến thức tài chánh, kinh tế để tự lo cho khi mình về hưu.

Nên nhớ giáo dục hiện tại bắt nguồn từ thời cách mạng kỹ nghệ, họ dạy chúng ta trở nên những người công nhân ngoan ngoãn, tận tuỵ cả đời cho công ty, một kẻ nô lệ của thế kỷ 19, 20. Công ty nói mình ráng chăm chỉ làm việc để khi hưu trí họ sẽ nuôi nấng mình. Hưu trí khi xưa là 65 tuổi, mà đa số người Mỹ chết trước 63.5 tuổi.

Ngày nay chỉ có những người nào làm cho chính phủ thì khi hưu trí được nhận tất cả những ưu tiên của người hưu trí còn những ai làm cho tư nhân là ngọng. Chúng ta là những người đi làm đóng thuế để nuôi họ. Giác ngộ cách mạng hơi bị trễ. Có phong trào tìm cách huỷ bỏ vụ hưu trí này nhưng cũng khó vì các đại biểu không muốn mất quyền lợi của họ.

Người ta cho biết 90% người Mỹ không có tiền để dành trên $5,000. Dù là hưu trí và tiết kiệm. Lý do là không được giảng dạy tại trường học nên khi đi làm nghe đến tài chánh là ngáp như mình.

Đa số dựa vào số tiền an sinh xã hội mà mình đã đóng 7.3% khi đi làm, đến khi hưu trí thì sống bám vào dù họ nới chỉ là lợi tức phụ. Vấn đề là khi chính phủ Hoa Kỳ thành lập quỹ an sinh xã hội, người Mỹ trung bình chết vào lúc 63.5 tuổi. Nghĩa là họ chết 18 tháng trước khi nhận được tấm ngân phiếu đầu tiên. Nếu họ không có con cái, vợ hay chồng thì chính phủ lấy luôn. Người vợ may mắn sống lâu hơn thì nhận được số tiền an sinh xã hội của người chồng đến khi qua đời còn không thì chính phủ không phải trả. Người Mỹ già rất được các cô gái trẻ ở các nước khác yêu chuộng vì cứ bắt ông chồng già trả bài qua đêm thì sẽ theo ông bà, họ có thể lãnh tiền an sinh xã hội của người chồng quá cố đến khi chết.

Ngày nay với sự tiến bộ của khoa học và y khoa, người Mỹ sống trung bình đến 76 tuổi và phụ nữ thì trung bình đến 82 tuổi. Tương lai có nhiều bất trắc về sức khoẻ, thị trường chứng khoán lên xuống bất thường, chúng ta lo lắng về số tiền có thể sống thoải mái đến mãn đời. Điển hình năm 2008, các nhân viên của công ty ENRON bị trắng tay khi công ty này bị phá sản. Vừa bị sa thải vừa trắng tay về quỹ hưu trí. Do đó chúng ta không nên tin vào công ty của mình đi làm. Amazon hôm qua là công ty ai cũng muốn vào làm việc, nay thì họ sa thải như điên. Dạo này người ta đánh Twitter sa thải nhân viên để quần chúng quên các công ty khác cũng đang sa thải nhân viên nhiều. Kinh tế đang te tua, họ chỉ cố cầm cự đến hôm nay để hốt phiếu, sau đó thì như JUdith Piaf  hát Non, je ne regrette rien. Mới đi bầu xong, dù biết người mình bầu sẽ không trung cử.

Một trong những nguy cơ của thế hệ thường được gọi là Babyboomers là sống lâu hơn thế hệ trước. Theo thống kê thì năm 1950, người Mỹ sống trung bình đến 68.14 tuổi và năm 2021 là 76.1 tuổi. Các công ty bảo hiểm nhân thọ cho biết là nếu cặp vợ chồng nào sống đến 65 tuổi thì một trong hai người có khả năng sống đến tuổi 93 (có đến 25% có khả năng sống đến 98 tuổi). Nguy cơ lớn nhất trong trường hợp này là người hưu trí có thể xài hết tiền để dành của mình. Sống 30 năm sau khi về hưu nhất là sức khoẻ yếu đi, bệnh hoạn nhiều hơn.

Các chuyên viên tài chánh đề nghị là nên chia ngân sách của mình ra làm 3 giai đoạn, nhằm đáp ứng cần thiết cho hôm nay, giải đoạn trong 5 năm tới và những gì cần thiết trong tương lai trong suốt 30 năm tới.

Ngoài ra, họ đề nghị là không nên lấy tiền an sinh xã hội khi mới về hưu, nên đợi đến 70 tuổi thì lãnh thì sẽ nhận thêm 8% cho mỗi năm. Vấn đề là không ai biết được mình sẽ sống đến khi nào để lo toan tài chánh để tránh lạm phát, thuế và các chi phí về y tế. Mình thì 62 tuổi đã nhận tiền này nên rất ít. Trên thực tế thì nếu sống lâu thì lấy tiền sớm lợi hơn. Mình đã làm con toán về vụ này rồi.

Lạm phát là kẻ thù vô hình của người hưu trí. Từ 1914 lạm phát trung bình mỗi năm là 3.24% khiến đồng tiền cua mình mất giá, nhất là năm nay lên đến 8-9%. Họ đề nghị chúng ta mua trái phiếu của chính phủ (TIPS) và Series I Bonds vì có lần lên 9.62%. Vấn đề là chỉ cho phép mua tối đa là $10,000 và hai vợ chồng là $20,000.

Nguy cơ thứ 2 là đóng thuế. Luật năm 2017 dưới thời ông Trump đã giảm thuế cho những người có lợi tức cao xuống 37% nhưng sẽ được xoá bỏ vào năm 2026. Người hưu trí và còn làm việc vẫn phải bị đánh thuế vào tiền hưu trí, tiền lời ngân hàng, municipal bond, và tiền rút ra từ quỹ hưu trí như 401(k), IRA và tiền an sinh xã hội, có thể bị đánh thuế nếu lợi tức cao.

Năm 2022, cá nhân từ $25,000-$34,000 hay cặp vợ chồng từ $32,000-$44,000, 50% tiền an sinh xã hội có thể bị đánh thuế. Nếu nhiều hơn thì có thể số tiền 85% an sinh xã hội sẽ bị đánh thuế. Mấy tên cố vấn tài chánh thường nói là khi về hưu, chúng ta đóng thuế ít lại vì không đi làm. Vấn đề là hai vợ chồng có thể sống tại Cali với lợi tức $44,000/ năm. Tiền nhà, tiền thuế, tiền bảo hiểm, tiền bú xua la mua. Chán Mớ Đời 

Đó chưa kể một loại thuế khác là phải đóng Medicare Part B premium, rẻ nhất là $170.10 và cao nhất là $578.30 cho mỗi tháng. Điển hình một người có MAGI (modified adjusted gross income) là $150,000 và năm 2020, họ phải đống Medicare Part B là $340.20 cho mỗi tháng, và năm 2023 sẽ xem MAGI của năm 2021. Cho nên ở xứ tư bản dẫy chết này thì phải nghèo cùng đinh hay giàu cực đỉnh thì mới sống yên vui tự tại. Nghèo thì chính phủ bao hết còn giàu thì trả $500/ tháng là vui vẻ. Mình có anh bạn bác sĩ về hưu sớm, trả hơn $2,000/ tháng tiền bảo hiểm sức khoẻ cho hai vợ chồng. Vợ mình trả obamacare, đợi đến 65 tuổi. Kinh

Do đó người ta khuyên là chúng ta nên chuyển từ từ 401(k) hay ỈRA qua Roth để trong tương lai, khi rút tiền từ quỹ Roth sẽ không bị đánh thuế. Nên thành lập HSA (health Savings Account) để trả tiền cho Medicare Part B sau này. Mỗi năm như 2022, được bỏ vào $3,650 cho mỗi người, hai vợ chồng có thể bỏ vào $7,300 nếu trên $55 tuổi thì thêm $1,000. Nên dùng Self-directed HSA. Cuối tuần này mình đi Puerto Rico để học thêm có cách nào sử dụng quỹ này để đầu tư thêm, sau này cần trả tiền nhà thương,… mình rất tiếc quỹ học vấn của con mình đã xài hết khi con vào đại học, thay vì giữ để chuyển qua cháu của mình. Ngu thì chịu. Tưởng tượng khi cháu nội hay ngoại đến tuổi học đại học có mấy chục triệu là vui rồi. Mình đóng bố mất 2 trương mục này đến khi gặp ông luật sư CPA chửi mới giác ngộ cách mạng.

Vẫn biết người tính không bằng trời tính nhưng thà tính trước để đỡ lo lắng, ngủ yên mộng mị đêm dài. Rồi chuyện gì đến sẽ đến, không tiếc nuối.

Nguy cơ về y phí khi về hưu trí. Người ta ước tính một cặp vợ chồng về hưu vào tuổi 65 vào năm 2022, cần $315,000 tiền để dành sau khi bị đánh thuế để trả chi phí các dịch vụ y tế trong tương lai. Về già thì bệnh tật đau nhiều, trả bảo hiểm Part B, tiền thuốc, đi bác sĩ phải đóng thêm (co-pay), bảo hiểm và những lặt vặt khác. Mình nói chuyện với nhiều người quen Mỹ, họ kể là mỗi tháng trả thêm tiền thuốc men là $600/ tháng hay $7,200/ năm sau khi đánh thuế xem như $10,000/ năm. Do đó chúng ta phải cẩn thận, nghĩ đến các chi tiêu về y tế. Có ông Mỹ quen, kể là có người em ở Ecuador, nên thuốc men gì nhờ ông em mua gửi qua Mỹ, rẻ bội phần.

Nguy cơ khác là về Long Term Care khi đến tuổi bận tả lại, đầu óc trả nhớ về không. Theo tin tức cho biết thì năm 2021 tiền ở trong các viện dưỡng lão, trung bình là $54,000 còn ở nhà thì $61,776 và một phòng riêng trong một viện dưỡng lão lên đến $149,947 và họ cho biết vào năm 2051 thì sẽ lên đến $230,347. Đó là ước tính năm ngoái nhưng năm nay lạm phát lên 9%. Tiếp tục như vậy sẽ lên một triệu một năm. Kinh hoàng.

Mấy cố vấn tài chánh khuyên mua bảo hiểm long term care, vấn đề là rất đắt và họ chỉ trả tối đa là 7 năm. Mình chết trước thì họ lời còn sống lâu hơn 7 năm vào viện dưỡng lão thì mình ngọng. Nói chung thì mình có tính gì đi nữa, vẫn không biết được ngày mai, ngày nào là ngày cuối cùng trên đời.

Chúng ta nên làm HSA để về già có thể trả tiền Medicare Part B, thuốc than. Tiền bỏ vào HSA được khấu trừ thuế. Chuyển dần 401(k) hay Ira qua Roth Ira để khi về già rút tiền ra không bị đánh thuế. Nên thành lập các trương mục Self-directed thay vì trương mục thường thì mình không có khả năng đầu tư vào những ngành khác thay vì chỉ có cổ phiếu và trái phiếu. Khi thành lập HSA, họ cho mình cái thẻ nên khi đi khám sức khoẻ, những gì cần phải trả thêm thì sử dụng thẻ này để thanh toán, không bị đánh thuế.

Các cố vấn tài chánh cứ dụ mình đổi 401(k) qua Annuity để họ ăn hoa hồng nhiều. Do đó nên tránh vụ này. Mình có kể vụ này rồi, ai tò mò thì kiếm trên bờ lốc của mình.

Từ khi mình có medicare, bác sĩ và nhà thương hay dược sĩ cứ gọi mình tới tấp, bảo đi khám đủ trò. Mình kêu là đã khám định kỳ rồi. Gặp bác sĩ thì họ kêu uống thuốc đủ trò. Hỏi một anh bạn bác sĩ thì được biết mỗi năm, mình có độ $8,000 của Medicare nên nhà thương và bác sĩ muốn triệt tiêu số tiền $8,000 của chính phủ nên gọi và doạ đủ trò.

Ai vào bị doạ sợ quá uống thuốc hay đi khám đủ trò rồi dính phải thuốc là coi như cả đời phải mua thuốc uống đủ trò. Mình đã kể rồi. Chán Mớ Đời 

Có mấy người ở Việt Nam, ngạc nhiên về những gì mình kể vì họ nghĩ Hoa Kỳ là thiên đường. Thiên đường cho những người vô sản. Ai di dân sang đây, không tiền bạc thì nhà nước lo hết. Về già, có người đến nhà tắm rữa, giặt áo quần, đi chợ cho mấy tiếng trong tuần. Hay chở đi bác sĩ,… còn ai mà làm việc, có chút tài sản thì đóng thuế để nuôi mấy người vô sản.

Do đó ở Hoa Kỳ, chỉ có hai loại người là sướng: vo sản và tư bản còn những ai trung lưu thì bị chính phủ đè lưng ra mà đánh thuế. Xong om

Lương y như Kế Mẫu 

Nguyễn Hoàng Sơn 

(opens in .

(opens .

Buồn vào hồn không tên

 Hôm nay mình chạy lên 29 Palms, để xem miếng đất 5 acres, định mua. Vùng này mình có đến 1 lần khi còn làm thợ vẽ nhà cho thiên hạ. Chỗ này nổi tiếng là căn cứ huấn luyện của Thuỷ Quân Lục Chiến Hoa Kỳ. Gần biển San Diego thì có căn cứ Pendleton để họ tập luyện đánh nhau ở biển và núi. Dân di tản 75, có nhiều người được tạm trú tại đây.

Khi xưa, công ty mình làm việc có thiết kế sửa sang lại căn cứ này. Trại lính thì chán như con gián, chả có gì để vẽ cho đẹp cả. Tên chủ, lái máy bay bà già từ thành phố Fullerton, chở mình đến đây để khỏi mất công lái xe lâu 2.5 tiếng, khiến mình thất kinh, không dám lên máy bay nữa. Hắn mới đậu bằng lái máy bay, lần đầu tiên bay không có huấn luyện viên, cho biết mình là khách đầu tiên khiến mình chới với, chim dế biến mất khi ông ta đáp xuống phi đạo.

Một gia đình Mỹ trắng, mua miếng đất này để xây nhà để ở. Có cột điện chạy ngang miếng đất nhưng công ty điện lực bắt họ phải xây một phần nào của căn nhà tối thiểu 250 sqft thì họ mới câu điện vào đây. Không hiểu làm gì mà không xây được thế là họ phải dùng máy chạy điện Diesel, tốn đâu $800/ tháng. Mình không hiểu rõ vì họ có thể kêu một công ty tư đến, bắt một cột điện tạm thời như ở các công trường khi xây cất, giá rẻ hơn là $800/ tháng.

Nhìn chung thì xung quanh có nhà cửa nhiều, loại chiến đấu, lại nghe thiên hạ làm AirBnB nhiều. Mỗi weekend lấy $700, ngày lễ thì nhiều hơn. Hai vợ chồng chủ miếng đất làm nghề dọn dẹp, sửa chửa các căn nhà dùng cho AirBnB trong vùng được độ $4,000-$5,000/ tháng. Dân ở Los Angeles, Quận Cam, buồn đời, cuối tuần ra đây nhìn trời sa mạc. Đến mùa thì thấy thuỷ quân lục chiến tập trận, bắn đùng đùng. Mình đến đúng trong 5 acres có đúng 4 cây xương rồng.

Vùng này có một căn nhà được mệnh danh là căn nhà vô hình (invisible house) do hai tên nào ở Hồ Ly Vọng, xây rồi nay cho thuê. Hai vợ chồng mua đất nhà của mình làm cho căn nầy.

 https://www.invisible.house/

Đây một cái trailer rồi họ gắn thêm phía sau. Thấy thương người Mỹ sinh ra tại xứ sở này mà lơ bơ như vậy

Trailer thứ 2. Thấy có hai người trẻ độ 19, 18 tuổi, ở nhà không đi học. Cô con gái thì ôm một đứa bé, không biết là con hay là em. Hai vợ chồng đi làm, có ông chú từng làm thợ nước, nay bị thương tích nằm nhà.

Ông chuyên viên địa ốc, biết gia đình này từ lâu, vì lý do gì đó mà mùa dịch đến khiến họ không làm gì cả, xây cất. Ông ta đề nghị mình mua lại miếng đất này, rồi mua một căn nhà trên 2.5 acres ở cạnh Victorville, rồi bán lại cho họ dưới dạng Land Contract. Mỗi tháng họ trả cho mình tiền nhà với 9.5% trong vòng 5 năm rồi tái tài trợ, trả mình hết.

Căn đầu tiên tính mua rồi bán lại cho họ có mấy con heo nhưng chủ nhà cà chớn ra sao, mấy người mướn nhà không trả tiền nên bị ngân hàng xiết nhà. Mình thấy người mướn nhà không trả tiền cả 9 tháng và muốn mình đưa tiền để họ dọn ra nhưng thấy họ có súng ống đủ trò nên hơi ớn, kêu chủ nhà đuổi họ ra thì mới mua. Chủ nhà thiếu tiền thuế địa ốc thành phố, thiếu ngân hàng, hai vợ chồng đang trong thời kỳ ly dị nên bỏ buông luôn nên ngân hàng lấy lại nhà. Có liên lạc với ngân hàng để xem họ bán lại hay không thì không thấy hồi âm.

Ông chuyên viên địa ốc kiếm được một căn nhà khác gần đó nên mình có đến xem tuần rồi với cặp vợ chồng muốn mua. Họ đồng ý nên làm giấy tờ mua. Xem như miếng đất của họ sẽ dùng đặt cọc để mua căn nhà mình sắp mua rồi bán lại và cho họ vay. Căn này thì tương đối khá hơn căn kia nhưng chỉ có một phòng ngủ và một phòng tắm. Lúc đầu chắc mấy đứa bé ngủ trong nhà và tiếp tục ngủ trong mấy trailer rồi tính sau. Để dành tiền xây nới thêm nhà là ổn.

Nếu xét cho đúng thì miếng đất của họ ngon, có giá hơn hơn căn nhà họ muốn mình mua và bán lại cho họ. Hiện tại cả gia đình họ ở trong mấy cái trailer, có nước của thành phố thay vì phải mua nước hàng tháng từ công ty bán nước, chở lại bỏ trong mấy thùng chứa nước cho căn nhà kia. Trong tương lai, họ có thể đào giếng để lấy nước nhưng lại tốn tiền điện bơm nước. Phải làm năng lượng mặt trời.

Nhà đang tính mua để bán lại cho họ

Phía sau, có 2 cái thùng chứa nước, họ có thể gọi công ty bán nước, đem tới đỗ vào thùng, mình đoán độ 1,000 gallon. 

Mình bán nhà, cần mua nhà khác để khỏi đóng thuế nên đồng ý mua rồi bán lại cho họ. Hôm trước chạy lên xem căn nhà mua để bán lại cho họ nhưng lại quên xem miếng đất này nên hôm nay phải chạy lên. Hôm trước đi với đồng chí gái nên lật đật chạy về, vì vợ Chán Mớ Đời xem nhà đất xa xôi. Vợ mình thì thích đi mua sắm, còn mình chỉ thích đi xem nhà đất, đó là sự khác biệt giữa hai vợ chồng. Đồng chí gái chỉ thích xài tiền nên không thấy gì cả, ngồi ngáp ruồi trong khi mình xem đất thì nghĩ cách làm ra tiền từ miếng đất này. Vợ nhìn chưa tới 5 giây đã đòi đi về, hỏi ai mà sống ở đây trong khi cả đại gia đình đến xem căn nhà thì chạy lại cảm ơn mình, đã đồng ý giúp họ. Chán Mớ Đời 

Mình giúp người ta có chỗ ở, tạo dựng chút gì cho tương lai. Thật sự nhiều người muốn xây dựng tương lai nhưng không có người giúp. Khi xưa, mình có mấy người Mỹ giúp đỡ, bán nhà cho vay lại nên có lẻ nay đến phiên mình, giúp lại người Mỹ vừa kiếm tiền hưu trí.

Miếng đất này, mình mua của họ với giá $40,000 cho 5 acres, vùng chỉ xây được 2 căn nhà và 2 cái ADU với SB 9 và SB 10 thì có thể chia thành 4 lô. Xung quanh nhà cửa tươm tất, giá trên $350,000. Mình tính sang năm, không mua được nhà mới thì lấy tiền bán nhà vừa qua để xây 2 cái ADU làm AirBnB, để cho cặp vợ chồng này lo vụ dọn dẹp. Mỗi weekEnd có $700, một tháng được $2,800, trừ chi tiêu còn lại độ $2,000/ tháng.

Căn nhà mình đang mua để bán lại cho họ là $175,000. Họ đặt cọc 2 lô đất này là $40,000, xem như họ nợ $145,000, mình cho họ vay 9.5% trả trong 5 năm. Sau đó thì họ tái tài trợ trả tiền lại cho mình. Mình kêu chủ nhà bán căn $175,000, cho vay lại $20,000 để trong trường hợp, nhà có gì lộn xộn, hư hại thì mình có thể cấn qua số tiền $20,000 để sửa chửa. Bà goá chồng này, có anh bồ mới, kêu dọn qua Arizona, nên không biết đâu mà lần. 

Có thể mình sẽ cho xây một căn nhà làm bằng container ở đây, chồng lên nhau rồi cắt tường gắn cửa sổ, gắn đồ cách nhiệt, cho thuê AirBnB kiếm tiền nhiều hơn là gắn mobile home.

Hoa Kỳ là một nước giàu có. Như các nước khác vẫn có một tầng lớp người Mỹ, nghèo khó. Lý do là giáo dục, huấn luyện từ bé để trở thành một nhân viên trung thành cho các công ty. Không huấn luyện người Mỹ trở thành những người tự lập, phải sống theo đồng lương cố định do chủ trả. Họ quen nghe lời từ chính phủ, công ty điện lực,… điển hình là muốn câu điện vào đất của mình, chỉ cần như ở một công ty găn điện tạm thời cho mấy công trường mới khởi công. Họ chỉ nghe lời công ty điện lực nên phải đóng trên $800 tiền diesel mỗi tháng thay vì chưa tới $100 cho tiền điện.

Đi xem nhà đất xong, mình mời ông chuyên viên địa ốc đi ăn trưa. Nói mình là di dân mà may mắn hơn người Mỹ sinh trưởng tại xứ này. Nay có hai đứa trẻ của gia đình này ở xa tít mù khơi, không biết tương lai sẽ ra sao. Cứ rú rú trong nhà, chơi game. Đúng là nổi buồn không tên. Chán Mớ Đời

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Giá trả cho nền độc lập

 Đi Dubai, Thổ Nhĩ Kỳ, Tanzania, Ai Cập và Jordan giúp mình có thời gian, cơ hội nói chuyện với người bản xứ và đọc sách báo về các nước này nhất là các nước dành độc lập sau đệ nhị thế chiến. Có người từ Guyana tự hỏi tại sao quốc gia của họ tương đương với Dubai, có dầu hoả nhưng sau 50 năm độc lập, Dubai, từ một nền kinh tế không đến 3 tỷ mỹ kim, đã tạo dựng một nền kinh tế gần 500 tỷ đôla. 1% lợi tức dầu hoả đóng góp vào GDP, 20% do du lịch, ngoài ra nhờ các dịch vụ, buôn bán nhờ vào hải cảng rộng lớn của xứ này. Dubai được xem là một trong những quốc gia giầu có nhất trên thế giới.

Dubai thường được xem là một làng đánh cá tương tự Guyana, cũng có dầu hoả nhưng sau 50 năm dành độc lập, Dubai trở nên một quốc gia giàu có, trù phú còn Guyana thì te tua. Theo mình thì Dubai, có một ông vua, có đầu óc cấp tiến, muốn cải tiến đất nước nên dễ dãi về các luật Sharia của hồi giáo. Không có nhân công để phát triển đất nước nên họ nhập cảng khối lao động đến từ Ấn Độ, Pakistan, Phi Luật Tân,…thậm chí từ Việt Nam.

Sau đệ nhị thế chiến, các nước âu châu được Hoa Kỳ giúp đỡ qua chương trình Marshall, đã phải nhập cảng nhân công từ các thuộc địa cũ hay Thổ Nhĩ Kỳ như Đức quốc, để phát triển nền kinh tế hậu chiến của họ. Dubai đã phải sử dụng chế độ này, mới thành công. Ngày nay, 90% dân số ở Dubai là người ngoại quốc đến lao động, làm giàu cho xứ sở này.

Khi xưa ở Châu Mỹ, họ phải đem nô lệ từ phi châu đến để giúp kinh tế mấy thuộc địa mới này, nếu không thì châu Mỹ la tinh hay bắc Mỹ không được như ngày nay. Dubai cũng đem người đến làm việc, được cái là họ trả lương hậu hỉ nên thu hút được người tài mà không có đất dụng võ ở xứ họ.

Lịch sử có khuynh hướng lập lại. Nếu như phong trào cực hữu của pháp hay Đức quốc, nói chung ở âu châu lên mạnh. Khi họ nắm chính quyền thì có thể họ sẽ ra các đạo luật như đuổi cổ mấy người Pháp, gốc Việt Nam, ả rập, Thổ Nhĩ Kỳ,…về xứ như thể vào những năm 1960, người Algerie, đuổi cổ những người sinh trưởng tại Algerie, về Pháp.

Dubai có trên 10 triệu người mà 90% là dân ngoại quốc, đến đây làm việc. Để rồi một vài thế hệ nữa, con cháu những người di dân, ăn vạ ở xứ này thì có biến động chính trị ngay. Trung Cộng đi mướn các khu vực ở các quốc gia bạn, đem người Tàu đến sinh sống, 100 năm sau, biểu họ trả lại đất, có khả thi hay không hay là có cuộc đẫm máu xẩy ra. Chúng ta thấy Hương Cảng ngày nay được Anh quốc trả lại cho Trung Cộng, người Hương Cảng tự xem họ độc lập, không dính dáng gì đến anh Trung Cộng. Trước khi Hoa Kỳ và các nước khác công nhận Trung Cộng là thành viên chính thức của hội đồng bảo an Liên Hiệp Quốc. Người dân Hương Cảng đâu muốn phục tùng Trung Cộng. Xem video trên mạng, thấy người dân Hương Cảng, chửi bới, miệt thị dân từ Trung Cộng sang (Main land)

Họ cho rằng có hai điểm quan trọng của sự phát triển quốc gia: nền chính trị và hệ thống kinh tế. Đọc mấy bài viết của người Tàu từ Trung Cộng, viếng thăm Đài Loan. Họ tự hỏi cùng nói tiếng quan thoại nhưng sao xã hội Đài Loan khác xa với Trung Cộng. Người Đài Loan viếng thăm Trung Cộng thì chắc chắn không muốn trở thành người Hán của Trung Cộng.

Mình có anh bạn tàu, kể về thăm quê ở vùng nào đó trồng trà. Anh ta lên xe lửa cao tốc mà chính phủ Trung Cộng quảng bá, tuyên truyền, hiện đại hơn xe lửa Nhật Bản. 1 tiếng sau, bước ra hành lang, anh ta thấy khạc nhổ của người Tàu ở trên xe lửa đầy, không dám, bước đi nữa. Đi xe lửa thường, người ta mở cửa sổ để khạc ra ngoài, còn cầu tiêu thì khỏi nói. Họ đợi ở ngoài lâu quá nên tè luôn trước cửa. Kinh

Dubai có nền quân chủ chuyên chế trong khi Guyana theo chế độ Dân Chủ tập trung. Nền quân chủ bảo đảm một nền chính trị vững chắc, thuận tiện cho sự làm ăn, đầu tư trong khi Guyana thì nền chính trị lộn xộn, tham nhũng đầy nơi.

Ngày nay 90% dân số tại Dubai là người di dân. Như Hoa Kỳ khi mới được thành lập, họ mua nô lệ từ phi châu, để bảo đảm lực lượng lao động sản xuất cho họ. Nếu không có nô lệ đến từ Phi CHâu thì Hoa Kỳ khó có được sự thịnh vượng như ngày nay. 

Dubai khởi đầu bằng xây dựng hạ tầng cơ sở hiện đại. Sang Dubai thấy phi trường, xa lộ rộng lớn giúp dân chúng di chuyển nhanh chóng. Nội mấy nhà ga nhỏ của các xe điện trên không đủ thấy đẹp. Ông vua của xứ này biết là dầu hoả có đó nhưng sẽ có một ngày sẽ cạn hết nên ông ta dùng dầu hỏa để đầu tư, tạo dựng một nền kinh tế lâu dài, không dựa vào dầu hỏa như các nước lân cận.

Nới lỏng sự khắc khe của luật Sharia của hồi giáo, Dubai cho phép người dân, du khách có thể ăn bận theo tây phương,… khiến các nước láng giềng bị các luật Sharia giam lỏng, buồn chán, chạy qua Dubai để được tự do trong những ngày cuối tuần, mua sắm, ăn chơi. Họ làm ra tiền mà không có gì để giải trí và 5 lần cầu nguyện thường nhật. Dubai trở thành thiên đường của các người giàu có trong khu vực.

Hôm ở Dubai, đồng chí gái thấy mấy bà bản xứ đi trong thương xá, bận toàn đồ đen từ trên xuống dưới, trừ hai con mắt đi nhìn đường mà đi. Đồng chí gái kêu họ chỉ có thể khoe được cái ví LV. Khi ăn họ vén cái màn che mồm lên để bỏ thức ăn vào miệng.

Dubai bắt chước Lý Quang Diệu, đã biến Dubai thành một Tân Gia Ba của Trung Đông, giàu có. Covid đến nhưng quốc gia chỉ đóng cửa có 3 tháng sau đó thì mở cửa cho du khách đến. Nếu không sẽ có bạo loạn. Hình như họ cho dân về lại nước họ mấy tháng.

Sau khi dành lại độc lập từ người Anh quốc, Guyana vẫn tiếp tục kỹ nghệ đánh cá. Năm 2019, kỹ nghệ đánh cá và nuôi cá lên đến 16 tỷ đôla nhưng hôm nay chỉ còn 7.7 tỷ đô la, xuống 52%. Nếu so sánh GDP Guyana với Dubai thì một trời một vược sau 50 năm. Cho thấy chính trị và kinh tế đi đôi với nhau.

Các quốc gia á châu như Tân Gia Ba, Đài LOan và Nam Hàn, Nhật Bản, khởi đầu họ cần một nền chính trị vững chắc để có thể thực hiện các chương trình cải cách kinh tế. Nhất là Đài LOan và Nam Hàn, bị áp lực của Trung Cộng và Bắc Hàn. Do đó họ cần một chính quyền độc tài để thanh lọc các phần tử thân cộng. Sau đó khi nền kinh tế khá rồi, quốc gia có được một giai cấp giàu có thì họ mới nới lỏng nền chính trị và dân chủ hoá xã hội như ngày nay. 

Mình nghe người lớn kể chuyện, có lẻ mật vụ của thời ông Diệm, đàn áp hơn thời đệ nhị Cộng Hoà, khiến bao nhiêu nằm vùng len lỏi vào các cơ quan của chính quyền và quân đội miền nam. Việt Nam Cộng Hoà cho phép đối lập trong quốc hội còn mấy nước như Nam Hàn và Đài Loan, lúc đầu không có sự đối lập.

Có hai thí dụ khác là Ấn Độ và Nigeria, 2 cựu thuộc địa của đế chế Anh quốc. Ấn Độ (dạo ấy có thêm Pakistan và Bangladesh). Khi người anh xâm chiếm hai xứ này, họ đem theo tôn giáo, kỹ thuật, nền hành chính và ngôn ngữ. Người Ấn Độ từ chối chấp nhận trở về đạo của người Anh quốc, ngược lại họ tiếp nhận kỹ thuật và văn hoá của người Anh quốc.

Người Ấn độ bắt chước người Anh quốc uống trà, giúp mẫu quốc làm giàu. Mình có tên bạn gốc Ấn Độ, hắn chửi Anh quốc như gì. Người Ấn Độ học tiếng anh, học đánh Cricket với giấc mơ trở thành người Anh quốc, kẻ cai trị mình. Tương tự người Việt khi xưa, bắt chước kẻ cai trị mình xổ tiếng tây, bận đồ tây, hút thuốc lá tây, học nhảy đầm như đám thực dân cai trị mình. Như vậy, họ tự xem mình thuộc giới cai trị, trưởng giả. Họ muốn tây hoá, tẩy sạch hết căn bản của tố chất việt của họ để được như người da trắng, đô hộ họ. Đó là cái nguy hiểm vì khi đã mất cái bản sắc Việt thì chúng ta sẽ bị lộn xộn, khủng hoảng căn cước, khó có thể tìm được một lối đi cho chính mình, chỉ vay mượn ở ngoại bang. 

Người Nigeria không học kỹ thuật của người Anh quốc, họ lại theo đạo của thực dân truyền giáo, họ sử dụng anh ngữ như ngôn ngữ chính của hành chánh và xã hội. Họ tự bào chửa là có nhiều bộ tộc và phương ngữ, nghe nói đâu trên 300 loại. Người Ấn Độ có trên 2,000 phương ngữ. Anh ngữ được sử dụng khá nhiều vì nhiều bộ tộc không hiểu nhau. Xem phim Ấn Độ, thấy họ phụ đề đủ loại tiếng chính được sử dụng tại xứ này.

Người Anh quốc, trước khi rời bỏ Ấn Độ, đã tìm cách chia 5 xẻ 7 xứ này khiến Ấn Độ và Pakistan, Bangladesh luôn luôn trong tình trạng đối nghịch, khó phát triển hoàn toàn. Theo mình hiểu thì văn hoá ở Ấn Độ còn giữ các giai cấp nên khó phát triển một cách rõ rệt. Kiểu xét lý lịch. Mấy người Ấn Độ, sang Hoa Kỳ, rất thành công, làm lớn trong các công ty Google, Pepsi, …

Nếu chúng ta nhìn bản đồ phi châu, sẽ thấy người tây phương chia cắt một cách vô lý. Họ cứ chia các biên giới theo đường thẳng, bất chấp sự khác biệt văn hoá giữa các vùng. Mình đoán là người tây phương cố tình, để gây xáo trộn, giúp họ làm ngư ông hưởng lợi. Từ khi các nước tây phương bị bắt buộc trao trả nền độc lập, chúng ta thấy chiến tranh, lật đổ đủ trò giữa các nước, bộ lạc với nhau.

Ở Á Châu, ông Lý Quang Diệu đã biết gom góp lại các người khác chủng tộc sinh sống lâu ngày tại hòn đảo này. Người Mã Lai, người Ấn Độ, người Tàu,.. tạo dựng một thể chế khiến mọi giới đều đóng góp, không bị kỳ thị, giúp đất nước này phát triển nhanh. Họ dùng anh ngữ để thống nhất các giống dân với nhau.

Lịch sử cho thấy các nước dành được độc lập thường sử dụng các chương trình do quan thầy thực dân cũ hay theo Liên Xô. Chỉ có những chính quyền vì dân, ít tham nhũng, không bị tây phương bẩy nợ thì mới phát triển nhanh chóng còn thì te tua, mắc nợ ngoại bang, dân tình khốn đốn. (Còn tiếp)

Nguyễn Hoàng Sơn 

Đi học cuối năm với con

 Sáng nay, hai cha con đi học. Thằng con tối qua, đi chơi về khuya nên sáng nay đến khách sạn vẫn còn ngái ngủ. Lớp này thường được tổ chức vào cuối năm để kiếm thêm khách hàng cho mấy tổ hợp làm thuế, bán nhà và luật sư. Mình đi khi xưa nhưng mấy năm gần đây thì không, nay dẫn thằng con đi học để cho nó học từ từ. Nói chung là họ cho biết các luật mới về thuế, bán nhà ra sao,…

Khi xưa, đi học ít thấy người gốc á châu, nay thì đông, nhất là họ dẫn con theo dù còn trẻ tuổi, dưới tuổi thành niên nên thấy là lạ. Sau khi ghi tên thì hai cha con ăn điểm tâm. Kệ cho con nó biết chút đỉnh rồi sau này chúng sẽ nhớ và tìm tòi thêm.

Khởi đầu, ông chuyên mua nhà sửa lại để bán, trung bình hơn 100 căn nhà mỗi năm. Ông ta cho thấy đồ thị địa ốc năm 2022 tương đương năm 2006, cho thấy năm 2008 sẽ lập lại trong nay mai. Cho thấy hiện nay số lượng nhà bán gia tăng so với 12 tháng trước đây. Theo mình biết thì dạo này ít người tái tài trợ lại nhà mình vì tiền lời tăng gấp đôi năm ngoái. Năm ngoái mua nhà lợi hơn mướn nhà, ngược lại năm nay mướn nhà rẻ hơn la mua nhà.

Mình có người chị dâu chuyên lo mượn tiền cho thiên hạ nay ngồi ngáp ruồi. Broker của chị rên trước đây mỗi tháng có mấy chục hồ sơ, nay chưa tới 2 cái. Không có người tái tài trợ lại nhà thì sẽ không có người tân trang nhà cửa thì kinh tế sẽ suy giảm.

Sau đó đến một bà chuyên lo về các Self-directed IRA, nói về đầu tư hay cho mượn tiền với quỹ hưu trí của mình. Self-directed IRA, khác với IRA thường. IRA thường thì chỉ có thể mua cổ phiếu hay mutual funds của Broker của mình như chúng ta thường sử dụng khi còn đi làm với công ty. 

Self-directed IRA thì mình có thể tự do đầu tư, không bắt buộc phải qua broker của mình. Mình có thể mua mua nhà, cho mượn tiền, … do đó ông Mitt Romney có thể nhồi tiền quỹ IRA lên mấy chục triệu với số tiền được đống hàng năm $2,000, nay thì lên đến $7,000. Bà ta cảnh báo là nên cẩn thận khi đầu tư vì có nhiều tên ma đầu dụ dỗ, khiến lòng tham cua mình nổ lên rồi tiền mất tật mang. Mình đầu tư vào cổ phiếu, cho vay lãi cao ngắn thời gian hay mua đất, khi bán không bị đánh thuế vì dùng Roth IRA.

Sau đó, hai vợ chồng CPA nói về sở thuế được cấp thêm tiền để mướn người làm để đi hỏi thuế thiên hạ. Có ông kể là nhận được thư của sở thuê nói ông ta nợ tiền thuế năm rồi đâu $1,100. Ông ta sợ không dám hỏi, chỉ viết ngân phiếu ngay cho họ để khỏi bị lộn xộn. Đó là extortion của chính phủ. Mình cũng nhận một lá thư tương tự. Theo người khai thuế của mình thì năm vừa qua, vợ mình được trả lại đâu trên $2,000 vì đã đóng quá nhưng theo lá thư thì bớt đâu $1,700 nên mình cũng ngậm họng. Đó là cách chính phủ Biden kiếm tiền từ nhân dân Hoa Kỳ. Mình thất kinh tưởng chỉ có mình nhận được lá thư này, ai ngờ có nhiều người cũn thưởng được diễm phúc này, khôgn một ai dám cả gan, viết thư hỏi. Chúng kêu xét hồ sơ thì khốn.

Sau đó thì có ông tây là accommodator khi bán nhà để đổi 1031 exchange. Ông ta nói đến những thay đổi luật lệ gần đây. Chính phủ Trump và Biden in tiền rất nhiều cho vụ cô lập hoá xã hội vì Covid nên nay cần tiền để trả tiền lời nên sẽ đánh thuế người Mỹ như điên vì mới ra thêm đạo luật về vấn đề này.

Cuối cùng một ông luật sư chuyên về luật gia đình và bảo vệ tài sản. Ông ta cho biết là bỏ nhà cửa và tài sản vào living trust, để tránh toà thừa kế nhưng không bảo vệ tài sản của mình nếu bị thưa kiện. Nếu mua nhà cho thuê với quỹ hưu trí mà nếu bị thưa kiện, nếu thua thì người kiện mình sẽ lấy căn nhà nhưng mình phải đóng thuê trên số tiền giá trị căn nhà. Do đó không nên mua nhà với quỹ hưu trí. Lý do là không được khấu hao về thuế. 

Ông này thì quảng cáo về LLC, công ty trách nhiệm hữu hạn nên doạ đủ trò nhưng không nói đến sự lợi hại khi dùng LLC và S Corporation. Chán Mớ Đời 

Sau đó thì giải lao để bà con có dịp uống trà hay uống coca và nước ngọt, đi từ thoải mái trước phần 2 là đặt câu hỏi. Phần này thì thiên hạ xếp hàng để hỏi, cứ kêu thí dụ một người bạn muốn làm cái này cái nọ khiến ai nấy đều cười. Đa số là người lạ vì mấy người mình quen thường tham dự mấy cái này trước đây thì không thấy xuất hiện. Nói chung là mấy CPA này lấy tiền khá đắt. Họ quảng cáo, trả tiền khách sạn sang như hIlton. Người làm thuế cho mình chỉ lấy có $250 trong khi họ lấy gấp 10 lần. Vấn đề là phải biết để nói người làm thuế của mình. 

Dẫn thằng con theo để nó học thêm chút đỉnh rồi sau này, nó sẽ mò học thêm. Phần này thì nó ngáp như điên vì thiếu ngủ đêm qua nên chắc chả nhớ gì cả hay hiểu. Xem như phần nhập môn tương tự mình khi xưa mới bò lại lần đầu, nghe thiên hạ nói toàn là những đại từ. Sau này thì khám phá ra họ mồ mình để bán dịch vụ cua thọ. Chán Mớ Đời 

Cuối tuần này mình bay sang San Juan, Puerto Rico để học một tuần 4 tên luật sư. Có tên luật sư CPA mình đi học cách đây 20 năm về làm sổ sách Quickbook. Nay hắn lấy $750/ giờ nên phải bò sang đây học vì có thêm 3 tên luật sư khác trong 1 tuần. Khi xưa hắn ở Ohio, nay dọn về San Juan để đóng thuế ít nhưng lại gặp Cuồng Phong. Chán Mớ Đời

Mình cos nói đồng chí gái là tháng này, chuẩn bị đi Puerto Rico, mình đi học trong ngày, mụ vợ đi shopping, tối lại thì hai vợ chồng đi chơi, có thể lấy thêm vài ngày ở đây sau khi học. Đồng chí gái tham gia một ca đoàn Trưng Vương gì đó nên phải chuẩn bị trình diễn hai tuần nữa nên mình đi một mình. Trên đường về, sẽ ghé lại thăm người bạn, hàng xóm khi xưa, mất tích từ khi anh chàng bị đôn quân, nay mới tìm lại được. Anh chàng định cư tại Houston, luôn tiện thăm vợ chồng chị bạn, gặp nhau tại hội ngộ với cô giáo việt văn ngày xưa.

Mình có đến Houston một lần, thời còn vui tính độc thân.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn 

Toàn cầu hoá hay nô lệ văn hoá

 Năm nay, sao thiên di chiếu vào cung mệnh của mình nên đi ta bà hơi nhiều. Từ Peru đến Dubai rồi qua Thổ Nhĩ Kỳ, lên đỉnh Kilimanjaro xuống các Kim Tự Tháp ở Ai Cập và Biển chết của Jordan. Chưa kể mấy chuyến đi nội địa ở Bryce Canyon, Zion, Mammoth Lakes hay MOunt Whitney. Tuần tới lại lò mò sang Puerto Rico, rồi tháng 12 lại đi đâu bên Mễ Tây Cơ. Chán Mớ Đời 

Khi xưa, còn sinh viên tại Pháp, hè thì mình mang ba lô đi chơi khắp âu châu bằng quá giang xe, xe buýt hay xe lửa. Nói chung dạo ấy ảnh hưởng văn hoá của Hoa Kỳ không thấy xuất hiện nhiều, ngoài thiên hạ bận quần bò khiến cô bạn mỹ nói về Hoa Kỳ sẽ mua cổ phiếu Levis. Nước coca thì có thấy nhưng dân địa phương cũng ít uống.

Ngày nay thì dân sở tại mang giày Nike, quần bò, đội cap New York, nghe nhạc Rap, nói chung áo quần hàng hiệu Mỹ nhiều. Chỉ có điện thoại di động thì của Trung Cộng, có lẻ IPhone đắt tiền so với đồng lương của họ. Nói chung đi trên phố mấy xứ này, mình không cảm thấy khác biệt với Hoa Kỳ. 

Ngày nay, đi mấy nước đều thấy thiên hạ uống coca cola đầy, ăn Pizza Domino, Pizza Hút, còn các tiệm MacDonalds, Burger King thì mọc đầy. Sự khác biệt giữa mấy tiệm này ở các xứ này và Hoa Kỳ là dân sở tại xem như nhà hàng xịn, rất trân trọng, tiệm ăn trang hoàng hoành tráng hơn bên mỹ. Ở Cali, gần nhà có mấy tiệm Pizza Hut hay Domino, nhỏ xíu. Người dân gọi điện thoại đặt thức ăn rồi 15 phút sau ghé lại lấy hay kêu họ mang tới nhà. Ngược lại ở các xứ mình thăm viếng thì trang hoàng đẹp như thể ở Hoa Kỳ, vào tiệm ăn sang trọng.

Cho thấy sự toàn cầu hoá, khiến người dân các nước trên thế giới ăn uống như người Mỹ vô hình trung văn hoá ẩm thực mỹ đã toàn cầu hoá thế giới. Nghe nói tiệm ăn MacDonalds ở Champs Elysees, đông khách nhất xứ pháp. Khi xưa, bộ trưởng văn hoá của pháp, ông Jacques Lang kêu gọi chống lại sự hãm hiếp của văn hoá tư bản đang dãy chết. Kêu gọi cấm không được sử dụng từ ngữ anh ngữ trong sách báo Pháp.

Ngày nay, cháu mình ở pháp làm nhạc, viết bằng tiếng anh. Chán Mớ Đời 

Tiệm ăn Burger King trên đại lộ chính ở Istanbul. Bên trong rất sang trọng, chỉ ghé vào xem rồi đi ra

Lâu lâu mình có nghe hội thoại các chương trình tại Việt Nam thì khám phá ra người Việt tại Việt Nam, đúng hơn giới tinh hoa của Việt Nam, sử dụng tiếng anh rất nhiều trong câu chuyện của họ, trong khi mình thì tìm cách học thêm ngữ vựng Việt Nam. Tương tự thế hệ đi trước mình khi xưa, theo tây học, nói chuyện toàn xổ tiếng tây. Moi và Toi ỏm cù tỏi như moi đi xe lửa moi leo lên đầu toi, moi đái trên đầu toi,…

Dưới thời Pháp thuộc, các giới trí thức Việt Nam bắt chước văn hoá của kẻ đô hộ mình, học nhảy đầm, đọc sách tây, muốn bắt chước sống như người Pháp. Ngày nay tương tự, người Việt cũng nhảy đầm như khẳng định mình thuộc thành phần trí thức, trưởng giả. Nói chung người Việt tại Bolsa, không có gì để tiêu khiển, giải trí vào cuối tuần. Người Mỹ thì họ đi nghe nhạc ở hý viện, xem Opera, xem kịch,…nhưng không hợp khẩu với người Việt tỵ nạn. Khi xưa ở Pháp, nhảy đầm thường dành cho ngừoi bình dân mà họ gọi Bal Populaire khi có lễ ăn mừng cách mạng, 14 juillet nhưng người Việt mình lại đôn lên thành một loại tiêu khiển của giới trưởng giả.

Trong sự bành trướng của văn hoá mỹ, các nước e ngại, nhất là các nước độc tài. Họ đang tìm cách chống lại sự bành trướng của nền văn hoá mỹ tại quốc gia của họ. Như trong phim “invasion of the Body Snatchers", các người hành tinh kiểm soát và chế ngự cơ thể và bộ óc của con người trên địa cầu.

Các trí thức cho rằng sự mỹ hoá dưới dạng một văn hoá đế quốc như dưới thời đại La Hy, mà các công ty như Sony, Seagram, Bertelsmann,.. tuy không phải là công ty Mỹ, vẫn tiếp tục quảng bá các hình thức văn hoá của Mỹ.

Mình mở đài truyền hình địa phương để xem, thấy toàn là phim của Hồ Ly Vọng sản xuất. Khi xưa, ở Việt Nam, mình thích xem phim tây hay mỹ còn phim Việt Nam thì ít, người lớn chê phim Việt Nam, đồ lô-can. Mình nhớ ở Ma-rốc thấy dân tình mê BAy Watch hay khi xưa ở Pháp, người Pháp mê phim bộ Charlies’ Angels, Dallas. Báo chí trong tuần cứ hỏi về JR hay cô đào Fawcett.

Ngược lại người ta nhận thấy sự mỹ hoá, giúp người dân bản địa có tinh thần khai phóng, yêu văn hoá, tinh thần chống bạo quyền của văn hoá mỹ, bắt nguồn từ thời nước mỹ vẫn còn là thuộc địa của đế chế Anh quốc. Họ cho biết vào những năm 1950 của thế kỷ trước, văn hoá mỹ đã gây ảnh hưởng lớn cho giới trẻ tại Tây Đức, Pháp quốc,…đã giúp dân chủ hoá chính trị nước họ sau thế chiến. 

Tổng thống De Gaulle, sau khi bị ám sát hụt bởi nhóm OAS, đã cầm quyền rất cứng rắn, bỏ tù hết mấy ông tướng tá hay ai chống ông ta, khiến giới trẻ nổi loạn mà ngày nay người Pháp hay gọi Mai 68. Giới trẻ tại Hoa Kỳ, chống lại chiến tranh Việt Nam, bạo loạn, đốt giấy gọi nhập ngủ hay trốn qua Gia-nã-đại, tương tự ngày nay thanh niên Nga chống lại lệnh động viên của Putin, một số bỏ chạy qua các nước lân cận. Tương tự giới trẻ tại Nam Hàn và Đài Loan hay các nước Nam Mỹ, nổi loạn biểu tình chống lại chính quyền quân phiệt, giúp được sự dân chủ hoá đất nước họ.

Các chương trình như Simpsons đã giúp củng cố nền văn hoá mỹ trên thế giới với tinh thần chống lại quyền lực của chính phủ. Họ có thể chế nhạo tổng thống hay bộ trưởng, dân biểu,…biểu tượng của quyền lực. Mỗi thứ 7, mình đều xem chương trình Saturday Night Live, họ chế diễu các chính trị gia, tổng thống, đủ trò.

Văn hoá là một vũ khí rất nguy hiểm cho các chính quyền độc tài. Mình nhớ có xem cuốn phim Lỗ Ma ni, nói về một cô thuyết minh các phim mỹ và tây phương được đem lậu vào xứ này trong thời gian cầm quyền của Ceauscescu. Người dân trả tiền để xem lén tại nhà ai trong chung cư. Khi người ta xem các phim cấm thì thấy trong các siêu thị của tư bản dãy chết, thực phẩm để đầy, nhà cửa to lớn, xe cộ nhiều nên họ bắt đầu đặt lại sự thật về tuyên truyền của chính phủ và mất niềm tin và lãnh đạo để sau này họ xử tử hai vợ chồng ông lãnh đạo.

Có một anh gốc Tiệp trong chuyến leo núi Kilimanjaro, kể là bố anh ta, có dịp đi sang tây Đức thì khám phá ra siêu thị đầy nhóc thực phẩm, không phải xếp hàng như ở Praha nên mất niềm tin vào đảng, dù ông ta là đảng viên trung thành từ mấy chục năm qua, luôn luôn phấn đấu để trở thành một đảng viên tốt của xã hội chủ nghĩa.

Trong quá khứ, văn hoá được biểu hiện qua giai cấp ưu tú và giàu sang. Sách vỡ rất đắt, chỉ dành cho các giới quý tộc. Họ gửi con họ vào đại học để ngẩm nghĩ về cuộc đời, học tiếng la tinh hay tiếng Hy Lạp,.. nông dân như mình thì muôn đời, không biết đọc.

Văn hoá đại chúng (popular culture) mà người ta thường nói hay nhạc đại chúng (pop Music) thể hiện một loại văn hoá, xoá bỏ từ từ sự kiểm soát của nhà cầm quyền. Như phong trào Hippie được xuất phát tại Hoa Kỳ rồi lan tới các nơi trên thế giới, để nói lên giới trẻ chống lại sự sai khiến của nhà cầm quyền, tiêu biểu nhất là đại nhạc hội Woodstocks, tiểu bang New York. Họ kêu gọi không gây chiến tranh, yêu chuộng hoà bình. Trong ánh mắt của chính quyền mỹ hay các nước khác là sự nổi loạn, bất tuân quyền lực của họ là phản động. Như Mai 68, ở âu châu, tạo thành cách mạng văn hoá khiến tổng thống De Gaulle phải ra lệnh cải cách.

Chính quyền lúc nào cũng lo sợ sự bất tuân dân sự của quần chúng. Mình xem trên mạng đăng tải các cuộc biểu tình vì vật giá leo thang tại Đức quốc, Pháp quốc, Hoà Lan, Ý Đại Lợi,…thậm chí nhiều biểu tình chống ủng hộ Ukraine nhưng không được đài truyền hình chính truyền tải. Họ tìm mọi cách để loại trừ như ở Gia-nã-đại, các tài xế xe tải đình công gì đó, chính phủ khoá tài khoản, trương mục của họ trong ngân hàng thế là mấy ông này phải bỏ về.

Trong tương lai chính phủ sẽ không dùng tiền mặt mà chỉ cho sử dụng tiền trên mạng, để kiểm soát quần chúng. Nghe kể ở Trung Cộng, ai mà lộn xộn là không được mua vé xe, máy bay hay thực phẩm, khiến chúng ta sẽ không dám đối kháng lại bạo quyền. Ở tây phương chắc sẽ không như vậy nhưng họ vẫn có thể khoá tài khoản của mình là ngọng.

Cải cách văn hoá thì các sách cổ điển về thi ca không cần thiết nữa như khi mình học trung học, ông tây bà đầm bắt học thuộc lòng các bài thơ của Corneille, Racine, Moliere, dù chả ăn nhập gì đến đời sống cá nhân. Gặp các người trẻ ở mấy nước thăm viếng. Họ hỏi lý do mình muốn thăm viếng xứ họ, mình kể đọc thơ của Homer, nói về các xứ này khiến họ như bò đội nón, vì chưa bao giờ nghe đến thi hào Hy Lạp Homer. Họ chỉ biết Kim Kardashian hay Kay West,… Chán Mớ Đời 

Các tiểu thuyết trở thành văn chương của giới trung lưu, thậm chí các tiểu thuyết được đăng báo thành các feuilleton như Francoise Sagan hay Colette,… văn hoá được bình dân học vụ, quần chúng hoá. Đọc tiểu thuyết dễ hơn đọc Albert Camus. Ở phi trường, vào mấy tiệm sách, chỉ bán tiểu thuyết nhiều, còn sách về thương mại, lèo tèo vài cuốn.

Đầu thế kỷ 20, sự phát triển của văn hoá giải trí như xi nê, ca nhạc kịch, các công viên du chơi như Disneyland, nhạc được phổ biến qua các phương tiện truyền thông như radio và truyền hình, giúp thu hút thêm khán thính giả đến với văn hoá đại chúng, dần dần tạo ra một ngôn ngữ chung cho loài người trên thế giới. Ngày nay với internet, thế giới như được gần lại với nhau, không xa lạ, khác biệt.

Có thể nói văn hoá mỹ là hệ quả đầu tiên của cuộc cách mạng văn hoá đại chúng hiện nay trên thế giới. Hoa Kỳ là một xã hội đa chủng tộc nên gom đủ các chủng tộc trên thế giới và từ từ được mỹ hoá, đúng hơn là tạo dựng một văn hoá đa chủng tộc. Lấy thí dụ nhạc Rock, ảnh hưởng của nhạc người da đen, nhạc country của người Mỹ trắng, hay nhạc Mễ như bản nhạc La Bamba. Họ lấy giai điệu, một bài hát của người Mễ rồi biến tấu lại. Dù là tiếng Mễ nhưng người Mỹ vẫn thích.

Trước 75, có ban nhạc Phượng Hoàng làm nhạc lời việt với sự ảnh hưởng của nhạc Pop Hoa Kỳ hay nhạc sến mà nay người ta gọi nhạc Bolero, cũng bắt nguồn từ nhạc cải cách, ảnh hưởng của nhạc tây phương,…

Một người gốc da vàng được tiếp cận đến nhạc Jazz của người da đen hay một người da trắng có thể nghe nhạc Mariachi và uống Tequila của Mễ. Từ từ các văn hoá của nhiều cộng đồng được gom lại, tạo ra một văn hoá đa chủng tộc.

Có lẻ lý do đó mà văn hoá mỹ được bành trướng dễ dàng tại các nước Âu châu, á châu hay phi châu,…vì có ảnh hưởng bởi các chủng tộc khác nhau, di dân tại Hoa Kỳ.

Nếu chúng ta nhìn văn hoá mỹ được gom lại các nền văn hoá khác nhau của người di dân từ khắp thế giới theo sự phát triển của Hoa Kỳ. Các nước khác muốn phát triển cũng phải mượn các văn hoá khác để tạo ra cho chính mình một văn hoá mới. Phải có sự cọ sát, giao thoa giữa hai nền văn hoá mới tạo ra cái mới.

Điển hình, người Hy Lạp chinh phục, đô hộ người Ai Cập. Họ mạnh về quân sự nhưng về văn hoá thì không bằng người Ai Cập có nền văn minh khá cao, lâu đời hơn. Người Hy Lạp học hỏi nền văn minh của người Ai Cập, để tạo ra nền văn mình HY Lạp gây ảnh hưởng cho thế giới ngày nay. Họ vay mượn kiến trúc Ai Cập để tạo ra những đền thờ kiến trúc tuyệt mỹ mà 3,000 năm sau vẫn là tuyệt tác.

Đến người la mã vay mượn của người Hy Lạp với kỹ thuật của họ đã để lại cho nhân loại biết bao nhiêu công trình tuyệt mỹ. Người âu châu bắt chước người Hy Lạp và La mã để tạo ra các kiến trúc thời Phục Hưng,…và cứ như thế đến ngày nay.

Sự cọ sát các văn hoá đa chủng tại Hoa Kỳ đã kiến tạo ra một văn hoá đại chúng, gây ảnh hưởng trên toàn cầu từ 30 năm qua. Có lẻ các văn hoá tại nhiều quốc gia bị ảnh hưởng bởi văn hóa Mỹ nhưng trên thực tế, các nền văn hoá trên thế giới đang tự biến hoá như văn hoá Mỹ mấy chục năm về trước.

Có lẻ lo sợ mất bản sắc hay bị văn hoá mỹ đô hộ nên có nhiều nước đang tìm cách ngăn cản, kiểm duyệt trên mạng. Nguy hiểm nhất là tinh thần bất phục tùng chính quyền mà chúng ta thấy qua Mùa Xuân Ả Rập. Hoa Kỳ còn nhiều quyền lợi nên chưa để các chính quyền thân mỹ rớt đài. Các nhà đầu tư tây phương lo âu nên không dám tiếp tục đầu tư nên Trung Cộng nhảy vào. Mình thấy đâu đâu đều có dấu vết của Trung Cộng như điện thoại Xaomi, xe hơi tàu xuất hiện trên đường phố Ai Cập và Jordan hay Tanzania. Biết đâu một ngày nào đó người Ai Cập sẽ hát nhạc tàu. Văn hoá họ sẽ biến thể vì ảnh hưởng văn hoá người Hán. Mình đọc ở đâu đó, cách đây mấy chục ngàn năm, một số dân từ Ai Cập, đã di dân về đến á châu , nay là Trung Cộng. (Còn tiếp)

Nguyễn Hoàng Sơn 

Người tính không bằng tính người

 Hôm nay, mình đi gặp 2 người con của ông thầy dạy mình mua nhà cửa. Ông này xem như 1 trong những người đỡ đầu của mình. Ông ta dạy mình mỗi thứ 6 khi đi ăn sáng chung và hàng tháng sau buổi họp, ông ta ở lại để dạy những người mới vào nghề như mình. Ông ta mới qua đời trước khi mình đi phi châu.

Ông này có dặn mình là phải chuẩn bị mọi thứ để con cái sau này, không bị phiền hà về tài sản mình để lại. Ông ta lấy thí dụ là mẹ ông ta để lại gia tài cho 3 người con mà không làm di chúc nên ông ta mất 3 năm trời để thu dọn tài sản, đóng thuế tài sản để mỗi người nhận được gần 100,000.

Tấm ảnh này khiến mình rất xúc động

Ông ta muốn hai người con gia nhập nhóm đầu tư địa ốc nhưng đời cha dạy học, đời con đốt sách. Hai người con này mình có gặp 1 hai lần. Nay ông ta qua đời để lại tài sản khá cao hơn 12.06 triệu mà chính phủ cho phép miễn thuế tài sản. Hai người con phải đóng thuế Chán Mớ Đời. Ông ta ly dị. tài sản đều được tạo dựng sau khi chia tay bà mẹ của hai đứa con trai. Cho thấy lập gia đình với người hôn phối rất quan trọng. Bà vợ chỉ thích mua sắm mà lương ông ta rất khiêm nhường với nghề huấn luyện viên thuỷ cầu (Water Polo). Sau khi ly dị thì ông ta mới phát hiện ra cái nghiệp dư mua nhà cho thuê và từ đó tậu được 20 căn nhà. Nhà quận Cam giá trị gần 1 triệu đô nên tài sản ông ta để lại quá số 12.06 triệu cho mỗi người. Nếu ông ta còn lập gia đình thì hai vợ chồng được trừ 24.12 triệu đô la thì hai người con khỏi phải đóng thuế.

Họ liên lạc với mình để bán lại vài căn nhà của ông cha để có tiền đóng thuế. Mình ngạc nhiên hỏi tại sao ông ta không bán cho hai anh nhà trước khi chết như ông Mic, cũng giúp đỡ mình rất nhiều. Hai người con nói là có nói với ông ta nhưng ông ta khư khư không chịu, bạn bè thân cũng nói nhưng ông ta vẫn kiên định không chịu.

Quà từ Ukraine.

Lý do là nếu ông ta bán bớt cho hai người con theo dạng Land Of Contract như ông Mic thì mấy căn nhà sẽ không còn nằm trong tài sản của ông ta, ít hơn 12.06 triệu thì con ông ta không phải lo bán nhà để đóng thuế. Nên nhớ là hai người con phải tìm ra 2 triệu đồng để đóng thuế cho số tài sản trên 12.06 triệu trong vòng 9 tháng sau ngày ông ta qua đời. Số tiền 12.06 triệu sẽ bị giảm lần trong tương lai vì chính phủ cần tiền đóng thuế, để trả cho những chi phí của vụ Covid vừa qua, thậm chí có đại biểu Dân Chủ đòi bỏ và bắt đóng thuế tài sản.

Mình nói bố hai anh dạy tôi là chỉ đặt cọc 10% nhưng nay nể ơn của ông ta đã dạy tôi nên đồng ý đặt cọc 20% còn thì hai anh cho vay lại (carry back). Họ đồng ý nhưng phải đời con của ông Rich Dad của mình, Clyde Wilson, làm nghề appraiser giảm định các căn nhà cho thuê của ông ta thấp hơn giá thị trường trong vòng 6 tháng sau khi ông ta qua đời, mới làm giấy tờ sang tên và đặt cọc tiền. Mình cũng có 6 tháng để làm 1031 exchange nên ok.

Hai tuần nữa mình sẽ bay qua Puerto Rico, học mấy ông luật sư, về mấy vụ này 1 tuần. Trên đường về, chắc sẽ ghé Houston thăm anh bạn hàng xóm khi xưa, bị đôn quân sau mùa hè đỏ lửa, mới liên lạc được năm nay.

Cho thấy chúng ta có khôn ngoan, tính toán nhưng khi về già, đau ốm, đầu óc không còn sáng suốt để nhận định vấn đề hay sức khoẻ để làm tiếp. Ông ta có kể cho mình vài năm trước khi qua đời là đau, nhất là ngủ không được, phải uống thuốc an thần. Do đó muốn chắc ăn thì nên làm khi mình còn minh mẫn, chưa đau nhức. Không ai biết mình trả nhớ về không khi nào, nhất là sức khoẻ làm chúng ta mất sức, ý chí phấn đấu. Mình có tài liệu của ông ta đưa đẻ làm cho việc hậu sự. Đã viết xuống như ông ta dạy.

Mua nhà của hai ông con thì mình được cái lợi là họ cho vay lại, sẽ đóng thuế điền trạch ít hơn vì ông bố đã bỏ trong Land Trust, mình chỉ đổi tên thành Successor Trustee là xong chuyện, vẫn tiếp tục đóng thuế như ông ta. Rẻ hơn nhiều.

Mình còn bị jetlag nên chạy về nhà ngủ một giấc đến khi đồng chí gái về kêu đi ăn sinh nhật một chị bạn từ Ukraine sang. Chồng chị ta thuộc hạt giống đỏ, được du học tại trường bách khoa Kiev, rồi ở lại sau khi Liên Xô sụp đỗ. Làm ăn khá giả nên về Việt Nam cưới chị ta, đưa sang Ukraine. Gia đình chị này khá giả ở Ukraine nhưng rồi theo dạng đầu tư EB-5 qua Hoa Kỳ nhưng vẫn đi đi về về Ukraine vì còn cơ sở làm ăn tại đây.

Chị ta kể là khi còn ở Ukraine thì có mướn 2 đầu bếp ở nhà; 1 đem từ Việt Nam sang và một là người U, nên học nấu ăn. Hôm qua chị ta đãi toàn là thức ăn U. Lần đầu tiên được ăn món crepe cuốn caviar, ăn rất đỉnh. Có anh cũng du sinh tại Ukraine, mình có gặp một lần, lấy vợ U, trẻ hơn đâu 15 tuổi, 3 con. Sau 2014, Bác Putin buồn đời, đánh chiếm phần đất Ukraine nên anh ta bắt chước một số đàn anh khác, chạy qua Hoa Kỳ. Nay làm nghề mua nhà cũ, sửa chửa lại rồi bán. Khá thành công.

Có một cặp vợ chồng từ Nga chạy qua mỹ. Thiên hạ tếu kêu đây là kẻ thù của người U. Anh này mình có kể rồi, có nhà máy làm xì dầu bên Nga, có đến 600 nhân công. Cũng đi đi về về xứ bác Putin.  

Ăn xong thì có màn hát hò. Một anh bạn đã từng đi tù Việt Cộng sau 75, vượt biển hát một bản nhạc, mình có nghe trên YouTube vài lần, nói về tình yêu của bộ đội, được một anh bộ đội ở tù chung dạy, sau đó anh ta hát một bản tình ca của lính Việt Nam Cộng Hoà. Anh ta giải thích cho cô vợ người U nhưng khá phức tạp cho cô ta. Trước khi về, mọi người yêu cầu anh ta hát thêm một bài. Anh ta hát bài “những dòng sông chia rẽ” của Phạm Duy trong Trường Ca Mẹ Việt Nam.

 https://youtu.be/3yvHVlXfXjs

Bài này mình nghe lần cuối lâu rồi do ban nhạc Ngàn Khơi thực hiện. Khá cảm động.

Nước đi là nước không về 
Chia đôi dòng nước chia lìa dòng sông 
Chia đôi bên bờ bến lạnh lùng 
Cho Ngưu Lang và Chức Nữ ngại ngùng 
Chia đôi dòng sông Thương 
Nước bên đục bên trong 
Nước ân tình đổi thành ra nước căm hờn.

Chia sông Gianh phân tranh mộng đồ vương 
Chia con sông Bến Hải buồn thương 
Nước yên vui từ nguồn 
Bỗng gây nên điều buồn 
Dòng lệ tuôn thành sông không có linh hồn 

Chia anh em vì quên tiếng gia đình 
Chia tay chân và cắt đứt ngang mình 
Chia thân hình yêu thương 
Cắt da thịt chia xương 
Trái tim buồn còn hằn in vết thương lòng 

Sông tang thương trôi nghiêng nhịp cầu sương 
Cho thê lương điếm cỏ Hiền Lương 
Nước sông trôi bềnh bồng 
Thiếu bao nhiêu mặn nồng 
Vì dòng sông, dòng sông chia rẽ đôi đường 

* Lũ con lạc lối đường xa 
Có con nào nhớ Mẹ ta thì về. 

Ai nghe đều cảm động, xót xa cho thân phận người Việt bị chia rẽ bởi cuộc chiến uỷ nhiệm, đánh cho Tàu, cho Liên Xô và cho Mỹ, để rồi 2 bên chạy sang Hoa Kỳ sinh sống mới “Có con nào nhớ Mẹ ta thì về”. Nay ở Hoa Kỳ, hai bên mới có cơ hội gặp nhau ăn uống, nói chuyện với nhau tỏng tinh thần người Việt, nạn nhân của ngừoi ngoại quốc, để ngậm ngùi cho thân phân nô lệ da vàng như Phạm Duy đã viết đây “Lũ con lạc lối đường xa, có con nào nhớ Mẹ ta thì về”.

Sơn đen nhưng tâm hồn Sơn trong trắng, nhà Sơn nghèo giang nắng Sơn đen 

Nguyễn Hoàng Sơn